Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini episcopi; translatio ex graeco], Evagrius Antiochenus in MAGI
Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini episcopi; translatio ex graeco], Evagrius Antiochenus
Trovati 21 records. Pagina 1 di 3123


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 58

Vitae Patrum
sec. XI-XII
Il codice appartenne a Pierre Pithou (come ricordato nell'indice sul recto del foglio di guardia antico: In hoc codice manuscripto qui fuit Petri Pitoei I. C. extant vitae sanctorum), quindi al presidente della Repubblica francese Le Peletier (il cui stemma è impresso sulla coperta anteriore interna); fu acquistato da Guglielmo Libri all'asta parigina del 1837. È numerato come f. 140 quello che doveva essere semplicemente un foglio di guardia finale, tratto da un omeliario (contenente un'omelia su Matteo anepigrafa e mutila).

I. ff. 1-13 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], acefala (= BHL 609)
epilogo
inc. influere. Post huius splendoris adventum - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note La perdita della parte iniziale del codice priva il testo dei primi capitoli: l'inizio corrisponde al cap. 9 (= PL 73,132). La stessa mano che stila l'indice sul foglio di guarda titola nel margine superiore Vita beati Antonii principio mutila.

II. ff. 13-15 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita Malchi monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non autem posse superari
tit. finale Explicit de monacho captivo
Malchus captivus mon.: Vita

III. ff. 15-17v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habemus
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo.

IV. ff. 18-23v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco, prol. e cap. 1 (Giovanni) (= BHL 6524 [prol.] - 4329)
Narratio. Liber sancti Hieronimi quem ipse de Hierosolimis pergens ad Egyptum vidit. Prologus in vita sancti Iohannis
prol.
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire - expl. et perfecte pacientie palmam requirant
inc. Primum igitur tamquam verum fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
Iohannes in Aegypto erem.: Vita

V. f. 24r-v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3190)
Vita sancti Frontonis abbatis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. accepturi sunt vitam eternam quam promisit Deus diligentibus se; ipsi Domino nostro Iesu Christo gloria et imperium in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Frontonii
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 25-27v - Vita sancti Pachomii iunioris in Aegypto abb. (= BHL 6412)
Vita sancti Pachomii
prol.
prol. inc. Quia desiderio desiderastis semper audire que sancta sunt - expl. in se manifestavit regni sui mysterium
inc. Erat ergo Pachomius Mempheus genere gentilis natus - expl. ut possitis eius insidias evadere, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Pachomius (Pasthumius, Posthumius) iunior in Aegypto abb.: Vita
note Il prologo è indistinto dal testo.

VII. ff. 27v-28v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VI 6 (vita di Ospizio) (= BHL 3987)
inc. Fuit autem quidam Hospicius apud urbem Nicensem - expl. quia audivi a multis vitam ipsius fuisse conscriptam; in omnibus gratia et gloria Domino nostro Iesu Christo per infinita saecula saeculorum
Hospitius Nicensis reclusus: Vita
note Il testo si presenta anepigrafo, ma lo spazio per la titolatura era stato previsto.

VIII. ff. 28v-45 - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., Vita sancti Pachomii abbatis Tabennensis translatio ex graeco (= BHL 6410)
Vita sancti Pachomii
prol., ep.ded.
ep. ded. inc. Domine venerande et in Christo quoque magnificentissime Dionisius Exiguus - expl. lectionis officio posteris intimetur
prol. inc. Dominus noster Iesus Christus sapientie fons - expl. que preparavit Deus diligentibus se
inc. Erat per idem tempus beati Antonii vita cunctis ad imitandum preclare posita - expl. et Spiritus Sanctus glorificetur iugiter et conlaudetur, quia ipsi debetur omnis laus et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Pachomii abbatis
Pachomius Tabennensis abb.: Vita
note Il prologo è indistinto dalla vita, mentre è indicata come prologo la dedica iniziale del traduttore.

IX. ff. 45-51v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per inmortalia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti ac beatissimi patris nostri Hilarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

X. ff. 52-64v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
Vita sancti Iohannis
prol., epilogo , tabula
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. de his que dicunt proficere
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria, honor, imperium nunc et semper et in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleimonis; que quidem pretermissa fuerant a Iohanne et Sophronio - expl. ad multorum edificationem Anastasio peccatori interpretari precipit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.: Vita
note Tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli in rosso, indicizzati anche in una tabula che segue la prefazione. L'epilogo è tracciato come rubrica, come accade abitualmente nelle copie del testo qui censite.

XI. ff. 65-69 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
Vita sancti Eustachii martyris
inc. In diebus Traiani imperatoris prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. in presidio impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini nostri et salvatoris Iesu Christi cui est gloria in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio

XII. ff. 69-79 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4530)
Passio sancti Iuliani martyris
inc. Beati igitur martyris Iuliani passionem scripturus - expl. fabricate sunt ecclesie. Gloria Christo qui est fidelis in verbis suis et tantam gloriam prestat servis suis et cum Patre et Spiritu Sancto regnat in Trinitate sempiterne virtutis per omnia saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
note Tra i ff. 77 e 78 è inserita una cartula della stessa mano con un'integrazione testuale (che in effetti non avrebbe potuto trovare posto nei ridottissimi margini dello specchio di scrittura).

XIII. ff. 79-83 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
Vita sanctorum martyrum Chrisanti et Darie
prol.
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. habentem ac momentaneam non vereri
inc. Igitur Polemius Agripinus vir illustris Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et in gloria perpetue corone suscepit, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio

XIV. ff. 83-90v - Euphemius translator fl. ante 870, Vita Basilii Caesareae episcopi opus Amphilochii Iconiensis pseudo; translatio ex graeco (= BHL 1023)
Relatio Amphilochii Ichonii episcopi de vita et miraculis sancti patris nostri Basilii
inc. Basilius itaque solus ut sic dicam in terra equalem vitam et decentem ostendit - expl. requievit autem angelicam vitam in terra agens magnus Basilius
tit. finale Explicit vita sancti Basilii
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XV. ff. 90v-92 - Vita sancti Symeonis stylitae iunioris
Vita sancti Simeonis
inc. Beatus Symeon filius fuit cuiusdam Insicii, mater autem eius Martana dicta est - expl. ut non sint minora quam illa quae prius per illum in columna positum Dominus prestare dignatus est
Symeon stylita iunior: Vita

XVI. ff. 92-95 - Eberwinus Sancti Martini Treverensis abbas v. 1035, m. post 1047, Vita sancti Symeonis heremitae sive monachi de Monte Sinai reclusi Treverensis et miracula (= BHL 7963)
Vita sancti Symeonis
inc. Beatus Symeon patre greco Antonio dicto, matre calabrica - expl. igitur post horam nonam sepulchrum diligenter clauditur
Symeon in monte Sinai mon., deinde Treverensis reclusus
note Il testo si conclude con la prima frase del cap. 4 (= AASS Iun. I, col. 93F)

XVII. ff. 95-97 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
Vita sancti Alexis confessoris
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Eufemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Alexis confessoris
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita

XVIII. ff. 97-101 - Vita sancti Fursei Latiniacensis abb. (= BHL 3209)
Vita sancti Fursei confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis Furseus nomine nobilis quidem genere - expl. merita illius clarescunt divinis virtutibus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Fursei confessoris
Furseus Latiniacensis abbas: Vita

XIX. ff. 101-109 - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5415)
prol.
prol. inc. Secretum regis celare bonum est - expl. tempus namque est sacre prodere narrationis initium
inc. In monasterio Palestinorum fuit vir vite moribus et verbo ornatus - expl. et tunc migravit ad Dominum in pace et gratia Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et vivificatore et adorando Spiritu vivit et dominatur et nunc et semper et in saecula saeculorum
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita
note Titolatura iniziale: Huius venerabilis conversionis actuum et morum vitam et penitentiam magnum virilemque certamen venerabilis Marie Egyptiace qualiter in heremo expleverit tempore vite de greco transtulit in latinum Paulus venerabilis diconus sancte Neapolis ecclesie

XX. ff. 109-112v - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Eufrosine
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Deum celebrantur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XXI. ff. 112v-113v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita sancte Marine
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. Deus per orationes eius multa mirabilia facit, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

XXII. ff. 113v-116v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL S 6607 b)
Vita sancte Pelagiae
prol.
prol. inc. Magnas semper Deo gratias referre debemus - expl. quia revelatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiochene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua et nos faciat invenire misericordiam suam Dominus noster Iesus Christus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Pelagie
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione BA/A' dell'opera secondo la classificazione dell'edizione citata in bibliografia.

XXIII. ff. 117-138 - Vita sancti Columbani Luxoviensis et Bobiensis abb.
Vita sancte Columbe abbatis
prol.
prol. inc. Sanctorum patrum qui in oriente vita et moribus claruerunt conscripte virtutes - expl. vel si possumus aptiori stilo melioramus
inc. Vir itaque venerabilis Columba nobilibus parentibus in insula Hibernia natus fuit - expl. locus ergo ille per succidua temporum curricula anni illi provintie fluenta spiritalis ministravit doctrine
note Il testo non appare identificabile con alcuna voce BHL. Tra i ff. 131 e 132 si è verificata una perdita, che interessa una sezione compresa tra le parole ad celos reversuri et quod michi e splendore illuminaret. Referens hoc illa viris doctissimis.

XXIV. ff. 138-139v - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V cap. 12
note Estratto intitolato His temporibus miraculum memorabile et antiquorum simile in Britania Anglorum factum est namque ad exercitationem viventium de morte anime, che si trova anche in altre raccolte di Vitae Patrum qui censite.

XXV. f. 139v - Miraculum beatae virginis Mariae, frammento
Miraculum de abbatissa cuius ventrem scidit sancta Maria
inc. Erat in quodam monasterio sanctimonialium quedam abbatissa nimis dissoluta et lasciva; que cum omni luxuria
note Sopravvive solo l'inizio della narrazione, non identificata.

bibliografia Codici laurenziani del fondo Ashburnham, n° 12; Firenze. BML - Ashburnhamiani, 24-8; Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Stangl, Die Bibliothek Ashburnham, 212



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 1906

Vitae Patrum e scritti agiografici cisterciensi, di origine claravallense
orig. Clairvaux (Aube), Notre-Dame, abbazia OCist
Il codice assembla otto sezioni, tutte originarie di Clairvaux. Nel margine inferiore del f. 1 era tracciata una nota di possesso ora in parte erasa: Liber sancte [...]; nella sezione VI, ai f. 62 (margine inferiore) e 62v, si legge rispettivamente Liber beate Dei genitricis Marie et beati Bernardi Clarevallensis e Liber Clarevallis ad usum fratris [...] (di nuovo eraso). Tutti i testi sono annotati e punteggiati di manucole, di mano coeva.

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
I. f. 1r-v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, adbreviatio (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite descrita a beato patre Iheronimo presbitero
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli ( Epitome )
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Questo e i testi che seguono sono abbreviati: il copista segnala i passi dove avviene il salto da un estratto all'altro con un segno a forma di T e glossa personalmente la narrazione con note storiche e lessicali.

II. ff. 2-6v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], adbreviatio (= BHL S 609 c)
Prologus Evagri presbiteri in vita sancti Antonii prius a beato Athanasio episcopo Alexandrie greco descripta stilo, dehinc ab eodem Evagrio in latinum translata
epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio salutem in Domino. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sapientiam
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus ab Egypto oriundus - expl. et nemo alter usque ad hanc diem preter eos ubi sit conditus novit
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. ad imitandum ipsum vel ex parte ut in omnibus clarificetur nomen eius per magistrum et hortatorem et redemptorem et salvatorem nostrum Iesum Christum, cum Spiritu Sancto cui est claritas et perpetua potestas in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Antonii monachi ( Epitome )
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note Il testo è suddiviso in brevi capitoli, tra i quali è contato anche l'epilogo che unisce parti di quello originario e di quello aggiunto dal traduttore.

III. ff. 6v-8v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis, adbreviatio (= BHL 3879)
Prologus sancti Iheronimi in vita sancti Hylarionis monachi
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. cibi potusque placuerunt
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit ex vita sancti Hylarionis a beato Ieronimo descripta ( Epitome )
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
IV. ff. 8v-11v - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., Vita sancti Pachomii abbatis Tabennensis translatio ex graeco, adbreviatio (= BHL 6410)
Vita sancti Pachomii
ep.ded.
ep. ded. inc. Domine ac venerande in Christo quoque magnificentissime Dionisius Evagrius - expl. eo fiunt inimici deteriores
inc. Dominus noster Iesus Christus sapientie fons - expl. quia ipsi debetur omnis laus et gloria in saecula saeculorum
( Epitome )
Pachomius Tabennensis abb.: Vita

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
V. ff. 11v-13v - Euphemius translator fl. ante 870, Vita Basilii Caesareae episcopi opus Amphilochii Iconiensis pseudo; translatio ex graeco, adbreviatio (= BHL 1023)
Prologus Amphilochii Yconii episcopi in ex vita et ex miraculis sancti Basilii
prol.
prol. inc. Dilectissimi, non erat indecorum filios fideles patris contristari defunctione - expl. virtutes ipsius enarrantes
inc. Basilius itaque solus ut sic dicam equalem et decentem ostendit in terra vitam - expl. secundum operationem Spiritus Sancti conscripta cum eo in celesti libro in gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre est gloria similis et Sancto ac vivifico Spiritu nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Basilii ( Epitome )
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

VI. ff. 13v-17v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii, adbreviatio (= BHL 4388)
Prologus Anastasii ad Nicholaum papam in vita sancti Iohannis eleemosinarii Alexandrini archiepiscopi
prol.
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. sed quid translatum sit
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. ad memoriam studuimus revocare
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. reliquie suavitate profluant unguentorum ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Iohannis eleemosinarii
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
VII. ff. 17v-18v - Antonius hagiographus fl. saec. V, Vita Symeonis Stylitae senioris, adbreviatio (cfr. BHL 7959)
Ex vita sancti Symeonis qui stetit in columpnis
inc. Sancte recordationis beatus Symeon cuius depositionem hodie celebramus - expl. celebratur autem dies depositionis beatissimi Symeonis nonas ianuarii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Symeonis qui stetit in columpnis annis XLVI
Symeon stylita senior: Vita

VIII. ff. 18v-19 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab., adbreviatio (= BHL 3189)
Prologus in actibus sancti Frontonii quos scripsit sanctus Iheronimus
prol.
prol. inc. Quoniam sepe desideratis audire - expl. quoniam satis edificat monachos presens opusculum
inc. Igitur Frontonius verax Dei servus - expl. hec Antonio imperante gesta sunt decimo et tertio anno imperii eius
tit. finale Explicit ex vita sancti Frontonii
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

IX. f. 19r-v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi, adbreviatio (= BHL 5190)
Ex narratione sancti Iheronimi de captivo monacho Malcho
inc. Qui legis imitare quod legis. Dum apud Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de captivo monacho Malcho
Malchus captivus mon.: Vita

U.C. II, ff. 20-27; sec. XIII-XIV
X. ff. 20-23 - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
Passio sancti Iacobi martyris qui dicitur Intercisus
inc. Temporibus Hisdigerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie dat suis martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio

U.C. II, ff. 20-27; sec. XIII-XIV
XI. ff. 23v-27 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. [perperam Trasamundo Claraevallensi adscripta] (= BHL 201)
Passio sancti Albini martyris cuius miri actus leguntur
inc. Erat olim in partibus Aquilonis homo quidam potens et nobilis qui et gloria preminebat - expl. a nostris facinoris ablui et super nivem dealbari, prestante Domino nostro Iesu Christo qui tecum et cum Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Albanus Hungariae rex ficticius mart.
note Parte del foglio finale e il verso rimangono vuoti.

U.C. III, ff. 28-35; sec. XIV
XII. ff. 28-34v - Vita sancti Petri Iuliacensis prioris (= BHL 6715)
inc. Beatus Petrus Anglice regionis indigena - expl. qui mox ut ibi dormivit manus lese sanitatem recepit
Petrus Iuliacensis prope Molismum prior m. 1136: Vita
note Nel margine superiore una mano più recente titola così il testo anepigrafo: Vita sanctissimi Petri qui cum sanctissimo Stephano tertio Cisterciensi abbati de Anglia in Galliam venit et cum eo factus est monachus Molismensis. Parte del f. 34v e tutto il f. 35 restano vuoti.

U.C. IV, ff. 36-44; sec. XIII-XIV
XIII. ff. 36-44v - Iohannes Eremita fl. ante 1150, m. 12-11-1179, Vita sancti Bernardi Claraevallensis (= BHL 1234)
Epistola Iohannis Heremite ad Petrum Tusculanensem episcopum de vita beati patris nostri Bernardi primi Clarevallensis abbatis
prol., ep.ded.
ep. ded. I inc. Iuxta petitionem et desiderium vestrum - expl. ut inchoator et consummator huius operis
ep. ded. II inc. Petis a me, miles Christi - expl. divina illi sese proderent sacramenta
prol. inc. Qui vitas sanctorum, fratres carissimi, vult scribere - expl. sicut decet de beato viro dicere que vera sunt
inc. Beatissimus igitur Bernardus in pago Lingonensi Fontanis oppido - expl. et ceteri qui presentes aderant plurimum edificati fuerunt
note Come nei casi precedenti, parte del foglio finale resta vuota.

U.C. V, ff. 45-52; sec. XIII-XIV
XIV. ff. 45-52v - Chronicon Claraevallense, estratti
Ascelina Cisterciensis virgo OCist saec. XII, Hemelina Cisterciensis conversa m. ca. 1178
note Sono raccolti estratti dal 1147 al 1192, mescolati ad altri dal Liber miraculorum di Gossuino relativi a santa Emelina (f. 46, cfr. BHL S 721 b) e sancta Ascelina (ff. 47v-49, cfr. BHL 3802).

U.C. VI, ff. 53-62; sec. XIII-XIV
XV. ff. 53-62
Estratti morali e disciplinari (i sette vizi, la confessione)
note La sezione ha inizio acefala e doveva costituire l'ultima parte di un codice originario: al f. 62 e 62v si leggono infatti gli ex libris riportati nella nota iniziale.

U.C. VII, ff. 63-78; sec. XIII-XIV
XVI. ff. 63-77v - Caesarius Heisterbacensis prior n. 1180 ca., m. post 1240, Dialogus miraculorum aa. 1219-1223, estratti
note Rimane vuoto il f. 78r-v.

U.C. VIII, ff. 79-84; sec. XIII-XIV
XVII. ff. 79-84v
Raccolta di miracoli di monaci cisterciensi
prol.
prol. inc. Ab initio fundationis domus nostre constat hoc in loco viros fuisse magnificos - expl. digni non erant eos turbis apponere
inc. Homo magnus dominus castri de Malberg vir dives - expl. quin ser Brundanus maledictionis sermonem proferebat

bibliografia Catalogue of the manuscripts at Ashburnham Place, s.p.; Mula, Gossuinus, 91-4; Narducci, Indici alfabetici per autori e per soggetti, 83



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 238

Vitae Patrum
sec. XII; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Acefalo e mutilo, il manoscritto appare comunque per la perfetta coincidenza della parte conservata gemello del ms. Pl. 19. 16.

I. ff. 1-20v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], acefala (= BHL 609)
epilogo
inc. est pandere. Sed nec tunc cessavit infatigabilis adversarius - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. atque eiciant deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite
struttura La narrazione era suddivisa in lectiones, della quali sopravvivono parte della settima, l'ottava e la nona.
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epilogo è indistinto dalla narrazione, la cui prima parte è perduta: il testo sopravvive dalla seconda frase del cap. X (= PL 73,133A).

II. ff. 20v-30v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hilarionis monachi
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scelleos canes opturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis
struttura Il testo è suddiviso in dodici lectiones.
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

III. ff. 30v-33 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de monacho captivo
Malchus captivus mon.: Vita

IV. ff. 33-69 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita sanctorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire - expl. et perfecte patientie palmam requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura Come in altre copie (Pl. 19. 16, 10 sin. 9 e 34 sin. 1), la raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 34-41, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita Iohannis heremite
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 41-47, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 47-48, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 48-51, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


5. ff. 51-52, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 52-53v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Eleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 53v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno, con una titolatura finale riferita al solo Elia.


8. ff. 53v-54v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 54, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communionis Christi
tit. finale Explicit de Eulogio


10. ff. 54-55, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apelle
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientium vix credibile
tit. finale Explicit de ApelleVita


11. ff. 55-57, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
tit. finale Explicit de Paphnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 57r-v, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isydori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Ysidori monasterioVita


13. ff. 57v-58, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


14. f. 58r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martire
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. etiam vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martire
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 58v-59, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbytero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro presbytero


16. f. 59r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum in omnibus Aegypti monasteriis locum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 59v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 59v-60v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesset perciperent


19. f. 60v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 60v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 60v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Origenis nomine - expl. que ab eo narrabantur videretur posteris


22. ff. 60v-61, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


23. ff. 61-62, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis et cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 62-63v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macarius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum ex Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. ff. 63v-64, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 64-65v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 65v-66, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 66r + epil. f. 66r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata fuisse
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. La copia procede quindi con gli altri capitoli (dal 2 al 6) omessi in precedenza.


29. ff. 66v-67v, cap. 2 (Or)
tit. De Or abbate
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam mirabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or


30. ff. 67v-68, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 68, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. f. 68r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. ff. 68v-69, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxorincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirinchum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes

V. ff. 69-75v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532)
note Come nei mss. Pl. 10 sin. 9, 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen, che omette però questo manoscritto nella sua recensio), ossia i capp. 18, 19 e 25.


1. ff. 69-73, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter fuit vidi - expl. pauca de multis ex factis Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 73-74v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. Vita de Moyses
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquit
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 74v-75v, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente

VI. ff. 75v-81 - Hieronymus Stridonius, Epistolae, tre epp. (a Eustochio, Pammachio e Oceano, Oceano)

VII. ff. 81-86 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL S 2723)
Vita beate Euphrosine virginis
inc. Fuit vir quidam habitans in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebrant in eodem cenobio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium eius Iesum Christum una cum Sancto Spiritu cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit de Euphrosina
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

VIII. ff. 86-87 - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate virginis Marine
inc. Erat quidam homo secularis habens unicam filiam parvulam - expl. oratione sancte virginis multa facit mirabilia, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

IX. ff. 87-95v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL S 5417 a)
Vita Marie Egiptiace
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. nihil eis abscondens de ea que audierat et viderat
tit. finale Explicit de Maria
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

X. ff. 96-97 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL S 8012 a)
Vita Taises meretricis
inc. Quedam fuit meretrix nomine Tayses tante pulchritudinis ut multi propter eam venditis substantiis suis ad ultimam pervenirent paupertatem - expl. ut cum ea simul Dominum Iesum Christum glorificemus qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XI. ff. 97-127v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388)
Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cypriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
prol., epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverat
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor imperium nunc et semper in saecula saeculorum
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Come nelle altre copie qui censite, il prologo è impaginato come cap. 1 e tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'explicit del prologo stesso non corrisponde a quello abituale, ma si riscontra anche nella coppia di mss. Pl. 10 sin. 9 e Pl. 34 sin. 1.

XII. f. 127v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf., mutila (cfr. BHL 288 / 290)
De Alexio filius Eufiminiani [corr. Eufimiani]
inc. Erat vir nomine ipsius Heuphimianus bene consulens et timens Deum in civitate Roma - expl. antecedebat autem in conspectu eius preceptum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
note Le voci indicate si avvicinano all'incipit della versione del testo qui presente, quasi identica a quella del ms. Conv. Soppr. 474, oltre che del gemello Pl. 19. 16. La perdita dell'ultimo foglio del quaternione fa sì che sopravviva solo un breve frammento iniziale. Un correttore agisce sulla rubrica eliminando la sillaba interna ni e aggiunge nell'interlinea le parole: Rome magnus et nobilissimus dopo vir dell'inizio, basandosi evidentemente su un modello differente dall'antigrafo di base della copia.

XIII. ff. 128-135v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco, mutila (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi [et monachi a. m.]
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, magestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. cumque imperator pre furore exestuaret et cogitaret quali
struttura Il testo, mutilo per la perdita della parte finale del codice, è suddiviso in otto lezioni.
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 567-70r; Frioli, Vallombrosa, 534 e 539-41



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 267

Lezionario per l'intero anno di S. Maria degli Angeli in Firenze, con un breve complemento
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
Il manoscritto si compone di un'unità principale, copiata sul posto, e di un quinione più piccolo forse della medesima origine, poiché l'impostazione grafica e il trattamento dei testi (suddivisi in otto lectiones come nel lezionario precedente) appaiono uguali. La prima unità è datata al f. 198, al termine della raccolta base poi integrata con altri testi: Completus est liber iste anno Domini MCCCLXXVI kal. februarii in loco sancte Marie de Angelis de Florentia cuius liber est iste (dunque la trascrizione si colloca tra la fine del 1376 e il gennaio 1377, se lo scriba adotta lo stile dell'incarnazione fiorentino).

U.C. I, ff. 1-228; a. 1376-1377; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
I. ff. 1-228v, mutilo
Lezionario (30 novembre - 25 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Dopo la serie dei testi nell'ordine cronologico, sono aggiunti complementi per festività e santi non compresi nella raccolta di base.
suddivisione lectiones Ogni testo è predisposto dall'origine in otto lectiones, numerate da rubriche. In aggiunta una scansione in otto lectiones, per lo più sfasate, è apposta a margine da un'altra mano.
note Per buona parte i testi, tratti salvo poche eccezioni dalle vitae e passiones tradizionali, si interrompono prima della normale conclusione, per non eccedere la misura delle lectiones cui devono adattarsi.


1. ff. 1-4 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem beati Andree quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. nichil esse dignum passioni ad remunerationis compensationem eternam
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti. Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 107 ll. 7-8.


2. ff. 4-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Vita sancti Nicholai confessoris
inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. commictebat se Deo assidue qui dispensat et ordinat omnia quando et quomodo vult
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 299 ll. 25-26.


3. ff. 7v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor et regnum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Savini episcopi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


4. ff. 11v-13v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (cfr. BHL 9002)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Ytalie in civitate Verona acta beati Zenonis claruerunt - expl. audiant ergo omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulgit in urbe agnoscitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per omnia saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Nel margine inferiore del primo foglio si rimanda alla fine del codice per le letture per la Concezione di Maria (che fanno parte dei testi aggiunti alla serie principale del lezionario).


5. ff. 13v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die ydus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


6. ff. 16v-19v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8136)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Dydimus dicitur, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. quousque de isto corpore exeam
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Il testo chiude il fascicolo, ma l'interruzione non pare dovuta alla perdita del seguente: la frase (che corrisponde dell'edizione Mombritius II, p. 608 ll. 52-53) è completa e il testo successivo ha inizio regolarmente al f. 20, oltre a seguire perfettamente nella cronologia.


7. ff. 20-22
tit. Otto lectiones per S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


8. ff. 22-24 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Sermo de transitu sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopi catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et cepit infinita turba credentium adherere apostolo
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 56 l. 44 ed è preceduto, ai ff. 22-23, da un estratto dall'Apocalisse, che occupa le prime quattro lectiones.


9. ff. 24-26v
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (dall'Apocalisse e da un sermone attribuito ad Agostino)


10. ff. 26v-29v - Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca., Vita sancti Thomae Becket (= BHL 8180)
tit. Vita et passio sancti Thome archiepiscopi et martyris
inc. Igitur sanctissimus Thomas Londoniensis urbis indigena - expl. ab Alexandro Romano pontifice meruit relaxari
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus: Passio
data liturgica 29 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude con la fine del par. 15 (cfr. l'edizione di Robertson, vol. II p. 312).


11. ff. 29v-33 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. Vita sancti Silvestri pape et confessoris
inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. et simul cum eo alacres se prepararent
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 511 l. 56.


12. ff. 33-34v
tit. Otto lectiones per l'ottava di S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


13. ff. 35-36v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
inc. Isdem vero Iohannes apostolus et evangelista a Domino Christo electus atque dilectus - expl. quasi flatu quiescente deorsum ad superiora pulvis ebulliat
Iohannes apostolus sec. I
note Le prime sette lezioni sono tratte da un sermone attribuito a Grolamo, mentre il testo (con qualche variante rispetto alla voce indicata) costituisce l'ultima.


14. ff. 36v-39
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (da due sermoni anonimi e uno attribuito ad Agostino)


15. ff. 39v-42 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. et immolantes Deo sacramentum laudis noctem transegere vigiliis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione, che si interrompe con le prime frasi del par. 11 (= PL 23,25C).


16. ff. 42-45 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatis
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. quem Deo ita proximum iam videbat effectum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Sono trascritti i primi due capitoli dell'opera (fino ad AASS Ian. XV, p. 1042).


17. ff. 45-47v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antonii abbatis
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. preterita obliviscens et in futuro convalescens
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe poco prima della fine del cap. VI (= PL 73,131B).


18. ff. 47v-50v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. qui ad laudem regis ab angelis et archangelis decantantur
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo si arresta entro il par. 13 del cap. IV (= PL 17,1027B).


19. ff. 50v-54 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidum ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Al termine si rimanda alla parte finale del manoscritto per Vincenzo, per il cui giorno sono adottate qui lezioni non agiografiche; la passio del santo si trova in effetti ai ff. 198v-204, prima tra i complementi al lezionario.


20. ff. 54-56v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Vincenzo (da due sermoni attribuiti ad Agostino e Leone)


21. ff. 56v-59
tit. Otto lectiones per la conversione di S. Paolo (da Atti e da un sermone attribuito ad Agostino)
note Al termine si rimanda anche a un estratto da Gregorio Magno nella parte finale del codice, in effetti presente ai ff. 204-206.


22. ff. 59-62
tit. Otto lectiones per la Purificazione di Maria (da due sermoni attribuiti ad Ambrogio e Agostino)


23. ff. 62-65 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Igitur cum preses Agricolaus metropoli Sebastie presideret - expl. secundum religionis institutionem perdocti sunt
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Sezione che comprende i parr. 6-15 dell'edizione negli AASS Feb. I, coll. 349E-351E.


24. ff. 65-67v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe virginis et martyris
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Sicilie sub Decio imperatore - expl. ab hoc terre motu exagitata est
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 39 l. 46.


25. f. 68r-v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, II 33-34 (vita di Scolastica) (= BHL 7515)
tit. Vita sancte Scolastice virginis sororis sanctissimi Benedicti abbatis
inc. Eodem tempore quo Benedictus Cassinum venerabiliter regebat cenobium - expl. et ipse cum honore et laudibus celestibus ad syderea regna feliciter pervenit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)


26. ff. 68v-70v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. . Sermo beati Bertarii abbatis in natale sancte Scolastice virginis
inc. Soror namque eius Scolastica omnipotenti Domino ab ipso infantie tempore dicata - expl. fieret etiam inter tenebras doctor herilis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Il testo si interrrompe in corrispondenza di PL 94,485A.


27. ff. 70v-72v
tit. Otto lectiones per la Cattedra di S. Pietro (da sue sermoni attribuiti ad Ambrogio)


28. ff. 72v-74v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5696)
tit. In natale sancti Mathie apostoli
inc. Salvator etenim noster Dominus Iesus Christus humani generis adiutor - expl. et confirmatus sicut et gratia omnium linguarum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo si arresta circa alla metà, all'interno del par. 8 (= PL 129,1028D).


29. ff. 74v-76v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita sancti Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte philosophus - expl. quatenus eis singulis nulla habere propria liceret
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Il testo si arresta all'interno del par. 15 del libro I (= PL 75,68C)


30. ff. 77-80 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II capp. 1-4 (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sanctissimi Benedicti abbatis conditoris sancte regule
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ac si percussus fuisset ex verbere
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note L'explicit dell'estratto corrisponde all'edizione Moricca, p. 88 ll. 1-2.


31. ff. 80-83v
tit. Otto lectiones per l'Annunciazione (da due sermoni attribuiti a Giovanni Crisostomo e Leone)


32. ff. 83v-85v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (= BHL S 3394 f)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. Anno ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo residente in urbe Roma Marcellino summo pontifice - expl. ac per varias culturas demonum claudicando incederes
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)


33. ff. 85v-87v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli in toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Marci evangeliste
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)


34. ff. 87v-88v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4093)
tit. Prologus sancti Iacobi apostoli fratris Domini
inc. Iacobo apostolo presidente cathedram ecclesie Ierosolimorum orta est perturbatio - expl. in quo loco colitur sancta eius passio usque in hodiernum diem
tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoli
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce le prime quattro lectiones del giorno, completate dalla quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava.


35. ff. 88v-89 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6815)
tit. Passio sancti Philippi apostoli
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Philippi apostoli
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


36. ff. 89v-91 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Allexandri pape et Eventii et Theodoli presbiterorum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane ecclesie urbis cathedram Allexander sedit - expl. effugaret demones, mortuos suscitaret
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Anche se non letteralmente, l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 47 ll. 10-11.


37. ff. 91-92 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. In sancto Iohanne ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem cesarem persecutionem Domitianus in Christianos exercuit - expl. ad predictam civitatem cum multo honore translatum est
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)


38. ff. 92-93v
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (da un sermone de angelis attribuito a Gregorio)


39. ff. 93v-95v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobi episcopi
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. refloret magno felix Florentia sancto
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei paragrafi dell'opera (fino ad AASS Maii VI, col. 59D).


40. ff. 95v-97 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementis
inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens viri germani fratres - expl. eorum vestigia unanimes imitarentur
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)


41. ff. 97-98v - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio sancti Barnabe apostoli
inc. Iohannes igitur ego qui et Marcus - expl. et a Domino corroboratus est ut continuo nos cum gaudio sequeretur
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note La copia comprende il testo fino a p. 134 ll. 39-40 nell'edizione del Mombritius, vol. I.


42. ff. 99-100v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072, Vita beati Romualdi (= BHL 7324)
tit. Vita sancti Romualdi abbatis
inc. Romualdus igitur Ravenne civitatis oriundus - expl. ne in animarum morte corruerent baratrum clausit iniquitatis
Romualdus abb., Ord. Camaldulensis fundator: Vita
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Sono riportati i primi tre capitoli dell'opera (fino a PL 144,958C, o a p. 20 dell'edizione Tabacco).


43. ff. 100v-102 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
inc. Ambrosius servus Iesu Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Gervasii et Prothasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


44. ff. 102-103v
tit. Otto lectiones per la natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


45. ff. 103v-105v
tit. Otto lectiones per la festività dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Leone)


46. ff. 105v-107
tit. Otto lectiones per la festività di S. Paolo (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


47. ff. 107-108v
tit. Otto lectiones per l'ottava del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


48. ff. 108v-110
tit. Otto lectiones per l'ottava dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Ambrogio)


49. ff. 110-112 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5305)
tit. Passio sancte Margarithe virginis et martyris
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriose ascensionis eius in celum - expl. et delere de terra memoriam tuam sed crede ei et vives
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il testo si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 191 ll. 44-45.


50. ff. 112-113v
tit. Otto lectiones per la festività di Maria Maddalena (da un sermone attribuito a Gregorio Magno)


51. ff. 113v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Appolenaris episcopi et martyris
inc. In diebus Claudii cesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. absconderunt in domum cuiusdam mulieris vidue Christiane adhibentes ei curam
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 118 l. 55.


52. ff. 115v-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris beati Iohannis evangeliste
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. constat nimirum inimicum Dei fieri qui non credit in Deum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 38 l. 49.


53. ff. 117-118v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone anonimo)


54. ff. 119-120v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 109 (Domenico) (= BHL 2227)
tit. Vita sancti Dominici confessoris
inc. Dominicus ordinis predicatorum dux et pater inclitus - expl. regressus igitur verbum summi pontificis fratribus patefecit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 60, p. 723 dell'edizione Maggioni.


55. ff. 120v-122v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti diaconorum
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. at ubi lavit pedes omnium commendavit se beato Iustino
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 650 l. 42.


56. ff. 122v-124v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Ylariani
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. cepit omnis clerus et populus diligere Donatum presbyterum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note L'estratto termina in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 417 l. 57.


57. ff. 124v-126 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Passio sancti Laurentii levite et martyris
inc. In illo tempore postquam beatus Sixtus episcopus perrexit ad Christum venerunt milites - expl. interrogatus te, Domine Iesu Christe, confessus sum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 94 l. 33.


58. ff. 126-127 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Regressus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. in eodem loco ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Ypoliti martyris
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


59. ff. 127-128 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans - expl. Passus est autem beatissimus Christi martyr Cassianus sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cassiani martyris
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


60. ff. 128v-130 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Ieronimi presbyteri de assumptione gloriosissime virginis Marie genitricis Dei
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. atque deserviret officiosissime cura adoptionis
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe all'interno del cap. III, in corrispondenza di PL 30,129A.


61. ff. 130v-132v
tit. Otto lectiones per la domenica infra octavam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


62. ff. 132v-135
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Gerolamo)


63. ff. 135v-137 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. Vita sancti Bernardi abbatis Clarevallis
inc. Bernardus in Burgundia castro Fontanis oppido ex nobilibus - expl. unam tantum putabat esse fenestram
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 57 a p. 815 dell'edizione Maggioni.


64. ff. 137-139 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
inc. Indie tres esse ab ystoriographis referuntur - expl. ut artem diaboli ad se venire permicteret
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe nella prima parte del par. 11 (= AASS Aug. V, col. 35D).


65. ff. 139-141 - Possidius Calamensis, Vita Augustini (= BHL S 785 a)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et doctoris
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africa civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. ille ablatus est et catholica est intimata sincera religio
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei capitoli, fino a p. 146 ll. 38-39 dell'edizione Bastiaensen.


66. ff. 141-143
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


67. ff. 143-145
tit. Otto lectiones per la natività della Vergine (da un sermone attribuito a Bernardo)


68. ff. 145-147v
carmen
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Bernardo)
note Una mano più recente segnala a margine: dicitur in presentatione beate Marie virginis in secundo nocturno.


69. ff. 147v-148v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape et martyris
inc. Temporibus Decii Cesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. ubi hodie orationes eorum florent ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cornelii pape
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro di Cipriano numerate consecutivamente.


70. ff. 149-150 - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (cfr. BHL S 2037)
tit. Passio sancti Cypriani episcopi et martyris
inc. Tusco et Basso consulibus imperantibus Valeriano quater et Galieno ter consulibus - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'incipit presenta una forma mista tra questa voce e le varie registrate nella classe 2038.


71. ff. 150-152v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangeliste
prol. inc. Quoniam Deo ita cura est de hominibus - expl. maiori morbo maiora genere medicine procuret
inc. Erant itaque duo magi Zaroen et Arphaxat apud Ethiopes - expl. obtemperant cum reverentia iussionibus suis
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione del Mombritius II, p. 259 l. 30.


72. ff. 152v-155
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (estratto da Isidoro sugli angeli)


73. ff. 155-157v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3870)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri et doctoris
inc. Plerosque nimirum illustrium viros - expl. ipsam vero integritatem adipisci nequaquam valet
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note È trascritta la prima metà della vita, con explicit corrispondente a PL 22,208.


74. ff. 157v-160 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107)
tit. Vita sancti Francisci confessoris
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. sicut eum Spiritus Sanctus edocuit et ipse postmodum fratribus revelavit
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note La copia si arresta con la fine del cap. II par. 1 (periodo 5, a p. 787 dell'edizione nei Fontes Franciscani).


75. ff. 160-162v - Petrus Diaconus, Casinensis monachus n. 1107/1110, m. 1159/1164, Vita et passio sancti Placidi pseudo-Gordianus (= BHL 6859)
tit. Passio sancti Placidi martyris discipuli sanctissimi Benedicti et sotiorum eius
inc. Tempore quo Theodoricus augustus in seniori Roma - expl. de hiis qui Dei sunt sollicite ac diligenter instruxit
Placidus sancti Benedicti discipulus cum soc. Messanae mart.: Passio
data liturgica 5 ottobre (non indicata)
note La copia si limita al primo capitolo (cfr. per l'explicit AASS Oct. III, col. 119B).


76. ff. 162v-165 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente convenerunt templorum pontifices - expl. suam Domino passionem commendaverunt et valedicentes discesserunt
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)


77. ff. 165-167v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae in Hiezechihelem, estratto per la festività di S. Luca

78. ff. 167v-170 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
tit. Vita sancti Ylarionis monaci
inc. Hilarion ortus vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. benedicentes Deo sancti deobsculati sunt manus
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note La copia termina con il par. 9.8 (p. 90 l. 32 dell'edizione Bastiaensen).


79. ff. 170v-173 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cum eo contendere qui condidit mundum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


80. ff. 173-175v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7749)
tit. Passio sanctorum apostolorum Symonis et Iude
inc. Symon Chananeus et Iudas zelothes appostoli Domini nostri Iusu Christi - expl. hoc ipsum conflictus vester inveniat an possint adorare deos nostros
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 536 ll. 10-11.


81. ff. 176-180v
tit. Otto lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus)


82. ff. 180v-184 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. a spiritibus immundis et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Theodori martyris
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre (non indicata)


83. ff. 184-187v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. ut qui sanctis iam ab omnibus habebatur potens etiam et vere apostolus haberetur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La copia si arresta alla fine del par. 7.7 (p. 268 dell'edizione Fontaine, p. 24 ll. 35-7 dell'edizione Smit).


84. ff. 187v-189v - Augustinus de Novis m. 1520, Elucidarium christianarum religionum, vita di Frediano (= BHL S 3177 j)
tit. Vita sancti Fridiani episcopi
inc. Beatus igitur Fridianus filius regis Ultolie sive Ybernie primogenitus - expl. et ut competebat eam gubernanti necessariis honorifice providerunt
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre (non indicata)


85. ff. 189v-192v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyris
prol. inc. Dominus dicit in evangelio: Venite ad me - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. aut eternis gaudiis iustis afferetur
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Del prologo è riportata solo la citazione evangelica finale con una breve didascalia fittizia, accorpata alla narrazione (cfr. Mombritius I, p. 332 ll. 49-50).


86. ff. 192v-195v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. religiosi etiam multi secuti sunt eum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dellla fine del par. XIX nell'edizione dei Patres Apostolici (p. 7 ll. 14-15); cfr. anche Mombritius I, p. 343 l. 54.


87. ff. 195v-198 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. [auctore pseudo Athanasio] (= BHL 1659)
tit. Passio sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante igitur Maxentio cesare Maximiani augusti filio - expl. confusus iratu[[...]] precepitque illos ig[[...]]mari
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Il foglio ha subito l'asportazione di quasi tutta la metà esterna, con la perdita pressoché totale della colonna che concludeva il testo. Sotto è rimasto integro il colophon (riportato nella descrizione iniziale del manoscritto) che data la copia.


88. ff. 198v-204 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. [[...]]entii
inc. [[...]] nostris - expl. consecrati sunt unde sit nomen Domini benedictus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Vincentii levite et martyris
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note La parte iniziale del testo è mutilata dallo strappo sopra descritto: restano visibili soltanto le ultime lettere della titolatura e frammenti dell'incipit.


89. ff. 204-206 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Moralia in Iob, estratto per la festività della Conversione di S. Paolo

90. ff. 206-208
tit. Otto lectiones per la festività di S. Bernardo (da un'omelia attribuita a Giovanni Crisostomo)


91. ff. 208-210v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
tit. Miraculum qualiter inventum fuerit sertum sancte Marie ad Nives
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semperque virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)


92. ff. 210v-211v
tit. Otto lectiones per la natività di Maria (da un'omelia anonima)
note Il foglio finale resta per buona parte vuoto.


93. ff. 212-215
tit. Otto lectiones per l'ottava (da due sermoni attribuiti ad Agostino)


94. ff. 215-218v - Miraculum beatae virginis Mariae
tit. In conceptione beatissime virginis Marie miraculum qualiter quidam abbas a periculo maris liberatus de celebrando festo conceptus ipsius per celestem nuntium fuerit edoctus
inc. Tempore illo quo divine pietati placuit Anglicorum gentem de malis suis corrigere - expl. statuitque in Remensi cenobio idem festum solemniter celebrari et ipse quo advixit solemniter celebravit
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Miracula
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, non identificato, occupa le prime tre lectiones (f. 215r-v) di un ciclo di dodici; segue un sermone attribuito ad Agostino, suddiviso dalla quarta all'ottava (ff. 215v-217), quindi un'omelia attribuita ad Ambrogio per le ultime quattro (ff. 217v-218v).


95. ff. 219-221v
tit. Dodici lectiones per la Visitazione (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Beda)


96. ff. 221v-223 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart.
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
inc. Igitur Philippo Alexandrine ecclesie presule martyrio gloriosissime coronato cum filia eius Eugenia - expl. passi sunt autem III idus septembris sub Valeriano et Gallieno principibus
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava. Si tratta di una versione non attestata in BHL. La data, come sempre non espressa, è ricavabile dal confronto con le altre occorrenze del testo nelle raccolte qui censite.


97. f. 223r-v - Passio sancti Nemesii Romae mart.
tit. Passio sancti Nemesii martyris
inc. Cum a sancto Stephano Romane urbis episcopo signa ac prodigia fierent - expl. iuxta locum ubi decollatus est digno cum honore sepelivit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Nemesii martyris
Nemesius et Lucilla Romae mart.: Passio
data liturgica 31 ottobre (non indicata)
note La narrazione non coincide per dettato con il testo edito della passione di papa Stefano, cui appartiene l'episodio. Si indica la data del martirologio di Adone (mentre il Romano ricorda il santo anche al 25 agosto e all'8 dicembre).


98. ff. 224-225v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Augusto ac Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens que Syriam invaserat victa est - expl. et cetera exibentem sancte karitatis officia
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note L'explicit corrisponde, con una banale variante, all'edizione Mombritius I, p. 571 l. 20.


99. ff. 225v-228 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. Passio sanctarum undecim milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
tit. finale Explicit passio sanctarum undecim milium virginum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


100. f. 228r-v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis, mutila (= BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. servire Deo meo quam in sublimitate positus
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita
data liturgica 6 novembre (non indicata)
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita di tre fogli: nella cartulazione risultano infatti mancanti i ff. 229-231, che dovevano concludere quest'unità. Il dettato non coincide pienamente con quello originale, ma sembra piuttosto una parafrasi: per senso l'explicit corrisponde alla fine del par. 3 (p. 397 ll. 15-6 dell'edizione nei MGH Scriptores rerum Merovingicarum III).

U.C. II, ff. 232-241; sec. XIV; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
II. ff. 232-241v, mutilo
Segmento di lezionario
struttura I testi sono suddivisi dall'origine in otto lectiones.
note In principio (ff. 232-233) il copista distribuisce il testo su una sola colonna, passando invece a due dal f. 233v. Sopravvive un quinione di quella che doveva essere una raccolta più ampia, forse realizzata ad hoc come complemento della precedente, poiché non ripete ricorrenze già presenti in essa.


1. ff. 232-234v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 64 (Ignazio)
tit. Passio sancti Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius episcopus Antiochenus et martyr discipulus Iohannis evangeliste fuit qui tertius post beatum Petrum apostolum - expl. ubi de resurrectione Domini elegans perhibet testimonium
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note Il testo è seguito (ff. 233v-234v) da un'omelia attribuita a Beda che completa il ciclo di lectiones con altre quattro, numerate dalla nona alla dodicesima.


2. ff. 234v-236v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii episcopi
inc. Beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regione Aquitanie oriundus fuit - expl. ubi Hilarius vim orationis ingessit: Tu autem
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe quasi al termine del lib. I cap. 12 (= PL 9,192B o 88,446B). Vi è aggiunto solo l'inizio dell'invocazione a Dio che spesso chiudeva le letture dell'ufficio.


3. ff. 236v-238v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 132 (Giovanni Crisostomo) (= BHL 4379)
tit. Vita sancti Ioannis Chrysostomi
inc. Iohannes cognominatus Chrysostomus Antiochenus filius Secundi - expl. maxima tibi premia contulerunt circa honorantem te ne sis ingratus
Iohannes Chrysostomus: Vita
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'estratto si conclude con il periodo 40, p. 941 dell'edizione Maggioni.


4. ff. 238v-240 - Bernardus Guidonis n. 1261/1262, m. 31-12-1331, Legenda sancti Thomae de Aquino ca. 1325; 2 recensiones, prima prolixior cum prooemio praemisso, secunda brevior sine prooemio, recensio brevior (= BHL 8155)
tit. Vita sancti Thome de Aquino
inc. Thomas sanctus Aquinas ordinisque predicatorum ac doctor egregius - expl. adulescentis opus doctissimo sene dignum
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo (non indicata)


5. ff. 240-241v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 209 (Giuseppe)
tit. Vita sancti Iosephi sponso Matris Domini
inc. Ioseph sanctissime domine nostre sponsus de civitate Bethleem oriundus - expl. antequam modo humanitatis debitum solverit expressum non habemus
Ioseph sponsus B.V. Mariae
data liturgica 19 marzo (non indicata)
note Estratto che esclude poche frasi finali. Nelle ultime righe del f. 241v sopravvive la sola rubrica del testo che seguiva: Passio sancti Petri martyris Ordinis Predicatorum.

bibliografia Santa Maria degli Angeli. Corali, 92



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 303

Leggendario (prima parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 302)
sec. XII terzo quarto; orig. Firenze; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Probabilmente il manoscritto fu prodotto come volume complementare del precedente (cfr. nota supra).

I. ff. 245, acefalo e mutilo
Leggendario (6 dicembre - 27 luglio)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Ricorre in molti testi una suddivisione successiva in lectiones, per lo più dodici.
tabula
note La precedente numerazione dei fogli permette di quantificare la perdita iniziale in otto unità.


1. ff. 1-3 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco, acefala (= BHL 6106)
inc. et in Christo plurimum valere. Favore igitur prosecutus - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo (il cui inizio corrisponde all'edizione del Mombritius II, p. 302 l. 57), prosegue a capo con la sezione sui miracoli, come si trattasse di capitoli della stessa narrazione, per poi riprendere al f. 7 con le parti IV e V della vita di Giovanni Diacono. Quanto rimane della prima parte è suddiviso in lectiones numerate dalla decima alla dodicesima.


2. ff. 3-4v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6152-6153-6154-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciprastis
item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion
item XXIV inc. Nec multo post quidam
item XXV inc. Cum igitur his
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


3. ff. 4v-6v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6163-6165 - BHL S 6170 c)
item I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriatica
item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo scribere miraculum iocundum iudicavimus
inc. Cum de Africe partibus Wandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio - expl. et in futuro conditorem
item III e inc. Agrestes quidam horum qui fines habitabant - expl. solutionem petitionis nostre suscipiamus per Christum Dominum nostrum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula


4. f. 7r-v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6107-6108)
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo in Domino carissimi - expl. quatinus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


5. ff. 7v-15 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium effugisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note Divisa in 12 lezioni.


6. ff. 15-16v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi et confessoris
prol. inc. In provincia Tuscia in civitate Verona que eius acta claruerunt - expl. audiant populi omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Il testo è diviso in tre lezioni (prime di un ciclo di dodici che prosegue nel successivo).


7. ff. 16v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri confessoris
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre
note Suddiviso nelle lezioni dalla quarta alla dodicesima.


8. ff. 21v-23 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre
note Divisa in otto lezioni. Al termine si rimanda per Damaso alla fine del volume.


9. ff. 23v-30v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. credentes nos per hanc gratiarum actionem indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in Indie partibus XII kal. ian., regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre
note Divisa in dodici lezioni.


10. ff. 30v-32
tit. Estratto dall'Apocalisse (quattro lectiones)


11. ff. 32-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Actus vel vita sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo eternam salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem in Christianis Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni (con una nota aggiuntiva che le destina al secondo notturno).


12. ff. 37-58 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri
prol. inc. Istoriographus noster Eusebius - expl. quod me accipere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam
liber II inc. Priori enim libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kal. ian.
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo - expl. sit nobis premium effugisse supplicium
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Il secondo libro è distinto andando a capo e mutilo di due fogli (i due finali del quaternione, dopo il f. 54v); le altre parti si susseguono senza stacchi (ai ff. 57 e 58). Il testo è suddiviso in dodici lezioni.


13. ff. 58v-73 - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
prol.
tit. Vita sancti Basilii
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo devotis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita
data liturgica 1 gennaio (non indicata)
note Suddivisa in dodici lezioni.


14. ff. 73-75v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita sancti Pauli primi heremite edita a sancto Iheronimo
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Divisa in sei lezioni.


15. ff. 75v-82v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus
inc. Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. virtute confessoris in futurum confidat
miracula inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus mulcet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. Aed. 134 (item 9). Il testo è suddiviso in otto lezioni.


16. ff. 82v-83v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis presbiteri
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 13 gennaio
note La data è anticipata di un giorno, a meno che si tratti si una svista nella rubrica. Testo diviso in otto lezioni.


17. ff. 83v-98 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
ep.ded.
tit. Vita sancti Mauri
ep. ded. inc. Faustus famulorum Christi famulus - expl. sum provocatus imperio
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta et duo et dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Divisa in dodici lectiones.


18. ff. 98-101v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio
note Divisa in otto lezioni.


19. ff. 101v-113v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609)
epilogo
tit. Vita sancti Antonii eremite
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus natus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note L'epilogo è indistinto dal testo. Suddivisione in dodici lezioni.


20. ff. 113v-116 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marii et Marthe, Audifax et Abacuc
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio


21. ff. 116-128 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martiris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio
note Il testo è suddiviso in otto lezioni al modo abituale, cui si aggiunge un'altra suddivione di diversa mano; vi è inoltre segnalata a margine la parte relativa a Marco e Marcellino.


22. ff. 128-131 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnes virginis et martiris
inc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die XII kal. februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio
note Divisa in otto lezioni.


23. ff. 131v-134v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martiris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis
inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio
note Divisa in otto lezioni; le quattro successive, da nove a dodici, sono segnate sui sermoni che seguono.


24. ff. 134v-137v
tit. Quattro sermoni per la stessa festività, attribuiti ad Agostino


25. ff. 137v-141 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.
tit. Vita sancti Geminiani episcopi
prol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. mors sanctissima eius
inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. ut ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita
data liturgica 31 gennaio
note Prologo indistinto dal testo. Suddivisione in tre lezioni.


26. ff. 141v-147v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi et confessoris
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio
note Suddiviso in tre lezioni.


27. ff. 147v-150v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart., mutila (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martiris
inc. Cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. perdiscere satagas ut non nos
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei due bifoli centrali del quaternione, tra gli attuali ff. 150v e 151. Rimangono dieci lezioni delle dodici nelle quali doveva essere suddiviso. L'explicit cade nel par. 15 dell'edizione in AASS, Feb. I, col. 351E.


28. ff. 151-153 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart., acefala (cfr. BHL S 133)
inc. -onem ostendere nobilissimis ortam natalibus - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo, privo di un breve tratto iniziale a causa della detta perdita di fogli, è diviso in otto lezioni. Seguono rimandi all'interno del volume per Apollonia e Scolastica.


29. ff. 153-155 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martiris
inc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per immortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio
note Divisa in tre lezioni.


30. ff. 155-157v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae, mutila (= BHL 2838)
prol.
tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitte
prol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. aut quod ignem ministratis
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio
note Il testo rimane mutilo della fine a causa di una nuova perdita di fogli, tra gli attuali 157v e 158. La parte rimasta è divisa in nove lezioni e ha termine all'interno del cap. II: cfr. AASS, Feb. II, col. 815D.


31. ff. 158-160v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
prol.
inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli - expl. migravit ad Dominum nostrum Iesum Christum, qui cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo ha inizio anepigrafo, ma è possibile che nel foglio precedente perduto avessero sede la rubrica e il prologo. Suddivisione in otto lezioni.


32. ff. 160v-165v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita beati Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte phylosophus Gordiani viri clarissimi et beate Silvie filius - expl. iuxta pyrgibasym sicut actenus cernitur confessor veritatis meruit sepeliri
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo
note Il testo si arresta al termine del par. 69 del libro IV (= PL 75,222B), come nel ms. Edili 133. È suddiviso in undici lezioni (un'altra mano appone all'ottava l'indicazione che essa è la prima per l'ordinazione di Gregorio).


33. ff. 165v-178v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita beati Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. per silentium reparemus
Benedictus Casinensis abbas m. 543
Scholastica in Monte Casino virgo: Vita
data liturgica 21 marzo
note Il testo è diviso in dodici lezioni principali, ma con una parziale duplicazione in corrispondenza della sezione su Scolastica, che è segnalata a margine e a sua volta divisa in quattro lezioni collocate tra l'undicesima e l'ultima di Benedetto. Un'altra mano annota inoltre che altre quattro lezioni per Scolastica si trovano alla fine del leggendario.


34. ff. 178v-182v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970, Passio sancti Georgii (= BHL 3393)
tit. Passio sancti Georgii martiris
inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque illuminare dignatus est - expl. migravit ad Dominum XXIII die mensis aprilis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile
note Divisa in dodici lezioni.


35. ff. 182v-184 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci apostoli et evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile
note Divisa in otto lezioni.


36. ff. 184-185 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martiris
inc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile
note Divisa in tre lezioni.


37. f. 185r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.
tit. Passio sancti Philippi apostoli
prol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant
inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio
note Diviso in quattro lezioni.


38. ff. 185v-186v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi
inc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio
note Il testo è suddiviso in lezioni numerate dalla quinta all'ottava, a complemento delle quattro di Filippo.


39. ff. 186v-190v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martirum Alexandri, Eventi et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet propitius sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio
note Divisa in otto lezioni.


40. ff. 190v-193v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio


41. ff. 193v-194v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Item unde supra
inc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et loco translationis nostre finem imponat
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio


42. ff. 194v-196 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., notitia
tit. Victoria sancti Michael
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe veneranda - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 8 maggio
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Suddivisione in otto lezioni.


43. ff. 196-197 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. Sancti Iohannis ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 6 maggio


44. ff. 197-198v - Passio sancti Victoris Mauri Mediolani mart. [auctore pseudo Maximiano notario] (= BHL 8580)
tit. Passio sancti Victoris
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Decollatus est autem sanctus Victor octavo idus madii et sepultus est a Materno episcopo III idus maias, regnante Domino nostro Iesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Victor Maurus Mediolani martyr: Passio
data liturgica 8 maggio (non indicata)


45. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum Gordiani et Epymachi
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris divulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio
note Divisa in tre lezioni. In realtà la data riportata nella rubrica sarebbe VI idus iunii, ma è evidente che il mese va corretto in madii in base alla posizione tra gli altri testi.


46. ff. 200-205 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine virginis et martiris
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum est autem martyrium sancte Christine VI idus madii in Tyro civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


47. ff. 205-208v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achillei martirum
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima [corr. primum] itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque indicabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Viene segnalata a margine la parte di narrazione dedicata a Domitilla.


48. ff. 208v-209 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Natale sancte Petronille virginis
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 30 giugno
note Data discordante da quella sotto la quale sono normalmente copiati tutti i segmenti della passio ciclica di Nereo e Achilleo, il 12 maggio (e vicina invece, come già riscontrato, al giorno 31 proprio della santa): del resto, la posizione stessa rende evidente come, al di là della titolatura II kal. iul. qui apposta, tale fosse la destinazione intesa da chi compilò il leggendario. Come abituale nei laurenziani, la sezione su Nicomede segue questa senza soluzione di continuità.


49. f. 209 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 30 giugno


50. f. 209 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Sancti Victorini martiris
inc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 giugno
note Come per le parti precedenti del ciclo, la data indicata è anomala.


51. f. 209r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart., mutila (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. cuius corpus rapuit populus Christianorum et cum honore magno
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 30 giugno (non indicata)
note Anche questa parte è copiata di seguito alla precedente senza distinzione; rimane mutila di una frazione finale a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo il f. 209v.


52. f. 210 - Passio sancti Pancratii Romae mart., acefala (= BHL 6427)
inc. tuus statim iubere eos interfici - expl. martyrizatus est autem beatus Pancratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Gran parte del testo (compresa la rubrica con la data) è perduta per la lacuna materiale sopra ricordata.


53. ff. 210-212v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (cfr. BHL S 2761 d)
tit. Conversatio sancti Eustasii cum filiis suis
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. celebramus solemnia ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus magnificentia magnitudo imperium in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Vita + passio
data liturgica 20 maggio
note Il testo è diviso in dodici lezioni. La data non è tra quelle comunemente attestate, ma ricorre in più occasioni nei codici laurenziani.


54. ff. 213-217v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape et martiris
item I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus est - expl. cantantes et funeris exequia psallentes Domino persolvebant
item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo è copiato da una mano differente e privo dell'abituale decorazione, mentre dal f. 218 riprendono il copista e lo stile di impaginazione abituali.


55. ff. 218-223 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.
tit. Vita sancti Zenobii episcopi
prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabiles fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note La titolatura è quella che segue il prologo, che ha inizio invece anepigrafo. Il testo è diviso in dodici lezioni.


56. ff. 223-225v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi martiris
inc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno
note Il testo è diviso in tre lezioni.


57. ff. 225v-226v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart., mutila (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. tunc iudex iussit mitti ad Arthemium
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno
note Il testo, diviso in nove lezioni nella parte rimasta, è mutilo per la perdita dei primi due fogli del fascicolo che segue, tra gli attuali ff. 226v e 227. L'explicit cade all'incirca alla metà: cfr. AASS Iun. I, col. 172F.


58. ff. 227-228 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart., acefala (= BHL 6922)
inc. cum. Preses vero furore repletus iussit eum flagellis cedi - expl. quorum natalis est sexto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo è mutilo della prima metà (l'incipit corrisponde ad AASS Iun. II, col. 153C) a causa della detta perdita di fogli, e suddiviso in tre lezioni.


59. ff. 228-232v - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis
inc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur propter fidem et regnum Domini nostri Iesu Christi - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Pantaleymon sub die quarto iduum iunias in civitate Nicomedie sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 10 giugno
note Nessuna voce BHL corrisponde pienamente al testo: si indica quella che appare più vicina. La data non è tra quelle normalmente attestate.


60. ff. 232v-236v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL S 986 d)
prol.
tit. Passio sancti Barnabe apostoli
prol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. relatione pandere curamus
pars I inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex LXII discipulis - expl. et cum eis vitam eternam percipere mereamur
pars II inc. Hucusque beati Barnabe gloriosum agonem - expl. deflorare curavimus
pars III inc. Sed quia idem Lucas sequendo beatum Paulum apostolum sancti Barnabe finem cernere non valuit, cetera que sequuntur et quo ordine ad martyrii coronam pervenerit - expl. cum hymnis et laudibus collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita + passio
data liturgica 11 giugno
note Tutte le sezioni sono copiate di seguito, con suddivisione in dodici lezioni. Si rimanda alla fine del codice per i santi Basilide, Cirino, Valerio e Felice.


61. ff. 236v-239v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Licia sub temporibus Dioclitiani imperatoris multas virtutes operabatur in infantia sua sanctus Vitus - expl. sepelivit in eodem loco qui dicitur Marianus sub die XVII kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Il testo è diviso in quattro lezioni. Si rimanda per Marco e Marcelliano alla p. 130 del manoscritto (naturalmente secondo la precedente numerazione), entro la passione di Sebastiano.


62. ff. 239v-240v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno


63. ff. 240v-242 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo è suddiviso in otto lezioni.


64. ff. 242-243 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Suddiviso in lezioni numerate da nove a dodici.


65. f. 243r-v - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. Vita sancti Leonis pape
inc. Leo natione Sicula ex patre Paulo sedit menses decem - expl. pro eo quod Albanensis ecclesia episcopum minime habuit
Leo II papa: Vita
data liturgica 28 giugno


66. ff. 243v-245 - Liber pontificalis, cap. 105 (Leone IV)
tit. Unde supra vita sancti Leonis pape
inc. Leo natione Romanus ex patre Radualdo sedit annos octo - expl. migravit ad Dominum quarto kal. iulias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Leo IV papa: Vita
data liturgica 28 giugno
note Anche questo Leone, propriamente ricordato il 17 luglio, è evidentemente attratto nella data liturgica del precedente. Testo diviso in tre lezioni.


67. f. 245 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart.
tit. Item passio sancte Christine
inc. Aput Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum incipit passio sancte Christine virginis et martyris - expl. sicque cursum consumavit et vitam finivit in Christo quinto idus madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il breve testo non si lascia identificare con alcuna voce BHL.


68. f. 245v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart., mutila (= BHL S 2315)
tit. Revelatio VII dormientium
inc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. lugebant propter corpora sanctorum que pro
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)
note Il testo rimane mutilo per la perdita del resto del manoscritto.

bibliografia Bibbie atlantiche, 294; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 254; Del Furia, Supplementum BML, III, 547-53r



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 314

Vitae Patrum, cui è aggiunto un testo su S. Stefano
prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
La prima parte del manoscritto è costituita da fogli di restauro: un quaternione (ff. 1-8) e un bifolio (ff. 9 e 16) che funge da esterno del quaternione successivo, i cui tre bifoli interni (ff. 10-15) sono conservati dal manoscritto base più antico. È possibile che il primo testo relativo a Stefano, privo di nesso con il resto della raccolta, sia stato aggiunto al momento dell'operazione di ripristino dell'inizio danneggiato: questo potrebbe fornire un'indizio sulla sede del restauro, da ricercarsi in un ente particolarmente devoto al santo.

U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
I. ff. 1-2v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
Inventio corporis sancti Stephani prothomartyris et sociorum eius
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitandi mundo aperire dignatus in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio

II. ff. 2v-6v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sanctorum patrum et primo vita sancti Pauli primi heremite
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il passaggio tra prologo e testo è erroneamente anticipato. Come in molti dei codici qui censiti, in apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, che circolava spesso attribuita a Gerolamo.

U.C. II, ff. 10-15 e 17-182; sec. XI ex.; orig. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
III. ff. 7-36v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Epistola Evagrii presbyteri qui transtulit vitam sancti Antonii ad Carinum directa
suddivisione lectiones Una mano diversa da quelle dei primi due testi divide anche questo in lectiones, ma in numero di nove.
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Carino filio salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note Il testo è interessato dal passaggio tra l'unità di restauro e quella originaria: nel cap. 9 cade il passaggio tra il f. 9v, primo del secondo fascicolo misto, e i ff. 10-15, recuperati dal codice più antico; nel cap. 29 l'ulteriore passaggio da questi al f. 16 (solidale con il f. 9), che chiude il quaternione; nel cap. 33 il passaggio al f. 17 dell'unità più antica.

IV. ff. 36v-50 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
suddivisione lectiones Suddivisa in dodici lezioni a margine da una mano ancora differente dalle precedenti.
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

V. ff. 50-53v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita

VI. ff. 53v-55v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi suis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VII. ff. 56-99v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus Rufini presbyteri in vita sanctorum patrum
prol., epilogo , tabula
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta anticipando i capp. 18-29 dopo il cap. 6; assenti il monastero di Isidoro, Piamone e Giovanni (capp. 17, 32 e 33).
note Ai ff. 56-57v è stilato l'indice dell'opera.


1. ff. 57v-66v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 66v-68, cap. 2 (Or)
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Hor nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or abbate


3. f. 68r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaidam etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


4. f. 68v, cap. 4 (Beno)
tit. De abbate Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de abbate Beno


5. ff. 68-69v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Oxirincho


6. f. 69r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone


7. ff. 69v-76v, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


8. ff. 76v-78, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


9. ff. 78-82, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


10. ff. 82-83, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Siro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abba, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


11. ff. 83-85, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


12. f. 85, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


13. ff. 85v-86v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martyre
inc. Tradebant ergo seniores fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martyre
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


14. f. 86v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


15. f. 87r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De Nitrie loco
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


16. f. 87v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


17. ff. 87v-89v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperent


18. f. 89v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


19. f. 89v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam


20. f. 89v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Iurgenus nomine - expl. que ab eo narrabantur poteris


21. ff. 89v-90, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


22. ff. 90-91v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam et cetera eius opera noscantur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


23. ff. 91v-93v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in decimo libro Ecclesiastice Hystorie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


24. f. 93v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo sono aggregati di seguito i capp. 13 e 14 come se costituissero un'unità, con titolatura finale riferita ancora al solo Elia.


25. ff. 93v-94, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


26. f. 94, cap. 14 (Eulogio)
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de Elia


27. ff. 94-95v, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de ApellenVita


28. ff. 95v-97v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et laudantibus Deum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


29. ff. 97v-98, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone I monacho [a. m.]
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. sanitas redditur
tit. finale Explicit de Ammone
note Il testo si arresta con il periodo 2,3 nella ripartizione dell'edizione Schultz-Flügel (p. 377 l. 29; cfr. anche PL 21,456C).


30. ff. 98-99v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice [a. m.]
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita

VIII. ff. 99v-182v - Apophthegmata Patrum, estratti varii


1. ff. 99v-102 (= BHL 6526)
tit. Verba seniorum
inc. Quidam sanctorum seniorum patrum interrogantibus se monachis - expl. misericordiam Domini nostri Iesu Christi
note Estratto dall'inizio al cap. 13 (explicit = PL 73,746B) nella versione di Rufino.


2. ff. 102-107v, episodi relativi a Macario Egizio
tit. Adortationes sanctorum patrum
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. egressus sum et factus sum monachus
note Estratto parzialmente coincidente con quello dei mss. Pl. 10 sin. 9 e 34 sin. 1, dove segue i capp. IX e X dell'Historia Lausiaca (versione II) sui due Macarii.


3. ff. 107v-182v (= BHL 6527 / 6525)
tit. Adortationes sanctorum patrum ad perfectiones monachorum
inc. Interrogavit quidam abbatem Antonium dicens - expl. locus ille grato odore repletus est
note Mentre l'inizio corrisponde alla prima voce BHL (i Verba seniorum nella versione di Pelagio), l'explicit ha riscontro nella versione rufiniana (= PL 73,794A), nel capitolo De humilitate secondo la ripartizione data dal manoscritto. Si tratta forse di una redazione mista.

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 573-4; Frioli, Vallombrosa, 524



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 498

Vitae Patrum
sec. XIV med.; orig. Firenze; prov. Camaldoli (Arezzo), Eremo OSBCam; Dionisius frater OSBCam
L'ex libris dell'Eremo si ripete in epoche diverse sia sul secondo foglio di guardia (Iste liber est heremi Camaldulensis), sia al f. 1 nei margini superiore e inferiore (Sacre eremi Camalduli, Hic liber est heremi Camaldulensis). Sul verso del primo foglio di guardia è annotato un prezzo (4 fiorini e mezzo), ma non a quale transazione economica sia riferito. Sul secondo foglio di guardia finale si trova il nome di frater Dionisius, che ebbe forse in uso il codice.

I. ff. 1-6v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prologus in vita sanctorum patrum - Vita sancti Pauli Thebei et heremite descripta a sancto Jeronimo presbitero
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum videtur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum penis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Come sovente si riscontra, in apertura della raccolta di Vitae Patrum, prima della titolatura e del prologo propri della vita di Paolo, si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum.

II. ff. 6v-41 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Epistola Evagrii presbyteri in vita beati Antonii heremite - Eiusdem translatio in eadem vita beati Antonii
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Episcopus Athanasius ad peregrinos monachos. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius sexto decimo kalendas februarii recessit e seculo et vivet semper Deo in saecula saeculorum
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita

III. ff. 41-56 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prologus sancti Ieronimi presbiteri in vita sancti Ylarionis monachi et heremite
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Ylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 56-119v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, capp. 1-47 (= BHL 6533)
Epistola Pascasii diaconi ad Eugenium presbyterum in vita sanctorum patrum - Prefatio Paschasii dyaconi in vita sanctorum patrum - Aliud prologus eiusdem in vita predictorum patrum
prol., ep.ded. , tabula
ep. ded. inc. Domino sancto semperque karissimo Eusebio presbytero Pascasius diaconus in Christo frater. Karissime, dum nos peritie tue facundia - expl. sed optatis excessibus eathenis ampliatur
prol. inc. In hoc libro quem de vita sanctorum patrum scripturi sumus - expl. ad recuperationem vite melio nobilioris reversos
prooem. inc. Multi quidem multos variosque libros - expl. et predicabiles mores
inc. Cum primo Alexandriam attigi civitatem - expl. ut unus ex fratribus dum pu[[teum]]
note Il testo si presenta nella recensio I secondo la classificazione dall'editore Wellhausen, che non cita però questo testimone dell'opera. La copia si interrompe all'interno del cap. 47 (cfr. l'edizione stessa, p. 648 l. 33), con la prima colonna del f. 119v; la colonna di destra è occupata dalla prova di scrittura di una diversa mano, che trascrive puntualmente la stessa colonna sinistra: il progetto di realizzazione del manoscritto deve essere stato evidentemente abbandonato.

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 575-6r



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 4

Epistolario di Gerolamo, completato in un secondo tempo con altri scritti suoi o a lui attribuiti - tra i quali l'epistola sull'Assunzione e la vita di Paolo eremita - e altrui, come la vita di Antonio
a. 1440; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; Gimignano de Inghirami doctor iuris
Al f. 17 è vergata la nota di possesso: Iste liber est domini Geminiani de Inghiramis de Prato canonici Florentini decretorum doctoris et auditoris sacri palatii appostolici causarum.

I. ff. 16-202 - Hieronymus Stridonius, Epistolae
tabula
note Raccolta di 129 epistole di Gerolamo e suoi corrispondenti, tra le quali compaiono tre testi agiografici che lo riguardano. Il manoscritto si apre con un indice delle lettere e dei notabilia di mano del copista stesso (anticamente non numerato, occupa gli attuali ff. 1-14v, mentre resta vuoto il f. 15). Il primo degli scritti aggiunti a questo primo corpus, ossia le omelie origeniane, vi viene registrato fuori ordine e da diversa mano nel margine inferiore del f. 1.


124. ff. 168-170 - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Augustini ad Cyrillum Hierosolymitanum ep. de magnificentiis beati Hieronymi (= BHL 3867)
tit. Epistola beati Augustini Yponensis episcopi doctoris eximii ad beatum Cirillum Ierosolimitanum episcopum de magnificentiis eximii beati Ieronimi
inc. Gloriosissimi Christiane fidei atlete sancte matris ecclesie lapidis angularis - expl. non enim suo aliqualiter defraudatur desiderio
Hieronymus Stridonius: Epistola


125. ff. 170-179v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Cyrilli ad Augustinum de miraculis Hieronymi (= BHL 3868)
tit. Epistola beati Cirilli ad beatum Augustinum de vita eximii doctoris beati Ieronimi responsiva
inc. Venerabili viro Augustino Yponensi presuli Cirillus Ierosolimianus pontifex - expl. mei Augustine carissime in tuis orationibus memor esto
Hieronymus Stridonius: Epistola
note Alcuni passaggi del testo sono rilevati a margine con tratti ondulati. La successione dei miracoli è scandita da titoli interni (aliud miraculum) e titoli riassuntivi marginali.


126. ff. 179v-191v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Eusebii de morte Hieronymi (= BHL 3866)
tit. Epistola beati Eusebii ad beatum Damasum episcopum Portuensem et ad Christianissimum Theodosium imperatorem de morte gloriosissimi Ieronimi doctoris eximii
inc. Patri reverentissimo Damaso Portuensi episcopo et Christianissimo Theodonio Romanorum senatori Eusebius - expl. et in futuro gaudia que iam tu possides adipisci
Hieronymus Stridonius: Epistola
note Anche questo testo è suddiviso in sezioni con titoli interni, che ne riassumono l'argomento.

II. ff. 202-209v - Origenes Alexandrinus, In Canticum canticorum homiliae II
note Il testo (affine al precedente in quanto tradotto in latino da Gerolamo), è aggiunto da una diversa mano, a partire dalla colonna destra del f. 202. Lo stesso copista glossa fittamente i margini con indicazioni di argomento. Da questo punto cambia anche l'apparato complementare: scompaiono le rubriche (rimpiazzate da titolini nei margini superiori) e cessa la decorazione delle iniziali.

III. ff. 209v-212v
Dialogo sull'origine delle anime attribuito a Gerolamo e Agostino
segni d'uso A partire da questo testo interviene un altro glossatore, che annota a margine gli argomenti trattati fino alla fine del manoscritto.

