From the 19th of September 2018, Mirabile will work with a new more efficient open source search engine. This new search engine will allow to implement new features in the future.
The search engine has been tested by the staff of the AIM (Integrated Archives for the Middle Ages).
However, if you encounter problems, expecially with complex queries, please contact the AIM staff at redazione@mirabileweb.it. Thank you for your collaboration

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Scheda TETRA

Martinus Bracarensis episcopus n. 510/520, m. 20-3-580

Formula vitae honestae (Compendium de quattuor virtutibus cardinalibus sive De differentiis quattuor virtutum)

Attribuzioni diverse: Seneca philosophus

inc. (prol.): Gloriosissimo ac tranquillissimo, et insigni catholicae fidei praedito pietate, Mironi regi. Non ignoro, clementissime rex; (text.): Quattuor virtutum species multorum sapientum sententiis definitae sunt

Riferimenti CPL n. 1080; CPPLMA vol. II n. 3480; Díaz y Díaz n. 27; PL vol. LXXII col. 21-8; Repertorium vol. VII p. 483-4; Te.Tra. vol. II p. 456-9; ILWVV n. 4457; Verfasserlexikon vol. VIII col. 1084; (ed. rif.) Ranero Riestra La Formvla (2021) pp. 268-301

post 570

Ansbach, Staatliche Bibliothek (Schlossbibliothek), lat. 58, ff. 5r-6r
Aosta, Biblioteca Capitolare, 53, ff. 145v-147r
Arras, Médiathèque de l'Abbaye Saint-Vaast (olim Bibliothèque Municipale), 683 (731) II, ff. 84r-90v
Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, 8° 99 I, ff. 28v-31r
Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, 8° 111, ff. 55r-73v
Augsburg, Staats- und Stadtbibliothek, 8° 119 II, ff. 27r-32r
Augsburg, Universitätsbibliothek, I.2.4° 21
Augsburg, Universitätsbibliothek, II.1.2° 21, ff. 44rb-46rb
Augsburg, Universitätsbibliothek, II.1.4° 32
Augsburg, Universitätsbibliothek, II.1.4° 56
Avranches, Bibliothèque Municipale «Edouard Le Héricher», 58, ff. 114r-119v
Bamberg, Staatsbibliothek, Lit. 165 (Ed.II.8), ff. 97v-101
Basel/Bâle, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Bibliothek der Universität), B V 17 I, ff. 99va-102va
Basel/Bâle, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Bibliothek der Universität), B IX 6, ff. 206va-208rb
epitome
Basel/Bâle, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Bibliothek der Universität), F VIII 1, ff. 139r-144r
sine prologo
Bergamo, Biblioteca Civica «Angelo Mai», MA 118 (Delta V 15), ff. 87v-98v
Bergamo, Biblioteca Civica «Angelo Mai», MA 203 (Alfa VI 30), ff. 21ra-23vb
Bergamo, Biblioteca Civica «Angelo Mai», MA 595 (Sigma V 13), ff. 106v-108v
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Diez. C 2° 1, ff. 293r-302r
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Diez. C 4° 63, ff. 9r-12v
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 4° 382 II, ff. 39r-48r
cum glossis
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Magdeburg 174, ff. 22r-v
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Magdeburg 226, ff. 336r-346v, 359r-393v
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 293 (Rose 515)
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 8° 155, ff. 114r-125r
Bern, Burgerbibliothek, 102, ff. 197v-200r
Burgo de Osma, Archivo Biblioteca de la Santa Iglesia Catedral, Codices 153, ff. 74va-76va
Cambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 204 (199), ff. 20r-23v
Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 63 (B. 7), ff. 258r-259v
Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 430 (T. 4), ff. 1r-8v
Cambridge, Saint John's College, Ms. E. 12 (115), ff. 150v-154v
Cesena (Forlì-Cesena), Biblioteca Comunale Malatestiana, S.XX.1, ff. 171vb-172vb
Châlons-en-Champagne (olim Châlons-sur-Marne), Bibliothèque Municipale Georges Pompidou, 46 (50), ff. 114r-119v
Chartres, Médiathèque «L'Apostrophe» (olim Bibliothèque Municipale), 77 (57) (+) II, ff. 102v-
Cheltenham (olim), Collection Phillipps, 16372
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 253, ff. 123vb-125vb
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 291 I, ff. 101v-103r
abbreviatio
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 1440, ff. 72v-76v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ross. 193, ff. 76v-79r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 634 I, ff. 1r-8r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 1783, ff. 147v-152r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 2202, ff. 107v-109r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 2212, ff. 160v-162v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 2213, ff. 99v-100v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 3171, ff. 59r-65v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4245, ff. 86r-87r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 4363, ff. 132-133v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 5118 II, f. 64r-v, 105-116v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 6024 V, ff. 155r-v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 9658 IV, ff. 98-99v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 11418 II, ff. 92-94v
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 11441 XIII, ff. 513-517v
Como, Biblioteca Comunale, 3.2.14 IV, ff. 107va-113ra
Cortona (Arezzo), Biblioteca Comunale e dell'Accademia Etrusca, 23, ff. 27ra-29va
Cortona (Arezzo), Biblioteca Comunale e dell'Accademia Etrusca, 81, ff. 102vb-104ra
Cortona (Arezzo), Biblioteca Comunale e dell'Accademia Etrusca, 207, ff. 116r-120v
Cortona (Arezzo), Biblioteca Comunale e dell'Accademia Etrusca, 207, ff. 116r-120v
Cortona (Arezzo), Biblioteca Comunale e dell'Accademia Etrusca, 234, ff. 13v-15v
Düsseldorf, Universitäts- und Landesbibliothek, Ms. B. 164, ff. 93r-98r
Eichstätt, Universitätsbibliothek (olim Staatliche und Seminarbibliothek), st 529
Eichstätt, Universitätsbibliothek (olim Staatliche und Seminarbibliothek), st 749 II, ff. 61r-80r
cum commento et glossa interlinearia
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo de El Escorial, m.III.3, ff. 40va-46vb
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo de El Escorial, s.II.2, ff. 180v-182v
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo de El Escorial, s.II.3, ff. 119r-121r
El Escorial, Real Biblioteca de San Lorenzo de El Escorial, s.II.4, ff. 114v-117v
Ferrara, Biblioteca Comunale Ariostea, II 58 II, ff. 100vb-103rb
Ferrara, Biblioteca Comunale Ariostea, II 140, ff. 125r-131r
Firenze, Archivio di Stato, Bardi II 179, ff. 37va-39rb
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 1657, ff. 41r-46r
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 23.23, ff. 48r-51v
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 76.41
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 89 sup. 16
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, San Marco 173, f. 44r-v
incompleto
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, San Marco 566, ff. 34r-37r
Firenze, Biblioteca Riccardiana, 391 II, ff. 65ra-67ra
Firenze, Biblioteca Riccardiana, 709, ff. 96v-101v
Gravenhage 's, Museum Meermanno-Westreenianum, 10.D.10, ff. 1v-6r
Graz, Universitätsbibliothek, 830 (42/17 Quarto) II, ff. 50r-55v
Haarlem, Stadsbibliotheek en Leeszal, 187 C 14, ff. 227v-230r
Heiligenkreuz, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 212, ff. 69v-75v
Hereford, Cathedral Library, O.II.9
Hereford, Cathedral Library, O.II.10, ff. 149r-151v
Hereford, Cathedral Library, O.VIII.9, ff. 1r-2r
Hildesheim, Dombibliothek (olim Beverin'sche Bibliothek), J. 34, ff. 145r-151r
Jena, Thüringer Universitäts- und Landesbibliothek, Bud. 8° 4 II, ff. 109r-119r
Kiel, Universitätsbibliothek, Bord. 52, ff. 165r-175r
cum commentario
Klosterneuburg, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstiftes, 934, ff. 84r-91v
Laon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 75, ff. 5r-10r
Laon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 303
Leiden, Bibliotheek der Universiteit, B.P.L. 43 A II, ff. 272r-276r
Leiden, Bibliotheek der Universiteit, B.P.L. 191 B II, ff. 124r-128v
Leiden, Bibliotheek der Universiteit, B.P.L. 191 B III, ff. 146r-148v
London, British Library, Add. 15108, ff. 193-
cum commentario
London, British Library, Add. 37670, ff. 106r-108r
London, British Library, Harley 3396, ff. 119r-123v
Lucca, Biblioteca Statale (olim Biblioteca Governativa), 1432 I (ff. 1-88), ff. 1r-6r
Lucca, Biblioteca Statale (olim Biblioteca Governativa), 1455, ff. 46va-50rb
Lucca, Biblioteca Statale (olim Biblioteca Governativa), 1455, ff. 46va-50rb
Luxembourg, Bibliothèque Nationale, 66, ff. 140r-144r
Madrid, Archivo Histórico Nacional, Códices y Cartularios 1007 B (olim 1279), ff. 155vb-159rb
Madrid, Biblioteca Nacional de España, Ms. 10238, ff. 107v-109v
Mainz, Wissenschaftliche Stadtbibliothek, I 274b
Milano, Biblioteca Ambrosiana, D 32 inf. II, ff. 60v-63v
Milano, Biblioteca Ambrosiana, N 192 sup., ff. 27v-35r
Modena, Biblioteca Estense Universitaria, lat. 102 (alfa.S.9.20), ff. 2r-5v
Modena, Biblioteca Estense Universitaria, lat. 164 (alfa.O.6.9), ff. 1r-3r
Modena, Biblioteca Estense Universitaria, lat. 169 (alfa.S.6.8), ff. 83v-84v
sine prologo
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 3801 II, ff. 100va-102vb
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14096 I, ff. 82v-83r
fragmenta
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14346, ff. 47r-48v (158r-159v)
c. 1a-6
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14492, ff. 39r-47v
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14529, ff. 156v-160r
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14549, ff. 179r-205r
cum commento
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14586, ff. 312r-327r
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14644, ff. 118r-126v
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14738, ff. 1r-9r
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 28483, ff. 61r-64v
München, Universitätsbibliothek, 2° 667, ff. 99r-112r
München, Universitätsbibliothek, 2° 672 I, ff. 99ra-101vb
München, Universitätsbibliothek, 4° 527, ff. 69r-70v
München, Universitätsbibliothek, 4° 806 I, ff. 163v-165v
München, Universitätsbibliothek, 4° 813 I, f. 77v
incompleto
München, Universitätsbibliothek, 4° 813 II, ff. 78r-98r
cum commentario et glossa interlineari
München, Universitätsbibliothek, 4° 814 III, ff. 211r-225v
Osnabrück, Bischöfliches Archiv, Frenswegen 7, ff. 83r-87r
Osnabrück, Gymnasium Carolinum, 21, ff. 194r-197v
Oxford, Bodleian Library, Digby 55 (S.C. 1656), ff. 111v-113r
Oxford, Bodleian Library, Laud misc. 383 (S.C. 1285), ff. 77v-81r
Oxford, Lincoln College (in deposito presso la Bodleian Library), lat. 27 II, ff. 54r-58r
Oxford, Merton College, 267 IV, ff. 141v-144r
Oxford, St. John's College, 36, ff. 175va-177vb
Padova, Biblioteca Antoniana, Manoscritti 50 II, ff. 67v-72v
Padova, Biblioteca Capitolare della Curia Vescovile, B. 62 VI, ff. 87v-92v
Padova, Biblioteca Civica, C.M. 732, ff. 74r-78v
Palermo, Biblioteca Centrale della Regione Siciliana (olim Biblioteca Nazionale), I.E.13, ff. 131r-135r
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 1710, ff. 48v-50v
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2024 II, ff. 43r-44v
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2772, f. 96v-103r
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 8027
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 8546
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 8624 I, f. 16r-v
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 15131 II, ff. 210rb-211va
Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 181, pp. 165-173
Parma, Biblioteca Palatina, Barbieri s.n. (inv. 20943), ff. 6v-12r
Pavia, Biblioteca Universitaria, Aldini 42, ff. 7r-10v
Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, N. XXI (1545), ff. 121v-124r
Roma, Biblioteca Nazionale Centrale «Vittorio Emanuele II», Sess. 172 (2082), ff. 118vb-121va
Roma, Biblioteca Vallicelliana, F. 49 I, ff. 30r-37r
Sankt-Peterburg, Rossijskaja Nacional'naja Biblioteka (olim Gosudarstvennaja ordena Trudovogo Krasnogo Znameni Publicnaja Biblioteka im. M.E. Saltykova Scedrina), lat. O.I.30, ff. 161v-194v
Siena, Biblioteca Comunale degli Intronati, F.III.5 III (ff. 213-216), ff. 214v-216r
Siena, Biblioteca Comunale degli Intronati, F.III.5, ff. 214v-216r
Siena, Biblioteca Comunale degli Intronati, H.VIII.10 IV (ff. 39-60), ff. 57v-58v
Siena, Biblioteca Comunale degli Intronati, H.VIII.10 IV (ff. (39-60), ff. 57v-58v
Todi (Perugia), Biblioteca Comunale «Lorenzo Leonii», 134 (cat. 2008: 140), ff. 213r-214v
excerptum
Toledo, Archivo y Biblioteca Capitulares (olim Biblioteca del Cabildo), 13-3, ff. 12r-15v
Verona, Biblioteca Capitolare, DCLXXXIV (DCXCIX), ff. 81r-84v
Vicenza, Biblioteca Comunale (Civica) Bertoliana, 220 III, ff. 31r-34v
Vicenza, Biblioteca Comunale (Civica) Bertoliana, 423, ff. 114r-116r
Weimar, Herzogin Anna Amalia Bibliothek (olim Zentralbibliothek der deutschen Klassik, Thüringische Landesbibliothek), 4° 108 I, ff. 1r-7v
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 322, ff. 7v-18v e 60r-61v
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 575, ff. 37r-43v
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1010 (Theol. 346), ff. 18v-23v
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 3150, ff. 225v-229v
Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.Q.128, ff. 59v-61
Zwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 269, ff. 210r-212r
Tradizione del testo: Molti testimoni della Formula attribuiscono l''opera a Seneca; infatti ci sono alcune ragioni per ritenerla un centone di opere senecane (alcune perdute). Il fatto che in alcuni testimoni manchi l''epistola dedicatoria ha favorito la diffusione della falsa attribuzione (presente già nel X a Skt. Emmeram) in un clima medievale di grande favore per il Seneca morale, come autorità sia di vita spirituale che di stile letterario. Esistono diverse centinaia di mss. (cfr. i censimenti di P. Alberto e C. W. Barlow), i quali tramandano due redazioni, una brevior e una longior, con una moltiplicazione delle copie a partire dal XII secolo. L''edizione critica è quella di Barlow, che propone uno stemma tripartito con origine in un subarchetipo; Barlow ricostruisce il testo scegliendo una ventina di testimoni anteriori al XII sec., dopo averne collazionati 36 e visionati altri 50.
(da Te.Tra II, scheda a cura di Aires A. Nascimento)
Bibliografia filologica: P.F. Alberto, Séneca e Martinho de Braga: alguns fantasmas de uma recepção, «Euphrosyne», 21 (1993), pp. 105-139;
H. Haselbach, Seneques des IIII vertus. La Formula honestae uitae de Martin de Braga (pseudo-Sénèque), traduite et glosée par Jean Courtecuise (1403). Étude et édition critique, Berne 1975;
M. Lausberg, Untersuchungen zu Senecas Fragmenten, Berlin 1970;
C.W. Barlow, Martini episcopi Bracarensis Opera omnia, New Haven 1950, pp. 236-250;
M.P. Francoeur, The Relationship in Thought and Language between L. Annaeus Seneca and Martin of Braga, Univ. Michigan 1944;
M. Lausberg, Senecae operum fragmenta: Überlick und Forschungsbericht, in ANRW II, 36.3, 1989, 1925-1926;
E. Bickel, Die Schrift des Martinus von Bracara, «Rheinisches Museum» 60 (1905), pp. 505-551
O. Rossbach, De Senecae philosophi librorum recensione et emendatione, «Breslauer philologische Abhandlungen», Breslau 1888, II2, pp. 88-95);
A. Weidner, Formula vitae honestae, «Jahrbuch der Pädagogiums zum Kloster unser Lieben Frauen in Magdeburg», Magdeburg 1872, pp. 2-10.
F. Liverani, Specilegium Liberianum (tanquam Anselmo Cantabrigensi tribuend.), Florentiae 1863, pp. 564-569;
Fr. Haase, Annaei Senecae opera quae supersunt, Leipzig 1853, Suppl. III,  pp. 468-475 (ex ms Breslau, script. an. 1375).;
A. Caetano do Amaral, Vida e opúsculos de S. Martinho Bracarense, Lisboa 1803, pp. 141-159 (ex Flórez);
A. Gallandi, Bibliotheca Patrum, vol. XII, Venetiae 1778 = PL, 72, cols. 21-28

C.W. Barlow (ed.) Martini episcopi Bracarensis opera omnia 1950 pp. 204 e sgg.

Risorse esterne collegate
TETRA_140_Martinus Bracarensis, Formula vitae honestae - siglario Barlow
TETRA_141_Martinus Bracarensis, Formula vitae honestae - stemma ed. Barlow

Spoglio inventariale
241- 241. - A) § Expos(it)io super ecclesiasten. Cum postibus. et de antiqua lictera. § Cuius principium est. Gloriosissimo ac tranquillissimo et insigni catholice fidei. Finis vero. Que cunctorum bonorum est finis. Explicit liber viijus. § In quo libro. omnes quaterni sunt. [ ] I.
T) Expositio super ecclesiasten. de antiqua lictera. I.

98- 98. Item super De civitate dei fratris Thome, in satis magno volumine et bona littera. Et sunt etiam libri Senece: primus declamationum, ultimus de quatuor virtutibus.
Firenze - S. Marco, convento OP 737- 4. Introductorium Albumazaris, tractatus de magnete et quaedam alia Iohannis Hyspalensis, tractatus de sphera solida, quaedam epistolae Senecae ad Lucillum, Martinus episcopus ad Mironem regem de quatuor virtutibus cardinalibus, item de moribus, item de paupertate, Avicenna de mineralibus, Aristoteles de caelo et mundo et stellis, quadripartitum Ptolomei in iudicia astrorum, liber Homar Thyberiadis de nativitatibus, Alphagranus in scientia astrorum et radicibus motuum caelestium, canones super tabulas Tholbetanas, Messahallah, atque alii in astrolabium, et alia, in volumine mediocri pagonazo sive nigro in membranis.
Firenze - S. Marco, convento OP 845- 5. Solinus de mirabilbus mundi, et liber Martini episcopi ad regem Mironem de quatuor virtutibus, in volumine parvo albo in membranis
Firenze - S. Marco, convento OP 886- 2. Topica M. T. Ciceronis cum commento Boetii, item liber diffinitionum Tullii, item eiusdem peryermenias, item Martinus episcopus de quatuor virtutibus cardinalibus, et alia, in volumine mediocri fulvo in membranis.

Altri progetti collegati:
CODEX
MAGI
MEL
RICABIM

Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/formula-vitae-honestae-martinus-bracarensis-episco-title/9

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy