Responsabile descrizione interna Francesca Mazzanti, Gabriella Pomaro
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 145
Composito Fragm. Apri tutte le sezioni / Chiudi tutte le sezioni | U.C. I (ff. 4-71)
| numero d'ordine: I f. 4r Augustinus Aurelius, Retractationes text. inc. In tribus libris contra ep(istu)lam Parmeniani text. expl. sic incipit: multa quidem alia[esp.:s] opus adversus Donatistas. Note cfr. CCSL LVII, 103-104 La rubrica, dilavata e di difficile restituzione, precede la Retractatio.
numero d'ordine: II ff. 4r-71r Augustinus Aurelius, Contra epistolam Parmeniani libri III text. inc. Multa quidem alias adversus Donatistas pro viribus quas Dominus prebet text. expl. perversitatibus et iniquitatibus patuntur, si nolunt corrigi, saltem non audeant gloriari Rubrica diplomatica Libros (sic) tres adversus epistolam Parmeniani [..] (f. 4r) Rubrica diplomatica Incipit liber primus (f. 4r) Note cfr. PL 43, 33-108; CSEL 51, 19-141 La rubrica, dilavata e di difficile restituzione, precede la relativa Retractatio.
numero d'ordine: III f. 71r-v Anastasius II papa sedit 496-498, Decreta text. inc. Quod eos quos post dampnationem suam baptizavit vel ordinavit Accacius nulla portio lesionis attingat. Nam secundum Aecclesiae catholicae consuetudinem sacratissimum serenitatis tuae pectus agnoscat text.. expl. malo diabolus ipse deiectus est et hoc ipse predicare non desinit. Note excerptum L'intitulatio è segnata al margine interno di f. 71r da altra mano grosso modo coeva. Il testo è integrazione posteriore (sec. XII.2). Segue, a f. 71v, ancora di una mano diversa, una breve nota dal titolo De presbiterorum pulsatus causa. (inc.: A te, frater amantissime, moverer quidem ni te caritatis studio id agere pronuntiare; expl. stare non posset, dissentimus enim cum compulsi vias [quid?] non sponte facit). Testo controllato sull'ed. Jaffé-Löwenfeld, vol. I, p. 95.
|
U.C. II (ff. 72-105)
| numero d'ordine: I ff. 72r-105r Biblia sacra Note Epistulae catholicae: Iac. (ff. 72r-79v), Petr. I (ff. 79v-88r), Petr. II (ff. 88r-93r), Ioh. I (ff. 93r-100r), Ioh. II (ff. 100v-101v), Ioh. III (ff. 101v-102v), Iud. (ff. 102v-105r).
numero d'ordine: II ff. 72r-105r Glossae in epistulas catholicas prima glossa, inc. Iacobus subplantator vel luctator. Omne gaudium: ne indignemini si mali prima glossa, expl. trenditis quicquit in via congregare debetis. ultima glossa, inc. Soli Deo: si habetis gloriam pure fidei et conscientiae et magnificentiam in operatione ultima glossa expl. in operibus inperans tam volentibus quam nolentibus et potens cui nichil resistit Note Chiosatura non organica: Iac. (ff. 72r-79v), Petr. I (ff. 79v-88r), Petr. II (ff. 88r-93r), Ioh. I (ff. 93r-100r), Ioh. II (ff. 100v-101v), Ioh. III (ff. 101v-102v), Iud. (ff. 102v-105r)
numero d'ordine: III f. 105r-v Sermo in nativitate Virginis ex tractatu Iohannis Boni heremitae peric. inc. Liber generationis Iesu Christi filii David text. inc. Liber generationis [Mt. I, 1-31] -- Cum enim karissimi audivimus Isaiam prophetam de Dei genealogia maxime inter prophetie sue verba text. expl. annuntiate diem de die Filium Deum de Patre nostro, qui cum Spiritu Sancto vivit et regnat unus deus per omnia secula seculorum, amen. Note La pericope presenta rubrica propria: In nativitate Marie semper virginis. Lectio atque initium sancti Evangelii secundum Matheum; dopo la pericope (cui si riferisce: lectionis eiusdem) viene la rubrica del sermone.
|
U.C. III (ff. 106-129)
| numero d'ordine: I ff. 106r-107v Caesarius Arelatensis episcopus n. 470 ca., m. 27-8-542, Sermones, 166 - sermo 166 text. inc. Audivimus cum Evangelium legeretur dicente Domino: Regnum Dei intra vos est. Et quia sciebat quod non omnes poterant intelligere text. expl. venite, benedicti, percipite regnum quod v(obis) p(aratum) est. Amen. A (sic) quam beatitudinem nos Dominus sub sua protectione perducat, cui est honor et inperium cum Patre et Spiritu Sancto in secula seculorum. Amen Note Versetto biblico = Lc. 17, 21; ed. di rif. CCSL 104, 678-682. CPPM I/A, nr. 874. Il sermone è attr. anche ad Agostino, sermo 89 = PL 39, 1915-1918.
numero d'ordine: II ff. 107v-108v Caesarius Arelatensis episcopus n. 470 ca., m. 27-8-542, Sermones, 63 - sermo 63 de poenitentia ex dictis sancti Augustini text. inc. Hamoneo (sic), fratres, in conspectu Dei timori vestro timorem meum. Quia autem non timet timentem me text. expl. dimite incertum et tene certum et, cum vivis, agae (sic) penitentiam veram ut, cum veneris in iudicium Dei, non a Deo confundaris, sed ut (sic) ab eo in regnum inducaris. Amen Attribuzioni in rubrica Augustinus Aurelius Note cfr. CCSL 103, 272-274; PL 67, 1082-1083; CPPM, I/B, nr. 4392 Il testo è attribuito anche ad Agostino (CPPM, I/A, nr. 2168) e ad Ambrogio (CPPM, I/A, nr. 154).
numero d'ordine: III ff. 108v-109r Augustinus Aurelius pseudo, Sermones LXXVI ad fratres in eremo, XLV - De paenitentia agenda et detractione vitanda text. inc. Beatus homo cui miserebitur Deus. Confiteamur, fratres, et miserebitur nobis, grandia sunt peccata nostra text. expl. venite, fili, audite me, timorem Domini docebo vos. Inquire pacem et s. eam. Oculi Domini s(uper) i(ustos) et a(ures) eius in pre(ces) ae(orum) (sic!). Prestante D(omino) n(ostro) Y(esu) Ch(risto), c(ui) est o(nos) et gloria in secula seculorum. Amen
numero d'ordine: IV ff. 109r-121v Anselmus Laudunensis scholasticus n. 1050 ca., m. 15-7-1117, Sententiae seu flores sententiarum (?) text. inc. Principium et causa omnium Deus, ante omnia eternaliter, in omnibus invariabiliter et post omnia est interminabiliter text. expl. eius attestationem perhiberet et populum fidelem id est semen Habraae ab infidelibus segregaret Note Il testo è diviso in LXVI capitoli numerati in chiaro nelle rubriche; manca il numero dell'ultima de circumcisione; il numero LXVII è segnato a margine da altra mano.
numero d'ordine: V ff. 122r-129v Excerpta patristica text. inc. Augustinus De baptismo. Quantum itaque valeat etiam sine visibili sacramento quod ait Apostolus corde creditur text. expl. ligare vel solvere et quicumque habet clavem potestatis et non scientie non debet ligare vel solvere Note Si tratta di una raccolta di excerpta patristici, in prevalenza se non integralmente (a f. 126r, da Girolamo; a f. 129v, da Girolamo e Ambrogio) tratti da Agostino.
|
U.C. IV (ff. 130-153)
| numero d'ordine: I ff. 130ra-144vb Excerpta philosophiae naturalis et moralis text. inc. dium intrinsecum et reddit saporem spiritui qui est in nervo text. expl. remurmurat malo in universali secundum vero quod sentit remurmurat malo in particulari Note Nel margine superiore, una mano moderna (forse del sec. XVII.2) annota il titolo: De sensibus, potentiis ac viribus animae sine principio et fine e nota ai margini gli argomenti, che sembrano tutti provenire da materiale aristotelico. Il testo è acefalo e si interrompe a f. 144vb; il f. 145r è rimasto bianco e il testo riprende sul verso, con la conclusione di un'opera apparentemente di natura diversa (f. 145va, expl. //t pater et natus et sacrum denique flamen ic(?) mihi principium sit mihi finis. Amen) e l'inizio delle successive Notae liturgicae (vd. testo II).
numero d'ordine: II ff. 145va-147rb Liturgica quaedam primo argom. inc. Nota quod VII sunt sacramenta Ecclesie, scilicet baptismus, confirmatio, eucharistia, penitentia, ordo matrimonii et cchrisma (sic) unctio primo argom., f. 147ra expl. adulterium commitit super eam, sed si maritus mortus fuerit, sicut dicit Apostolus: Cui vult nubat mulier secondo argom., f. 147ra inc. Nunc de donis Spiritus Sancti videamus quae sunt VII, videlicet donum sapientie et donum intellectus secondo argom. expl. non videntur a nobis et per donum sapientie delectatur in cognitione illorum bonorum eternorum Note Si tratta di due brevi testi che la mano moderna (la stessa del testo precedente) intitola a margine De sacramentis ecclesiae VII (f. 145va) e De donis Spiritus Sancti (f. 147ra).
numero d'ordine: III ff. 147va-153vb Iohannes de Rupella n. 1190/1200, m. 8-2-1245, Summa de articulis fidei text. inc. Summa theologie (sic) discipline in duobus consistit, in fide et moribus. Fides autem dupliciter accipitur: est enim fides qua creditur et quod creditur text. expl. ut de Patre. Non enim concedendum quod quicquid de alia re nascitur, continuo eiusdem rei esse Note Il testo è mutilo: la medesima mano moderna che, nel margine superiore di f. 147va, lo definisce Fragmentum De fide et moribus, annota nel margine inferiore di f. 153vb: Desunt aliqua, usque ad articulum Conceptus est de Spiritu Sancto.
|
U.C. V (ff. 154-159)
| numero d'ordine: I ff. 154r-167v De praeceptis dialecticis text. inc. Ars est collectio preceptorum ad unum finem tendencium: sicut enim omnia precepta gramatice artis tendunt ad recte loquendum et recte scribendum sic omnia precepta arti dialectice text. expl. requirit extrema sua esse sub propriis formis non gratia eius quod sequitur(?) quia qua ratione hic De fallacia accentus, f. 157r inc. Accentus est regolaris modulatio vocis Note Il testo è lacunoso (fra i ff. 156v-157r è caduto il bifoglio centrale) e mutilo (cessa quasi all'inizio del paragrafo De inventione medii argumentatione); la mano moderna che annota il titolo a f. 154r (marg. sup.) De preceptis dialecticae segnala ai margini le mancanze: Desunt hic plura (f. 156v), Hic desunt plura de fallaciis (f. 157r), Hucusque nec ultra (f. 167v); richiamo cieco (f. 167v) est autem huius medium Per il testo vd. Tremblay, Bibliotheca Lexicologiae VII, nr. 3613; Bursill-Hall, Census, nr. 90.91 (da questo ms.) avanza l'attribuzione a Gutolfus de Santa Cruce ma il testo è molto diverso da quello presente nel ms. Poppi, BRill 62 che presenta identica attribuzione (vd. scheda relativa). Al marg. inf. dei ff. 154r e 160r si legge, semirifilato, un nome: fratris Ioh(a)n[nis]; l'annotazione, vergata da mano successiva ma assegnabile al sec. XIV, è poco chiaramente valutabile, potrebbe però spingere ad un confronto del testo con la divisio scientiae di Giovanni di Dacia.
|
U.C. VI (ff. 168-179)
| numero d'ordine: I ff. 168ra-179vb Diffinitiones morales per alphabetum text. inc. Abstinentia est ab illicitis animum moderari et etiam a licitis propter Deum. Abstinentia est statutum tempus prandendi non transgredi vel pervenire text. expl. Duplum est quod in equali superat, dimidium quod in equali superatur. Duritia est cordis ob Note cfr. Bloomfield, Incipits, nr. 127 Si tratta di una sorta di lessico di argomento morale, ordinato alfabeticamente e limitato alle lettere A-D, per caduta dei fascicoli seguenti. Nel margine superiore di f. 168r (forse del sec. XVII.2): Collectae. Definitiones quadam per alphabetum usque ad finem littere D.
|
|
| U.C. framm.1
| numero d'ordine: I ff. 1r-3v, 180r-183v Physiologus text. (castoro, f. 1r) inc. Castus (sic) vero, cum respexerit post se et viderit venatorem (f. 1r) text. (aquila, f. 3v) expl. fontem aque et contra eum fontem evolat in altum usque ad ediem(??) solis, et ibi [i]ncendit (f. 3v) text. (capra, f. 180r) inc. Est animal quod dicitur Grece dorcon text. (leone, f. 183v) expl. catulus leonis. Quis susitavit eum? Note Pur parziale, il bestiario contiene ai ff. 1r-3v: De castore, acefalo (castus, f. 1r), De hiena (f. 1r-v), De idris (hydrus, f. 1v), De autalops (anscalos, f. 2r), De lapide ignifero quem vocant terobolem (qui Grece dicuntur irrobolem, f. 2v), De serra in mari (bellua in mari qui dicitur Serra, f. 2v), De chelindro (volatile quod dicitur Cala[dri]us, ff. 2v-3r), De pellicano (f. 3r-v), De nicticorace (f. 3v), De aquila, mutilo (f. 3v); nella sezione finale (ff. 180r-183v): De dorcon vel caprea (f. 180r), De honagro (XXI, f. 180r-v), De simia (XXII, ff. 180v-181r), De panthera (XXIIII, ff. 181r-182r), De aspido (f. 182r), De perdice (XXIII, ff. 182v-183r), De mustela (VII, f. 183r), De structione (f. 183r-v); De (tercia) natura leonis, mutilo (f. 183v).
|
|
Permalink: http://www.mirabileweb.it/ABC/firenze-biblioteca-medicea-laurenziana-conv-soppr-/162469 |