Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Amiat. 2
Leggendario per l'intero anno originario dell'abbazia del Monte Amiata
orig. San Salvatore al Monte Amiata (Abbadia San Salvatore, Siena), S. Salvatore al Monte Amiata, abbazia OSB
U.C. I, ff. 1-51 e 60-341 ; sec. XI med. I. f. 1 , frammento acefalo Esposizione dell'epistola ai Filippesi
II. ff. 1v-6 Letture per il Natale, con esposizione del Liber generationis
III. ff. 6v-9v Tre sermoni per S. Stefano
IV. ff. 9v-10 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
Passio beati Iohannisinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)
V. ff. 10-51v Ventinove sermoni anepigrafinote L'ultimo sermone rimane mutilo a causa di una delle frequenti cadute di fogli che segnano il codice.
U.C. II, ff. 52-59 ; sec. XI VI. ff. 52-59v , mutila Esposizione anepigrafa sulle epistole paolinenote Singolo quaternione aggregato all'unità principale.
VII. ff. 60-341v , mutilo Leggendario (30 novembre - 22 novembre)ordinamento Per circulum anni tabula note Il f. 60r-v è occupato da una tavola dei contenuti della raccolta, con indicazione delle rispettive pagine, che permette di ricostruire quali testi fossero presenti nei fogli ora perduti. 1. ff. 60v-63 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beati Andree apostoliAndreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 63-65 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare martyrisinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte BarbareBarbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembrenote Il testo non coincide del tutto con alcuna voce BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata. 3. ff. 5-12v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6119)
tit. Acta sancti Nicholai archiepiscopiinc. Temporibus Constantini Magni imperatoris inconstantia facta est dissensio in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec glorificantes et collaudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper et in saecula saeculorum tit. finale Explicit acta sancti Nicolai episcopi et confessorisNicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre 4. ff. 67-68 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL S 6156 g)
tit. Obitu sancti Nikolai episcopi et confessorisinc. Post hec et alia multiplicium virtutum insignia - expl. temporibus Iustiniani Christianissimi et orthodoxi imperatoris et beatissimi patriarche Macarii, regnante Domino nostro Iesu Christo super omnia condecet honor et gloria in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Transitusdata liturgica 6 dicembre (non indicata) 5. ff. 68-72 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Lectionem sancti Nikolaiinc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia exortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini famulus remisit ad propria, magnificantes Dominum nostrum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritus Sancto unus Deus equali magestati equali potestate per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note All'explicit consueto viene giustapposto quello della parte successiva della vita (cfr. BHL 6106). 6. ff. 72-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris cap. IIIIinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die septimo idus decembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti SaviniSabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 7. ff. 74-75 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Siciliam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebesceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Syracusana sub die idus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginisLucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata) 8. ff. 75v-82 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL S 8143 d [prol.] - BHL 8136)
prol.tit. Tomeprol. inc. Thomas qui dicitur Didimus abyssus - expl. ibique sepultus est, cuius natalis celebratur duodecimo kalendas ianuarias inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. et ad gaudia sempiterna pervenire, per eum qui vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre (non indicata) 9. ff. 82v-83vtit. Confessio fidei note Testo aggiunto da una diversa mano in fogli rimasti vuoti. 10. ff. 84-85v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletinoinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit in nos iusti, ipsi honor et gloria et imperium per infinita saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Gregorii SpoletiniGregorius presbyter Spoleti martyr : Passiodata liturgica 24 dicembre (non indicata)note La titolatura resta nella traccia marginale, anche se non fu poi realizzata dal rubricatore. 11. ff. 85v-87v - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
inc. Factum est autem ut inlustris vir Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. et sepulta in civitate Tribulana, cum laude Christi Domini nostri, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Victoria Romana virgo mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata) 12. ff. 87v-88 - Passio sanctorum Anatoliae et Audacis in dioecesi Reatina mart. (= BHL 418)
inc. Sancta autem Anatolia cum esset in ieiuniis et orationibus adtonita die ac nocte - expl. et ubi revelatum est posuerunt eum benedicentes Dominum ex hoc nunc et usque in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Victorie et AnatolieAnatolia et Audax in dioec. Reatina mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo, e la titolatura finale conferma come fossero concepiti come passione unica. 13. ff. 88-92v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laodicie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac vita qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit adsumtio sancti Iohannis evangelisteIohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo. 14. ff. 92v-107 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7740 [liber II] - / [pars III] - 7742 [pars II C] - 7734 [item VIb])
prol.tit. Acta vel vita sancti Silvestri episcopiprol. inc. Historiographus noster Eusebius - expl. quod me iubendo inchoare fecisti liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam pars III inc. Transactis aliquantis diebus itaque pontifices universorum templorum - expl. et perpetuam tranquillitatem et inestimabilem largire non desistit pars II C inc. Sanctus autem Silvester ex patre Rufino natione Romanorum sedit - expl. cui successit Marcus diaconus eius item VIb inc. Post hec Constantinus augustus habiit bellum cum gente Scitarum - expl. et appellata est Constantinopolim idest Constantini civitas usque in hodiernum diem tit. finale Explicit acta vel dicta sancti Silvestri papeSilvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 98v), mentre si va a capo per i due segmenti successivi (ai ff. 104v e 106v, rispettivamente), e di nuovo di seguito con l'ultimo. 15. f. 107r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis in Pincisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 16. ff. 107v-108v - Passio sancti Pontiani Spoleti mart. (= BHL 6891)
tit. Sancti Pontianiinc. Temporibus Antonini imperatoris facta est persecutio Christianorum ut idolis immolarent - expl. et dederunt omnes gloriam Deo, qui vincit inimicos et coronat sanctos suos; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Pontianus Spoleti mart. : Passiodata liturgica 14 gennaio 17. ff. 108v-110 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 18. ff. 110-111v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2164)
prol.tit. Passio sanctorum Diodori et Marinianiprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus - expl. ubi plurimis hodie coruscant miraculis, ad laudem et gloriam Domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor laus et imperium et nunc et in omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 17 gennaionote Data nella quale è ricordata la traslazione: nelle altre occorrenze in codici laurenziani i santi compaiono al 1° dicembre, dies natalis . 19. ff. 111v-113v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abbacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata) 20. ff. 113v-124v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Sebastiani martirisSebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata) 21. ff. 124v-127v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirent, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Agnetis virginis et martyrisAgnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 22. ff. 127v-130v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. Passio sancti Vincentiiinc. Cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. dum plurima eorum numerosius consecrat cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 23. ff. 130v-136v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (= BHL 408)
prol.tit. Passio sancti Anastasiiprol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. sic incipiam enarrationis sermonem Domino protegente inc. Hic quidem erat de Persidis regione Razech vocabulo - expl. per Domini gratiam et interventu beati Anastasii martyris, ad gloriam et laudem omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi qui glorificatur in sanctis suis, cui est honor et gloria et potestas atque maiestas per inmortalia saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata) 24. ff. 136v-138v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1375)
tit. Passio sancti Blasiiinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 25. ff. 138v-141 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos per merita sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 26. ff. 141-142v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentiniinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in inmortalia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum ValentiniValentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 27. ff. 142v-146 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteinc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brexiana orti parentibus - expl. et consummata est gloriosissima eorum passio sub die XV kalendarum martiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Faustini et IoviteFaustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraio 28. ff. 146-147v - Passio sancti Matthiae ap. , mutilatit. Passio sancti Mathie apostoliinc. In illo tempore erant omnes apostoli collecti in unum - expl. et fratres eius Iacobus et Simon et cum audis Mathias apostolus : Passiodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo, che non pare identificabile con quelli repertoriati, rimane mutilo a causa della perdita di un fascicolo tra gli attuali ff. 147 e 148 (l'indice che precede il leggendario permette di ricostruire che vi erano contenute la vita di Gregorio Magno e la passione di Tiburzio e Valeriano, della quale resta solo un frammento finale). 29. f. 148 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. , acefala (= BHL 8486)
inc. fidem servatis. Ite ad coronam vite - expl. qui resurrectionem se inventurum phoenicis exemplo suscepit Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart. : Passiodata liturgica 14 aprile (non indicata)note Del testo, a causa della perdita sopra ricordata, sopravvive solo il tratto finale; le prime parole si possono leggere in Mombritius II, p. 605 l. 57. 30. ff. 148-150v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. , e Adalbertus Pragensis, Homilia in natali s. Alexii confessoris Edessae et Romae (cfr. BHL 286-298)
carmen tit. Vita sancti Alexii homini Deiinc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. qui eum pro Roma orantem se exaudire promisit qui trinus in personis et unus in substantia vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitanote Le due vite delle voci BHL indicate sono tra loro unite, senza un visibile punto di congiunzione. La data non è riportata nella titolatura, ma evidentemente il testo si vuole riferito agli ultimi giorni di aprile (non al 17 luglio, data abituale). 31. ff. 150v-152 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276-5272)
additamentum tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum laudatio inc. Marcus itaque evangelista Dei et Petri in baptismate filius - expl. qui autem incrementum prestat, Deus est Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 32. ff. 152-154 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Vitalis IIII kal. ma., Protasii et Gervasii quod est XIIII kal. iul.prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 28 aprilenote Come spiega la titolatura, la coppia di santi è anticipata rispetto alla data propria (19 giugno) perché legata qui alla ricorrenza del padre Vitale; nella giusta sede viene apposto un rimando a questo punto del codice (cfr. infra, item 55). 33. f. 154r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostolilaudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitia kalendas maias celebratur inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem salvatoris - expl. pro omnes qui credunt in unum Deum Patrem invisibilem omnipotentem et in Iesum Christum Filium eius unigenitum Dominum nostrum et in Spiritum Sanctum procedentem ex Patre et Filio qui vivit et regnat Deus nunc et semper in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 34. ff. 154v-155 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - 4093)
prol.tit. Sancti Iacobiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. eius natalitia celebrantur kalendas madii inc. Iacobo apostolo presidente cathedram - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 35. ff. 155-156v - Inventio et translatio sanctae Crucis , mutila (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertio regnante venerabili Dei cultore magno viro Constantino - expl. non enim intellexistis sermonibus prophetarum, quemadmodum de Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggionote Mutilo della seconda parte, a causa della perdita dei due fascicoli seguenti (dove si leggevano, a quanto permette di ricostruire la tabula iniziale, le narrazioni su Alessandro, Giovenale, Gordiano, Cristina e Antimo, del quale resta un frammento). In corrispondenza di questo iato si trova inserito un foglio di altra provenienza, con un frammento di commento ai Salmi. 36. f. 157 - Passio sancti Anthimi presb. mart. , acefala (cfr. BHL 561)
inc. inter se ceperunt. Nos eum ad pedes rasimus - expl. in quo loco exuberant orationes eius ad salutem omnium in Christo credentium, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart. : Passiodata liturgica 11 maggio (non indicata)note Il frammento superstite alla perdita prima ricordata appare una parafrasi del testo edito negli AASS Mai II (in particolare alla p. 617E-F). 37. ff. 157-158 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimis imperatoribus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 38. ff. 158-161v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achileiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Vita + miraculadata liturgica 12 maggio 39. f. 161v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloaca Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note A capo rispetto al testo precedente, con lo spazio per un'iniziale propria rimasto però vuoto. 40. f. 161v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speluncis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui descritti (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione sanctoruminc. Eutyches, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 42. f. 162v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini nostri iesu Christi usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Anche questa sezione della passione collettiva segue senza distinzione il testo precedente. 43. f. 163r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei - expl. in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit tit. finale Explicit passio Domitille Theodore et EufrosyneDomitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Resta vuoto lo spazio destinato alla rubrica e all'iniziale. 44. ff. 163v-164v - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Acta sancte Potentianeinc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit relatio de sancta PudentianaPudentiana Romana virgo : Vitadata liturgica 19 maggio 45. ff. 164v-165v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4609)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementi confessorum Christi in Antonia civitate, qui Voluterre vocaturinc. O quam perfectum et mirabile satisque honestum laicus - expl. beatissimus Iustus et Clemens de presenti seculo cum gloria migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata) 46. ff. 165v-166v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4610)
oratio tit. Item alius sermoinc. Sed et orationem et vestigia eorum apparuit super lapidem - expl. plurimas virtutes et miracula ostendit Dominus per sanctos suos ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum oratio inc. Da ecclesie tue quesumus - expl. tympanis valeat concinere Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Come per il testo precedente, questo codice è il riferimento in base al quale si sono create le voci BHL. 47. ff. 166v-167v - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL 2860)
tit. Passio sancti Fortunati atque Felix martirisinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exivit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Fortunatus et Felix martyres Christi sub die kal. iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Felix et FortunatiFelix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 giugnonote A partire da questo testo il copista numera a margine i capi del leggendario (questo porta il numero 57, anche se nella tabula iniziale occupa il 44° posto). 48. ff. 167v-169v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri nos martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace tit. finale Explicit passio sancti Marcellini et PetriMarcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 49. ff. 169v-172v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Herasmi Antiocensis civitatis episcopoinc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore - expl. in celum penetravit IIII nonarum iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti HerasmiErasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 2 giugno 50. ff. 172v-174 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multas persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Laurentini et Pergentini sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Laurentini et PergentiniPergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 51. ff. 174-176v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et FelicianiPrimus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 52. ff. 176v-177v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Passio sanctorum martyrum Basilidis et Mandalisinc. In civitatem Orientalis cum esset beatus Basilidis in officio Platonis prefecti - expl. ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumBasilides et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 10 giugno 53. ff. 177v-180 - Passio sancti Bonifatii Tarsi mart. (= BHL 1413)
tit. Passio sancti Bonifatii martyrisinc. Temporibus Dioclitiani quater et Maximiani ter impiissimorum imperatorum orta est seditio maxima - expl. victorie coronam adsumens, in gloriam et laudem Dei Patris et unigeniti Filii eius et Spiritus Sancti nunc et semper et in cuncta saecula tit. finale Explicit passio sancti Bonifatii martyrisBonifatius Tarsi martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 14 maggio 54. ff. 180-183 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sancti Viti, Modesti et Crescentieinc. In provincia Lucia sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. qui confirmat servos suos et tanta gloria prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Viti, Modesti et CrescentieVitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Explicit alternativo segnalato nella nota che segue la voce BHL. 55. f. 183r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelliinc. Diebus itaque accepte dilationis expletis, Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum - expl. in quo loco exuberant beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus et Marcellianus Romae mart. : Passiodata liturgica 18 giugnonote Estratto dalla passione di Sebastiano. A margine si legge il rimando Passio Gervasii et Protasii require retro cap. XLIII infra passio sancti Vitalis . 56. ff. 183v-184 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius corpus Christiani venerabiliter sepelierunt in Ostia Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 57. ff. 184-185 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3238)
inc. Preterea Iulianus cesar captus cupiditate sacrilega - expl. et ab ipso Terrentino descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et PauliGallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente senza una propria titolatura. 58. ff. 185-191 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Passio sanctorum VII dormientiuminc. In tempore illo regnante imperatore facta est ingens persecutio Christianorum. Decius autem descendit - expl. et in gaudio fidei glorificantes et conlaudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias enim agentes Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum septem dormientium, qui in Epheso dormiuntDormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 giugno 59. ff. 191-195v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.prol. inc. Paulus qui interpretatur pius ortus ex tribu Beniamin - expl. capite truncatus est ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria et virtus et imperium in omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Pauli apostoli a Lino episcopo Romano grece edita feliciterPaulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 60. ff. 195v-197 - Hegesippus pseudo , Historiae libri V Flavii Iosephi librorum de bello Iudaico versio latina (= BHL 6648)
additamentum tit. Passio beatissimorum apostolorum Petri et Pauli ex historia Iosephi Iudaice captivitatis, quam beatus Ambrosius de greco transtulit in latinum inter ceterainc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce, alter gladio necati sunt addit. inc. Desertus igitur Nero - expl. Petrus itaque et Paulus apostoli Dei passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo tit. finale Explicit passio apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Presente l'appendice sulla morte di Nerone che la BHL segnala, senza un numero proprio, a p. 967. 61. ff. 197-202v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6657-6658)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domni mei Petri apostoli quod vidi scripsi tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 62. ff. 202v-204 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Processi et MartinianiProcessus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 63. ff. 204-205v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustioleinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelierunt iuxta muros civitatis Clusine, ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Mustiole martyrisIrenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 64. ff. 205v-206 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5623)
tit. Sermo de translatione sancti Martiniinc. Oportunum est enim illud inserere lectionem qualiter sanctum corpusculum beati Martini - expl. Nos vero de quanto nostro tempore aut fieri vidimus aut factum certe cognovimus silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Translatiodata liturgica 5 luglionote Data posticipata di un giorno rispetto alla ricorrenza della traslazione a Tours. 65. ff. 206-211 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5303 b)
epilogo
tit. Passio sancte Margarite virginisinc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ac venerabilem adscensionem in celis - expl. benedictus qui venit in nomine Domini rex Israel epil. inc. Ego enim Theotimus tulit reliquias beate Margarite - expl. et beatissime Margarite memoriam facite ut in suas preces nos commemoret ante Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus nunc et in eterna saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beatissime Margarite virginisMargarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 5 luglionote La data propria della santa è il 20 luglio. 66. ff. 211-212 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
prol.tit. Sancte Felicitatis cum VII fillis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contemnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Felicitatis cum VII filiis suisFelicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 67. ff. 212v-214 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Passe sunt autem die sexto idus iuliarum tit. finale Explicit passio sanctarum Rufine et SecundeRufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 68. ff. 214-217v - Adrevaldus Floriacensis monachus n. 820 ca., m. 878/879 , Historia translationis sancti Benedicti (= BHL 1117)
tit. Translatio sancti Benedicti abbatisinc. Dum diu gens Langobardorum infidelitatis sue tenebris non carere voluisset - expl. proprio indigerent libro, prestante omnipotentia divinitatis Domini nostri Iesu Christi salvatoris cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto in trinitate et unitate equaliter viget semper ac permanet in saecula saeculorum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Translatiodata liturgica 11 luglio 69. ff. 217v-219v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix IIII iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Naboris et FelicisNabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 70. ff. 219v-222 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (cfr. BHL S 1808 kb)
carmen tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Imperante preside Alexandro in civitate Hicconeo facta est grandis persecutio Christianorum - expl. et coronati sunt angelica corona, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per inmortalia saeculorum saecula Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data liturgica rispecchia, come in altri casi qui notati, l'uso bizantino. Gli estremi testuali non corrispondono pienamente ad alcuna voce BHL. 71. ff. 222-223 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo Pastoris - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri in saecula saeculorum tit. finale Explicit depositio sancte PraxedisPraxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 72. ff. 223-228 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris archiepiscopi et martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia in urbe Roma - expl. Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Apolenaris martyrisApollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 73. ff. 228-231 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedeiprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achagia Marmarica VIII kalendarum augustarum inc. Iacobus frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoliIacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 74. ff. 231-233v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christoforiinc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Christofori maryrisChristophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 75. ff. 233v-237 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6041)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. et locus eorum aula celestis est quibus vivere Christus fuit et mori lucrum; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Nazarii et CelsiNazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 76. f. 237r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris atque pontificisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebrantur IIII kal. augustas ad laudem et gloriam nominis sui usque in presentem diem tit. finale Explicit passio sancti Felicis martyris atque pontificisFelix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 77. ff. 237v-238 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumSimplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 78. ff. 238-240 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum Flore et Lucilleinc. Flora virgo sanctimonialis civis huius urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Flore et LucilleLucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il f. 238v è lasciato vuoto. 79. ff. 240-241v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. levata sunt corpora sanctorum et translata sunt in cemeterio Pontiani tit. finale Explicit passio sanctorum SennenAbdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 80. ff. 241v-246v - Passio sancti Stephani I papae mart. , mutila (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. et veniens ibi beatus Laurentius detulit secum ea que necessaria erant Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Il testo rimane mutilo a causa della perdita di un foglio (l'explicit corrisponde ad AASS Aug. II, col. 141D, al principio del par. 6); inoltre, nel f. 242v il copista riempie solo la colonna esterna. 81. ff. 247-251v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. , acefala (= BHL 2289)
inc. Dei maneat patrem et matrem ad catholicam ducit ecclesiam - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 82. ff. 252-254 - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. (= BHL 7550)
inc. Sub die quinto idus augustus in Colomacium qui appellatur Colonia - expl. ubi decollati sunt sub die V idus augustas quorum orationes florent, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Secundianus, Marcellianus et Veranus mart. : Passiodata liturgica 9 agosto (non indicata)note Da questo punto cambia il rubricatore, mentre lo scriba rimane il medesimo del fascicolo precedente; inoltre non sono più realizzate le iniziali negli appositi spazi, che restano vuoti salvo poche eccezioni (per esempio al f. 254). 83. ff. 254-256v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium - expl. et participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyrisLaurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 84. ff. 256v-259 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio sancti Tiburtii martyrisinc. Pergant itaque qui volunt una cum filiis nostris Chromatio et Tiburtio - expl. a parente quodam Christiano sepultus est, in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto (non indicata)note Estratto dalla passione di Sebastiano, corrispondente ai cap. XVIII (dai periodi finali) - XXI (= PL 17,1049C-1055B), più breve dunque della voce BHL indicata che coincide per explicit . 85. ff. 259-260 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventis mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 86. f. 260r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebiiinc. Eodem tempore quo Liberius papa de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multi sunt tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti EusebiiEusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 87. ff. 260v-264 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. terre conditus nono kalendas septembris inc. Indie tres esse ab historiographis dicuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo Filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Prologo indistinto dal testo. 88. f. 264r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4315 d)
tit. Sermo sancti Iohannis Baptisteinc. Ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcerem - expl. et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo presenta somiglianze con l'incipit della voce BHL indicata. 89. ff. 264v-267 - Translatio capitis sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Item alius sermoinc. Narrat Iosephus vinctum fuisse Iohannem Baptistam in castella Macherunta - expl. non livorem preferat sed claritatem, ipso auxiliante cuius regnum sine fine permanet in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Translatiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 90. f. 267r-v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
tit. Passio sancte Savineinc. Inlustrissima autem femina Sabina colligens reliquias sancte et intacte virginis Christi[s.s. ne] Seraphie - expl. passa est autem cum fortissima virgine Seraphia Christi famula qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum Sabina Romae mart. : Passiodata liturgica 23 agosto 91. ff. 267v-268 - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL 7102)
prol.tit. Passio sancti Reguli martyrisprol. inc. Compulit me beatorum martyrum copiosa dilectio - expl. qui non presumptiose, sed obedientie hoc iter carpare conati sumus inc. Beatissimus igitur Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. omnium animos in navi timor Regulus Afer ep., Lucae cultus : Vitadata liturgica 1 settembrenote Il testo è interrotto dallo scriba stesso, che lo lascia incompleto a breve distanza dall'inizio. Nella stessa colonna si rimanda per la natività di Maria al Cantico dei Cantici, v. 1,1 (In nat. sancte Marie require obsculetur me osculo oris sui ). 92. ff. 268v-274 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2667)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacinctiinc. Imperator illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre tit. finale Explicit passio beatissime martyris EugenieEugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre (non indicata)note La data non viene indicata, ma è ricavabile dal confronto con la posizione del testo in altre raccolte. 93. f. 274r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta in cimiterium Calixti ubi hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti CorneliiCornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 94. ff. 274v-275v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Tusco et Basso consulibus Carthaginis in secretario sub Valeriano et Galieno - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Explicit in parte differente da quello della voce BHL indicata. 95. ff. 275v-279 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
tit. Passio sancte Iustineitem I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. in quo loco demonia eiciuntur et varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum et nunc et semper et in saecula saeculorum Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres : Actadata liturgica 14 settembrenote La data abituale sarebbe il 26, ma evidentemente il testo è 'attratto' nella data propria dell'altro Cipriano. Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 278. 96. ff. 279-280v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 97. ff. 281-284 - Vita sancti Mamiliani et soc. (cfr. BHL S 5204 d)
tit. De sancto Mamiliano [m. rec. ]inc. Ab adventu Domini nostri Iesu Christi martyria vel decessiones sanctorum confessorum - expl. celebrantur autem natalitia sanctorum idus septembris auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit vita sancti Mamiliani confessorisMamilianus (Panormitanus ep.?) et soc. : Vitadata liturgica 15 settembre (non indicata)note Mentre l'explicit presenta affinità con la voce BHL, l'incipit non corrisponde: è del resto possibile che si tratti di un'interpolazione del medesimo testo con una sorta di introduzione generale. 98. ff. 284-287 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano et Maximiano septies in urbe Roma - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. oct., in nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti per infinita saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre (non indicata) 99. ff. 287v-292 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. De sancto Matheo apostolo [m. rec. ]prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arphaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arphaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo. 100. ff. 292-294 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5739)
prol.tit. Passio sancti Mauritii cum sociis suisprol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore persolvuntur, cui est honor et gloria, imperium et potestas per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Mauritii cum sociis suisMauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 101. ff. 294-296v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter piis auribus legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palma festinare inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Cosme et DamianiCosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 102. ff. 296v-298 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol.prol. inc. Memoriam toto orbe veneranda archangeli Michaelis - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditate capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Prologo indistinto dalla narrazione. 103. ff. 298-300 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3871)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse - inc. expleto etatis sue anno nonagesimo primo, imperii vero Honorii duodecimo anno, imperante utique illo cui anni nec inchoantur neque finientur in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 104. ff. 300-302v - Narratio Hieronymi de seipso (= BHL S 3865 d)
prol.,
epilogo
prol. inc. Postquam beatissimus Hieronymus innumeris libris - expl. sicut nunc vestra auditura est caritas inc. Referam tibi mee infelicitatis historiam - expl. quanto mortalia ante non legeram epil. inc. Redemtori eternim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti IeronimiHieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando a capo, ma è chiaro dalle titolature che sono concepiti come un'unità. Il prologo e la clausola sono indistinti dal resto. 105. ff. 303-304 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2171)
prol.tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici, Eleutheriiprol. inc. Post Domini nostri Iesu Christi salutiferam passionem, post resurrectionem - expl. quam possit relatio humana monstrare inc. Sanctus igitur Dionysius qui tradente Clemente Petri apostoli successore - expl. de quorum passione septimo idus octubris gaudere nos voluit, qui centesimum esse fructum martyrum repromisit per cuncta saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Dionisii cum sociis suisDionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 106. ff. 304v-306v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape et martirisinc. Temporibus Macrini et Alexandri divino incendio concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die quartodecimo kalendas novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passioCallistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre (non indicata) 107. ff. 306v-312v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Grisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit provenire - expl. quam vobis qui credituri eritis profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii glorie perpetue honore suscepit, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio Chrisanti et DarieChrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 108. ff. 312v-314 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. De gestis sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. complecterentur historia. Quid enim precellentius - expl. ad fidem et dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum tit. finale Explicit gesta beati Luce evangelisteLucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Dopo il prologo lo scriba lascia vuote le ultime righe della pagina e riprende dalla seguente, per cui l'incipit resta incompleto del principio che evidentemente si progettava di vergare nello spazio rimasto. 109. ff. 314-319 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti - expl. in quo loco beneficia divina consequuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruit pervenire app. inc. Scripsit autem gestas Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima decima; gloria Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Clausola indistinta dal testo. 110. f. 319r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL 1511)
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit gladio - expl. Cesarius diaconus dixit: et ipsa salus interfectio est Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre (non indicata)note L'explicit , che cade durante il dialogo tra Cesario e Leonzio, non ha riscontro nel testo edito dal Mombritius: si tratta qui di un'abbreviatio . 111. ff. 319v-321vtit. Sermone per Ognissanti 112. ff. 321v-325 - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (cfr. BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardiinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum claris parentibus exstitit natus - expl. variique omnium languores per intercessiones eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vitadata liturgica 6 novembre (non indicata) 113. ff. 325-331 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martyni episcopiinc. Igitur Martinus Savarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - inc. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata) 114. ff. 331-332 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. In illoinc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistola 115. ff. 332-333v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619 - BHL S 5622 b [inc.] e BHL 5620 [expl.] - 5621-5622)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Item aliqua de virtutibus sancti ac beatissimi Martini - expl. a passione ergo Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. ut simplicem hystoriam possimus explicare Martinus Turonensis episcopus : Miraculanote La prima parte della narrazione sui miracoli è seguita senza distinzione da una seconda che presenta in luogo del consueto incipit quello riportato come additamentum nel Supplemento BHL. 116. ff. 333v-334 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. secundus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 117. ff. 334-335 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatur cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata) 118. ff. 335-341v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. , mutila (= BHL 1495)
prol.prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. hic subumbratione nominis sui domum sancte Cecilie suo nomine titulavit Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo, che resta mutilo a causa della perdita dei fogli finali del manoscritto (dove, secondo la tabula iniziale, si leggeva ancora la vita di Benedetto).
bibliografia
Diventare Santo , 212, 216; Bandini, Leopoldina , I , 617-37; Berg, Studies , 247-8
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 298
Leggendario per l'intero anno, di origine fiorentina
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
I. ff. 203 , acefalo e mutilo Leggendario (30 novembre - 28 ottobre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Alcuni testi ricevono inoltre una successiva divisione marginale in lectiones . struttura Diverse mani corredano i testi di rimandi sia interni alla raccolta sia ad altri volumi liturgici, che dovevano essere disponibili ai lettori. Grazie a tale apparato, costituitosi prima della mutilazione finale, possiamo ricostruire almeno in parte la sezione perduta. In particolare, al termine della serie cronologica delle festività, che doveva concludersi con Giacomo Interciso, erano trascritti alcuni testi complementari nello spazio di un quaternione e di almeno parte se non tutto un altro (cfr. le note all'item 2, e passim): i miracoli di Nicola, le leggende di Biagio, Vittore, Eustachio, Eleuterio, la traslazione di Giacomo Maggiore. 1. ff. 1-2 - Passio sancti Andreae ap. , acefala (= BHL 428)
inc. -dus est ille utique metuendus qui finem non habet - inc. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Il testo, acefalo a causa della caduta del bifolio esterno del primo fascicolo, ha inizio in corrispondenza di p. 106, ll. 7-8 del vol. I del Mombritius. Al consueto explicit si aggiunge la formula sul martirio. 2. ff. 2-6 (bis) - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Vita sancti Nicolai confessorisprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote A causa della perdita sopra descritta, tra gli attuali ff. 6 e 7 vi è una lacuna (corrispondente nell'edizione di Mombritius, vol. II, al testo compreso tra p. 304, ll. 2-3 e p. 305, l. 43). Le parti sono distinte andando a capo come per i normali capitoli interni, e l'item IV è suddiviso come se l'incipit fosse Refero (...) (impaginazione che si riscontra in altri codici laurenziani). Il testo è diviso in sei lezioni. Una nota marginale di altra mano rimanda per tre miracoli del santo al penultimo quaternione, dopo la legenda di Giacomo Interciso. 3. ff. 6v (bis) - 10v - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosii confessoris et archiepiscopi Mediolanensisprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerat agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre (non indicata)note Tra gli attuali ff. 8 e 9 si è perduto il bifolio centrale del fascicolo: la lacuna testuale è compresa tra p. 57, l. 29 e p. 60, l. 56 nel Mombritius, vol. I. 4. ff. 10v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h)
tit. Passio sancti Savini episcopiinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. Martyrizatus est autem martyr Christi sanctus Savinus episcopus sub die septimo iduum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in omnia saecula saeculorum Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 5. ff. 11v-12v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopiprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerint que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Suddivisa in tre lezioni. 6. ff. 12v-15v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopiinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. debito honore et summa diligentia condiderunt Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Il testo si arresta un periodo prima dell'explicit registrato in BHL. 7. ff. 15v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. ubi beneficia sanctitatis eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembrenote Suddivisa in lectiones , con almeno cinque dei numeri marginali ancora visibili. 8. ff. 16v-21v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus dicitur, esset aput Cesaream apparuit ei Dominus Iesus - expl. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in Indie partibus duodecimo kal. ian., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Divisa in nove lezioni. 9. ff. 21v-22 - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio (non indicata)note Nella successione liturgica il testo risulta anticipato rispetto alla sua reale data, forse per una svista di copia: lo segnala il rubricatore stesso, che alla sede opportuna, appunto il 14 gennaio, rimanda più indietro (Hic debet legere vita sancti Felicis require retro ) prima di tracciare la titolatura della passione di Marcello. 10. f. 22r-v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
tit. Vita sancti Iohannis evangelisteinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 11. ff. 22v-25 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Il testo è copiato di seguito al precedente senza distinzione, come in altre occasioni; complessivamente sono divisi in sei lezioni. 12. ff. 25-38v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Istoriographus noster Eusebius - expl. quod me accipere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Tra il I e il II libro (f. 30) si va a capo, mentre tutte le altre sezioni sono copiate di seguito (ff. 37v e 38). 13. ff. 38v-42v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii Pictavis episcopusep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus inc. Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat miracula inc. Isitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus mulcet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Come avviene in tutte le altre copie qui censite, la fine della vita viene legata senza soluzione di continuità al prologo dei miracoli, che ne risulta abbreviato (cfr. il ms. Aed. 134, item 9). 14. ff. 42v-44v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 17 gennaionote La data è posticipata di un giorno, forse per una svista nel tracciare il numero (XVI per XVII kal. feb. ). Una diversa mano annota a margine VI idus augusti passio sancti Ciriaci in corrispondenza dell'inizio della sezione su quest'ultimo, e ne segna il termine. 15. ff. 44v-53 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Di nuovo una glossa segnala dove cercare, all'interno della narrazione, la legenda Marci et Marcelliani , per mezzo di un segno a margine; si indicano analogamente il principio e la fine della sezione su Tiburzio. 16. ff. 53-55 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnesinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die XII kal. februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Suddivisa in nove lezioni. 17. ff. 55-57 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaionote Per la festa della conversione di s. Paolo si rimanda all'omeliario maggiore. 18. ff. 57-59 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. mors sanctissima eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. ut ad regnum post transitum huius vite perducat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote La stessa mano che al f. 56v aveva apposto il rimando per Paolo, indica di nuovo di cercare Agnese nell'omeliario. 19. ff. 59-63v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi et confessorisinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraionote La mano responsabile delle note di rimando interno segnala che la leggenda di s. Biagio si trova alla fine del volume. 20. ff. 64-65v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe viriginisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote A margine è segnalata la posizione di Ivenzio nella narrazione. 21. ff. 65v-69 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scolastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis fidelibus, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraionote Le sue parti si succedono senza interruzione. 22. ff. 69-70v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 23. ff. 70v-74 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Prologo indistinto dal testo. 24. ff. 74-76v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Natale sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzo 25. ff. 76v-80 - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL 3393)
tit. Passio sancti Georgii martyrisinc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque illuminare dignatus est - expl. migravit ad Dominum XXIII die mensis aprilis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 aprilenote La data è posticipata di un giorno, secondo l'uso settentrionale più volte riscontrato. 26. ff. 80-81 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 27. f. 81 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 28. f. 81r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Divisa in tre lezioni. 29. f. 81v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. tunc beatus Iacobus contra omnium Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Del testo sopravvivono solo le prime righe, dove rimane segnata una lezione numerata come quarta (a continuazione di quelle di Filippo), a causa della perdita del settimo foglio del quaternione; l'explicit corrisponde a Mombritius II p. 36, l. 16. 30. ff. 82-83v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. , acefala (cfr. BHL 266)
inc. perducit ad famulum tuum Hermen - expl. ideoque locus ipse haberet propitius sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio (non indicata)note L'incipit della parte sopravvissuta dopo la perdita sopra ricordata corrisponde a Mombritius I, p. 45 ll. 29-30; come più volte si rileva nei codici qui descritti, in sede finale il testo rispecchia solo in parte la voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor . 31. ff. 84-85v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Sermo de inventione sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabili Dei magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 32. ff. 85v-86v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelisprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 6 giugnonote Prologo indistinto dal testo. Il consueto glossatore avverte di cercare s. Vittore nell'ultimo foglio del volume. 33. ff. 86v-87v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordianiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris divulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 34. ff. 87v-89 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.tit. Passio sancti Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote L'ultima frase dell'explicit è erasa, benché ancora leggibile. 35. ff. 89-90 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam aput provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus martyr Panchratius sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Una diversa mano segnala a margine che Eustasio (cioè Eustachio) per il 13° dalle calende di giugno e Eleuterio per il 12° sono da ricercarsi alla fine del volume. 36. ff. 90-91v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sanctorum Anastasii atque Proculiinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugno 37. ff. 91v-93 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 38. ff. 93-94v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Natale sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis horta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugnonote Il glossatore che già altrove annotava rinvii ad altri volumi liturgici rimanda agli Atti degli Apostoli, dove vi sarà un segno identificativo, per l'apostolo Barnaba. 39. ff. 94v-98v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerare nos proposuimus - expl. in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia ortus nobile stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per omnia saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Il glossatore interno rimanda per Marco e Marcelliano, del 14° dalle calende di luglio, alla passione di Sebastiano (al cui interno lui stesso aveva rilevato la sezione loro dedicata). 40. ff. 98v-99 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. expl. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugnonote Il prologo è indistinto dal testo. 41. ff. 99-100 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 42. f. 100r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3239 / S 3238c)
tit. Item de triumpho eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 43. ff. 100v-102v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 44. ff. 103-105v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei Petri apostoli que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 45. ff. 105v-110v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beatissimi Petri apostoli principis fideliter edita a beato Lino Rome episcopo III kal. iul. passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 46. ff. 110v-111 - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
tit. Item versus in laude sanctorum apostoloruminc. Spiritus alme veni perflando dindima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 47. ff. 111-114 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permanserint sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 48. ff. 114-115 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 49. ff. 115-118 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
carmen tit. Passio sancti Romuliinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote La parte di titolatura con la data è di altra mano. 50. ff. 118-119 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 51. ff. 119-122v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Item unde supra de eadem festivitateprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de eximie Felicitatis martyrio - expl. in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus verum ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referentes, ad laudem Iesu Christi qui cum Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 52. ff. 122v-123v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensis erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sanctissimi martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglionote Al termine si rimanda per Alessio e Maria Maddalena all'omeliario minore (definizione che forse voleva designare il ms. 230 dello stesso fondo). 53. ff. 123v-127 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenarisinc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Suddivisa in nove lectiones da una mano diversa, responsabile anche delle sporadiche lezioni delimitate in testi successivi. 54. ff. 127-128v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi Christi fratris Iohannisprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. in Achaia Marmarice natalis eius celebratur octava kal. aug. inc. Apostolus Domini nostri Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglionote Suddivisa in nove lezioni. Per la translatio si rimanda alla fine del volume. 55. ff. 129-130v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazari et Celsi martyruminc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 56. ff. 130v-131 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 57. f. 131r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur quarto kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis tui, Deus, usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 58. ff. 131v-132 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 59. ff. 132-133 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come abituale nei codici qui descritti, le due parti della stessa passio ciclica relative a Policronio e ad Abdon e Sennen sono trascritta senza soluzione di continuità sotto un'unica titolatura e la data liturgica propria dei secondi (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Al termine il glossatore rimanda per Felicita e i suoi figli alla Bibbia, per Pietro in Vincoli agli Atti. 60. ff. 133-136v - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum nono kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 61. ff. 136v-137v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de inventione corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani protomartyris - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 62. ff. 138-139 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti episcopi et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cymiterio Pretextati sub die Yduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 63. ff. 139v-140v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctissimi Donati episcopiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote Il testo è suddiviso in nove lezioni. Si rimanda per Ciriaco alla passione di Marcello, più indietro. Un altro glossatore rinvia per Romano alla passione di Lorenzo, con un segno identificativo. 64. ff. 140v-142v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentiiinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. in praedio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Si rimanda all'omeliario minore per un episodio della leggenda. 65. f. 142v - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. Passio sancti Tyburtii martyris requiretur in passione sancti Sebastiani. Eius principium tale estinc. Interea dum sanctus Gaius episcopus - expl. zecarius palatii Tiburtius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 agostonote Brevissimo estratto dalla passione di Sebastiano (cap. XIX = AASS Ian. II, p. 276), che come chiarisce la titolatura ha solo uno scopo di richiamo. La data indicata è posticipata di un giorno rispetto al Martirologio Geronimiano, che ricorda il santo l'11 agosto. 66. ff. 142v-143v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 67. ff. 144-145v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Silla forum statuit Cornelius - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 68. ff. 145v-146 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Item unde suprainc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata permeatis etiam iocunditatem commendans - expl. tandem pius Dominus martyris sui tormenta miseratus Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote La frase finale è interrotta poco prima del consueto explicit . 69. ff. 146-147v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomeiprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natalis eius VIIII kal. septembris inc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote A margine sono annotati i nomi propri e i fatti via via narrati. 70. ff. 147v-148 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesiiinc. Imperante Diocletiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 71. ff. 148-149v - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit et regnat in Trinitate Deus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 72. ff. 149v-154 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Natale sancti Augustini episcopiinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 73. ff. 154-156 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.tit. Passio sancti Terrentiani episcopi et martyrisprol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo expletis secundum hebraicam veritatem ab initio mundi - expl. ad palmam martyrii taliter pervenit inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Terentianus Tudertinus ep. mart. : Passiodata liturgica 1 settembre 74. ff. 156-158v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573)
prol., carmen tit. Apud Appanuam natale sancti Antonini martyris qui passus est sub tempore Antonini imperatorispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculis Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. ab ipsius discipulis et aliis fidelibus Christianis est sepulture traditum, ipso disponente qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum ipso letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum carmen inc. Germine conspicuo primis natalibus ortus - expl. rite triumphanti rutilis concessit in atris Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote La sezione sui miracoli segue indistintamente, dal f. 157v; il testo è accompagnato, al f. 158r-v, da un carme in 32 esametri di laudatio generica, adattabile a qualsiasi santo (= Walther n° 7186 o Chevalier n° 37668). 75. ff. 158v-159v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita sancti Salvii confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre 76. ff. 159v-164 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacincti et Eugenieinc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Phylippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 77. f. 164r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 78. f. 165r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertia kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octubris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre 79. ff. 165v-166v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 80. ff. 166v-170v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo, mentre si va a capo con l'epilogo. Si rimanda all'omeliario per lo stesso Matteo. 81. ff. 170v-173 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauritii, Exuperii, Candidi, Innocentii atque Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Diocletiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et infinita saeculorum saecula Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 82. ff. 173-174v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea quinta kal. octubris, agente Lisio preside, imperatoribus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Prologo indistinto dal testo. 83. ff. 174v-178 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionis veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 84. ff. 178-183 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii archiepiscopi Remensisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepulturam - expl. et pro universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo, rispettivamente ai ff. 181, 182 e 182v. 85. f. 183r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octubris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Divisa in tre lectiones . 86. ff. 183v-184v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 87. ff. 184v-187 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. octavo idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parasius civitatem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 88. ff. 187-189 - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Sermo in natali eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominator et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 89. ff. 189-190v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 90. ff. 190v-192v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Sicuramente una svista di copia è l'indicazione della data come XV kal. oct. , invece di nov. . Divisa in nove lectiones . 91. ff. 192v-196v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Natale sanctorum Chrisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturum inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Mentre la data doveva in origine essere quella abituale, la titolatura è corretta per rasura in modo da trasformarsi in kal. dec. , che è invece la data esatta per i santi della passione seguente anepigrafa (distinta solo andando a capo); spesso i due gruppi di santi sono accostati nei manoscritti, come si riscontra in più occasioni anche nei laurenziani qui censiti. 92. ff. 196v-198 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 1 dicembrenote Il testo va a capo rispetto al precedente, ma privo di una titolatura propria (per la data, vedi sopra). 93. ff. 198-199 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum corpus eius octava kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus et potestas et imperium in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata)note La datazione è stata aggiunta dall'altra mano, che attribuisce il testo al 24 settembre: ma potrebbe trattarsi di una svista, VIII kal. oct. per nov. , che corrisponderebbe invece alla data normale. Suddivisa in nove lezioni. 94. ff. 199-201v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. , mutila (= BHL 7750)
tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. prodere non decet. Post hec autem contigit dum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita del resto del leggendario: l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius II, p. 538 ll. 17-18. Rimangono otto dei numeri marginali delle lezioni nelle quali fu suddiviso.
bibliografia
Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xv; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani , 575; Berg, Studies , 252-3; Castaldi, Nuovi testimoni , 112-3; Del Furia, Supplementum BML , III , 103-13r; Frioli, Vallombrosa , 545 (n. 125)
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 303
Leggendario (prima parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 302)
sec. XII terzo quarto; orig. Firenze; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB Probabilmente il manoscritto fu prodotto come volume complementare del precedente (cfr. nota supra).
