Scheda TETRA
Haimo Autissiodorensis monachus m. 865/866
Expositio in Apocalypsin beati Iohannis
(Commentaria in Apocalypsin b. Iohannis apostoli et evangelistae sive Excerptum libri Apocalypsis collectum ex idoneis auctoribus sive Explanatio in Apocalypsin Iohannis apostoli sive Expositio in sancti Iohannis evangelistae Apocalypsin sive Expositio super Revelationem sive Apocalypsin beatissimi Iohannis evangelistae sive Glossa super Apocalypsin sive Liber expositionis super Apocalypsin beati apostoli et evangelistae Iohannis sive Postilla super Apocalypsin) Attribuzioni diverse: Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604
inc. (praef.): Legimus in ecclesiastica historia beatum Ioannem a Domitiano impiissimo; Apocalypsis Iesu Christi (Ap. 1, 1). Planior esset sensus, si dixisset adiuncto verbo
Riferimenti
CPPM II A
n. 2293; DSp vol. VII col. 93; PL vol. CXVII coll. 937-1220; HLF2 vol. V pp. 121-2; HLF2 vol. VI pp. 113-4; PL vol. CXVI col. 190; Stegmüller vol. III nn. 3072, 3122-3123 (n. 3072: s.v. «Haimo de Auxerre»; nn. 3122-3123: s.v. «ps. Haimo de Halberstadt»); Stegmüller nn. 7247-7247,1 (s.v. «Remigius Autissiodorensis»); Te.Tra. (2008) vol. III pp. 242-9; CSLMA (2010) vol. III pp. 279-88, n. HAIMO 7; CALMA (2016) vol. V 3 pp. 265-6
Assisi (Perugia), Biblioteca Comunale, Fondo antico presso la Biblioteca e Centro di Documentazione Francescana del Sacro Convento 80 , ff. 1r-174rAugsburg, Staats- und Stadtbibliothek, 2° 460 , ff. 1r-59v incompletoAugsburg, Universitätsbibliothek, I.2.2° 20 , ff. 1r-141vbBamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 91 (Q.III.13) , ff. 155r-292rBamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 142 (B.II.21) , ff. 1r-148vBamberg, Staatsbibliothek, Bibl. 143 (B.II.22) , ff. 1r-216rBasel/Bâle, Universitätsbibliothek (olim Öffentliche Bibliothek der Universität), N I 6 Nr. 31 PL 117 coll. 1161-1163Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 2° 691 , ff. 77r-154vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 4° 685 (Görres 61) , ff. 1r-121vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 295 (Rose 396) , ff. 113r-163vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 462 , ff. 1r-117vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 2° 589 , ff. 1r-116vBerlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, theol. lat. 4° 376 , ff. 42r-232vBern, Burgerbibliothek, 51 , ff. 7r-90rBonn, Universitäts- und Landesbibliothek, S 281 , ff. 103r-123vCambridge, Gonville and Caius College, 347/726 , ff. 71r-219rCambridge, MA, Harvard University Library, Houghton Library, Typ. 1178 Charleville-Mézières, Médiathèque Voyelles (olim Bibliothèque Municipale), 242 Cheltenham (olim), Collection Phillipps, 393 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Arch. Cap. S. Pietro C. 137 , ff. 1r-158rCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Chig. A.VI.173 I Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 297 , ff. 1ra-144rbCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 298 , ff. 1r-259vCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 100 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Urb. lat. 88 Colmar, Bibliothèque des Dominicains (olim Bibliothèque Municipale), CPC (Consistoire Protestant de Colmar) 20 (1941-1943) , ff. 335r-466vDouai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 345 , ff. 1v-119rDouai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 367 , ff. 7v-141vDouai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 368 Douai, Bibliothèque Marceline Desbordes-Valmore (olim Bibliothèque Municipale), 369 , ff. 2r-136vDüsseldorf, Universitäts- und Landesbibliothek, Ms. B. 86 , ff. 2r-152vEinsiedeln, Stiftsbibliothek, 183 (Msc. 189; Fol. Nr. 120) , pp. 1-314Erfurt, Wissenschaftliche Allgemeinbibliothek (in deposito presso la Universitätsbibliothek), Amplon. 4° 95 , ff. 1v-143Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 277 , ff. 1ra-138raFirenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 565 , ff. 1r-52vFirenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 575 , ff. 112r-207vGotha, Forschungs- und Landesbibliothek (olim Forschungsbibliothek), Chart. A. 17 II, ff. 20ra-138vbGotha, Forschungs- und Landesbibliothek (olim Forschungsbibliothek), Chart. A. 45 Gotha, Forschungs- und Landesbibliothek (olim Forschungsbibliothek), Mbr. I. 162 J 12 PL 117 coll. 963C-966BGravenhage 's, Museum Meermanno-Westreenianum, 10.B.27 , ff. 1v-149vGrenoble, Bibliothèque Municipale, 301 Rés. (CGM 252) , ff. 20r-150vHolkham Hall, Norfolk, Library of the Earl of Leicester, 150 , ff. 1r-115vInnsbruck, Universitäts- und Landesbibliothek Tirol (olim Universitätsbibliothek), 250 , ff. 2va-143rbIvrea (Torino), Biblioteca Capitolare, CIII (53) , ff. 49r-168vKassel, Landeskirchliches Archiv, Sammlung Einbandfragmente EKKW J 18 346 Kassel, Universitätsbibliothek Kassel - Landesbibliothek und Murhardsche Bibliothek der Stadt Kassel, Theol. 2° 217 , ff. 1ra-2vbfragmentum Köln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 111 (Darmst. 2110) II, ff. 12r-213vKraków, Biblioteka Jagiellonska, 1498 , ff. 128v-229vKraków, Biblioteka Muzeum Narodowego w Krakowie, Oddzial Zbiory Czartoryskich, 1498 Lambach, Bibliothek des Benediktinerstifts, Cml VI , ff. 37v-182vLaon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 98 , ff. 9r-117vLeipzig, Universitätsbibliothek, 358 Leipzig, Universitätsbibliothek, 526 , ff. 125va-294vbLeipzig, Universitätsbibliothek, 578 , ff. 32r-57rLilienfeld, Stiftsbibliothek, 64 , ff. 1-179Lilienfeld, Stiftsbibliothek, 160 , ff. 1r-132vLinz, Oberösterreichische Landesbibliothek (olim Öffentliche Studienbibliothek; Bundesstaatliche Studienbibliothek), 435 (22) , ff. 1r-151vLondon, British Library, Add. 25312 , ff. 1r-133rLondon, British Library, Arundel 143 , ff. 1r-106rLondon, British Library, Harley 3026 , ff. 1v-148vLondon, British Library, Royal 3.A.III , ff. 1r-156vLucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 58 I (ff. 1-103), ff. 1ra-103vaLucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 58 I, ff. 1ra-103vaMadrid, Biblioteca Nacional de España, Ms. 71 Mantova, Biblioteca Teresiana (Biblioteca Comunale), 211 (B III 7) , ff. 1r-122vMarburg a.d. Lahn, Universitätsbibliothek, 41 (D. 4) , ff. 2v-165rMarburg a.d. Lahn, Universitätsbibliothek, 48 (D. 11) , ff. 2r-104rMelk, Stiftsbibliothek, 573 (260; E. 51) , pp. 97-362Milano, Biblioteca Ambrosiana, A 130 inf. , ff. 1v-210rMilano, Biblioteca Ambrosiana, A 184 inf. , ff. 3r-126vMilano, Biblioteca Ambrosiana, N 19 sup. Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire, Section de Médecine, H 77 , ff. 66v-175rMonza (Monza e Brianza), Biblioteca Capitolare, c-10/72 , ff. 1r-188vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5120 , ff. 1r-144vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5252 , ff. 1v-104vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5809 , ff. 1v-111rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 5820 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 7496 , ff. 1v-115rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 7585 , ff. 49r-171rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 12629 , ff. 1r-114rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14109 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 15141 , ff. 1r-169rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 17088 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18190 , ff. 1r-141vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18191 München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21269 , ff. 11r-147rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 21538 , ff. 1r-162rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 28270 , ff. 1r-124rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 28535 , ff. 1r-87vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 29449/1 (29055b) , f. 1r-vfragmentum Nelahozeves, Nelahozeves Zámek, Roudnická lobkowiczká knihovna (olim Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky), XXIII.E.65 (Lobk. 445) , ff. 2r-191vOrléans, Médiathèque (olim Bibliothèque Municipale), 174 (151) , pp. 211-557Oxford, Bodleian Library, Auct. D inf. 2.8 (SC 3559) , ff. 15r-217vOxford, Bodleian Library, Bodl. 352 (S.C. 2431) , ff. 14r-143rOxford, Bodleian Library, Laud misc. 79 (S.C. 996) , ff. 1r-87vOxford, Bodleian Library, Lyell 65 , ff. 8-Oxford, Bodleian Library, Rawlinson A. 287 (S.C. 11173) , ff. 1r-116rOxford, Lincoln College (in deposito presso la Bodleian Library), lat. 16 , ff. 1r-138vOxford, Merton College, 178 , ff. 32r-133rPadova, Biblioteca Universitaria, 837 , ff. 1r-167vPadova, Biblioteca Universitaria, 1278 B , ff. 1r-123vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 1642 , ff. 6r-123rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2185 III, ff. 94r-205vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2413 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2414 , ff. 1v-162vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2415 , ff. 1r-156rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2416 , ff. 12r-126rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2417 , ff. 1r-147rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2454 , ff. 1r-116vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 3454 I, f. 24r-vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 3531 , ff. 7v-43rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 5354 , ff. 95v-139vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 14798 , ff. 33r-57vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 17275 Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 18109 , ff. 1r-220vParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 18110 , ff. 1r-153vParis, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 1453 , ff. 1v-176rPommersfelden, Gräflich Schönbornsche Bibliothek, 157 (2712) , ff. 1r-184rPraha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, A. CXV. 3 (216) , ff. 1r-93rPraha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, A. CXVI (218) , ff. 201r-283rPraha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, B. XLIV (346) Praha, Archiv Prazského Hradu, Knihovna Metropolitní Kapituly, B. LXXXII. 1 (394) Praha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), V.A.4 (795) , ff. 3r-117vPraha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), VIII.C.2 (1471) , ff. 1r-136rPraha, Národní Knihovna Ceské Republiky (olim Národní a Univerzitní Knihovna), XIV.D.24 (2532) Praha, Národní Muzeum, XVI.C.8 (3671) Reims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 125 (B. 113) , ff. 1r-289rReims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 126 (B. 116) , ff. 1r-192rReims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 127 ( B. 114) , ff. 1r-232vReims, Bibliothèque d'Etude et du Patrimoine (Bibliothèque Carnegie; olim Bibliothèque Municipale), 128 (B. 115) , ff. 1r-147vRein, Zisterzienserstift, Stiftsbibliothek 64 , ff. 1v-179rRoma, Biblioteca Alessandrina (Universitaria), 98 Roma, Biblioteca Vallicelliana, C. 42 , ff. 1r-238vSankt Gallen, Stiftsbibliothek, 1156 Schaffhausen, Stadtbibliothek, Min. 77 , ff. 1r-149rSens, Médiathèque Jean-Christophe Rufin (olim Bibliothèque Municipale), 289 ?Siena, Biblioteca Comunale degli Intronati, F.IV.14 , ff. 156ra-236vbSiena, Biblioteca Comunale degli Intronati, F.IV.14 , ff. 156r-236rStams, Zisterzienserkloster, Cod. 54 , ff. 72v-127rStuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Theol. et phil. 2° 217 , ff. 1v-146vTarragona, Biblioteca Pública del Estado (Provincial), 149 Toledo, Archivo y Biblioteca Capitulares (olim Biblioteca del Cabildo), 15-15 , ff. 1r-132rTorino, Biblioteca Reale, Varia 164 , ff. 1r-206rTrier, Stadtbibliothek, Hs. 108/1088 4° , ff. 1r-130rTroyes, Médiathèque du Grand Troyes (olim Bibliothèque Municipale), Fonds ancien 678 , ff. 1r-155vTroyes, Médiathèque du Grand Troyes (olim Bibliothèque Municipale), Fonds ancien 728 , ff. 1v-135rValenciennes, Bibliothèque Municipale, 92 (85) , ff. 1r-201vVendôme, Bibliothèque du Parc Ronsard (olim Bibliothèque Municipale), 120 , ff. 1r-162vVenezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. I. 37 (2188) , ff. 1r-47vVenezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. I. 38 (2395) , ff. 1r-183vVenezia, Biblioteca Nazionale Marciana, lat. Z. 32 (1746) , ff. 1r-143vWarszawa, Biblioteka Narodowa, 8009 III , ff. 2v-171vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 956 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1030 sec. XIVWien, Österreichische Nationalbibliothek, 3784 , ff. 1r-135vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 4164 , ff. 85r-186vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 4840 , ff. 1r-123vWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Aug. 2° 37. 37 (2447) , ff. 277r-406rWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 267 (300) 1 PL 117, 1201D-1204D, 1208D-1212B, 1180B-1182C, 1185D-1188CWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Weiss. 27 (4111) , ff. 1r-158rWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Weiss. 95 (4179) , ff. 1r-250rWolfenbüttel, Niedersächsisches Staatsarchiv, 12 Slg 5 I 3 e II 3Wroclaw, Biblioteka Uniwersytecka, I.F.79 (84) , ff. 4r-136rWürzburg, Universitätsbibliothek, M.p.th.f. 97 , ff. 1ra-142vbZwettl, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 41 II, ff. 75v-200rTradizione del testo: La lista dei testimoni (oltre 150) è tratta da Stegmüller (n° 3122 e Supplemento), con integrazioni tratte dai cataloghi; sono una decina i codd. anteriori all'XI sec. Le attribuzioni dei copisti sono molto varie: accanto ad Aimone (33 mss.), ci sono Remigio (dall'XI sec.) e altri illustri nomi. Il picco della circolazione si verifica nel XII, e copre l'intera Europa. I dati catalografici offrono solo alcuni indizi per rintracciare affinità tra i mss. che verosimilmente non sono casuali: attribuzioni (Haymoni Cantuariensis nei mss. di Douai 345, 367 e 368) o epigrafi (Epitome nei mss. di Douai 369 e Valenciennes 92; ma il commento è esteso) o una particolare versione incipitaria (mss. Wolfenbüttel Weiss. 95, Einsiedeln 183 e Schaffhausen 77). Il testo è pubblicato a stampa da G. Hittorp a Colonia nel 1529 (dalla ristampa del 1531 è tratta PL 117, 937-1220).
La fortuna del commento fu continuativa ed estesa; si segnala la scuola di Laon, attraverso la quale il testo passò nella glossa ordinaria in ambiente parigino.
(da Te.Tra III, scheda a cura di Rossana E. Guglielmetti)Bibliografia filologica: - E. Riggenbach, Historische Studien zum Hebräerbrief , 1: Die ältesten lateinischen Kommentare zum Hebräerbrief , Leipzig 1907 (Forschungen zur Geschichte des Neutestamentlichen Kanons und der Altkirchlichen Literatur 8,1)Spoglio inventariale 265- 265. - A ) Aymo. super apocalipsim. Et postille fratris mathei generalis super apocalipsim. inconplete. Cum postibus. Cuuius principium est. Ego iohannes frater vester in fide. et particeps in tribulatione. Finis vero. Quis invocavit eum et despexit. ecclesiastici. ijo . § In quo libro: omnes quaterni sunt. xij. S.T ) Aymo. super apocalipsim. et frater matheus super eandem. Incomplete. S. 275- 275. Item expositio Apocalipsis, in volumine satis magno, in bona littera, in pecudinis, cum tabulis copertis rubeo. Principium: Legimus , finis: poneret . 63- 63. I. Aymo super Apocalipsim. 71- |45b| Haimo super Apocalipsim
Altri progetti collegati:
CALMA CODEX MADOC MEL RICABIM Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/expositio-in-apocalypsin-beati-iohannis-haimo-auti-title/11427