IV. ff. 213-220 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
Sermo ad Paulam et Eustochium de assumptione beatissime virginis Marie
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloriam
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola

V. ff. 220-222v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Subentra un nuovo copista, di nuovo a partire dalla colonna libera dell'ultimo foglio occupato dal precedente; ricompaiono inoltre rubriche e iniziali decorate, anche se in diverso stile rispetto alla prima parte del codice.

VI. ff. 222v-240v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
Vita beati Antonii monachi
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius Innocentio carissimo filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii die tertio iunii anno Domini 1440 Florentie
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epilogo non è distinto dal resto del testo. La copia avviene per mano inizialmente dello scriba già all'opera, quindi di altre due mani rispettivamente dai ff. 232 e 234.

bibliografia Firenze. I libri del Duomo, 103-4; Bandini, Leopoldina, I, 10-8



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 134

Leggendario per l'intero anno, di area fiorentina
sec. XI-XII; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale

I. ff. 190, mutilo
Leggendario (6 dicembre - 26 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Alla serie regolare si aggiunge un ultimo testo arretrato cronologicamente, ossia la vita di san Leonardo.
suddivisione lectiones Alcuni dei testi si presentano suddivisi in nove capi, senza però che sia esplicitamente segnalato l'uso come lectiones.
segni d'uso Gli angoli molto sfruttati indicano un uso intenso. Non compaiono però note, se non a proposito di san Crescio, con osservazioni sul territorio fiorentino.


1. ff. 1-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Vita sancti Nicolai
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre
note L'item IV è spezzato in modo da far risaltare come incipit la frase Refero itaque caritati vestrae, come spesso avviene.


2. ff. 7v-8 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Cyrastis - expl. hoc enim erat vocabulum monasterii beati Nicolai id est sanctam Ierusalem
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. et usque in evum manare non desistunt
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre


3. ff. 8-14 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Natale sancti Ambrosii confessoris
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre


4. ff. 14-15 - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Italie in civitate Verona qua beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes qui eius cupiunt miracula
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor, virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre


5. ff. 15-18 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre


6. ff. 18-19 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
prol.
tit. Passio sancte Eulalie virginis
prol. inc. Ad sancte virginis huius veneranda solemnia fidelis populus frequens adveniat - expl. ubi et quomodo passa sit audiamus pervigiles
inc. In Bargilonia autem civitate provincie Hispanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. celebratur igitur natalis eius die quarto idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 11 dicembre
note Al testo si aggiunge un prologo non identificato. La data propria di questa santa sarebbe il 12 febbraio, ma evidentemente ha influito l'omonima santa di Merida venerata il 10 dicembre.


7. ff. 19-33v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7737 [transl.])
prol.
tit. Natale sancti Silvestri
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accepit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum
claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
transl. inc. Unde post multorum curricula temporum - expl. qui fideliter sancti sui suffragia petunt, ad laudem sui nominis prestare dignatur qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Silvester I papa
data liturgica 31 dicembre
note Come avviene anche nel ms. Mugellano 13, alla prima clausola segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda.


8. ff. 33v-35v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 10 gennaio


9. ff. 35v-39v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
tit. Vita sancti Hylarii confessoris
vita inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Equitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente
miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimiter terra exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat
inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus invitet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio
note In tutte le copie dell'opera presenti nei codici laurenziani il prologo dei miracoli (che ha inizio qui al f. 38v) è abbreviato con una frase di raccordo alla fine della vita, che sostituisce i suoi primi quattro paragrafi (cfr. PL 88,449B o l'edizione nei MGH Auctores antiquissimi IV 2, p. 8 ll. 8-9; in quest'ultima si segnala la stessa variante nel ms. V = Vat. lat. 1197, ma non è chiaro se la frase sostituisca il medesimo lungo segmento o solo l'inizio del par. 5). La lettera alla figlia di Abramo, registrata nel Supplemento BHL come 3887 a, è inclusa nella narrazione della vita, tra i capp. VI e VII.


10. ff. 39v-48v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo et dies duodecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio


11. ff. 48v-61v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol., epilogo , ep.ded.
tit. Sancti Antonii Heremite
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius Innocentio fratri carissimo filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Passio
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note L'epistola e il prologo sono accorpati, e l'epilogo è indistinto dal testo.


12. ff. 61v-64v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.
tit. In Natale sancti Geminiani confessoris incipit vita
prol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius
inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita
data liturgica 31 gennaio
note Prologo indistinto dal testo.


13. ff. 64v-69v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Natale sancti Severi archiepiscopi
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio


14. ff. 69v-71 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Natale sancti Yventii episcopi et confessoris
inc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Iventius Ticinensis ep.: Vita
data liturgica 8 febbraio


15. ff. 71-73 - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
tit. Natale sancti Mathie apostoli
inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli Domini nostri Iesu Christi - expl. Migravit ad Dominum Iesum Christum VI kalendas martias, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio


16. ff. 73-76 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. In natale sancti Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)


17. ff. 76-86v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. loquendi vires interim per silentium reparemus
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo
note Una svista nella rubrica (XII kal. sept. per apr.) è corretta da una mano più recente.


18. f. 86v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
inc. Qui tertius post Petrum apostolum Antiochenam rexit ecclesiam - expl. iacent extra portam Daphniticam in cimiterio ecclesie XV kal. ianuarii delate
Ignatius Antiochenus ep. mart.: Passio
note Il testo è copiato da un diverso scriba, che sfrutta la colonna interna rimasta quasi interamente vuota; la posizione dunque non era forse voluta in base ad un criterio cronologico, ma dettata da pura convenienza materiale: la data propria di Ignazio sarebbe infatti il 1 febbraio (del resto il 6 maggio, dunque in accordo con la successione del leggendario, era venerato il suo predecessore Evodio, ricordato dai Martirologi in associazione con lui). L'explicit presenta una piccola aggiunta simile a quella registrata al n° 4260.


19. ff. 87-89 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
tit. Natale sanctorum martyrum Eustasii et sociorum eius
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus et in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 20 maggio


20. f. 89r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio) (= BHL 1414)
additamentum
tit. Passio sancti Bonifacii martyris
item I inc. Apud Egyptum natale sanctorum martyrum Marciani, Nicandri et Apollonii quorum gesta habentur eodem die passio sancti Bonifatii martyris sub Diocletiano et Maximiano apud Tarsum civitatem passi - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consummata
item II inc. Item eodem die natale sancti Bonifatii qui Brittanniis veniens et fidem Christi gentilibus evangelizans - expl. cum Eoban coepiscopo et aliis servis Dei. Ipso die sancti Phylippi diaconi qui fuit unus de VII
Bonifatius (Winifridus) Moguntinus episcopus n. 675 ca., m. 5-6-755
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 5 giugno
note La parte iniziale del testo, fino a Bonifatii, è trascritta in lettere capitali; sono accostate, rilevando il passaggio andando a capo, le due voci che occupano la data nel martirologio.


21. ff. 89v-90v - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (= BHL 7035-7036)
additamentum
tit. Sancti Cirini episcopi et martyris
inc. Cum istius mundi principes ad cruciandas sanctorum animas - expl. passus est autem beatus Cirinus episcopus martyr Christi sub Diocletiano imperatore pridie idus iunii et coronatus est a Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et potestas et imperium in saecula seaculorum
app. inc. Facta autem incursione barbarorum in partes Pannonie - expl. ubi prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 13 giugno
note L'appendice non è distinta dal testo.


22. ff. 90v-93 - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita vel obitus sancti Paulini confessoris
ep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrent
inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali oppido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono
Paulinus Nolanus ep.: Epistola
data liturgica 22 giugno
note Assente la frase finale sulla morte del santo. Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta dal lib. III cap. 1 dei Dialogi di Gregorio (= BHL 6560), da Dum sevientium Vandalorum tempore a ut esset postmodum liber cum multis (= p. 135 l. 12 - p. 139 l. 6 dell'edizione Moricca).


23. ff. 93-94 - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL S 4455 a)
tit. Passio sancte Mustiole virginis
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est Christianis - expl. ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita et immortalia saecula saeculorum
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


24. ff. 94-96v - Passio sancti Procopii lectoris Caesareae mart. (= BHL 6950)
tit. Passio sancti Procopii
inc. Regnante impiissimo et nefandissimo Cesare Dioclitiano - expl. martyrizatus est autem gloriosissimus Dei famulus Procopius octavo idus iulias ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Procopius lector Caesareae mart.: Passio
data liturgica 8 luglio


25. ff. 96v-97v - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sancte Rufine et Secunde
inc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum earum prestantur et magne virtutes ostenduntur, ad laudem et gloriam Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Rufina et Secunda v. Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note Assente la chiusa sulla passione delle due martiri.


26. ff. 97v-98v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitte
inc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. una cum matre sua Iulitta in Antiochia in Tarso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 15 luglio


27. ff. 98v-100v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL S 290 f [inc.] - BHL 287 [expl.])
tit. Natale sancti Alexi confessoris
inc. Fuit vir simplex in urbe Roma cui nomen Euphimianus temporibus Arcadii et Honorii imperatorum - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio


28. ff. 100v-102v - Sermo de vita sancti Rofilli Foropopiliensis ep. [perperam Petro Damiani adscriptus] (= BHL 7283)
tit. Gesta beati Rofilli confessoris
inc. Sanctorum celebritas maxime provincialium valde summa cum devotione est recolenda - expl. obiit beatissimus Christi confessor XV kal. aug. cum quo prestante Domino nostro Iesu Christo eternum capiamus regnum per infinita saecula saeculorum
Rofillus Foropopiliensis ep.: Sermo
data liturgica 18 luglio (non indicata)


29. ff. 102v-107v - Vita sancti Germani Autisiodorensis ep. [recensio interpolata ex vita a Constantio Lugdunensi presb. edita] (= BHL 3454)
prol.
tit. De vita et virtutibus sancti ac beatissimi Germani patroni nostri Antissiodorensis episcopi
prol. inc. Plerique ad scribendum sollicitante materia uberiore producti sunt - expl. quod quia non contigit me malo esse quam neminem
inc. Igitur Germanus Autisiodorensis oppidi indigena fuit - expl. innumerabilibus virtutum pollens summa excolitur gloria
Germanus Autisiodorensis episcopus n. 378 ca., m. 31-7-448: Vita
data liturgica 31 luglio (non indicata)
note Il testo è suddiviso in tre sezioni, con rispettive titolature, e nella parte finale include l'epitafio registrato al n° 3455 (tra le parole quam nimium e Sedit autem).


30. ff. 107v-110v - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificis
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto


31. ff. 110v-111v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corpora sanctorum Stephani protomartyris, Gamalielis, Nicomedis et Abibon
inc. Lucianus Dei misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Christo Iesu Domino nostro cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


32. ff. 112-113 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Item de translatione beati Stephani in Constantinopolim
inc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est gloria et imperium in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto


33. f. 113r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii confessoris
inc. Eo tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto


34. ff. 113v-115 - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Symphoriani [m. rec.]
inc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto


35. ff. 115-116 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Natale sancti Timothei
inc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini Iesu, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Timotheus et Apollinaris Remis mart.: Passio
data liturgica 22 agosto
note La data propria dei due santi è il 23, ma l'anticipo si spiega con la sovrapposizione di Timoteo all'omonimo romano, ricordato il 22.


36. ff. 116-117 - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (= BHL 7378)
tit. Passio sancti Rufi martyris
inc. Sub Dioclitiano imperatore et Maximiano cesare erat persecutio Christianorum in provincia Campanie - expl. depositio vero martirum Rufi et Caponi sub die VI kalendarum septembrium, adiuvante Domino nostro Iesu Christo cui est cum cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum
Rufus et Carponius Capuae mart.: Passio
data liturgica 27 agosto


37. ff. 117-118v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart., mutila (= BHL S 2315)
tit. Natale sanctorum septem dormientium qui in Epheso dormierunt
inc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. non recordatur adversus delinquentes tantum ut convertantur
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 11 agosto
note Il testo rimane mutilo a causa di una perdita di fogli tra gli attuali 118 e 119.


38. ff. 119-123 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.
tit. In natale sancti Augustini episcopi
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus alitusque - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


39. f. 123r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audacti
inc. Cum fervor Dioclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. passi sunt autem beati martyres Felix presbyter et Audactus III kalendas septembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 30 agosto


40. ff. 123v-124v - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli martyris
inc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio
data liturgica 1 settembre


41. ff. 124v-125v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6928 [prol.] - 6927)
prol.
tit. Obitus sancti Prisci
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus
inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augustorum in partibus Orientis - expl. intercedente beato Prisco cuius dies natalis celebratur die kalendarum septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Priscus Capuanus ep.
data liturgica 1 settembre
note Al testo viene giustapposto un prologo (riportato in BHL proprio sulla base di questo manoscritto), che per l'incipit appare tratto dalla passione di Cosma e Damiano.


42. ff. 125v-127v - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (cfr. BHL S 2451 a)
tit. Passio sancti Eleutherii
inc. Nobilissimi viri Eleutherii nos delectat et anime et fidei veritatem et veneranda certamina narrare - expl. apud urbem Romam sub Hadriano imperatore die septimo mense septembrio intrante, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et virtus, potestas et imperium una cum Patre atque Sancto Spiritu per infinita saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 7 settembre
note Il dettato non corrisponde esattamente alla voce BHL, che è comunque la più vicina. La data non è tra quelle dei martirologi maggiori, ma è attestata una notevole varietà locale del culto (cfr. Bibliotheca Sanctorum IV 1014-6).


43. ff. 127v-128v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
epilogo
tit. In natale sancti Salvii confessoris
inc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati abierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)


44. ff. 128v-129v - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (= BHL 4981)
tit. Passio sancte Lucie [corr. Luceie] virginis
inc. Apud urbem Romam Luciea virgo sanctimonialis de territorio urbis que capta est ab Uceia rege barbarorum - expl. sed in celo manifesta sunt apud imperatorem Iesum Christum, qui cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti vivit et regnat in saecula saeculorum
Luceia, Auceia et soc. Romae mart.: Passio
note La voce BHL è basata su questo manoscritto. Non è indicata una data, e a causa della grande varietà di collocazione del culto delle sante non se ne propone qui una ipotetica (si può ovviamente escludere il 25 giugno dei martirologi).


45. ff. 129v-130 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6237)
tit. Natale sancti Nicomedis presbyteri [m. rec.]
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum constantia comprobata ut ex fide et operatione sanctos certificaret - expl. qui passus est pro Christo XVII kal. octobris, ad laudem et gloriam nominis eius qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 15 settembre


46. ff. 130-132 - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (= BHL 4115-4116-4117-4118)
tit. Natale sanctorum martirum Ianuarii episcopi et Diaconi lectoris
passio inc. Temporibus Diocletiani imperatoris consulatu Constantini cesaris quinquies - expl. dignam beati Ianuarii martyris basilicam condiderunt
trans. Ianuarii inc. Noctu vero, cum unaqueque plebs sollicite - expl. cuius natalis dies celebratur XIII kal. octubris
tansl. ceterorum inc. Sanctum vero Sosium diaconum - expl. cives sui Beneventum tulerunt
transl. Festi et Desiderii inc. Ut autem miracula - expl. ideoque ab omnipotente Deo et Domino Iesu Christo gloriosa martyrii sui percepta corona feliciter vivunt in omnia saecula saeculorum
Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart.: Acta
data liturgica 19 settembre
note Le quattro parti degli acta dei martiri si susseguono senza stacchi.


47. ff. 132-133v - Passio sanctae Theclae v. (= BHL 8024)
tit. Natale sancte Thecle martyris
inc. Sub Nerone Romanorum principe Paulus apostolus verbum Dei evangelizando orientem predicabat - expl. cum somno pacis migravit ad Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio
data liturgica 23 settembre
note La data indicata sarebbe in realtà il 7 ottobre, ma l'anomalia può spiegarsi con una svista di copia (IX idus oct. in luogo di IX kal.).


48. ff. 133v-137 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. Natale sanctorum Cipriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine - expl. sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI kal. octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre


49. ff. 134-137 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Ieronimi presbyteri
inc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre


50. ff. 137-141v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157)
tit. Vita sancti Remigii archiepiscopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepolturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo, rispettivamente ai ff. 140 e 141.


51. ff. 141v-144 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita sancti Cerbonii episcopi et confessoris
prol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adeserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre
note Il prologo è indistinto dal testo.


52. ff. 144-147 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Actus et vita sancti Galli confessoris
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 16 ottobre
note Testo incompleto, come si riscontra in altri manoscritti qui catalogati: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A).


53. ff. 147v-154 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
tit. Vita sancti Ylarionis monachi
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis monachi
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


54. ff. 154-157v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginum
item I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum
item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te
item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre
note Le tre parti si susseguono senza stacco.


55. ff. 157v-162v - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
additamentum
tit. Passio sancti Crisci martyris
inc. Igitur temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos indicta - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis IIII nonus madii sub Decio imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III: Passio
data liturgica 24 ottobre (non indicata)
note Il testo è glossato in due punti con note sul territorio fiorentino: accanto alla narrazione della confluenza di fedeli al sepolcro (ubi nunc est ecclesia sub nomine sancti Crisci edificata et consecrata extra civitatem Florentinam per X miliaria vel circa) e dove si menziona il luogo detto Vallicula (idest vallis cave in territorio Florentino dicitur hodie).


56. ff. 162v-166 - Passio sancti Demetrii Tessalonicae mart. (= BHL 2124)
tit. Passio sancti Dimitrii martyris
inc. Cum Maximianus Herculeus Gothos et Sarmatas Romanis et suo crudelissimo dominatui subiugasset - expl. et vite eterne faciat esse participes in Christo Iesu Domino nostro, cui est cum eterno Patre et vivificante Spiritu Sancto gloria et honor, virtus et potentia nunc et semper et per infinita saecula saeculorum
Demetrius Tessalonicae mart.: Passio
data liturgica 26 ottobre


57. ff. 166-168 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.
tit. Sancti Germani epyscopi
prol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens
inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca.: Vita
data liturgica 30 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


58. ff. 168-174 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
prol. inc. Plerique mortali studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre
note Alla fine del prologo, una diversa mano rimanda alla fine del codice in tertio folio per san Leonardo.


59. f. 174r-v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. Ad Bassulam
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


60. ff. 174v-175 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. ad urbem Turonis sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. a passione Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo segue il precedente senza stacco e non distingue le due parti.


61. f. 175r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula + translatio
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti (capitoli 4 e 5 del libro I dell'opera) sono copiate andando a capo rispetto al testo precedente e tra loro.


62. ff. 175v-176 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. In natale sancti Britii episcopi et confessoris
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit vir magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


63. ff. 176-177v - Passio sancti Eugenii Carthaginensis ep. (= BHL 2680 - BHL S 2681 a [app. I] e 2681 c [app. II])
additamentum
tit. Sancti Eugenii confessoris
inc. Cum orta fuisset persecutio in Christianos ab impiissimo imperatore Honorio - expl. ubi florent eius beneficia temporibus Wandalorum regnante filio iniquitatis Honorio qui eum in exilio transmisit, nobis autem regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
app. I inc. Post hec autem cum audisset in loco in quo corpus eius sanctum quiesceret - expl. ego rem officii mei implere studui
app. II inc. In insula que vocatur Naute Domum - expl. ipse super maria residens vicus Vadensis Ligurie in saecula saeculorum
Eugenius Carthaginiensis episcopus m. 505: Passio
data liturgica 12 giugno
note La data è anomala, sia in rapporto al culto (attestato per il 13 luglio), sia per la posizione nel leggendario: si adatterebbe piuttosto il 17 novembre, indicato in altri codici laurenziani.


64. ff. 177v-179v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
additamentum
tit. Actu vel miracula sancti Fridiani
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. usque hodie pollent eius mibilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum
addit. I inc. Igitur quia de inennarabilibus beati viri virtutibus aliqua perstringere cepimus - expl. postmodum de recuperata Deo faciente mirabiliter letificavit
addit. II inc. Quia ergo audivit caritas vestra quedam miracula que per famulum suum beatum Fridianum - expl. iuxta eundem fluvium fabricaverunt que usque nunc a fidelibus populis dignissime frequentantur et colitur
addit. III inc. Igitur sanctus Fridianus in fide recta persistens predicabat omni populo monita salutis - expl. in quo loco sepultus fuerat usque ad tempora Karoli et Pipini serenissimorum regum
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 23 novembre
note La vita nota è seguita da tre narrazioni, distinte andando ogni volta a capo, non identificate: la prima riguarda la chiesa di S. Vincenzo, la seconda quella di S. Miniato, la terza la sepoltura inviolata del santo.


65. ff. 179v-182v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659, Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatis
inc. Columbanus etenim qui Columba, hortus Ibernia insula, extremo oceano posita; hanc Scotorum gens incolit - expl. neque unum capere quievit, reversus pater renuntiat
Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615: Vita
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Come nelle altre copie registrate, l'incipit risulta abbreviato, con la soppressione di quasi tutta la parte di introduzione geografica; l'explicit è invece anticipato all'interno del cap. 19 dell'opera (= PL 87,1023C).


66. ff. 182v-185 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Natale sancti Prosperi episcopi et confessoris
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Diviso in nove sezioni.


67. ff. 185-188 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentii episcopi et confessoris
inc. Beatus Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418: Vita
data liturgica 26 novembre
note La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come in altri codici qui descritti avviene una sovrapposizione con il Gaudenzio di origine campana venerato a Fiesole.


68. ff. 188-190v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864)
tit. Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatissimus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum languores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi - expl. ex multis erbis collegimus
II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium - expl. prominebat foris sub aere in qua denique quicumque ponebatur
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
data liturgica 6 novembre (non indicata)
note Il testo rimane mutilo per la perdita dei fogli finali del codice. La parte sui miracoli è distinta andando a capo rispetto alla vita (f. 190v), mentre essi si susseguono senza stacco. Se si intendeva destinare la lettura alla data abituale, vi è un'incoerenza nell'ordine della raccolta.

bibliografia Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvi; Bandini, Leopoldina, I, 287-99; Castaldi, Nuovi testimoni, 99-101



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 139

Leggendario per l'intero anno, di origine fiorentina
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; Franceschino di Giovanni; Piero di Giovanni
In calce all'ultimo foglio di legge l'ex libris: Iste liber est sacristie sancte Reparate maioris ecclesie Florentine (poi ripetuto più volte da un'altra mano, a titolo di prova di penna), quindi il nome Piero di Giovanni.

I. ff. 287
Leggendario (30 novembre - 27 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Dopo il completamento dell'anno liturgico, sono aggiunti testi fuori ordine.
suddivisione lectiones Molti testi sono suddivisi a margine in lectiones (generalmente nove) da una diversa mano; spesso queste indicazioni sono sbiadite, per cui è possibile che si trovassero distribuite più sistematicamente di quanto sia oggi visibile.
segni d'uso Angoli e margini appaiono molto sfruttati, segno di un uso intenso. Almeno due glossatori annotano sistematicamente il codice: uno con rinvii interni, volti soprattutto a favorire il reperimento dei testi fuori ordine cronologico; l'altro con rimandi ai volumi liturgici che si presupponevano a disposizione dei lettori (martirologio, omeliari).


1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembris sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre
note In realtà manca nella rubrica II prima di kal. dec., ma deve trattarsi di una banale svista. Il prologo non è distinto dal testo.


2. ff. 3-7 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.
tit. Natale sanctorum Crisanthi et Darie
prol. inc. Hystoriam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam
inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et glorie perpetue corone suscepit
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 1 dicembre
note Di norma il giorno dei due santi è il 25 ottobre, ma la connessione con i testi che seguono porta ad estendere a tutti la data propria di Diodoro.


3. ff. 7-8 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.
tit. Item de triumpho eorum
prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est
inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereamur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Passio + translatio
data liturgica 1 dicembre


4. f. 8r-v - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. Item aliud miraculum
inc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque eorum revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Miracula
data liturgica 1 dicembre
note La copia si arresta prima dell'explicit indicato in BHL.


5. ff. 8v-9 - Carmen de inventione sanctorum Chrysanthi et Dariae (= BHL 1794)
inc. Stephane sancte papa, mea carmina suscipe letus - expl. laudemus numen, Spiritus alme, tuum
(Textus metricus)
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Versus
data liturgica 1 dicembre


6. ff. 9-15v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105-6106-6112-6108)
prol.
tit. Vita sancti Nicolai episcopi
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aitaifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus equali maiestate equali potestate per omnia saecula saeculorum
item IV inc. Nunc igitur, fratres karissimi, si vobis placuerit de solempnitate huius diei beati Nicolai - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre
note Le parti sono copiate di seguito, con una suddivisione in nove sezioni (funzionali, evidentemente, alla scansione in lectiones).


7. ff. 15v-22 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii episcopi
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note Suddivisa in nove lezioni già nell'impaginazione.


8. ff. 22-23v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9007)
prol., carmen
tit. Natale sancti Zenonis episcopi
prol. inc. Olim peritissimorum virorum disciplinabilis mos extitit - expl. vel scriptis vel faminibus ediscere valuimus disseramus
inc. In diebus imperatoris Gallieni qui per successiones cesarum vigesimus septimus - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria virtus et potestas in saecula saeculorum
carmen inc. Pontificum splendor, iustorum norma bonorum - expl. illius munda crimina nostra prece
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Il carme che accompagna il testo (composto da dieci distici elegiaci), non registrato in BHL né nei repertori di Chevalier e Schaller - Köngsen, è riportato proprio da questo manoscritto in Hauréau, Initia IV p. 301.


9. ff. 23v-27 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. quique paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre


10. ff. 27-28v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime virginis Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre
note Divisa in sei lezioni.


11. ff. 28v-33v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Matyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre


12. ff. 33v-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Actus vel obitus sancti Iohannis apostoli
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre
note Come nel ms. 133 dello stesso fondo, il passaggio tra prologo e testo è anticipato, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo (da His agnitis): a margine però un'altra mano annota che l'incipit reale va cercato in corrispondenza di un segno convenuto e da lui apposto accanto ad esso.


13. ff. 37-53 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri episcopi
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Le parti si susseguono senza stacchi. Una diversa mano segnala a margine la sezione dove si parla di S. Eufrosino, mentre al f. 52v il glossatore precedente rimanda a margine per la vita di Paolo eremita alla fine del codice in IIIIo quaterno.


14. ff. 53-57v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus
vita inc. Igitur beatus Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat
miracula inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet - expl. ut de te legere populum brevitas plus invitet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio
note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. 134 dello stesso fondo (item 9). La narrazione comprende anche qui la lettera alla figlia di Abramo, come riportato nel Supplemento BHL al n° 3887 a.


15. ff. 57v-58 - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis presbyteri
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


16. ff. 58-61 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio
note Divisa in nove lezioni. La stessa mano, probabilmente, che era intervenuta sulla scansione della vita di S. Giovanni rimanda per S. Mauro alla legenda di Vitale. Un altro glossatore segnala invece lungo il testo la sezione con la passione di Largo e Smaragdo.


17. ff. 61-70v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pasio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui honor et gloria est in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio
note Suddivisa in lezioni, delle quali solo le prime sono visibili. Il glossatore ricorrente rimanda nel margine superiore del f. 61 per la vita di Antonio alla fine del codice in IIIIo quaterno, per Prisca all'epistola paolina ai Romani e per Marco e Marta al martirologio.


18. ff. 70v-73 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martyr Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio
note Divisa in nove lezioni. Una diversa mano annota a margine la sezione relativa a Emerentiana (in sancte Merentiane virginis).


19. ff. 73-75v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martyris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis
inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio


20. ff. 75v-77v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathes martyris
inc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus eos liberaret
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio


21. ff. 77v-81v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi
inc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una Deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note La prima parte del testo è isolata e definita prologo (fino a sollerti ingenio enucleare curemus, con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E).


22. ff. 81v-83 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Yventii episcopi
inc. Post felicem obitum egregii Syri Tycinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Iventius Ticinensis ep.: Vita
data liturgica 8 febbraio


23. ff. 83-84v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini episcopi et martyris
inc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in mortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


24. ff. 84v-88 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Faustini et Iovite
prol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio
note Il prologo è indistinto dal testo.


25. ff. 88-91v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo
note Suddivisa in nove lectiones. L'epilogo non è distinto dal testo. Al termine, il glossatore rimanda per S. Giorgio all'ultimo foglio del sesto quaternione.


26. ff. 91v-92v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci apostoli et evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile


27. ff. 92v-93 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyris
inc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


28. ff. 93-94 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.
tit. Passio sancti Phylippi apostoli
prol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. fideli cum festinatione veniebant
inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio
note Il prologo non è distinto dal testo. Al principio una diversa mano rimanda per la homelia sancti Phylippi al libro qui incipit intuentes modo audivimus.


29. f. 94r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
inc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio


30. ff. 94v-95v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponit
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio


31. ff. 95v-98v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedre sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse habet proprium sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio
note Al termine il glossatore rimanda per l'invenzione della Croce al quinto quaternione, dopo Giorgio; accanto all'inizio del testo seguente rinvia invece per S. Giovanni ante Portam Latinam alla fine del volume.


32. ff. 98v-99v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio


33. ff. 99v-100 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Passio sancti Victorini martyris
inc. Eutyces et Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note La data appare posticipata di due giorni.


34. f. 100 - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note Come spesso accade, il testo segue senza soluzione di continuità il precedente (presentato sotto il titolo adatto invece a questo), appartenente alla stessa passione ciclica.


35. ff. 100-102v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achillei
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Primum itaque ad edificationem hominum quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. quia interrogastis sollicite breviterque intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note Il passaggio fra le due parti avviene al f. 102. Visibile una suddivisione in lezioni. Al principio la stessa mano responsabile della nota al f. 93 rimanda per Pancrazio ante in IIII folio.


36. f. 102v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sancte Petronille et sancte Felicule virginis
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio


37. ff. 102v-103 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedis presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 31 maggio
note Come sempre, il testo è accorpato al precedente.


38. f. 103r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitille et Theodore et Eufrosine virginis et sanctorum Sulpicii et Servaliani
inc. Factum est autem postquam omnes Dei sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. que in sarcophago novo simul recondiens in profundo terre fodiens sepelivit
Domitilla (Flavia): Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


39. ff. 103v-104v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyris
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Divisa in tre lezioni.


40. ff. 104v-105 - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Natale sancte Potentiane virginis
inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Pudentiana Romana virgo: Passio
data liturgica 19 maggio


41. ff. 105-109 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.
tit. Vita sanctissimi Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabillimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio
note Il prologo è posposto alla narrazione, che è accompagnata a margine da notabilia di mano forse del glossatore consueto. Prima del prologo si rimanda per Petronilla indietro in VIIIo folio.


42. ff. 109-111v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. ubi prestantur beneficia usque in hodiernum diem
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno
note Passione collettiva, spesso intitolata al solo Proculo.


