Scheda TETRA
Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735
Liber hymnorum
Titoli di parti dell'opera
In natali Innocentium
inc. Hymnum canentes martyrum expl. Astant nitentes fulgidis
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 8246; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 412-3 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 7442; Te.Tra. (2008) vol. III p. 126; Brown - Biggs Bede (2017) p. 257; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 123-4, 354-8
Innocentes martyres
In natali sanctae Agnetis
inc. Illuxit alma saeculis expl. Caelestis hymnos concinit
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 8421; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 414-5 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 7748; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 257-8; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 124-6, 358-62
Agnes Romae virgo martyr saec. III
In ascensione Domini [tres versiones ]
inc. Hymnos canamus gloriae expl. Haec nobis una visio
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 8235; CAO vol. IV n. 8316; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 419-23 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 7438; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 252-7; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 126-31, 362-72
Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 391 (K. 10) versio interpolata [Win.]
Cambridge, Corpus Christi College, Ms. 473 (N. 38) versio interpolata [Cant.] + versio interpolata [Win.]
Durham, Dean and Chapter Library (Cathedral Library), B.III.32 versio interpolata [Cant.]
Leeds, University Library, Ripon Cathedral Library (in deposito) Fragm. 2 («York Gospels») versio interpolata [Win.]
London, British Library, Add. 37517 «Bosworth Psalter» versio interpolata [Cant.]
London, British Library, Cotton Julius A. VI versio interpolata [Win.]
London, British Library, Cotton Vespasian D. XII versio interpolata [Cant.] + versio interpolata [Win.]
Rouen, Bibliothèque Jacques Villon (olim Bibliothèque Municipale), A. 44 (231) versio interpolata [Cant.]
In die sancto Pentecostes
inc. Emitte Christe Spiritus/Donum expl. Collaudat uno in spiritu
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 5366; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 424-5 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 4394; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) p. 251; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 131-2, 378-84
In nativitate sancti Iohannis Baptistae
inc. Praecursor alti luminis expl. Solem rubens ut lucifer
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 15269; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 426-7 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 12332; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 259-60; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 132-3, 378-84
Iohannes Baptista, praecursor Domini
In natali sanctorum Petri et Pauli
inc. Apostolorum gloriam expl. Tuis vacemus perpetes
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 1228; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 428-30 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 936; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 248-9; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 133-4, 384-92
Paulus apostolus ;
Petrus apostolus
In decollatione sancti Iohannis Baptistae
inc. Praecessor almus gratiae expl. Intravit ipse in gaudia
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 15226; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 431-2 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 12319; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) p. 259; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 134-5, 392-7
Iohannes Baptista, praecursor Domini
In natali sanctae Dei genetricis
inc. Adesto Christe vocibus expl. Tuamque plebem libera
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 471; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 433-4 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 288; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 244-5; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 135-6, 398-403
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
In natali sancti Andreae I
inc. Nunc Andreae sollemnia expl. Nunc Andrea sollemnia
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 12453; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 435-6 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 10716; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 258-9; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 136-8, 404-7
Andreas apostolus
In natali sancti Andreae II
inc. Salve, tropaeum gloriae expl. Hymnos tibi canentibus
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 18253; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 437-8 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 14581; Te.Tra. (2008) vol. III p. 127; Brown - Biggs Bede (2017) p. 261; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 136-8, 408-12
Andreas apostolus
Alma Deus trinitas quae saecula cuncta gubernas
inc. Alma Deus trinitas quae saecula cuncta gubernas expl. quam affectu tulerat nullus ab altithroni
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 839; WIC n. 781; ICL (1977) n. 582; Te.Tra. (2008) vol. III p. 129; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 245-8; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 138-41, 412-8
Etheldreda (Aeldrith, Aetheldreda) regina, Eliensis abbatissa m. 679 Cambridge, University Library, Kk.5.16 Kassel, Universitätsbibliothek Kassel - Landesbibliothek und Murhardsche Bibliothek der Stadt Kassel, Theol. 4° 2 Köln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 106 (Darmst. 2106) , ff. 45v-46r
London, British Library, Cotton Tiberius A. XIV London, British Library, Cotton Tiberius C. II München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4547 «Alani Homiliarium» , f. 2r
München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 19451 , II pp. 212-214
Oxford, Bodleian Library, Hatton 43 (S.C. 4106) Sankt Gallen, Stiftsbibliothek, 265 , pp. 122-123
Sankt-Peterburg, Rossijskaja Nacional'naja Biblioteka (olim Gosudarstvennaja ordena Trudovogo Krasnogo Znameni Publicnaja Biblioteka im. M.E. Saltykova Scedrina), lat. Q.v.I.18 In
Historia ecclesiastica IIII.XVIII.2
Hymnus de opere sex dierum primordialium et de sex aetatibus mundi
inc. Primo Deus caeli globum expl. Verum Deum per saecula
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 15445; (ed. rif.) CCSL (1955) vol. CXXII pp. 407-10 (ed. J. Fraipont: le ultime cinque stanze pubblicate non sono da attribuirsi a Beda); ICL (1977) n. 12514; Te.Tra. (2008) vol. III pp. 128-9; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 260-1; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 1424, 418-28
Köln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 106 (Darmst. 2106) , ff. 44v-45r
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1743 , ff. 93v-94v
De die iudicii I (?) (De Enoch et Haeliae)
inc. Apparebunt ante summum saeculorum iudicem expl. Tunc et nostrae parvitati largire indulgentiam In perenni die sabbati
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 1241; MGH Poetae (1914) vol. IV 2 pp. 491-5; WIC 1 (1959) n. 1365; ICL (1977) n. 946; Te.Tra. (2008) vol. III p. 130; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 250-1; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 144-8, 428-38
Bamberg, Staatsbibliothek, Patr. 17 (B.II.10) , f. 151v
str. 35
Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 8860-67 (1351) , ff. 24v-26v
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 16668 , ff. 21r-22r
De die iudicii II (?)
inc. Apparebit repentina dies magna Domini expl. in occursum magni regis fer ardentes lampades in tremendo die iudicii
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 1240; MGH Poetae (1914) vol. IV 2 pp. 507-10; WIC 1 (1959) n. 1364; ICL (1977) n. 945; CPL (1995) n. 1522a; Te.Tra. (2008) vol. III p. 130; Brown - Biggs Bede (2017) pp. 249-50; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 148-51, 438-46
Bamberg, Staatsbibliothek, Patr. 17 (B.II.10) , f. 151v
str. 21 e 22
Bern, Burgerbibliothek, 455 , f. 42v
str. 1-3
Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 8860-67 (1351) , ff. 16r-17r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 421 , f. 33r-v
str. 3-23
In sancta Hierusalem caelesti (?)
inc. Alma fulget in caelesti perpes regno civitas expl. est et erit in aeterna saeculorum saecula, in perennis die sabbati
Riferimenti MGH Poetae vol. IV p. 512; Repertorium Hymnologicum n. 844; AH vol. XII pp. 38-40, n. 52; ICL (1977) n. 588; BCLL (1985) n. 1287; CPL (1995) n. 1523; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 151-3, 446-54
Bruxelles, KBR (olim Bibliothèque Royale «Albert Ier»), 8860-67 (1351) , ff. 18r-19v
London, British Library, Royal 2.A.XX , f. 51r-v
Verona, Biblioteca Capitolare, XC (85) , ff. 69r-70v
In Quadragesima (?)
inc. Adesto, Christe, cordibus expl. Omnes rogamus, undique
Riferimenti AH vol. L n. 92, p. 114; Repertorium Hymnologicum n. 35016; CCSL (1955) vol. CXXII p. 416 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 287; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 507-9
Bamberg, Staatsbibliothek, Patr. 17 (B.II.10) , f. 151r
In resurrectione Domini (?)
inc. Laetare, caelum, desuper expl. Tantis renatis fratribus
Riferimenti Repertorium Hymnologicum n. 10044; AH vol. XIV n. 65, pp. 75-6; AH vol. L p. 113, n. 91; CCSL (1955) vol. CXXII pp. 417-8 (ed. J. Fraipont); ICL (1977) n. 8635; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 509-13
Bamberg, Staatsbibliothek, Patr. 17 (B.II.10) , f. 151r
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Vat. lat. 7172 , f. 73r
Paris, Bibliothèque Nationale de France, lat. 1092 , f. 86v
Riferimenti
CPL
n. 1372; CCSL vol. CXXII p. 407-38; CALMA vol. II 2 p. 178; Te.Tra. vol. III p. 126-30; ICL (1977) nn. 288, 582, 936, 945, 946, nn. 4394, 7438, 7442, 7748, nn. 10716, 12319, 12332, 12514, 14581; (ed. rif.) Lapidge Bede's Latin Poetry (2019) pp. 112-53, 354-455
New Haven, CT, Yale University, Beinecke Rare Book and Manuscript Library, 481, 36
Saint-Omer, Bibliothèque de l'Agglomération du Pays de Saint-Omer (olim Bibliothèque Municipale), 115
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 1743
Tradizione del testo: Beda dà notizia del Liber nell''Hist. Eccl. , parlando di inni diverso metro sive rythmo ; il Liber non è trasmesso integro, ma un catalogo di Lorsch del IX sec. parla di un volume con 77 inni di Beda. Oggi sono identificabili 12 inni di Beda. La fonte principale sono gli Hymni ecclesiastici pubblicati da G. Cassander, che stampa 10 inni in dimetri giambici quantitativi attribuendoli a Beda, probabilmente rinvenuti in un Hymnarius Edilwaldi (che era un conoscente di Beda) di Fulda, oggi perduto. Prova dell''attribuzione è la citazione di questi inni da parte di Alcuino nel De laude Dei . Un inno è trasmesso sia da Cassander che dai mss. Köln, Dombibliothek, 106 e Wien, Österreichische Nationalbibliothek, lat. 1743 (ed. F. Rädle). Un inno di metro diverso a Ætheltryth (inserito nel libro IIII dell''Hist. Eccl. ) è conservato anche in diversi mss. di origine continentale. Tra essi sono interessanti i mss. Köln, Dombibliothek, 106; München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 4547; München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 19451; St Gallen, Stiftsbibliothek, 265), perchè hanno altre poesie di Beda. I Monacensi e il Sangallense concordano in lezione contro Colognense e Hist. Eccl : potrebbero tramandare la redazione originaria che l''inno a Ætheltryth doveva avere prima di essere inserito nell''Hist. Eccl. Non ci sono pervenuti inni ritmici a nome di Beda; tuttavia due citazioni di Alcuino rimandano a due inni del ms. Brussels, Bibliothèque royale, 8860-8867, che potrebbero essergli attribuiti. (da Te.Tra III, scheda a cura di Michael Lapidge)Bibliografia filologica: - F. Rädle, Bedas Hymnus über das Sechstagewerk und die Weltalter , in Anglo-Saxonica. Festschrift für Hans Schabram zum 65. Geburtstag , ed. K. R. Grinda - C.-D. Wetzel, Munich 1993, pp. 53-73; - H. Gneuss, Hymnar und Hymnen im englischen Mittelalter , Tübingen 1968, pp. 10-40; - G. Cassander, Hymni ecclesiastici, praesertim qui Ambrosiani dicuntur, multis in locis recogniti et multorum hymnorum accessione locupletati , Cologne 1556Risorse esterne collegate Read full text at Corpus Corporum
Altri progetti collegati:
CALMA MEL Permalink: http://www.mirabileweb.it/title/liber-hymnorum-beda-venerabilis-n-672-673-ca-m-26--title/14469