I. ff. 245 , acefalo e mutilo Leggendario (6 dicembre - 27 luglio)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Ricorre in molti testi una suddivisione successiva in lectiones , per lo più dodici. tabula note La precedente numerazione dei fogli permette di quantificare la perdita iniziale in otto unità. 1. ff. 1-3 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco , acefala (= BHL 6106)
inc. et in Christo plurimum valere. Favore igitur prosecutus - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Il testo (il cui inizio corrisponde all'edizione del Mombritius II, p. 302 l. 57), prosegue a capo con la sezione sui miracoli, come si trattasse di capitoli della stessa narrazione, per poi riprendere al f. 7 con le parti IV e V della vita di Giovanni Diacono. Quanto rimane della prima parte è suddiviso in lectiones numerate dalla decima alla dodicesima. 2. ff. 3-4v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6152-6153-6154-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciprastis item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion item XXIV inc. Nec multo post quidam item XXV inc. Cum igitur his item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata) 3. ff. 4v-6v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6163-6165 - BHL S 6170 c)
item I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriatica item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo scribere miraculum iocundum iudicavimus inc. Cum de Africe partibus Wandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum epil. inc. Hec fuit prima occasio - expl. et in futuro conditorem item III e inc. Agrestes quidam horum qui fines habitabant - expl. solutionem petitionis nostre suscipiamus per Christum Dominum nostrum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Miracula 4. f. 7r-v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6107-6108)
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo in Domino carissimi - expl. quatinus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata) 5. ff. 7v-15 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosiiprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium effugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembrenote Divisa in 12 lezioni. 6. ff. 15-16v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopi et confessorisprol. inc. In provincia Tuscia in civitate Verona que eius acta claruerunt - expl. audiant populi omnes mirabilia eius inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria virtus et potestas in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Il testo è diviso in tre lezioni (prime di un ciclo di dodici che prosegue nel successivo). 7. ff. 16v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Suddiviso nelle lezioni dalla quarta alla dodicesima. 8. ff. 21v-23 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembrenote Divisa in otto lezioni. Al termine si rimanda per Damaso alla fine del volume. 9. ff. 23v-30v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. credentes nos per hanc gratiarum actionem indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in Indie partibus XII kal. ian., regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Divisa in dodici lezioni. 10. ff. 30v-32tit. Estratto dall'Apocalisse (quattro lectiones ) 11. ff. 32-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Actus vel vita sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo eternam salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem in Christianis Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Suddivisa in otto lezioni (con una nota aggiuntiva che le destina al secondo notturno). 12. ff. 37-58 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.tit. Vita sancti Silvestriprol. inc. Istoriographus noster Eusebius - expl. quod me accipere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam liber II inc. Priori enim libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kal. ian. translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo - expl. sit nobis premium effugisse supplicium Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Il secondo libro è distinto andando a capo e mutilo di due fogli (i due finali del quaternione, dopo il f. 54v); le altre parti si susseguono senza stacchi (ai ff. 57 e 58). Il testo è suddiviso in dodici lezioni. 13. ff. 58v-73 - Ursus sacerdos saec. X , Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
prol.tit. Vita sancti Basiliiprol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo devotis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345 : Vitadata liturgica 1 gennaio (non indicata)note Suddivisa in dodici lezioni. 14. ff. 73-75v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.tit. Vita sancti Pauli primi heremite edita a sancto Iheronimoprol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis Paulus Thebaeus primus erem. : Vitadata liturgica 15 gennaio (non indicata)note Divisa in sei lezioni. 15. ff. 75v-82v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessorisep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus inc. Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. virtute confessoris in futurum confidat miracula inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus mulcet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. Aed. 134 (item 9). Il testo è suddiviso in otto lezioni. 16. ff. 82v-83v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis presbiteriinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 13 gennaionote La data è anticipata di un giorno, a meno che si tratti si una svista nella rubrica. Testo diviso in otto lezioni. 17. ff. 83v-98 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
ep.ded.
tit. Vita sancti Mauriep. ded. inc. Faustus famulorum Christi famulus - expl. sum provocatus imperio inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta et duo et dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio (non indicata)note Divisa in dodici lectiones . 18. ff. 98-101v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote Divisa in otto lezioni. 19. ff. 101v-113v - Evagrius Antiochenus , Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609)
epilogo
tit. Vita sancti Antonii eremiteinc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus natus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 : Vitadata liturgica 17 gennaio (non indicata)note L'epilogo è indistinto dal testo. Suddivisione in dodici lezioni. 20. ff. 113v-116 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marii et Marthe, Audifax et Abacucinc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio 21. ff. 116-128 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martirisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Il testo è suddiviso in otto lezioni al modo abituale, cui si aggiunge un'altra suddivione di diversa mano; vi è inoltre segnalata a margine la parte relativa a Marco e Marcellino. 22. ff. 128-131 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnes virginis et martirisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die XII kal. februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Divisa in otto lezioni. 23. ff. 131v-134v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martirisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaionote Divisa in otto lezioni; le quattro successive, da nove a dodici, sono segnate sui sermoni che seguono. 24. ff. 134v-137vtit. Quattro sermoni per la stessa festività, attribuiti ad Agostino 25. ff. 137v-141 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopiprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. mors sanctissima eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. ut ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Prologo indistinto dal testo. Suddivisione in tre lezioni. 26. ff. 141v-147v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi et confessorisinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraionote Suddiviso in tre lezioni. 27. ff. 147v-150v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. , mutila (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martirisinc. Cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. perdiscere satagas ut non nos Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei due bifoli centrali del quaternione, tra gli attuali ff. 150v e 151. Rimangono dieci lezioni delle dodici nelle quali doveva essere suddiviso. L'explicit cade nel par. 15 dell'edizione in AASS, Feb. I, col. 351E. 28. ff. 151-153 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. , acefala (cfr. BHL S 133)
inc. -onem ostendere nobilissimis ortam natalibus - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio (non indicata)note Il testo, privo di un breve tratto iniziale a causa della detta perdita di fogli, è diviso in otto lezioni. Seguono rimandi all'interno del volume per Apollonia e Scolastica. 29. ff. 153-155 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martirisinc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per immortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraionote Divisa in tre lezioni. 30. ff. 155-157v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae , mutila (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. aut quod ignem ministratis Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il testo rimane mutilo della fine a causa di una nuova perdita di fogli, tra gli attuali 157v e 158. La parte rimasta è divisa in nove lezioni e ha termine all'interno del cap. II: cfr. AASS, Feb. II, col. 815D. 31. ff. 158-160v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883 , Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
prol.inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli - expl. migravit ad Dominum nostrum Iesum Christum, qui cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Mathias apostolus : Sermodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo ha inizio anepigrafo, ma è possibile che nel foglio precedente perduto avessero sede la rubrica e il prologo. Suddivisione in otto lezioni. 32. ff. 160v-165v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882 , Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita beati Gregorii papeinc. Gregorius genere Romanus arte phylosophus Gordiani viri clarissimi et beate Silvie filius - expl. iuxta pyrgibasym sicut actenus cernitur confessor veritatis meruit sepeliri Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote Il testo si arresta al termine del par. 69 del libro IV (= PL 75,222B), come nel ms. Edili 133. È suddiviso in undici lezioni (un'altra mano appone all'ottava l'indicazione che essa è la prima per l'ordinazione di Gregorio). 33. ff. 165v-178v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita beati Benedicti abbatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. per silentium reparemus Benedictus Casinensis abbas m. 543 Scholastica in Monte Casino virgo : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo è diviso in dodici lezioni principali, ma con una parziale duplicazione in corrispondenza della sezione su Scolastica, che è segnalata a margine e a sua volta divisa in quattro lezioni collocate tra l'undicesima e l'ultima di Benedetto. Un'altra mano annota inoltre che altre quattro lezioni per Scolastica si trovano alla fine del leggendario. 34. ff. 178v-182v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL 3393)
tit. Passio sancti Georgii martirisinc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque illuminare dignatus est - expl. migravit ad Dominum XXIII die mensis aprilis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprilenote Divisa in dodici lezioni. 35. ff. 182v-184 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci apostoli et evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprilenote Divisa in otto lezioni. 36. ff. 184-185 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martirisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprilenote Divisa in tre lezioni. 37. f. 185r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Diviso in quattro lezioni. 38. ff. 185v-186v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il testo è suddiviso in lezioni numerate dalla quinta all'ottava, a complemento delle quattro di Filippo. 39. ff. 186v-190v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martirum Alexandri, Eventi et Theodoliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet propitius sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggionote Divisa in otto lezioni. 40. ff. 190v-193v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 41. ff. 193v-194v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Item unde suprainc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et loco translationis nostre finem imponat Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 42. ff. 194v-196 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., notitia
tit. Victoria sancti Michaelprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe veneranda - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggionote Il prologo non è distinto dalla narrazione. Suddivisione in otto lezioni. 43. ff. 196-197 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. Sancti Iohannis ante Portam Latinaminc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 6 maggio 44. ff. 197-198v - Passio sancti Victoris Mauri Mediolani mart. [auctore pseudo Maximiano notario] (= BHL 8580)
tit. Passio sancti Victorisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Decollatus est autem sanctus Victor octavo idus madii et sepultus est a Materno episcopo III idus maias, regnante Domino nostro Iesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Victor Maurus Mediolani martyr : Passiodata liturgica 8 maggio (non indicata) 45. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum Gordiani et Epymachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris divulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggionote Divisa in tre lezioni. In realtà la data riportata nella rubrica sarebbe VI idus iunii , ma è evidente che il mese va corretto in madii in base alla posizione tra gli altri testi. 46. ff. 200-205 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine virginis et martirisinc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum est autem martyrium sancte Christine VI idus madii in Tyro civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 maggio 47. ff. 205-208v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achillei martirumprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima [corr. primum] itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque indicabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Viene segnalata a margine la parte di narrazione dedicata a Domitilla. 48. ff. 208v-209 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Natale sancte Petronille virginisinc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 30 giugnonote Data discordante da quella sotto la quale sono normalmente copiati tutti i segmenti della passio ciclica di Nereo e Achilleo, il 12 maggio (e vicina invece, come già riscontrato, al giorno 31 proprio della santa): del resto, la posizione stessa rende evidente come, al di là della titolatura II kal. iul. qui apposta, tale fosse la destinazione intesa da chi compilò il leggendario. Come abituale nei laurenziani, la sezione su Nicomede segue questa senza soluzione di continuità. 49. f. 209 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 30 giugno 50. f. 209 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Sancti Victorini martirisinc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 giugnonote Come per le parti precedenti del ciclo, la data indicata è anomala. 51. f. 209r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. , mutila (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. cuius corpus rapuit populus Christianorum et cum honore magno Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 30 giugno (non indicata)note Anche questa parte è copiata di seguito alla precedente senza distinzione; rimane mutila di una frazione finale a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo il f. 209v. 52. f. 210 - Passio sancti Pancratii Romae mart. , acefala (= BHL 6427)
inc. tuus statim iubere eos interfici - expl. martyrizatus est autem beatus Pancratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Gran parte del testo (compresa la rubrica con la data) è perduta per la lacuna materiale sopra ricordata. 53. ff. 210-212v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (cfr. BHL S 2761 d)
tit. Conversatio sancti Eustasii cum filiis suisinc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. celebramus solemnia ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus magnificentia magnitudo imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Vita + passiodata liturgica 20 maggionote Il testo è diviso in dodici lezioni. La data non è tra quelle comunemente attestate, ma ricorre in più occasioni nei codici laurenziani. 54. ff. 213-217v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape et martirisitem I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus est - expl. cantantes et funeris exequia psallentes Domino persolvebant item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum Urbanus I papa : Passiodata liturgica 25 maggio (non indicata)note Il testo è copiato da una mano differente e privo dell'abituale decorazione, mentre dal f. 218 riprendono il copista e lo stile di impaginazione abituali. 55. ff. 218-223 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.tit. Vita sancti Zenobii episcopiprol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabiles fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio (non indicata)note La titolatura è quella che segue il prologo, che ha inizio invece anepigrafo. Il testo è diviso in dodici lezioni. 56. ff. 223-225v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi martirisinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Il testo è diviso in tre lezioni. 57. ff. 225v-226v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. , mutila (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. tunc iudex iussit mitti ad Arthemium Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugnonote Il testo, diviso in nove lezioni nella parte rimasta, è mutilo per la perdita dei primi due fogli del fascicolo che segue, tra gli attuali ff. 226v e 227. L'explicit cade all'incirca alla metà: cfr. AASS Iun. I, col. 172F. 58. ff. 227-228 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. , acefala (= BHL 6922)
inc. cum. Preses vero furore repletus iussit eum flagellis cedi - expl. quorum natalis est sexto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno (non indicata)note Il testo è mutilo della prima metà (l'incipit corrisponde ad AASS Iun. II, col. 153C) a causa della detta perdita di fogli, e suddiviso in tre lezioni. 59. ff. 228-232v - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonisinc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur propter fidem et regnum Domini nostri Iesu Christi - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Pantaleymon sub die quarto iduum iunias in civitate Nicomedie sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pantaleon Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 10 giugnonote Nessuna voce BHL corrisponde pienamente al testo: si indica quella che appare più vicina. La data non è tra quelle normalmente attestate. 60. ff. 232v-236v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL S 986 d)
prol.tit. Passio sancti Barnabe apostoliprol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. relatione pandere curamus pars I inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex LXII discipulis - expl. et cum eis vitam eternam percipere mereamur pars II inc. Hucusque beati Barnabe gloriosum agonem - expl. deflorare curavimus pars III inc. Sed quia idem Lucas sequendo beatum Paulum apostolum sancti Barnabe finem cernere non valuit, cetera que sequuntur et quo ordine ad martyrii coronam pervenerit - expl. cum hymnis et laudibus collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Barnabas apostolus : Vita + passiodata liturgica 11 giugnonote Tutte le sezioni sono copiate di seguito, con suddivisione in dodici lezioni. Si rimanda alla fine del codice per i santi Basilide, Cirino, Valerio e Felice. 61. ff. 236v-239v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modestiinc. In provincia Licia sub temporibus Dioclitiani imperatoris multas virtutes operabatur in infantia sua sanctus Vitus - expl. sepelivit in eodem loco qui dicitur Marianus sub die XVII kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Il testo è diviso in quattro lezioni. Si rimanda per Marco e Marcelliano alla p. 130 del manoscritto (naturalmente secondo la precedente numerazione), entro la passione di Sebastiano. 62. ff. 239v-240v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugno 63. ff. 240v-242 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo è suddiviso in otto lezioni. 64. ff. 242-243 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho sanctorum Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Suddiviso in lezioni numerate da nove a dodici. 65. f. 243r-v - Liber pontificalis , cap. 82 (Leone II)tit. Vita sancti Leonis papeinc. Leo natione Sicula ex patre Paulo sedit menses decem - expl. pro eo quod Albanensis ecclesia episcopum minime habuit Leo II papa : Vitadata liturgica 28 giugno 66. ff. 243v-245 - Liber pontificalis , cap. 105 (Leone IV)tit. Unde supra vita sancti Leonis papeinc. Leo natione Romanus ex patre Radualdo sedit annos octo - expl. migravit ad Dominum quarto kal. iulias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Leo IV papa : Vitadata liturgica 28 giugnonote Anche questo Leone, propriamente ricordato il 17 luglio, è evidentemente attratto nella data liturgica del precedente. Testo diviso in tre lezioni. 67. f. 245 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. tit. Item passio sancte Christineinc. Aput Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum incipit passio sancte Christine virginis et martyris - expl. sicque cursum consumavit et vitam finivit in Christo quinto idus madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 luglio (non indicata)note Il breve testo non si lascia identificare con alcuna voce BHL. 68. f. 245v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. , mutila (= BHL S 2315)
tit. Revelatio VII dormientiuminc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. lugebant propter corpora sanctorum que pro Dormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 luglio (non indicata)note Il testo rimane mutilo per la perdita del resto del manoscritto.
bibliografia
Bibbie atlantiche , 294; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani , 575; Berg, Studies , 254; Del Furia, Supplementum BML , III , 547-53r
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 332
Leggendario-omeliario (parte invernale)
sec. XI; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
I. ff. 160 , acefalo e mutilo Leggendario-omiliario (13 dicembre - domenica delle Palme)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Sono saltuariamente presenti maniculae e sigle NT. note La precedente numerazione, databile al XIV-XV secolo quando ancora il codice era integro, permette di calcolare che la perdita iniziale interessa 24 fogli e che un altro quaternione è caduto tra gli attuali ff. 40 e 41. 1. f. 1r-v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. , acefala (= BHL 4992)
inc. pariter trahere. Illa autem quasi mons immobilis permanebat - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata)note Il frammento superstite ha inizio in corrispondenza dell'edizione di Mombritius II, p. 108 l. 52. 2. ff. 1v-9v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 3. ff. 9v-29vtit. Letture da Isaia per il Natale, con otto sermoni attribuiti a Leone, un'omelia di Gregorio e un sermone attribuito ad Agostino; un sermone attribuito a Leone per S. Stefano 4. ff. 29v-31v - Augustinus Aurelius , De civitate Dei , XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL 7866)
tit. Sermo sancti Augustini de miraculis beati Stephaniinc. Ad aquas Bilitanas episcopo afferento Prolento martyris pergloriosissimi Stephani memoriam - expl. quia et ipsi martyres idest huius fidei testes fuerunt Stephanus diac. protomart. : Miraculadata liturgica 26 dicembre 5. ff. 31v-32 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
tit. Vita vel obitus beati Iohannis apostoli et evangeliste quo ordine sit assumptus a Dominoinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. miracula que longum est omnia enarrare Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Il testo, in forma interpolata rispetto alla versione consueta, si presenta come un'unica narrazione con quello che segue. 6. ff. 32-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 7. ff. 37-39vtit. Quattro sermoni per la festività degli Innocenti (il primo attribuito a Leone) 8. ff. 39v-57 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille via Salaria ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuarium translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumine saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le parti si susseguono senza distinzione (il passaggio alla clausola avviene al f. 56, il successivo a f. 56v). Il testo è mutilo della maggior parte del primo libro a causa della caduta di un quaternione (con i fogli un tempo numerati LXV-LXXII, tra gli attuali 40v e 41): la perdita interessa la sezione da a sancto Meltiade episcopo e -nerit secundi libri textus (cfr. Mombritius II, p. 509 l. 10 - p. 516 l. 19). 9. ff. 57-66vtit. Due sermoni per il 1° gennaio attribuiti a Agostino e Leone; tre letture da Isaia con cinque sermoni attribuiti a Leone per l'Epifania 10. ff. 66v-70v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (cfr. BHL 4530)
tit. Acta et vita Iuliani et Basilisse martyrum [de egypto add. a. m. ]inc. Qualiter ab infantia sua se Deo carus exhibuit hoc non silebo. Hic beatus Iulianus nobilis familie inlustris erat - expl. gratias agamus Deo qui hoc implere dignatus est qui tantam gratiam prestat sanctis suis; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci : Passiodata liturgica 6 gennaionote Versione variante rispetto a quelle riportate in BHL: come nella voce indicata, il prologo è sostituito da una breve formula introduttiva (benché non uguale); anche l'explicit presenta una successione di frasi diversa, per cui a Passi sunt etc. segue, prima della chiusa qui riportata, la notizia dell'inondazione del battistero (cuius undas sancto sacro baptisterium inundantur hoc est dies sanctum epiphanie ). 11. ff. 70v-83v - Eugippius v. 460/470, m. post 532 , Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Acta et vita beati Severini episcopiinc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est - expl. obsessi a demonibus receperunt ac recipiunt operante Dei gratia sanitatem, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum Severinus in Norico Ripensi presb. : Vitadata liturgica 8 gennaionote Come avverte la nota alla voce indicata, manca la frase finale. 12. ff. 83v-87v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 13. ff. 87v-102v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Sono segnalati a margine i passaggi relativi a Saturnino, Tiburzio, Marco e Marcellino. 14. ff. 102v-106v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnesinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martyra Agnes die XII kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 15. ff. 106v-110 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem - expl. cumulatius consecratus sit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 16. ff. 110-119tit. Epistola ai Galati per la Conversione di S. Paolo e quattro sermoni per la Purificazione della Vergine (il primo attribuito ad Ambrogio, l'ultimo ad Agostino) 17. ff. 119-122 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe virginisinc. Beatissime martyris que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 18. ff. 122-129 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scolastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraionote Il passaggio tra le due parti avviene al f. 124. 19. ff. 129-131v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in mortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 20. ff. 131v-137v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 21. ff. 137v-140tit. Due sermoni per la festa della Cattedra di Pietro (il primo attribuito a Leone) 22. ff. 140-145 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Natale sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal testo. 23. ff. 145v-160v , l'ultima mutilatit. Tre sermoni per l'Annunciazione, due attribuiti a Leone per la domenica delle Palme, due omelie attribuite a Beda per le Palme e la seconda feria
bibliografia
Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Castaldi, Nuovi testimoni , 116-7; Del Furia, Supplementum BML , III , 616-20
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 135
Leggendario (26 dicembre - 30 settembre) e segmento di omiliario, di area toscana
orig. Toscana; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; San Michele di Marturi (Siena), S. Michele di Marturi, Badia Sul verso del secondo foglio di guarda vi è un indice, posteriore alla mutilazione iniziale e comprendente anche la sezione omiletica, databile al XV secolo: se ne desume che l'assemblaggio delle due unità avvenne in epoca precedente.
U.C. I, ff. 1-174v ; sec. XI ex.-XII in.; orig. Toscana I. ff. 1-174v , acefalo e mutilo Leggendario (26 dicembre - 30 settembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Lungo il margine esterno erano sistematicamente indicati il giorno e il santo reperibili nella pagina, ma in gran parte la rifilatura del codice ha eliminato questo corredo. 1. f. 1 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] , acefala (= BHL 7858)
inc. adiuravit eum per legem ipsius dicens - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 26 dicembre (non indicata)note Del testo sopravvive solo il frammento finale, a causa della perdita della prima parte del leggendario. 2. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita beati Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Lauditie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac luce qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 3. ff. 5v-6vtit. Due sermoni per la ricorrenza degli Innocenti, il secondo attribuito a Severino 4. ff. 6v-22 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le sezioni si susseguono senza distinzione, salvo il prologo. 5. ff. 22-27v - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Passio sancte Martineinc. Regnante primum omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Deo Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 6. ff. 27v-28 - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordiiinc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur orationibus beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II : Passiodata liturgica 1 gennaio 7. ff. 28-29vtit. Sermone di Leone Magno per l'Epifania 8. ff. 29v-31 e 31-32 - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo , Vita sancti Basilii Magni , capp. 8 e 10 (= BHL S 1022 e [expl. beta] - 1022 j)
tit. Passio sancti Basilii confessoris - Vita sancti Basilii confessoriscap. 8 inc. Claudius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitutis obediens fuit - expl. ex uno ore glorificantes et collaudantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum cap. 10 inc. Mulier quedam nobilis genere et divitiis secularibus ornata - expl. certantes et glorificantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345 : Miraculadata liturgica 9 gennaionote La data appare posticipata rispetto alla collocazione abituale al 1° gennaio. I due estratti dalla vita interpolata sono presentati nel manoscritto come testi a sé stanti, ciascuno con la propria rubrica (anche se senza ripetere la data). 9. f. 32r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut completionem beatissimi Felici presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Christum Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 10. ff. 32v-35 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 11. ff. 35-44 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 12. ff. 44-46 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis martyrisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 13. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia pravitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem et multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 14. ff. 48v-50v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancti Anastasiiinc. Imperante Domino nostro Iesu perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore - expl. omnes eripi ab ipsius oppressione inimici ut per ipsum Dominum Iesum Christum gratias agamus Deo Patri et Spiritui Sancto nunc et semper et in eterna saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaio 15. ff. 50v-53tit. Due pericopi dagli Atti degli Apostoli (11,1-31 e 13,1-12) e l'Epistola ai Galati per la conversione di S. Paolo 16. ff. 53-54 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (= BHL S 5857 d-e)
tit. Passio sanctorum Flaviani, Maximi, Secunde et Seve. Kalendini, Marci martyrispars I inc. Post mortem Dioclitiani imperatoris regnante Constantino augusto - expl. ubi florent orationes eorum pars II inc. Post mense vero secundo moritur Constantinus augustus - expl. et sepelivit in eodem loco pigrus nonas iunias, ubi cotidie florent orationes sanctorum per omnia saecula saeculorum Maximus comes millenarius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 29 gennaionote La due parti si susseguono senza stacco. 17. ff. 54-55vtit. Due sermoni per la Purificazione, il primo attribuito a Leonino papa 18. ff. 55v-57v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii confessoris sive martyrisinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est enim beatissimus martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolano, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 19. ff. 57v-59v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (cfr. BHL 133)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Passa est in provincia Sicilia sub Decio imperatore ipso Decio III cumsole nonarum februariarum recitamus historiam - expl. a periculo mortis et incendiis sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote L'incipit presenta varianti non registrate nelle numerose voci BHL. 20. ff. 59v-63 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 21. ff. 63-64v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 64v-67v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Passio sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 23. ff. 67v-79 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quibus deferentibus transmisisset usque nunc manet incognitum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Si tratta della sequenza di estratti già descritta nel ms. Aed. 133 (item 38), con explicit nel cap. XXI (= edizione Moricca, p. 111 ll. 1-2). Il testo è preceduto da un elenco dei miracoli di Benedetto narrati. 24. ff. 79-80 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 25. ff. 80v-81 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 26. f. 81r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Dominiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 27. ff. 81v-82v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponam Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 28. ff. 82v-83v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170 [inc.] - BHL S 4169 d [expl.])
tit. De eodem dieinc. Perrexit autem Helena ad Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. celebrare commemorationem diei in qua inventa est sacra Crux Domini nostri Iesu Christi quinto nonarum maiarum, qui vivit et regnat per omnia Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 29. ff. 83v-85 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui ereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggio 30. f. 85r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 31. ff. 85v-87v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. 32. ff. 87v-92 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucana provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugno 33. ff. 92-93tit. Sermone per la Natività del Battista 34. ff. 93-94 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 35. ff. 94-95 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 36. ff. 95-101v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 37. f. 102r-v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
inc. Spiritus alme veni perflando indima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 38. ff. 102v-106 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 39. ff. 106-107v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata) 40. ff. 107v-108 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis et VII filioruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna celorum, ad laudem eius qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata) 41. ff. 108-109v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 7 agostonote La data è anomala, anche rispetto alla successione dei testi nel leggendario: probabilmente la passione si legava al 12 luglio, ma una semplice svista di copia non basta a spiegare come il quarto giorno dalle idi di luglio sia divenuto VII idus augusti . 42. ff. 109v-110v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b/c)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. cuiusque imperio omnes creaturae consistunt, cuius regnum est in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note La copia, incompleta, ha termine nel corso del dibattito tra la santa e il prefetto. 43. ff. 110v-111v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 45. ff. 115-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 46. ff. 117-119 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 47. f. 119 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 48. f. 119r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 49. ff. 119v-120v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Adon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 50. ff. 120v-121v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei manoscritti qui censiti, si susseguono senza soluzione di continuità e sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passio ciclica riguardanti Policronio e Abdon e Sennen. Quest'ultima si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, includendo il principio della sezione incentrata su Sisto. 51. ff. 121v-125v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorumprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agosto (non indicata)note Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti in tale sede, benché senza data. Il prologo non è distinto dal testo. 52. ff. 125v-128v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Galieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Galieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 128v-130 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 130-131v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 55. ff. 131v-133 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Hilarianiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 56. ff. 133-135 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 57. f. 135r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martirisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditatem commendans - expl. creatori suo cum gratia reddit coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo si conclude senza l'ultima frase con la formula di martirio, ed è seguito senza alcuno stacco dalla passione di Prudenzio. 58. ff. 135v-136 - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo fa parte di un continuum con il precedente e con il successivo, relativo all'omonimo santo mauritano. 59. f. 136r-v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martirii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Essendo il testo accorpato alle passioni relative a Cassiano di Forlì, la data è da intendersi valida anche per esso, benché questo santo sia venerato invece il 3 dicembre. 60. ff. 136v-138 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. cum intentione frequenter mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 61. ff. 138-140vtit. Sermone per l'Assunzione di Maria 62. ff. 140v-141 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 15 agostonote La normale data liturgica sarebbe il 14 agosto, ma la posizione successiva al sermone per l'Assunzione conferma l'intenzione espressa dalla rubrica. 63. ff. 141-142v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martirisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agabitus - expl. multi paganorum crediderunt Deum per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata) 64. ff. 142v-145 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 65. ff. 145-146 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martirisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopi et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octava kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 66. ff. 146-148 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 67. ff. 148-152v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Actus et vita sancti Augustini confessorisprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come nei mss. Mugellano 13 e Strozzi 2, si tratta di un'abbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 68. ff. 152v-153 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 69. f. 153r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 70. ff. 153v-156 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembre (non indicata)note La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 155, mentre sul verso è aggiunto, sempre di seguito, un ulteriore miracolo. 71. ff. 156-157 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii martyrisinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 72. f. 157r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Ciprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 73. ff. 157v-159 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 74. ff. 159-162 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 75. ff. 162-166v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 76. ff. 166v-169 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauritii, Candidi, Exsuperii et Victorisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 77. ff. 169-171v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Temporibus denique Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. Sed narrare longum est alia multa mirabilia que per eos Dominus ad laudem sui nominis fieri prestat usque in hodiernum diem, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote La parte finale appare parafrasata rispetto al testo riportato in BHL. 78. ff. 171v-174v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] , mutila (= BHL S 3871 b)
tit. Vita sancti Iheronimiinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. hoc modo inseruit sicut nunc vestra audivit charitas Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita della parte finale del leggendario; in calce si richiama il fascicolo un tempo successivo con le parole Referam tibi mee , con le quali proseguiva la vita.
II. ff. 175-198v Frammento di omiliarionote Contiene, precedute ciascuna dalla corrispondente lectio , cinque omelie sui Vangeli di Gregorio Magno intervallate a sei anonime o di altra attribuzione. Precisamente, si susseguono: Gregorio om. 27 (ff. 175-177v), anonimo per il Natale dei confessori (Massimo? ff. 177v-178), anonimo per il Natale di un martire (Fulgenzio? ff. 178-179), Gregorio om. 32 (ff. 179-182), anonimo (Ps. Agostino n° 225, ff. 182-183), Gregorio om. 35 (ff. 183-186), Fulgenzio per il Natale di un confessore (ff. 186-188v), Gregorio omm. 9 e 11 (ff. 188v-190v e 190v-192), anonimo per Ognissanti (ff. 192-195v) e Basilio (ff. 195v-198v).
U.C. II, ff. 175-200v ; sec. XII seconda metà; Iacopo di ser Giovanni Berardi notaio III. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
Eustachii et socioruminc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria, potestas, virtus et magnificentia, magnitudo, imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passionote La titolatura è integrata da una mano posteriore dove rimaneva lo spazio in bianco per la rubrica e l'iniziale non realizzate. Malgrado si passi dalle omelie a un testo di diversa natura, il copista è lo stesso.
IV. f. 200v Orazione di Geremia con notazione musicalesegni d'uso Nello spazio rimasto libero sul recto e sul verso di quest'ultimo foglio sono trascritti brevi passi biblici con relativa esegesi a titolo di esercitazione, con una doppia sottoscrizione da parte di Iacobus (poi Giachopus ) filius Ser Iohannis Berardi notarius , la cui mano è datata da Bandini al XIV secolo.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 302-9; Berg, Studies , 266-7; Castaldi, Nuovi testimoni , 101-3
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 139
Leggendario per l'intero anno, di origine fiorentina
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; Franceschino di Giovanni; Piero di Giovanni In calce all'ultimo foglio di legge l'ex libris : Iste liber est sacristie sancte Reparate maioris ecclesie Florentine (poi ripetuto più volte da un'altra mano, a titolo di prova di penna), quindi il nome Piero di Giovanni .
I. ff. 287 Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni . Dopo il completamento dell'anno liturgico, sono aggiunti testi fuori ordine.suddivisione lectiones Molti testi sono suddivisi a margine in lectiones (generalmente nove) da una diversa mano; spesso queste indicazioni sono sbiadite, per cui è possibile che si trovassero distribuite più sistematicamente di quanto sia oggi visibile. segni d'uso Angoli e margini appaiono molto sfruttati, segno di un uso intenso. Almeno due glossatori annotano sistematicamente il codice: uno con rinvii interni, volti soprattutto a favorire il reperimento dei testi fuori ordine cronologico; l'altro con rimandi ai volumi liturgici che si presupponevano a disposizione dei lettori (martirologio, omeliari). 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembris sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote In realtà manca nella rubrica II prima di kal. dec. , ma deve trattarsi di una banale svista. Il prologo non è distinto dal testo. 2. ff. 3-7 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Natale sanctorum Crisanthi et Darieprol. inc. Hystoriam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et glorie perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 1 dicembrenote Di norma il giorno dei due santi è il 25 ottobre, ma la connessione con i testi che seguono porta ad estendere a tutti la data propria di Diodoro. 3. ff. 7-8 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.tit. Item de triumpho eorumprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereamur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 1 dicembre 4. f. 8r-v - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. Item aliud miraculuminc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque eorum revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Miraculadata liturgica 1 dicembrenote La copia si arresta prima dell'explicit indicato in BHL. 5. ff. 8v-9 - Carmen de inventione sanctorum Chrysanthi et Dariae (= BHL 1794)
inc. Stephane sancte papa, mea carmina suscipe letus - expl. laudemus numen, Spiritus alme, tuum (Textus metricus )
Chrysanthus et Daria Romae mart. : Versusdata liturgica 1 dicembre 6. ff. 9-15v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105-6106-6112-6108)
