Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Severinus in Norico Ripensi presbyter m. ca. 482 in MAGI
Severinus in Norico Ripensi presbyter m. ca. 482
Trovati 6 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 332

Leggendario-omeliario (parte invernale)
sec. XI; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB

I. ff. 160, acefalo e mutilo
Leggendario-omiliario (13 dicembre - domenica delle Palme)
ordinamento Per circulum anni
segni d'uso Sono saltuariamente presenti maniculae e sigle NT.
note La precedente numerazione, databile al XIV-XV secolo quando ancora il codice era integro, permette di calcolare che la perdita iniziale interessa 24 fogli e che un altro quaternione è caduto tra gli attuali ff. 40 e 41.


1. f. 1r-v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart., acefala (= BHL 4992)
inc. pariter trahere. Illa autem quasi mons immobilis permanebat - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque iste mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note Il frammento superstite ha inizio in corrispondenza dell'edizione di Mombritius II, p. 108 l. 52.


2. ff. 1v-9v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre


3. ff. 9v-29v
tit. Letture da Isaia per il Natale, con otto sermoni attribuiti a Leone, un'omelia di Gregorio e un sermone attribuito ad Agostino; un sermone attribuito a Leone per S. Stefano


4. ff. 29v-31v - Augustinus Aurelius, De civitate Dei, XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL 7866)
tit. Sermo sancti Augustini de miraculis beati Stephani
inc. Ad aquas Bilitanas episcopo afferento Prolento martyris pergloriosissimi Stephani memoriam - expl. quia et ipsi martyres idest huius fidei testes fuerunt
Stephanus diac. protomart.: Miracula
data liturgica 26 dicembre


5. ff. 31v-32 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
tit. Vita vel obitus beati Iohannis apostoli et evangeliste quo ordine sit assumptus a Domino
inc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. miracula que longum est omnia enarrare
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre
note Il testo, in forma interpolata rispetto alla versione consueta, si presenta come un'unica narrazione con quello che segue.


6. ff. 32-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre


7. ff. 37-39v
tit. Quattro sermoni per la festività degli Innocenti (il primo attribuito a Leone)


8. ff. 39v-57 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Natale sancti Silvestri pape
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille via Salaria ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuarium
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumine saeculorum
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Le parti si susseguono senza distinzione (il passaggio alla clausola avviene al f. 56, il successivo a f. 56v). Il testo è mutilo della maggior parte del primo libro a causa della caduta di un quaternione (con i fogli un tempo numerati LXV-LXXII, tra gli attuali 40v e 41): la perdita interessa la sezione da a sancto Meltiade episcopo e -nerit secundi libri textus (cfr. Mombritius II, p. 509 l. 10 - p. 516 l. 19).


9. ff. 57-66v
tit. Due sermoni per il 1° gennaio attribuiti a Agostino e Leone; tre letture da Isaia con cinque sermoni attribuiti a Leone per l'Epifania


10. ff. 66v-70v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (cfr. BHL 4530)
tit. Acta et vita Iuliani et Basilisse martyrum [de egypto add. a. m.]
inc. Qualiter ab infantia sua se Deo carus exhibuit hoc non silebo. Hic beatus Iulianus nobilis familie inlustris erat - expl. gratias agamus Deo qui hoc implere dignatus est qui tantam gratiam prestat sanctis suis; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
data liturgica 6 gennaio
note Versione variante rispetto a quelle riportate in BHL: come nella voce indicata, il prologo è sostituito da una breve formula introduttiva (benché non uguale); anche l'explicit presenta una successione di frasi diversa, per cui a Passi sunt etc. segue, prima della chiusa qui riportata, la notizia dell'inondazione del battistero (cuius undas sancto sacro baptisterium inundantur hoc est dies sanctum epiphanie).


11. ff. 70v-83v - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Acta et vita beati Severini episcopi
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est - expl. obsessi a demonibus receperunt ac recipiunt operante Dei gratia sanitatem, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 8 gennaio
note Come avverte la nota alla voce indicata, manca la frase finale.


12. ff. 83v-87v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio


13. ff. 87v-102v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio
note Sono segnalati a margine i passaggi relativi a Saturnino, Tiburzio, Marco e Marcellino.


14. ff. 102v-106v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnes
inc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martyra Agnes die XII kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio


15. ff. 106v-110 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martyris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis
inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem - expl. cumulatius consecratus sit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio


16. ff. 110-119
tit. Epistola ai Galati per la Conversione di S. Paolo e quattro sermoni per la Purificazione della Vergine (il primo attribuito ad Ambrogio, l'ultimo ad Agostino)


17. ff. 119-122 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe virginis
inc. Beatissime martyris que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio


18. ff. 122-129 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scolastice virginis
pars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei
pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum
inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio
note Il passaggio tra le due parti avviene al f. 124.


19. ff. 129-131v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyris
inc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in mortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


20. ff. 131v-137v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.
tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitte
prol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio
note Il prologo è indistinto dal testo.


21. ff. 137v-140
tit. Due sermoni per la festa della Cattedra di Pietro (il primo attribuito a Leone)


22. ff. 140-145 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Natale sancti Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo
note L'epilogo non è distinto dal testo.


23. ff. 145v-160v, l'ultima mutila
tit. Tre sermoni per l'Annunciazione, due attribuiti a Leone per la domenica delle Palme, due omelie attribuite a Beda per le Palme e la seconda feria

bibliografia Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvi; Castaldi, Nuovi testimoni, 116-7; Del Furia, Supplementum BML, III, 616-20



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 137

Leggendario per l'intero anno, cui è assemblata una seconda unità con la vita di Benedetto
orig. Toscana; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale
Al f. 212v è annotato, con data 1255, il tributo di olio dovuto a S. Reparata dal priore di S. Maria della Peretola, testimonianza della presenza del manoscritto già a quella data nel fondo del Duomo (intitolato appunto a S. Reparata fino al 1412).

U.C. I; sec. XI ex.-XII in.
I. ff. 1-198v
Leggendario (30 novembre - 17 novembre)
ordinamento Per circulum anni


1. ff. 1-4 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Natale sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre
note Prologo e testo non sono distinti.


2. ff. 4-14 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Acta et vita sancti Nicolai episcopi
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre
note Le parti si susseguono con inizio rispettivamente dai ff. 4, ancora 4, 10, 13v, 14; l'insieme del testo è suddiviso in nove capitoli, che dovevano evidentemente corrispondere a lectiones come avverrà in altri casi.


3. ff. 14-23v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopus
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note Suddivisa in nove sezioni.


4. ff. 23v-25 - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.
tit. Acta et vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Italie in civitate Verona qua beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes qui eius cupiunt miracula
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Prologo indistinto dal testo.


5. ff. 25-29v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre
note Divisa in nove sezioni.


6. ff. 29v-34v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Vita sancti Iohannis evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre


7. ff. 34v-56 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7737 [transl.])
prol.
tit. Natale sancti Silvestri
prol. inc. Istoriographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum
claus. II inc. Et nunc usque sancta membra illius quiescentia florent - expl. sit nobis premium fugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
transl. inc. Unde post multorum curricula temporum - expl. qui fideliter sancti sui suffragia petunt, ad laudem sui nominis prestare dignatur qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Il testo è diviso in nove sezioni.


8. ff. 56-60 - Vita sancti Barbatiani Ravennae presb. (= BHL 972)
prol.
tit. Vita et obitus sancti Barbatiani presbyteri et confessoris
prol. inc. Iustum quidem arbitror miraculorum narrationem adgressus - expl. que subsequendi dicenda sunt
inc. Quam ob rem cum Zosimus papa urbis Rome iussu Dei sue vite cessasset episcopatum - expl. quod Domino voverant esse adimpleturos ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre regnat in celis in unitate Spiritus Sancti modo et nunc et semper per omnia saecula Deo gratias
Barbatianus Ravennae presbyter saec. V: Vita
data liturgica 1 gennaio
note La data è posticipata di un giorno.


9. ff. 60-71v - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Acta et vita sancti Severini episcopi
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est - expl. obsessi a demonibus receperunt ac recipiunt operante Dei gratia sanitatem, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 9 gennaio
note La data è posticipata di un giorno.


10. ff. 71v-78v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii confessoris
ep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio pape Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus
vita inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Equitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente
miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimiter terra exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat
inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus invitet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. 134 dello stesso fondo (item 9). Anche qui, inoltre, nella narrazione è inclusa la lettera alla figlia di Abramo, registrata in BHL come 3887 a.


11. ff. 78v-79 - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis confessoris
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


12. ff. 79-93 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
ep.ded.
tit. Sancti Mauri
ep. ded. inc. Faustus famulorum Christi famulus omnibus monachis - expl. sanctorum virorum sum provocatus imperio
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo et dies duodecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio
note Suddivisa in tre sezioni. Parte del testo appartiene a un ternione di restauro (ff. 90-95) databile al XIV secolo.


13. ff. 93-97v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.
tit. Vita beati Geminiani episcopi
prol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius
inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita
data liturgica 31 gennaio
note Prologo indistinto dal testo. La prima parte della vita appartiene alla seconda unità codicologica di restauro.


14. ff. 97v-105v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio


15. ff. 105v-107v - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita beati Yventii episcopi
inc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Iventius Ticinensis ep.: Vita
data liturgica 8 febbraio


16. ff. 107v-114 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Vita sancte Scolastice virginis
pars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei
pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum
inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio
note Scansione interna mediante a capo dopo la fine del prologo della seconda parte.


17. ff. 114-118v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Natale sancti Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo


18. ff. 118v-121 - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
tit. Vita sancti Ylari
inc. Temporibus quibus Roma consulibus gubernabatur Dinamio et Sifesto - expl. hec que videram in corde meo volvebantur et scripsi per Domini nostri Iesu Christi misericordiam qui vivit et regnat nunc et semper per omnia saecula saeculorum
Hilarus Galeatensis abb.: Vita
data liturgica 15 maggio


19. f. 121r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Conversatio vel transitus sancte Marie Magdalene
inc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre non voluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum eterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio


20. ff. 121v-128 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.
tit. Natale sancti Augustini episcopi actus et vita eius
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus alitusque - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


21. ff. 128-129v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
epilogo
tit. Vita sancti Salvii episcopi
inc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre


22. ff. 130-134v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Hieronimi presbyteri
inc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre
note Come spesso accade nei manoscritti laurenziani, la prima parte è isolata come prologo.


23. ff. 134v-141v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Textus vite et actuum atque obitus beati Remigii Remorum archiepiscopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere
cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. Cuius ergo gloriosam venerabilemque ac devotissimam cum omni gaudio celebremus solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula saeculorum
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre
note Le prime due parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo con la nuova titolatura: Miraculum de translatione (f. 138); ancora a capo sono distinte le due successive, ai ff. 139v e 140.


24. ff. 141v-145v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita vel acta beati Cerbonii episcopi
prol. inc. In divinis voluminibus vel historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre


25. ff. 145v-149v - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Acta et vita sancti Galli
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 16 ottobre
note Testo incompleto, come si riscontra in altri mss. Laurenziani: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A).


26. ff. 149v-152 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.
tit. Vita sancti Germani episcopi
prol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens
inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca.: Vita
data liturgica 30 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


27. ff. 152-161 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol., ep.ded. , tabula
tit. De vita et virtutibus sancti Martini episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Severus Desiderio fratri carissimo salutem - expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem
prol. inc. Plerique mortali studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre
note All'epistola segue la tavola dei 27 capitoli dell'opera. L'intero dossier sul santo, fino ai Dialogi di Sulpicio Severo, è suddiviso da una diversa mano in nove lectiones.


28. ff. 161-162v - Sulpicius Severus, Epistola I ad Eusebium (= BHL 5611)
inc. Hesterna die cum ad me plerique monachi venissent - expl. tentatum quidem illo Martinum periculo subprobatum
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre
note Il testo segue il precedente solo andando a capo, senza un titolo proprio.


29. ff. 162v-163v - Sulpicius Severus, Epistola II ad Aurelium (= BHL 5612)
inc. Posteaquam a me mane digressus es - expl. prestaret charta solacium
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre
note Di nuovo, in testo è anepigrafo.


30. ff. 163v-165 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
prol.
prol. inc. Sulpicius Severus Bassulae parenti venerabili salutem - expl. ne ubique me publices
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre
note Sono lasciate cinque righe vuote tra la precedente epistola e questa, di nuovo anepigrafa.


31. f. 165r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. ad urbem Turonis sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. a passione Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre
note Il testo, anepigrafo, va a capo rispetto il precedente; le due parti non sono distinte.


32. ff. 165v-167 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus istoriam explicare
item IV inc. Opere pretium est etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus, silere nequivimus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula + translatio
data liturgica 11 novembre
note Le tre parti sono distinte andando a capo dal testo precedente e tra loro; all'ultima è inoltre premesso il titolo: Alius sermo quando corpus eius translatum est.


33. ff. 167-191 - Sulpicius Severus, Dialogi III (= BHL 5614-5615-5616)
tit. Incipit liber secundus Postumiani de vita et virtutibus monachorum et remitorum Egipti
inc. Cum in unum locum ego et Gallus noster convenissemus - expl. sed non minore ex nostris fletibus dolore discessum est
tit. finale Explicitus est dialogus tertius de virtutibus sancti Martini
Martinus Turonensis episcopus
data liturgica 11 novembre
note La rubrica che apre il testo è preceduta dall'indice dei capitoli, privo di titolo che lo distingua dal testo precedente. Essa è ancora accompagnata a margine dalla traccia Explicit liber primus Sulpicii Severi mart. più la formula effettivamente realizzata. A f. 177 una nuova rubrica segnala: Explicitus est liber primus [corr. secundus] dialogi Severi [corr. Postumiani de monachis Egypti]. Incipiunt capitulationes dialogi secundi Severi Sulpicii [corr. Galli de virtutibus sancti Martini]; lo stesso si trova, con analoghe correzioni, al passaggio tra secondo e terzo libro a f. 184.


34. f. 191r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit vir magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


35. ff. 192-196v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659, Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita Columbani abbatis
inc. Columbanus etenim qui Columba, hortus Ibernia insula, extremo oceano posita; hanc Scotorum gens incolit - expl. neque unum capere quievit, reversus pater renuntiat
Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615: Vita
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Come nelle altre copie qui registrate, l'incipit risulta abbreviato, con la soppressione di quasi tutta la parte di introduzione geografica; l'explicit è invece anticipato all'interno del cap. 19 dell'opera (= PL 87,1023C).


36. ff. 196v-198v - Passio sancti Eugenii Carthaginensis ep. (= BHL 2680 - BHL S 2681 a [app. I] - 2681 c [app. II])
additamentum
tit. Vita sancti Eugenii episcopi
inc. Cum orta fuisset persecutio in Christianos ab impiissimo imperatore Honorio - expl. ubi florent eius beneficia temporibus Wandalorum regnante filio iniquitatis Honorio qui eum in exilio transmisit, nobis autem regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
app. I inc. Post hec autem cum audisset in loco in quo corpus eius sanctum quiesceret - expl. ego rem officii mei implere studui
app. II inc. In insula que vocatur Naute Domum - expl. ipse super maria residens vicus Vadensis Ligurie in saecula saeculorum
Eugenius Carthaginiensis episcopus m. 505: Passio
data liturgica 17 novembre
note La data nella rubrica viene erasa. L'ultimo foglio resta vuoto per metà circa dell'ultima colonna, segno forse che il leggendario si considerava concluso (ciò non avveniva infatti nei precedenti passaggi da un fascicolo all'altro).

U.C. III; sec. XII
II. ff. 199-212 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
Vita sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. loquendi vires interim per silentium reparemus
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Unità accorpata al leggendario, fuori dalla sua sede liturgica.

bibliografia Diventare Santo, 211; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvi; Bandini, Leopoldina, I, 338-43; Berg, Studies, 268; Castaldi, Nuovi testimoni, 103-5



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 30 sin. 1

Omeliario - leggendario (parte invernale) di origine pistoiese
sec. XII terzo quarto; orig. Pistoia; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Firenze, S. Trinita, monastero CVUOSB
Nel margine superiore del primo foglio si legge: Liber sancte Trinitatis de heremo ab adventu usque ad Pasca Domini, probabilmente da riferirsi all'eremo vallombrosano. L'origine del manoscritto è invece indicata sulla base dello stile decorativo.

I. ff. 248
Omeliario - leggendario dalla prima domenica di Avvento al sabato santo
suddivisione lectiones I testi sono sistematicamente divisi a margine in nove lectiones, in un inchiostro che potrebbe essere quello del copista stesso.
note Raccolta di 172 testi, tra omelie, sermoni e numerosi scritti agiografici (che si registrano qui secondo il numero d'ordine del complesso della raccolta). Ricorrono le attribuzioni ad Ambrogio, Agostino, Gerolamo, Leone papa, Gregorio Magno, Beda, Giovanni Crisostomo, Remigio.


4. ff. 8-10v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. In sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree quam oculis nostris vidimus - expl. cuius passionem quam coram positi vidimus prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre


10. ff. 15v-19v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105-6106)
tit. Vita sancti Nicholai
item II inc. Nicolaus itaque ex inlustri prosapia hortus civis fuit Patere urbis - expl. letanter illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Artacifala - expl. nec ultra indisciplinate gentis vim quibuslibet facere presumerent
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre
note Il passaggio tra le due parti avviene al f. 19; della seconda è riportato solo il tratto iniziale, fino a p. 302 l. 36 dell'edizione nel Mombritius, vol. II.


12. ff. 21-23v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
tit. Vita sancti Ambrosii archiepiscopi
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. tunc se mimum a Iustina postquam confessus est brachium quod cum iniquis extenderetur obriguerat sanatum confessione est
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note La copia si interrompe alla fine del par. 20.4 (= PL 14,34B o p. 78 ll. 22-23 dell'edizione Bastiaensen).


14. ff. 24v-25v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.
tit. Natale sancti Zenonis
prol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerint que debeant recitari
inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Prologo indistinto dal testo; sono occupate tre delle lezioni del ciclo.


15. ff. 25v-27v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Natale sancti Syri
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. et varias infirmitates concurrentium ad se frequenter curavit
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre
note Il testo, che occupa tre lezioni, si arresta prima della metà: l'explicit corrisponde a Mombritius II, p. 544 ll. 50-51.


16. ff. 27v-28v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die idus decembris, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre
note Occupa tre lezioni.


48. ff. 66v-70 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
tit. Actus beati Iohannis apostoli et evangeliste
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consequuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per infinita saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre


56. ff. 74v-79 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. In sancti Silvestri pape
inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus cum esset infantulus - expl. sit ergo omnibus notum non necessitate coactos sed suo iudicio liberos posse fieri Christianos
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Estratto dal primo libro, che si arresta in corrispondenza dell'edizione in Mombritius II, p. 514 ll. 40-41.


76. ff. 110-111v - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severini
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est - expl. vade nunc vilissimis pellibus coopertus sed multis cito plurima largiturus
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 9 gennaio
note La data è posticipata di un giorno, come altrove si riscontra nei manoscritti laurenziani. Il testo si interrompe al termine del libro II (l'explicit corrisponde a PL 62,1176B).


77. ff. 111v-113 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. vel cupieram dissolvi et esse cum Christo peracto cursu superest mihi corona iustitie
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 7 gennaio (non indicata)
note Divisa in sette lezioni. Il testo si interrompe quasi al termine del par. 11 (= PL 23,26A).


78. ff. 113-114 - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii Pictavis episcopi
inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Aquitanie oriundus - expl. sed qualiter ad illum sponsum perveniret locus in sequenti servatur
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni ed è interrotto con la fine del par. 6 del primo libro (= PL 9,189A).


79. f. 114r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius esset Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


80. ff. 114v-116v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita vel actus sancti Mauri monachi
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. perfectioris norme ac religionis operam dare inculcans
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Suddivisa in quattro lezioni. Il testo si interrompe al termine del cap. III (= AASS XV Ian., p. 1043).


81. ff. 116v-117v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. sepelivit in cimiterio Priscille via Salaria non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


82. ff. 117v-120 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antonii
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus oriundus fuit - expl. nec umquam in certamine lassabatur
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Estratto dalla prima parte del testo, fino al cap. XII: l'explicit corrisponde a PL 73,134A.


83. ff. 120-121 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Persie partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


84. ff. 121-125 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Natale sanctorum Fabiani et Sebastiani
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensis eruditus - expl. Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum Marcellini et Marci patrem venire iubet
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo si arresta con la prima frase del cap. XII (= PL 17,1038B), che funge spesso da inizio dell'estratto su Tiburzio e Cromazio.


87. ff. 125v-128 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agne virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. passa est autem beatissima martyr Agnes XII kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il periodo finale si aggiunge, come spesso avviene, all'explicit riportato in BHL. Il testo è diviso in sette lezioni.


88. ff. 128-129v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8630)
tit. Passio sancti Vincentii martyris
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. que primum fuerat inlata iam et ipsa pena punitur
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)


92. ff. 131v-132v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7683)
tit. Vita et acta sancti Severi confessoris archiepiscopi
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. postmodum deterius vendatur quod nefando ausu comparatur
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note Il testo si interrompe non lontano dalla fine, in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 505 ll. 56-57.


96. ff. 135v-137v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii episcopi
inc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correctionem eos - expl. passus est enim beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)


97. ff. 137v-139v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL 133)
tit. In sancte Agathe
inc. Passionis Agathe martyris que passa est in provincia Sicilie in urbe Cathanensium - expl. martyrizata est autem beatissima Agathes die nonarum februarii agente Quintiano consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)


99. ff. 141-144v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
prol.
tit. Vita sancte Scolastice virginis
prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum
inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Scolastice virginis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo. Suddivisa in dodici lectiones.


100. ff. 144v-145v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 8466 [inc.] e 8463 [expl.])
tit. Passio sancti Valentini presbyteri
inc. Tunc tenuit Claudius quendam venerabilem virum Valentinum nomine - expl. et sepelivit in eodem loco ubi decollatus est
Valentinus presbyter Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio (non indicata)
note Estratto dalla passio collettiva, suddiviso in tre lezioni.


101. ff. 145v-146v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sancti Faustini et Iovitte
inc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brixiana orti parentibus - expl. tota simul in favilla resoluta est ut nihil ex ea penitus remaneret
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio (non indicata)
note Suddivisa in tre lezioni.


107. ff. 152-155v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita beati Gregorii pape
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri
epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddivisa in dodici lezioni.


109. ff. 156v-161 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto/1) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quem presentem sibi esse in spiritu scirent
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Prima parte della vita, interrotta nel cap. 12 (cfr. l'edizione Moricca, p. 99 l. 16) dall'inserzione di un'omelia di Gerolamo, quindi ripresa e conclusa senza ripetere il titolo dal f. 161v.


111. ff. 161v-163 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto/2) (= BHL 1102)
inc. Frater quoque Valentiniani eius monachi cuius superius memoriam fece vir erat laicus - expl. loquendi vires interim per silentium reparemus
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)

bibliografia Diventare Santo, 220; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xvii; Bandini, Catalogus, IV, 217-32; Berg, Studies, 276



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 35 sin. 9

Leggendario abbreviato, forse da attribuirsi a Jacopo da Tresanti, con diversi complementi
orig. Firenze; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Guido de Leonardis frate OFM; Tedaldo della Casa da Pulicciano frate OFM
Il codice è il risultato dell'unione di nove diverse sezioni, avvenuta almeno in parte prima che esso giungesse in possesso di Tedaldo della Casa: oltre a un indice più recente e sommario dell'intero contenuto, stilato sul secondo foglio di guardia dopo l'ex libris Iste liber est conventus sancte Crucis de Florentia Ordinis Minorum, sullo stesso foglio (che era in origine capovolto) sopravvive anche la tabula della raccolta di base (il leggendario con il suo complemento, salvo i testi del fascicolo sostituito: cfr. infra) in ordine alfabetico, che Tedaldo ha poi integrato con i testi delle unità IV-IX. Inoltre al f. 204, entro l'unità VIII, è vergata sul margine superiore la nota di possesso di un altro confratello: fratris Guidonis de Leonardis Ordinis Minorum.

I. ff. 1-64v
Leggendario abbreviato
ordinamento Alfabetico
note Sono raccolte, in ordine alfabetico, leggende per lo più abbreviate o talvolta le voci del Martirologio relative al santo in questione: si indicheranno di volta in volta le voci BHL che appaiono più vicine alle versioni qui presenti, verosimilmente come testi di partenza per la riscrittura. Gamboso (cfr. bibliografia) avanza l'ipotesi che autore del leggendario sia Jacopo da Tresanti, frate nel convento di Castelfiorentino; in ogni caso l'area di origine è quella fiorentina e l'ambiente francescano, come mostra la composizione del santorale. Sulla base dei contenuti e della scelta dei santi, Antonella Del'Innocenti conferma l'origine della raccolta, mentre dalla menzione di un miracolo di Zenobi del 1294 ricava la datazione al XIV secolo. Questo primo nucleo (cui si aggiungono i complementi della seconda unità codicologica) constava di cinque sesterni, il secondo dei quali fu sostituito da un sesterno più un duerno - con conseguente sfasatura della cartulazione attuale rispetto alla precedente - probabilmente in seguito a un incidente che guastò l'originale.


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
1. f. 1r-v - Acta sancti Alexandri Faesulani ep. (cfr. BHL 278)
tit. De sancto Alexandro episcopo Fesulano
inc. Beatus Alexander de civitate Fesulana ex nobili genere oriundus fuit - expl. sed penitens pristine reddidit sanitati, regnante Deo
Alexander Faesulanus episcopus m. 6-6-823: Acta


2. ff. 1v-2v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (cfr. BHL 572-573)
tit. De sancto Antonino martyre
inc. Beatus Antoninus Appamie oppido extitit oriundus nobilis quod genere - expl. totum ergo corpus crudeliter discerptum fil[[...]] cum absciso capite demiserunt in flumine
miracula inc. Cum ergo beatissimus martyr et presbiter Antoninus suum, ut supra dictum est, complevisset martirium - expl. per merita huius sancti martiris perfectam obtinent a Christo salutem, qui cum Patre et cetera
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
note Punto di partenza dell'adbreviatio appare il testo delle voci BHL indicate; il passaggio tra la vita e i miracoli è segnato andando a capo, al f. 2.


3. ff. 2v-3 - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
inno , oratio
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Apud Alexandriam passio sancte Appollonie cui persecutores primum dentes excusserunt - expl. passa est autem quinto idus februarias ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
note Testo in parte rielaborato dal Martirologio (9 febbraio), seguito da un inno e da una preghiera alla santa.


4. ff. 3-4v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (cfr. BHL 412)
tit. De sancto Anastasio martyre
inc. Beatus Anastasius de Zareth regione Persarum oriundus filius fuit unius magi - expl. liberata est potenter et evidenter per merita gloriosi martyris Anastasii ad gloriam Christi Iesu qui est benedictus in saecula
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Miracula


5. ff. 4v-5v - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (cfr. BHL 1622)
tit. De alio sancto Anastasio martyre cum pluribus sociis
inc. Temporibus Iuliani imperatoris venit de partibus Syrie beatus Anastasius cum filiis et nepotibus - expl. sepultus ibidem ubi prestantur beneficia eius ad laudem Christi, cui est honor et cetera
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio


6. ff. 5v-6 - Passio sancti Alexandri Romae ep. mart.
tit. De sancto Alexandro episcopo et martyre
inc. Temporibus Antonini imperatoris Rome passio beati Alexandri episcopi et martyris cui beato episcopo cum esset famosissimus - expl. et vere martirem Alexandrum esse prefitens Christo crediderunt, cui est honor et cetera
Alexander Baccanis via Cassia episcopus et martyr saec. III: Passio
note Testo non identificabile con quelli repertoriati.


7. f. 6 - De sepultura sancti Ambrosii Mediolanensis ep.
tit. De sepultura sancti Ambrosii episcopi
inc. Apud Mediolanum natale sancti Ambrosii episcopi et confessoris quem certum est extitisse in Ytalia defensorem - expl. ubi sepultus est gloriose plurimis miraculis corruscando, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei et cetera
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397


8. f. 6 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 aprile (Agape e Chionia)
tit. De sanctis virginibus Agape et Cionia
inc. Thesalonice sanctarum virginum Agapes et Cionie - expl. Christo animas reddiderunt, ad laudem Christi amen; cuius festum agitur vel quarum tertio non. apr.
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
9. f. 6r-v - Passio sanctorum Albani, Amphibali et soc. Verulamii mart. (cfr. BHL 206)
tit. De sancto Albano martyre
inc. Anno dominice incarnationis 289 sub persecutione Maximiani beatus Albanus in Brittania adhuc paganus - expl. et protinus ceciderunt propter quod multi ad Christum missi sunt, cui est honor et cetera
Albanus, Amphibalus et soc. Verulamii mart.: Passio


10. ff. 6v-7 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. (cfr. BHL 201)
tit. De altero Albano imperatoris filio martyre
inc. In partibus Aquilonis vir nobilis quidam imperium tenens - expl. ibique ei exhibent celeberrimam sepulturam ubi beneficia Dei exuberant, cui est honor et cetera
Albanus Hungariae rex ficticius mart.: Passio


11. f. 7r-v - Passio sancti Anthimi presb. mart. (cfr. BHL 561)
tit. De sancto Antimo martyre
inc. Dum vario penarum genere Cerimon consiliarius Maximiani et Dioclitiani Christianos affligeret - expl. de quorum martyrio gaudens Pinianus illustriter cum bona fide perrexit ad Dominum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart.: Passio


12. ff. 7v-8 - Vita sancti Apiani Papiae mon. (cfr. BHL 619)
tit. De sancto Appiano confessore
inc. Appianus a cunabulis fere cepit Christo servire - expl. et cotidie multa Deus per eum operatur miracula, qui est benedictus et cetera
Apianus seu Appianus Papiae mon.: Vita


13. ff. 8-10 - Legenda sancti Antonii de Padua (cfr. BHL S 602 f)
tit. De sancto Antonio confessore fratre minore
inc. Antonius in civitate Ulixbona natus soli Deo servire cupiens - expl. plures convertit ad Christum
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
note Il testo è descritto e edito da Palandri nell'articolo citato in bibliografia.


14. f. 10 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (cfr. BHL 275)
tit. De sancto Alexandro milite et martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris beatus Alexander miles Christianus factus oblatus est Maximiano - expl. sepelivit iuxta murorum urbis Pergami in predio suo septimo kal. sep. ubi prestantur beneficia Dei, cui est honor et cetera
Alexander Bergomi martyr m. 303: Passio


15. f. 10r-v - Legenda sancti Bartholomaei ap.
tit. De nativitate et conversione sancti Bartholomei apostoli
inc. Tempore quo Iohannes Baptista natus est fuit in Syria quedam baro nobilis - expl. factus est unus ex duodecim apostolis Christi; cetera vide in legenda
Bartholomaeus apostolus


16. ff. 10v-11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 31 marzo (Balbina)
tit. Sancte Balbine virginis
inc. Rome sancta Balbina filia Quirini martyris - expl. sepelitur iuxta patrem suum Quirinum via Appia in cimiterio Pretextati II kal. apr.
Balbina virgo Romae: Passio


17. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 gennaio (Babila)
tit. Sancti Babille martyris
inc. Apud Antiocchiam sancti Babille episcopi - expl. feruntur cum eo passi tres pueri Urbanus, Prelidanus et Epolonius
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250
note Al testo riportato dal Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


18. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 20 maggio (Basilla)
tit. Sancte Basille virginis et martyris
inc. Rome via Salaria natale sancte Basille - expl. cius festum agitur XIIII° kal. iunii
Basilla Romae mart.: Passio
note Al testo del Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


19. f. 11 - Passio sancti Boni et soc. marti.
tit. De sanctis martyribus Bono et sociis
inc. Cum Valerianus et Galienus nefandissimi persecutores nominis Christi summo requirerent studio - expl. et multis exhortationibus edocens baptizavit et presbiterum ordinavit
Bonus et soc. mart.: Passio
note Estratto rielaborato dalla passione di papa Stefano I.


20. ff. 11-12 - Legenda sanctae Brigidae Kildariae v.
tit. De sancta Brigida virgine
inc. Beata virgo Brigida gentis Scotorum gloria nobilibus fuit orta parentibus - expl. tandem beatissima virgo Brigida multis plena virtutibus et miraculis kalendarum februariarum migravit ad Christum, cui est honor et cetera
Brigida Kildariae in Hibernia virgo: Vita


21. f. 12r-v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart.
tit. De sancta Barbara virgine et martyre
inc. Erat in partibus orientis in civitate sub tempore Maximiani quidam vir dives nomine Dioscorus - expl. quidam vero nomine Valentius inperiens corpora sepelivit ubi exuberant beneficia Dei, cui est honor et cetera
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio


U.C. II, ff. 13-28
22. ff. 12v-14v - Legenda sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. De conversione beate Chaterine
inc. Cum beata Chaterina virgo pulcherrima Costi ydolatre et infidelis filia unica - expl. pervenit ad sponsum suum sicut in eius abetur legenda
tit. finale Explicit legenda sancte Katerine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
note I ff. 13-28v sono costituiti da due fascicoli di restauro poco più tardi, il cui copista adopera un modulo sensibilmente maggiore. In questo tratto interviene anche un correttore che erade e riscrive le pagine 17v, 21v e 22 (tranne le ultime righe) e parte di 22v e 23.


U.C. II, ff. 13-28
23. ff. 14v-17v - Legenda sancti Eligii Noviomensis ep.
tit. Legenda sancti Eligii epischopi et confessoris cuius festum fit in crastino sancti Iohannis Baptiste
inc. Sanctus Eligius fuit natus de parentibus Christianis et ingenuis in villa Catalacense iuxta Lemovicam civitatem - expl. sicque sanctus Eligius celo gaudente, terra plorante ex hoc mundo migravit ad Christum
Eligius Noviomensis episcopus n. 588 ca., m. 660: Vita


U.C. II, ff. 13-28
24. ff. 17v-20v - Legenda sancti Euphrosyni Pamphiliae ep.
inc. Tempore quo sancti apostoli Symon Cananeus et Iudas Iacobi revelante Spiritu Sancto predicando Christum in Persida pervenerunt - expl. ad propria sunt reversi, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit legenda sancti Eufrosini
Euphrosynus Pamphiliae ep. (?), Panzani in Tuscia cultus


U.C. II, ff. 13-28
25. ff. 20v-28v - Legenda sancti Hieronymi Stridonii
tit. Legenda sancti Ieronomi
inc. Ieronimus ex nobili viro Eusebio de oppido Stridonis puer - expl. et illa die supradictus episcopus omni populo hanc iussionem predicavit
tit. finale Explicit legenda sancti Ieronomi ad laudem Christi Domini nostri
Hieronymus Stridonius: Vita
note Il testo è in buona parte incentrato sui miracoli; a margine sono vergati anche brani aggiuntivi. Rispetto all'ordine alfabetico esso risulta fuori posto ed è per di più di lunghezza anomala: con ogni probabilità non apparteneva alla raccolta originaria.


26. f. 29r-v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart., acefala
tit. De sancta Basilla [marg. a. m.]
inc. Fuit et in episcopatu anno uno et mensibus tribus - expl. et per multos annos in Christi servitio perdurantes ad regna syderea migraverunt, ad laudem Christi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
note L'inizio del testo è perduto e non recuperato nel precedente fascicolo di restauro. L'ordine alfabetico suggerisce che l'originaria intitolazione fosse a Eugenia, al cui martirio è legata anche Basilla già presente sopra.


27. ff. 29v-30 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart.
tit. De sancto Eleuterio martyre et Ancia eius matre
inc. Tempore Adriani imperatoris erat Eleutherius nobilissimus in Apulia - expl. martyrizati sunt autem Rome Eleutherius et Amtia mater eius XII kal. maii ad laudem Christi
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio


28. ff. 30-31 - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (cfr. BHL 2718)
tit. De sancta Euphrasia virgine
inc. Tempore Theodosii imperatoris erat in regia urbe de imperiali progenie vir honestus nomine Antigonus - expl. posuerunt in monumento sancte Eufrasie, ubi multa facta sunt miracula ad laudem et gloriam Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita


29. f. 31 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (cfr. BHL 2695 / 2696)
tit. De sancta Eulalia virgine et martyre
inc. In Yspaniis civitate Barcinona erat quedam virgo nomine Eulalia annorum circiter XIII - expl. celebratur autem eius festivitas IV idus decembris ad laudem Christi
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio


30. ff. 31-32v - Vita sanctae Humilianae de Circulis viduae (cfr. BHL 4044)
tit. De sancta Emiliana de Circulis de Florentia
inc. De Emiliana sancta filia Oliverii de Circulis Florentini civis testes XXVIII - expl. sepulta est igitur in loco sancte Crucis fratrum minorum de Florentia cum gaudio et honore XIV kal. iunii virtutibus et quamplurimis miraculis coruscando, ad gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Vita


31. ff. 32v-34 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae
tit. De sancta Helysabeth filia regis Ungharie
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in purpura et delitiis nobiliter educata - expl. et summus pontifex (...) cathalogo sanctorum ascripsit ad laudem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
note Il testo è edito da Leonhard Lemmens in «Mitteilungen des historischen Vereins der Diözese Fulda», 4 (1901), pp. 14-9.


32. f. 34 - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart.
tit. Complementum legende sancte Columbe
inc. Oravit dicens: Domine Yesu Christe pater sponsus et dux virginitatis mee - expl. protinus alacriter collum extendit et coronam suscepit et cetera
Columba apud Senones virgo martyr saec. III
note La formulazione del titolo indica che nel fascicolo perduto e sostituito doveva trovarsi un testo dedicato alla stessa santa. La versione qui riportata non si lascia identificare con le relative voci BHL.


33. f. 34r-v - Legenda sancti Frigdiani Lucensis ep.
tit. De sancto Fridiano episcopo Lucano
inc. Fridianus de Scotia oriundus sed relictis omnibus propter Christum venit in partes Thuscie - expl. nam habitum monachalem assumpsit et in cilicio nudis pedibus Deo servivit, cui est honor et cetera
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita


34. ff. 34v-35v - Vita sancti Florentii Arausicani ep. (cfr. BHL 3042)
tit. De sancto Florentio episcopo et confessore
inc. Beatus Florentius natione Gallicus civis Turonensis mediocribus parentibus ab adolescentia sua - expl. sicut vita et moribus ita et officio societatis ad laudem Christi
Florentius Arausicanus ep.: Vita


35. f. 35v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae
tit. De sanctis Faustino et Iovitta
inc. Tempore Adriani imperatoris in civitate Brixia passio sanctorum martyrum germanorum Faustini et Iovicte - expl. ad palmam martirii pervenerunt XV kal. martii ad laudem Christi
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio


36. f. 36 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (cfr. BHL S 5857 d)
tit. De sanctis Flaviano et CXXIIII martyribus
inc. Post mortem Dioclitiani imperante Constantino orta est persecutio Christianis in urbe Roma - expl. et sepelivit in eodem loco noniis iunii ubi florent orationes eorum et miracula quam plura ad laudem et gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat et cetera
Maximus comes millenarius et soc. Romae mart.: Passio


37. f. 36r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (cfr. BHL 5017)
tit. De sanctis virginibus Flora et Lucilla
inc. Flora virgo sanctimonialis cum Lucilla capta est a rege barbaro Eugegio - expl. passe sunt autem beate virgines IIII° kal. agosti; harum festum carum fiat alias ad laudem Christi
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio


38. ff. 36v-38 - Legenda sancti Galli in Alamannia abb.
tit. De sancto Gallo abbate
inc. Gallus nobilibus ortus parentibus traditus est ab eis in ipso iuventutis flore beato Columbano abbati - expl. ad propria cum gaudio remeavit. Ora pro nobis domine, miserationis medelam implorare digneris prestante Yesu Christo
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita


39. f. 38r-v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (cfr. BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio martyre
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoris erat quidam iniqus nomine Flaccus - expl. sepelivit iuxta muros civitatis IX kal. ian. cantans mirabilis Deus in sanctis suis, cui est honor et gloria et cetera
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio


40. f. 38v - Passio sancti Genesii mimi mart. (cfr. BHL 3318)
tit. De sancto Genesio martyre
inc. Tempore Dyoclitiani imperatoris erat in civitate Arelate vir quidam nomine Genesius mimustele artis - expl. iussit eum decollari V kal. septembris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et cetera
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio


41. ff. 38v-39 - Passio sanctorum Gavini, Proti et Ianuarii in Sardinia mart. (= BHL S 3291 m)
tit. De sancto Gavino martyre
inc. Tempore Dyocletiani et Maximiani erat in insula Sardinee in civitate Turritana - expl. decollatus est autem beatus Gavinus VIII kal. nov., Protus vero et Ianuarius VI kal. eiusdem mensis, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria et cetera
Gavinus, Protus et Ianuarius in Sardinia mart.: Passio


42. f. 39r-v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3301)
tit. De sancto Geminiano episcopo
inc. Geminianus episcopus Mutinensis vir Deo carus - expl. exivit laudans Deum qui est benedictus in saecula
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita


43. f. 39v - Passio sanctorum Abundii presb., Abundantii diac., Marciani et Iohannis Romae mart.
tit. De sanctis Habundio et Habundantio
inc. Rome XXV Christiani ducti sunt ad imperatorem Dyocletianum inter quos erant Habundius presbiter et Habundantius diaconus - expl. cum aromatibus sepelivit ad laudem Christi Yesu
Abundius presb., Abundantius diac., Marcianus et Iohannes Romae mart.: Passio


44. ff. 39v-40 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum
tit. De sanctis Iusto et Clemente
inc. Iusti tres sancti fuisse leguntur, unus archiepiscopus Lugelunus - expl. vitam sanctam perfecto termino concluserunt, prestante Domino Yesu Christo
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita


45. ff. 40v-43 - Legenda sancti Iohannis Gualberti
tit. De sancto Iohanne Gualberto [marg. sup. a. m.]
inc. Erat quidam vir nobilis in Thuscie partibus Florentine diocesis duos habens filios - expl. cepit et illico multis coruscare miraculis, ad laudem Christi
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
note Il testo è edito da Antonella Degl'Innocenti nel contributo relativo al santo citato in bibliografia.


46. ff. 43-44 - Vita sancti Iohannis Chrysostomi
tit. De sancto Iohanne Crisostomo
inc. Iohannes Crisostomus primo fuit advocatus et pauperes et viduas absque pretio ab iniuste opprimentibus liberabat - expl. cuius festum agitur VI kal. feb. ad laudem Yesu Christi
Iohannes Chrysostomus: Vita


47. f. 44r-v - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (cfr. BHL 4115)
tit. De sancto Ianuario episcopo Beneventano
inc. Temporibus Dyocletiani data est prefectura in provincia Campanie - expl. et non multo post cum ipso passus est, ad laudem Christi
Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart.: Passio


48. ff. 44v-45 - Legenda sancti Hilarii Pictavensis ep.
tit. De sancto Hylario episcopo
inc. Temporibus Constantii imperatoris arriani beatus Hylarius episcopus Pictaviensis missus fuit ab ipso - expl. etiam post obitum eius hereticos expugnabat ad laudem Christi. Cetera videas in legendis comunibus
Hilarius Pictavensis episcopus


49. f. 45r-v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc.
tit. De sanctis Iuliano et Basilissa
inc. Beatus Iulianus illustri progenie ortus in civitate Antyochia que est metropolis Egypti - expl. in die epyfanie festivitatis, vero in martirologio nuntiatur VI ydus ian. quia forte transfertur propter epifaniam ad laudem Christi
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio


50. f. 45v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart.
tit. De sancto Miniate
inc. Decius imperator Florentiam adveniens Christianos persequens et perquirens invenit virum - expl. in qua etiam sociorum eius martyrum corpora plurima sunt sepulta ubi divina beneficia prestantur ad laudem Christi
Minias Florentiae mart.: Passio


51. ff. 45v-46 - Legenda sancti Mauri Glannafoliensis abb. (cfr. BHL 5773)
tit. De sancto Mauro abbate
inc. Beatissimus Maurus clarissimo senatorum genere patre suo Equitio matre Julia natus est - expl. et in suo monasterio fuit annis XLIII diebus XIIII, omne igitur tempus vite sue fuerunt anni LXX dies XIIII, ad laudem Christi cui est honor et gloria et cetera
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita


52. f. 46r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart.
epilogo
tit. De sancta Mustivola
inc. Tempore Aureliani augusti sub preside Curcio in civitate Falisca quidam presbiter nomine Felix - expl. et sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationibus eius multa miracula, ad laudem Christi
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio


53. ff. 46v-47 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (cfr. BHL 5174)
epilogo
tit. De sancto Magno episcopo
inc. Beatus Magnus natus est in Apulia in civitate Trana et cum esset unicus parentibus - expl. cuius festum agitur IX kal. sep. ad laudem Christi
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio


54. f. 47r-v - Vita sancti Mamiliani et soc.
tit. De sanctis Mamiliano et sociis martyribus
inc. Duo religiosissimi sacerdotes Mamilianus et Sentias cum tribus monacis - expl. tandem in Christo quievit X kal. iunii ad laudem Christi
Mamilianus (Panormitanus ep.?) et soc.: Vita


55. ff. 47v-49v - Legenda sancti Martialis Lemovicensis ep. (cfr. BHL 5552)
tit. De sancto Martiali confessore
inc. Predicante Christo apud Iudeam confluebant multi ad eum - expl. scripsit qui certissime novit ad laudem Christi
Martialis Lemovicensis ep.: Vita


56. ff. 49v-50 - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (cfr. BHL 4981)
tit. De sanctis Luceia et Auceia
inc. Apud urbem Romam Luceia virgo sanctimonialis ab Auceia rege barbarorum de territorio urbis capta est - expl. passi sunt autem [[...]] ydus septembris ad laudem Christi
Luceia, Auceia et soc. Romae mart.: Passio


57. f. 50r-v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (cfr. BHL 6957)
tit. De sancto Proculo
inc. Beatus Proculus de Syria in Romanam provinciam veniens cum pluribus aliis - expl. passus est autem Christi martyr beatus Proculus kalendas iunii, ad laudem Iesu Christi Domini nostri
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
58. f. 50v - Passio sanctae Priscae Romae v. mart.
tit. De sancta Prisca virgine et martyre
inc. Beata Prisca nobilibus parentibus Romanis orta - expl. et ubi etiam Dei beneficia exuberare non cessant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prisca virgo Romae mart.: Passio


59. ff. 50v-51 - Passio sancti Potiti mart. (cfr. BHL 6910)
tit. De sancto Potito martyre
inc. Tempore Antonini imperatoris erat in Apulia in civitate Sardica quidam puer Potitus nomine - expl. ubi eorum festum agitur idus novembris ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum
Potitus mart.: Passio


60. f. 51r-v - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart.
tit. De sanctis Pontiano et sociis
inc. Pontianus vir prudens et mitis et rectus in fide ortus ex vico Carnario tempore Commodi imperatoris - expl. gloriam Deo dantes qui tantam suis martyribus gloriam prestare dignatur, cui est honor et gloria et cetera
Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II: Passio


61. f. 51v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (cfr. BHL 6927)
tit. De sancto Prisco martyre
inc. Tempore Valentiniani et Valentis imperatorum fuit in partibus orientis episcopus Laudicensis Apolinaris nomine - expl. cuius festivitas celebratur kal. sep. ad laudem Domini nostri Yesu Christi cui est honor et cetera
Priscus Capuanus ep.: Vita


62. f. 52r-v - Legenda sancti Remigii Remensis ep.
tit. De sancto Remigio
inc. Montanus monachus solitariam vitam ducens, orans, ieiunans - expl. celebrata missa ad Christum migravit, cui est honor et gloria et cetera
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532


63. ff. 52v-53 - Passio sanctae Reparatae mart. (cfr. BHL 7183 / 7184)
tit. De sancta Reparata virgine et martyre
inc. Tempore Decii presidis in civitate Cesarea erat quedam virgo nobilis - expl. passa est autem VIII ydus octobris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio


64. f. 53r-v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (cfr. BHL 7330)
tit. De sancto Romulo episcopo et martyre
inc. Lucina virgo ammonita per angelum nocte ut se in coniugium traderet - expl. quos Christiani ad radicem montis sepelierunt, Deo gratias
Romulus Faesulanus ep.: Passio


65. f. 53v - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (cfr. BHL 7378)
tit. De sancto Rufo martyre
inc. Tempore Dyoclitiani et Maximiani erat in provincia Campanie in templo capitolii diaconus quidam Rufus - expl. ut non fuerit deinceps in eo superstitio ydolorum ad laudem Christi
Rufus et Carponius Capuae mart.: Passio


66. ff. 53v-54 - Passio sancti Reguli Afri ep.
tit. De sancto Regulo
inc. Beatissimus Regulus in Affrica archiepiscopus tempore arrianorum fidem catholicam defensabat - expl. Regulus antistes s. q. capelus esse peremptum, regnante Domino nostro Iesu Christo et cetera
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio


67. f. 54r-v - Legenda sancti Rainerii Pisani conf. (= BHL 7085)
tit. De venerabili viro Raynerio Pisano
inc. Raynerius Pisane civitatis oriundus fuit dum citharista foret - expl. hec et alia innumera miracula operatus est et operatur Deus per servum suum Raynerium, qui Deus sit benedictus in saecula
Rainerius Pisanus conf.: Vita


68. f. 54v - Legenda sanctae Serapiae v. mart. Romae
tit. De sancta Serapya virgine et martyre
inc. Beata virgo Serapia Berillo presidi presentata audivit ab eo - expl. cuius festum agitur III non. sep. ad laudem Christi
Serapia seu Seraphia Romae virgo mart.: Passio


69. ff. 54v-55 - Legenda sanctorum Danielis, Samuelis et soc. OFM Septae mart. (= BHL S 2094 a)
tit. Passio septem fratrum minorum
lemma inc. Passio septem fratrum minorum qui passi sunt anno Domini MCCXXVII ydus octobris in civitate Cepta
inc. Igitur frater Daniel qui fuerat minister in Calabria - expl. Deus autem pro quo passi sunt multis eos miraculis declaravit, qui vivit etc.
Daniel, Samuel et soc. OFM Septae mart.