43. ff. 111v-113 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quinto nonas iunias in pace
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 3 giugno
note La data è posticipata di un giorno. Tracce di una suddivisione in lezioni.


44. ff. 113-114v - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentini
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno
note Al termine si rimanda per S. Bonifacio al martirologio in data 9 giugno, dove si troverà il segno indicato; in corrispondenza dell'inizio del testo successivo si rimanda invece in dialago per Fortunato vescovo (di Todi: il riferimento è ai Dialogi di Gregorio Magno, lib. I cap. 10).


45. ff. 114v-116 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyurum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


46. ff. 116-120v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.
tit. Passio sancti Viti martyris
prol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit
inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perenniter per cuncta saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Il prologo non è distinto dal testo. Si intravede una suddivisione in lezioni. Al termine si rimanda per Marco e Marcelliano alla legenda di S. Sebastiano, indicando l'incipit a loro relativo (Clarissimis igitur).


47. ff. 120v-121 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio + inventio
data liturgica 19 giugno
note Prologo non distinto dal testo.


48. ff. 121v-123
tit. Due sermoni (il primo attribuito ad Agostino) per la natività del Battista


49. ff. 123-124 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Natale sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


50. ff. 124-125 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3239 / S 3242 d)
tit. Item de triumpho eorum
inc. Postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


51. ff. 125-129v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
inc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


52. ff. 129v-133 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.
tit. Passio sancti Pauli
prol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. sicque ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 30 giugno


53. ff. 133-134 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio
note All'interno della narrazione è annotato a margine un rimando per S. Romolo alla fine del codice in Vo quaterno et in fine predicti quaterni in IIIo folio.


54. f. 134r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratrum
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio


55. ff. 134v-136 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 12 luglio
note In realtà la titolatura riporta la data IV non. iulii, ma si tratta certamente di una svista per idus.


56. f. 136r-v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alexii confessoris
inc. Fuit Romae vir magnus et nobilissimus Eufemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 16 luglio
note La data è anticipata di un giorno. Il testo è suddiviso in nove lezioni.


57. ff. 136v-137 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Natale sancte Praxedis
inc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum
Praxedis Romana virgo: Vita
data liturgica 21 luglio


58. f. 137r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Sancte Marie Magdalene
inc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius non voluit - expl. et repleantur virtute unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio


59. ff. 137v-142 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


60. ff. 142-143v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio
note Suddivisa in nove lezioni.


61. ff. 144-145v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. liberati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio
note Divisa in nove lezioni.


62. ff. 145v-146 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio


63. f. 146r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris
inc. Fuit temporibus Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio


64. ff. 146v-147 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Sennen
inc. Orta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Come spesso accade nei codici qui censiti, vengono copiate di seguito, sotto un'unica titolatura, due parti consecutive della medesima passione ciclica: quella incentrata su Policronio e quella che riguarda propriamente i due santi menzionati (ricordati nella data liturgica indicata, mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Questo complesso è suddiviso in nove lezioni.


65. ff. 147-148 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio


66. ff. 148-151 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyris
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto
note Suddivisa in nove lezioni. La data indicata è in realtà III non. aug., ovvero il giorno dopo: ma il fatto che il testo che segue abbia la stessa data per esteso (invece di eodem die) conferma il sospetto che si tratti di una semplice svista, l'omissione di uno dei quattro I necessari.


67. ff. 151-152v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sancti Stephani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto
note Divisa in nove lezioni.


68. ff. 152v-154 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti pape
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimiterio Pretextati sub die iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto
note Suddivisa in lezioni, almeno sei visibili.


69. ff. 154-155v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto
note Al termine si rimanda per Ciriaco, Largo e Smaragdo alla legenda di Marcello con indicazione del relativo incipit (Et dum multo tempore); per Romazio (da intendersi Cromazio) a quella di Lorenzo (dal punto ... hora unus de miliabus).


70. ff. 155v-157 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in praedio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto
note Divisa in nove lezioni. Al termine si rimanda per Tiburzio al martirologio.


71. ff. 157-158v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Yppoliti martyris
inc. Sanctus Yppolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnate Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto
note Rispettivamente lungo la narrazione e al suo termine, si rimanda al martirologio per Eusebio e per Cassiano.


72. ff. 158v-160 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyris
inc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt eundem per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.: Passio
data liturgica 18 agosto


73. ff. 160-162v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL S 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
inc. Indiae tres esse ab historiographis referuntur - expl. perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto
note Al principio si rimanda per l'omelia relativa all'apostolo all'omeliario quadragesimale (quarta feria della settimana santa).


74. ff. 162v-163v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyris
inc. Imperante Dioclitiano et Maximiano erat per annos quatuor insecutio ecclesiarum - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 agosto


75. ff. 163v-165 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.
tit. Passio sancti Alexandri martyris
prol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noveramus
inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum
Alexander Bergomi martyr m. 303: Passio
data liturgica 26 agosto


76. f. 165r-v - Possidius Calamensis, Vita Augustini, adbreviatio (= BHL 785)
prol.
tit. Vita sancti Augustini episcopi
prol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere
inc. Ex provincia Africa civitate Tagaste exhortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. ecclesiae bibliothecam et codices tam sui tractatus quam aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto
note Stessa abbreviatio presente nel ms. 132 dello stesso fondo, con il prologo interrotto, la copia dal cap. I fino alle parole del cap. II servire statuit e il seguito sostituito dalla frase di raccordo: Post aliquantos vero dies in Ipponiense civitate episcopus ordinatus est. Sed quia longum est per singula eius acta narrare saltem vicino sui obitu que gessit narremus, dopo la quale il testo riprende dal cap. XXVIII (Proximo vero die), in forma molto compendiaria, fino all'explicit corrispondente a grandi linee a un passo del cap. XXXI (si rimanda al ms. citato per gli estremi testuali nelle edizioni). All'inizio si segnala che questa sarebbe la collocazione liturgica di sant'Hermes, la cui leggenda si trova nella passione di Alessandro.


77. ff. 165v-166 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Sermo in decollatio sancti Iohannis Baptiste
inc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylato procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Passio
data liturgica 29 agosto
note Al principio si rimanda per Felice e Adautto al martirologio.


78. f. 166r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item sermo de quo supra
inc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. ei gratias de suis beneficiis multo latius gerant, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Passio
data liturgica 29 agosto


79. ff. 166v-169v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum
tit. Apud Appamiam natale sancti Antonini martyris
passio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum
inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum
miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum ipso letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum
addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum
inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus - expl. magnificemus ergo Dominum nostrum Iesum Christum salvatorem ac recuperatorem omnium, qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in Trinitate vivit et regnat per saecula cuncta
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
data liturgica 2 settembre
note Il passaggio tra la passione e i miracoli, a f. 167v, è segnato andando a capo; da f. 168v ha inizio l'ultima sezione. Accanto al principio si rimanda al martirologio per i santi Serafina e Marcello.


80. ff. 169v-170 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape
inc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre


81. f. 170r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cypriani
inc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octubris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Acta
data liturgica 14 settembre


82. ff. 171-172 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucis
inc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre
note Nel margine superiore si rimanda per Proto e Giacinto al quarto quaternione al termine del codice.


83. ff. 172-175v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminiani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octubris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucia et Geminianus Romae mart.: Passio
data liturgica 16 settembre


84. ff. 175v-179 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangeliste
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre
note Il prologo e l'epilogo non sono distinti dal testo. Suddivisione in nove lezioni.


85. ff. 179-181v - Eucherius Lugdunensis episcopus, Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Candidi, Innocentii atque Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Dioclitiano et Maximiano
inc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres: Passio
data liturgica 22 settembre
note Divisa in nove lezioni. Al termine si rimanda per S. Tecla e S. Lino papa al martirologio.


86. ff. 181v-183 - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Cosme et Damiani
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat
inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octubris, agente Lysio preside, imperantibus Dioclitiano atque Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre
note Prologo indistinto dal testo. Suddivisione in nove lezioni.


87. ff. 183v-184 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Dedicatio basilice sancti Michaelis
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Il testo è diviso in quattro sezioni ciascuna con un suo titolo: dopo il prologo che costituisce la prima, De inventione basilice, De victoria sancti Michaelis e De dedicatione sancti Michaelis. All'inizio si rimanda per l'omelia propria della ricorrenza all'omiliario (XVIII domenica dopo Pentecoste). Un'altra mano glossa sul nome Gargano: Garganus ... mons sed Garganus incola montis.


88. ff. 184v-187v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Hieronimi presbyteri
inc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre
note Come spesso avviene, la prima parte è isolata come prologo fino a compendiosa brevitate poterunt scire.


89. ff. 188-192v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Textus vite et actuum atque obitus beati Remigii Remorum archiepiscopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere
cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre
note Le prime due e parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo (f. 191), mentre al f. 192 il cap. 29 segue senza distinzione; di nuovo a capo va invece l'ultimo capitolo. Il testo è diviso in nove lezioni.


90. ff. 192v-193v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre
note Divisa in nove lectiones.


91. ff. 193v-194 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyris
inc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio
data liturgica 9 ottobre


92. ff. 194-196v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici et Eleutherii
inc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Dionisius, Rusticus et Eleutherius octavo idus octubris sub Domitiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre


93. ff. 196v-198v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item omelia de sancto Dionisio
inc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominatur et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Laudatio
data liturgica 9 ottobre


94. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre
note Divisa in nove lezioni.


95. ff. 200-202 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Lectio sancti Luce apostoli et evangeliste
prol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note La titolatura è opera di una mano più recente, laddove il rubricatore aveva omesso di intervenire. Divisione in nove lezioni. Al termine si rimanda per Grisantius et Darius (da intendersi come Crisanzio e Daria) al terzo foglio del manoscritto.


96. ff. 202-203v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum est corpus eius VIII kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus et potestas et imperium in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Divisa in nove lectiones.


97. ff. 203v-207v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum
tit. Passio sanctorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre
note Suddivisa in nove lezioni.


98. ff. 207v-209v
tit. Omelia per Ognissanti


99. ff. 209v-211v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii diaconi
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre


100. ff. 211v-212 - Miraculum et translatio Romam sancti Caesarii diac. Terracinae mart. (= BHL 1517)
tit. Miracula sancti Cesarii
inc. Regnante Dei cultore Valentiniano augusto eodem tempore quo Romane ecclesie Damasus episcopus - expl. qui locus [corr. in quo loco] usque hodie multa mirabilia divine gratie prestantur ad laudem Domini nostri et salvatoris Iesu Christi, cui est honor et imperium et gloria in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Miracula + translatio
data liturgica 1 novembre


101. ff. 212-213 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre


102. ff. 213-216 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum quatuor cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonium ad metalla diversa sua - expl. sub nomina sanctorum Cladii, Nicostrati, Simproniani et Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre


103. ff. 216-217v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre


104. ff. 217v-223v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita sancti Martini episcopi
prol. inc. Plerique mortale studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre


105. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingrditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo.


106. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619)
inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
note Distinto dal testo precedente solo andando a capo.


107. f. 225r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (Vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Bricii episcopi et confessoris
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre


108. ff. 225v-231 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre


109. ff. 231v-233v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis martyris Romane ecclesie
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi est pax Dei et laus Domini cum gaudio et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre


110. ff. 233v-234 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.
tit. Item de miraculis beati Clementis episcopi et martyris
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre
note Prologo indistinto dal testo.


111. ff. 234-235v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Chrisogoni martyris
prol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere
inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Chrisogono viro Christianissimo eruditam - expl. conditus in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem
epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo
Chrysogonus Aquileiae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche in BHL S 401 b).


112. ff. 235v-237 - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Irene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cionia quarto nonarum aprelis et in ipsis nonis Herene apud Saloniam Maximino ter consule
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304: Passio
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo segue anepigrafo il precedente.


113. ff. 237-239v - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
tit. Item al. sancte Anastasie
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die quarto nonas augustarum
Theodota cum tribus filiis Niceae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Come sempre, sotto un'unica titolatura riferita ad Anastasia si trovano accorpate le passiones delle due sante, distinte qui andando a capo.


114. ff. 239v-240 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. posteaquam basilica fabricata est in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi
Anastasia in insula Palmaria martyr: Passio
data liturgica 24 novembre


115. ff. 240-242v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Vita sancti Prosperi episcopi et confessoris
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


116. ff. 242v-245v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentii episcopi et confessoris
inc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispiriae - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus et opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418: Vita
data liturgica 26 novembre
note La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come in altri manoscritti qui censiti avviene una sovrapposizione con l'omonimo santo venerato a Fiesole.


117. ff. 245v-248 - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisi
inc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio
data liturgica 27 novembre


118. ff. 248-251v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970, Passio sancti Georgii (= BHL S 3393 b)
tit. Passio sancti Georgii martyris
prol. inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque inluminare dignatus est - expl. ceperunt crudeliter exercere quod inchoatum habuerant
inc. Anno igitur ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo - expl. migravit ad Dominum vigesimatertia die mensis aprelis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 aprile
note La data è posticipata di un giorno, secondo l'uso dell'Italia Settentrionale. A margine sono annotati un rimando per Eugenio (ora non del tutto leggibile) e uno per Saturnino al martirologio.


119. ff. 251v-253v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170)
tit. De inventione sancte Crucis
inc. Perrexit autem Helena ad Hierosolimam et quesivit diligenter locum - expl. accipiant partem cum Dei genetrice sancta Maria per infinita saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio (non indicata)


120. ff. 253v-254 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. Sancti Iohannis evangeliste ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. omnes pariter exultantes: benedictus qui venit in nomine Domini
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 6 maggio
note Estratto che si conclude in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 56 ll. 2-3. Parte della colonna destra del f. 254 resta bianca.


121. ff. 254v-256v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7331)
tit. In octava apostolorum sancti Romuli
inc. Erat autem in civitate Sutria vidua quedam nomine Karistia - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio (non indicata)
note La titolatura è in parte vergata a margine: in origine era indicato solo in octava. La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.


122. ff. 256v-258 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5306 b)
prol.
tit. Passio sancte Margarite
prol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressus ponamus
inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. in te enim est Christe spes mea quia tu es benedictus in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio
note Prologo indistinto dal testo; l'explicit non corrisponde ad alcuna voce BHL.


123. ff. 258-261 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL S 2667 a)
tit. Passio beate Eugenie martyris et sanctorum maryrum Proti et Iacincti
inc. Imperator Commodus septimo consulatu suo illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre


124. ff. 261-263v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL S 3177 b)
prol.
tit. Vita beati Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli monachi qui fuit ante sanctum Antonium quem ipse sepelivit in heremo. Hic numquam fuit in civitatibus postquam in solitudine demoratus est
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 2 gennaio
note Prologo non distinto dal testo.


125. ff. 263v-280v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol., epilogo , ep.ded.
tit. Vita beati Antonii
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius carino filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores [[...]] et totius corrupti[[...]]
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 22 gennaio
note L'epistola e il prologo sono accorpati e l'epilogo non è distinto dal testo. A partire dal f. 276 il codice è danneggiato, cosicché è perduta più della metà della colonna esterna di tutti questi fogli finali.


126. ff. 280v-287v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
tit. De nativitate et vita beati Hylarionis heremite
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus est vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
Hilarion in Palaestina abb.
data liturgica 21 ottobre (non indicata)

bibliografia Diventare Santo, 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvi; Bandini, Leopoldina, I, 364-75; Berg, Studies, 268; Castaldi, Nuovi testimoni, 105-6

Trovati 21 records. Pagina 1 di 3123

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy