Responsabile descrizione interna Laura Regnicoli
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 530
Apri tutte le sezioni / Chiudi tutte le sezioni | | numero d'ordine: I f. 1v Biblia sacra, Evangelium secundum Lucam Lc. I, 26 inc. In illo tempore missus est Gabriel Lc. I, 38 expl. fiat mihi secundum verbum tuum. Amen. Rubrica diplomatica Lectio sancti Evangelii secundum Lucam Note Lc. I, 26-38; add., mano P
numero d'ordine: II f. 2r Officium in festo Salvatoris antif. inc. Nos autem gloriari Rubrica diplomatica In sancti Salvatoris et ad Vesperas et in laudibus et ad III.am. Capitulum Note rubr. lit.: Michi absit gloriari [Gal. 6, 4] ad vesperas antiphona.
numero d'ordine: III ff. 2v Prologus monarchianus in Iohannem text. inc. Hic est Iohannes evangelista unus ex discipulis Dei text. expl. et Deo magisterii doctrina servetur. Amen. Note A f. 3r: Explicit prephatium.
numero d'ordine: IV ff. 3r-34r Biblia sacra, Evangelium secundum Iohannem Ioh. I, 1 inc. In principio erat verbum Ioh. XXI, 25 expl. qui scribendi sunt libros. Rubrica diplomatica Incipit Evangelium secundum Iohannem (f. 3r)
numero d'ordine: V ff. 34v-39v Biblia sacra, Evangelium secundum Marcum (Mc. XIV, 1- XVI, 20) Mc. XIV, 1 inc. Erat autem Pascha et azima Mc. XVI, 20 expl. confirmante sequentibus signis. Rubrica diplomatica Feria III. Passio Domini nostri Iesu Christi secundum Marcum
numero d'ordine: VI ff. 40r-46v Biblia sacra, Evangelium secundum Lucam (Lc. XXII, 1-XXIV, 53) Lc. XXII, 1 inc. Appropinquabat autem dies festus Lc. XXIV, 53 expl. laudantes et benedicentes Deum Rubrica diplomatica Pas[s]io domini nostri Iesu Christi secundum Lucam. Feria IIII.
numero d'ordine: VII ff. 46v-49r Exaltatio sanctae crucis Iesus Christus (ss. crucis) Tipologia testuale Inventio + translatio
text. inc. Tempore illo, postquam Constantino augusto contra Maxentium tyrannum text. expl. annos sollemniter ageretur ad honorem domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria cum patre et Spiritu Sancto, omnipotenti Deo, per omnia secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica Exaltatio sacte Crucis Note La rubrica, di modulo minore, sembra inserita in un secondo tempo; per il dubbio sul perdurare della stessa mano di copa dei testi precedenti vd. Note sulla scrittura nella descrizione codicologica.
numero d'ordine: VIII numero d'ordine: IX f. 49v Biblia sacra, Evangelium secundum Lucam Lc. X, 38 inc. In illo [tempore] intravit Iesus in quoddam castellum Lc. X, 42 expl. elegit que non aufferetur ab ea. Amen. Rubrica diplomatica Lectio sancti Evangelii secundum Lucam Note Lc. X, 38-42 Il testo è aggiunto dalla mano P e sfrutta lo spazio rimasto in bianco nel foglio.
numero d'ordine: X ff. 50r-65v Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis Martinus Turonensis episcopus Tipologia testuale Vita
ep. ded., f. 50v inc. Severus Desiderio fratri karissimo salute ep. ded., f. 51r expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem prol., f. 51r inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari prol., f. 51v expl. quam falsa dicere maluissem text., f. 52r inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum opido text. expl. non quicumque legerit, sed quicumque crediderit Rubrica diplomatica Incipit Vita vel actus sancti Martini (f. 52r) Note BHL 5610; PL XX, 159-175
numero d'ordine: XI numero d'ordine: XII numero d'ordine: XIII ff. 69r-72r Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam Martinus Turonensis episcopus
ep., f. 70r inc. Martinus igitur obitum suum longe ep., f. 72r expl. me hec scribentem respicit, te legentem prol., f. 69r inc. Sulpicius Severus Bassule parenti venerabili salutem prol., f. 70r expl. que mihi sunt comperta participem Rubrica diplomatica Item eiusdem Severi epistula ad Basulam matrem suam de obitu sancti Martini Note BHL 5613; PL. XX, 181-184 L'incipit dell'epistola è preceduto da: De obitu sancti Martini, a margine, in nero ripassato di rosso.
numero d'ordine: XIV ff. 72r-108v Sulpicius Severus, Dialogi III text., f. 73r inc. Cum in unum locum ego et Gallus text. expl. ex nostris fletibus dolore discessum est Rubrica diplomatica Incipit dialogus (f. 72r) Note BHL 5414-5416; PL XX, 183-222, con indice dei capitoli (lb I: f. 72r-v; lb. II: f. 88r-v; lb. III: f. 98r)
numero d'ordine: XV ff. 108v-109r Gennadius Massiliensis, De viris inlustribus text. inc. Sulpicius Aquitanice provincie vir genere text. expl. tacendo penitus emendaret Note lb. III, 19: Sulpicius Severus Privo di rubrica; a margine del f. 108v, in rosso: ex libro. Segue la trascrizione della lunga nota finale dell'antigrafo del 1052 (vd. Storia del manoscritto): Anno incarnati verbi Millesimo LII dum proficisceretur Romam Odalricus sancte Remensis ecclesie prepositus et canonicus detulit autenticum horum infrascriptorum quatuor librorum secum...
numero d'ordine: XVI ff. 109r-113v Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum text. inc. Multi enim sunt qui virtutes sancti Martini text. expl. sanctum altare et stans oculi ad Note III, 1-7: De virtutibus sancti Martini episcopi libri IV, I Il testo non segue la successione regolare (cap. 1, cap. 3, epistola prefatoria, cap. 2, capp. 4-7) e il cap. 7 è mutilo per la caduta dei due fascicoli successivi (om. ed. Krusch p. 143, l. 7- p. 156 = capp. 7-40). Privo di rubrica; a margine dell'incipit: Sancti Gregori (sic) Turonensis episcopi.
numero d'ordine: XVII ff. 114r-115v Caesarius Arelatensis episcopus n. 470 ca., m. 27-8-542, Sermones, 187 - sermo 187 text. inc. Propitia divinitate, fratres dilectissimi, iam adveniunt dies text. expl. pervenire mereatur ad eterna premia, prestante domino nostro Iesu Christo. Qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica Sermo sancti Ambrosii archiepiscopi de incarnatione Domini Attribuzioni in rubrica Ambrosius Mediolanensis episcopus
numero d'ordine: XVIII ff. 115v-119r Ambrosius Mediolanensis episcopus, Expositio Evangelii secundum Lucam peric., f. 115v inc. In illo tempore missus est angelus Gabrihel peric., f. 115v expl. David et nomen virginis Maria et reliqua text. inc. Morale est omnibus, ut qui fidem exigunt text. expl. inanes autem dies sunt impiorum Rubrica diplomatica Homilia lectionis beati Ambrosii episcopi Note II.1-18 Precede il testo, al f. 115v, la pericope Lc. I, 26-27 (titolo pericope [in rosso]: Lectio sancti Evangelii secundum Lucam).
numero d'ordine: XIX ff. 119r-121v Ambrosius Mediolanensis episcopus, Expositio Evangelii secundum Lucam peric., f. 119r inc. In illo tempore exurgens Maria in diebus illis peric., f. 119r expl. et salutavit Elisabeth et reliqua text. inc. Morale est omnibus, ut qui fidem exigunt text. expl. inanes autem dies sunt impiorum Rubrica diplomatica Homilia lectionis beati Ambrosii episcopi Note lb. II, 19-29 Precede il testo, al f. 119r, la pericope Lc. I, 39-40 (titolo pericope [in rosso]: Lectio sancti Evangelii secundum Lucam).
numero d'ordine: XX numero d'ordine: XXI ff. 125v-126v Ambrosius Mediolanensis episcopus, Expositio Evangelii secundum Lucam text. inc. Non solum ab angelis et prophetis ac pastoribus et parentibus text. expl. qui mortuus credebatur Rubrica diplomatica In purificatione sancte Marie. Sermo sancti Ambrosii archiepiscopi Note lb. II, 58-63 La rubrica comprende il testo, senza soluzione di continuità, ai ff. 125v-128r, che però unisce due brani diffenti: il presente, f. 125v, l. 9-126v, l. 10 (repertorio: CCSL 14: Adriaen, Ambrosii Expositio Evangelii, 56, l. 777-58, l. 828) e il successivo (testo nr. 22) pseudoepigrafo.
numero d'ordine: XXII ff. 126v-128r Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Epistola de fide ad Hieronymum text. inc. Deitas enim verbi par in omnibus text. expl. iustitia, unde humana est suscepta natura. Note Il brano, preceduto dalla pericope, priva di rubrica, Et ecce homo erat in Ierusalem cui nomen.et venit in spiritu in templum (Lc. II, 25-27), corrisponde con qualche variante a PL XVII, coll. 1159 l. 6-1160.
numero d'ordine: XXIII ff. 128r-129v Maximus I Taurinensis episcopus m. inter a. 408 et 423, Sermones CXI, 6 - Sermo 6 text. inc. Sancti Iohannis Baptiste natalitia hodie prosecuturus text. expl. Dominus extra veritatem videretur esse conditionis humane Rubrica diplomatica Sermo sancti Ambrosii archiepiscopi in nativitate sancti Iohannis Baptiste Attribuzioni in rubrica Ambrosius Mediolanensis episcopus Note Mutzenbecher, Maximi sermones, 21-22
numero d'ordine: XXIV ff. 129v-130r Augustinus Aurelius pseudo, Sermones, 200 - Sermo 200 in natale Iohannis Baptistae V text. inc. Imperator celi et terre, ut nos sua presentia visitare dign text. expl. aretur.et prosperabit nobis qui vivit Rubrica diplomatica Item unde supra sermo sancti Ambrosii episcopi Attribuzioni in rubrica Ambrosius Mediolanensis episcopus Note PL XXXIX, 2118-2119
numero d'ordine: XXV ff. 130v-131v Maximus I Taurinensis episcopus m. inter a. 408 et 423, Sermones CXI, 76 - Sermo 76 (Bruni h. 53) text. inc. Didicimus, fratres, quod ad similitudinem Eve text. expl. ipso adiuvante qui [vi]vit et regnat in secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica Sermo sancti Ambrosii de sancto Petro Attribuzioni in rubrica Ambrosius Mediolanensis episcopus Note Mutzenbecher, Maximi Sermones, pp. 317-18
numero d'ordine: XXVI ff. 131v-134r Augustinus Aurelius pseudo, Sermones, 632 - Sermo in Lucam 10, 38 (Augustin. s. 104 cum additamento) peric. inc. In illo tempore intravit Iesus in quoddam castellum peric. expl. excepit illum in domum suam et reliqua text. inc. Sanctum Evangelium cum legeretur audivimus a femina religiosa additamentum inc. Extollens vocem quedam mulier additamentum expl. Sanctum Evangelium cum legeretur audivimus a femina religiosa Note Il sermone è composto da due parti che si succedono senza soluzioni di continuità: (ff. 131v-133v l. 25) Augustinus Hipponensis, Sermo CIV (cfr. PL XXXVIII, 616-618) e (ff. 133v l. 25-134r) Ps. Augustinus, Sermo CIV additamentum (cfr. PL XLVII, 1165D-1166B), cfr. CPPM IA, nr. 518 Precede al f. 131v, la pericope Lc. X, 38.
numero d'ordine: XXVII ff. 134r-135v Maximus Taurinensis episcopus pseudo, Sermones CXVI, 93 - Sermo 93 in natali plurimorum confessorum text. inc. Heret sensibus vestris, fratres karissimi, in quo descripsimus text. expl. Unde nos omnipotens Deus emendatos liberet qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica In natale Apostolorum, sermo sancti Ambrosii episcopi. Note CPPM I B, nr. 5896
numero d'ordine: XXVIII ff. 135v-137r Augustinus Aurelius, Sermones, Sermo 222 text. inc. Si omnium sanctorum martyrum grata nobis text. expl. dignetur ipse iudex et Dominus noster, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit er regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen Note PL XXXIX, 2156-2158. Il testo è introdotto solo dalle parole, in rosso: Unde supra.
numero d'ordine: XXIX ff. 137r-141v Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae XL in Evangelia, 27 - Homilia II, 27 peric. inc. In illo [tempore] dixit Iesus discipulis suis: hoc est preceptum meum peric. expl. sicut dilexi vos etcetera text. inc. Cum cuncta sacra eloquia dominicis text. expl. nunc decertantes iuvat, per Iesum Christum dominum nostrum, qui cum eo vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti, per omnia secula seculorum. Amen. Rubrica diplomatica Homilia lectionis Sancti Gregorii pape Note CCSL141: Etaix, Homiliae, pp. 229-38 Precede il testo, al f. 137r, la pericope Joh. XV, 12 (titolo pericope, in rosso: Lectio sancti Evangelii secundum Iohannem).
numero d'ordine: XXX ff. 141v-142v Maximus I Taurinensis episcopus m. inter a. 408 et 423, Sermones CXI, 12 - Sermo 12 (Bruni h. 81) text. inc. Cum omnium sanctorum martirum, fratres karissimi, natalem devotissime text. expl. tam religione quam corpore quod ipse prestare dignetur qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica In natale sanctorum martirum sermo sancti Ambrosii episcopi Attribuzioni in rubrica Ambrosius magister v. 1210-1215 Note cfr. Mutzenbecher, Maximi Sermones, pp. 41-42
numero d'ordine: XXXI ff. 142v-143r Augustinus Aurelius, Sermones, Sermo 334 text. inc. Omnium quidem bonorum fidelium Christianorum text. expl. quia vivis ex pignore per eundem Christum dominum nostrum qui vivit et regnat Deus per [omnia secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica Item unde supra sermo sancti Ambrosii episcopi Attribuzioni in rubrica Ambrosius magister v. 1210-1215 Note PL XXXVIII, 1467-1469; CPPM I, 700 Il testo è interrotto: manca il par. 3.
numero d'ordine: XXXII ff. 143v-144v Augustinus Aurelius, Sermones, Sermo 335 text. inc. Quoniam dies sanctorum martirum est unde potius aliquid text. expl. si vultis perveniri ad martirii palmam per dominum nostrum Iesum (Ch)ristum cui est honor et gloria in secula seculorum. Rubrica diplomatica Item unde supra. Attribuzioni in rubrica Ambrosius magister v. 1210-1215 Note La rubrica fa riferimento all'attr. del testo precedente (testo nr. 31) a s. Ambrogio.
numero d'ordine: XXXIII ff. 144v-146v Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae XL in Evangelia, 35 - Homilia II, 35 peric. inc. In illo tempore dicebat Iesus discipulis suis cum audieretis prelia peric. expl. sed nondum finis et reliqua text. inc. Quia longius ab urbe digressi sumus text. expl. patientiam non exhibet, sed ostendit Rubrica diplomatica Homilia de eadem lectione sancti Gregorii pape Note Il testo è lacunoso e mutilo. Ai ff. 145v-146r sono integrate a margine le porzioni di testo omesse (cfr. anche la descrizione codicologica). Precede il testo, al f. 144v, la pericope Lc. XXI, 9.
numero d'ordine: XXXIV ff. 146v-147r Orationes duae peric. I inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: hoc est preceptum meum peric. I expl. patrem in nomine meo det vobis oratio I inc. Deus, qui es sanctorum tuorum splendor marabilis oratio I expl. et exemplis eorum adiuvemur et meritis per Deum peric. II inc. In ilo (sic) tempore dixit Iesus discipulis suis: cum audieritis prelia peric. II expl. possidebitis animas vestras oratio II inc. Deus, qui sanctis tuis copiosa fide pugnantibus oratio II expl. quam sibi prestitam per tuam gratiam didicerunt per Deum Note Si tratta di due pericopi - Joh. XV, 12-16 e Lc. XXI, 9-19 -, seguite da due orazioni - per la prima cfr. Corpus Orationum II, 1601a. A f. 146v) titolo in rosso: Sequentia sancti Evangelii secundum Iohannem; a f. 146v titolo in rosso Oratio; a f. 147r titolo in rosso Sequentia sancti Evangelii secundum Lucam; a f. 147r titolo in rosso Oratio. La prima orazione, oltre a recare alcune varianti rispetto all'ed. cit., è dedicata agli apostoli anziché a s. Andrea.
numero d'ordine: XXXV ff. 147v-149r Fulgentius Ruspensis episcopus pseudo, Sermones, 3 bis - In natale sancti Stehani II text. inc. Beatus iste martir cuius hodiernus dies illuxit text. expl. fructus colligere cum gaudio et exultatione possimus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica In natale unius martiris sermo sancti Fulgenti (sic) Note Il sermone, non attestato in PL ma attribuito a Fulgenzio anche in altri mss. (tra cui BML Plut. 39.17 e Edili 135, Madrid, BN, Lat. 78), è costruito sul modello del sermone fulgenziano De sancto Stephano protomartyre et Conversione S. Pauli .
numero d'ordine: XXXVI ff. 149r-150r Maximus I Taurinensis episcopus m. inter a. 408 et 423, Sermones CXI, 16 - Sermo 16 (Bruni s. 82; PL LVII s. 87) text. inc. Si quantum me necesse est dicere et vos text. expl. sensibus nostris ipsa passione commendant Rubrica diplomatica Sermo sancti Ambrosii Attribuzioni in rubrica Ambrosius magister v. 1210-1215 Note cfr. Mutzenbecher, Maximi Sermones, pp. 60-61
numero d'ordine: XXXVII ff. 150r-151v Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae XL in Evangelia, 32 - Homilia II, 32 peric. inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis si quis vult post me venire peric. expl. et sequatur me et reliqua text. inc. Quia Dominus et redemtor (sic) noster novus homo text. expl. atque, ut ita dixerim eradicantur ut crescant Rubrica diplomatica Homilia lectionis sancti Gregorii pape Note cfr. CCSL 141: Etaix, Homiliae, pp. 277-79 l. 61; il testo è interrotto: om. ll. 61-253. Precede il testo, al f. 150r, la pericope Mt. XVI, 24.
numero d'ordine: XXXVIII f. 151v Orationes et lectiones peric. inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: si quis vult post me venire peric. expl. donec videant regnum Dei text. 1 inc. Adsit nobis Domine quesumus sancta precatio text. 1 expl. ad celestia desideria semper accendat per Dominum text. 2 inc. Votivos nos Domine beati martiris tui text. 2 expl. et tibi nos reddat acceptos per [Dominum nostrum ...] Note Una pericope - Lc. IX, 23-27 - seguita da due orazioni (cfr. Dumas, Liber sacramentorum Gellonensis, 157 e 1770).
numero d'ordine: XXXIX ff. 152r-154v Maximus Taurinensis episcopus pseudo, Homiliae CVIII, 78 - Homilia 78 de eodem s. Eusebio episcopo Vercellensi text. inc. Ad sancti ac beatissimi istius patris nostri text. expl. letus pastor agnoscat ipso adiuvante qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen Rubrica diplomatica In natale confesorum (sic) sermo sancti Ambrosii episcopi Attribuzioni in rubrica Ambrosius magister v. 1210-1215 Note CPPM I B, 4668
numero d'ordine: XL ff. 155r-156r Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae XL in Evangelia, 13 - Homilia I, 13 peric. inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis sint lumbi vestri precincti peric. expl. in manibus vestris et reliqua text. inc. Sancti Evangelii, fratres karissimi, aperta est vobis text. expl. letare iuvenis in adolescentia tua Note cfr. Etaix, Homiliae, pp. 89-92, l. 76; om. ll. 77-144. Privo di rubrica; sulla prima riga dell'incipit: sancti Gregorii. Precede il testo, al f. 155r, la pericope Lc. XII, 35.
numero d'ordine: XLI f. 156v Oratio peric. inc. In illo tempore dixit Iesus dixipulis (sic) suis: sint lumbi vestri peric. expl. filius hominis veniet. text. inc. Exaudi Domine preces nostras quas in sancti confessoris tui text. expl. nos absolvas peccati per [Dominum]» Note Si tratta di una pericope - Lc. XII, 35-40 - seguita da un'orazione (cfr. Corpus Orationum IV, 2479).
numero d'ordine: XLII ff. 157r-159v Augustinus Aurelius, Sermones, Sermo 93 text. inc. Audistis, fratres carissimi, dum evangelica lectio legeretur text. expl. de illis fatuis dicitur omnes dormierunt Rubrica diplomatica In natale sanctarum virginum sermo sancti Augustini episcopi Note PL XXXVIII, 573-576 (mancano i capp. VII-X) L'attribuzione in rubrica è di altra mano. Per l'incipit (ll. 2-5: Audistis fratres. videtur hec parabola) cfr. Grégoire, Homéliares liturgique, p. 187: Alanus Farfensis, Homiliarium II, 105.
numero d'ordine: XLIII ff. 159v-161r Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae XL in Evangelia, 11 - Homilia I, 11 peric. inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis simile est regnum celorum peric. expl. emit agrum illum et reliqua text. inc. Celorum regnum, fratres karissimi, idcirco terrenis text. expl. nos autem mali capimus, sed in bonitate permutamur Rubrica diplomatica Homilia lectionis sancti Gregorii pape Note CCSL141: Etaix, Homiliae, pp. 73-76, l. 76; mancano ll. 76-132 Precede il testo, al f. 159v, la pericope Mt. XIII, 44.
numero d'ordine: XLIV f. 161r-v Orationes peric. inc. In illo tempore dixit Iesus discipulis suis: simile est regnum celorum thesauro peric. expl. de thesauro suo nova et vetera oratio I inc. Deus qui nos hodie beate illius virginis martirisque oratio I expl. in radiamus exemplis per [Dominum] oratio II inc. Deus qui nos annua beate illius virginis oratio II expl. pie conversationis sequamur exemplo per [Dominum] Note Si tratta di una pericope - Mt. XIII, 44-52 - seguita da due orazioni (cfr. Corpus Orationum III, 1891 e 1842) La seconda orazione è riferita alla Vergine anziché a sant'Agnese come in ed. cit. (beate illius virginis tue anziché «beatae Agnes martyris tuae»).
|
|
Permalink: http://www.mirabileweb.it/ABC/firenze-biblioteca-medicea-laurenziana-conv-soppr-/171909 |