prol.tit. Vita sancti Nicolai episcopiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aitaifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus equali maiestate equali potestate per omnia saecula saeculorum item IV inc. Nunc igitur, fratres karissimi, si vobis placuerit de solempnitate huius diei beati Nicolai - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote Le parti sono copiate di seguito, con una suddivisione in nove sezioni (funzionali, evidentemente, alla scansione in lectiones ). 7. ff. 15v-22 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosii episcopiprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembrenote Suddivisa in nove lezioni già nell'impaginazione. 8. ff. 22-23v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9007)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenonis episcopiprol. inc. Olim peritissimorum virorum disciplinabilis mos extitit - expl. vel scriptis vel faminibus ediscere valuimus disseramus inc. In diebus imperatoris Gallieni qui per successiones cesarum vigesimus septimus - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria virtus et potestas in saecula saeculorum carmen inc. Pontificum splendor, iustorum norma bonorum - expl. illius munda crimina nostra prece Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Il carme che accompagna il testo (composto da dieci distici elegiaci), non registrato in BHL né nei repertori di Chevalier e Schaller - Köngsen, è riportato proprio da questo manoscritto in Hauréau, Initia IV p. 301. 9. ff. 23v-27 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopiinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. quique paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre 10. ff. 27-28v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime virginis Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembrenote Divisa in sei lezioni. 11. ff. 28v-33v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Matyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 12. ff. 33v-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Actus vel obitus sancti Iohannis apostoliprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Come nel ms. 133 dello stesso fondo, il passaggio tra prologo e testo è anticipato, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo (da His agnitis ): a margine però un'altra mano annota che l'incipit reale va cercato in corrispondenza di un segno convenuto e da lui apposto accanto ad esso. 13. ff. 37-53 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.tit. Vita sancti Silvestri episcopiprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le parti si susseguono senza stacchi. Una diversa mano segnala a margine la sezione dove si parla di S. Eufrosino, mentre al f. 52v il glossatore precedente rimanda a margine per la vita di Paolo eremita alla fine del codice in IIIIo quaterno . 14. ff. 53-57v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessorisep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus vita inc. Igitur beatus Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat miracula inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet - expl. ut de te legere populum brevitas plus invitet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaionote Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. 134 dello stesso fondo (item 9). La narrazione comprende anche qui la lettera alla figlia di Abramo, come riportato nel Supplemento BHL al n° 3887 a. 15. ff. 57v-58 - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis presbyteriinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 16. ff. 58-61 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote Divisa in nove lezioni. La stessa mano, probabilmente, che era intervenuta sulla scansione della vita di S. Giovanni rimanda per S. Mauro alla legenda di Vitale. Un altro glossatore segnala invece lungo il testo la sezione con la passione di Largo e Smaragdo. 17. ff. 61-70v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pasio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui honor et gloria est in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Suddivisa in lezioni, delle quali solo le prime sono visibili. Il glossatore ricorrente rimanda nel margine superiore del f. 61 per la vita di Antonio alla fine del codice in IIIIo quaterno , per Prisca all'epistola paolina ai Romani e per Marco e Marta al martirologio. 18. ff. 70v-73 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis et martyrisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martyr Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Divisa in nove lezioni. Una diversa mano annota a margine la sezione relativa a Emerentiana (in sancte Merentiane virginis ). 19. ff. 73-75v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 20. ff. 75v-77v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathes martyrisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus eos liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 21. ff. 77v-81v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopiinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una Deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote La prima parte del testo è isolata e definita prologo (fino a sollerti ingenio enucleare curemus , con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E). 22. ff. 81v-83 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Yventii episcopiinc. Post felicem obitum egregii Syri Tycinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraio 23. ff. 83-84v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini episcopi et martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in mortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 24. ff. 84v-88 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Faustini et Ioviteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 25. ff. 88-91v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote Suddivisa in nove lectiones . L'epilogo non è distinto dal testo. Al termine, il glossatore rimanda per S. Giorgio all'ultimo foglio del sesto quaternione. 26. ff. 91v-92v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci apostoli et evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 27. ff. 92v-93 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 28. ff. 93-94 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Phylippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. fideli cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo non è distinto dal testo. Al principio una diversa mano rimanda per la homelia sancti Phylippi al libro qui incipit intuentes modo audivimus . 29. f. 94r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 30. ff. 94v-95v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponit Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 31. ff. 95v-98v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theodoliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedre sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse habet proprium sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggionote Al termine il glossatore rimanda per l'invenzione della Croce al quinto quaternione, dopo Giorgio; accanto all'inizio del testo seguente rinvia invece per S. Giovanni ante Portam Latinam alla fine del volume. 32. ff. 98v-99v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 33. ff. 99v-100 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Passio sancti Victorini martyrisinc. Eutyces et Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote La data appare posticipata di due giorni. 34. f. 100 - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote Come spesso accade, il testo segue senza soluzione di continuità il precedente (presentato sotto il titolo adatto invece a questo), appartenente alla stessa passione ciclica. 35. ff. 100-102v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem hominum quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. quia interrogastis sollicite breviterque intimabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote Il passaggio fra le due parti avviene al f. 102. Visibile una suddivisione in lezioni. Al principio la stessa mano responsabile della nota al f. 93 rimanda per Pancrazio ante in IIII folio . 36. f. 102v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sancte Petronille et sancte Felicule virginisinc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 31 maggio 37. ff. 102v-103 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedis presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 31 maggionote Come sempre, il testo è accorpato al precedente. 38. f. 103r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitille et Theodore et Eufrosine virginis et sanctorum Sulpicii et Servalianiinc. Factum est autem postquam omnes Dei sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. que in sarcophago novo simul recondiens in profundo terre fodiens sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 39. ff. 103v-104v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Divisa in tre lezioni. 40. ff. 104v-105 - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Natale sancte Potentiane virginisinc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Pudentiana Romana virgo : Passiodata liturgica 19 maggio 41. ff. 105-109 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.tit. Vita sanctissimi Zenobii episcopi et confessorisinc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabillimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggionote Il prologo è posposto alla narrazione, che è accompagnata a margine da notabilia di mano forse del glossatore consueto. Prima del prologo si rimanda per Petronilla indietro in VIIIo folio . 42. ff. 109-111v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. ubi prestantur beneficia usque in hodiernum diem Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Passione collettiva, spesso intitolata al solo Proculo. 43. ff. 111v-113 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quinto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 3 giugnonote La data è posticipata di un giorno. Tracce di una suddivisione in lezioni. 44. ff. 113-114v - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugnonote Al termine si rimanda per S. Bonifacio al martirologio in data 9 giugno, dove si troverà il segno indicato; in corrispondenza dell'inizio del testo successivo si rimanda invece in dialago per Fortunato vescovo (di Todi: il riferimento è ai Dialogi di Gregorio Magno, lib. I cap. 10). 45. ff. 114v-116 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyurum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 46. ff. 116-120v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Viti martyrisprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Il prologo non è distinto dal testo. Si intravede una suddivisione in lezioni. Al termine si rimanda per Marco e Marcelliano alla legenda di S. Sebastiano, indicando l'incipit a loro relativo (Clarissimis igitur ). 47. ff. 120v-121 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugnonote Prologo non distinto dal testo. 48. ff. 121v-123tit. Due sermoni (il primo attribuito ad Agostino) per la natività del Battista 49. ff. 123-124 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Natale sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 50. ff. 124-125 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3239 / S 3242 d)
tit. Item de triumpho eoruminc. Postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 51. ff. 125-129v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 52. ff. 129v-133 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. sicque ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 30 giugno 53. ff. 133-134 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglionote All'interno della narrazione è annotato a margine un rimando per S. Romolo alla fine del codice in Vo quaterno et in fine predicti quaterni in IIIo folio . 54. f. 134r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 55. ff. 134v-136 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglionote In realtà la titolatura riporta la data IV non. iulii , ma si tratta certamente di una svista per idus . 56. f. 136r-v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alexii confessorisinc. Fuit Romae vir magnus et nobilissimus Eufemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 16 luglionote La data è anticipata di un giorno. Il testo è suddiviso in nove lezioni. 57. ff. 136v-137 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Natale sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 58. f. 137r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius non voluit - expl. et repleantur virtute unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio 59. ff. 137v-142 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 60. ff. 142-143v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglionote Suddivisa in nove lezioni. 61. ff. 144-145v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. liberati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Divisa in nove lezioni. 62. ff. 145v-146 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 63. f. 146r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyrisinc. Fuit temporibus Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 64. ff. 146v-147 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Senneninc. Orta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come spesso accade nei codici qui censiti, vengono copiate di seguito, sotto un'unica titolatura, due parti consecutive della medesima passione ciclica: quella incentrata su Policronio e quella che riguarda propriamente i due santi menzionati (ricordati nella data liturgica indicata, mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Questo complesso è suddiviso in nove lezioni. 65. ff. 147-148 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 66. ff. 148-151 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Suddivisa in nove lezioni. La data indicata è in realtà III non. aug. , ovvero il giorno dopo: ma il fatto che il testo che segue abbia la stessa data per esteso (invece di eodem die ) conferma il sospetto che si tratti di una semplice svista, l'omissione di uno dei quattro I necessari. 67. ff. 151-152v - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agostonote Divisa in nove lezioni. 68. ff. 152v-154 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti papeinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimiterio Pretextati sub die iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Suddivisa in lezioni, almeno sei visibili. 69. ff. 154-155v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote Al termine si rimanda per Ciriaco, Largo e Smaragdo alla legenda di Marcello con indicazione del relativo incipit (Et dum multo tempore ); per Romazio (da intendersi Cromazio) a quella di Lorenzo (dal punto ... hora unus de miliabus ). 70. ff. 155v-157 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in praedio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Divisa in nove lezioni. Al termine si rimanda per Tiburzio al martirologio. 71. ff. 157-158v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Yppoliti martyrisinc. Sanctus Yppolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnate Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agostonote Rispettivamente lungo la narrazione e al suo termine, si rimanda al martirologio per Eusebio e per Cassiano. 72. ff. 158v-160 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt eundem per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 73. ff. 160-162v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL S 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis referuntur - expl. perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agostonote Al principio si rimanda per l'omelia relativa all'apostolo all'omeliario quadragesimale (quarta feria della settimana santa). 74. ff. 162v-163v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano et Maximiano erat per annos quatuor insecutio ecclesiarum - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 75. ff. 163v-165 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noveramus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 76. f. 165r-v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio (= BHL 785)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Africa civitate Tagaste exhortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. ecclesiae bibliothecam et codices tam sui tractatus quam aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Stessa abbreviatio presente nel ms. 132 dello stesso fondo, con il prologo interrotto, la copia dal cap. I fino alle parole del cap. II servire statuit e il seguito sostituito dalla frase di raccordo: Post aliquantos vero dies in Ipponiense civitate episcopus ordinatus est. Sed quia longum est per singula eius acta narrare saltem vicino sui obitu que gessit narremus , dopo la quale il testo riprende dal cap. XXVIII (Proximo vero die ), in forma molto compendiaria, fino all'explicit corrispondente a grandi linee a un passo del cap. XXXI (si rimanda al ms. citato per gli estremi testuali nelle edizioni). All'inizio si segnala che questa sarebbe la collocazione liturgica di sant'Hermes, la cui leggenda si trova nella passione di Alessandro. 77. ff. 165v-166 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Sermo in decollatio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylato procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agostonote Al principio si rimanda per Felice e Adautto al martirologio. 78. f. 166r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item sermo de quo suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. ei gratias de suis beneficiis multo latius gerant, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 79. ff. 166v-169v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Apud Appamiam natale sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum ipso letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus - expl. magnificemus ergo Dominum nostrum Iesum Christum salvatorem ac recuperatorem omnium, qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in Trinitate vivit et regnat per saecula cuncta Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote Il passaggio tra la passione e i miracoli, a f. 167v, è segnato andando a capo; da f. 168v ha inizio l'ultima sezione. Accanto al principio si rimanda al martirologio per i santi Serafina e Marcello. 80. ff. 169v-170 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 81. f. 170r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octubris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre 82. ff. 171-172 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Nel margine superiore si rimanda per Proto e Giacinto al quarto quaternione al termine del codice. 83. ff. 172-175v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octubris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 84. ff. 175v-179 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo e l'epilogo non sono distinti dal testo. Suddivisione in nove lezioni. 85. ff. 179-181v - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Candidi, Innocentii atque Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Dioclitiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote Divisa in nove lezioni. Al termine si rimanda per S. Tecla e S. Lino papa al martirologio. 86. ff. 181v-183 - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octubris, agente Lysio preside, imperantibus Dioclitiano atque Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Prologo indistinto dal testo. Suddivisione in nove lezioni. 87. ff. 183v-184 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Dedicatio basilice sancti Michaelisprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Il testo è diviso in quattro sezioni ciascuna con un suo titolo: dopo il prologo che costituisce la prima, De inventione basilice , De victoria sancti Michaelis e De dedicatione sancti Michaelis . All'inizio si rimanda per l'omelia propria della ricorrenza all'omiliario (XVIII domenica dopo Pentecoste). Un'altra mano glossa sul nome Gargano: Garganus ... mons sed Garganus incola montis . 88. ff. 184v-187v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Come spesso avviene, la prima parte è isolata come prologo fino a compendiosa brevitate poterunt scire . 89. ff. 188-192v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Textus vite et actuum atque obitus beati Remigii Remorum archiepiscopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Le prime due e parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo (f. 191), mentre al f. 192 il cap. 29 segue senza distinzione; di nuovo a capo va invece l'ultimo capitolo. Il testo è diviso in nove lezioni. 90. ff. 192v-193v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparateinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Divisa in nove lectiones . 91. ff. 193v-194 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 92. ff. 194-196v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici et Eleutheriiinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Dionisius, Rusticus et Eleutherius octavo idus octubris sub Domitiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 93. ff. 196v-198v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item omelia de sancto Dionisioinc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominatur et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 94. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobrenote Divisa in nove lezioni. 95. ff. 200-202 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Lectio sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre (non indicata)note La titolatura è opera di una mano più recente, laddove il rubricatore aveva omesso di intervenire. Divisione in nove lezioni. Al termine si rimanda per Grisantius et Darius (da intendersi come Crisanzio e Daria) al terzo foglio del manoscritto. 96. ff. 202-203v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum est corpus eius VIII kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus et potestas et imperium in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Divisa in nove lectiones . 97. ff. 203v-207v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio sanctorum Symonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Suddivisa in nove lezioni. 98. ff. 207v-209vtit. Omelia per Ognissanti 99. ff. 209v-211v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii diaconiinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre 100. ff. 211v-212 - Miraculum et translatio Romam sancti Caesarii diac. Terracinae mart. (= BHL 1517)
tit. Miracula sancti Cesariiinc. Regnante Dei cultore Valentiniano augusto eodem tempore quo Romane ecclesie Damasus episcopus - expl. qui locus [corr. in quo loco] usque hodie multa mirabilia divine gratie prestantur ad laudem Domini nostri et salvatoris Iesu Christi, cui est honor et imperium et gloria in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Miracula + translatiodata liturgica 1 novembre 101. ff. 212-213 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 102. ff. 213-216 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum quatuor cononatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonium ad metalla diversa sua - expl. sub nomina sanctorum Cladii, Nicostrati, Simproniani et Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 103. ff. 216-217v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 104. ff. 217v-223v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopiprol. inc. Plerique mortale studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 105. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingrditur Martinus Turonensis episcopus : Epistolanote Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo. 106. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619)
inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi Martinus Turonensis episcopus : Miraculanote Distinto dal testo precedente solo andando a capo. 107. f. 225r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (Vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Bricii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 108. ff. 225v-231 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 109. ff. 231v-233v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis martyris Romane ecclesieinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi est pax Dei et laus Domini cum gaudio et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 110. ff. 233v-234 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.tit. Item de miraculis beati Clementis episcopi et martyrisprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Prologo indistinto dal testo. 111. ff. 234-235v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Chrisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Chrisogono viro Christianissimo eruditam - expl. conditus in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche in BHL S 401 b). 112. ff. 235v-237 - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Irene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cionia quarto nonarum aprelis et in ipsis nonis Herene apud Saloniam Maximino ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembre (non indicata)note Il testo segue anepigrafo il precedente. 113. ff. 237-239v - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
tit. Item al. sancte Anastasieinc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die quarto nonas augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Come sempre, sotto un'unica titolatura riferita ad Anastasia si trovano accorpate le passiones delle due sante, distinte qui andando a capo. 114. ff. 239v-240 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. posteaquam basilica fabricata est in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Passiodata liturgica 24 novembre 115. ff. 240-242v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopi et confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 116. ff. 242v-245v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentii episcopi et confessorisinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispiriae - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus et opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 26 novembrenote La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come in altri manoscritti qui censiti avviene una sovrapposizione con l'omonimo santo venerato a Fiesole. 117. ff. 245v-248 - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisiinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre 118. ff. 248-251v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL S 3393 b)
tit. Passio sancti Georgii martyrisprol. inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque inluminare dignatus est - expl. ceperunt crudeliter exercere quod inchoatum habuerant inc. Anno igitur ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo - expl. migravit ad Dominum vigesimatertia die mensis aprelis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 aprilenote La data è posticipata di un giorno, secondo l'uso dell'Italia Settentrionale. A margine sono annotati un rimando per Eugenio (ora non del tutto leggibile) e uno per Saturnino al martirologio. 119. ff. 251v-253v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170)
tit. De inventione sancte Crucisinc. Perrexit autem Helena ad Hierosolimam et quesivit diligenter locum - expl. accipiant partem cum Dei genetrice sancta Maria per infinita saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 120. ff. 253v-254 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. Sancti Iohannis evangeliste ante Portam Latinaminc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. omnes pariter exultantes: benedictus qui venit in nomine Domini Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 6 maggionote Estratto che si conclude in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 56 ll. 2-3. Parte della colonna destra del f. 254 resta bianca. 121. ff. 254v-256v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7331)
tit. In octava apostolorum sancti Romuliinc. Erat autem in civitate Sutria vidua quedam nomine Karistia - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglio (non indicata)note La titolatura è in parte vergata a margine: in origine era indicato solo in octava . La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. 122. ff. 256v-258 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margariteprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressus ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. in te enim est Christe spes mea quia tu es benedictus in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Prologo indistinto dal testo; l'explicit non corrisponde ad alcuna voce BHL. 123. ff. 258-261 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL S 2667 a)
tit. Passio beate Eugenie martyris et sanctorum maryrum Proti et Iacinctiinc. Imperator Commodus septimo consulatu suo illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 124. ff. 261-263v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL S 3177 b)
prol.tit. Vita beati Pauli primi heremiteprol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis tit. finale Explicit vita beati Pauli monachi qui fuit ante sanctum Antonium quem ipse sepelivit in heremo. Hic numquam fuit in civitatibus postquam in solitudine demoratus estPaulus Thebaeus primus erem. : Vitadata liturgica 2 gennaionote Prologo non distinto dal testo. 125. ff. 263v-280v - Evagrius Antiochenus , Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol.,
epilogo
, ep.ded.
tit. Vita beati Antoniiep. ded. inc. Presbyter Evagrius carino filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores [[...]] et totius corrupti[[...]] Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 : Vitadata liturgica 22 gennaionote L'epistola e il prologo sono accorpati e l'epilogo non è distinto dal testo. A partire dal f. 276 il codice è danneggiato, cosicché è perduta più della metà della colonna esterna di tutti questi fogli finali. 126. ff. 280v-287v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.tit. De nativitate et vita beati Hylarionis heremiteprol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et scylleos canes obturata aure transibo inc. Hilarion ortus est vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat Hilarion in Palaestina abb. data liturgica 21 ottobre (non indicata)
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 364-75; Berg, Studies , 268; Castaldi, Nuovi testimoni , 105-6
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 13
Leggendario per l'intero anno di origine fiorentina, cui si aggregano altri materiali agiografici
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam; S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM; Cosimo de' Medici (1389-1464); Lorenzo de' Medici L'assemblaggio delle sezioni è avvenuto precocemente, poiché il codice era già di questa consistenza quando fu donato a S. Francesco del Bosco di Mugello dai fratelli Cosimo e Lorenzo de' Medici, come si ricorda al f. 283: MCCCCXXXVIII hunc librum Cosma et Laurentius Iohannis de Medicis dedicaverunt ecclesie sancti Francisci del Bosco de Mugello Florentine diocesis (...) ; si aggiunge sotto, in scrittura più piccola della seconda metà del XV secolo, De la P. de Castello Firentino , segno di un temporaneo spostamento nella pieve appunto di Castefiorentino prima del ritorno al Convento del Bosco. Al f. 1 sopravvive, in parte rovinata, la precedente nota di possesso relativa alla prima unità codicologica: Iste liber est monasterii sancte Marie de Angelis de Florentia ad usum domini Thome magistri plebani sancte Marie Imprunetane presbiteri Florentini .
I. ff. 1-279v Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Almeno due mani operano sistematicamente sulla raccolta. Una crea una rete di rimandi interni, segnalando nella posizione liturgica opportuna i santi dei quali non compare una vita/passione propria perché la narrazione che li riguarda è compresa all'interno dei testi relativi ad altri; e rinvia a questi ultimi, indicando con segni sempre diversi il punto di inizio delle sezioni che interessano. L'altro glossatore, meno presente, rimanda invece a volumi liturgici o alla Bibbia, che dovevano essere a disposizione dei lettori, per lectiones e omelie da leggersi per determinati santi. note Il leggendario è composto da due unità codicologiche, la seconda delle quali, dal f. 230, prosegue la prima (a differenza della terza, gustapposta al corpus coerente formato dalle prime due). U.C. I, ff. 1-229 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti.2. ff. 3-8v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholai episcopi et confessorisprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytacifala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote La copia segna andando a capo (f. 6) il passaggio dall'item 6106 al 6107, mentre va normalmente di seguito negli altri casi (ff. 7 e 7v). A margine del prologo si annota: Iohannes Diaconus sancti ianuarii scriptor fuit Athanasio - Methodius patriarcha scripsi primus Theodoro primicerio . 3. ff. 8v-9v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6151-6152-6153-6154-6155-6156)
tit. Libellus preclari magnique sacerdotis Nicholai item miraculaitem XXI inc. Quodam autem tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciparsus item XXII inc. Rursus alio tempore alia mulier de vico Neapoleos item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion item XXIV inc. Nec multo post quidam item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus beatissimus floreret Nicolaus - expl. qui in sanctis suis semper est mirabilis item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Dei Nicolaus mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario pars II inc. Et positum est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note L'item XXVI è distinto da una propria titolatura, De obitu beati viri ; le sue due parti si legano senza distinzione. La sezione che segue va semplicemente a capo. 4. ff. 9v-13v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6161-6172-6174-6163-6167-6164-6165)
epilogo
item I, pars I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriaticum pars II inc. Quodam itaque tempore episcopus Miree civitatis - expl. semper accipiat incrementum item V inc. Igitur opere pretium remur - expl. in exemplum sanctorum suorum facta manifestat item VI a inc. Extitit preteria alius vir qui mercimoniis intentus - expl. qui super omnia vivit et regnat in solio regni celestis item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo iocundum scribere miraculum dignum iudicavimus item III a inc. Sed si vestre caritati durius non est - expl. antequam me vocares de hoc seculo, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum item II inc. Cum de Africe partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. quatenus hic eum patronum et advocatum in futuro apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti sono distinte andando a capo, salvo il brevissimo prologo 6163; dopo di esso sono lasciate in bianco 14 righe prima di riprendere con il seguito. 5. ff. 13v-19 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Natale sancti Ambrosii episcopi - Vita sancti Ambrosii presbyteriprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 6. ff. 19-20 - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerunt que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Prologo indistinto dal testo. 7. ff. 20-23 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Natale sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. debito honore et summa diligentia condiderunt Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Assente l'ultimo periodo indicato nella voce BHL. 8. ff. 23-24 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Natale sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 9. ff. 24-28v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 10. ff. 28v-31v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Natale sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutioem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio. 11. ff. 31v-45v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi ma con una nota marginale a segnare il passaggio, mentre si va a capo con la prima clausola, cui segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda. Nel corso del II libro sono anche indicate a margine le quaestiones via via disputate da Silvestro. 12. ff. 45v-46v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 11 gennaionote La data propria del santo sarebbe il 10 settembre, ma il trasferimento si può spiegare con la confusione con un altro Salvio, il vescovo di Amiens. 13. ff. 46v-47v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote In realtà la data indicata è VIIII kal. feb. , ma è evidente che si tratta solo dell'omissione della X iniziale. 14. ff. 47v-55v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita vel actus sancti Mauri monachiinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio 15. ff. 55v-57v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote A margine della narrazione si rileva la parte dedicata a Papia e Mauro, poi si delimita la Passio sancti Cyriaci . 16. ff. 57v-66 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 17. ff. 66-68v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 18. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 19. ff. 70v-73 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 20. ff. 73-78 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita vel acta sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 21. ff. 78-82 - Vita metrica sanctae Brigidae Kildariae v. [Chilieno mon. adscripta] (= BHL 1459 [prol. Donati] - 1458)
prol.tit. Natale sancte Brigide virginisprol. Donati inc. As ego Donatus virtute sanguine Scottus - expl. iudice te facto nostra faveto rogo prol. I inc. Christe Dei virtus, splendor, sapientia Patris - expl. Spiritus Sanctus partem Deus impare gaudet prol. II inc. Quisquis in hoc hominum fragili concluditur antro - expl. cernere post obitum mereamur pace futura prol. III inc. Finibus occiduis describitur optima tellus - expl. in qua perpetuus manserat ipse Deus inc. Quadam namque die genetrix dum forte sedebat - expl. omne quod ille malus lucrum sperabat habere (Textus metricus )
Brigida Kildariae in Hibernia virgo : Vitadata liturgica 1 febbraionote La copia è interrotta: più di metà dello spazio nella pagina finale è lasciato in bianco, e la titolatura per la passione seguente si colloca in fondo. 22. ff. 82-85 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto par gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 23. ff. 85-87 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte virginis et martyris Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Cathanensium Sicolie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos meritis sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 24. ff. 87-88 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Yventii episcopiinc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraionote Al f. 87v una mano differente da quella abituale annota nel margine inferiore di cercare la vita di Scolastica all'interno di quella di Benedetto, in corrispondenza del segno tracciato. 25. ff. 88-89v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 26. ff. 89v-92v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt suscepti in gloria eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. In calce si rimanda per Costanza (18 febbraio) all'interno della leggenda di Agnese, di nuovo con un segno identificativo. 27. ff. 92v-95v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 28. ff. 95v-104v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir virtute venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. sanctissimi sui obitus denuntiavit diem, presentibus Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo è diviso in capitoli e corredato dalle didascalie Petrus e Gregorius e rimane mutilo per la perdita del fascicolo seguente, tra gli attuali ff. 104v e 105: l'explicit cade nel cap. 37 (ed. Moricca, p. 132 l. 7). In calce all'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia, con il consueto uso di un segno identificativo. 29. ff. 105-106 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 30. f. 106r-v - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 31. ff. 106v-107 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Phylippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 32. f. 107r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 33. ff. 107v-108v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponit Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 34. ff. 108v-110v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum Dei genetrice Maria, per infinita saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 35. ff. 110v-113 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theoduliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet proprius sacerdotem usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggionote In sede finale il testo corrisponde solo in parte alla voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor ma non per l'ultima frase. 36. f. 113r-v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. De passione sive obitu sancti Iohannis apostoli et evangelisteinc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. omnes pariter exultantes: benedictus qui venit in nomine Domini Iohannes apostolus sec. I : Passiodata liturgica 6 maggio (non indicata)note La narrazione si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 56 ll. 2-3. 37. ff. 113v-114v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 38. ff. 114v-116v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achilei - Item scripta Marcelli papeprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum rescr. inc. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 39. f. 117 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Item de obituinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 40. f. 117r-v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo, come sempre si riscontra nei codici laurenziani, segue senza soluzione di continuità il precedente (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 117v-118 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 118 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Passio sancti Victoriniinc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 14 maggio 43. f. 118r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote Il testo segue il precedente senza distinzione. 44. ff. 118v-122v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.tit. Vita sancti Zenobii episcopiprol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabillimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio 45. ff. 122v-123v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4607)
prol.tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Multi gesta sanctorum, vitam vel actus lucido stilo et dulci composuerunt modulatione - expl. impedire spatium constantie eorum inc. Igitur tempore cum Arriana faece Tuscie rura suffocata mergerentur - expl. sanctorum beati Iusti et Clementis meritis in eodem loco operantur, largiente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium cum Patre et Spiritu Sancto una potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. In calce si rimanda indietro per Petronilla al VII folio , con il relativo segno. 46. ff. 123v-126v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculiinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. ubi prestantur beneficia usque in hodiernum diem Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come sovente, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. 47. ff. 126v-128 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quinto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 48. ff. 128-129 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 49. ff. 129-131 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 50. ff. 131-135 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Prologo indistinto dal testo. In calce al f. 134v si rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Sebastiano, con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 51. ff. 135-136 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo.52. ff. 136-138vtit. Tre sermoni per la natività del Battista, il secondo attribuito a AgostinoPassio 53. ff. 138v-140 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 54. f. 140r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura. 55. ff. 140v-144v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 56. ff. 144v-149 - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beatissimi Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo Romanoprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugnonote La perdita di un foglio tra gli attuali ff. 144v e 145 determina una lacuna nel testo (corrispondente nell'ed. Mombritius II alla sezione da p. 357 l. 47 a p. 359 l. 27). 57. f. 149 - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
tit. Item versus in laude sanctorum apostoloruminc. Spiritus alme veni perflando dindima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno 58. ff. 149-152v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Prologus de passione sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 59. ff. 152v-153v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 60. ff. 153v-154v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum VII fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 61. ff. 154v-155v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data è anticipata di un giorno, come in altre occasioni nei codici qui descritti. 62. ff. 155v-157v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alesii confessorisinc. Fuit Romae vir magnus et nobilis Euphemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valet, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 63. ff. 157v-161v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margariteprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. sub die XX mensis iulii, idest XIII kal. aug. per indictionem tertiamdecimam feliciter, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per infinita saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Il testo termina nella prima colonna del f. 161v, occupata per il resto dall'inizio della passione di Apollinare, interrotta e poi regolarmente trascritta dopo la vita di Prassede: l'iniziale fu realizzata, non la rubrica, e il testo fu parzialmente cancellato per ovviare all'anticipazione (ma è ancora visibile come corrispondesse a quello completo che segue, e come sia stato interrotto con le parole: Tunc ait ad eum ille miles: Hospes ). 64. ff. 161v-162 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Vita sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivit iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio 65. ff. 162-165 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolinaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Al termine si annota che la legenda per la festa della Maddalena si trova nel sermonale. 66. ff. 165-167 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 67. ff. 167-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 68. ff. 168v-169 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Dei, quod factum est auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 69. f. 169r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit temporibus Constantini Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 70. ff. 169v-170 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 71. ff. 170-171 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come abituale nei codici qui censiti, si susseguono sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passione ciclica riguardanti Policronio e i due santi menzionati e propri della data liturgica indicata (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Questa seconda sezione prosegue oltre l'explicit riportato in BHL, comprendendo la prima frase della parte incentrata su Sisto. 72. ff. 171-174v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorum eiusprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti a tale data. 73. ff. 174v-177v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 74. ff. 177v-179 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani martyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 75. ff. 179-180v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 76. ff. 180v-181v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Ylariani monachiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 77. ff. 181v-183 - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item aliainc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ephirum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Vitadata liturgica 7 agostonote Omessa l'ultima frase del testo. Al f. 182v si rimanda in calce per Ciriaco, Largo e Smaragdo all'interno della passione di Marcello, indicando come sempre un segno di riconoscimento. A margine delle ultime parole si prescrive di leggere per Romano la terza lectio dalla passione di Lorenzo, sempre riferendosi a un segno dato (quest'ultima nota rimane semicoperta dall'iniziale dipinta in seguito). 78. ff. 183-184v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris et leviteinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote A margine è segnalata la fine della sezione con la passione di Romano, mentre in calce si rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Sebastiano, con segno identificativo. 79. ff. 184v-186 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Hyppolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione fermentissime mori leti quam vivere malle et perrexerunt ad Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 80. f. 186r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo cum gratia reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto U.C. I, ff. 1-229 81. f. 186v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano), mutilo (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant ab ipso - expl. si vis et solis sit dolor spiculis hic quando (Textus metricus )
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Versusdata liturgica 13 agostonote Il testo segue senza distinzione la passione, e rimane mutilo a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo l'attuale f. 186 (l'ultimo verso parzialmente superstite è il v. 63: cfr. l'edizione dei Carmina a cura di Cunningham, p. 328).82. f. 187r-v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. , acefala (= BHL 125)
inc. prune. Agapitus dixit: gloria tibi Deus qui regnas in saecula - expl. multi paganorum crediderunt Christum per famulum Dei Agapitum et per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata)note Il testo ha inizio acefalo per la detta perdita di fogli (l'incipit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 36 ll. 3-4). 83. ff. 187v-190 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis pluribus bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 84. f. 190r-v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopos et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 85. ff. 190v-192 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 86. ff. 192-196v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] , adbreviatio (= BHL 792)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come in altri manoscritti qui censiti, si tratta di un'adbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 87. ff. 196v-197 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Decollatio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 88. ff. 197-199v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antoninipassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 198; dal f. 199 è aggiunto un ulteriore miracolo. 89. ff. 199v-200 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Corneliiinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 90. f. 200r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 91. ff. 200v-201v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Al termine si rimanda per Nicomede alla leggenda di Petronilla, con relativo segno. 92. ff. 201v-204v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sancte Lucie et sancti Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembrenote Al termine, si rimanda per Geminiano (19 settembre) alla passione di Gordiano, sempre con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 93. ff. 204v-208 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo.94. ff. 208-210 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauricii cum sociis suisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 95. ff. 210-211v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 96. ff. 211v-214v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Iheronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 97. ff. 214v-219 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopi et confessorisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepolturam - expl. et pro universa sancta civitate Ierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingentesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus habundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula saeculorum Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 217v, 218v, ibid.). 98. f. 219r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 99. ff. 219v-220v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Nella titolatura il nome è corretto sul precedente Dionisii , evidente anticipazione del santo del testo seguente. 100. ff. 220v-222v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio Dionisii, Rustici et Leutheriiinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. octavo kal. [corr. idus] octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 222v-224v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Omelia eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 102. ff. 224v-227 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopiprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 103. ff. 227-228v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 104. ff. 228v-231 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli confessorisinc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani conversatio per omnem Yberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132. La data indicata è in realtà XVIII kal. oct. , ma si tratta sicuramente di una svista per nov. , come è chiaro dalla posizione nel passionale. Nel corso del testo, precisamente dal f. 230, ha inizio la seconda unità codicologica, in perfetta continuità. U.C. II, ff. 230-279 105. ff. 231-233v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Passio sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobreU.C. II, ff. 230-279 106. ff. 233v-236 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
ep.ded.
tit. Passio sancti Miniatis martyrisep. ded. inc. Leono Ildebrando reverentissimo atque sanctissimo presuli Drugo suus atque omnium servorum Dei servus - expl. ut vestra roborata iussione laude confirmetur inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote La salutatio è copiata prima della titolatura. La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.107. ff. 236-240 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Sanctorum apostolorum Symonys et Iudeinc. Simon itaque Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo habentis, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. Al termine, si rimanda per Gimignano di Capua (30 ottobre) alla vita di Benedetto, con relativo segno. 108. f. 240r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1515)
tit. Sancti Cesarii martyrisinc. Sanctum itaque Cesarium diaconem Luxurius tradidit consulari Leontio - expl. sepultus est iuxta Terracinam in quo loco merita eius bene de se credentibus beneficia prestant, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honot et gloria in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote La data è erasa. 109. ff. 240v-241 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Natale sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 110. ff. 241-242 - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitille Eufrosineinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 2 novembrenote La data appare anomala, anche in rapporto alla successione dei testi nel codice. Normalmente la santa è ricordata il 12 maggio, ma una collocazione nei primi giorni di novembre si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Pl. 20.1 e Pl. 30 sin. 4. 111. ff. 242-245 - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1838)
ep.ded.
tit. Natale IIII cononatorumep. ded. inc. Preclaro patri domino Petro sancte Parthenopensis ecclesie optimo pastori Petrus - expl. et cum martyribus societ in sede polorum inc. Dioclitianus cesar qui super omnes cesares contra Christianam religionem exarsit - expl. quidam philosophus censualis Porphyrius nomine seriatim animadvertens stusiose scribere procuravit ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembrenote A margine dell'ultima colonna sono elencati i quattro nomi dei protagonisti. 112. ff. 245-248v - Passio sancti Theodori ducis, Heracleae mart. (= BHL 8085)
tit. Passio sancti Pheodori martyrisinc. Sicut apparet sol ad eos qui eum conspiciunt sic et verba martyrum - expl. ut osculentur sanctum sepulcrum eius, statim suscipiunt beneficia eius glorificantes laudabilem Deum, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum Theodorus dux Heracleae mart. : Passiodata liturgica 9 novembrenote La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. U.C. II, ff. 230-279 113. ff. 248v-251v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Sermo sancti Salvatorispreamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Come quasi sempre nei manoscritti qui censiti, il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come unico testo e la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL: Hec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... Idcirco date ei gloria cum letitia et exultatione ; ma soprattutto l'aggiunta di un intero segmento, dall'inizio: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopo de sancti Athanasii libello sancta et magna synodus in Dei proruens laudes ait ...114. ff. 251v-258v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopiprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 115. ff. 258v-259v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante presivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Segue priva di prologo la vita, distinta solo andando a capo. 116. f. 259v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. anno CCCCXII computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Tra le due parti si va a capo, così come per distinguere dai testi precedente e seguente. 117. ff. 259v-260 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. quo sanctus Severinus audivit psallentium chorum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, la distinzione è segnata andando a capo. La seconda parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 2, p. 141 l. 19). 118. ff. 260-261 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 119. f. 261r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Vita sancti Frigiani confessorisinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. pollent eius miracula ad laudem et gloriam sui nominis que Dominus per eum ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 120. ff. 261v-267v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 121. ff. 267v-269v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 122. ff. 269v-270v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Il testo è copiato di seguito al precedente, andando a capo come se si trattasse di un capitolo ad esso interno. 123. ff. 270v-272 - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisoconi martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente del ciclo di passioni (come registrato anche al n° 401 b), distinta da questa solo andando a capo; allo stesso modo saranno separate le parti successive, relative a Teodota e Anastasia. 124. ff. 272-273v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Hierene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonas aprelis et ipsis nonis Herene apud Salonicum Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembre 125. ff. 273v-276 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Sisinnium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 126. ff. 276-277 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. passa est autem in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Actadata liturgica 24 novembre 127. ff. 277-278v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia , mutila (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. compellimur, sanctissimi fratres, ut unusquisque nostrum ex corde penitens Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei tre bifoli interni del fascicolo, tra gli attuali 278v e 279; l'explicit corrisponde all'ed. Mombritius II, p. 407 ll. 8-9. 128. f. 279r-v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside , acefala (= BHL 4100)
inc. fecit socius servis suis. Tunc adcedentes ad sinistrum pedem - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis martyribus tribuit, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre (non indicata)note L'attuale incipit , rimasto dopo la citata perdita, corrisponde a Mombritius II, p. 43 l. 19. In calce si rimanda per Saturnino all'interno della passione di Marcello, con relativo segno; la nota è ripetuta da due diverse mani. L'ultima colonna resta per due terzi vuota.
II. ff. 280-281v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita sancti Albini (= BHL 234)
In natale sancti Albiniinc. Religiosorum vita virorum quantum est meritis clarior tantum voce crebior populorum - expl. animam Deo carissimam ereptam de seculo mansuram cum Christo angelis plaudentibus kalendis maii emisit ad celos, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Albinus Andegavensis ep. : Vitadata liturgica 1 marzo (non indicata)note Ha inizio con questo testo un binione estraneo al corpus .
III. f. 281v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalena post ascensionem Domini salvatoris pro ardenti karitate et tedio eius - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius, qui vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata)
IV. ff. 282-283v Due sermoni anonimi sulla Trinità
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Santa Maria degli Angeli. Corali , 88, 97; Bandini, Leopoldina , I , 565-78; Berg, Studies , 273-4; Castaldi, Nuovi testimoni , 117-22
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.1
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze, zona di
I. ff. 317 Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Due diverse mani corredano a margine i testi di rimandi incrociati e di indicazioni dei santi 'minori' presenti nelle passioni collettive. note I ff. 1-8 sono di restauro, poco più tardo. 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam civitatem Patrarum die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 3-5v - Vita sancti Dalmatii in Pedemonte mart. (= BHL 2082)
prol.tit. Vita sancti Dalmatiiprol. inc. Dum sancta Domini pietas et celeste auxilii beatissimorum apostolorum martyrum et confessorum - expl. credentes et baptizantes in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti inc. Ista vero audiens atque impleta fuisse intellegens - expl. et mihi pro presumptione det veniam, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Dalmatius in Pedemonte mart. : Vitadata liturgica 5 dicembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 3. ff. 5v-11 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholaiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti non sono distinte. 4. ff. 11-17 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosiiprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 5. ff. 17-18v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9007)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Olim peritissimorum virorum disciplinabilis mos extitit - expl. vel scriptis vel faminibus ediscere valuimus disseramus inc. In diebus imperatoris Gallieni qui per successiones cesarum vigesimus septimus - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum carmen inc. Pontificum splendor, iustorum norma bonorum - expl. illius munda crimina nostra prece Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Il carme che accompagna il testo (composto da dieci distici elegiaci) si trova anche nel ms. Edili 139. 6. ff. 18v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cuius est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre 7. ff. 21v-22v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 8. ff. 23-27v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Per una svista la titolatura riporta la data: XII kal. oct., evidentemente da intendersi ian . 9. ff. 27v-36tit. Lettura da Isaia e tre sermoni attribuiti a Leone per Natale e quattro sermoni attribuiti ad Agostino per S. Stefano 10. ff. 36-37v - Augustinus Aurelius , De civitate Dei , XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL 7866)
epilogo
tit. Sermo sancti Augustini de miraculis sancti Stephaniinc. Ad aquas Bilitanas episcopo afferente Prolecto martyris gloriosissimi Stephani memoriam - expl. quia et ipsi martyres idest huius fidei testes fuerunt Stephanus diac. protomart. : Miraculadata liturgica 26 dicembre 11. ff. 37v-41v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. et ad Dominum de hac luce migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. liberabantur omnes et precum suarum consecuntur effectum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio e rimanda all'altra festività del santo in Porta Latina . 12. ff. 41v-42v - Rufinus Aquileiensis , Historia ecclesiastica opus Eusebii Caesariensis; translatio ex graeco , III 23, 1-19 (racconto su Giovanni Evangelista) (= BHL S 4324 b)
tit. Sermo sancti Eusebii episcopi Cesariensis in istoria ecclesiastice ecclesie beati Iohannis apostoliinc. Adhuc apud Asiam demorabatur ipse quem ille amabat Dominus Iesus - expl. et trophea invisibilis in eo resurrectionis ostendens Iohannes apostolus sec. I data liturgica 27 dicembre 13. ff. 42v-44vtit. Quattro sermoni per la festa degl'Innocenti (il primo attribuito a Leone, il quarto ad Agostino) 14. ff. 44v-61 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 e 7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le diverse parti si susseguono senza interruzione. Una diversa mano segnala nel margine a f. 46 la sezione del testo relativa a S. Eufrosino. 15. f. 61r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote Il testo è preceduto da un rimando, in forma di rubrica, a tre pagine di distanza (ovvero al f. 64) per l'Epifania. 16. ff. 61v-64 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote Annotazioni marginali di entrambe le mani attive sul codice: una a f. 62v delimita la passione di Papia e Mauro e poi quella di Ciriaco, l'altra a f. 63v segnala il passaggio su Largo, Smaragdo e Crescenziano. 17. ff. 64-68vtit. Letture da Isaia e cinque sermoni attribuiti a Leone per l'Epifania 18. ff. 69-78v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote A margine uno dei glossatori delimita la passione di Marcelliano e Marco (f. 69), poi segnala la parte relativa a Policarpo (f. 72); l'altro fa lo stesso per Tiburzio (f. 75). Al f. 78 un'altra mano annota la presenza di Marcelliano e Marco. 19. ff. 78v-81 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginis et martyrisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Al f. 80v uno dei glossatori segnala a margine la passione di Emerenziana e in basso rimanda per Papia e Mauro alla leggenda di Marcello, a un segno identificativo che in effetti è apposto al f. 72. 20. ff. 81-83v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 21. ff. 83v-84v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancte Anastasie [corr. -i]inc. Imperante Domino nostro perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore anno primo - expl. qui te credimus Dominum angelorum et hominum, qui vivis et regnas in saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaionote La conclusione del testo è anticipata alla fine del par. 7 (p. 238 nell'edizione in «Analecta Bollandiana» 11), con omissione dei quattro che seguivano. Al termine si rimanda per Emerenziana alla legenda di Agnese. 22. ff. 84v-87tit. Epistola ai Galati, per la ricorrenza della Conversione di S. Paolonote A margine uno dei glossatori rinvia per Policarpo alla legenda di Fabiano (ossia quella di Sebastiano); e, sotto, per Papia e Mauro a quella di Marcello. 23. ff. 87-89v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 24. ff. 89v-93 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 25. ff. 93-98 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote La prima parte del testo, fino alle parole sollerti ingenio enudare curemus (con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E), è scorporata come prologo, come avviene in altre copie qui censite. 26. ff. 98-101tit. Tre sermoni per la Purificazione della Vergine 27. ff. 101-103 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberarent Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 28. ff. 103-108 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scholastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio 29. ff. 108-109v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Sancto Spiritu in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 30. ff. 109v-113v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et gloria, virtus et imperium in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. Nel margine inferiore del f. 112v si legge la nota: Andreas dedit tres quaterniones in hoc libro . 31. ff. 113v-116v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. Nel margine inferiore del f. 114 il glossatore rimanda per Ciriaco alla legenda di Marcellino, dove si trova la croce da lui apposta. Analogo rimando si trova nel margine del f. 116v. 32. ff. 116v-126v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. illa plus potuit que amplius amavit Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo si interrompe nel cap. 33 (ed. Moricca, p. 127 ll. 17-18). Nel margine dell'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia alla fine del manoscritto. 33. ff. 127-131v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL S 3393 b)
prol.tit. Passio sancti Georgii martyrisprol. inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque inluminare dignatus est - expl. ceperunt crudeliter exercere quod inchoatum habuerant inc. Anno igitur ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo - expl. migravit ad Dominum vigesimatertia die mensis aprilis, qui scribitur nona kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile 34. ff. 131v-132v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per totum orbem terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 35. ff. 132v-133 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennantium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 36. ff. 133v-134 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passionem sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 37. f. 134r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 38. ff. 134v-137 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Exultatio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile Dei magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 1 maggio 39. ff. 137-138 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 40. ff. 138-140 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 41. ff. 140-141 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 141r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sanctarum virginum Petronille et Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 43. f. 141v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui censiti. 44. ff. 141v-145v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenobiicarmen inc. Pectoris hec vestri portu requiescere gestit / pagina, vir splendens, que te sine fluctuat esse prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabilissimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunias ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggionote Al testo sono premessi i due esametri riportati, in modulo piccolissimo (= Schaller - Köngsen n° 11806). Per una svista nella titolatura la data indicata sarebbe III kal. iun. , facilmente correggibile in VIII . 45. ff. 145v-148 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL S 6956 b)
tit. Passio sancti Proculi martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. et ibi foras muros civitatis non longe ab urbe capite sunt truncati Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come spesso si riscontra, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. Rispetto all'explicit registrato in BHL, manca qui la data del martirio in chiusura. 46. ff. 148-149v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 47. ff. 149v-151v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Natale sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 48. ff. 151v-156v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Vitiprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote In margine al f. 156v uno dei glossatori rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Fabiano e Sebastiano, dove ha apposto una croce in corrispondenza della parte in questione. 49. ff. 156v-157v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo. 50. ff. 157v-160tit. Due sermoni per la natività di Giovanni Battista 51. ff. 160v-161v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 52. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantina - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 53. ff. 162v-167 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 54. ff. 167-168 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Acta sanctorum apostolorum Petri et Pauliaddit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note La frase iniziale è copiata in carattere semionciale tra la passione precedente e questa, andando a capo a entrambi gli estremi (senza dunque legarsi graficamente più all'una che all'altra). L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. 55. ff. 168-171v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 56. ff. 171v-172v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 57. ff. 172v-176 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sanctorum martyrum Romuli, Marchitiani, Charissimi et Crescentiiinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglio 58. f. 176r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 59. ff. 176v-178 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data, come in altri leggendari qui descritti, è anticipata di un giorno. 60. ff. 178-180 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita et ambulantia viri Dei nomine Alexisinc. Fuit vir magnus et nobilis Euphemianus nomine dives valde - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 61. ff. 180-183 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 62. ff. 183-185 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 63. ff. 185v-187 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 64. f. 187 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 65. f. 187r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 66. ff. 187v-188v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei codici laurenziani, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti. 67. ff. 188v-189v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xistum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote La sezione si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, incorporando la prima frase della parte relativa a Sisto. 68. ff. 189v-193 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 69. ff. 193-194v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. De miraculis de inventione corporis beati Stephani proto martyrisinc. Factum est cum esset reconditum corpus sancti Stephani protomartyris Ierosolymis - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloria Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 70. ff. 194v-195v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti pape et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 71. ff. 195v-197 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyrisinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 72. ff. 197-199 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Nel margine inferiore dell'ultima pagina un glossatore rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Cecilia. 73. ff. 199-200v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Hippolyti martyrisinc. Sanctus Hippolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 74. ff. 200v-201 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Come nel ms. Edili 135, sono copiate di seguito come un unico testo tre passiones riferite a due diversi santi omonimi. In questa è omessa l'ultima frase. 75. f. 201r-v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbe vocant ab ipso conditoris - expl. ista est Cassiani gloria suggere Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il carme è interrotto ai vv. 94-95 sui 106 che lo compongono (cfr. l'edizione di Cunningham, p. 329). Indistinto dal testo precedente e dal seguente. 76. f. 201v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martyrii Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Questo Cassiano è venerato il 3 dicembre, ma ovviamente l'accorpamento con il dossier sull'omonimo italiano fa sì che il testo vada riferito alla data di quest'ultimo. 77. ff. 201v-202 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 78. ff. 202-210 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione sancte Marieinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 79. ff. 210-214vtit. Quattro sermoni per l'Assunzione, attribuiti il primo a Giovanni Cristostomo, i due seguenti a Leone, anonimo l'ultimo 80. ff. 215-216 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 81. ff. 216-218v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agostonote Anticipato di un giorno rispetto alla data consueta, come in molti altri dei codici qui censiti. 82. ff. 218v-219v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesiiinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesie omnes episcopi - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 83. ff. 219v-221 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gratiam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agostonote Il prologo non è distinto dal testo. 84. ff. 221-226 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Natale sancti Augustini episcopi actus et vita eiusinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 85. f. 226r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pilati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 86. ff. 226v-227 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item unde suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis - expl. et Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 87. f. 227r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 88. ff. 227v-228v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 89. ff. 228v-230 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 90. ff. 230-233v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cuius est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 91. ff. 233-237v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Matthei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Artafax apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Artafax illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 92. ff. 238-240v - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Candidi, Innocentii, Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Diocletiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote In realtà la data indicata è kal. oct. , ma poiché si prosegue regolarmente con gli ultimi giorni di settembre si tratta certamente di una banale omissione del numero X iniziale. 93. ff. 240v-242v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 94. ff. 242v-244 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., additamentum tit. Dedicatio beati Michahelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia appositus indicat inc. Erat in ea civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembrenote Il testo è scandito da titolature interne, come in altri codici descritti: De inventione basilice , De victoria sancti Michahelis e Dedicatio basilice Michahelis . 95. ff. 244-247v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita vel obitus beati Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Come in altri codici laurenziani, la prima parte del testo (fino alle parole: compendiosa brevitate poterunt scire ) è distinta come prologo. 96. ff. 248-253v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita vel actus sancti Remigii Remensisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Dum Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepulturam - expl. et pro universa civitate Iherusalem. Octingentesimo quinquagesimo primo cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice nonagentesimo quinquagesimo nuper adhuc ampliata ipsa ecclesia - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime clareret - expl. cum omni gaudio celebremus Dei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula in eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 251v, dove si inserisce il titolo Miraculum de translatione , 252v e 253). 97. ff. 253v-255 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyrisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 98. f. 255r-v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domniniinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 99. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
epilogo
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. cotidie virtutum insignia declarantur epil. inc. Quis enim sermo vel qui lingua - expl. septimo idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 100. ff. 258-260v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item sermo eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 260v-263 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Callixtiinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum in eadem civitate sub die quartadecima kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 102. ff. 263-266 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galliinc. Cum perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote L'explicit corrisponde al cap. XI del libro I dell'opera (= PL 114,988A), come in altre copie qui descritte. Suddivisione in nove sezioni. 103. ff. 266-268v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per universa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre 104. ff. 268v-270 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. a Christianis reconditum est corpus eius octavo kalendas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium, virtus et potestas in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 105. ff. 270-274v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeprol. inc. Simon zelotes qui interpretatur zelus - expl. cuius festivitas celebratur quinta kalendas novembris inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illic meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. 106. ff. 274v-276v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit - expl. ubi orationes eorum efflorent usque in hodiernum diem, regnante Domino Iesu Christo nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote A margine della conclusione uno dei glossatori rimanda per Eufrosino alla leggenda di Silvestro, e l'altro aggiunge l'indicazione del foglio (il terzo) all'interno di essa. 107. ff. 276v-277v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 108. ff. 277v-278v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitilleinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre in foro sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 8 novembrenote La data liturgica consueta è il 12 maggio, ma questa collocazione nei primi giorni di novembre, tra il 2 e l'8, si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Mugellano 13 e Pl. 30 sin. 4. 109. ff. 278v-282 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum quatuor coronatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 110. ff. 282-284 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 111. ff. 284-292 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martiniprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 112. f. 292r-v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Il testo va a capo rispetto al precedente, come un normale paragrafo tra gli altri. 113. ff. 292v-293 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, il testo è impaginato come se si trattasse di altri paragrafi di un'unica opera. 114. ff. 293-294 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Erat namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis item IV inc. Opere pretium est enim etiam illud inserere lectioni - expl. aut certe factum cognovimus silere non quivimus Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Le ultime due sezioni sono dotate di titolatura propria: rispettivamente Item sermo sancti Ambrosii de eiusdem transitu e Item quando corpus eius translatum est . 115. ff. 294-295 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britiiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 116. f. 295r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Actus vel miraculum sancti Fridianiinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. ubi nunc usque hodie fulgent eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 117. ff. 295v-302 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Cuius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Al f. 299 a margine è segnalata la parte con la passione di Tiburzio, Valeriano e Massimo. 118. ff. 302v-304v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. in civitate Cersona provincie Licie die nona kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 119. ff. 304v-305v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. De puero per totum annum sub aqua vivo conservato a sancto Clementeprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembre 120. ff. 305v-307v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. et conditus est in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. earumdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote L'epilogo non è distinto dal testo. 121. ff. 307v-308 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Natale sancti Prosperiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo presenta una grave lacuna interna dovuta alla perdita del bifolio centrale del quaternione, tra gli attuali ff. 307v e 308. Poiché di seguito si ripete esattamente la stessa omelia (di mano del copista, dunque per una svista originaria), si può ipotizzare che il bifolio sia stato volontariamente eliminato, per ridurre al minimo la duplicazione. 122. ff. 308-311v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo è questa volta integro. Nella tabula iniziale compilata sul II foglio di guardia esso fu registrato una sola volta, con il numero di pagina (307) della sua prima comparsa. 123. ff. 311v-314v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentiiinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 27 novembrenote La data (in alternanza con il 26) appartiene in realtà a Gaudenzio Campano venerato a Fiesole, mentre il Novarese è ricordato il 22 gennaio; lo stesso spostamento si riscontra in altri codici qui descritti. 124. ff. 314v-317v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi martyrisinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembrenote Parte della colonna sinistra e la destra restano vuote. Un'altra mano comincia un nuovo testo, ma si interrompe alle prime parole: In sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis. [questa prima parte in forma di rubrica] Sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis qui passi sunt .
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Bandini, Catalogus , I , 581-96; Berg, Studies , 241
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.2
Leggendario per l'intero anno, di origine fiorentina
L'ultimo foglio reca l'ex libris , eraso: Homelie volume secondo di Bartol. d'Antonio di Bartolello Canacci (nelle cui mani dunque il volume era già completato dalla sezione finale di restauro).
I. ff. 260 Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni . Dopo il completamento dell'anno liturgico sono aggiunti testi supplementari in ordine cronologico, dal 4 dicembre all'11 giugno (gli ultimi due reintegrati in un fascicolo di restauro più recente, ff. 257-260).suddivisione lectiones Alcuni testi sono suddivisi in lectiones (generalmente nove) da una diversa mano che al f. 1, nel margine superiore, annota in proposito anche un rimando al breviario. In ogni caso la destinazione liturgica del codice è dichiarata dalla suddivisione originaria di alcune passiones in sezioni e dalla presenza al f. 67 di indicazioni sulle letture per determinate ricorrenze da cercarsi all'interno del corpus e in altri libri. U.C. I 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembris sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Il prologo non è distinto dal testo.2. ff. 3-7v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Natale sanctorum Crisanti et Darieprol. inc. Hystoriam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et glorie perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 1 dicembrenote Di norma il giorno dei due santi è il 25 ottobre, ma la connessione con i testi che seguono porta ad estendere a tutti la data propria di Diodoro. 3. ff. 7v-8v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragium cum supernis civibus percipere mereamur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 1 dicembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 4. f. 8v - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. Item aliud miraculuminc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque eorum revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Miraculadata liturgica 1 dicembrenote La copia si arresta prima dell'explicit indicato in BHL, come nel ms. Edili 139. 5. f. 8v - Carmen de inventione sanctorum Chrysanthi et Dariae (= BHL 1794)
inc. Stephane sancte papa, mea carmina suscipe letus - expl. laudemus numen, Spiritus alme, tuum (Textus metricus )
Chrysanthus et Daria Romae mart. : Versusdata liturgica 1 dicembre 6. ff. 9-16 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6112-6108)
prol.tit. Vita sancti Nicolai episcopiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aitaifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus equali maiestate equali potestate per omnia saecula saeculorum item IV inc. Nunc igitur, fratres karissimi, si vobis placuerit de solempnitate huius diei beati Nicolai - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote Le parti sono copiate di seguito, tranne il prologo distinto come tale. 7. ff. 16-22 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosii episcopiprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerat agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 8. ff. 22-23v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9002)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopiprol. inc. In provincia Italie in civitate Verona quia beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes qui cupiunt miracula inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembre 9. ff. 23v-26v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopiinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. quique paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre (non indicata)note Al f. 26 a margine si rimanda per Damaso alle lectiones del breviario. 10. ff. 26v-27v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque mundus steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 11. ff. 27v-32v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 12. ff. 32v-35v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. In natale sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem in Christianos Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Il passaggio tra prologo e testo, non rilevato in origine, è segnalato con una croce marginale. 13. ff. 35v-50v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 e 7736 [claus.])
prol.tit. Vita sancti Silvestriprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le parti si susseguono senza stacchi. 14. ff. 50v-51 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 gennaio (Felice) (= BHL 2875)
tit. Natale sancti Felicis presbyteriinc. Apud Nolam Campanie beati Felicis presbyteri - expl. in loco qui dicitur Pincis ab Elpidio venerabili sancto presbytero Felix Nolanus presbyter et martyr : Passiodata liturgica 14 gennaio 15. ff. 51-53v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape et sancti Cyriaci martyrisinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 16. ff. 53v-62v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui honor et gloria est in saecula saeculorum Marcus et Marcellianus Romae mart. Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote Suddivisa in dodici sezioni. Da f. 61 la parte relativa a Marcelliano e Marco è distinta attraverso una propria titolatura: In natale sanctorum Marcellini et Marci (con incipit dalle parole Post hec autem Torquatus egit , = Mombritius II, p. 475 ll. 56-7). 17. ff. 62v-65 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156 e 2527)
tit. Natale sancte Agnes virginisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est autem beatissima martyra Agnes die XII kal. februarius, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote La sezione relativa a Emerenziana è distinta attraverso una titolatura propria: In natale sancte Emerentiane virginis , con incipit : Emerentiana autem que fuerat collectanea... (come riportato alla voce BHL 2527). 18. ff. 65-67 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Natale sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaionote Tra il testo e il successivo sono riportati dal copista tre rimandi per le letture canoniche, distinti andando a capo: In natale sancte Emerentiane virginis: Emerentiana autem que fuerat collectanea sancte Agnes usque igitur dum require in passione sancte Agnes martyris ; In conversione sancti Pauli apostoli: Paulus adhuc spirans minarum et cedis in discipulos Domini require in actuum apostolorum sive in lib. messale ; In natale sancte Agnes virginis: Igitur dum parentes sancte Agnes pernoctantes vigilarent ad tumulum eius usque in hodiernum diem require in passione eiusdem . 19. ff. 67-69v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
tit. Natale sancti Geminiani confessorisinc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Assente il prologo. 20. ff. 69v-70v - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7680)
tit. Vita sancti Severi episcopi et confessorisinc. Post excessum beatissimi Apolenaris beatus Severus tertiudecimus Ravennatem cathedram suscepit - expl. immensas Deo gratias agatis, qui est benedictus in saecula saeculorum Severus Ravennas ep. : Vitadata liturgica 1 febbraio (non indicata) 21. ff. 70v-73v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii martyrisinc. Igitur cum presens Agricolaus metropolis Selustie presideret - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una Deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio (non indicata)note La prima parte del testo fino a sollerti ingenio enucleare curemus , in altre copie (come il ms. Edili 139 o il Pluteo precedente) isolata come prologo, è qui assente: il testo ha inizio con il par. 6 dell'edizione negli AASS Feb. I, col. 349E. 22. ff. 73v-75v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo incendii sancte Agathe orationibus Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 23. ff. 75v-77 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Iventiiinc. Post felicem obitum egregii Syri Tycinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraio (non indicata) 24. ff. 77-78v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 25. ff. 78v-82 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 26. ff. 82-85 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal testo. 27. ff. 85-86 - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. tit. Passio sancti Georgii martyrisinc. In illis diebus regnante Datiano imperatore facta est persecutio in gentem Christianorum - expl. coronatus est autem sanctus Georgius VIII kal. maias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 aprilenote Testo non identificabile con alcuna voce BHL, né con le versioni studiate e edite da Haubrichs in Georgslied und Georgslegende . La data è posticipata di un giorno, secondo l'uso settentrionale già più volte incontrato. 28. ff. 86-87 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per totum orbem terrarum - expl. iuxta Hebreos autem sextodecimo, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprilenote Suddivisa in nove lezioni. 29. f. 87r-v - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprilenote Divisa in sei lectiones . 30. ff. 87v-88 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippiprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. fideli cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo non è distinto dal testo. Divisione in tre lezioni. 31. f. 88r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Suddivisa in tre lezioni numerate dalla quarta alla sesta, a continuazione delle tre di Filippo. 32. ff. 88v-89v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventione sancte Crucisinc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponat Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 33. ff. 89v-91v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170)
inc. Perrexit autem Helena ad Hierosolimam et quesivit diligenter locum - expl. accipiant partem cum genetrice matre Domini Maria ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata)note Il testo era preceduto da una titolatura poi erasa: In sancti Quiriaci episcopi et martyris . 34. ff. 91v-94 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Passio sanctorum Alexandri, Eventi et Theodoliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedra sedit Alexander - expl. sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio 35. ff. 94-95v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Natale sacntorum Gordiani et Epymachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 36. ff. 95v-98 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei - Scripta sancti Marcellini papeprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem hominum quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. quia interrogastis sollicite breviterque intimabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il passaggio fra le due parti avviene al f. 97, con la nuova titolatura sopra indicata. 37. f. 98r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sanctarum virginum Petronille et Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Benché la data manchi, certamente il testo si attribuiva alla stessa delle altre sezioni dalla passione ciclica di Nereo e Achilleo; esso è d'altronde replicato (insieme alla seguente sezione su Nicomede, come sempre si riscontra nei codici laurenziani copiata di seguito senza distinzione) nella sede liturgica propria, al 31 maggio. 38. f. 98v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedis presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 39. ff. 98v-99 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 40. ff. 99-102v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobii confessorisinc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggionote Assente il prologo. 41. ff. 102v-103 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Natale sancte Petronille virginisinc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 31 maggionote Come rilevato in quella sede, la stessa coppia di passioni di Petronilla e Nicomede era già presente per il 12 maggio, insieme alle altre del ciclo di Nereo e Achilleo. 42. f. 103 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 31 maggio 43. ff. 103-104 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Natale sancti Proculi martyris [et sociorum eius add. a. m. ]inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe capite sunt truncati sub die quarto iduum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote La passione collettiva è, come sempre nei leggendari qui descritti, intitolata al solo Proculo, con la correzione di una mano successiva. 44. ff. 104-106v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Natale sancti Marcellini presbyteri [Petri atque Erasmi add. a. m. ]inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 45. ff. 106v-108 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. In natale sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno (non indicata) 46. ff. 108-112 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
tit. Passio sanctorum martyrum Viti et Modestiinc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili styrpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugno (non indicata) 47. f. 112r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugnonote Prologo non distinto dal testo. 48. ff. 112v-113v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 49. ff. 113v-114v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] - BHL 3239 [expl.])
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia eius Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo va a capo rispetto al precedente, ma senza un titolo proprio. 50. ff. 114v-119 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. In natale apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 51. ff. 119-121vtit. Quattro sermoni (il primo e il terzo attribuiti ad Agostino) per la stessa ricorrenza e per la Cattedra di Pietro e il natale di Paolo 52. ff. 121v-125 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Sermo in celebratione sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. sicque ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 3 luglionote Il prologo presenta titolo proprio (identico a quello della passione, tranne per la parola sermo ). Data anomala, anche in rapporto all'ordine cronologico dei testi. 53. ff. 125-126 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglionote Suddivisa in nove lezioni. 54. ff. 126-129 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sanctorum Romuli, Marchitiani, Karissimi et Crescentiani martyruminc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. simul ad radicem montis sepelierunt miliario plus minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote Al termine il glossatore che altrove segna le lectiones annota che per i giorni dei sette fratelli e delle sante Rufina e Seconda si leggono rispettivamente sei lezioni dal testo che segue, e tre lezioni da cercarsi nel martirologio ad cartas LVIII (con riferimento dunque a un preciso volume della stessa biblioteca). 55. f. 129r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote Divisa in sei lectiones . 56. ff. 129v-131 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 57. ff. 131-132v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alexii confessorisinc. Fuit vir magnus et nobilis Eufemianus nomine dives valde - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio (non indicata) 58. ff. 132v-133 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. In natale sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 59. f. 133r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. In natale sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre non voluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio 60. ff. 133v-137 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris [martyris add. a. m. ]inc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 61. ff. 137-138v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 62. ff. 138v-140 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio (non indicata) 63. f. 140r-v - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio (non indicata) 64. ff. 140v-141 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyrisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio (non indicata) 65. f. 141r-v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum [Polocronii episcopi et sociorum eius add. a. m. ]inc. Orta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio (non indicata)note Come spesso accade nei codici laurenziani, le due parti della passione ciclica relative a Policronio e ad Abdon e Sennen sono accorpate; tuttavia il glossatore, oltre ad aggiungere la precisazione al titolo, suddivide il complesso in due cicli di nove lectiones , corrispondenti proprio alle due parti. Una mano diversa più recente aggiunge anche la data decimus kal. mart. , esatta in rapporto a Policronio, ma non evidentemente in questa sede dove il santo è incluso nell'insieme destinato al 30 luglio. 66. ff. 141v-143 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote All'explicit indicato in BHL si aggiunge anche la prima frase della sezione della passio riguardante Sisto. 67. ff. 143-145 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sanctorum Neemesii et sociorum eius [in ras. a. m. ]inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. ordinaverunt in locum beati Stephani episcopi et martyris Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto (non indicata)note La titolatura apposta dal consueto glossatore si riferisce al diacono di papa Stefano I, personaggio della stessa passione. 68. ff. 145-146 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
inc. Post multos enim dies factum est ut Valerianus et Gallienus nefandissimi persecutores - expl. ordinaverunt in locum beati Stephani episcopi et martyris Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto (non indicata)note Il testo, che è copiato a capo senza un titolo proprio, replica il precedente, omettendo però la prima parte: l'inizio cade in corrispondenza dell'edizione di Mombritius II, p. 498 l. 58. 69. ff. 146-147v - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 70. ff. 147v-148v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimiterio Pretextati sub die iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 71. ff. 148v-150 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cuius honor est et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 72. ff. 150-151 - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item aliainc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ephirum et a veteris civitatem - expl. et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 73. ff. 151-153 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in praedio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 74. ff. 153-154v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Hippoliti [et Cassiani et sociorum eius add. a. m. ]inc. Sanctus Yppolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 75. ff- 154v-155 - Laudatio sancti Eusebii Vercellensis ep. [perperam Maximo Taurinensi adscripta] (cfr. BHL S 2752 c)
tit. Passio sancti Eusebii papeinc. Igitur evolutis multorum temporum metis Arianorum detestanda perfidia totam cum universo mundo Italiam perturbasset - expl. martyrizati sunt autem simul admirabiles Christi triumphatores nono kalendarum augustarum sub Antiocho rege et Constantino principe, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371 : Laudatiodata liturgica 14 agosto (non indicata)note Il testo, apparentemente una versione variante della voce indicata, non è attribuito a una data: il santo vercellese sarebbe venerato il 1° agosto, ma con ogni probabilità si intende riferito al 14, come l'omonimo romano. 76. ff. 155-156 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Christum per famulum Dei Acapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Sancto Spiritu in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata) 77. ff. 156-158v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL S 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agosto (non indicata) 78. ff. 158v-159v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Diocletiano erat per annos quatuor insecutio ecclesiarum - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 79. ff. 159v-161 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noveramus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 80. f. 161r-v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio (= BHL 785)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Africa civitate Tagastensi exhortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. ecclesiae bibliothecam et codices tam sui tractatus quam aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Stessa abbreviatio presente in vari manoscritti qui censiti (si veda il ms. Edili 132 per gli estremi testuali interni); la frase di raccordo recita qui: Post aliquantos vero dies in Ipponiensi civitate episcopus ordinatus est. Sed quia longum est per singula eius acta narrare saltem vicino sui obitu que gesserit narremus . Il testo viene suddiviso in tre lezioni. 81. ff. 161v-162 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Sermo in decollationem sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylato procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 82. f. 162 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item sermo de quo superinc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 83. ff. 162-165 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Natale sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum ipso letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus - expl. magnificemus ergo Dominum nostrum Iesum Christum salvatorem ac recuperatorem omnium, qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in Trinitate vivit et regnat per saecula cuncta Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote Tra la passione e i miracoli non vi è stacco, mentre si va a capo con l'ultima sezione. 84. ff. 165-168v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL S 2667 a)
tit. Passio beate Eugenie martyris et sanctorum maryrum Proti et Iacinctiinc. Imperator Commodus septimo consulatu suo illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 85. ff. 168v-169 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 86. f. 169r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cypriani episcopi et martyrisinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die XVIII kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre (non indicata) 87. ff. 169v-170v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 88. ff. 170v-171v - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (cfr. BHL 2708)
tit. Passio sancte Eufemie martyris et virginisinc. Que passa est sub Diocletiano imperatore, proconsule autem Prisco; in Europa erat congregatio magna Christianorum in civitate Calcedonia - expl. corpus eius sepelierunt quasi mille passus a civitate Calcedonia. Completum est autem martyrium eius XVI kal. oct. sub Diocletiano imperatore proconsule autem Prisco, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303 : Passiodata liturgica 16 settembre (non indicata)note Le prime parole appaiono sintatticamente la continuazione del titolo, ma sono tracciate formalmente come testo, con la Q iniziale decorata. Si tratta di una versione abbreviata rispetto a quelle registrate nella BHL e nel Supplemento (sono occupate tre colonne in tutto). 89. ff. 171v-172 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. Natale sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperatore Diocletiano iudicibus Abofrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. quorum corpora rapuit quedam mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembrenote L'inizio del testo del martirologio è assunto come titolatura. 90. ff. 172-175v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Matthei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Artafax apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Artafax illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il prologo e l'epilogo non sono distinti dal testo. 91. ff. 175v-177v - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum Mauritii, Exsuperii, Candidi, Innocentii atque Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Dioclitiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre (non indicata) 92. ff. 177v-179 - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorum diem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octubris, agente Lysio preside, imperantibus Dioclitiano atque Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 93. ff. 179-180 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. In dedicatione beati Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Il testo era predisposto per la divisione in quattro sezioni come si trova nel Pluteo precedente, ma gli spazi per i titoli interni sono rimasti vuoti. A margine è annotato un rimando al vangelo di Luca. 94. ff. 180-183 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita sancti Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Come spesso avviene, la prima parte è isolata come prologo fino a compendiosa brevitate poterunt scire . 95. ff. 183v-187 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Textus vite et actuum atque obitus beati Remigii Rhemorum archiepiscopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Le prime due parti dell'opera e il passaggio dal cap. 29 al cap. 30 sono distinti andando a capo (rispettivamente ai ff. 186 e 187). 96. ff. 187v-188 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyrisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre (non indicata) 97. ff. 188-189 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre (non indicata) 98. ff. 189-191 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici et Eleutheriiinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Dionisius, Rusticus et Eleutherius octavo idus octubris sub Domitiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre (non indicata) 99. ff. 191-192 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Callixti pape et martyrisinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre (non indicata) 100. ff. 192v-194 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Passio [eras. ] sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre (non indicata) 101. ff. 194-195v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum est corpus eius VIII kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus et potestas et imperium in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata) 102. ff. 195v-198v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Symonis et Iudeinc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata) 103. ff. 198v-200vtit. Omelia per Ognissanti 104. ff. 200v-201v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL S 1511 b)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. et sepelivit iuxta Terracinam civitatem sub die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote Per explicit il testo si avvicina molto alla versione della voce BHL indicata. 105. ff. 201v-202 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Revelatio beatorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre (non indicata)note Suddivisione in nove lectiones . 106. ff. 202-205 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum martyrum Claudii, Nicostrati, Castorii, Simphroniani atque Simpliciiinc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre (non indicata) 107. ff. 205-207v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Passio ycone Domini nostri Iesu Christipreamb. inc. Apud Cesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti sancte ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembre (non indicata)note Il preambolo e il prologo sono accorpati. Come in altri manoscritti laurenziani, la parte finale si discosta dagli estremi della BHL, presentando questa successione di frasi: Haec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... Idcirco date ei gloriam cum letitia et exultatione ; ma soprattutto l'aggiunta di un intero segmento, dall'inizio: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopus sancti Athanasii libello sancta et magna synodus in Dei proruens laudes ait ..., con l'explicit riportato. 108. ff. 207v-209 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre (non indicata) 109. ff. 209-214 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martiniprol. inc. Plerique mortale studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata) 110. ff. 214-215 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo. 111. f. 215 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Distinto dal testo precedente solo andando a capo e privo di cesura tra le due parti. 112. ff. 215-216 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
tit. Epistola de transitu sancti Martiniitem II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Le due parti sono distinte andando a capo. 113. ff. 215v-216 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 114. ff. 216-217v - Passio sancti Eugenii Carthaginensis ep. (= BHL 2680 - BHL S 2681 a [app. I] - 2681 c [app. II])
additamentum tit. Vita sancti Eugenii episcopi et confessorisinc. Cum orta fuisset persecutio in Christianos ab impiissimo Honorio rege - expl. in insula maris ubi florent eius beneficia temporibus Uuandalorum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum app. I inc. Post hec autem cum audisset in loco in quo sanctum eius corpus quiesceret - expl. ego rem officii mei implere studui app. II inc. In insula que vocatur Naute Domum - expl. sanctus Eugenius placeat memorato nomine dici ipse super maria residens vicus Vadensis Ligurie in saecula saeculorum Eugenius Carthaginiensis episcopus m. 505 : Passiodata liturgica 17 novembrenote Non vi è stacco tra le diverse parti. 115. ff. 217v-219v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL 3175)
prol.tit. Vita sancti Fridiani episcopi et confessorisprol. inc. Summe Trinitati, Patri Filioque Spiritui Sancto omnis creatura laudes debitas reddat - expl. sine dubio fore censemus arbitrandum inc. Beatus vero Frigdianus, sicut prisci catholici tradiderunt, ex Hibernia Scotie insula oriundus extitit - expl. feretrum quo puella iacebat in alium locum transtulerunt Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vita + miraculadata liturgica 18 novembre (non indicata)note La narrazione si interrompe nella sezione dei miracoli, prima dell'explicit riportato in BHL. 116. ff. 219v-221 - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659 , Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatisinc. Columbanus etenim qui Columba, ortus Hibernia insula extremo oceano sita; hanc Scotorum gens incolit - expl. quam qui sumpserit esuriem nesciat in evum Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615 : Vitadata liturgica 23 novembre (non indicata)note Come nelle altre copie qui descritte, l'incipit risulta abbreviato, con la soppressione di quasi tutta la parte di introduzione geografica; l'explicit è invece anticipato all'interno del cap. 12 dell'opera (= PL 87,1019B). 117. ff. 221-226v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol., additamentum tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyrisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem addit. inc. Martyrizata est autem beatissima Cecilia - expl. temporibus Marci Aurelii et Commodi imperatorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Il testo è seguito da una breve clausola sul martirio. Ai ff. 223v e 225 sono segnalati dal glossatore gli estremi della parte relativa a Tiburzio, Valeriano e Massimo, da lui suddivisa in nove lectiones . 118. ff. 226v-228v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis episcopi et martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Clemens episcopus urbis Rome in civitate Chersona provincie Licie die nona kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembrenote Al principio il glossatore annota: Clementis pape et martyris lectiones leguntur . 119. ff. 228v-229 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.tit. De miraculo pueri conservato a sancti Clementisprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Prologo indistinto dal testo. 120. ff. 229-230v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio [sancti Chrisogoni martyris add. a. m. ]inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Chrisogono viro Christianissimo eruditam - expl. conditus in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. eiusdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicam Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 121. ff. 230v-232 - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Irene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cionia quarto nonarum aprilis et in ipsis nonis Herene apud Saloniam Maximo ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembrenote Il testo segue il precedente senza distinzione, così come i successivi segmenti della passio ciclica che ha per protagonista Anastasia. 122. ff. 232-234 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die quarto nonas augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 123. ff. 234-235 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. posteaquam basilica fabricata est in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Passiodata liturgica 24 novembre 124. ff. 235-237v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopi et confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 125. ff. 237v-240v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentiiinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispiriae - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur cuius natalitia celebramus, eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 26 novembre (non indicata) 126. ff. 240v-243 - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisiinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre (non indicata) 127. ff. 243-244 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 917 g)
prol.tit. Passio sancte Barbare virginis et martyrisinc. In diebus illis sub imperatore Maximiano preside autem Martiano erat quidam vir magus nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem beatissima Christi Barbara sub imperatore Maximiano agente Martiano preside in civitate Nicomedia die IV mensis decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Barbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembre (non indicata)note Divisa in nove lectiones . 128. ff. 244-246v - Vita sancti Dalmatii in Pedemonte mart. (= BHL 2082)
prol.tit. Vita sancti Dalmatii episcopi et confessorisprol. inc. Cum sancta Domini pietas et celeste auxilium beatissimorum apostolorum martyrum et confessorum - expl. et credentes baptizate in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti inc. Ista vero audiens atque impleta fuisse intellegens - expl. et mihi presumptio tribuat veniam, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Dalmatius in Pedemonte mart. : Vitadata liturgica 5 dicembre (non indicata) 129. ff. 246v-247 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL S 2696)
tit. Passio sancte Eulalie virginisinc. In Barchilona civitate provincie Spanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis horta tempestas - expl. martyrizata est autem beatissima Eulalia in Barchilona civitate idus februarii [in ras. ] sub Datiano preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eulalia Barcinone virgo mart. : Passiodata liturgica 10 dicembre (non indicata)note La data non è indicata, e normalmente sarebbe il 12 febbraio (cui si avvicina quella nell'explicit , vergata su rasura da un correttore dove era scritto probabilmente quarto idus decembris come altrove, p. e. nel ms. Strozzi 1): ma certamente il testo si voleva riferito al 10 dicembre, data dell'omonima santa di Merida, come appunto nel manoscritto citato e in accordo con la successione in questa sezione integrativa del leggendario. La narrazione è divisa in nove lectiones . 130. ff. 247-251 - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Ylarii episcopi et confessorisep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio pape Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus vita inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Aquitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimiter terra exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. similia fieri virtute confessoris in futurum confidat inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitas plus invitet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. Aed. 134 (item 9). Come in quella sede, nella narrazione è inoltre inclusa la lettera alla figlia di Abramo, registrata nel Supplemento BHL come 3887 a. 131. ff. 251-252v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marii et Marthe, Audifacis et Abacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata)note Al f. 251v il glossatore segnala l'inizio della sezione su Valentino, che divide in nove lectiones (nel Supplemento BHL essa è numerata a parte come 5543 a). 132. ff. 252v-255v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883 , Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
prol.tit. Vita sancti Matthie apostoliprol. inc. Matthias hebraice latine dicitur Donatus - expl. fuit enim de septuaginta discipulis unus inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli Domini nostri Iesu Christi - expl. migravit ad Dominum Iesum Christum VI kalendas martii, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Mathias apostolus : Sermodata liturgica 24 febbraio (non indicata) 133. ff. 255v-256v - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno (non indicata) U.C. II 134. ff. 256v-258v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL S 986 d)
prol.tit. Vita beati Barnabe apostoliprol. I inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete - expl. cuius nativitas celebratur III idus iunias prol. II inc. Redemptor et salvator Dominus noster Iesus Christus - expl. fida relatione pandere curamus pars I inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex septuaginta duobus discipulis - expl. sensum magis quam verba sequentes fideliter declaremus Barnabas apostolus : Vita + passiodata liturgica 11 giugno (non indicata)note Il secondo prologo non è distinto dalla narrazione. A partire dal f. 257, dopo poche righe dall'inizio del testo, comincia un fascicolo di restauro più recente, che reintegra quanto doveva essersi perduto per un incidente occorso al codice (precisamente un binione, che contiene questo testo e il successivo). In calce al f. 256v è anche apposto il richiamo testuale corrispondente, mai usato prima nel manoscritto.135. ff. 258v-260v - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL S 986 b)
tit. Passio beatissimi Barnabe apostoli quam de greco in latino translatum est per Iohannem qui et Marcus vocaturinc. Iohannes igitur qui et Marcus dicitur, famulus Domini Iesu Christi - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Barnabas apostolus : Vitadata liturgica 11 giugno (non indicata)note Il testo è registrato indipendentemente in BHL 983; in questo caso segue il precedente, come nella voce 986, ma ne viene esplicitamente distinto.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Bandini, Catalogus , I , 596-604; Berg, Studies , 242
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 30 sin. 1
Omeliario - leggendario (parte invernale) di origine pistoiese
sec. XII terzo quarto; orig. Pistoia; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Firenze, S. Trinita, monastero CVUOSB Nel margine superiore del primo foglio si legge: Liber sancte Trinitatis de heremo ab adventu usque ad Pasca Domini , probabilmente da riferirsi all'eremo vallombrosano. L'origine del manoscritto è invece indicata sulla base dello stile decorativo.
I. ff. 248 Omeliario - leggendario dalla prima domenica di Avvento al sabato santosuddivisione lectiones I testi sono sistematicamente divisi a margine in nove lectiones , in un inchiostro che potrebbe essere quello del copista stesso. note Raccolta di 172 testi, tra omelie, sermoni e numerosi scritti agiografici (che si registrano qui secondo il numero d'ordine del complesso della raccolta). Ricorrono le attribuzioni ad Ambrogio, Agostino, Gerolamo, Leone papa, Gregorio Magno, Beda, Giovanni Crisostomo, Remigio. 4. ff. 8-10v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. In sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree quam oculis nostris vidimus - expl. cuius passionem quam coram positi vidimus prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre 10. ff. 15v-19v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105-6106)
tit. Vita sancti Nicholaiitem II inc. Nicolaus itaque ex inlustri prosapia hortus civis fuit Patere urbis - expl. letanter illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Artacifala - expl. nec ultra indisciplinate gentis vim quibuslibet facere presumerent Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote Il passaggio tra le due parti avviene al f. 19; della seconda è riportato solo il tratto iniziale, fino a p. 302 l. 36 dell'edizione nel Mombritius, vol. II. 12. ff. 21-23v - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
tit. Vita sancti Ambrosii archiepiscopiinc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. tunc se mimum a Iustina postquam confessus est brachium quod cum iniquis extenderetur obriguerat sanatum confessione est Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembrenote La copia si interrompe alla fine del par. 20.4 (= PL 14,34B o p. 78 ll. 22-23 dell'edizione Bastiaensen). 14. ff. 24v-25v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerint que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Prologo indistinto dal testo; sono occupate tre delle lezioni del ciclo. 15. ff. 25v-27v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Natale sancti Syriinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. et varias infirmitates concurrentium ad se frequenter curavit Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Il testo, che occupa tre lezioni, si arresta prima della metà: l'explicit corrisponde a Mombritius II, p. 544 ll. 50-51. 16. ff. 27v-28v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die idus decembris, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembrenote Occupa tre lezioni. 48. ff. 66v-70 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
tit. Actus beati Iohannis apostoli et evangelisteinc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consequuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per infinita saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 56. ff. 74v-79 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. In sancti Silvestri papeinc. Silvester igitur urbis Rome episcopus cum esset infantulus - expl. sit ergo omnibus notum non necessitate coactos sed suo iudicio liberos posse fieri Christianos Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Estratto dal primo libro, che si arresta in corrispondenza dell'edizione in Mombritius II, p. 514 ll. 40-41. 76. ff. 110-111v - Eugippius v. 460/470, m. post 532 , Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severiniinc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est - expl. vade nunc vilissimis pellibus coopertus sed multis cito plurima largiturus Severinus in Norico Ripensi presb. : Vitadata liturgica 9 gennaionote La data è posticipata di un giorno, come altrove si riscontra nei manoscritti laurenziani. Il testo si interrompe al termine del libro II (l'explicit corrisponde a PL 62,1176B). 77. ff. 111v-113 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.tit. Vita Pauli primi heremiteprol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. vel cupieram dissolvi et esse cum Christo peracto cursu superest mihi corona iustitie Paulus Thebaeus primus erem. : Vitadata liturgica 7 gennaio (non indicata)note Divisa in sette lezioni. Il testo si interrompe quasi al termine del par. 11 (= PL 23,26A). 78. ff. 113-114 - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii Pictavis episcopiinc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Aquitanie oriundus - expl. sed qualiter ad illum sponsum perveniret locus in sequenti servatur Hilarius Pictavensis episcopus : Vitadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Il testo occupa tre lezioni ed è interrotto con la fine del par. 6 del primo libro (= PL 9,189A). 79. f. 114r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius esset Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 80. ff. 114v-116v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita vel actus sancti Mauri monachiinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. perfectioris norme ac religionis operam dare inculcans Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio (non indicata)note Suddivisa in quattro lezioni. Il testo si interrompe al termine del cap. III (= AASS XV Ian., p. 1043). 81. ff. 116v-117v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. sepelivit in cimiterio Priscille via Salaria non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio (non indicata) 82. ff. 117v-120 - Evagrius Antiochenus , Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antoniiinc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus oriundus fuit - expl. nec umquam in certamine lassabatur Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 : Vitadata liturgica 17 gennaio (non indicata)note Estratto dalla prima parte del testo, fino al cap. XII: l'explicit corrisponde a PL 73,134A. 83. ff. 120-121 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Persie partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata) 84. ff. 121-125 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Natale sanctorum Fabiani et Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensis eruditus - expl. Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum Marcellini et Marci patrem venire iubet Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata)note Il testo si arresta con la prima frase del cap. XII (= PL 17,1038B), che funge spesso da inizio dell'estratto su Tiburzio e Cromazio. 87. ff. 125v-128 -