Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 298
Leggendario per l'intero anno, di origine fiorentina
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
I. ff. 203 , acefalo e mutilo Leggendario (30 novembre - 28 ottobre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Alcuni testi ricevono inoltre una successiva divisione marginale in lectiones . struttura Diverse mani corredano i testi di rimandi sia interni alla raccolta sia ad altri volumi liturgici, che dovevano essere disponibili ai lettori. Grazie a tale apparato, costituitosi prima della mutilazione finale, possiamo ricostruire almeno in parte la sezione perduta. In particolare, al termine della serie cronologica delle festività, che doveva concludersi con Giacomo Interciso, erano trascritti alcuni testi complementari nello spazio di un quaternione e di almeno parte se non tutto un altro (cfr. le note all'item 2, e passim): i miracoli di Nicola, le leggende di Biagio, Vittore, Eustachio, Eleuterio, la traslazione di Giacomo Maggiore. 1. ff. 1-2 - Passio sancti Andreae ap. , acefala (= BHL 428)
inc. -dus est ille utique metuendus qui finem non habet - inc. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Il testo, acefalo a causa della caduta del bifolio esterno del primo fascicolo, ha inizio in corrispondenza di p. 106, ll. 7-8 del vol. I del Mombritius. Al consueto explicit si aggiunge la formula sul martirio. 2. ff. 2-6 (bis) - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Vita sancti Nicolai confessorisprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote A causa della perdita sopra descritta, tra gli attuali ff. 6 e 7 vi è una lacuna (corrispondente nell'edizione di Mombritius, vol. II, al testo compreso tra p. 304, ll. 2-3 e p. 305, l. 43). Le parti sono distinte andando a capo come per i normali capitoli interni, e l'item IV è suddiviso come se l'incipit fosse Refero (...) (impaginazione che si riscontra in altri codici laurenziani). Il testo è diviso in sei lezioni. Una nota marginale di altra mano rimanda per tre miracoli del santo al penultimo quaternione, dopo la legenda di Giacomo Interciso. 3. ff. 6v (bis) - 10v - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosii confessoris et archiepiscopi Mediolanensisprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerat agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre (non indicata)note Tra gli attuali ff. 8 e 9 si è perduto il bifolio centrale del fascicolo: la lacuna testuale è compresa tra p. 57, l. 29 e p. 60, l. 56 nel Mombritius, vol. I. 4. ff. 10v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h)
tit. Passio sancti Savini episcopiinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. Martyrizatus est autem martyr Christi sanctus Savinus episcopus sub die septimo iduum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in omnia saecula saeculorum Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 5. ff. 11v-12v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopiprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerint que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Suddivisa in tre lezioni. 6. ff. 12v-15v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopiinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. debito honore et summa diligentia condiderunt Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Il testo si arresta un periodo prima dell'explicit registrato in BHL. 7. ff. 15v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. ubi beneficia sanctitatis eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembrenote Suddivisa in lectiones , con almeno cinque dei numeri marginali ancora visibili. 8. ff. 16v-21v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus dicitur, esset aput Cesaream apparuit ei Dominus Iesus - expl. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in Indie partibus duodecimo kal. ian., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Divisa in nove lezioni. 9. ff. 21v-22 - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio (non indicata)note Nella successione liturgica il testo risulta anticipato rispetto alla sua reale data, forse per una svista di copia: lo segnala il rubricatore stesso, che alla sede opportuna, appunto il 14 gennaio, rimanda più indietro (Hic debet legere vita sancti Felicis require retro ) prima di tracciare la titolatura della passione di Marcello. 10. f. 22r-v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
tit. Vita sancti Iohannis evangelisteinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 11. ff. 22v-25 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Il testo è copiato di seguito al precedente senza distinzione, come in altre occasioni; complessivamente sono divisi in sei lezioni. 12. ff. 25-38v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Istoriographus noster Eusebius - expl. quod me accipere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Tra il I e il II libro (f. 30) si va a capo, mentre tutte le altre sezioni sono copiate di seguito (ff. 37v e 38). 13. ff. 38v-42v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii Pictavis episcopusep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus inc. Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat miracula inc. Isitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus mulcet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Come avviene in tutte le altre copie qui censite, la fine della vita viene legata senza soluzione di continuità al prologo dei miracoli, che ne risulta abbreviato (cfr. il ms. Aed. 134, item 9). 14. ff. 42v-44v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 17 gennaionote La data è posticipata di un giorno, forse per una svista nel tracciare il numero (XVI per XVII kal. feb. ). Una diversa mano annota a margine VI idus augusti passio sancti Ciriaci in corrispondenza dell'inizio della sezione su quest'ultimo, e ne segna il termine. 15. ff. 44v-53 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Di nuovo una glossa segnala dove cercare, all'interno della narrazione, la legenda Marci et Marcelliani , per mezzo di un segno a margine; si indicano analogamente il principio e la fine della sezione su Tiburzio. 16. ff. 53-55 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnesinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die XII kal. februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Suddivisa in nove lezioni. 17. ff. 55-57 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaionote Per la festa della conversione di s. Paolo si rimanda all'omeliario maggiore. 18. ff. 57-59 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. mors sanctissima eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. ut ad regnum post transitum huius vite perducat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote La stessa mano che al f. 56v aveva apposto il rimando per Paolo, indica di nuovo di cercare Agnese nell'omeliario. 19. ff. 59-63v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi et confessorisinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraionote La mano responsabile delle note di rimando interno segnala che la leggenda di s. Biagio si trova alla fine del volume. 20. ff. 64-65v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe viriginisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote A margine è segnalata la posizione di Ivenzio nella narrazione. 21. ff. 65v-69 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scolastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis fidelibus, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraionote Le sue parti si succedono senza interruzione. 22. ff. 69-70v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 23. ff. 70v-74 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Prologo indistinto dal testo. 24. ff. 74-76v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Natale sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzo 25. ff. 76v-80 - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL 3393)
tit. Passio sancti Georgii martyrisinc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque illuminare dignatus est - expl. migravit ad Dominum XXIII die mensis aprilis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 aprilenote La data è posticipata di un giorno, secondo l'uso settentrionale più volte riscontrato. 26. ff. 80-81 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 27. f. 81 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 28. f. 81r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Divisa in tre lezioni. 29. f. 81v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. tunc beatus Iacobus contra omnium Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Del testo sopravvivono solo le prime righe, dove rimane segnata una lezione numerata come quarta (a continuazione di quelle di Filippo), a causa della perdita del settimo foglio del quaternione; l'explicit corrisponde a Mombritius II p. 36, l. 16. 30. ff. 82-83v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. , acefala (cfr. BHL 266)
inc. perducit ad famulum tuum Hermen - expl. ideoque locus ipse haberet propitius sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio (non indicata)note L'incipit della parte sopravvissuta dopo la perdita sopra ricordata corrisponde a Mombritius I, p. 45 ll. 29-30; come più volte si rileva nei codici qui descritti, in sede finale il testo rispecchia solo in parte la voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor . 31. ff. 84-85v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Sermo de inventione sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabili Dei magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 32. ff. 85v-86v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelisprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 6 giugnonote Prologo indistinto dal testo. Il consueto glossatore avverte di cercare s. Vittore nell'ultimo foglio del volume. 33. ff. 86v-87v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordianiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris divulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 34. ff. 87v-89 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.tit. Passio sancti Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote L'ultima frase dell'explicit è erasa, benché ancora leggibile. 35. ff. 89-90 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam aput provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus martyr Panchratius sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Una diversa mano segnala a margine che Eustasio (cioè Eustachio) per il 13° dalle calende di giugno e Eleuterio per il 12° sono da ricercarsi alla fine del volume. 36. ff. 90-91v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sanctorum Anastasii atque Proculiinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugno 37. ff. 91v-93 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 38. ff. 93-94v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Natale sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis horta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugnonote Il glossatore che già altrove annotava rinvii ad altri volumi liturgici rimanda agli Atti degli Apostoli, dove vi sarà un segno identificativo, per l'apostolo Barnaba. 39. ff. 94v-98v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerare nos proposuimus - expl. in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia ortus nobile stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per omnia saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Il glossatore interno rimanda per Marco e Marcelliano, del 14° dalle calende di luglio, alla passione di Sebastiano (al cui interno lui stesso aveva rilevato la sezione loro dedicata). 40. ff. 98v-99 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. expl. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugnonote Il prologo è indistinto dal testo. 41. ff. 99-100 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 42. f. 100r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3239 / S 3238c)
tit. Item de triumpho eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 43. ff. 100v-102v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 44. ff. 103-105v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei Petri apostoli que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 45. ff. 105v-110v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beatissimi Petri apostoli principis fideliter edita a beato Lino Rome episcopo III kal. iul. passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 46. ff. 110v-111 - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
tit. Item versus in laude sanctorum apostoloruminc. Spiritus alme veni perflando dindima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 47. ff. 111-114 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permanserint sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 48. ff. 114-115 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 49. ff. 115-118 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
carmen tit. Passio sancti Romuliinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote La parte di titolatura con la data è di altra mano. 50. ff. 118-119 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 51. ff. 119-122v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Item unde supra de eadem festivitateprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de eximie Felicitatis martyrio - expl. in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus verum ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referentes, ad laudem Iesu Christi qui cum Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 52. ff. 122v-123v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensis erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sanctissimi martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglionote Al termine si rimanda per Alessio e Maria Maddalena all'omeliario minore (definizione che forse voleva designare il ms. 230 dello stesso fondo). 53. ff. 123v-127 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenarisinc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Suddivisa in nove lectiones da una mano diversa, responsabile anche delle sporadiche lezioni delimitate in testi successivi. 54. ff. 127-128v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi Christi fratris Iohannisprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. in Achaia Marmarice natalis eius celebratur octava kal. aug. inc. Apostolus Domini nostri Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglionote Suddivisa in nove lezioni. Per la translatio si rimanda alla fine del volume. 55. ff. 129-130v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazari et Celsi martyruminc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 56. ff. 130v-131 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 57. f. 131r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur quarto kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis tui, Deus, usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 58. ff. 131v-132 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 59. ff. 132-133 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come abituale nei codici qui descritti, le due parti della stessa passio ciclica relative a Policronio e ad Abdon e Sennen sono trascritta senza soluzione di continuità sotto un'unica titolatura e la data liturgica propria dei secondi (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Al termine il glossatore rimanda per Felicita e i suoi figli alla Bibbia, per Pietro in Vincoli agli Atti. 60. ff. 133-136v - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum nono kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 61. ff. 136v-137v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de inventione corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani protomartyris - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 62. ff. 138-139 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti episcopi et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cymiterio Pretextati sub die Yduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 63. ff. 139v-140v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctissimi Donati episcopiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote Il testo è suddiviso in nove lezioni. Si rimanda per Ciriaco alla passione di Marcello, più indietro. Un altro glossatore rinvia per Romano alla passione di Lorenzo, con un segno identificativo. 64. ff. 140v-142v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentiiinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. in praedio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Si rimanda all'omeliario minore per un episodio della leggenda. 65. f. 142v - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. Passio sancti Tyburtii martyris requiretur in passione sancti Sebastiani. Eius principium tale estinc. Interea dum sanctus Gaius episcopus - expl. zecarius palatii Tiburtius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 agostonote Brevissimo estratto dalla passione di Sebastiano (cap. XIX = AASS Ian. II, p. 276), che come chiarisce la titolatura ha solo uno scopo di richiamo. La data indicata è posticipata di un giorno rispetto al Martirologio Geronimiano, che ricorda il santo l'11 agosto. 66. ff. 142v-143v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 67. ff. 144-145v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Silla forum statuit Cornelius - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 68. ff. 145v-146 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Item unde suprainc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata permeatis etiam iocunditatem commendans - expl. tandem pius Dominus martyris sui tormenta miseratus Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote La frase finale è interrotta poco prima del consueto explicit . 69. ff. 146-147v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomeiprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natalis eius VIIII kal. septembris inc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote A margine sono annotati i nomi propri e i fatti via via narrati. 70. ff. 147v-148 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesiiinc. Imperante Diocletiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 71. ff. 148-149v - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit et regnat in Trinitate Deus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 72. ff. 149v-154 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Natale sancti Augustini episcopiinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 73. ff. 154-156 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.tit. Passio sancti Terrentiani episcopi et martyrisprol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo expletis secundum hebraicam veritatem ab initio mundi - expl. ad palmam martyrii taliter pervenit inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Terentianus Tudertinus ep. mart. : Passiodata liturgica 1 settembre 74. ff. 156-158v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573)
prol., carmen tit. Apud Appanuam natale sancti Antonini martyris qui passus est sub tempore Antonini imperatorispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculis Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. ab ipsius discipulis et aliis fidelibus Christianis est sepulture traditum, ipso disponente qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum ipso letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum carmen inc. Germine conspicuo primis natalibus ortus - expl. rite triumphanti rutilis concessit in atris Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote La sezione sui miracoli segue indistintamente, dal f. 157v; il testo è accompagnato, al f. 158r-v, da un carme in 32 esametri di laudatio generica, adattabile a qualsiasi santo (= Walther n° 7186 o Chevalier n° 37668). 75. ff. 158v-159v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita sancti Salvii confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre 76. ff. 159v-164 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacincti et Eugenieinc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Phylippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 77. f. 164r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 78. f. 165r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertia kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octubris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre 79. ff. 165v-166v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 80. ff. 166v-170v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo, mentre si va a capo con l'epilogo. Si rimanda all'omeliario per lo stesso Matteo. 81. ff. 170v-173 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauritii, Exuperii, Candidi, Innocentii atque Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Diocletiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et infinita saeculorum saecula Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 82. ff. 173-174v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea quinta kal. octubris, agente Lisio preside, imperatoribus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Prologo indistinto dal testo. 83. ff. 174v-178 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionis veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 84. ff. 178-183 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii archiepiscopi Remensisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepulturam - expl. et pro universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo, rispettivamente ai ff. 181, 182 e 182v. 85. f. 183r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octubris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Divisa in tre lectiones . 86. ff. 183v-184v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 87. ff. 184v-187 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. octavo idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parasius civitatem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 88. ff. 187-189 - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Sermo in natali eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominator et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 89. ff. 189-190v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 90. ff. 190v-192v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Sicuramente una svista di copia è l'indicazione della data come XV kal. oct. , invece di nov. . Divisa in nove lectiones . 91. ff. 192v-196v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Natale sanctorum Chrisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturum inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Mentre la data doveva in origine essere quella abituale, la titolatura è corretta per rasura in modo da trasformarsi in kal. dec. , che è invece la data esatta per i santi della passione seguente anepigrafa (distinta solo andando a capo); spesso i due gruppi di santi sono accostati nei manoscritti, come si riscontra in più occasioni anche nei laurenziani qui censiti. 92. ff. 196v-198 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 1 dicembrenote Il testo va a capo rispetto al precedente, ma privo di una titolatura propria (per la data, vedi sopra). 93. ff. 198-199 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum corpus eius octava kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus et potestas et imperium in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata)note La datazione è stata aggiunta dall'altra mano, che attribuisce il testo al 24 settembre: ma potrebbe trattarsi di una svista, VIII kal. oct. per nov. , che corrisponderebbe invece alla data normale. Suddivisa in nove lezioni. 94. ff. 199-201v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. , mutila (= BHL 7750)
tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. prodere non decet. Post hec autem contigit dum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita del resto del leggendario: l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius II, p. 538 ll. 17-18. Rimangono otto dei numeri marginali delle lezioni nelle quali fu suddiviso.
bibliografia
Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xv; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani , 575; Berg, Studies , 252-3; Castaldi, Nuovi testimoni , 112-3; Del Furia, Supplementum BML , III , 103-13r; Frioli, Vallombrosa , 545 (n. 125)
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 135
Leggendario (26 dicembre - 30 settembre) e segmento di omiliario, di area toscana
orig. Toscana; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; San Michele di Marturi (Siena), S. Michele di Marturi, Badia Sul verso del secondo foglio di guarda vi è un indice, posteriore alla mutilazione iniziale e comprendente anche la sezione omiletica, databile al XV secolo: se ne desume che l'assemblaggio delle due unità avvenne in epoca precedente.
U.C. I, ff. 1-174v ; sec. XI ex.-XII in.; orig. Toscana I. ff. 1-174v , acefalo e mutilo Leggendario (26 dicembre - 30 settembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Lungo il margine esterno erano sistematicamente indicati il giorno e il santo reperibili nella pagina, ma in gran parte la rifilatura del codice ha eliminato questo corredo. 1. f. 1 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] , acefala (= BHL 7858)
inc. adiuravit eum per legem ipsius dicens - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 26 dicembre (non indicata)note Del testo sopravvive solo il frammento finale, a causa della perdita della prima parte del leggendario. 2. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita beati Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Lauditie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac luce qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 3. ff. 5v-6vtit. Due sermoni per la ricorrenza degli Innocenti, il secondo attribuito a Severino 4. ff. 6v-22 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le sezioni si susseguono senza distinzione, salvo il prologo. 5. ff. 22-27v - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Passio sancte Martineinc. Regnante primum omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Deo Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 6. ff. 27v-28 - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordiiinc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur orationibus beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II : Passiodata liturgica 1 gennaio 7. ff. 28-29vtit. Sermone di Leone Magno per l'Epifania 8. ff. 29v-31 e 31-32 - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo , Vita sancti Basilii Magni , capp. 8 e 10 (= BHL S 1022 e [expl. beta] - 1022 j)
tit. Passio sancti Basilii confessoris - Vita sancti Basilii confessoriscap. 8 inc. Claudius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitutis obediens fuit - expl. ex uno ore glorificantes et collaudantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum cap. 10 inc. Mulier quedam nobilis genere et divitiis secularibus ornata - expl. certantes et glorificantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345 : Miraculadata liturgica 9 gennaionote La data appare posticipata rispetto alla collocazione abituale al 1° gennaio. I due estratti dalla vita interpolata sono presentati nel manoscritto come testi a sé stanti, ciascuno con la propria rubrica (anche se senza ripetere la data). 9. f. 32r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut completionem beatissimi Felici presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Christum Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 10. ff. 32v-35 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 11. ff. 35-44 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 12. ff. 44-46 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis martyrisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 13. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia pravitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem et multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 14. ff. 48v-50v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancti Anastasiiinc. Imperante Domino nostro Iesu perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore - expl. omnes eripi ab ipsius oppressione inimici ut per ipsum Dominum Iesum Christum gratias agamus Deo Patri et Spiritui Sancto nunc et semper et in eterna saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaio 15. ff. 50v-53tit. Due pericopi dagli Atti degli Apostoli (11,1-31 e 13,1-12) e l'Epistola ai Galati per la conversione di S. Paolo 16. ff. 53-54 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (= BHL S 5857 d-e)
tit. Passio sanctorum Flaviani, Maximi, Secunde et Seve. Kalendini, Marci martyrispars I inc. Post mortem Dioclitiani imperatoris regnante Constantino augusto - expl. ubi florent orationes eorum pars II inc. Post mense vero secundo moritur Constantinus augustus - expl. et sepelivit in eodem loco pigrus nonas iunias, ubi cotidie florent orationes sanctorum per omnia saecula saeculorum Maximus comes millenarius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 29 gennaionote La due parti si susseguono senza stacco. 17. ff. 54-55vtit. Due sermoni per la Purificazione, il primo attribuito a Leonino papa 18. ff. 55v-57v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii confessoris sive martyrisinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est enim beatissimus martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolano, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 19. ff. 57v-59v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (cfr. BHL 133)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Passa est in provincia Sicilia sub Decio imperatore ipso Decio III cumsole nonarum februariarum recitamus historiam - expl. a periculo mortis et incendiis sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote L'incipit presenta varianti non registrate nelle numerose voci BHL. 20. ff. 59v-63 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 21. ff. 63-64v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 64v-67v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Passio sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 23. ff. 67v-79 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quibus deferentibus transmisisset usque nunc manet incognitum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Si tratta della sequenza di estratti già descritta nel ms. Aed. 133 (item 38), con explicit nel cap. XXI (= edizione Moricca, p. 111 ll. 1-2). Il testo è preceduto da un elenco dei miracoli di Benedetto narrati. 24. ff. 79-80 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 25. ff. 80v-81 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 26. f. 81r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Dominiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 27. ff. 81v-82v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponam Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 28. ff. 82v-83v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170 [inc.] - BHL S 4169 d [expl.])
