Scheda TETRA
Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636
De ortu et obitu Patrum
Riferimenti
CPL
n. 1191; Te.Tra. vol. II p. 345-52; Díaz y Díaz n. 103; CPPM II A n. 2656; BHL n. 6544; PL vol. LXXXIII coll. 129-56; Stegmüller (1950) n. 5169
Patrum vitae
Arras, Médiathèque de l'Abbaye Saint-Vaast (olim Bibliothèque Municipale), 739 (764)
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, lat. 4° 375 , ff. 30r-32r capitoli 38-86Bern, Burgerbibliothek, 224 , ff. 154r-160rBruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 8654-72 (1324) , ff. 187r-201vBruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 9311-19 (1322) , ff. 45r-57rCambrai, Le Labo - Cambrai (olim Bibliothèque Municipale), 937 (836) , ff. 13-26Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Barb. lat. 505 , ff. 88r-110vCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Ottob. lat. 1720 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 277 I, ff. 22r-55rCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Urb. lat. 382 (606) Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Urb. lat. 392 , ff. 36r-75rCittà del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 287 , ff. 83va-90vaEichstätt, Universitätsbibliothek (olim Staatliche und Seminarbibliothek), st 529 Einsiedeln, Stiftsbibliothek, 339 (Msc. 1332; 16. Nr. 6) , pp. 216-317Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 22.12 fragm.Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 22 dex. 12 Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 67.12 Firenze, Biblioteca Nazionale Centrale, Conv. soppr. I.7.46 Firenze, Biblioteca Riccardiana, 410 , ff. 37v-54rFulda, Hessische Landesbibliothek, Aa 73 Heiligenkreuz, Bibliothek des Zisterzienserstifts, 78 , ff. 135va-144rbHereford, Cathedral Library, O.III.2 , ff. 175r-190vKarlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. XXIX Karlsruhe, Badische Landesbibliothek, Aug. Perg. CCXXIX , ff. 88v-114vKassel, Universitätsbibliothek Kassel - Landesbibliothek und Murhardsche Bibliothek der Stadt Kassel, Theol. 4° 10 , ff. 16r-39rKlosterneuburg, Bibliothek des Augustiner Chorherrenstiftes, 209 , ff. 168va-178vbLaon, Bibliothèque Municipale «Suzanne Martinet», 423 London, British Library, Cotton Vespasian B. XIII , ff. 10r-16vLondon, British Library, Harley 5041 London, British Library, Harley 6503 Lucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 545 II (ff. 21-341), ff. 108r-220rLucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 545 II, ff. 108r-220rMadrid, Biblioteca de la Real Academia de la Historia, Códices 21 (F. 191; 28) , ff. 275va-284raMadrid, Biblioteca Nacional de España, Ms. 10224 , ff. 95r-118rMadrid, Universidad Complutense, Biblioteca Histórica (olim Biblioteca de la Universidad Central), 134 , ff. 68r-75vMontecassino (Frosinone), Archivio dell'Abbazia (Biblioteca Statale del Monumento Nazionale), 323 , pp. 2-34Montpellier, Bibliothèque Interuniversitaire, Section de Médecine, H 77 , ff. 25v-31vMonza (Monza e Brianza), Biblioteca Capitolare, c-9/69 , ff. 160r-168rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 3739 , ff. 1r-26vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4533 «Pauli Diaconi Homiliarium» , ff. 81v-82rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 6385 , ff. 1r-4rMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 14096 I, ff. 14v-39vMünchen, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 18524b München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 22016 Napoli, Biblioteca Nazionale «Vittorio Emanuele III», XV.AA.13 , ff. 11r-12rLaudatio sancti Marci (BHL Suppl. 5275b)Orléans, Médiathèque (olim Bibliothèque Municipale), 185 (162) , pp. 1-15Oxford, Corpus Christi College, 42 III, ff. 137r-146rOxford, Queen's College, 319 I, ff. 23r-31rOxford, St. John's College, 115 , ff. 58r-76rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 2824 , ff. 20v-53rParis, Bibliothèque Nationale de France, lat. 11624 , f. 155va-bexcerpta Paris, Bibliothèque Nationale de France, n.a. lat. 448 Pisa, Biblioteca Cathariniana, 178 , ff. 11r-46rPisa, Biblioteca Cathariniana, 178 Roma, Biblioteca Casanatense, Ms. 711 , ff. 57r-65vSalamanca, Universidad de Salamanca. Biblioteca General Histórica, Ms. 2313 Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 190 Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 240 , pp. 31-77Sankt Paul im Lavanttal, Bibliothek des Benediktinerstifts, 9/1 (25.1.35) Sankt-Peterburg, Rossijskaja Nacional'naja Biblioteka (olim Gosudarstvennaja ordena Trudovogo Krasnogo Znameni Publicnaja Biblioteka im. M.E. Saltykova Scedrina), lat. Q.v.I.15 , ff. 7-17vSchaffhausen, Stadtbibliothek, Min. 13 , ff. 68ra-77raSeu d'Urgell (La)/Seo de Urgel, Arxiu i Biblioteca Capitular, s.n. «Biblia de Urgell» , ff. 214v-220Torino, Biblioteca Reale, Varia 141 Verona, Biblioteca Capitolare, LVI (54) , ff. 16v-40rVerona, Biblioteca Capitolare, LXV (63) , ff. 49v-59rabbreviationes Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 138 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 364 (Hist. prof. 72) , ff. 14v-15vWien, Österreichische Nationalbibliothek, 964 Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1203 , ff. 309r-314vWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Aug. 4° 50. 4 (3532) IV, ff. 63r-76vWolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Helmst. 532 (579) , ff. 62v-72v fragm.Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Weiss. 44 (4128) , ff. 96r-110rTradizione del testo: È stato accertata la paternità isidoriana del De ortu et obitu Patrum , che è trasmesso in alcuni mss. insieme ai Prooemia in Veteris et Novi Testamenti libros e alle Allegoriae Sacrae Scripturae , a formare una specie di prontuario biblico. L''opera è tramandata sia unitariamente che in brevi sezioni allegate a copie manoscritte della Bibbia. Secondo l''ultimo editore (C. Chaparro Gómez), l''originale era formato da una praefatio e 74 capitoli; già nell''archetipo se ne sarebbe aggiunto uno (attuale cap. 80 dell''edizione PL), che è trasmesso da tutte le copie antiche; intepolazioni successive portarono il testo a 86 capitoli (per completare qualche lacuna nelle informazioni offerte) senza che sia possibile stabilire se alcune aggiunte siano attribuibili a Isidoro. Chaparro (che utilizza 27 testimoni; sue le sigle) riconosce due famiglie di manoscritti, una delle quali trasmette la redazione più vicina a quella originale, mentre i testimoni dell''altra accolgono la maggior parte degli interventi che modificano la struttura testuale dell''originale. Le aggiunte furono tratte da fonti diverse (ad es. F. Dolbeau individua in due testi tradotti dal greco - indicati come Epi e Doopa - le 'recensioni della fonte greca'), e lo stato delle interpolazioni, secondo Chaparro, permette di attribuire con certezza ad Isidoro solo la prima redazione. Manca ancora uno studio critico delle copie antiche che Chaparro non conosce o non utilizza (M.A. Andrés ne segnala alcune nella scheda Te.Tra), così come non sono state studiate le fonti manoscritte parziali presenti in moltissimi codici biblici, e nemmeno sono disponibili studi esaurienti sulle fonti latine dell''opera. Questi elementi potrebbero migliorare la comprensione della composizione e dell''evoluzione del testo. (da Te.Tra II, scheda a cura di M. Adelaida Andrés)Bibliografia filologica: - M.A. Andrés Sanz, Dos capítulos añadidos al De ortu et obitu Patrum de Isidoro de Sevilla en los manuscritos Paris, Bibliothèque Nationale nouv. acq. lat. 448 y Torino, Biblioteca Reale Varia 141, en KALON THEAMA. Estudios de Filología Clásica e Indoeuropeo dedicados al profesor Francisco Romero Cruz , Salamanca 1999, pp. 237-250; - F. Dolbeau, Nouvelles recherches sur le De ortu et obitu prophetarum et apostolorum, «Revue des études Augustiniennes» 34 (1994), pp. 91-103; - J. Carracedo Fraga, Los apócrifos en la biblioteca de Isidoro de Sevilla. El testimonio del tratado De ortu et obitu Patrum, «Euphrosyne» n. s. 22 (1994), pp. 147-169; - C. Chaparro Gómez, Notas sobre el De ortu et obitu Patrum pseudoisidoriano , en Los Visigodos. Historia y Civilización, Antigüedad y Cristianismo, III, Murcia 1986, pp. 397-404; - F. Dolbeau, Deux opuscules latins relatifs aux personnages de la Bible et antérieurs à Isidore de Séville , «Revue d''histoire des textes» 16 (1986), pp. 83-139; - Isidorvs Hispalensis, De ortu et obitu Patrum , ed. de C. Chaparro Gómez, Paris 1985 (Les Belles Lettres ALMA); - M.C. Díaz y Díaz, Index Scriptorum Latinorum Medii Aevi Hispanorum , Salamanca 1958; - J. A. de Aldama, Indicaciones sobre la cronología de las obras de S. Isidoro , en Miscellanea Isidoriana, Roma, 1936, pp. 57-89; - Ch.H. Beeson, Die außerspanische Isidorüberlieferung bis zur Mitte des IX. Jahrhunderts , en Isidor-Studien , München 1913 (Quellen und Untersuchungen zur lateinische Philologie des Mittelalters 4.2); - F. Arévalo, Isidori Hispalensis episcopi Hispaniarum doctoris opera omnia , vol. V, Roma 1802, pp. 152-189 (S. Isidori Hispalensis episcopi De ortu et obitu Patrum qui in scriptura laudibus efferuntur ) = PL 83, coll. 129-156Centoni Cento «Audistis fratres karissimi»
Traduzioni, commenti, etc. Cento de natale sancti Iohannis evangelistae Liber de ortu et obitu patriarcharum
Risorse esterne collegate TETRA_121_Isidorus, De ortu ed obitu patrum - stemma Chaparro TETRA_122_Isidorus, De ortu et obitum patrum - siglario Chaparro
Spoglio inventariale 246- 246. It. quendam alium librum in carta pecudina cum postibus, intitulatum: Liber Isidori de ortu et obitu precum (patrum) . Firenze - S. Croce, convento OFM 233- Isidorus De summo bono. Liber primorum Isidori. De obitu sanctorum patrum. Ysidorus Ad Orosium. Liber differentiarum Isidori. Dialogus Augustini ad Orosium. Liber Augustini ad virgines. Idem De quatuor virtutibus caritatis. Epistola Hyeronimi ad Celantiam. Firenze - S. Marco, convento OP 330- 16. Bernardus de spirituali exercitio, verba eiusdem de passione domini et quinque epistolae eiusdem, epistola beati Ambrosii ad quendam suum discipulum de moribus et honestate vitae, liber Augustini de speculo animae, expositio Ugonis de Sancto Victore super regula beati Augustini cum tabula per alphabetum, Ysidorus de viris illustribus, Hildefonsus archiepiscopus Tolletanus de viris illustribus, Ysidorus de ortu, vita, et obitu sanctorum patrum veteris et novi testamenti, venerabilis Beda de temporibus, quaedam historia de sacerdotio Yesu Christi, vita sancti Athanasii, astrologia navalis Aristotelis, tractatus de celebratione missae Iohannis Ierson, tractatus de glorificatione sensuum in paradiso magistri Bartholomei Lapaccii Florentini episcopi Coronensis ordinis predicatorum, historia de excidio Constatinopoleos, vita sancti Roberti episcopi, et quaedam alia, in volumine mediocri pagonazo in papiro.
Altri progetti collegati:
CODEX MAGIS MEL RICABIM ROME Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/de-ortu-et-obitu-patrum-isidorus-hispalensis-episc-title/2401