70. f. 55r-v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart.
tit. De sancto Savino et sociis
inc. Tempore Maximiani imperatoris Venustianus augustalis Thuscie reperit in civitate Assisii Sabinum - expl. sed omnium sanctorum martyrum agitur festum III kal. ian. ad laudem Christi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio


71. ff. 55v-56 - Legenda sancti Salvii Albigensis ep.
tit. De sancto Salvio
inc. Salvius in habitu seculari cum iudicibus diu causas seculares est executus - expl. huius festum agitur VI ydus septembris ad laudem Domini nostri Yesu Christi
Salvius ep. Albigensis
note La titolatura è rimasta nella traccia marginale, che il rubricatore ha trascurato e dunque non cancellato.


72. f. 56r-v - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart.
tit. De sancto Secundiano et sociis
inc. Temporibus Decii cesaris erat vir togatus nomine Secundianus prefectus - expl. passi sunt autem kal. iulii in civitate Perusina ad laudem Christi
Secundianus, Marcellianus et Veranus mart.: Passio
note Di nuovo, la titolatura resta nella traccia, in parte rifilata.


73. ff. 56v-57 - Vita sancti Syri Ticinensis ep.
tit. De sancto Syri et Yventio
inc. A fonte luminis Christo claritas veritatis evangelice refluxit in Petro - expl. ipse vero dormivit in Deo completis vite sue annis CXII ad laudem Christi
Iventius Ticinensis ep.
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
74. f. 57r-v - Vita sancti Severi Ravennatis ep.
tit. De sancto Severo episcopo Ravennate
inc. Severus civis Ravennas oriundus et sicut de beato Gregorio legitur - expl. propter quod ad penitentiam conversi Deo et beato Severo gratias retulerunt ad laudem Christi
Severus Ravennas ep.


75. f. 57v - Legenda sancti Severini in Norico Ripensi presb. (cfr. BHL 7656)
tit. De sancto Severino confessore
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est beatus Severinus de partibus orientis - expl. ubi Dei beneficia Dei exuberant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.


76. ff. 57v-58 - Legenda sancti Symeonis stylitae senioris (cfr. BHL 7956)
tit. De sancto Symeone confessore
inc. Sanctissimus Symeon puerulus pascebat oves patris sui - expl. induta veste virili statim expiravit ad laudem Christi
Symeon stylita senior


77. f. 58r-v - Legenda sancti Theopompi ep. mart.
tit. De sancto Theopompo martyre
inc. Beatus Teopompus episcopus apud Nicchomediam Dyoclitiano primus occurrit - expl. expansis manibus migravit ad Dominum pridie non. ian. ad laudem Christi
Theopemptus (Theopompus) ep. et Theonas (Sinesius) mart.: Passio


78. f. 58v - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (cfr. BHL 8002)
tit. De sancto Terentiano
inc. Anno a passione Domini 85 imperante Adriano data est sevitia generalis contra Christianos - expl. ubi beneficia Dei cotidie exuberant cui est honor et cetera
Terentianus Tudertinus ep. mart.: Passio


79. ff. 58v-59 - Passio sanctae Theclae v. (cfr. BHL 8020)
tit. De sancta Tecla virgine et martyre
inc. Paulus apostolus cum duobus discipulis filiis Dema et Hermogene venit Yconium - expl. ad hanc vocem protinus in Deo obdormivit VIIII kal. oct., ad laudem Christi Iesu cui est gloria in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio


80. ff. 59v-60 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart.
tit. De sancta Victoria
inc. Cum vir illustris Titus Aurelianus virginem Anatoliam in coniugium assumere vellet - expl. in navi ad orientem immo fuerat cum scripto passionis eius ad laudem Christi
Victoria Romana virgo mart.: Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
81. f. 60 - Legenda sanctae Bibianae v. et soc. Romae mart. (cfr. BHL 1323)
tit. De sancta Viviana martyre
inc. Tempore Iuliani imperatoris erat quidam vir illustris Christianus sed occultus - expl. sepulta a Iohanne presbitero iuxta sororem et matrem suam VIII kal. ian. ad laudem Christi
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio


82. ff. 60-61v - Legenda sancti Venantii Camerini mart.
tit. De sancto Venantio martyre
inc. Erat quidam puer in civitate Camerina nomine Venantius - expl. cum gaudio et letitia ad propria incolumis remeavit ad laudem Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Venantius Camerini mart.: Passio


83. f. 61v - Legenda sanctorum Severini et Victorini fratrum (cfr. BHL S 7663 d)
tit. De sancto Victorino et sociis
inc. Fuerunt Rome duo fratres Victorinus et Severinus - expl. quia ea die fuit honorifice tumulatus ad laudem Christi
Severinus Septempedanus et Victorinus frater eius (Amiterninus ep.)


84. f. 61v - Legenda sancti Victoris Mauri Mediolani mart. (cfr. BHL 8580)
tit. De sancto Victore martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris erat in civitate Mediolani quidam milex - expl. teste Deo oculis meis vidi et scripsi ad laudem Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Victor Maurus Mediolani martyr: Passio


85. f. 62 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep.
tit. De sancto Valentino episcopo
inc. Valentinus Interampnensis episcopus omnibus virtutibus pollebat - expl. domo sua fuerat martirio coronatus ad laudem Christi Yesu
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio


86. ff. 62v-63 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (cfr. BHL 8559 e ss.)
inc. Tempore Antonini imperatoris facta est persecutio Christianis sub Sebastiano - expl. passi sunt autem gloriosi martyres Victor et Corona idus maii, regnante Domino Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio


87. ff. 63-64v - Vita sancti Zenobii Florentini ep.
tit. Vita sancti Zenobii
inc. Zenobius Florentinorum nobili progenie ortus liberalibus litteris eruditus - expl. omnibus audire volentibus et mihi scriptori firmiter testabatur, ad laudem Christi
Zenobius Florentinus ep.: Vita
note La titolatura non è eseguita dal rubricatore: resta la traccia marginale. Rielaborazione della vita dello Pseudo-Simpliciano (BHL 9015) con un inserto tratto da quella di Lorenzo Amalfitano (BHL 9014), edita nell'articolo di Antonella Degl'Innocenti citato in bibliografia.


88. f. 64v - Legenda sancti Zenonis Veronensis ep.
tit. De sancto Zenone episcopo
inc. Sanctus Zenon a cunabulis benedictus et sanctificatus ad hoc pertingere meruit - expl. poterat bibi ut aqua sed non fluebat ut aqua, ad laudem Christi
Zeno Veronensis ep.: Vita
note Restano vuote le ultime tre righe della pagina, che conclude il fascicolo e la sezione del codice.

II. ff. 65-70
Complemento al leggendario abbreviato
note Il fascicolo, che consta di tre bifolii, è un'aggiunta coeva e di stessa mano al leggendario copiato nella prima unità, a scopo di integrazione: comprende leggende abbreviate con identiche modalità (ad esempio con la stessa formula finale ad laudem Christi) rispetto alla raccolta maggiore.


89. ff. 65-67 - Passio, inventio et translatio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (cfr. BHL 2267)
epilogo
tit. De sancto Domnino martyre - Inventio corporis sancti Domnini - Translatio
inc. Gloriosus miles et martyr Christi Domninus natione Romanus - expl. per sanctum Domninum concessit remeare vite, prestante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
app. inc. Post hec evolutis pluribus annis et ecclesia Dei a tyrampnis - expl. et suum scelus ad honorem sancti Domnini omnibus narraverunt ad laudem Dei
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio + inventio
note Le parti concerneti l'inventio e la translatio sono distinte con una propria titolatura. Per un incidente di rilegatura, il f. 68 precede il 67.


90. f. 67r-v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Postquam Decius imperator iniquissimus et in omnibus preter quam in armis pessimus - expl. passa est autem beata Apollonia V° ydus feb. ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio


91. ff. 67v-68v - Legenda sancti Edmundi Rich Cantuariensis archiep.
tit. De sancto Emundo confessore
inc. Emundus qui dicitur quia extra mundum et totus celestis - expl. sed subtus duram terram anno Domini MCCXL ad laudem Christi
Edmundus Rich, Cantuariensis archiepiscopus m. 16-11-1240


92. ff. 68v-69 - Legenda sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia
tit. De sancto Prospero confessore
inc. Tempore quo beatus Leo papa vir scolasticus presidebat in sede apostolica floruit beatus Prosper - expl. sanctitate percepta leti redibant ad propria, ad laudem Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus


93. f. 69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 17 maggio (Torpete) (= BHL p. 1202 n° 2)
tit. De sancto Torpete martyre
inc. In Thuscia sanctus Torpes martyr sub Nerone principe - expl. agitur tamen festum eius I kal. maii ad laudem Christi
Torpes Pisis mart.
note Il testo coincide quasi letteralmente con la voce del Martirologio.


94. f. 69r-v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart.
tit. De sancto Sigismundo martyre
inc. Beatissimus Sigismundus rex Burgundionum et Christi martyr fuit filius Gundobadi - expl. a baliis et infirmitatibus quamplurimi liberati ad laudem Christi
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio


95. ff. 69v-70 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (cfr. BHL 2853)
tit. De sancta Felicitate
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. alius matrem eorum decapitavit ad laudem Christi
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio


96. f. 70 - Passio sanctae Iulianae Nicomediae v. mart., frammento
inc. Iuliana dum Eulogio prefecto Nicomedie desponsata esset - expl. alioquin Deus meus eris
Iuliana virgo Nicomediae mart.: Passio
note Una diversa mano trascrive cinque righe soltanto di questo ulteriore testo; rimane vuoto il verso del foglio.

U.C. IV, ff. 71-93 bis; sec. XIV
III. ff. 71-93v - Marcilia pseudo, Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche] (= BHL 5546)
Gloriosissime Marthe Christi hospite vita a beata Marcila eius famula et filiola in baptismo in ebreo prius edita et postea in latinum sermonem per Sinticen de ebreo traslata
prol.
prol. inc. Sancte ecclesie tipum beata Martha Christi discipula - expl. pie imitationis fiat exemplum
inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi Martha pago Iherossolymitano - expl. et ope sue intercessionis faciat nos consortes esse sue beatitudinis, prestante Domino nostro Iesu Christo Filio suo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Martha hospita Christi virgo: Vita
note Il testo è suddiviso in due libri e in origine destinato a una divisione in lectiones che rimane accennata: l'inizio è contrassegnato dalla rubrica lectio I, ma non compaiono indicazioni a seguire. La sezione, composta da tre quaternioni, si conclude con un foglio interamente vuoto, numerato 93 bis.

U.C. V, ff. 94-105; sec. XIV
IV. ff. 94-104 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5303)
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. sanabantur a languoribus suis et credebant
epil. inc. Ego vero Theodimus tuli reliquias beate Margarite in scrineo - expl. ut in suis ipsa nos precibus memoretur ante Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
note L'epilogo non è distinto dalla narrazione. Si apre con questo testo una sezione formata da quattro quaternioni e un senione.

V. ff. 104-105v
Pericopi evangeliche
note Nella parte inferiore sinistra del f. 105v erano vergate tre righe ora erase, delle quali resta visibile l'attacco Reverendo in Christo patri.

U.C. VI, ff. 106-138 ter; sec. XIV
VI. ff. 106-133v - Legenda sancti Iohannis ap.
Qualiter beatus Iohannes de Effeso venit Romam
segni d'uso Lungo la narrazione sono apposte manicule e sigle di 'nota'.
inc. Auditis querimoniis, visis litteris et perlectis que mittebantur de Epheso contra sanctum Iohannem evocat post hec Domitianus imperator veredarios - expl. et dominatorem orbis diligentem diligit
Iohannes apostolus sec. I
note La titolatura subisce un'interpolazione interlineare e marginale, che aggiunge evangeliste dopo il nome del santo e et qualiter passus est in chiusura. Si tratta di un testo non identificabile, apparentemente, con quelli registrati in BHL.

VII. ff. 134-138
Cantico dei Cantici
note Rimangono vuoti al termine della sezione il verso del f. 138 e altri due fogli numerati 138 bis e ter.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
VIII. ff. 139-144 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, et minor, estratti (= BHL 3107, 3109 e 3110)
De miraculis beati Francisci et de stigmatibus
inc. Fidelis revera famulus et minister Christi Franciscus biennio ante quam spiritum redderet celo - expl. ut deinceps huius infirmitatis molestiam non sentiret
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Miracula
note Serie di miracoli estratti dalle due vitae: si susseguono dalla minor le lectiones 1 e 5 del cap. VI, dalla maior i capp. XIII 7,6,8, i miracoli post mortem I 3-6, II 1.4-5, III 6, VI 5, VII 1.5-6, infine i capp. XII 9-11.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
IX. ff. 144-146 - Vita sancti Antonii de Padua, estratti (= BHL 587)
Miracula beati Antonii
inc. Puer quidam Albertus nomine - expl. et fideliter Christo adherens mirabilia eius constantissime predicavit
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Miracula
note Sono raccolti miracoli del santo dai seguenti capitoli e paragrafi: XXXI 19-21.33-35.46-49.65-66, XXXII 3-4.10-15, XXXIII 1-4.8, XXXIV 1-2.4, XXXV 1.4, XXXVI 3-4, XXXIX 1-8, XXXVII 1-2, XL 1-4 (cfr. l'articolo di Palandri in bibliografia).

X. ff. 146-147
Legendae per la Settuagesima e la Quinquagesima
note La sezione (consistente in un sesterno) è completata, ai ff. 146v-150, da un indice analitico delle res praedicabiles reperibili nei testi precedenti, stilato a due riprese da due diverse mani.

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XI. ff. 151-211
Pericopi dai Vangeli e dalle Epistole per le Messe dalla prima domenica di Avvento alla XXIV dopo Pentecoste

U.C. IX, ff. 212-217; sec. XIV
XII. ff. 212-214
Sermone per la festività di S. Domenico
note La titolatura si presentava in festo beati Dominici vel sancti Francisci vel sancti Antonii, ma le due alternative sono state erase (e in effetti il santo citato all'interno è Domenico).

XIII. ff. 214-216
Sermone per la festività di S. Luca

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XIV. ff. 216-217v, mutilo
Sermone per la festività di S. Prosdocimo
note Al termine è aggiunto un foglio (218), di dimensione pari a quelli delle unità maggiori, interamente vuoto.

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 322-8; Degl'Innocenti, Agiografia toscana del XIV secolo; Degl'Innocenti, Un'inedita epitome della Vita di Giovanni Gualberto; Degl'Innocenti, Vita S. Zenobii; Gamboso, Tre panegirici di s. Antonio, 5; Palandri, La Leggenda fiorentina di S. Antonio



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 1

Leggendario (30 novembre - 27 gennaio) cui sono aggregati altri scritti agiografici
orig. Firenze; prov. San Donato ad Turrim (Firenze), San Donato ad Turrim, monastero SOCist; Carlo di Tommaso Strozzi senatore
Nel margine superiore del primo foglio si legge l'ex libris: Iste liber est monialium monasterii sancti Donati ad Turrim, Cisterciensis Ordinis, Florentine diocesis, mentre in calce è vergato il nome del possessore Caroli Strozze, Thome filii.

I. ff. 1-155v
Leggendario (30 novembre - 27 gennaio)
ordinamento Per circulum anni . Le date liturgiche non sono indicate nelle titolature, ma viene seguito un ordine per annum.
suddivisione lectiones Molte delle vite sono suddivise a margine in lectiones da diverse mani successive.
segni d'uso Un indice moderno è stato inserito tra i ff. 1 e 2 (una cartula quadrata più piccola, numerata 1 bis), come accade anche negli Strozzi 2 e 4.
tabula


U.C. I, ff. 1-155
1. ff. 1-3v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. in civitate Patras pridie kalendarum decembris sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti. Il testo è diviso in lectiones (almeno cinque i numeri marginali ancora visibili).


2. ff. 3v-6v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Grisanti et Darie
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire
expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Perdita di un foglio tra gli attuali 3 e 4, a brevissima distanza dall'inizio del testo: è scomparso pertanto il punto di passaggio tra prologo e passione.


3. ff. 6v-7v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.
tit. Item de translatione eorum
prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est
inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereamur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Sermo
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


4. ff. 7v-8 - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. Item de miraculis eorumdem
inc. Sanctorum Diodori et Mariani sociorumque eorum revelationis tempore - expl. et post paucos dies pristine sanitati est redditus
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Miracula
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Come in altri codici qui censiti, la copia si arresta prima dell'explicit indicato in BHL.


5. ff. 8-9 - Carmen de inventione sanctorum Chrysanthi et Dariae (= BHL 1794)
tit. Item in laude eorum paractericum carmen
inc. Stephane sancte papa mea carmina suscipe letus - expl. laudemus numen Spiritus alme tuum
(Textus metricus)
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Inventio


6. ff. 9-10 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 917 g)
tit. Passio sancte Barbare virginis et martyris
inc. In diebus illis sub imperatore Maximiano preside autem Martiano erat quidam magnus nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem beatissima Barbara virgo Christi sub imperatore Maximiano agente Martiano preside in civitate Nicomedia pridie nonas decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre (non indicata)


7. ff. 10-14 - Vita sancti Dalmatii in Pedemonte mart. (= BHL 2082)
prol.
tit. Vita sancti Dalmatii episcopi
prol. inc. Cum sancta Domini pietas et celeste auxilium beatissimorum apostolorum martyrum et confessorum - expl. et credentes baptizate in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti
inc. Ista vero audiens atque impleta fuisse intellegens - expl. et mihi pro presumptione tribuat veniam, prestante Domino nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Dalmatius in Pedemonte mart.: Vita
data liturgica 5 dicembre (non indicata)


8. ff. 14-21v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Vita sancti Nicholai episcopi et confessoris
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice - expl. tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Artaphala - expl. remearunt ad propria
item IV inc. Huc usque de Argolicorum doctorum editione - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus Iesu Christo Domino fideliter servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note La copia segna andando a capo (f. 18) il passaggio dall'item 6105 al 6106 e (f. 21) dal 6106 al 6107, mentre va normalmente di seguito negli altri casi. Il complesso del dossier su Nicola è suddiviso in otto lezioni.


9. ff. 21v-23 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6152-6153-6154-6155-6156)
prol.
prol. inc. Huc usque Iohannes diaconus. Nunc vero que ab aliis doctoribus sunt comperta conscribamus miracula
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Cyparissus
item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion
item XXIV inc. Nec multo post quidam
item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Dei Nicholaus mortis inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patre nostro patriarcha Machario
pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus - expl. usque ad tempus Iustiniani imperatoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
note Tutte le parti si susseguono indistintamente (tranne al passaggio tra gli item 6154 e 6155, segnato andando a capo), con il breve periodo di cerniera sopra riferito a collegarle alla vita. STAMPA VIA 1° INC.


10. ff. 23-25v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6161-6163-6164-6165 - BHL S 6170 c)
item I, pars I inc. Igitur postquam beatissimus Nicholaus ex hoc mundo migravit - expl. ad portam que dicitur Adriatica
pars II inc. Quodam itaque tempore episcopus Myree civitatis - expl. semper accipiat incrementum
item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo iocundum scribere miraculum iudicavimus
inc. Cum vero de Africe partibus Uiuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum Nicholaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio - expl. hic eum patronum et advocatum et in futuro apud ipsum mundi conditorem
item III e inc. Agrestes quidam horum qui fines habitabant - expl. solutionem petitionis nostre suscipiamus, per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
note Questa seconda raccolta di miracoli si distingue dalla precedente solo andando a capo; al suo interno lo stesso stacco avviene tra gli item 6160 e 6161, 6163 e 6164, 6165 e 6170 c.


11. ff. 26-33v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi, mutila (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii archiepiscopi et confessoris
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab ipsis incunabulis agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. et detrahentem occulte persequebar. Et alibi: noli dili[gere]
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note A causa della perdita dei fogli successivi, il testo resta mutilo: l'explicit cade nel par. 53 (= p. 120 ll. 5-6 dell'edizione Bastiaensen).


12. f. 34 - Vita sancti Syri Ticinensis ep., acefala (= BHL 7976)
inc. Si ex toto corde credis ipse in quem credis aperiat oculos tuos - expl. migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre (non indicata)
note Per la caduta dei fogli precedenti sopravvive solo il tratto finale del testo: cfr. Mombritius II, p. 547 l. 30.


13. ff. 34-35 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL S 2696)
tit. Passio sancte Eulalie virginis et martyris
inc. In Barchilona civitate provincie Hispanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. martyrizata est autem beatissima Eulalia in Barchilona civitate quarto idus decembris sub Datiano preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 12 febbraio (non indicata)
note L'explicit riportato da BHL non corrisponde appieno: la seconda parte vi è qui sostituita dalla frase trascritta. Il testo è suddiviso in almeno cinque lezioni.


14. ff. 35-36v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime martyris Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note Suddivisa in almeno cinque lezioni.


15. ff. 36v-43 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus dicitur, esset apud Cesaream - expl. martyrizatus est autem beatus Thoma in India provincia duodecimo kalendas ianuarii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Suddivisa in nove lectiones.


16. ff. 43-47 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Vita vel actus sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, prestante Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Sono visibili a margine tracce di una suddivisione in lezioni.


17. ff. 47v-50 - Vita sancti Florentii Arausicani ep. (= BHL 3040)
tit. Vita sancti Florentii episcopi et confessoris
inc. Dignum atque laudabilem esse censuimus beatissimi Florentii vitam edere - expl. per ipsum supplicamus orationes ut custodiat nos Dominus in saecula saeculorum
Florentius Arausicanus ep.: Vita
data liturgica 17 ottobre (non indicata)


18. ff. 50-65v - Gesta sancti Silvestri I papae, mutili (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 [liber II])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri pape
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus cum esset infantulus - expl. Domini nostri Iesu Christi accipit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. peto vos iudices qui cuncta iustissime moderamini
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Il testo resta mutilo per la perdita dei fogli successivi; l'explicit corrisponde a Mombritius II, p. 527 l. 31.


19. ff. 66-68v - Passio sanctae Martinae Romae v. mart., acefala (cfr. BHL 5587)
inc. Christi adiuva me quia ad te confugi - expl. et gratiam invenire apud Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio (non indicata)
note Mutila di più della metà a causa della perdita dei fogli precedenti; l'incipit rimasto si legge in Mombritius II, p. 252 l. 42.


20. ff. 68v-69 - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordii martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur orationibus beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius nomine passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II: Passio
data liturgica 1 gennaio


21. ff. 69-81v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
prol.
tit. Vita sancti Basilii episcopi et confessoris
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax - expl. maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. per cooperationem Spiritus Sancti scripserat libros ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita + miracula
data liturgica 1 gennaio
note Suddivisione in lectiones ancora visibile per le prime quattro.


22. ff. 82-85 - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini, acefalo (= BHL 7656)
inc. continuus et quadraginta fere annis in monasterii excubiis perseverans - expl. obsessi a demonibus receperunt ac recipiunt operante Dei gratia sanitatem, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 8 gennaio (non indicata)
note Mutilo di una buona parte a causa della perdita dei fogli precedenti; è suddiviso in 45 capitoli numerati, dei quali sono sopravvissuti gli ultimi dieci, dalla seconda parte del 35° in poi. L'attuale incipit cade nel cap. X par. 43 dell'edizione in PL 62 (cfr. col. 1193A).


23. ff. 85-88 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum eremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)


24. f. 88r-v - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo, Vita sancti Basilii Magni, cap. 8, mutilo (cfr. BHL S 1022 e)
inc. Elladius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitiis obediens fuit - expl. certissime miseraret multum plorabilis penitens in
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345
data liturgica 1 gennaio (non indicata)
note Il testo, che pare una versione latina differente del capitolo rispetto a quella registrata in BHL, è dilavato sul recto del foglio, intatto sul verso; forse, poiché rimaneva mutilo per la perdita dei fogli seguenti, si era pensato di eliminarlo per liberare spazio.


25. ff. 89-94v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessoris
inc. Igitur beatus Ylarius Pictavorum urbis episcopus regionis Equitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente
miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimatur terra, exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat
inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus invitet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. Aed. 134 (item 9).


26. ff. 94v-95 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis pape et martyris
inc. Fuit temporibus Constantini filii Constantini magni - expl. cuius natalitia celebrantur quarta kalendas martias ad laudem et gloriam nominis Domini nostri Iesu Christi usque in presentem diem cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note Chiaramente la data di riferimento voleva essere non il 29 luglio, proprio di Felice papa, bensì il 14 gennaio, come per l'omonimo santo che segue.


27. f. 95r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis presbyteri
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum perrexit ad Dominum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note Suddivisa in lectiones.


28. ff. 96-108 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
prol.
tit. Vita sancti Mauri abbatis
prol. inc. Faustus famulorum Christi famulus omnibus monachis qui sunt in Oriente - expl. sum provocatus imperio
inc. Beatus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. anni septuaginta duo et dies duodecim, per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Divisa in lectiones.


29. ff. 108-111v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Divisa in almeno otto lectiones.


30. ff. 111v-115 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol., epilogo , ep.ded.
tit. Vita sancti Antonii monachi
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius Carino Innocentio carissimo filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non potest dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus natus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Perso un ampio segmento del testo per la caduta dei fogli tra gli attuali 113 e 114 (da in certamine consti- = PL 73,131B, a divitiis et altiori gradu = ibid., col. 165B). L'epistola e il prologo sono accorpati e l'epilogo è indistinto dal testo.


31. ff. 115v-118 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum martyrum Marii et Marthe, Audifax et Abbacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


32. ff. 118-130 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui honor et gloria est in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Divisa in almeno cinque lezioni. A margine viene aggiunto: In die sanctorum Marcelliani et Marci.


33. ff. 130-132v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. passa est autem beatissima martyra Agnes die XII kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il periodo finale si aggiunge all'explicit riportato in BHL. Il testo è diviso in almeno sette lezioni.


34. ff. 133-135v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martyris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis
inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatitius consecratus est ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Suddivisa in sei lectiones.


35. ff. 135v-138r - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (cfr. BHL 408 [inc.])
prol.
tit. Natale sancti Anastasii martyris
prol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem facta sunt omnia - expl. et noster coronatus Anastasius
inc. Hic quidem erat de Persidis regione, filius vero fuit - expl. beatum Anastasium cum aliis circiter septuaginta viris interfecerunt propter fidem Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Non vi è corrispondenza di explicit con alcuna voce BHL, mentre l'incipit si avvicina a quella indicata.


36. ff. 138v-141 - Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica, IV 13-14 (passione di Policarpo) (cfr. BHL S 6881 b [expl.])
tit. Passio sancti Policarpi episcopi et martyris
inc. Aniceto Romane ecclesie presidente, Policarpum Romam venisse - expl. cum quo etiam alii duodecim ex Filadelfia venientes apud Smirnam martyrio consummati sunt
Polycarpus Smyrnensis ep.: Passio
data liturgica 1 marzo (non indicata)
note Tra le molte versioni dell'estratto elencate in BHL, solo quella indicata si avvicina per explicit a quella qui tramandata.


37. ff. 141-151 - Hieronymus Stridonius, Epitaphium sanctae Paulae (= BHL 6548)
tit. Natale sancte Paule
inc. Si mei cuncta corporis membra verterentur in linguas - expl. a consule suprascripto usque ad Carthaginem anni XXXVI
Paula Romana vidua: Vita
data liturgica 26 gennaio (non indicata)


38. ff. 151-155v - Cassiodorus Senator n. 485 ca., m. 580 ca., Historia ecclesiastica tripartita opus Socratis, Sozomeni et Theodoreti; translatio ex graeco, X 1-26 (vita di Giovanni Crisostomo) (= BHL 4375)
tit. Vita sancti Iohannis Grisostomi episcopi et confessoris
inc. Defuncto Theodosio eius imperium filii susceperunt - expl. atque tyrannorum consilia refrenavit, per Iesum Christum cui cuncta cum Deo Patre Sanctoque Spiritu famulantur in evum
Iohannes Chrysostomus: Vita
data liturgica 27 gennaio (non indicata)

II. ff. 156-163v
Segmento di leggendario (10-31 maggio)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Anche in questa sezione rimane traccia di una suddivisione occasionale in lectiones.


1. f. 156r-v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart., acefala (= BHL 3612)
inc. accenso igne conflavit eam et proiecit in cloacam - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Mutila dell'inizio a causa della perdita dei fogli precedenti; l'incipit attuale corrisponde a Mombritius I, p. 604 ll. 7-8.


2. ff. 156v-159 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. ovantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Primum itaque ad edificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. ab eorum fallaciis liberari. Gratia Domini nostri iesu Christi sit tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus - expl. quia interrogastis sollicite breviter intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Le due sezioni della passio ciclica (che prosegue con le parti relative a Petronilla e Nicomede) si succedono senza distinzione.


3. f. 159r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sancte Petronille et Felicule virginum
inc. Petronillam itaque bene nostis - expl. et precipitata est in cloaca
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 14 maggio
note La data è esplicitamente indicata, malgrado contrasti sia con quella propria delle sante (il 30/31 maggio), sia con quella di Nereo e Achilleo che aprono la passione ciclica cui esse appartengono. Come sempre nei codici qui censiti, la parte relativa a Nicomede è copiata di seguito senza distinzione.


4. f. 159v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 14 maggio


5. ff. 159v-160 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii
inc. Temporibus Valeriani et Galieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatus Pancratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


6. ff. 160-163 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobii episcopi
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio
note La prima parte del testo è suddivisa in sei lezioni.


7. f. 163v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart., frammento (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi
inc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. e quibus sanctus Urbanus episcopus duos Britium videlicet
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 31 maggio
note Anticipato di un giorno rispetto alla data consueta. Il testo rimane mutilo a brevissima distanza dall'inizio, a causa della perdita dei fogli successivi (per l'explicit cfr. AASS Iul. I, col. 9B).

U.C. III, ff. 164-168; sec. XIII seconda metà
III. ff. 164-168 - Iohannes de Sancto Geminiano n. 1260/1270, m. post 6-5-1333, Legenda sanctae Finae virginis a Sancto Geminiano (= BHL 2978)
Legenda sancte Fine virginis de sancto Geminiano
segni d'uso Nel settimo capitolo, relativo alla morte della santa, viene sottolineata la data dell'evento.
notitia , ep.ded.
ep. ded. inc. Religioso in Christo viro fratri Goccio rectori hospitalis sanctae Finae de Sancto Geminiano frater Iohannes de eodem loco - expl. et aeternis in caelo praemiis coronavit
inc. Postquam mundo sol iustitiae Christus nube carnis contectus apparuit - expl. ad eius tandem feliciter mereantur pervenire consortium, Domino nostro Iesu Christo favente qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
not. inc. In nomine Domini nostri infrascripta sunt nomina testium deponentium attestationem praedictorum miraculorum - expl. Ego Lupardus de sancto Cervasio in Forcolo
tit. finale Explicit legenda sancte Fine virginis de sancto Geminiano
Fina in Tuscia virgo: Vita + miracula
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Ognuno dei 18 capitoli del testo ha una propria titolatura rubricata. Seguono i testimoni dei miracoli con la sottoscrizione del notaio che ne ha raccolto la deposizione il 14 maggio 1254.