tit. De eodem dieinc. Perrexit autem Helena ad Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. celebrare commemorationem diei in qua inventa est sacra Crux Domini nostri Iesu Christi quinto nonarum maiarum, qui vivit et regnat per omnia Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 29. ff. 83v-85 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui ereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggio 30. f. 85r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 31. ff. 85v-87v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. 32. ff. 87v-92 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucana provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugno 33. ff. 92-93tit. Sermone per la Natività del Battista 34. ff. 93-94 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 35. ff. 94-95 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 36. ff. 95-101v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 37. f. 102r-v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
inc. Spiritus alme veni perflando indima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 38. ff. 102v-106 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 39. ff. 106-107v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata) 40. ff. 107v-108 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis et VII filioruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna celorum, ad laudem eius qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata) 41. ff. 108-109v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 7 agostonote La data è anomala, anche rispetto alla successione dei testi nel leggendario: probabilmente la passione si legava al 12 luglio, ma una semplice svista di copia non basta a spiegare come il quarto giorno dalle idi di luglio sia divenuto VII idus augusti . 42. ff. 109v-110v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b/c)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. cuiusque imperio omnes creaturae consistunt, cuius regnum est in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note La copia, incompleta, ha termine nel corso del dibattito tra la santa e il prefetto. 43. ff. 110v-111v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 45. ff. 115-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 46. ff. 117-119 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 47. f. 119 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 48. f. 119r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 49. ff. 119v-120v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Adon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 50. ff. 120v-121v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei manoscritti qui censiti, si susseguono senza soluzione di continuità e sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passio ciclica riguardanti Policronio e Abdon e Sennen. Quest'ultima si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, includendo il principio della sezione incentrata su Sisto. 51. ff. 121v-125v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorumprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agosto (non indicata)note Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti in tale sede, benché senza data. Il prologo non è distinto dal testo. 52. ff. 125v-128v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Galieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Galieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 128v-130 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 130-131v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 55. ff. 131v-133 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Hilarianiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 56. ff. 133-135 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 57. f. 135r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martirisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditatem commendans - expl. creatori suo cum gratia reddit coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo si conclude senza l'ultima frase con la formula di martirio, ed è seguito senza alcuno stacco dalla passione di Prudenzio. 58. ff. 135v-136 - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo fa parte di un continuum con il precedente e con il successivo, relativo all'omonimo santo mauritano. 59. f. 136r-v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martirii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Essendo il testo accorpato alle passioni relative a Cassiano di Forlì, la data è da intendersi valida anche per esso, benché questo santo sia venerato invece il 3 dicembre. 60. ff. 136v-138 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. cum intentione frequenter mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 61. ff. 138-140vtit. Sermone per l'Assunzione di Maria 62. ff. 140v-141 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 15 agostonote La normale data liturgica sarebbe il 14 agosto, ma la posizione successiva al sermone per l'Assunzione conferma l'intenzione espressa dalla rubrica. 63. ff. 141-142v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martirisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agabitus - expl. multi paganorum crediderunt Deum per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata) 64. ff. 142v-145 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 65. ff. 145-146 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martirisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopi et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octava kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 66. ff. 146-148 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 67. ff. 148-152v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Actus et vita sancti Augustini confessorisprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come nei mss. Mugellano 13 e Strozzi 2, si tratta di un'abbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 68. ff. 152v-153 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 69. f. 153r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 70. ff. 153v-156 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembre (non indicata)note La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 155, mentre sul verso è aggiunto, sempre di seguito, un ulteriore miracolo. 71. ff. 156-157 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii martyrisinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 72. f. 157r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Ciprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 73. ff. 157v-159 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 74. ff. 159-162 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 75. ff. 162-166v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 76. ff. 166v-169 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauritii, Candidi, Exsuperii et Victorisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 77. ff. 169-171v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Temporibus denique Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. Sed narrare longum est alia multa mirabilia que per eos Dominus ad laudem sui nominis fieri prestat usque in hodiernum diem, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote La parte finale appare parafrasata rispetto al testo riportato in BHL. 78. ff. 171v-174v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] , mutila (= BHL S 3871 b)
tit. Vita sancti Iheronimiinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. hoc modo inseruit sicut nunc vestra audivit charitas Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita della parte finale del leggendario; in calce si richiama il fascicolo un tempo successivo con le parole Referam tibi mee , con le quali proseguiva la vita.
II. ff. 175-198v Frammento di omiliarionote Contiene, precedute ciascuna dalla corrispondente lectio , cinque omelie sui Vangeli di Gregorio Magno intervallate a sei anonime o di altra attribuzione. Precisamente, si susseguono: Gregorio om. 27 (ff. 175-177v), anonimo per il Natale dei confessori (Massimo? ff. 177v-178), anonimo per il Natale di un martire (Fulgenzio? ff. 178-179), Gregorio om. 32 (ff. 179-182), anonimo (Ps. Agostino n° 225, ff. 182-183), Gregorio om. 35 (ff. 183-186), Fulgenzio per il Natale di un confessore (ff. 186-188v), Gregorio omm. 9 e 11 (ff. 188v-190v e 190v-192), anonimo per Ognissanti (ff. 192-195v) e Basilio (ff. 195v-198v).
U.C. II, ff. 175-200v ; sec. XII seconda metà; Iacopo di ser Giovanni Berardi notaio III. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
Eustachii et socioruminc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria, potestas, virtus et magnificentia, magnitudo, imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passionote La titolatura è integrata da una mano posteriore dove rimaneva lo spazio in bianco per la rubrica e l'iniziale non realizzate. Malgrado si passi dalle omelie a un testo di diversa natura, il copista è lo stesso.
IV. f. 200v Orazione di Geremia con notazione musicalesegni d'uso Nello spazio rimasto libero sul recto e sul verso di quest'ultimo foglio sono trascritti brevi passi biblici con relativa esegesi a titolo di esercitazione, con una doppia sottoscrizione da parte di Iacobus (poi Giachopus ) filius Ser Iohannis Berardi notarius , la cui mano è datata da Bandini al XIV secolo.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 302-9; Berg, Studies , 266-7; Castaldi, Nuovi testimoni , 101-3
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 13
Leggendario per l'intero anno di origine fiorentina, cui si aggregano altri materiali agiografici
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam; S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM; Cosimo de' Medici (1389-1464); Lorenzo de' Medici L'assemblaggio delle sezioni è avvenuto precocemente, poiché il codice era già di questa consistenza quando fu donato a S. Francesco del Bosco di Mugello dai fratelli Cosimo e Lorenzo de' Medici, come si ricorda al f. 283: MCCCCXXXVIII hunc librum Cosma et Laurentius Iohannis de Medicis dedicaverunt ecclesie sancti Francisci del Bosco de Mugello Florentine diocesis (...) ; si aggiunge sotto, in scrittura più piccola della seconda metà del XV secolo, De la P. de Castello Firentino , segno di un temporaneo spostamento nella pieve appunto di Castefiorentino prima del ritorno al Convento del Bosco. Al f. 1 sopravvive, in parte rovinata, la precedente nota di possesso relativa alla prima unità codicologica: Iste liber est monasterii sancte Marie de Angelis de Florentia ad usum domini Thome magistri plebani sancte Marie Imprunetane presbiteri Florentini .
I. ff. 1-279v Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Almeno due mani operano sistematicamente sulla raccolta. Una crea una rete di rimandi interni, segnalando nella posizione liturgica opportuna i santi dei quali non compare una vita/passione propria perché la narrazione che li riguarda è compresa all'interno dei testi relativi ad altri; e rinvia a questi ultimi, indicando con segni sempre diversi il punto di inizio delle sezioni che interessano. L'altro glossatore, meno presente, rimanda invece a volumi liturgici o alla Bibbia, che dovevano essere a disposizione dei lettori, per lectiones e omelie da leggersi per determinati santi. note Il leggendario è composto da due unità codicologiche, la seconda delle quali, dal f. 230, prosegue la prima (a differenza della terza, gustapposta al corpus coerente formato dalle prime due). U.C. I, ff. 1-229 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti.2. ff. 3-8v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholai episcopi et confessorisprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytacifala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote La copia segna andando a capo (f. 6) il passaggio dall'item 6106 al 6107, mentre va normalmente di seguito negli altri casi (ff. 7 e 7v). A margine del prologo si annota: Iohannes Diaconus sancti ianuarii scriptor fuit Athanasio - Methodius patriarcha scripsi primus Theodoro primicerio . 3. ff. 8v-9v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6151-6152-6153-6154-6155-6156)
tit. Libellus preclari magnique sacerdotis Nicholai item miraculaitem XXI inc. Quodam autem tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciparsus item XXII inc. Rursus alio tempore alia mulier de vico Neapoleos item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion item XXIV inc. Nec multo post quidam item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus beatissimus floreret Nicolaus - expl. qui in sanctis suis semper est mirabilis item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Dei Nicolaus mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario pars II inc. Et positum est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note L'item XXVI è distinto da una propria titolatura, De obitu beati viri ; le sue due parti si legano senza distinzione. La sezione che segue va semplicemente a capo. 4. ff. 9v-13v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6161-6172-6174-6163-6167-6164-6165)
epilogo
item I, pars I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriaticum pars II inc. Quodam itaque tempore episcopus Miree civitatis - expl. semper accipiat incrementum item V inc. Igitur opere pretium remur - expl. in exemplum sanctorum suorum facta manifestat item VI a inc. Extitit preteria alius vir qui mercimoniis intentus - expl. qui super omnia vivit et regnat in solio regni celestis item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo iocundum scribere miraculum dignum iudicavimus item III a inc. Sed si vestre caritati durius non est - expl. antequam me vocares de hoc seculo, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum item II inc. Cum de Africe partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. quatenus hic eum patronum et advocatum in futuro apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti sono distinte andando a capo, salvo il brevissimo prologo 6163; dopo di esso sono lasciate in bianco 14 righe prima di riprendere con il seguito. 5. ff. 13v-19 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Natale sancti Ambrosii episcopi - Vita sancti Ambrosii presbyteriprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 6. ff. 19-20 - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerunt que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Prologo indistinto dal testo. 7. ff. 20-23 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Natale sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. debito honore et summa diligentia condiderunt Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Assente l'ultimo periodo indicato nella voce BHL. 8. ff. 23-24 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Natale sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 9. ff. 24-28v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 10. ff. 28v-31v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Natale sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutioem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio. 11. ff. 31v-45v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi ma con una nota marginale a segnare il passaggio, mentre si va a capo con la prima clausola, cui segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda. Nel corso del II libro sono anche indicate a margine le quaestiones via via disputate da Silvestro. 12. ff. 45v-46v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 11 gennaionote La data propria del santo sarebbe il 10 settembre, ma il trasferimento si può spiegare con la confusione con un altro Salvio, il vescovo di Amiens. 13. ff. 46v-47v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote In realtà la data indicata è VIIII kal. feb. , ma è evidente che si tratta solo dell'omissione della X iniziale. 14. ff. 47v-55v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita vel actus sancti Mauri monachiinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio 15. ff. 55v-57v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote A margine della narrazione si rileva la parte dedicata a Papia e Mauro, poi si delimita la Passio sancti Cyriaci . 16. ff. 57v-66 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 17. ff. 66-68v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 18. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 19. ff. 70v-73 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 20. ff. 73-78 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita vel acta sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 21. ff. 78-82 - Vita metrica sanctae Brigidae Kildariae v. [Chilieno mon. adscripta] (= BHL 1459 [prol. Donati] - 1458)
prol.tit. Natale sancte Brigide virginisprol. Donati inc. As ego Donatus virtute sanguine Scottus - expl. iudice te facto nostra faveto rogo prol. I inc. Christe Dei virtus, splendor, sapientia Patris - expl. Spiritus Sanctus partem Deus impare gaudet prol. II inc. Quisquis in hoc hominum fragili concluditur antro - expl. cernere post obitum mereamur pace futura prol. III inc. Finibus occiduis describitur optima tellus - expl. in qua perpetuus manserat ipse Deus inc. Quadam namque die genetrix dum forte sedebat - expl. omne quod ille malus lucrum sperabat habere (Textus metricus )
Brigida Kildariae in Hibernia virgo : Vitadata liturgica 1 febbraionote La copia è interrotta: più di metà dello spazio nella pagina finale è lasciato in bianco, e la titolatura per la passione seguente si colloca in fondo. 22. ff. 82-85 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto par gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 23. ff. 85-87 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte virginis et martyris Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Cathanensium Sicolie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos meritis sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 24. ff. 87-88 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Yventii episcopiinc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraionote Al f. 87v una mano differente da quella abituale annota nel margine inferiore di cercare la vita di Scolastica all'interno di quella di Benedetto, in corrispondenza del segno tracciato. 25. ff. 88-89v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 26. ff. 89v-92v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt suscepti in gloria eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. In calce si rimanda per Costanza (18 febbraio) all'interno della leggenda di Agnese, di nuovo con un segno identificativo. 27. ff. 92v-95v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 28. ff. 95v-104v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir virtute venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. sanctissimi sui obitus denuntiavit diem, presentibus Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo è diviso in capitoli e corredato dalle didascalie Petrus e Gregorius e rimane mutilo per la perdita del fascicolo seguente, tra gli attuali ff. 104v e 105: l'explicit cade nel cap. 37 (ed. Moricca, p. 132 l. 7). In calce all'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia, con il consueto uso di un segno identificativo. 29. ff. 105-106 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 30. f. 106r-v - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 31. ff. 106v-107 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Phylippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 32. f. 107r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 33. ff. 107v-108v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponit Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 34. ff. 108v-110v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum Dei genetrice Maria, per infinita saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 35. ff. 110v-113 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theoduliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet proprius sacerdotem usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggionote In sede finale il testo corrisponde solo in parte alla voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor ma non per l'ultima frase. 36. f. 113r-v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. De passione sive obitu sancti Iohannis apostoli et evangelisteinc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. omnes pariter exultantes: benedictus qui venit in nomine Domini Iohannes apostolus sec. I : Passiodata liturgica 6 maggio (non indicata)note La narrazione si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 56 ll. 2-3. 37. ff. 113v-114v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 38. ff. 114v-116v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achilei - Item scripta Marcelli papeprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum rescr. inc. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 39. f. 117 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Item de obituinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 40. f. 117r-v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo, come sempre si riscontra nei codici laurenziani, segue senza soluzione di continuità il precedente (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 117v-118 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 118 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Passio sancti Victoriniinc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 14 maggio 43. f. 118r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote Il testo segue il precedente senza distinzione. 44. ff. 118v-122v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.tit. Vita sancti Zenobii episcopiprol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabillimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio 45. ff. 122v-123v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4607)
prol.tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Multi gesta sanctorum, vitam vel actus lucido stilo et dulci composuerunt modulatione - expl. impedire spatium constantie eorum inc. Igitur tempore cum Arriana faece Tuscie rura suffocata mergerentur - expl. sanctorum beati Iusti et Clementis meritis in eodem loco operantur, largiente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium cum Patre et Spiritu Sancto una potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. In calce si rimanda indietro per Petronilla al VII folio , con il relativo segno. 46. ff. 123v-126v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculiinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. ubi prestantur beneficia usque in hodiernum diem Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come sovente, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. 47. ff. 126v-128 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quinto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 48. ff. 128-129 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 49. ff. 129-131 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 50. ff. 131-135 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Prologo indistinto dal testo. In calce al f. 134v si rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Sebastiano, con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 51. ff. 135-136 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo.52. ff. 136-138vtit. Tre sermoni per la natività del Battista, il secondo attribuito a AgostinoPassio 53. ff. 138v-140 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 54. f. 140r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura. 55. ff. 140v-144v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 56. ff. 144v-149 - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beatissimi Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo Romanoprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugnonote La perdita di un foglio tra gli attuali ff. 144v e 145 determina una lacuna nel testo (corrispondente nell'ed. Mombritius II alla sezione da p. 357 l. 47 a p. 359 l. 27). 57. f. 149 - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
tit. Item versus in laude sanctorum apostoloruminc. Spiritus alme veni perflando dindima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno 58. ff. 149-152v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Prologus de passione sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 59. ff. 152v-153v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 60. ff. 153v-154v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum VII fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 61. ff. 154v-155v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data è anticipata di un giorno, come in altre occasioni nei codici qui descritti. 62. ff. 155v-157v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alesii confessorisinc. Fuit Romae vir magnus et nobilis Euphemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valet, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 63. ff. 157v-161v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margariteprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. sub die XX mensis iulii, idest XIII kal. aug. per indictionem tertiamdecimam feliciter, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per infinita saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Il testo termina nella prima colonna del f. 161v, occupata per il resto dall'inizio della passione di Apollinare, interrotta e poi regolarmente trascritta dopo la vita di Prassede: l'iniziale fu realizzata, non la rubrica, e il testo fu parzialmente cancellato per ovviare all'anticipazione (ma è ancora visibile come corrispondesse a quello completo che segue, e come sia stato interrotto con le parole: Tunc ait ad eum ille miles: Hospes ). 64. ff. 161v-162 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Vita sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivit iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio 65. ff. 162-165 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolinaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Al termine si annota che la legenda per la festa della Maddalena si trova nel sermonale. 66. ff. 165-167 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 67. ff. 167-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 68. ff. 168v-169 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Dei, quod factum est auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 69. f. 169r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit temporibus Constantini Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 70. ff. 169v-170 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 71. ff. 170-171 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come abituale nei codici qui censiti, si susseguono sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passione ciclica riguardanti Policronio e i due santi menzionati e propri della data liturgica indicata (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Questa seconda sezione prosegue oltre l'explicit riportato in BHL, comprendendo la prima frase della parte incentrata su Sisto. 72. ff. 171-174v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorum eiusprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti a tale data. 73. ff. 174v-177v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 74. ff. 177v-179 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani martyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 75. ff. 179-180v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 76. ff. 180v-181v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Ylariani monachiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 77. ff. 181v-183 - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item aliainc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ephirum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Vitadata liturgica 7 agostonote Omessa l'ultima frase del testo. Al f. 182v si rimanda in calce per Ciriaco, Largo e Smaragdo all'interno della passione di Marcello, indicando come sempre un segno di riconoscimento. A margine delle ultime parole si prescrive di leggere per Romano la terza lectio dalla passione di Lorenzo, sempre riferendosi a un segno dato (quest'ultima nota rimane semicoperta dall'iniziale dipinta in seguito). 78. ff. 183-184v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris et leviteinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote A margine è segnalata la fine della sezione con la passione di Romano, mentre in calce si rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Sebastiano, con segno identificativo. 79. ff. 184v-186 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Hyppolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione fermentissime mori leti quam vivere malle et perrexerunt ad Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 80. f. 186r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo cum gratia reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto U.C. I, ff. 1-229 81. f. 186v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano), mutilo (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant ab ipso - expl. si vis et solis sit dolor spiculis hic quando (Textus metricus )
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Versusdata liturgica 13 agostonote Il testo segue senza distinzione la passione, e rimane mutilo a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo l'attuale f. 186 (l'ultimo verso parzialmente superstite è il v. 63: cfr. l'edizione dei Carmina a cura di Cunningham, p. 328).82. f. 187r-v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. , acefala (= BHL 125)
inc. prune. Agapitus dixit: gloria tibi Deus qui regnas in saecula - expl. multi paganorum crediderunt Christum per famulum Dei Agapitum et per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata)note Il testo ha inizio acefalo per la detta perdita di fogli (l'incipit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 36 ll. 3-4). 83. ff. 187v-190 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis pluribus bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 84. f. 190r-v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopos et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 85. ff. 190v-192 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 86. ff. 192-196v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] , adbreviatio (= BHL 792)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come in altri manoscritti qui censiti, si tratta di un'adbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 87. ff. 196v-197 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Decollatio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 88. ff. 197-199v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antoninipassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 198; dal f. 199 è aggiunto un ulteriore miracolo. 89. ff. 199v-200 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Corneliiinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 90. f. 200r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 91. ff. 200v-201v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Al termine si rimanda per Nicomede alla leggenda di Petronilla, con relativo segno. 92. ff. 201v-204v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sancte Lucie et sancti Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembrenote Al termine, si rimanda per Geminiano (19 settembre) alla passione di Gordiano, sempre con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 93. ff. 204v-208 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo.94. ff. 208-210 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauricii cum sociis suisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 95. ff. 210-211v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 96. ff. 211v-214v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Iheronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 97. ff. 214v-219 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopi et confessorisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepolturam - expl. et pro universa sancta civitate Ierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingentesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus habundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula saeculorum Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 217v, 218v, ibid.). 98. f. 219r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 99. ff. 219v-220v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Nella titolatura il nome è corretto sul precedente Dionisii , evidente anticipazione del santo del testo seguente. 100. ff. 220v-222v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio Dionisii, Rustici et Leutheriiinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. octavo kal. [corr. idus] octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 222v-224v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Omelia eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 102. ff. 224v-227 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopiprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 103. ff. 227-228v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 104. ff. 228v-231 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli confessorisinc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani conversatio per omnem Yberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132. La data indicata è in realtà XVIII kal. oct. , ma si tratta sicuramente di una svista per nov. , come è chiaro dalla posizione nel passionale. Nel corso del testo, precisamente dal f. 230, ha inizio la seconda unità codicologica, in perfetta continuità. U.C. II, ff. 230-279 105. ff. 231-233v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Passio sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobreU.C. II, ff. 230-279 106. ff. 233v-236 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
ep.ded.
