Honorius Augustodunensis presbyter et scholasticus n. 1080 ca., m. post 1153
Expositio in Cantica canticorum
[ante 1153 ] Opere di riferimento Canticum canticorum
inc. Simoni donum sapientiae cum Salomone poscenti Honorius, a vero Pacifico postulata consequi; (ep. ded.): Quia praedecessori tuo beatae memoriae venerando abbati; (prol.): Omnis liber Sacrae Scripturae habet proprias divisiones; (prol. alter): Imperator supernae reipublicae volens habere haeredem; (opus): Filius regis Ierusalem desponsavit sibi filiam regis Babylonis
Riferimenti
PL
vol. CLXXII col. 347-496; Sharpe Handlist p. 180; Stegmüller n. 3573
Admont, Bibliothek des Benediktinerstifts, 255
Admont, Bibliothek des Benediktinerstifts, 436
Arras, Médiathèque de l'Abbaye Saint-Vaast (olim Bibliothèque Municipale), 962 (CGM 720)
Asti, Biblioteca del Seminario Vescovile, II.M.V.16
Augsburg, Universitätsbibliothek, I.2.2° 13 , ff. 1v-69rbBaltimore, MD, Walters Art Museum, W. 29 , ff. 1r-122vBaltimore, MD, Walters Art Museum, W. 387 Bamberg, Staatsbibliothek, Theol. 98 (Q.IV.29) , ff. 11r-69vBamberg, Staatsbibliothek, Theol. 108 (Q.III.25) , ff. 85r-151rBasel/Bâle, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Bibliothek der Universität), B VIII 29 Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 2° 207 (Rose 360) Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 2007 (Rose 66) , ff. 1r-14r, 24r-88vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 129 (Rose 361) Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 4° 37 (Rose 362) Beromünster, Stiftsbibliothek, C 46 (C 26 fol.) , ff. 1ra-35rbBeromünster, Stiftsbibliothek, C 62 (C 11 fol.) , ff. 1ra-35vbBologna, Biblioteca Arcivescovile, C.V.24 Bologna, Biblioteca Universitaria, 1534 (lat. 773) Brno, Moravská Zemská Knihovna (olim Státní Vedecká Knihovna - Universitní Knihovna), Augustiniáni Brno A 47 (IV. Z. c. 8) Brugge, Hoofdbibliotheek Biekorf (Stadsbibliotheek), 29 Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 1916-17 (1414) Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 8435 (1412) Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 14670 (1413) Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), II 979 (1525) Budapest, Eötvös Loránd Tudományegyetem, Egyetemi Könyvtár, lat. 50 Budapest, Országos Széchényi Könyvtár, lat. 491 Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 499 (Elbing N. 1) Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 194 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 74 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 75 , ff. 1r-84vCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 125 , ff. 131-196Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 311 Douai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 50 Edinburgh, University Library, MS. 99 (D.b.V.4) Eichstätt, Universitätsbibliothek (olim Staatliche und Seminarbibliothek), st 149 Einsiedeln, Stiftsbibliothek, 244 (Msc. 809; 4. Nr.26) Erfurt, Universitätsbibliothek Erfurt, Dep. Erf., CA 4° 107 Erfurt, Universitätsbibliothek Erfurt, Dep. Erf., CA 8° 25 Erlangen, Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, 54 (Irm. 533) Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 357 , ff. 1ra-48rbFrankfurt a.M., Stadt- und Universitätsbibliothek, Praed. 92 , ff. 76v-136vFulda, Hessische Landesbibliothek, Aa 105 Gdansk, Biblioteka Gdanska Polskiej Akademii Nauk, Mar. F. 55 Graz, Universitätsbibliothek, 212 (40/89 Quarto) Graz, Universitätsbibliothek, 249 (41/48 Folio) , ff. 58r-133rGraz, Universitätsbibliothek, 278 (39/13 Folio) , ff. 1r-96vGraz, Universitätsbibliothek, 309 (33/33 Folio) , ff. 65r-121vGraz, Universitätsbibliothek, 965 (35/25 Quarto) Graz, Universitätsbibliothek, 1124 (-) , ff. 82r-169vGraz, Universitätsbibliothek, 1467 (39/46 Quarto) , ff. 47r-97vGraz, Universitätsbibliothek, 1530 (39/43 Quarto) , ff. 76v-81vGraz, Universitätsbibliothek, 1531 (42/136 Quarto) , ff. 1r-74vGraz, Universitätsbibliothek, 1638 (42/14 Octavo) , f. 100excerpta Halle a.d. Saale, Universitäts- und Landesbibliothek Sachsen-Anhalt der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg, Stolb.-Wernig. Za 64 , ff. 86ra-147rbHamburg, Staats- und Universitätsbibliothek, in scrin. 31 fr. 66 , ff. 1r-v, 2r-vHeidelberg, Universitätsbibliothek, Salem IX 34 , ff. 187ra-254rbInnsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (olim Universitätsbibliothek), 287 , ff. 1r-142vInnsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (olim Universitätsbibliothek), 300 (olim Wilten, Stiftsbibliothek XXXII C 14) , ff. 1r-124rInnsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (olim Universitätsbibliothek), 461 II, ff. 69ra-91vbKassel, Universitätsbibliothek Kassel - Landesbibliothek und Murhardsche Bibliothek der Stadt Kassel, Theol. 2° 66 Klosterneuburg, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstiftes, 158 , ff. 58va-111rb ff. 112ra-117va: registrumKlosterneuburg, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstiftes, 766 , ff. 1r-89rKöln, Historisches Archiv der Stadt Köln (Stadtarchiv), Best. 7010 (Handschriften - Wallraf) 132 Kraków, Biblioteka Jagiellonska, 409 Kraków, Biblioteka Jagiellonska, 1262 Kraków, Biblioteka Jagiellonska, 1263 Kraków, Biblioteka Jagiellonska, 1482 , ff. 143r-187vKraków, Biblioteka Jagiellonska, 1486 II, ff. 370v-433rKraków, Biblioteka Jagiellonska, 1498 , ff. 2r-54rKremnica, Farská Kniznica, 1 Kremnica, Farská Kniznica, 22 Leipzig, Universitätsbibliothek, 389 Leipzig, Universitätsbibliothek, 390 Linz, Oberösterreichische Landesbibliothek (olim Öffentliche Studienbibliothek; Bundesstaatliche Studienbibliothek), 339 (10) , ff. 1r-92rLinz, Oberösterreichische Landesbibliothek (olim Öffentliche Studienbibliothek; Bundesstaatliche Studienbibliothek), 494 (130) , ff. 1r-38vLondon, British Library, Add. 18326 München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm 40 München, Bayerische Staatsbibliothek, Cgm 325 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4550 , ff. 1r-106vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4793 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5118 , ff. 1r-111rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5175 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5597a München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5935 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6958 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 11320 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 11416 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14542 I, ff. 1r-76vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14759 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 17091 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18125 , ff. 1r-90rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18126 München, Universitätsbibliothek, 2° 43 Namur, Musée des Arts Anciens du Namurois, Fonds de la ville 163 New Haven, CT, Yale University, Beinecke Rare Book and Manuscript Library, T.E. Marston Collection 200 Oxford, Bodleian Library, Lyell 69 Oxford, Trinity College (in deposito presso la Bodleian Library), 6 Padova, Biblioteca Universitaria, 1038 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 566 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 16294 Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, A. XLI (66) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, A. CIII (196) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, A. CXVI (218) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, B. XXXVI (337) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, E. LXIII (824) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, N. XXXVI (1560) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), III.A.24 (409) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), IV.B.11 (613) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), IV.E.1 (681) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), V.A.5 (796) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), V.A.24 (815) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), V.B.14 (831) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), V.C.10 (852) , ff. 85r-133vPraha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), VIII.D.29 (1524) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), VIII.E.16 (1541) , ff. 1r-109vPraha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), X.A.18 (1821) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), X.C.1 (1854) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), XII.E.9 (2176) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), XIV.D.16 (2524) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), XIV.G.11 (2619) Reggio Emilia, Biblioteca Municipale «Antonio Panizzi», Turri D 2 Rein, Zisterzienserstift, Stiftsbibliothek 43 Rein, Zisterzienserstift, Stiftsbibliothek 76 , ff. 7a-60bRein, Zisterzienserstift, Stiftsbibliothek 80 Roma, Biblioteca Nazionale Centrale «Vittorio Emanuele II», Fondi minori S. Francesco a Ripa 17 Salzburg, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Studienbibliothek), M.II.143 (V.2.E.42) Sankt Florian, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstifts, 80 Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, HB VII. 49a Trier, Stadtbibliothek, Hs. 60/1022 8° Troyes, Médiathèque Jacques-Chirac (olim Bibliothèque Municipale; Médiathèque du Grand Troyes), Fonds ancien 544 Vitry-le-François, Bibliothèque Municipale, 42 (+) Vorau, Stiftsbibliothek, 208 (CXXVIII) , ff. 1r-69rVorau, Stiftsbibliothek, 334 (XCVI) Vorau, Stiftsbibliothek, 335 (XCIV) , ff. 1r-82vWarszawa, Biblioteka Narodowa, lat. F.I.229 Warszawa, Biblioteka Narodowa, lat. F.I.329 Wertheim, Staatsarchiv, 523 n. 1 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 788 , ff. 86r-154rWien, Österreichische Nationalbibliothek, 832 , ff. 19r-74rWien, Österreichische Nationalbibliothek, 942 , ff. 1r-108vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 1023 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1059 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 3894 , ff. 1r-70rWien, Österreichische Nationalbibliothek, 4133 , ff. 157r-194vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 4507 Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 203 (236) , ff. 13va-15vaexcerpta (PL CLXXII 349A-354B)Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 511 (558) Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 586 (634) Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.F.117 (123) Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.F.167 (194) Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.F.774 (808) Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.Q.15 (827) Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.Q.125 (958) Würzburg, Universitätsbibliothek, M.ch.f. 186 Würzburg, Universitätsbibliothek, M.ch.f. 245 Zwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 88 Zwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 101 , ff. 99v-163vZwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 259 Zwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 345 , ff. 71a-172bTradizione del testo: 150 manoscritti (53 nuovi). La riproduzione dell'opera è in crescita costante dal XII al XV secolo, con ancora qualche esemplare nel XVI; l'area di diffusione è prevalentemente germanica (per circa due terzi), e molte copie del XIV-XV secolo sono conservate a Praga e in altre sedi dell'Europa orientale, dove giunsero probabilmente copie dalla Germania stessa dando inizio a una fortuna locale. Assai meno rappresentate la Francia, con una quindicina di testimoni soprattutto del primo periodo (XII-XIII secolo) e l'Italia, con una decina del XIII-XIV spesso però di provenienza ignota; appena cinque i codici inglesi. Vi sono diversi casi di copie frammentarie o estratti. L'attribuzione è spesso assente; altrimenti risulta sovente corretta (malgrado qualche confusione con il papa omonimo); frequente lo scambio con Orosio, per ovvia contiguità fonetica. Sporadicamente compaiono i nomi di Ugo di S. Vittore (tre copie), Origene (due), Tommaso d'Aquino, Bernardo, Roberto: tutte le pseudoattribuzioni risalgono comunque al XIV-XV secolo, con l'eccezione di una comparsa di Anselmo - non meglio definito - nel XII. Talvolta nella titolatura vi è confusione con il Sigillum , al quale peraltro l'Expositio si accompagna in una ventina di manoscritti, tutti tedeschi ad eccezione di uno inglese. Il testo è dedicato al successore dell'abate Conone di Regensburg (da cui il termine post quem del 1153 per la datazione); in parte della tradizione l'epistola non ne riporta il nome, in molti codici compare invece in testa all'incipit il dativo Simoni , concordato con il successivo participio presente poscenti ; questo personaggio non è identificato, ma non si esclude che possa trattarsi del destinatario del commento, o ancora di un secondo destinatario (in altri casi Onorio ha dedicato il medesimo scritto a due persone, a distanza di qualche tempo). Vi è inoltre un doppio prologo. Talvolta si aggiunge in sede finale un breve carme di cui sono attestate due versioni: Cantica digna Deo numquam placitura Lieo , in parecchi codici di ogni periodo e provenienza, e Cantica digna choris caste flagrantis amoris , in un gruppetto omogeneo di quattro codici dell'Europa dell'Est che dunque rappresenta probabilmente una deviazione dalla tradizione autentica (in questa seconda forma il carme è edito insieme al commento nella PL). Il Repertorium Hymnologicum di Chevalier registra solo la prima versione attribuendola a Onorio; Schaller conosce anche l'altra, per cui cita appunto il ms. 1854 di Praga. [PL 172, 347-496 < Lione 1677, Bibliotheca Veterum Patrum XX - RBMA 3573 - Flint, The Career ; The Place and Purpose (lista dei mss. del XII sec., pp. 119-20) e The Cronology - Garrigues, Quelques recherches - Chevalier, Repertorium hymnologicum , vol. III n° 24259 - Schaller - Stohlmann - Walther, Initia carminum , n° 87]Traduzioni, commenti, etc. Commentarium in Canticum canticorum
Altri progetti collegati:
CALMA CANTICUM MADOC MEL Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/expositio-in-cantica-canticorum-honorius-augustodu-title/3883