Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 19 dext. 10
MIscellanea ascetico-teologica, comprendente i Dialogi di Gregorio Magno, una raccolta di miracoli in imaginibus e la Legenda maior di Bonaventura
prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Antonio Bindi da Firenze frate OFM; Pietro di Sant'Ambrogio frate OFM Al f. 1 si legge (parzialmente sovrapposto a un indice evanido): Liber est armarii fratrum minorum sancte Crucis deputatus usui fratris Antonii Bindi de Florentia ; sul verso di f. 2, un secondo indice del contenuto è preceduto dal ricordo del predecessore: In isto volumine olim [su rasura] ad usum fratris Petri de S. Ambrosio (...) . Questi due primi fogli, ora così numerati, erano in realtà le guardie membranacee del codice, dopo le quali fu introdotta la diversa U.C. iniziale (attuali ff. 3-14), consistente in un senione; il f. 15 che apre l'unità principale era infatti numerato 1 nella foliazione originale, seguita dagli indici che registrano i Dialogi come primo testo con rimando a carta 1.
U.C. II ; sec. XIV (?)U.C. II ; sec. XIV (?) I. ff. 3-9v Raccolta di dicta sanctorum e preghiere a Maria con notazione musicale
II. ff. 10-11v - Compilatio Assisiensis , estratto (?)inc. Quidam frater de marchia Anchonitana quem beatus F. magno diligebat affectu - expl. amorem paupertatis et non solum paupertatem Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 note Estratto privo di titolo, che presenta un episodio simile al cap. 101 della Compilatio Assisiensis , benché non coincida nel dettato (cfr. l'edizione in Fontes Franciscani , pp. 1635 ss.); la stessa vicenda è narrata nello Speculum perfectionis I 2 (cfr. ibid., pp. 1850 ss.), ma la forma è ancor più lontana da quella testimoniata qui. I ff. 12-14 di questa unità aggregata al principio del codice principale restano vuoti.
III. ff. 15-119v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV (= BHL 6542)
Incipiunt capitula primi libri dyalogorum sancti Gregorii pape urbis Romesegni d'uso Cfr. anche, per i singoli santi, BHL 1102, 1394, 1933, 1934, 2101, 2454, 2577, 2791, 3088, 3173, 3234, 3822, 3850, 3980, 4475, 5224, 5601, 5925, 6247. prol.prol. inc. Quadam die nimiis quorumdam saecularium tumultibus depressus - expl. Seniorum valde venerabilium didici relatione quod narro inc. Venantii quondam patricii in Sanii partibus villa fuit - expl. salutari hostia post mortem non indigebimus, si ante mortem Deo hostia ipsi fuerimus tit. finale Explicit liber dyalogorumBenedictus Casinensis abbas m. 543 , Bonifatius Ferentinus episcopus saec. VI , Constantius Anconae conf. , Constantius Aquinensis episcopus saec. VI , Datius Mediolanensis ep. , Eleutherius Spoletanus abbas m. 560 , Equitius in ltalia abbas n. 480/490, m. ante 571 , Eutychius et Florentius apud Nursiam monachi m. ca. 550 e 547 , Fortunatus Tudertinus episcopus , Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 , Galla Romae vidua monialis , Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr , Hermenegildus rex, in Hispania martyr , Honoratus Fundanus abb. , Isaac Spoletanus abb. , Marcellinus Anconitanus ep. , Martinus in Montemarsico eremita m. ca. 580 , Mennas in Samnio erem. , Nonnosus in Monte Soractis conf. : Vitae
U.C. I ; sec. XIII ultimo quarto IV. ff. 119v-153 - Iacobus de Mediolano lector OFM fl. saec. XIII ex. , Stimulus amoris Primo; forma brevis
V. ff. 153-157 - Iacobus de Mediolano lector OFM fl. saec. XIII ex. , Meditatio super Salve Regina
VI. ff. 157-159 - Bernardus Claraevallensis abbas pseudo , Iesu, dulcis memoria
VII. ff. 159-166v Tre opuscoli anonimi de modo vivendi , sulla compassio verso il Crocifisso e sulla Messa
VIII. ff. 166v-190v - Augustinus Aurelius pseudo , Meditationes
IX. ff. 190v-191 Preghiera alla Vergine attribuita ad Agostino
X. ff. 191-206 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Lignum vitae
XI. ff. 206-208 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , De vita et passione Christi note Segue il trattato precedente come si trattasse di un unico testo, con titolatura finale complessiva di Tractatus libri ligni vitae a... frate Bonaventura compositus
XII. ff. 208-213 - Augustinus Aurelius , Confessiones , estratti
XIII. ff. 213-232 - Liber florigerus
XIV. ff. 232-234 Opuscolo anonimo sulla verginità di Maria
XV. ff. 234-247v Trattato de vita Christiana ad Paulinam attribuito ad Agostino
XVI. ff. 247v-250vSpeculum animae attribuito ad Agostino
XVII. ff. 250v-281v - Augustinus Aurelius , Soliloquia
XVIII. ff. 281v-296 - Augustinus Aurelius pseudo , Manuale
XIX. ff. 296-303v - Augustinus Aurelius pseudo , Meditationes
XX. ff. 303v-319v - Bernardus Claraevallensis abbas pseudo , Meditationes piissimae de cognitione humanae conditionis
XXI. ff. 319v-346v - Bernardus Claraevallensis abbas pseudo , Liber de bono conscientiae
XXII. ff. 346v-347v - Augustinus Aurelius pseudo , Manuale , estratto
XXIII. ff. 347v-350 Opuscolo sul parto di Maria attribuito a Bernardo
XXIV. ff. 350-355vPlanctus Virginis attribuito a Bernardo
XXV. ff. 355v-359 - Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 , Sermones de diversis 125 , sermone 42 (de quintuplici regione )
XXVI. ff. 359-361 - Bernardus Claraevallensis abbas pseudo , Formula honestae vitae
XXVII. ff. 361-363 Preghiera attribuita a Isidoro
XXVIII. ff. 363-364v - Anselmus Cantuariensis archiepiscopus n. 1033/1034, m. 21-4-1109 , Proslogion , capp. 34-36
XXIX. ff. 364v-367v - Anselmus Cantuariensis archiepiscopus n. 1033/1034, m. 21-4-1109 , Orationes et meditationes
XXX. ff. 367-370v - Bernardus Claraevallensis abbas pseudo , Sermo de miseria humana
XXXI. ff. 370v-384 - Miracula in imaginibus Christi, Mariae virginis, Nicolai Myrensis et Francisci Assisiensis De ymaginibusinc. Apud Constantinopolim Iudeus quidam ecclesiam sancte Sophie ingressus - expl. et devote servivit domine quoad vixit Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 , Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) , Maria virgo et mater Iesu (miracula varia in unum collecta) , Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculanote Come nel ms. Pl. 12. 23 sono raccolte brevi narrazioni di miracoli operati dalle immagini di Cristo e della Croce, di Maria, di san Nicola e san Francesco seguite da una sezione di altri brevi exempla intitolati de devotione ad Dominam nostram (sei in più in questo manoscritto).
XXXII. ff. 384-448v Estratti dalle Vitae Patrum intitolati Liber de optima vita monachorum note Estratti ordinati secondo gli argomenti morali trattati; l'ultima parte raccoglie exempla miracolosi sotto il titolo di Verba fratris Egidii .
XXXIII. ff. 448v-452 - Franciscus Assisiensis n. 1182, m. 4-10-1226 , Admonitiones
XXXIV. ff. 452-459 Sermone sui benefici della Redenzione attribuito a Bernardo
XXXV. ff. 459v-460v Omelia sul Vangelo di Matteo attribuita ad Agostino
XXXVI. ff. 460v-461v Trattato sui sette gradi della contemplazione
XXXVII. ff. 461v-470v Estratti da Padri e autori medievali
XXXVIII. ff. 470v-477v Vangelo di Giovanni, capp. XIII-XXI
XXXIX. ff. 477v-548 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
Vita beati Francisci - Quedam de miraculis ipsius post mortem ostensis et primo de virtutibus sacrorum stigmatibus prol.prol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis - expl. et certius approbatis ultimo subnectuntur vita inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine cuius memoria in benedictione est - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Iesus Christus crucifixus per merita servi sui Francisci, ad laudem et gloriam unius Dei et trini qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit vita beati Francisci - Expliciunt miracula post transitum beati Francisci ostensaFranciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vita + miraculanote All'interno del capitolo sulle stimmate è realizzata la miniatura descritta, che occupa metà del foglio 505.
bibliografia
Bandini, Catalogus , IV , 561-6