tit. Passio sancti Miniatis martyrisep. ded. inc. Leono Ildebrando reverentissimo atque sanctissimo presuli Drugo suus atque omnium servorum Dei servus - expl. ut vestra roborata iussione laude confirmetur inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote La salutatio è copiata prima della titolatura. La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.107. ff. 236-240 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Sanctorum apostolorum Symonys et Iudeinc. Simon itaque Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo habentis, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. Al termine, si rimanda per Gimignano di Capua (30 ottobre) alla vita di Benedetto, con relativo segno. 108. f. 240r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1515)
tit. Sancti Cesarii martyrisinc. Sanctum itaque Cesarium diaconem Luxurius tradidit consulari Leontio - expl. sepultus est iuxta Terracinam in quo loco merita eius bene de se credentibus beneficia prestant, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honot et gloria in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote La data è erasa. 109. ff. 240v-241 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Natale sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 110. ff. 241-242 - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitille Eufrosineinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 2 novembrenote La data appare anomala, anche in rapporto alla successione dei testi nel codice. Normalmente la santa è ricordata il 12 maggio, ma una collocazione nei primi giorni di novembre si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Pl. 20.1 e Pl. 30 sin. 4. 111. ff. 242-245 - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1838)
ep.ded.
tit. Natale IIII cononatorumep. ded. inc. Preclaro patri domino Petro sancte Parthenopensis ecclesie optimo pastori Petrus - expl. et cum martyribus societ in sede polorum inc. Dioclitianus cesar qui super omnes cesares contra Christianam religionem exarsit - expl. quidam philosophus censualis Porphyrius nomine seriatim animadvertens stusiose scribere procuravit ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembrenote A margine dell'ultima colonna sono elencati i quattro nomi dei protagonisti. 112. ff. 245-248v - Passio sancti Theodori ducis, Heracleae mart. (= BHL 8085)
tit. Passio sancti Pheodori martyrisinc. Sicut apparet sol ad eos qui eum conspiciunt sic et verba martyrum - expl. ut osculentur sanctum sepulcrum eius, statim suscipiunt beneficia eius glorificantes laudabilem Deum, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum Theodorus dux Heracleae mart. : Passiodata liturgica 9 novembrenote La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. U.C. II, ff. 230-279 113. ff. 248v-251v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Sermo sancti Salvatorispreamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Come quasi sempre nei manoscritti qui censiti, il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come unico testo e la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL: Hec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... Idcirco date ei gloria cum letitia et exultatione ; ma soprattutto l'aggiunta di un intero segmento, dall'inizio: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopo de sancti Athanasii libello sancta et magna synodus in Dei proruens laudes ait ...114. ff. 251v-258v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopiprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 115. ff. 258v-259v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante presivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Segue priva di prologo la vita, distinta solo andando a capo. 116. f. 259v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. anno CCCCXII computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Tra le due parti si va a capo, così come per distinguere dai testi precedente e seguente. 117. ff. 259v-260 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. quo sanctus Severinus audivit psallentium chorum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, la distinzione è segnata andando a capo. La seconda parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 2, p. 141 l. 19). 118. ff. 260-261 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 119. f. 261r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Vita sancti Frigiani confessorisinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. pollent eius miracula ad laudem et gloriam sui nominis que Dominus per eum ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 120. ff. 261v-267v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 121. ff. 267v-269v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 122. ff. 269v-270v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Il testo è copiato di seguito al precedente, andando a capo come se si trattasse di un capitolo ad esso interno. 123. ff. 270v-272 - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisoconi martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente del ciclo di passioni (come registrato anche al n° 401 b), distinta da questa solo andando a capo; allo stesso modo saranno separate le parti successive, relative a Teodota e Anastasia. 124. ff. 272-273v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Hierene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonas aprelis et ipsis nonis Herene apud Salonicum Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembre 125. ff. 273v-276 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Sisinnium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 126. ff. 276-277 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. passa est autem in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Actadata liturgica 24 novembre 127. ff. 277-278v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia , mutila (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. compellimur, sanctissimi fratres, ut unusquisque nostrum ex corde penitens Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei tre bifoli interni del fascicolo, tra gli attuali 278v e 279; l'explicit corrisponde all'ed. Mombritius II, p. 407 ll. 8-9. 128. f. 279r-v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside , acefala (= BHL 4100)
inc. fecit socius servis suis. Tunc adcedentes ad sinistrum pedem - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis martyribus tribuit, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre (non indicata)note L'attuale incipit , rimasto dopo la citata perdita, corrisponde a Mombritius II, p. 43 l. 19. In calce si rimanda per Saturnino all'interno della passione di Marcello, con relativo segno; la nota è ripetuta da due diverse mani. L'ultima colonna resta per due terzi vuota.
II. ff. 280-281v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita sancti Albini (= BHL 234)
In natale sancti Albiniinc. Religiosorum vita virorum quantum est meritis clarior tantum voce crebior populorum - expl. animam Deo carissimam ereptam de seculo mansuram cum Christo angelis plaudentibus kalendis maii emisit ad celos, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Albinus Andegavensis ep. : Vitadata liturgica 1 marzo (non indicata)note Ha inizio con questo testo un binione estraneo al corpus .
III. f. 281v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalena post ascensionem Domini salvatoris pro ardenti karitate et tedio eius - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius, qui vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata)
IV. ff. 282-283v Due sermoni anonimi sulla Trinità
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Santa Maria degli Angeli. Corali , 88, 97; Bandini, Leopoldina , I , 565-78; Berg, Studies , 273-4; Castaldi, Nuovi testimoni , 117-22
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.1
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze, zona di
I. ff. 317 Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Due diverse mani corredano a margine i testi di rimandi incrociati e di indicazioni dei santi 'minori' presenti nelle passioni collettive. note I ff. 1-8 sono di restauro, poco più tardo. 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam civitatem Patrarum die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 3-5v - Vita sancti Dalmatii in Pedemonte mart. (= BHL 2082)
prol.tit. Vita sancti Dalmatiiprol. inc. Dum sancta Domini pietas et celeste auxilii beatissimorum apostolorum martyrum et confessorum - expl. credentes et baptizantes in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti inc. Ista vero audiens atque impleta fuisse intellegens - expl. et mihi pro presumptione det veniam, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Dalmatius in Pedemonte mart. : Vitadata liturgica 5 dicembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 3. ff. 5v-11 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholaiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti non sono distinte. 4. ff. 11-17 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosiiprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 5. ff. 17-18v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9007)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Olim peritissimorum virorum disciplinabilis mos extitit - expl. vel scriptis vel faminibus ediscere valuimus disseramus inc. In diebus imperatoris Gallieni qui per successiones cesarum vigesimus septimus - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum carmen inc. Pontificum splendor, iustorum norma bonorum - expl. illius munda crimina nostra prece Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Il carme che accompagna il testo (composto da dieci distici elegiaci) si trova anche nel ms. Edili 139. 6. ff. 18v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cuius est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre 7. ff. 21v-22v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 8. ff. 23-27v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Per una svista la titolatura riporta la data: XII kal. oct., evidentemente da intendersi ian . 9. ff. 27v-36tit. Lettura da Isaia e tre sermoni attribuiti a Leone per Natale e quattro sermoni attribuiti ad Agostino per S. Stefano 10. ff. 36-37v - Augustinus Aurelius , De civitate Dei , XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL 7866)
epilogo
tit. Sermo sancti Augustini de miraculis sancti Stephaniinc. Ad aquas Bilitanas episcopo afferente Prolecto martyris gloriosissimi Stephani memoriam - expl. quia et ipsi martyres idest huius fidei testes fuerunt Stephanus diac. protomart. : Miraculadata liturgica 26 dicembre 11. ff. 37v-41v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. et ad Dominum de hac luce migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. liberabantur omnes et precum suarum consecuntur effectum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio e rimanda all'altra festività del santo in Porta Latina . 12. ff. 41v-42v - Rufinus Aquileiensis , Historia ecclesiastica opus Eusebii Caesariensis; translatio ex graeco , III 23, 1-19 (racconto su Giovanni Evangelista) (= BHL S 4324 b)
tit. Sermo sancti Eusebii episcopi Cesariensis in istoria ecclesiastice ecclesie beati Iohannis apostoliinc. Adhuc apud Asiam demorabatur ipse quem ille amabat Dominus Iesus - expl. et trophea invisibilis in eo resurrectionis ostendens Iohannes apostolus sec. I data liturgica 27 dicembre 13. ff. 42v-44vtit. Quattro sermoni per la festa degl'Innocenti (il primo attribuito a Leone, il quarto ad Agostino) 14. ff. 44v-61 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 e 7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le diverse parti si susseguono senza interruzione. Una diversa mano segnala nel margine a f. 46 la sezione del testo relativa a S. Eufrosino. 15. f. 61r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote Il testo è preceduto da un rimando, in forma di rubrica, a tre pagine di distanza (ovvero al f. 64) per l'Epifania. 16. ff. 61v-64 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote Annotazioni marginali di entrambe le mani attive sul codice: una a f. 62v delimita la passione di Papia e Mauro e poi quella di Ciriaco, l'altra a f. 63v segnala il passaggio su Largo, Smaragdo e Crescenziano. 17. ff. 64-68vtit. Letture da Isaia e cinque sermoni attribuiti a Leone per l'Epifania 18. ff. 69-78v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote A margine uno dei glossatori delimita la passione di Marcelliano e Marco (f. 69), poi segnala la parte relativa a Policarpo (f. 72); l'altro fa lo stesso per Tiburzio (f. 75). Al f. 78 un'altra mano annota la presenza di Marcelliano e Marco. 19. ff. 78v-81 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginis et martyrisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Al f. 80v uno dei glossatori segnala a margine la passione di Emerenziana e in basso rimanda per Papia e Mauro alla leggenda di Marcello, a un segno identificativo che in effetti è apposto al f. 72. 20. ff. 81-83v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 21. ff. 83v-84v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancte Anastasie [corr. -i]inc. Imperante Domino nostro perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore anno primo - expl. qui te credimus Dominum angelorum et hominum, qui vivis et regnas in saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaionote La conclusione del testo è anticipata alla fine del par. 7 (p. 238 nell'edizione in «Analecta Bollandiana» 11), con omissione dei quattro che seguivano. Al termine si rimanda per Emerenziana alla legenda di Agnese. 22. ff. 84v-87tit. Epistola ai Galati, per la ricorrenza della Conversione di S. Paolonote A margine uno dei glossatori rinvia per Policarpo alla legenda di Fabiano (ossia quella di Sebastiano); e, sotto, per Papia e Mauro a quella di Marcello. 23. ff. 87-89v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 24. ff. 89v-93 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 25. ff. 93-98 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote La prima parte del testo, fino alle parole sollerti ingenio enudare curemus (con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E), è scorporata come prologo, come avviene in altre copie qui censite. 26. ff. 98-101tit. Tre sermoni per la Purificazione della Vergine 27. ff. 101-103 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberarent Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 28. ff. 103-108 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scholastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio 29. ff. 108-109v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Sancto Spiritu in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 30. ff. 109v-113v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et gloria, virtus et imperium in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. Nel margine inferiore del f. 112v si legge la nota: Andreas dedit tres quaterniones in hoc libro . 31. ff. 113v-116v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. Nel margine inferiore del f. 114 il glossatore rimanda per Ciriaco alla legenda di Marcellino, dove si trova la croce da lui apposta. Analogo rimando si trova nel margine del f. 116v. 32. ff. 116v-126v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. illa plus potuit que amplius amavit Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo si interrompe nel cap. 33 (ed. Moricca, p. 127 ll. 17-18). Nel margine dell'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia alla fine del manoscritto. 33. ff. 127-131v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL S 3393 b)
prol.tit. Passio sancti Georgii martyrisprol. inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque inluminare dignatus est - expl. ceperunt crudeliter exercere quod inchoatum habuerant inc. Anno igitur ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo - expl. migravit ad Dominum vigesimatertia die mensis aprilis, qui scribitur nona kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile 34. ff. 131v-132v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per totum orbem terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 35. ff. 132v-133 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennantium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 36. ff. 133v-134 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passionem sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 37. f. 134r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 38. ff. 134v-137 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Exultatio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile Dei magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 1 maggio 39. ff. 137-138 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 40. ff. 138-140 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 41. ff. 140-141 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 141r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sanctarum virginum Petronille et Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 43. f. 141v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui censiti. 44. ff. 141v-145v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenobiicarmen inc. Pectoris hec vestri portu requiescere gestit / pagina, vir splendens, que te sine fluctuat esse prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabilissimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunias ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggionote Al testo sono premessi i due esametri riportati, in modulo piccolissimo (= Schaller - Köngsen n° 11806). Per una svista nella titolatura la data indicata sarebbe III kal. iun. , facilmente correggibile in VIII . 45. ff. 145v-148 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL S 6956 b)
tit. Passio sancti Proculi martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. et ibi foras muros civitatis non longe ab urbe capite sunt truncati Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come spesso si riscontra, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. Rispetto all'explicit registrato in BHL, manca qui la data del martirio in chiusura. 46. ff. 148-149v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 47. ff. 149v-151v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Natale sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 48. ff. 151v-156v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Vitiprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote In margine al f. 156v uno dei glossatori rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Fabiano e Sebastiano, dove ha apposto una croce in corrispondenza della parte in questione. 49. ff. 156v-157v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo. 50. ff. 157v-160tit. Due sermoni per la natività di Giovanni Battista 51. ff. 160v-161v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 52. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantina - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 53. ff. 162v-167 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 54. ff. 167-168 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Acta sanctorum apostolorum Petri et Pauliaddit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note La frase iniziale è copiata in carattere semionciale tra la passione precedente e questa, andando a capo a entrambi gli estremi (senza dunque legarsi graficamente più all'una che all'altra). L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. 55. ff. 168-171v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 56. ff. 171v-172v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 57. ff. 172v-176 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sanctorum martyrum Romuli, Marchitiani, Charissimi et Crescentiiinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglio 58. f. 176r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 59. ff. 176v-178 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data, come in altri leggendari qui descritti, è anticipata di un giorno. 60. ff. 178-180 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita et ambulantia viri Dei nomine Alexisinc. Fuit vir magnus et nobilis Euphemianus nomine dives valde - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 61. ff. 180-183 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 62. ff. 183-185 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 63. ff. 185v-187 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 64. f. 187 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 65. f. 187r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 66. ff. 187v-188v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei codici laurenziani, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti. 67. ff. 188v-189v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xistum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote La sezione si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, incorporando la prima frase della parte relativa a Sisto. 68. ff. 189v-193 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 69. ff. 193-194v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. De miraculis de inventione corporis beati Stephani proto martyrisinc. Factum est cum esset reconditum corpus sancti Stephani protomartyris Ierosolymis - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloria Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 70. ff. 194v-195v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti pape et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 71. ff. 195v-197 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyrisinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 72. ff. 197-199 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Nel margine inferiore dell'ultima pagina un glossatore rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Cecilia. 73. ff. 199-200v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Hippolyti martyrisinc. Sanctus Hippolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 74. ff. 200v-201 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Come nel ms. Edili 135, sono copiate di seguito come un unico testo tre passiones riferite a due diversi santi omonimi. In questa è omessa l'ultima frase. 75. f. 201r-v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbe vocant ab ipso conditoris - expl. ista est Cassiani gloria suggere Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il carme è interrotto ai vv. 94-95 sui 106 che lo compongono (cfr. l'edizione di Cunningham, p. 329). Indistinto dal testo precedente e dal seguente. 76. f. 201v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martyrii Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Questo Cassiano è venerato il 3 dicembre, ma ovviamente l'accorpamento con il dossier sull'omonimo italiano fa sì che il testo vada riferito alla data di quest'ultimo. 77. ff. 201v-202 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 78. ff. 202-210 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione sancte Marieinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 79. ff. 210-214vtit. Quattro sermoni per l'Assunzione, attribuiti il primo a Giovanni Cristostomo, i due seguenti a Leone, anonimo l'ultimo 80. ff. 215-216 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 81. ff. 216-218v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agostonote Anticipato di un giorno rispetto alla data consueta, come in molti altri dei codici qui censiti. 82. ff. 218v-219v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesiiinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesie omnes episcopi - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 83. ff. 219v-221 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gratiam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agostonote Il prologo non è distinto dal testo. 84. ff. 221-226 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Natale sancti Augustini episcopi actus et vita eiusinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 85. f. 226r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pilati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 86. ff. 226v-227 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item unde suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis - expl. et Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 87. f. 227r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 88. ff. 227v-228v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 89. ff. 228v-230 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 90. ff. 230-233v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cuius est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 91. ff. 233-237v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Matthei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Artafax apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Artafax illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 92. ff. 238-240v - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Candidi, Innocentii, Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Diocletiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote In realtà la data indicata è kal. oct. , ma poiché si prosegue regolarmente con gli ultimi giorni di settembre si tratta certamente di una banale omissione del numero X iniziale. 93. ff. 240v-242v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 94. ff. 242v-244 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., additamentum tit. Dedicatio beati Michahelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia appositus indicat inc. Erat in ea civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembrenote Il testo è scandito da titolature interne, come in altri codici descritti: De inventione basilice , De victoria sancti Michahelis e Dedicatio basilice Michahelis . 95. ff. 244-247v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita vel obitus beati Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Come in altri codici laurenziani, la prima parte del testo (fino alle parole: compendiosa brevitate poterunt scire ) è distinta come prologo. 96. ff. 248-253v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita vel actus sancti Remigii Remensisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Dum Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepulturam - expl. et pro universa civitate Iherusalem. Octingentesimo quinquagesimo primo cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice nonagentesimo quinquagesimo nuper adhuc ampliata ipsa ecclesia - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime clareret - expl. cum omni gaudio celebremus Dei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula in eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 251v, dove si inserisce il titolo Miraculum de translatione , 252v e 253). 97. ff. 253v-255 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyrisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 98. f. 255r-v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domniniinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 99. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
epilogo
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. cotidie virtutum insignia declarantur epil. inc. Quis enim sermo vel qui lingua - expl. septimo idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 100. ff. 258-260v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item sermo eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 260v-263 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Callixtiinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum in eadem civitate sub die quartadecima kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 102. ff. 263-266 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galliinc. Cum perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote L'explicit corrisponde al cap. XI del libro I dell'opera (= PL 114,988A), come in altre copie qui descritte. Suddivisione in nove sezioni. 103. ff. 266-268v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per universa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre 104. ff. 268v-270 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. a Christianis reconditum est corpus eius octavo kalendas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium, virtus et potestas in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 105. ff. 270-274v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeprol. inc. Simon zelotes qui interpretatur zelus - expl. cuius festivitas celebratur quinta kalendas novembris inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illic meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. 106. ff. 274v-276v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit - expl. ubi orationes eorum efflorent usque in hodiernum diem, regnante Domino Iesu Christo nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote A margine della conclusione uno dei glossatori rimanda per Eufrosino alla leggenda di Silvestro, e l'altro aggiunge l'indicazione del foglio (il terzo) all'interno di essa. 107. ff. 276v-277v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 108. ff. 277v-278v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitilleinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre in foro sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 8 novembrenote La data liturgica consueta è il 12 maggio, ma questa collocazione nei primi giorni di novembre, tra il 2 e l'8, si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Mugellano 13 e Pl. 30 sin. 4. 109. ff. 278v-282 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum quatuor coronatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 110. ff. 282-284 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 111. ff. 284-292 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martiniprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 112. f. 292r-v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Il testo va a capo rispetto al precedente, come un normale paragrafo tra gli altri. 113. ff. 292v-293 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, il testo è impaginato come se si trattasse di altri paragrafi di un'unica opera. 114. ff. 293-294 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Erat namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis item IV inc. Opere pretium est enim etiam illud inserere lectioni - expl. aut certe factum cognovimus silere non quivimus Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Le ultime due sezioni sono dotate di titolatura propria: rispettivamente Item sermo sancti Ambrosii de eiusdem transitu e Item quando corpus eius translatum est . 115. ff. 294-295 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britiiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 116. f. 295r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Actus vel miraculum sancti Fridianiinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. ubi nunc usque hodie fulgent eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 117. ff. 295v-302 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Cuius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Al f. 299 a margine è segnalata la parte con la passione di Tiburzio, Valeriano e Massimo. 118. ff. 302v-304v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. in civitate Cersona provincie Licie die nona kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 119. ff. 304v-305v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. De puero per totum annum sub aqua vivo conservato a sancto Clementeprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembre 120. ff. 305v-307v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. et conditus est in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. earumdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote L'epilogo non è distinto dal testo. 121. ff. 307v-308 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Natale sancti Prosperiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo presenta una grave lacuna interna dovuta alla perdita del bifolio centrale del quaternione, tra gli attuali ff. 307v e 308. Poiché di seguito si ripete esattamente la stessa omelia (di mano del copista, dunque per una svista originaria), si può ipotizzare che il bifolio sia stato volontariamente eliminato, per ridurre al minimo la duplicazione. 122. ff. 308-311v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo è questa volta integro. Nella tabula iniziale compilata sul II foglio di guardia esso fu registrato una sola volta, con il numero di pagina (307) della sua prima comparsa. 123. ff. 311v-314v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentiiinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 27 novembrenote La data (in alternanza con il 26) appartiene in realtà a Gaudenzio Campano venerato a Fiesole, mentre il Novarese è ricordato il 22 gennaio; lo stesso spostamento si riscontra in altri codici qui descritti. 124. ff. 314v-317v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi martyrisinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembrenote Parte della colonna sinistra e la destra restano vuote. Un'altra mano comincia un nuovo testo, ma si interrompe alle prime parole: In sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis. [questa prima parte in forma di rubrica] Sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis qui passi sunt .
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Bandini, Catalogus , I , 581-96; Berg, Studies , 241
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 2
Leggendario (2 luglio - 30 novembre), cui sono aggregati altri scritti anche agiografici
orig. Firenze La composizione del santorale suggerisce un'origine toscana, e più specificamente fiorentina, almeno per la prima sezione del composito.
U.C. I, ff. 1-134 ; sec. XII terzo quarto I. ff. 1-134v , acefalo Leggendario (2 luglio - 30 novembre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Solo una volta compare una suddivisione in lectiones , aggiunta a margine. note Perduta la prima parte del manoscritto; nel primo foglio conservato rimane la sola dossologia finale del testo che precedeva la passione di Processo e Martiniano, non identificabile. Nell'ultimo foglio rimane una parte di colonna vuota: anche se il seguito del manoscritto non è continuativo, a causa di una perdita di fogli, molto probabilmente la sequenza di vite e passioni si chiudeva qui già in origine. 1. ff. 1r-v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 2. ff. 1v-2v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustiole virginisinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est Christianis - expl. ubi florent orationes eius usque ad hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita et immortalia saecula saeculorum Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 3. ff. 2v-5v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
carmen tit. Natale sancti Romuli martyrisinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam - expl. ad radicem montis sepelierunt miliario plus minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote Un carme in dieci versi elegiaci accompagna il sermone. 4. ff. 5v-6v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote La titolatura recita in realtà IV idus iulii , probabilmente però da leggersi VI , in accordo con la data normale per il culto della santa. 5. ff. 6v-7 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. et magne virtutis ostenduntur, ad laudem et gloriam Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Rufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote La titolatura indica eodem die rispetto alla precedente: valgono le medesime considerazioni, poiché anche questa coppia di sante è normalmente venerata il 10. 6. ff. 7-8v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Natale sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianis - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 7. ff. 8v-10 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
carmen tit. Passio sanctorum Quirici et Iulitteinc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. in Antiochio in Tharso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 15 luglio (non indicata)note La data cui il testo era destinato è ricavabile per confronto con gli altri manoscritti qui censiti (cfr. le osservazioni in Edili 132). 8. ff. 10-11v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alexi confessorisinc. Fuit Romae vir magnus et nobilissimus Euphemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 9. ff. 11v-12 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passiones ordinem conscribendi mentis gressus ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. complevit autem agonem martyrii sui beatissima Margarita martyr Christi et virgo XIII kal. augusti, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per cuncta saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Una mano differente barra la data indicata nella titolatura e la sostituisce con: III idus iulii . 10. ff. 12-13v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Natale sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 11. ff. 13v-14 - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Natale sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre non voluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio 12. ff. 14v-17 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Natale sancti Apolinaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 13. ff. 17-19 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi apostoliprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. in Achaia Marmarica natalis eius celebratur octava kalendarum augustarum inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 14. ff. 19-20 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cuius sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 15. f. 20r-v - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstiani necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi et factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 16. f. 20v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopi et martyrisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 17. f. 21r-v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predium suum iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Prima parte della passione ciclica, come sempre trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente che riguarda propriamente i due santi della titolatura. 18. ff. 21v-22v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. in cimiterium Pontiani, in quo loco multa beneficia exuberant usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 19. ff. 22v-23 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (cfr. BHL 5107)
tit. Natale sanctorum Machabeoruminc. In illis diebus Eleazarus de primoribus scribarum - expl. novissime autem et mater consummata est Machabaei (septem fratres) mart. : Passiodata liturgica 1 agosto 20. ff. 23-26 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. VIIII kal. septembris Valeriano tercio et Gallieno secundo consulibus, apud nos regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 21. ff. 26-27 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL S 7808 b / 7809)
prol.tit. Passio sanctorum Xysti episcopi, Felicissimi et Agapitiprol. inc. Systus natione Grecus et phylosophus sedit (...) Eodem tempore Decius Cesar - expl. presentari noctu intra civitatem in Tellude inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimiterio Pretextati sub die septimo iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Deo Patre in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Premesso un prologo che include il profilo del Liber Pontificalis e un segmento della passione di Policronio, del cui ciclo Sisto fa parte. 22. ff. 27-28 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Hylariani monachiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cuius est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 23. ff. 28-29v - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL S 2059 b)
tit. Passio sanctorum martyrum Cyriacy, Largi et Smaragdi atque Crescentii sociorumque eiusinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum orta est seditio Christianorum - expl. et beneficia exuberant omnibus querentibus auxilia eorum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres : Passiodata liturgica 8 agosto 24. ff. 29v-31 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. in praedio Ciriace vidue in agro Verano IIII iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 25. ff. 31-35 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (cfr. BHL S 2315)
tit. Vita sanctorum septem dormientium qui in Epheso dormieruntinc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. secuti sunt imperatorem Constantinopolim glorificantes et laudantes Deum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Dormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 11 agosto 26. ff. 35-36 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL S 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. In diebus illis regressus Ypolitus post tertium diem venit in domum suam - expl. sicque omnes martyrio coronati sunt ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 27. f. 36r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata penatis etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo cum gratia reddidit et coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 28. ff. 36v-37 - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Villa forum strati ut Cornelius, hoc novali urbem vocant - expl. dextris successibus utor, domum revertor, Cassianum predico tit. finale Explicit passio sancti Cassiani martyrisCassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Versusdata liturgica 13 agostonote Il testo è distinto dal precedente andando a capo; la disposizione delle titolature iniziale e finale mostra come fossero concepiti unitariamente. 29. ff. 37-38 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 30. ff. 38-40 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliinc. Indiae tres esse ab hystoriographis asseruntur - expl. perfectis pluribus bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agostonote La titolatura indica, come si è più volte riscontrato, la data in uso nell'Italia settentrionale. 31. f. 40r-v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano erant per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopi - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius eodem die quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 32. ff. 40v-42 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 33. ff. 42-45v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (cfr. BHL 792)
prol.tit. Vita vel actus beati Augustini episcopiprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africa, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Africa civitate Thagastensi ortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Variante del testo già riscontrata in altre copie qui censite. 34. f. 46 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pilati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kalendarum septembrium, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 35. f. 46r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Unde de quo suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. ei gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 36. ff. 46v-47v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita vel acta beati Salvii confessorisinc. Licet sit studium hystoriarum seriem prosequi - expl. duo filii regis quos superius memorati abierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 11 settembrenote La data è posticipata di un giorno. 37. ff. 47v-48 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam nominis Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 38. ff. 48-49 - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cypriani martyrisinc. Imperantibus Valeriano quarto et Gallieno tertio consulibus tertia kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem Cyprianus beatissimus martyr die octavodecimo kalendarum octubrium sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre 39. ff. 49-50 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 40. ff. 50-52v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kalendas octubris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 41. ff. 52v-56 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo, mentre si va a capo per l'epilogo. 42. ff. 56-58 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauritii, Exsuperii, Candidi, Innocenti atque Victoris cum sociis suisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 43. ff. 58-59v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea quinto kalendas octubris, agente Lisio preside, imperatoribus Dioclitiano atque Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Prologo indistinto dal testo. 44. ff. 59v-61v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. In festivitate sancti Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre 45. ff. 61v-64v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quantum mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 46. ff. 65-69v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vite sancti Remigii archiepiscopi et confessorisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universam sanctam civitatem Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. Cuius ergo gloriosam venerabilemque ac devotissimam cum omni gaudio celebremus solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula saeculorum Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Solo le prime due parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo (f. 67v), con una titolatura specifica per la seconda: Miraculum de translatione sancti Remigii . Le altre si succedono nel f. 68v. 46. ff. 69v-70 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 48. f. 70r-v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 ottobrenote Il santo è collocato un giorno dopo la sua data consueta. 49. ff. 70v-72v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
epilogo
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. cotidie virtutum insignia declarantur epil. inc. Quis enim sermo vel que lingua - expl. octavo idus octobris sub Domitiano principe apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 10 ottobrenote Come nel caso precedente, la normale data liturgica sarebbe il 9 ottobre. 50. ff. 72v-74v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item omelia eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominator et regnat ex tunc per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatio 51. ff. 74v-77 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita beati Cerbonii episcopi in Populonia civitateprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad vitam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobre 52. ff. 77-78v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti episcopiinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 53. ff. 78v-81 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita beati Galli abbatisinc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vita + miraculadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A); la stessa sezione si trova in altri manoscritti laurenziani. 54. ff. 81-83 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem hac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre 55. ff. 83-86 - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginumitem I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobrenote Il testo è suddiviso in lectiones , almeno sette visibili; non sono invece distinte le tre parti (il passaggio dall'una all'altra avviene rispettivamente ai ff. 85 e 85v). 56. ff. 86-89v - Vita sancti Donati Faesulani ep. (= BHL 2306)
prol.tit. Vita beatissimi Fesulani pontificis et Christi confessoris Donatiprol. inc. Litterarum luce perfusa etiam memoria minime digna attentius aure - expl. quatenus eisdem intercedentibus mercedem consequamur vitam eternam inc. In nomine igitur Patris et Filii et Spiritus Sancti beatissimi confessoris et sacerdotis Dei - expl. quatenus te ducente sic transeamus per bona temporalia ut pervenire mereamur ad eterna, ipso prestante qui vivit et regnat in saecula saeculorum Donatus Faesulanus ep. : Vitadata liturgica 22 ottobre (non indicata) 57. ff. 89v-93v - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
tit. Vita sancti Crisci martyrisinc. Igitur temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos indicta - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis IIII nonus mai sub Decio imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III : Passiodata liturgica 24 ottobre 58. ff. 93v-94v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Natale sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum est corpus eius VIII kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium, virtus et potestas in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 59. ff. 95-98 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Natale sanctorum apostolorum Symonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerint pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias episcopus Babilonis - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultimo decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre 60. ff. 98-99v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Natale sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre 61. ff. 99v-100 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Natale sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 62. ff. 100v-103 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Natale sanctorum quatuor cononatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 63. ff. 103-104v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Natale sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 64. ff. 104v-110 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopiprol. inc. Plerique mortales studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniarum oppido fuit oriundus - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 65. f. 110r-v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Segue la vita a capo, priva di titolatura propria. 66. ff. 110v-111 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. anno CCCCXII Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Segue a capo il testo precedente e allo stesso modo distingue le due parti. 67. f. 111r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Erat namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus retinet letum cum sanctis item IV inc. Opere pretium est enim etiam illud inserere lectioni - expl. aut certe factum cognovimus, silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Miracula + translatiodata liturgica 11 novembrenote I due capitoli dell'opera sono distinti tra loro andando a capo. 68. ff. 111v-112v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Natale sancti Britii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 69. f. 112v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Vita beati Fridiani episcopi et confessorisinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. fulgent eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 70. ff. 112v-118 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Natale sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 71. ff. 118-120 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis episcopiinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. in civitate Cersona provintie Licie kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 72. f. 120r-v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.tit. De puero per totum annum sub aqua vivo conservato a sancto Clemente episcopoprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Prologo indistinto dal testo. 73. ff. 120v-122 - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Chrisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. earundem epil. inc. Ceteras sanctarum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica; le diverse sezioni che la compongono, fino a quella finale relativa ad Anastasia, sono tra loro distinte andando a capo. 74. ff. 122-123v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum Cyonie, Hyrene et Agapes Diocletianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia IIII nonas aprelis et in ipsis nominis Herene apud Saloniam Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembre 75. ff. 123v-125v - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 76. ff. 125v-126 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. passa est autem in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Passiodata liturgica 24 novembre 77. ff. 126-128v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Prologo indistinto dal testo. 78. ff. 128v-131 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita beati Gaudentii [a. m. ]inc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 26 novembre (non indicata)note Pur essendo assente una titolatura originaria, si può collocare in questa data liturgica il testo per confronto con le altre occorrenze nei leggendari qui censiti, dove il santo novarese è sempre ricordato nella data propria dell'omonimo campano venerato a Fiesole. Un'altra mano integra il titolo qui trascritto. 79. ff. 131-133v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi martyrisinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis martyribus conferre dignatus est, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre 80. ff. 133v-134v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Romam [Lucio archidiac. adscripta] (= BHL 7878-7879)
prol., additamentum tit. Translatio sancti corporis Stephaniprol. inc. Quamvis sanctorum mors in conspectu hominum vilissima videatur - expl. fideliter prestolantibus sine mora retexam inc. Tempore illo Theodosii imperatoris filia Rome graviter a demonio torquebatur - expl. quia ibi eorum florent orationes et florebunt in saecula saeculorum addit. inc. Translatum est autem corpus - expl. quod adnuat nobis Christus promereri ad suam laudem et eorum qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus permanet in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Prologo e aggiunta finale non sono distinti dal testo.
U.C. II, ff. 135-142 ; sec. XII terzo quarto II. f. 135 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Homiliae XL in Evangelia , lib. I om. V (seconda parte)note Il fascicolo che si apre con questo frammento è rilegato fuori sede: l'inizio del testo si trova nell'attuale f. 142r-v: bisogna concludere che i ff. 139-142, aperti da un testo acefalo dunque a loro volta non iniziali di un codice, si trovavano in origine prima del f. 135.
III. ff. 135-138v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis , mutili (= BHL 4862-4863-4864-4865-4866)
suddivisione lectiones Divisa in otto lectiones . carmen carmen inc. Emptus est hic a me qui nomine nominor Ade / ad laudem Christi mediatoris crucifixi / et pariter sancti confessoris Leonardi inc. Beatissimus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum languores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum miracula inc. Preterea post transitum sancti Leonardi - expl. a sancto Leonardo revertor pro eius amore Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vita + miraculadata liturgica 6 novembre (non indicata)note I miracoli sono distinti andando a capo (f. 137v); il testo rimane mutilo a causa della perdita dei fogli seguenti. Fra i tre versi introduttivi e la vita si colloca la miniatura sopra descritta, alta quasi mezza colonna: chiaramente al santo si volle dare un particolare rilievo. Il copista è diverso da quello della prima parte dell'unità codicologica (che potrebbe coincidere con lo scriba del leggendario precedente). A quanto insomma si può ricostruire, la vita di Leonardo fu aggiunta posteriormente al termine di un insieme di sermoni, che doveva costituire il contenuto originario del manoscritto.
IV. ff. 139-141 , acefalo Sermone sulle beatitudini
V. ff. 141-142 - Augustinus Aurelius , Sermones , sermone CXXII
VI. f. 142r-v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Homiliae XL in Evangelia , lib. I om. V (prima parte)
U.C. III, ff. 143-145 ; sec. XIII VII. ff. 143-144 Sermone per Ognissanti
VIII. ff. 144-145 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL 913)
Passio sancte Barbare virginis et martyrisinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapus nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem beatissima sanctissima martyra Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Domino Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Barbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembre (non indicata)note Il testo non coincide del tutto con la voce BHL indicata, cui si avvicina comunque più che a tutte le altre.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Bandini, Leopoldina , II , 272-80; Berg, Studies , 281-2