Scheda TETRA
Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636
Quaestiones in Vetus Testamentum
(Expositio in Vetus Testamentum sive Mysticorum expositiones sacramentorum)
Riferimenti
CPL
n. 1195; Díaz y Díaz n. 121; Stegmüller n. 5233-5262 + Suppl.; Te.Tra. vol. I p. 201-9; Gorman - Dulaey Expos. p. 1-109; PL vol. LXXXIII coll. 391-424
Angers, Médiathèque Toussaint (olim Bibliothèque Municipale), 280 (271) , ff. 62r-189v Inc.: Historia sacrae legis ...Autun, Bibliothèque Bussy-Rabutin (Bibliothèque Municipale), S 20 (19 A) , ff. 2-142 Gn-Rg. Inc. prol.: sine aliqua praenuntiatione ...; inc. (f. 3): Praemissio operis ab exordio mundi ...; expl.: ...omnia haec in figura contingebant illis et haec omnia figure nostrae fuerunt . Autun, Bibliothèque Bussy-Rabutin (Bibliothèque Municipale), S 29 (27) I, ff. 1-15, ff. 1r-15v Quaestiones in Exodum (fragm.) Inc.: Quedam misteria ex libro geneseos ...; expl.: <o >mnibus in se <credentibus >//Autun, Bibliothèque Bussy-Rabutin (Bibliothèque Municipale), S 29 (27) II, ff. 16-62, ff. 16r-62v Libri Numerorum et Regum IV. Inc.: Incipit liber Numeri in quo continetur ...; expl.: ...veritatis contendens cum adversariis //Bamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 25 (B.III.24) , Ex.-Reg.Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Fragm. 34 Bologna, Reale Collegio di Spagna, Biblioteca antica 11 , ff. 26r-73vBrugge, Hoofdbibliotheek Biekorf (Stadsbibliotheek), 22 , ff. 1v-136rCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 276 , ff. 2r-39v Rg-MccCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 982 I, ff. 12r-14rexcerptum (in Leviticum ; PL. 83, 331C-333A)Darmstadt, Universitäts- und Landesbibliothek (olim Hessische Landes- und Hochschulbibliothek), 789 I, ff. IIr-26vExpositiones in libros Regum, in Esdram et Machabaeorum Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Conv. soppr. D.5.30 I. (ff. I, 1-50), ff. 1ra-20raGraz, Universitätsbibliothek, 737 (39/21 Folio) , ff. 1-90Hereford, Cathedral Library, O.III.6 , ff. 3r-70rKarlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. CLXXXII , ff. 2r-175r Gn-IdcKarlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. CCXLVII , ff. 1-114Klosterneuburg, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstiftes, 195 , ff. 1r-89vKöln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 98 (Darmst. 2098) , ff. 1r-166v Tit.: I(N PRINCIPIO FECIT DEUS CAELUM ET TERRAM. Principium Xpistus est). Inc.: D(ixit quoque Deus) ...; expl.: ...confitendo requiescit Linz, Oberösterreichische Landesbibliothek (olim Öffentliche Studienbibliothek; Bundesstaatliche Studienbibliothek), 328 (36) , ff. 1r-91rLondon, British Library, Royal 2.C.XII , ff. 73-Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 100 III, ff. 81ra-160vaLyon, Bibliothèque de la Part-Dieu (olim Bibliothèque Municipale), 447 (376) , ff. 1-105v inizia da Gn 23, 15Lyon, Bibliothèque de la Part-Dieu (olim Bibliothèque Municipale), 448 (377, 398) IIMilano, Biblioteca Ambrosiana, S 36 sup. , pp. 188-203 Gn 31, 5-41Montpellier, Médiathèque Centrale d'Agglomération Emile Zola (olim Bibliothèque Municipale), 4 , ff. 1-20 Gn-DtMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6286 , ff. 1r-141r si interrompe a Idc 9, 5München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6307 , ff. 1r-20vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6319 , ff. 1v-41rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14166 II, ff. 73-201München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14288 , ff. 1r-170v Gn-IV Reg., Ers, MccMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14435 , ff. 1r-190rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14457 II, ff. 31r-68r I-IV Rg, Esr, MccMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 17739 , ff. 2r-35vlibr. Geneseos Oxford, Bodleian Library, Add. C 16 (S.C. 28717) , ff. 2-98v Gen.-Deut., Iud.Oxford, Bodleian Library, Lat. th. d. 3 (S.C. 31383) , ff. 71-111 Gn 19-31Oxford, Queen's College, 225 I, ff. 1r-77v Gn-IosOxford, Queen's College, 225 II, ff. 78r-100r Ios-1RgParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 1941 , f. 86ra, 86rb-97rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2323 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2822 , ff. 1-79vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2825 I, ff. 1r-48v incompletoParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11997 , ff. 55-70 RgParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 14301 I, ff. 9v-93vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 14853 III, ff. 153ra-208raParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 15679 , pp. 1-63 Gn-IdcParis, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 238 , ff. 12-96Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 1629 VIReims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 116 (E. 328) I, ff. 1-125Roma, Biblioteca Nazionale Centrale «Vittorio Emanuele II», Fondi minori Farf. 11 (159) , ff. 63r-217vSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 239 Schaffhausen, Stadtbibliothek, Min. 79 , ff. 1ra-73raSoissons, Bibliothèque Municipale, 75 (67) , ff. 1r-103vSpeyer, Stadtarchiv, Best. 225 (Fragmente, aus Bestand 122-1) Nr. 37 , ff. 1r-2v in Nm (fine); in Dt (inizio)Trier, Stadtbibliothek, Hs. 73/1057 4° Volterra (Pisa), Biblioteca Comunale Guarnacci, LVI.4.10 (inv. 6155) , ff. 1v-41v In GenesimVolterra (Pisa), Biblioteca Comunale Guarnacci, LVI.4.10 (inv. 6155) , ff. 42ra-56vb In Exodum (mutilo)Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 32 (35) , ff. 188v-189r c. XIII e XIVWürzburg, Universitätsbibliothek, M.p.th.q. 24 , ff. 1-23v incompletoTradizione del testo: Tra i problemi che le Quaestiones pongono vi sono la compiutezza e l''articolazione in uno o due libri. Il testo non sembra concludersi, e l''esposizione diminuisce via via che si procede; Isidoro sembra annunciare nel prologo un trattato su tutto, ma d''altra parte nel testo specifica che si dedicherà solo ad alcune parti. Braulione divide l''opera in due libri, ma la tradizione concorda nel presentarne uno; le ipotesi sono che Braulione si riferisca a una divisione tra commento al Pentateuco e commento agli altri; che l''opera fosse preceduta da un commento storico e letterale; che Braulione (il quale forse ha conosciuto l''opera solo indeirettamente) abbia sbagliato. La tradizione delle Quaestiones è stata studiata da M. Gorman (che attribuisce valore ancora provvisorio allo stemma da lui proposto) il quale individua una famiglia spagnola, una francese e una svizzero-bavarese, senza però essere in grado di tracciare la diffusione antica dell''opera. Accanto a due codd. di VII sec., i mss. Autun, BM, 27 (S. 29) e Milano Bibl. Ambr. S.36 sup., ve ne sono una decina di VIII e 13 di IX, a testimoniare la grande fortuna di questo commento, dimostrata anche dall''utilizzo che ne fanno numerosi commenti altomedievali. Edizioni parziali vengono approntate mentre si scrive da parte di Gorman per il Genesi e di Uitvlugt per il Pentateuco. (da Te.Tra I, scheda a cura di Jacques Elfassi)Bibliografia filologica: D.J. UITVLUGT, The Sources of Isidore''s Commentaries on the Pentateuch , «Revue Bénédictine» 112 (2002), pp. 72-100; M. GORMAN, The Commentary on the Pentateuch attributed to Bede in PL 91.189-394 , «Revue Bénédictine» 106 (1996); F. Arévalo, S. Isidori Hispalensis episcopi Hispaniarum doctoris opera omnia , Roma, t. 5, 1802, pp. 259-552 = PL 83, 207-424Traduzioni, commenti, etc. Commemoratio Geneseos De sex dierum creatione liber sententiarum ex Patribus collectarum In Iosue Primus dies Quaestiones super Deuteronomium Quaestiones super Iesu Nave librum Quaestiones super Leviticum Quaestiones super librum Iudicum Quaestiones super librum Ruth Quaestiones super Numeros Quaestiones super Regum libros Quaestionum super Exodum ex dictis Patrum dialogus
Risorse esterne collegate TETRA_031_Isidorus, Quaestiones in Vetus Testamentum - sigle Gorman TETRA_032_Isidorus, Quaestiones in Vetus Testamentum - stemma ed. Gorman
Spoglio inventariale Firenze - S. Maria del Carmine, convento OCarm 11- *Undecimus Ysidorus de diversis opuscolis. Incipit. Istoriam . Finit. Si generis . L. Firenze - S. Maria del Carmine, convento OCarm 22- Vigesimus secundus. Ysidorus de diversis opuscolis. Incipit. Istoria . Finit. Spiritus . Y.
Altri progetti collegati:
CODEX MADOC MEL RICABIM Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/quaestiones-in-vetus-testamentum-isidorus-hispalen-title/2333