Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca pi� avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalit� offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura � stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore � pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI in MAGI
Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI
Trovati 2 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Fies. 34

Vitae Patrum
a. 1464; orig. Firenze; Girolamo da Matelica; Vespasiano da Bisticci cartolaio

I. ff. 1-4 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio sancti Hieronimi presbiteri de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita Pauli primi Heremite a sancto Hieronimo conscripta
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit de sancto Paulo primo heremita
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri, prima della titolatura e del prologo propri della vita di Paolo, si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, attribuita a Gerolamo, come accade in molte delle raccolte di Vitae Patrum. L'intero codice è concepito come raccolta in quattro libri, come chiarisce la tabula analitica dei contenuti stilata nei fogli di guardia originari (numerati A-D). Il copista correda ogni testo di riprese marginali dei nomi e argomenti in rosso; presenti anche note, sia in rosso che in inchiostro normale, sui contenuti.

II. ff. 4-24 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus sancti Athanasii episcopi in vita beati Antonii abbatis ab ipso in greco edita, translata vero in latinum a predicto Evagrio
prol., epilogo , notitia , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Episcopus Athanasius ad peregrinos monachos. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kalendas februarias recessit a seculo et vivet semper cum Deo in saecula saeculorum
not. inc. Antonius moritur anno Domini CCCLVIII etatis sue anno CV post quem Sarmata, Amathas et Macharius insignes habentur
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite edita a beato Athanasio episcopo Alexandrino
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note La titolatura riportata fa riferimento all'epistola di Evagrio che precede. Dopo la titolatura finale è aggiunta la notitia sulla morte di Antonio.

III. ff. 24-32v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prologus sancti Hieronimi presbiteri in vita sancti Hilarionis heremite
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion igitur ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis eremite edita a beato Hieronimo quam Sophronius auditor Hieronimi vir apprime eruditus de latino in grecum eleganti sermone transtulit ut ipse Hieronimus in libro de viris illustribus asserit
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 33-62 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus in vitis sanctorum patrum in Egypto degentium
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam non requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et tanta nobis ostendit mirabilia. Ipsi gloria et honor in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber primus vitae sanctorum patrum
note Il prologo occupa il f. 33r-v, l'epilogo i ff. 61v-62. Come in altre copie qui censite, il gruppo di capitoli dal 2 al 6 è omesso e inserito oltre: qui la trasposizione li colloca però prima del capitolo finale, mentre abitualmente si trovano in ultima sede, dopo l'epilogo stesso.


1. ff. 33v-40, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. De beato Iohanne abbate intercluso
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de beato Iohanne anachorita
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 40-44, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De sancto Appollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaydam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de sancto Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 44-45, cap. 8 (Ammone)
tit. De beato Ammone viro sanctissimo
inc. Que audivimus de Ammone quondam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de beato AmmoneVita


4. ff. 45-47v, cap. 9 (Copres)
tit. De beato Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita
note Il capitolo subisce un particolare trattamento da parte del copista. Dopo aver trascritto le prime righe (fino a ad comparationem sanctorum patrum, = ed. Schulz-Flügel, p. 311 l. 13, o PL 21,422B), le circonda da un riquadro di espunzione annotando a margine: Vacat hoc capitulum. Error fuit in exemplari. Exemplar est in monasterio Angelorum Florentie nec dicebatur in margine de errore sed correxi et signavi manu mea ne alius silenter erret; poco sotto aggiunge: Nota quod hec legenda beati Compretis non est completa hic. Sed quere post duo folia et invenies. Sotto è copiato, con titolatura propria, il segmento dello stesso capitolo relativo a Muzio, che segue direttamente la prima parte qui espunta, fino a per eum Dominus (ibid., rispettivamente p. 318 l. 153 o col. 425C); a f. 46v, cui lo scriba aveva rimandato, riprende da capo la trascrizione del capitolo, cui è sottratta la sezione su Muzio così anticipata. Non vi sono altre occorrenze di questa estrapolazione nei codici qui censiti.


5. ff. 47v-48v, cap. 10 (Siro)
tit. De beato Syro abbate
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabatVita
note La sezione su Anuph, da Dum ergo iter alla fine (= ed. Schulz-Flügel, p. 324 l. 21, o PL 21,428B), è separata con titolo proprio.


6. ff. 48v-49v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De beato Heleno abbate
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 49v, cap. 12 (Elia)
tit. De beato Helya abbate
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno.


8. ff. 49v-50, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaide vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


9. f. 50, cap. 14 (Eulogio)
tit. De beato Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum patrem Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi Domini nostriVita


10. ff. 50-51, cap. 15 (Apelle)
tit. De beato Apellen
inc. Vidimus et alium presbiterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


11. ff. 51-52v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De beato Paphnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Paphnutii hominis Dei - expl. ymnum canentibus et collaudantibus Dominum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 52v-53, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De beato Ysidoro
inc. Vidimus apud Thebaydam et Ysidori nominatissimum monasterium - expl. ad hoc ipsum recumbans spiritum letus emittitVita


13. f. 53, cap. 18 (Serapione)
tit. De beato Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapyon quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant


14. f. 53r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio monacho et martyre
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Appollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 53v-54, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De beato Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaydam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est


16. f. 54r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De monachis et monasteriis ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia


17. f. 54v, cap. 22 (località di Cellia)
tit. De Cellia
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 54v-55, cap. 23 (Ammonio)
tit. De Ammonio
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse prospicerent


19. f. 55, cap. 24 (Didimo)
tit. De Didimo
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil mali ab eis omnino pateretur


20. f. 55, cap. 25 (Cronio)
tit. De beato Cronio
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam vidimus immensam


21. f. 55, cap. 26 (Origene)
tit. De beato Origene discipulo sancti Antonii
inc. Erat autem et alius adhuc ex discipulis Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur putares


22. f. 55r-v, cap. 27 (Evagrio)
tit. De beato Evagrio
inc. Vidimus ibi et sapientissimum virum - expl. in divinorum meditatione verborum positi capiebant


23. ff. 55v-56v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
tit. De duobus Machariis - De beato Machario discipulo sancti Antonii
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.
note Le prime tre frasi del capitolo, fino a hereditatem gratiarum et virtutum beati Antonii possidebat, sono separate sotto il titolo comune; il resto segue la titolatura specifica per il primo Macario.


24. ff. 56v-57v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
tit. De Machario Alexandrino
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Hystorie qui requirat inveniet inserta
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


25. ff. 57v-58, cap. 30 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur


26. ff. 58-59, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De beato Paulo simplice
inc. Fuit autem quidam inter discipulos beati Antonii nomine Paulus - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. f. 59r-v, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De beato Piamone
inc. Non autem mihi videtur dignum eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. ff. 59v-60, cap. 2 (Or)
tit. De beato Hor
inc. Vidimus et alium apud Thebaydam venerabilem virum Hor nomine - expl. in ymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
note I capitoli dal 2 al 6, omessi in precedenza, sono qui recuperati.


29. f. 60r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et manibus


30. f. 60v, cap. 4 (Beno)
tit. De beato Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodrillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant


31. ff. 60v-61, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De civitate que appellatur Oxirincus monasteriis adornata
inc. Venimus autem ad civitatem quamdam Thebaydis nomine Oxirincum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de civitate Oxirinco


32. f. 61r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De beato Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur


33. f. 61v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De beato Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est

V. ff. 62-104v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca (= BHL 6533)
Epistola sancti Paschasii dyaconi in secundo libro vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus - Prefatio Heraclii directa ad Lausum prepositum palatii
ep.ded.
ep. ded. inc. Domino sancto semper carissimo Eusebio presbytero Pascasius dyaconus frater in Christo. Carissime, dum nos peritie tue facundia - expl. sed optatis excessibus eatenus ampliatur
prol. inc. In hoc libro quem de vita sanctorum patrum scripturi sumus - expl. ad recuperationem vite nobilioris reversos
inc. Cum primo Alexandriam attigi civitatem - expl. in nullum minorem te erga amorem Dei timoremque fecerunt
tit. finale Explicit liber secundus vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus
note Il testo, presente nella recensio I, si interrompe due righe prima della fine dell'opera (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 694).

VI. ff. 104v-107 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Tractatus sancti Hieronimi de Malcho monacho captivo
prol.
prol. inc. Qui in navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de Malcho monacho captivo legenda per gloriosum Hieronimum edita
Malchus captivus mon.: Vita

VII. f. 107r-v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, De corpore et sanguine Domini, XIV 5
note Segue un foglio vuoto non numerato, che conclude il fascicolo.

VIII. ff. 108-115v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
Liber tertius sanctorum patrum - Vita sancti Abrahe monachi edita a sancto Ephrem diacono - de nepte Abrahe
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue haberet hospitio
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Abrahe solitarii
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita
note Si apre con questo testo il terzo dei quattro libri nei quali si intendono distribuite le Vitae Patrum nel codice, come dichiara il titolo complessivo che precede. Le due parti dell'opera sono distinte con una titolatura specifica per la seconda relativa a Maria, al f. 112.

IX. ff. 115v-117 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita sancti Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
tit. finale Explicit vita sancti Frontonii abbatis
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

X. ff. 117-187 - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano. Sono richiamati a margine i nomi dei narratori che si avvicendano lungo i varii estratti.


1. f. 117r-v - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
additamentum
tit. De beato Martino monacho et quibusdam aliis sanctis viris
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
addit. inc. Longum est si omnia cupiam referre que vidi - expl. vel quilibet alius cibus ministratur
tit. finale Explicit de beato Martino
note Estratto ricorrente nei manoscritti di Vitae Patrum qui censiti, che abitualmente si colloca in mezzo agli estratti dall'Historia Lausiaca (cfr. il ms. Calci 1, item VIII 8). In questo caso esso apre invece la serie degli apoftegmi, a sua volta ricorrente. Il testo è seguito da un breve estratto senza titolo dagli excerpta di Severo e Cassiano (= BHL 6526), comprendente l'ultima frase del cap. III e il primo paragrafo del IV (= PL 73,818B-C).


2. ff. 117v-120 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Plura de diversis sanctis patribus
inc. Casu vero per illos dies - expl. proxima mors omni die
note Il primo della serie di estratti coincide con il cap. V degli excerpta da Severo e Cassiano (= PL 73,818D), l'ultimo con il cap. 8 del lib. I della versione pelagiana dei Verba seniorum (= ibid., col. 856A).


3. ff. 120-123v, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
tit. De duobus Machariis sanctis
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
tit. finale Explicit de Machariis
note Si susseguono estratti dai Verba seniorum di provenienza mista: il primo corrisponde al cap. III 4 della versione di Giovanni Subdiacono (BHL 6529: cfr. PL 73,1006C-1007B), cui segue il cap. 195 della versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,802A) o XCIII 11 in quella di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I pp. 321-4); l'ultimo è il cap. III 16 della versione precedente (cfr. ibid., col. 1013D).


4. ff. 123v-125 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Gesta et dicta Antonii abbatis
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de beato Antonio abbate
note L'estratto ha inizio con il cap. 55 degli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526: cfr. PL 73,848A) e si conclude con il cap. X 3 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,912D).


5. ff. 125v-127 (= BHL 6525)
tit. De sancto Arsenio abbate
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de sancto Arsenio
note L'inizio corrisponde al cap. 190 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (cfr. PL 73,801A), o XCIII 3 nella versione di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I p. 318); non identificabile l'explicit.


6. ff. 127-128v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri suo
tit. finale Explicit de beato Pastore
note L'estratto ha inizio con il cap. XV 30 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,960A) e termina con il cap. II 10 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1002D).


7. ff. 128v-129 (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione viro sanctissimo
inc. Abbas Besarion dum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de beato Besarione abbate
note Estratti dalla versione di Rufino: il primo corrisponde al cap. 194 (cfr. PL 73,801D), l'ultimo al cap. 121 (ibid., col. 783C).


8. ff. 129-130v (= BHL 6525)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. de quibusdam herbis terre
note L'estratto ha inizio con il cap. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,805B); non identificato l'explicit.


9. ff. 130v-133 (= BHL 6525)
tit. De septem sanctissimis patribus heremitis
inc. Fuerunt et alii similiter septem probatissimi viri - expl. abiit ad cellam suam
note Il primo della serie di estratti corrisponde al cap. 200 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (= PL 73,804C), l'ultimo al cap. 93 del lib. X della versione di Pelagio (= ibid., col. 929D).


10. ff. 133-138 (= BHL 6530)
tit. De quodam abbate misericorde
inc. Senex quidam cum alio fratre - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note L'estratto si conclude con il cap. IV 37 dei Verba seniorum nella versione di Giovanni (cfr. PL 73,1022B).


11. ff. 138-139 (cfr. BHL 6527)
tit. Dicta et admonitiones sancte Syncletice
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. per voluntariam paupertatem amplius confirmati sunt
note L'estratto presenta somiglianze con i Verba seniorum nella versione di Pelagio, lib. VI cap. 13 (cfr. PL 73,891A).


12. ff. 139-167v (= BHL 6538)
tit. Dicta nobilia multorum sanctorum patrum
inc. Interrogatus abbas Iohannes in transitu suo a discipulis suis - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
tit. finale Explicit liber tertius vite sanctorum patrum
note Sono riportati l'ultimo capitolo e i parr. XXII 1-12 di quelle che la voce BHL definisce Breviores sententiae de conversatione Patrum Aegyptiorum, che costituiscono il libro V della prima e della terza forma di edizione delle Vitae Patrum, non pubblicato da Rosweyde.


13. ff. 167v-177 (= BHL 6526)
tit. Liber quartus vite sanctorum patrum
inc. Sunt preterea quedam in ipso Egyptiorum habitu - expl. suspirans et flens reversus est in locum suum
note Sono riportati i capp. XV-LIV degli excerpta da Cassiano e Severo (= PL 73,825B-848A). Nel progetto complessivo del manoscritto ha inizio con essi il quarto libro delle Vitae Patrum.


14. ff. 177-186v
inc. Erat quidam grecus adolescens in Egypti cenobio - expl. curam vel sollicitudinem gerere
note Estratto non identificato.


15. ff. 186v-187
tit. Collatio duodecim sanctorum patrum
inc. Patres duodecim numero in unum congregati - expl. fuerunt mihi lacrime mee panes die ac nocte
note Estratto corrispondente, anche se in diversa versione latina, al cap. XLIV dei Verba seniorum nella traduzione attribuita a Pascasio (BHL 6531: cfr. PL 73,1060A-1062C)

XI. ff. 187-192v - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macharii Romani
prol.
prol. inc. Gloria et magnaficentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur pretitulati nos fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac una dominatur deitate et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis et nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Macharii Romani
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum
note A partire da questo testo, sono richiamati a margine i nomi propri e gli argomenti menzionati nelle narrazioni.

XII. ff. 192v-194v - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
Vita sancti Ylari monachi
inc. Tempore quo Roma gubernabatur a consulibus Dinomio et Syfesseo - expl. Deo teste conscripsi ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Ylari confessoris
Hilarus Galeatensis abb.: Vita

XIII. ff. 194v-198 - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6474)
Vita sancti Paterniani abbatis et episcopi
prol.
prol. inc. Divini iuris officium viris prudentibus ab omnipotente Deo credimus esse concessum - expl. dulcis eloquii careat venustate
inc. Beatissimus Paternianus sicut aiunt Fanensi exstitit oriundus - expl. celebremus diem depositionis eius sexto idus iuliarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Paterniani episcopi
Paternianus Fanensis ep.: Vita

XIV. ff. 198-201 - Wrdistenus Landevenecensis abbas sedit 868-884 ca., Vita longior sancti Winwaloei (= BHL 8960)
Vita sancti Vuinualoei abbatis
ep.ded.
ep. ded. inc. Beatissimo Iohanni Aretinensi episcoporum consorti Vurdistenus abbas monasterii sancti Vuinualoei - expl. nam et ille sanctus ab omnibus vestris valde honorabilis est
inc. Sanctus igitur Vuinualoeus a vigesimo et primo etatis sue anno usque ad obitum - expl. nisi ille cuius numquam ab ore recedebat laus Iesus Christus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Vuinualoei abbatis
Winwaloeus Landevenecensis abbas n. 460 ca., m. 532: Vita
note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.

XV. ff. 201-202
Consigli per i neoconversi attribuiti all'abate Orsiesio

XVI. ff. 201-204 - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V cap. 12
note L'estratto narra una visione dell'Aldilà; segue ai ff. 204-205 un'altra visione, non più attribuita a Beda come la precedente e non identificata.

XVII. ff. 205-209 - Paulus Neapolitanus diaconus fl. saec. IX ex., Publica Theophili poenitentia et satisfactio, qui Christum negavit et veniam beatae Mariae interventu adipisci meruit translatio ex graeco (= BHL 8121)
Conversio atque penitentia ad Dominum Iesum Christum facta a quodam vicedomino nomine Theophylo regionis orientalis
inc. Factum est in tempore illo priusquam incursio fieret in Romanam rempublicam - expl. talique confessione glorificans Deum migravit ad Dominum, cui est honor et gloria, potestas et imperium nunc, semper et per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit de Theophylo vicedomino
Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI

XVIII. ff. 209-210 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
Vita sancti Britii episcopi discipuli ac diaconi sancti Martini
inc. Igitur post excessum sancti Martini Turonice civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Britio episcopo
Briccius Turonensis ep.: Vita

XIX. ff. 210-213v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
Conversio et vita sancte Pelagie edita a Iacobo diacono
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de beata Pelagia solitaria
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera secondo la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XX. ff. 213v-214v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
Penitentia sancte Thaysis
prol.
prol. inc. Domino carissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Thaysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XXI. ff. 214v-221v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita sancte Marie Egyptiace
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
tit. finale Explicit de sancta Maria Egyptiaca
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XXII. ff. 221v-222 - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
Tractatus vel obitus sancte Marie Magdalene
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalene post ascensionem Domini salvatoris - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius
tit. finale Explicit de obitu beate Marie Magdalene
Maria Magdalena paenitens: Vita

XXIII. ff. 222-223v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate Marine virginis
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia operatur Deus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Marine virginis
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

XXIV. ff. 223v-224v, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de puella boni patris et pessime matris
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono. AGGIUnGI TIT: De puella boni patris et pessime matris

XXV. ff. 224v-228 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XXVI. ff. 228v-232v - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
Vita sancte Odilie virginis
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor cum Patre et Sancto Spiritu, laus et potestas per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Odilie virginis
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita

XXVII. ff. 232v-240v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
Vita sancte Eufraxie virginis
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudio per magnum regem fruamur salvatorem Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie virginis
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XXVIII. ff. 240v-244v - Vita sanctae Theodorae Alexandrinae (= BHL S 8070 a)
Vita beate Theodore matrone
inc. In diebus Zenonis imperatoris et Gregorii prefecti cum Alexandrie esset - expl. qui beate Theodore filius spiritalis fuit, et Deus glorificatus est et glorificatur qui facit mirabilia magna nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Theodore matrone
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita

XXIX. ff. 244v-258v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi edita ab Amphylochio presule Niconiensi quam transtulit in latinum venerabilis Ursus presbiter
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Basilii episcopi et confessoris
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XXX. ff. 258v-289 - Vincentius Bellovacensis n. 1190 ca., m. 1264 ca., Speculum historiale, cap. XVI 1-64 (Barlaam e Iosaphat) (= BHL 980)
Vita sanctorum heremitarum Barlaam et Iosaphat a Iohanne Damasceno edita
inc. Fuit in India rex quidam nomine Avenir dives et potens - expl. a pueritia inestimabilem eius ad Deum amorem mirabantur, glorificantes in omnibus Deum
tit. finale Explicit de sanctissimis heremitis Iosaphat et Barlaam
Barlaam et Iosaphat apud Indos: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Leopoldina, II, 692-8; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 122; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I p. 295; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, San Marco 538

orig. Italia; prov. Firenze, S. Marco, convento OP; Coluccio Salutati (1331-1406); Cosimo de' Medici (1389-1464); Niccolò Niccoli

U.C. I; sec. XII prima metà
I. ff. 1-9 - Cyprianus Carthaginiensis, Epistolae, ep. de sacramento dominici calicis (PL 4,383-401)

II. ff. 9-14v - Cena Cypriani

III. ff. 15-31 - Augustinus Aurelius pseudo, De vita christiana liber I ad Iulianam viduam

IV. ff. 31v-44 - Augustinus Aurelius, Sermones, sermo 351 de penitentia (CPL 284, incerto)

V. ff. 44-45 - Augustinus Aurelius pseudo, Sermones, sermo 393 de penitentia (CPL 285, dubbio)

VI. ff. 45-70v - Augustinus Aurelius, Epistolae, ep. 147 de videndo Deo

VII. ff. 70v-122 - Augustinus Aurelius, Enchiridion ad Laurentium (De fide, spe et caritate)

VIII. ff. 123-136v - Ambrosius Autpertus m. 30-1-784, Libellus de conflictu vitiorum atque virtutum, attribuito ad Agostino

IX. ff. 136v-152v - Origenes Alexandrinus, In Genesim homiliae, hom. 10 de decem chordis
note Attribuita ad Agostino (CPL 368, sermone 9 tra gli spuria).

X. ff. 152v-158v - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo, Vita sancti Basilii Magni, cap. 8 (cfr. BHL S 1022 e)
De miraculis sancti Basilii
inc. Elladius quidam bone memorie Basilii inspector fuit - expl. laudantes et benedicentes Deum
( Metafrasi )
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Miracula
note Si tratta di una diversa versione latina del capitolo rispetto a quella registrata.

XI. ff. 158v-167v - Paulus Neapolitanus diaconus fl. saec. IX ex., Publica Theophili poenitentia et satisfactio, qui Christum negavit et veniam beatae Mariae interventu adipisci meruit translatio ex graeco (= BHL 8121)
Vita Theophili vicedomini qui Christum negavit et ad penam reversus est
inc. Factum est tempore illo priusquam incursio fieret in Romanam rempublicam - expl. glorificans Deum migravit ad Dominum, cui est honor et gloria, potestas et imperium nunc, semper et per infinita saecula saeculorum
Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI

XII. ff. 167v-170
Visione dell'Aldilà
note Come nel ms. Fies. 34, alla visione dell'Aldilà tratta da Beda (che in questo caso segue) se ne accompagna una priva di indicazioni di provenienza.

XIII. ff. 170-175v - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V capp. 12-13
note Estratto presentato come sermone di Beda, già più volte incontrato nei codici laurenziani.

XIV. ff. 175v-178v - Vita sancti Arcadii Caesareae mart. (?)
Vita Iohannis et Archadii heremitarum
prol.
prol. inc. Omnibus hec legentibus et audientibus veniam precor concedendum - expl. veniamque concedite audientes
inc. Apud regiam urbem fuit quidam patricius nomine Exenefon commanens in Constantinopolim civitatem - expl. cuius temporibus multa signa et mirabilia per servos suos ostendebat Deus super terram, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Arcadius Caesareae in Mauritania mart.
note Testo non identificabile, ambientato all'epoca di Teodosio: dubitativamente lo colleghiamo all'Arcadio di Cesarea, il cui martirio è rappresentato nella basilica di S. Lorenzo di Firenze; ma resta oscura la definizione di eremita come l'accostamento a un Giovanni.

XV. ff. 179-209 - Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636, Synonymorum de lamentatione animae peccatricis libri II

XVI. ff. 209-215v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 c [inc.] e 290 a [expl.])
Vita sancti Alexi
inc. Temporibus Archadii et Honorii imperatorum fuit quidam homo religiosus in urbe Roma cui nomen erat Euphemianus - expl. eius obtentu liberabantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio

U.C. II; sec. XII prima metà
XVII. ff. 216-224v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072, Epistolae, lib. VI ep. 29 (miracoli di Maria) (= PL 145,559-571)
Miracula beate Marie edita a domno Petro Damiano episcopo Hostiensi
inc. Clericus quidam Nevernensis ecclesie morbo depressus elanguit - expl. et sic de eius misericordia quam quesierat confisus abscessit
Maria virgo et mater Iesu (miracula varia in unum collecta): Miracula

bibliografia Firenze. BML - S. Marco, 33-4; Firenze. BML - Umanisti e Agostino, 118-9; Umanesimo e Padri, 146; De La Mare, Cosimo and His Books, 142; Ullman - Stadter, Public Library, 155-6 (n° 259); Ullman, The humanism of Coluccio Salutati, 157-8

Trovati 2 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy