Scheda TETRA
Ambrosius Autpertus m. 30-1-784
Expositio in Apocalypsin
(Speculum parvulorum)
inc. (ep. praef.): Sanctorum Ecclesia, quae corpus sui Redemptoris est, cuius tu quoque pontificalis ordinis primatum sortitus est, inter cetera sua miracula verbo praedicationis eminet; (praef.): Dei omnipotentis inlustratione afflatus, eiusque muneris largitate devinctus, ac de eiusdem Domini accepti talenti mercatione sollicitus; (text.): «Apocalypsis Iesu Christi... cito». Primo igitur hoc in loco notandus est litterae textus, qui iuxta usitatum quidem humanae locutionis modum, minus habere videtur expl. ut si cui hoc opus ad manus venerit, eumque perlegerit, tua inspiratione tactus meam orationem compleat ac dicat: Domine, fiat, Domine, fiat. Amen
Riferimenti
BHL
n. 368b; CALMA vol. I 2 p. 202; (ed. rif.) CCCM vol. 27, 27 A; CSLMIt ; Stegmüller vol. II n. 1274-5 + Suppl.; Te.Tra. vol. II p. 72-7
Angers, Médiathèque Toussaint (olim Bibliothèque Municipale), 75 (67)
Avignon, Bibliothèque Municipale Ceccano (olim Musée Calvet), 87 (85)
Bamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 141 (B.III.36)
Benevento, Biblioteca Capitolare, 9
incompleto (l. I-V)Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 2° 738 Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 2° 742 Bordeaux, Bibliothèque Municipale, 988 Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 9668 (1518) Chartres, Médiathèque «L'Apostrophe» (olim Bibliothèque Municipale), 25 (44) Chartres, Médiathèque «L'Apostrophe» (olim Bibliothèque Municipale), 158 (139) (+) Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 96 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 654 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 1306 Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Conv. soppr. A.2.41 Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Conv. soppr. A.2.41 , ff. 1ra-244vbIvrea (Torino), Biblioteca Capitolare, LIII (37) Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. C La Verna (Arezzo), Archivio del Convento della Verna, 5.2.24 London, British Library, Add. 10955 Lucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 62 , ff. 1va-148vb l. I-VLucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 62 , ff. 1va-148vbNapoli, Biblioteca Nazionale «Vittorio Emanuele III», VII.A.43 Orléans, Médiathèque (olim Bibliothèque Municipale), 92 (89) , pp. 1-395Oxford, Bodleian Library, Laud misc. 464 (S.C. 767) l. I-VPadova, Biblioteca Antoniana, Manoscritti 118 , ff. 1r-314vPadova, Biblioteca Civica, C.M. 556 , ff. 2v-30rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2382 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2383 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11577 I-VParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11578 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12287 l. I-VParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 12288 Reims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 609 (F. 426) Rein, Zisterzienserstift, Stiftsbibliothek 64 Saint-Omer, Bibliothèque de l'Agglomération du Pays de Saint-Omer (olim Bibliothèque Municipale), 21 , ff. 2r-202raSaint-Omer, Bibliothèque de l'Agglomération du Pays de Saint-Omer (olim Bibliothèque Municipale), 92 Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 244 l. I-VSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 245 , pp. 2-526 l. VI-XSchaffhausen, Stadtbibliothek, Min. 81 , ff. 1r-244vTours, Bibliothèque Municipale, 107 Troyes, Médiathèque du Grand Troyes (olim Bibliothèque Municipale), Fonds ancien 260 Troyes, Médiathèque du Grand Troyes (olim Bibliothèque Municipale), Fonds ancien 570 Vitry-le-François, Bibliothèque Municipale, 4 (+) Tradizione del testo: Il commento (scritto, secondo una subscriptio di Autperto, tra 758 e 767) circolava nei primi due secoli quasi sempre diviso in due volumi (libri I-V e libri VI-X) e preceduto da una lettera a papa Stefano II per richiedere protezione contro i critici della sua opera. L''Expositio è tramandata in oltre 30 manoscritti, e utilizzata da Alcuino e da Aimone di Auxerre. Tra i principali testimoni dei libri I-V vi sono il ms. Oxford, Bodleian Library, Laud Misc. 464 (767), antichissimo, e un cod. che sarebbe in connessione con l''originale di Autperto, il ms. Benevento, Biblioteca Capitolare, ms. III. 9 (cfr . F. Lo Monaco); la tradizione della seconda parte (libri VI-X) è ricostruibile fino alla metà del IX sec., quando è viva in area francese, soprattutto St.-Denis e Corbie. In Baviera il testo era conosciuto, ma non rimangono copie manoscritte dirette; il centro di diffusione fu Reichenau; si conservano mss. di San Gallo. L''edizione di riferimento è quella di R. Weber; qui vi sono notizie anche sull''editio princeps , che conserva traccia di due mss. perduti.
(da Te.Tra II, scheda a cura di Peter Erhart)Bibliografia filologica: F. Lo Monaco, Un manoscritto noto-ignoto dell'' In Apocalypsin di Ambrogio Autperto , «Récherches de théologie ancienne et médievale» 51 (1984), pp. 246-247;
H. Silvestre, A propos de la récente édition des «opera omnia» d''Ambroise Autpert , «Scriptorium» 36 (1982), pp. 304-313;
Ambrosii Autperti Opera , ed. R. Weber, Turnhout 1975 (CCCM 27-27a), 1979 (CCCM 27b);
R. Weber, Édition princeps et tradition manuscrite du commentaire d''Ambroise Autpert sur l''Apocalypse , «Revue Bénédictine» 70 (1960), pp. 526-539; Ambrosius qui et Autpertus, ex Galliarum Provincia ortus... hoc opus confeci atque complevi. Quodque propter facilitatem eum intellegendi Speculum parvulorum vocaviSpoglio inventariale 262- 262. Item super Apocalipsim Ambrosii Auctoperti, et non est magni voluminis, sine tabulis, in pecudinis et littera satis legibili. Principium: lncipiunt . Firenze - S. Maria Novella, convento. [Inventario di Santa Maria Novella] 69- Expositio apo(calipsis) beati Anbrosii. Firenze - S. Spirito, convento OESA 164- Liber nonus mediocris forme, Antopertus presbiter super appocalissim, compleuts, copertus cum corio albo, cuius principium In hoc libro , finis per patrem et filium.
Altri progetti collegati:
CODEX MADOC MEL RICABIM Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/expositio-in-apocalypsin-ambrosius-autpertus-m-30--title/4770