U.C. IV, ff. 169-175; sec. XII-XIII
IV. ff. 169-175v - Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca., Vita sancti Thomae Becket, con aggiunta di miracoli (= BHL 8180)
Vita sancti Thome martyris
prol., additamentum
prol. inc. Sacrosanctam ecclesiam iugiter impugnabat hostis antiquus - expl. summam conversationis eius succinctus et admodum brevis sermo percurrat
inc. Predictus igitur Thomas sanctissimus Londoniensis urbis indigena, parentum mediocrium proles illustris - expl. illo hec et plura que referre perlongum est, operante qui solus est super omnia benedictus in saecula
addit. inc. et eos preelegit esse glorie sue consortes - expl. quecumque potio, quodcumque medicamen ei dabatur
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus: Vita + miracula + passio
data liturgica 29 dicembre (non indicata)
note Il testo viene spezzato tra la vita e la passione, con una titolatura (Explicit vita sancti Thome martyris) e un'interpolazione del dettato edito: dopo le parole libertatem absque subventione vel saltem reclamatione periclitari al termine del par. 21 (= ed. Robertson, vol. II, p. 316), la sezione da Pace a materia (par. 22, ibid.) è sostituita con Quoniam de passione gloriosi martyris Thome Cantuariensis archiepiscopi et de memorabili triumphantis certamine rei seriem et veritatem cognoscere nobis cura fuit et studium. Di seguito alla fine del testo, la frase viene fatta proseguire con il supplemento riferito, che comprende il ricordo della data del martirio e una serie di miracoli post mortem (l'ultimo dei quali, mutilo per la perdita dei fogli seguenti, in favore di un idropico); esso non appare identificabile con le voci riportate in BHL.

bibliografia Diventare Santo, 212; Bandini, Leopoldina, II, 265-72



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 4

Leggendario originario dell'Italia centrale
sec. XV in.; orig. Italia centrale
Come nei mss. 1 e 2 dello stesso fondo, tre cartule con la tabula dei contenuti sono inserite nel codice in età moderna, tra i fogli di guardia e il f. 1. La precedente costa, ora incollata alla fine del codice, lo data al XIV secolo.

I. ff. 275, acefalo
Leggendario
ordinamento Non si ravvisa un criterio organico di ordinamento né cronologico (benché i riferimenti alle date liturgiche siano quasi sempre dati nei titoli), né alfabetico, né per categorie di santi o tipologie letterarie: sono frammischiati capitoli della Legenda aurea, epitomi e legendae novae di altra provenienza, più di rado vite e passioni in forma integrale. Si incontrano talora piccoli gruppi o coppie di testi per i quali è riconoscibile un elemento di continuità cronologica oppure geografica.
note I primi 32 fogli sono perduti, come si evince dalla numerazione più antica.


1. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis Chrysostomi, acefala
inc. possidebitis in celis: elegit totis viribus suis placere Domino - expl. requiescit vero sanctum corpus beatissimi patris nostri Grisostomi Iohannis in ecclesia duodecim apostolorum Domini, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et dominatur Deus per infinita saecula saeculorum
Iohannes Chrysostomus: Vita
note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL; neppure è ricostruibile l'esatta data cui era destinato, dato il criterio di successione non cronologico dei testi del leggendario.


2. ff. 5v-6 - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (cfr. BHL S 7680 g [inc.])
tit. De electione beatissimi Severi ac eius laudabilibus gestis
inc. De electione sancti viri beatissimi Severi pontificis - expl. ut vos cum desiderio magis quam fastidio legatis, qui est benedictus in saecula saeculorum
Severus Ravennas ep.: Vita
data liturgica 1 febbraio


3. f. 6r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
inc. Temporibus illis immanis persecutio fuit Christianis - expl. Dioclitiano nono Maximo octavo consulibus et imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et laus et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


4. ff. 6v-7 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061)
tit. De sancta Petronilla
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio
note Come sempre, questa parte della passione ciclica di Nereo, Achilleo e compagni è seguita senza distinzione da quella relativa a Nicomede.


5. f. 7 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. interventum martyris qui passus est pro nomine Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 31 maggio


6. ff. 7-8 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. De sancto Vito, Modesto et Crescentia
inc. In provincia Litia temporibus Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operabatur in infantia sua beatissimus Vitus - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Vitus, Modestus et Crescentia septimodecimo kal. iulii sub Diocletiano et Antonino imperatoribus, in nobis vero regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Al f. 7 ne segue uno non numerato e mutilato da un ampio strappo, che preserva solo un terzo circa della colonna interna.


7. f. 8r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. De sanctis Gervasio et Protasio martyribus
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. de inventione corporum ad letitiam rememoremus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me per orationes eorum consequi misericordiam Domini nostri Yhesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio + inventio
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


8. ff. 8v-9 - Passio sanctae Aureae mart. (= BHL 808)
tit. De sancta Aurea virgine
inc. Tempore quo nequissimus Claudius Romane urbis sumpsit imperium - expl. et ibi die noctuque ieiuniis et orationibus epulabatur
Aurea seu Chryse virgo, Censurinus et soc. ad Ostia Tiberina martyres saec. III: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo comprende solo i primi 4 paragrafi della Passio (cfr. AASS Aug. IV, col. 758B).


9. f. 9r-v - Passio sancti Secundi Thebaei mart. (= BHL 7569)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus fuit vir quidam spectabilis nomine Secundus - expl. que Duzia nuncupatur. Passus est autem beatissimus martyr Christi Secundus sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Secundus Thebaeus mart.: Passio
data liturgica 26 luglio
note Poiché la data abituale del santo è il 26 di agosto, si può sospettare che la rubrica contenga una svista, recitando VII kal. augusti in luogo di septembris; sono del resto frequenti nel codice date anomale.


10. ff. 9v-14 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. De sancta Martina
inc. Regnante primo omnium in abitu totius orbis Domino et salvatore nostro Yhesu Christo - expl. et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


11. ff. 14-20 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4532)
tit. De sancto Iuliano martyre
inc. Beatus Iulianus nobilis familie illustris in seculo erat - expl. passi sunt autem idibus ianuarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui est gloriosus in saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
data liturgica 13 gennaio
note Questi santi sono ricordati il 6 gennaio nel Martirologio geronimiano, il 9 gennaio in quello di Adone, ma il testo stesso della passione corrisponde alla rubrica idibus ianuarii.


12. f. 20r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. De sancto Felice iuniori confessore
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


13. ff. 20v-23v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (cfr. BHL 408 [inc.])
prol.
tit. De sancto Anastasio
prol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. et sic incipiam enarrare
inc. Erat quidam de Persida Razehe vocabulo, nomen autem ei Magundat - expl. XXII die ianuarii indictione I anno XVII imperii Heraclii et XV Constantini, regnante Domino nostro Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Passio
data liturgica 22 gennaio


14. f. 23v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 94 (Cristina)
tit. De sancta Christina virgine
inc. Christina magnis parentibus orta in Tyro Italie - expl. et illa percussa spiritum Deo reddidit IX kal. augusti
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 luglio
note Il testo corrisponde, con alcune variazioni, al cap. 94 della Legenda aurea, privo dell'iniziale de nomine e degli ultimi due periodi (62-63, p. 649 nell'edizione Maggioni).


15. ff. 23v-25 - Passio Sebastenorum mart. XL (= BHL 7537)
tit. Sanctorum XL martyrum
lemma inc. Qui in Sebastia civitate martyrio consummati sunt - expl. Gorgoni, Candidi
inc. Hi omnes simul XL passi sunt temporibus Licinii imperatoris - expl. consummati sunt sancti XL martyres et preside Agricolao et duce Lysia sub die quinto iduum martiarum, in gloriam et in laudem Dei
Sebasteni martyres XL: Passio
data liturgica 10 marzo
note La prima parte del lemma è copiata in forma di titolatura.


16. ff. 25-26v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 56 (Giorgio) (= BHL 3395)
prol.
tit. De sancto Georgio martyre
prol. inc. Georgius dicitur a geos quod est terra - expl. Persarum presentibus LXX regibus imperii sui
inc. Georgius tribunus genere Cappadocum pervenit quadam vice in provinciam Lybie - expl. donec ibidem reliquiarum particulam dimiserunt
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile
note Sono omessi i periodi finali (139-142, p. 398 dell'edizione Maggioni).


17. ff. 26v-27 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 10 (Innocenti) (= BHL 4277)
prol.
tit. De sanctis innocentibus
prol. inc. Innocentes dicti sunt triplici ratione - expl. et post medium vite equitatem bone opinionis
inc. Innocentes ab Herode Ascalonita - expl. prout cum fratre ordinaverat interfecit
Innocentes martyres: Passio
data liturgica 28 dicembre


18. ff. 27-28 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 36 (Ignazio) (= BHL 4263)
tit. Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius quasi ignem patius idest patiens ignem divini amoris - expl. et commendatio honoris immensi
Ignatius Antiochenus ep. mart.: Passio
data liturgica 1 febbraio


19. f. 28r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 140 (Furseo) (= BHL 3217)
tit. De sancto Forseo episcopo et confessore
inc. Forseus episcopus cuius historiam Bedam scripsisse creditur - expl. et in bonis operibus laudabiliter vitam finivit
Furseus Latiniacensis abbas: Vita
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


20. ff. 28v-29 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. De pessimo Magumettho
inc. Clericus quidam valde famosus cum in Romana curia honorem quem cupiebat - expl. ad Longobardorum historiam prosequendam stylus se vertat
note Estratto corrispondente ai periodi 77-151, pp. 1261-6 dell'edizione Maggioni.


21. ff. 29-31v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. Historia Longobardorum
inc. Longobardi igitur Romano imperio plurimum molesti erant - expl. sedes imperii usque hodie vacat
note Estratto dallo stesso cap. 177, che prosegue il precedente fino al termine, corrispondente ai periodi 152-406, pp. 1266-82 della citata edizione.


22. ff. 31v-32 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 57 (Marco) (= BHL 5290)
prol.
tit. De sancto Marco evangelista
prol. inc. Marcus interpretatus sublimis mandato - expl. laudem divinam confirmat ecclesiam
inc. Marcus evangelista leviticus genere - expl. ubi ecclesia in honorem sancti Marci mire pulcritudinis fabricata est
Marcus evangelista: Passio + translatio
data liturgica 25 aprile
note Estratto dal principio del capitolo al periodo 64, p. 403 dell'edizione Maggioni.


23. f. 32r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 83 (papa Leone)
tit. De sancto Leone papa confessore
inc. Leo papa, ut in miraculis beate virginis legitur - expl. aliter alicui manus imposueris exigeris
Leo II papa
data liturgica 28 giugno
note Omesso l'ultimo periodo con la data di morte (27, p. 557 nell'edizione Maggioni).


24. ff. 32v-33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 125 (Lupo) (= BHL 5084)
tit. De sancto Lupo confessore
inc. Lupus apud Aurelianum ex genere regali ortus - expl. tandem multis clarus virtutibus in pace quievit
Lupus Senonicus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre (non indicata)


25. f. 33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 126 (Mamertino) (= BHL 5202)
tit. De sancto Mamurtino confessore
inc. Mamurtinus prius Paganus cum quadam vice idola coleret - expl. ubi in ecclesia sancti Germani honorifice est sepultus
Mamertinus Autisiodorensis abb.: Conversio
data liturgica 20 aprile (non indicata)
note È possibile anche la data del 20 marzo.


26. f. 33r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 135 (Lamberto) (= BHL p. 700 n° 7)
tit. De sancto Lamberto martyre
inc. Lambertus nobilis genere sed nobilior sanctitate vite - expl. cum multa civitatis mestitia sepulture dederunt
Lambertus Traiectensis episcopus: Vita
data liturgica 17 settembre (non indicata)


27. ff. 33v-34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 144 (Leodegario) (= BHL p. 723 n° 7)
tit. De sancto Leodegario episcopo et martyre
inc. Leodegarius dum omni virtute polleret - expl. passus est autem circa annum Domini DCLXXX
Leodegarius Augustodunensis ep.: Passio
data liturgica 2 ottobre


28. f. 34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 172 (Giovanni Colobo) (= BHL p. 648 n° 1)
tit. De sancto Iohanne abbate confessore
inc. Iohannes abbas cum per annos XL in eremo habitasset - expl. quam quod primus ego ipse non fecerim. Hec in vita Patrum
Iohannes Colobus seu Parvus in deserto Scetis erem.
data liturgica 17 ottobre (non indicata)


29. ff. 34-35v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 8 (Stefano) (= BHL p. 1140 n° 16)
tit. De sancto Stephano protomartyre
inc. Stephanus grece latine dicitur corona - expl. secundum fuit in beato Iohanne, tertium in innocentibus
Stephanus diac. protomart.: Passio
data liturgica 26 dicembre


30. ff. 35v-36 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 49 (Patrizio) (= BHL 6514)
tit. De sancto Patricio confessore
inc. Patricius dum Scottum regi de Christi passione predicaret - expl. post XXX dies in Domino feliciter requievit
Patricius episcopus, Hibernorum apostolus: Vita
data liturgica 17 marzo


31. f. 36r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 88 (Teodora) (= BHL 8071)
tit. De sancta Theodora
inc. Theodora nobilis mulier et speciosa - expl. ipse in abbatem unanimiter est electus
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita
data liturgica 11 settembre (non indicata)


32. ff. 36v-37 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 124 (Sabiniano) (= BHL 7442)
tit. De sancto Saviniano martyre et Savina
inc. Savinianus et Saviniana fuerunt filii Savini - expl. qui venientes eum honorifice sepelierunt
Sabina Trecis v.
Sabinianus Trecis mart.: Passio
data liturgica 29 gennaio
note Privo del periodo finale (87, p. 894 nell'edizione Maggioni) relativo alla passione di Sabina.


33. ff. 37v-38 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio) (= BHL 6614)
tit. De sancto Pelagio papa et confessore et quibusdam actis Longobardorum
inc. Pelagius papa multe sanctitatis fuit - expl. sicut legitur in quadam historia ipsius et in quadam chronica
Pelagius I papa
data liturgica 2 marzo (non indicata)
note La voce BHL è ricavata proprio da questo codice. Si tratta della prima parte del cap. 177, fino al periodo 76 a p. 1261 dell'edizione Maggioni; il rimanente era già stato copiato separatamente (cfr. sopra, item 20 e 21).


34. f. 38r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. De sancta Flora virgine et martyre
inc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IV kal. augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio
note Normalmente il testo è associato al 28 luglio nei leggendari qui censiti.


35. ff. 38v-43v - Vita sancti Eusebii Vercellensis ep. (= BHL 2748-2749)
prol., additamentum
tit. De sancto Eusebio episcopo et martyre
prol. inc. Que Deo auctore in hoc nostro opere conscripta sunt - expl. primitus edisserendum est
inc. Diocletiano ergo et Maximiano imperatoribus Romanorum et persecutoribus Christianorum - expl. celebratur autem eius festivitas kal. augusti, regnante Yhesu Christo Domino nostro qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto in trinitate perfecta vivit et regnat unus Deus per infinita saecula saeculorum
addit. inc. Precepit enim idem beatissimus Eusebius - expl. eius precibus et meritis nostri auctoris illius gestorum misertus sit omnipotens Deus
Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371: Vita
data liturgica 16 luglio
note La data non corrisponde a quelle abituali, 1° agosto o 16 dicembre.


36. ff. 43v-45 - Passio et translationes sanctorum Firmi et Rustici Veronae mart. (= BHL 3020-3021)
tit. De sanctis Firmo et Rustico martyribus
inc. In diebus illis regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi facta est persecutio ingens Christianorum - expl. quod fieri nullus ambigat usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in unitate vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Firmus et Rusticus Veronae martyres saec. III: Passio + translatio
data liturgica 9 agosto


37. ff. 45-48 - Passio sanctae Susannae v. mart. (cfr. BHL 7937 [inc.])
tit. De sancto Gavinio et Susanna eius filia martyribus
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani augustorum fuit quidam presbyter - expl. quia domus ad domum beati Gavinii presbyteri iungebatur beati Gaii episcopi, regnante in universo mundo Domino nostro Yhesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Susanna v. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto


38. ff. 48-49v - Passio sancti Zenonis et soc. Nicomediae mart. (= BHL 8999)
tit. De sancto Zenone martyre
inc. Eodem tempore quo Iulianus imperator perrexit Nicomediam civitatem - expl. sepelivit in Nicomedia intra civitatem ubi florent eius orationes usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi in saecula saeculorum
Zeno et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 2 settembre


39. ff. 49v-51v - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL 2708)
tit. De sancta Euphemia martyre virgine
inc. Sub Diocletiano imperatore, proconsule autem Prisco, in Europa erat congregatio magna Christianorum - expl. ut precibus sancte martyris inveniamur partem habere cum illa in saecula saeculorum
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303: Passio
data liturgica 16 settembre


40. ff. 51v-53 - Passio sanctorum Gorgonii et Dorothei Nicomediae mart. [Adalberto Pragensi ep. adscripta] (= BHL 3617)
prol.
tit. De sanctis Gorgonio et Dorotheo martyribus
prol. inc. Magnum summopere studium multaque cura - expl. ne pro Dei amore pigrescant
inc. Diocletiano in rebus publicis agente - expl. genti Saxonum et ecclesie Mindonensi patrocinatur, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 11 marzo
note La data corrisponde al culto originario, mentre nei martirologi latini a partire da Adone si fissa il 9 settembre.


41. ff. 53-55v - Passio sanctorum Sergii et Bacchi mart. (= BHL 7599)
tit. Sergii et Bacchi martyrum
inc. Imperante Maximiano tyranno multus error hominum genus possederat - expl. martyrem Christi honorantes persistunt in eodem loco erga preceptum Domini, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sergius et Bacchus in Syria mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


42. ff. 55v-56v - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4573)
prol.
tit. De sancta Iustina virgine martyre
prol. inc. Quoniam sicut sanctus Raphael nos adhortari dignatur - expl. et vobis eam sum preconatus
inc. In diebus illis beatissima igitur Iustina ex Christianis parentibus oriunda - expl. cuius memorabile natale colendum sub die nonarum octobrium Dominus noster Yhesus Christus sue martyri consecravit, cui est honor et gloria et potestas sine fine per omnia saecula saeculorum
Iustina Patavii virgo mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


43. ff. 56v-58 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Passio septem dormientium apud Ephesum translatio ex graeco (= BHL 2313)
tit. De septem dormientibus
inc. Temporibus Decii imperatoris cum per universum orbem persecutio Christianorum exagitaretur - expl. et omnis populus glorificavit imperatorem et gratias egerunt Domino Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)


44. ff. 58-59 - Passio sanctorum Crispini et Crispiniani mart. (= BHL 1990)
tit. De sancto Crispino et Crispiniano
inc. Cum sub Maximiano et Diocletiano qui simul imperii potiti potestate - expl. salutem largitur infirmis, cui est honor et imperium, gloria indeficiens qui cum Patre summo et Spiritu Sancto manet in saecula saeculorum
Crispinus et Crispinianus Suessione mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre


45. ff. 59-60v - Passio et inventio sancti Quintini Viromandensis mart. (= BHL 6999)
prol.
tit. De sancto Quintino martyre
prol. inc. Sanctum atque perfectum et gloriosum triumphum sancti Quintini - expl. alioquin melius est tacere quam falsa dicere
inc. Igitur illo tempore sub Maximiano imperatore multi Christiani persecutionem patiebantur - expl. aqua autem fuit tumulus corporis illius annis circiter quinquaginta quinque
Quintinus Viromandensis mart.: Passio + inventio
data liturgica 31 ottobre


46. ff. 60v-61 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. De sancta Eustochia martyre
inc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei Eustochia virgo sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto regnat in saecula saeculorum
Eustochia virgo Tarsi mart.: Passio
data liturgica 1 novembre
note La data consueta è il 2 novembre.


47. f. 61r-v - Passio sanctorum Fidis, Caprasii, Primi et Feliciani Aginni mart. (= BHL 2928)
tit. De sancta Fide
inc. Sancta igitur Fides Agennensium civitate oriunda fuit - expl. ubi non tam sepelisse quam recondidisse viderentur
Fides virgo, Caprasius, Primus et Felicianus Aginni martyres saec. III: Passio
data liturgica 6 ottobre
note L'explicit non corrisponde pienamente a quello riportato in BHL.


48. ff. 61v-64v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
tit. De sancto Eustachio
inc. In diebus Traiani imperatoris demonum prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini et salvatoris nostri Yhesu Christi cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 13 novembre


49. ff. 64v-65v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus - expl. Passi sunt in civitate Bononiensi sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre


50. ff. 65v-66v - Passio sancti Mennae Aegyptii in Phrygia mart. (= BHL 5921)
tit. De sancto Menna martyre
inc. Anno secundo imperii sui Diocletianus et Maximianus augusti observanda per provincias universas precepta destinaverunt - expl. in qua multas virtutes operatur Deus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr: Passio
data liturgica 11 novembre


51. ff. 66v-69 - Passio sancti Petri Alexandrini ep. [interprete Anastasio Bibliotechario] (= BHL S 6698 f)
tit. Petri Alexandrini martyris
inc. Regnante impio et iniquo Diocletiano in Nicomediensium illustrissima civitate erat multa tempestas et conturbatio - expl. et fiduciam magnam habeat apud universorum dominatorem et Deum Dominum nostrum Yhesum Christum cui est gloria et imperium in saecula saeculorum
Petrus Alexandrinus episcopus m. 311: Passio
data liturgica 20 novembre
note La data normalmente attestata è il 25 novembre.


52. ff. 69-73 - Passio sancti Mercurii Caesareae Cappadociae mart. (= BHL 5933)
tit. De sancto Mercurio martyre
inc. Decius ambitionis inflammatus libidine - expl. ultionem sanctorum suorum reddidit qui dixit mihi vindictam et ego retribuam, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Mercurius Caesareae Cappadociae mart.: Passio
data liturgica 25 novembre


53. ff. 73-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] e BHL 7451 [expl.])
tit. De sancto Sabino episcopo martyre
inc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est autem sanctus Sabinus episcopus sub die VII iduum decembrium, ubi prestantur beneficia sanctorum usque in hodiernum diem
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


54. ff. 74-75 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. De sancta Eulalia martyre et virgine
inc. In Barcillona civitate provincie Hispanie sub Datiano preside - expl. celebratur ergo natale eius in Barcillona civitate sub die IV idus decembris, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre
note La data indicata è propria dell'omonima santa di Merida, mentre il culto di questa Eulalia è legato al 12 febbraio (la sovrapposizione tra le due figure è spesso attestata nei codici).


55. ff. 75-76 - Passio sancti Longini militis in Cappadocia mart. (= BHL 4965)
tit. De sancto Longino
inc. In diebus Domini nostri Yhesu Christi fuit quidam miles centurio nomine Longinus - expl. decima kalendarum decembris sub preside Octavio, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est cum Patre in unitate Spiritus Sancti honor, virtus, imperium et potestas, eternitas, maiestas nunc et per inmortalia saecula saeculorum
Longinus miles in Cappadocia mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


56. ff. 76-77 - Passio sancti Theonesti ep. et soc. Altini mart. (= BHL 8114)
tit. De sanctis Teonisto, Urso, Albano, Tabra et Tabrata martyribus
inc. Regnante Domino nostro Yhesu Christo ante omnia saecula super omnes celos et super omnem terram - expl. migravit cum piissimis principibus potiturus premia meritorum, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Theonestus ep. et soc. Altini mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


57. ff. 77-79v - Passio sanctae Febroniae v. et soc. Sibapoli [auctore Thomaide] (= BHL 2844)
tit. De sancta Febronia martyre et virgine
inc. Factum est in diebus Dioclitiani imperatoris Anthimus epharcus infirmitate corporis deprehensus - expl. et omnem traditionem bene tenuit usque in finem. Acta sunt hec ad laudem et gloriam Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Febronia virgo et soc. Sibapoli in Mesopotamia martyres: Passio
data liturgica 5 giugno
note La data propria della santa è il 25 giugno (con le varianti del 15 o dei giorni immediatamente precedenti, 23 e 24); indicazioni anomale come questa sono attribuite dall'editore del testo, Paolo Chiesa, a corruttele di trasmissione passate inosservate nelle aree prive di una tradizione cultuale specifica (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 39). L'explicit è anticipato nella copia all'interno della seconda frase del cap. 43, cui si lega la formula finale (cfr. ibid., p. 191). Il codice tramanda la IV redazione della versione settentrionale dell'opera.


58. ff. 79v-81 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. De sancto Alexio confessore
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Yhesum Yhesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio


59. ff. 81-83v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 168 (Caterina) (= BHL 1667)
additamentum
tit. De sancta Katerina martyre virgine
addit. inc. Fuit in civitate Alexandria quidam Costus nomine - expl. de circumstantibus regionibus convenire ad dictam solempnitatem precepit omnes
inc. Katerina igitur Costi regis filia - expl. quod vitio scriptoris factum sit ut pro Maximino Maxentius poneretur
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre
note Il testo della Legenda aurea ha inizio al f. 81v, dopo una prima parte di provenienza estranea che ne sostituisce il prologo.


60. ff. 83v-87v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
tit. De sancto Faustino et Iovita
prol. expl. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio


61. ff. 87v-88 - Passio sancti Floriani Laureaci in Norico mart. (= BHL 3054)
tit. De sancto Floriano martyre
inc. In diebus illis sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus facta est persecutio Christianorum - expl. acta sunt autem hec apud Nuricum Repense in Lauriaco imperantibus Dioclitiano et Maximiano agente Aquilino preside, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Florianus Laureaci in Norico mart.: Passio
data liturgica 4 maggio


62. ff. 88-89 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (= BHL S 8560 b)
tit. De sancto Victore
inc. In diebus illis persecutio erat Christianorum commota ab imperatore Romano scilicet Antonino - expl. martyrizatus est autem sanctus Victor pridie idus novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio
data liturgica 12 novembre
note La data attestata per il culto è il 14 maggio, che probabilmente non per caso coincide con quella del testo seguente: la coppia potrebbe provenire da un modello impostato in ordine cronologico.


63. ff. 89-90 - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL S 2860)
tit. De sanctis Felice et Fortunato
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exiit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Felix et Fortunatus sub die quartodecimo mensis madii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 maggio


64. f. 90r-v - Passio sancti Severi in provincia Valeriae presb. (= BHL 7685)
tit. De sancto Severo martyre
inc. Temporibus Maximiani imperatoris orta est seva persecutio adversus Christianos - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Severus die kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per infinita saecula saeculorum
Severus in provincia Valeriae presb.: Passio
data liturgica 1 febbraio


65. ff. 90v-91v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. De sanctis Fabiano, Fausto, Demetria et Viviana
inc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbyteris et diaconibus in eodem loco Domino Yhesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 2 dicembre


66. ff. 91v-95v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. De sancto Sebastiano martyre
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ecclesiam heredem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio


67. ff. 95v-96v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. (cfr. BHL S 641 b [inc.])
tit. De sancta Apolonia martyre
inc. Apollonia in urbe Alexandria ex Eusebio rege et matre nata - expl. propter quod in Christo baptizantur multi; passa est autem quarto idus februarii
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
data liturgica 9 febbraio


68. ff. 96v-97 - Liber de apparitione sancti Michaelis in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Commemoratio Michaelis archangeli
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre


69. ff. 97-98 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio et translatio corporis sancti Stefani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. thesaurum misericordie et pietatis quem aperire dignatus est in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


70. ff. 98-104 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219 / 2226)
prol.
tit. De sancto Dominico patre Ordinis Predicatorum. Obiit anno Domini 1221 nonis augusti
prol. inc. Multifarie multisque modis olim Dominus electos ad eternum invitans convivium - expl. sed veraci studio perstringere opere pretium est
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclytus - expl. cuius tanta suavitate redolet adhuc in pulvere iacens corpus
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 5 agosto
note L'explicit è rintracciabile negli AASS Aug. I, col. 612F all'interno della versione della vita di Domenico di Teodorico di Appoldia (BHL 2226); l'incipit del testo è però quello della versione di Umberto (BHL 2219), mentre lo stesso prologo accompagna entrambe.


71. f. 104r-v - Miraculum sancti Rufini conf. Capuae culti (= BHL 7372)
prol.
tit. De sancto Rufino confessore
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter ac piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus
inc. Temporibus siquidem nobilissimi Iustiniani imperatoris - expl. revorsa est cum gaudio in domum suam, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Rufinus conf. Capuae cultus: Miracula
data liturgica 25 agosto
note La data propria del culto è di norma il giorno successivo o il 27.


72. ff. 104v-106v - Vita sancti Aegidii in Occitania abb. (= BHL 93)
prol.
tit. De sancto Egidio
prol. inc. Sanctiori quidem ac propensiori cultu reverentie venerandorum patrum gesta - expl. ut sese providendo cognoscat
inc. Sanctus igitur Egidius nativitate grecus a preclaris parentibus originem duxit - expl. petimus tua sancta merita pater Egidi apud Dominum Deum nostrum qui cum Filio suo et Spiritu Sancto vivit et regnat unus Deus per cuncta saecula saeculorum
Aegidius in Occitania abbas saec. VI-VII: Vita
data liturgica 1 settembre


73. ff. 106v-132 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
tit. De sancto Francisco confessore patre Minorum - De miraculis beati Francisci
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Christus Iesus crucifixus per merita servi sui Francisci ad laudem et gloriam unius Dei, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita + miracula
data liturgica 4 ottobre
note Il passaggio tra le due parti, con la titlatura per la seconda, avviene al f. 125.


74. ff. 132-135 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. De sancto Columbano
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebrem haberetur - expl. requievit ibi nocte illa cum fratribus
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 21 settembre
note La data normale è il 16 ottobre (o 2 febbraio). Il testo si interrompe verso la fine del cap. XVII del libro I (= PL 114,992C).


75. ff. 135-137v - Vita et miracula sancti Bernardi Parmensis ep. (= BHL 1246-1247)
tit. De sancto Bernardo episcopo confessore
inc. Igitur venerabilis episcopus Bernardus Florentia civitate nobili genere Ubertorum ortus - expl. febribus vexati concta sanitate letantur
miracula inc. Quedam mulier de Burgo Sancti Donnini unicam habens filiam - expl. ut cito mihi occurreret quod volebam, auxiliante Domino Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133: Vita + miracula
data liturgica 12 dicembre
note La data consueta è il 4 dicembre (ma in effetti pridie idus della rubrica potrebbe essere una svista per pridie nonas). Il passaggio dalla vita ai miracoli (f. 136v) è indistinto nel testo.


76. ff. 137v-138 - Passio sanctorum Primi, Marci et socc. Tergesti mart. (= BHL 6923)
tit. De sanctis Primo et Marco martyribus
inc. In diebus illis cum imperium obtineret Adrianus - expl. sexto idus maias sub imperatore Adriano preside vero Tergestine civitatis Artasio, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et laus et potestas in omnia saecula saeculorum
Primus, Marcus et soc. Tergesti mart: Passio
data liturgica 10 maggio


77. ff. 138-144 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. De sancto Urbano papa martyre
item I inc. Urbanus episcopus natione romanus ex nobilissima prosapia ortus - expl. cantantes et funerea exequia psallentes Domino persolvebant
item II inc. His itaque peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 29 maggio
note La data consueta è il 25 maggio.


78. ff. 144-145v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (cfr. BHL 1545)
prol.
tit. Sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille martyrum
prol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. da mentem studiis ut hostis incipiat te timere
inc. Beatissimos igitur martyres Christi Cantium Cantianum et Cantianillam - expl. trans flumen Hysoncio loco qui vocatur Aquas Gradatas, imperante Diocletiano et Maximiano, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor est et potestas, laus et iubilatio una cum Patre et Spiritu Sancto nunc et semper in saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 31 maggio
note Rispetto all'explicit riportato in BHL questo si presenta più esteso nel periodo finale, con indicazione, oltre che della data, del luogo, al dodicesimo miglio da Aquileia.


79. ff. 145v-147v - Passio sanctorum Hermagorae ep. et Fortunati diac. Aquilegiensium mart. (= BHL 3838)
tit. De sanctis Hermacora et Fortunato martyribus
inc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi omnes apostoli miserunt sortes - expl. martyrizzatus est autem beatissimus Dei Hermagoras episcopus una cum sancto Fortunato archidiacono suo quarto idus iulias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hermagoras episcopus et Fortunatus Aquilegienses diaconus saec. I: Passio
data liturgica 12 luglio


80. ff. 147v-148 - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6927)
tit. De sancto Prischo episcopo confessore
inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augusti in partibus Orientis - expl. intercedente beatissimo Prisco cuius dies natalis celebratur die kal. septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Priscus Capuanus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre


81. ff. 148-151 - Vita sancti Anselmi Lucensis ep. [perperam Bardoni Lucensi adscripta] (= BHL 536)
prol.
tit. De sancto Anselmo episcopo confessore
prol. inc. Devotis quorundam precibus instanter cogimur - expl. aliis vero in resurrectione
inc. A pueritia quippe sua qualiter vixerit tum quia pleniter non novimus - expl. et multa alia que pre multitudine invenire non potuimus que si invenerimus vobis scribemus
Anselmus Lucensis episcopus n. 1040 ca., m. 18-3-1086: Vita + miracula
data liturgica 18 marzo


82. ff. 151-153v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum Alexandri, Eventii et Teoduli martyrum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


83. ff. 153v-155 - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2578)
tit. De sancto Erasmo martyre
inc. Facta est persecutio Christianorum a Diocletiano imperatore - expl. et in nomine tuo recipiat mercedem suam sabbato et dominica, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


84. f. 155r-v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Sanctorum Basilidis, Tripodis et Madalis confessorum
inc. In civitate Orientali beatus Basilides cum esset in officio Platonis prefecti - expl. et fabricata est sanctitati eorum basilica ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem
Basilides et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 12 giugno


85. ff. 155v-157 - Miraculum in imagine Veronicae (= BHL 4218)
tit. De Veronica que liberavit Tiberium cum imagine Christi
inc. Factum est autem cum Tiberio et Vitellio consulibus eodem tempore Tiberius Cesar gubernabat imperium - expl. et cum sit homo pollutus se Filium Dei ausus est dicere
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Il testo termina in un punto differente da quello indicato in BHL (dove peraltro si avverte della grande varietà in sede finale).


86. ff. 157-160v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. De sanctis apostolis Petro et Paulo
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. miliario secundo sub die tertio kalendarum iuliarum ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


87. ff. 160v-162 - Gesta Petri et Pauli Antiochiae (= BHL 6678)
tit. Catedra sancti Petri
inc. Cum beatorum apostolorum Petri et Pauli et ceterorum fama et doctrina usquequaque claresceret - expl. in magnam ecclesiam quam fecerant sublimaverunt, eo ipso adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Vita + miracula
data liturgica 22 febbraio


88. ff. 162-164 - Vita sancti Caelestini I papae
prol.
tit. De sancto Celestino papa confessore
prol. inc. Postquam monarchia regni ad Christiane fidei apicem devenit - expl. de multis parvam compendiose recitamus hystoriam
inc. Temporibus igitur Theodosii imperatoris qui eo tempore occidentalem - expl. timore tyranni diu absconditus exstitit
Coelestinus I papa m. 432: Vita
data liturgica 7 giugno
note Testo non identificato.


89. ff. 164v-165v - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8483 [inc.] e 8486 [expl.])
tit. Tiburtii, Valeriani et Maximi martyrum
inc. Sergius Almachius urbis prefectus sanctos Domini fortiter laniabat - expl. ad indicium fidei eius qui resurrectionem se inventurum phenicis exemplo suscepit
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile


90. ff. 165v-166 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Sancte Felicitatis cum septem filiis martyribus
inc. Tempore Antonini principis orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contempnentes Christi amici effecti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


91. ff. 166-168 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5305 d [expl.])
tit. De sancta Margarita virgine et martyre
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi gloriosamque eius ascensionem - expl. omnes audite, Deum timete, mentem sanctam, spontaneum honorem Deo et patrie liberationem qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio
note Il testo non corrisponde ad alcuna delle versioni registrate in BHL, tra le quali si indica qui la più somigliante per gli estremi dell'explicit. L'epilogo non è riconoscibile per il caratteristico incipit bensì rifuso in un'unica riformulazione, che vede succedersi i seguenti attacchi di periodo: Domine ne statuas illis hoc peccatum, et tunc venerunt angeli... Tunc recesserunt angeli cum anima... Sanctus sanctus sanctus Dominus Sabaoth... Explevit beata Margarita certamina sua..., prima dell'ultimo riportato.


92. ff. 168-169v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1772)
tit. De sancto Christofero
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die septimo kalendarum augusti qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. passus est sanctus Christophorus septimo kal. augusti in Samon civitate, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honon et gloria in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 26 luglio
note La data è posticipata di un giorno rispetto a quella abituale.


93. ff. 169v-172 - Vita sancti Symeonis stylitae senioris [auctore Antonio] (= BHL S 7957 b)
tit. De sancto Simeone monacho
inc. Sanctus Simeon ex utero matris sue electus est a Domino - expl. mercedem ab Altissimo recipiet, adiutus precibus beati Simeonis monachi cuius depositio celebratur VI kal. augusti, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symeon stylita senior: Vita
data liturgica 26 luglio
note La data propria di questo santo è il 5 gennaio, ma evidentemente si è operata una confusione con l'altro Simeone, eremita mantovano dell'XI secolo, venerato appunto il 26 luglio.


94. ff. 172-173 - Wolfherius Hildesheimensis canonicus fl. saec. XI med., Vita Godehardi posterior (= BHL S 3582 b)
tit. De sancto Gotardo confessore episcopo
inc. Preclare indolis puer Gotardus nomine iuxta Althahense monasterium - expl. et alia multa miracula Dominus per eum operatus est, que hic causa brevitatis non ponuntur
Godehardus Hildesheimensis ep.: Vita
data liturgica 5 maggio


95. f. 173r-v - Passio sanctorum Dorotheae et Theophili Caesareae Cappadociae mart. (cfr. BHL 2324)
tit. De sancta Dorothea virgine martyre
inc. Gloriosa martyr et virgo Dorothea ex patre Dorotheo et matre Theodora progenita - expl. et sic perrexit ad Christum quod et nos facere faciat ille qui est benedictus in saecula saeculorum
Dorothea virgo et Theophilus scholasticus Caesareae Cappadociae martyres: Passio
data liturgica 25 gennaio
note La data consueta sarebbe il 6 febbraio: è possibile che l'anomalia si debba a un errore della rubrica, ossia lo scambio tra VIII kal. februarii come si trova scritto e VIII idus, che corrisponderebbe alla data esatta. Il tenore del testo non corrisponde pienamente alla voce BHL.


96. ff. 173v-175 - Vita sancti Thomae Aquinatis (= BHL 8159)
tit. In sancti Tome de Aquino
inc. Beatus Thomas de Aquino ordinis Fratrum Predicatorum fuit prophetatus antequam nasceretur - expl. sic in perpetuum daret sibi gratiam servandi virginitatem
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo
note La voce BHL è tratta da questo stesso manoscritto.


97. ff. 175-176 - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. De sancto Sigismundo rege et martyre
inc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias - expl. passus est autem sanctus Sigismundus primo die kalendarum maiarum, regnante Domino Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio
data liturgica 1 maggio


98. ff. 176-177v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (cfr. BHL 5049 [expl.])
tit. De sancto Lodovicho rege ordinis Minorum
inc. Felix sanctus Lodovicus ex regali prosapia, patre videlicet clare memorie Carolo rege Sicilie - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto


99. ff. 177v-178v
tit. Epistola sulla Concezione di Maria attribuita ad Anselmo di Canterbury


100. ff. 178v-189v - Syrus Cluniacensis monachus m. post 1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5178)
prol.
tit. De sancto Maiolo abbate
prol. inc. Superna Christi rorante dextera atque opitulante gratia - expl. ne forte cum rusticitate tum etiam prolixitate pagina inculta displiceat
inc. Igitur in partibus Galliarum exigentibus causis - expl. ubi eius sanctissimis meritis multa prestantur beneficia, regnante in perpetuum Domino nostro Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber 3 de obitu sancti Maioli
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
data liturgica 11 maggio
note Parecchi passaggi del testo sono sottolineati.


101. ff. 189v-192 - Odilo Cluniacensis abbas n. 961/962, m. 1-1-1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5182)
inno
tit. Imnus factus pro sancto Maiolo per dominum Odillum
inno inc. Maiolus pater melitus omni laude dignissimus - expl. tollenti mundi crimina cum Patre et Sancto Spiritu in sempiterna secula
addit. inc. Hic pater emeritus mox est ut ad astra vocatus - expl. hucusque venisse sufficiat
vita inc. Post beatissimorum apostolorum et evangelistarum sacrosancta divina et sallutaria documenta - expl. redit ad propria sospes et letus, prestante Domino nostro qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
note Tra le due vitae si inseriscono l'inno, non identificato, formato da versi di otto sillabe proparossitoni e rimati a coppie (con rima debole, limitata cioè alla vocale finale); ed una breve aggiunta interamente sottolineata che precede l'incipit autentico, senza distinzione.


102. ff. 192-193v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL 913 [expl.])
tit. De sancta Barbara martyre
inc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. Martyrizata est sanctissima Christi martyr Barbara imperante Maximiano augusto et Martiniano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre


103. ff. 193v-196 - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (= BHL 1621)
tit. Sanctorum Anastasii cum filiis et nepotibus suis
inc. Temporibus imperatorum qui tyrannica rabie accensi velut lupi - expl. defunctus est autem septimo idus iulii et in eodem oratorio sepultus, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


104. ff. 196-197 - Translatio Bercetum sancti Abundii Spoleti mart. (= BHL 19)
tit. Translatio corporis sancti Habundii
inc. Temporibus invictissimorum imperatorum Lodovici et Lotharii fuit quidam venerabilis abbas Tiberius nomine monasterii Berceti - expl. et pro sanitate sua immensas cepit reddere grates. Sit igitur Patri et Filio ac Spiritui Sancto laus, gloria et iubilatio per infinita saecula saeculorum
Abundius Spoleti mart.: Translatio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


105. ff. 197-198v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. De sancto Savino episcopo martyre
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et honorem Domini nostri Yhesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor regnum in saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


106. ff. 198-200 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
tit. De sancta Victoria martyre
inc. Factum est autem ut illustris vir Titus Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. passa est autem a carnifice sancta Victoria decimo kal. ianuarias et decimo eiusdem kal. posita cum laudibus Christi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Victoria Romana virgo mart.: Passio
data liturgica 23 dicembre


107. ff. 200-201 - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletano martyre
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum talis furor a sacrilegis exardescebat - expl. Mirabilis Deus qui dat votum optanti et benedicit annos iusti; ipsi honor et gloria et laus et imperium in saecula saeculorum
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio
data liturgica 23 dicembre
note La data indicata corrisponde a quella testimoniata nella passio tradizionale, anche se i martirologi fissarono il culto nel giorno seguente.


108. ff. 201-202 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. De inventione et translatione Crucis Christi
inc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et hoc loco translationis nostre finem imponat
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
note È probabile che il testo si intendesse riferito al 31 dicembre, data la menzione di Silvestro, in accordo fra l'altro con la successione cronologica dei testi di questa sezione del leggendario.


109. ff. 202-203v - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart. (= BHL 1896)
tit. De sancta Columba virgine et martyre
inc. Eodem tempore cum adhuc mundus sub gentili esset redactus errore - expl. acta sunt hec in civitate Senonas die pridie kal. ianuariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Columba apud Senones virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 31 dicembre


110. ff. 203v-208 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Sancte Martine virginis et martyris
inc. Regnante primo omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


111. ff. 208-212 - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severini episcopi confessoris
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est in utraque Pannonia - expl. receperunt ac recipiunt sanitatem operante gratia Domini cui honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 8 gennaio


112. ff. 212-213 - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL S 890)
tit. De sancto Babila episcopo martyre
inc. Numerianus rex cum immolasset immundis idolis voluit intrare in domum Dei - expl. et ipsius incisum est caput Babile IX kal. februarii et positus est cum infantibus et cum boia et compedibus in pace. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250: Passio
data liturgica 24 gennaio


113. ff. 213-218 - Passio sanctorum Thyrsi, Leucii, Callinici et soc. mart. (= BHL 8280)
tit. De sanctis Lucio et Tirso martyribus
inc. In illis diebus quo Christi membra hostis interimebat - expl. cuius autem in pleno reperta fuerit fides reportat praemium cum laude, per eumdem Dominum nostrum qui manet in Trinitate unus in saecula saeculorum
Thyrsus, Leucius, Callinicus et soc. in Asia mart.: Passio
data liturgica 2 febbraio
note La data indicata non è tra quelle, pur numerose, fissate dai martirologi (28 aprile e vari giorni di gennaio).


114. ff. 218-219 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 29 (Paola) (= BHL 6550)
tit. De sancta Paula matrona Romana
inc. Paula fuit nobilissima matrona Romanorum - expl. vale, Paula, et cultoris tui ultimam senectutem orationibus iuva
Paula Romana vidua: Vita
data liturgica 26 gennaio (non indicata)


115. ff. 219-222 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 115 (Assunzione) (= BHL 5353)
tit. De assumptione Marie virginis
inc. Assumptio virginis Marie qualiter facta sit ex quodam libello apocrypho - expl. Tunc timore monachi redeunt ad coenobium et demones properant ad infernum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Transitus
data liturgica 15 agosto


116. f. 222r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 151 (Leonardo) (= BHL p. 724 n° 5)
tit. De sancto Leonardo confessore
inc. Leonardus fuisse dicitur circa annum Domini - expl. in crastinum se finiendum predixit
Leonardus Corbiniacensis conf.
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
data liturgica 6 novembre


117. ff. 222v-223v - Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica, IV 14-15 (passione di Policarpo) (= BHL S 6875 a)
tit. De sancto Polycarpo martyre
inc. Polycarpus qui non solum ab apostolis eruditus est - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Polycarpus Smyrniacorum episcopus sub die tertia nonarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Polycarpus Smyrnensis ep.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note La data abituale è il 26 gennaio (o 23 febbraio nel culto greco).


118. ff. 223v-225 - Passio sanctorum Tryphonis et Respicii mart. Niceae (cfr. BHL S 8338 b/d)
tit. De sancto Triphone martyre
inc. Anno nonodecimo imperii Augusti regnavit Gordianus in urbe Roma - expl. complevit autem martyrium suum beatissimus Tryphon tertio nonas februarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tryphon et Respicius Niceae mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Il testo non corrisponde ad alcuna voce BHL: qualche somiglianza nell'incipit si riscontra con le due segnalate.


119. ff. 225-226 - Passio sanctarum Fuscae v. et Maurae mart. (= BHL S 3222 c)
tit. De sancta Fusca martyre
inc. In temporibus illis cum magna martyrum victoria et virtus celebraretur - expl. laudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui tantam gloriam prestat sanctis suis. Ipsi honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Fusca virgo et Maura Ravennae mart.: Passio
data liturgica 13 febbraio


120. ff. 226-227 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. De sancto Valentino episcopo et martyre
inc. Propheta loquitur ad Deum: Secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sunt sepulti, collaudantes Dominum nostrum Yhesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in immortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


121. ff. 227-229 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath (= BHL S 20 f)
prol.
tit. De decem milibus martyrum
prol. inc. Salvatore nostro Iesu Christo apparente orta est magna iustitia - expl. meruerunt huiusmodi gratiam
inc. Adrianus vero et Antoninus imperatores habentes prelium cum Ephratensibus - expl. finierunt autem sancti martyres mense februario vigesima prima die feria quinta hora nona, regnante Domino nostro Yhesu Christo. Ipsum enim decet honor et imperium Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper in saecula saeculorum
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath: Passio
data liturgica 21 febbraio
note La data abituale è il 22 giugno. Il prologo presenta la variante iustitia del n° 20 c, contro seditio riportato al 20 f.


122. ff. 229-231 - Passio sancti Secundi Astensis mart. (= BHL 7565)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. In diebus illis erat quidam proconsul nomine Sapricius - expl. videntes autem populi magnificabant Deum excelsum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Secundus Astensis mart.: Passio
data liturgica 30 marzo


123. ff. 231-235v - Passio sanctae Theodosiae v. mart. Caesareae (cfr. BHL 8090 [inc.])
tit. De sancta Teodosia martyre
inc. In illis temporibus Diocletiano quater et Maximiano ter orta est persecutio Christianis - expl. parentes vero sancte martyris sepelierunt corpus eius sepultura digna in pace
Theodosia virgo Caesareae mart.: Passio
data liturgica 2 aprile


124. ff. 235v-240 - Iohannes Canaparius n. 950 ca., m. 12-10-1004, Passio sancti Adalberti martyris Christi (= BHL 37)
tit. De sancto Adelberto episcopo et martyre
inc. Est locus in partibus Germanie dives opibus, prepotens armis virisque ferocibus - expl. ut qua die Dominus vult pro homine eadem die homo ille pro Deo suo pateretur
Adalbertus (Vojtechus) Pragensis episcopus: Vita
data liturgica 24 aprile
note La data abituale è il giorno precedente.


125. f. 240r-v - Passio sancti Pollionis lectoris mart. Cibalitani (= BHL 6869)
tit. De sancto Pullio martyre
inc. Diocletianus et Maximianus regnantes decreverunt ut immissa persecutione omnes Christianos aut delerent - expl. ubi prestantur beneficia eius usque in presentem diem, ad laudem Domini nostri Yhesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pollio lector Cibalitanus mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


126. ff. 240v-242 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. De sancto Eleutherio martyre
inc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei virtutem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die XII kal. iuniarum sub Adriano imperatore, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 21 maggio
note La data non è tra le più consuete (il 25 o 26 maggio riportate nei martirologi), ma è attestata presso molte chiese italiane per il culto dell'omonimo santo illirico.


127. ff. 242-243 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (cfr. BHL 7036)
epilogo
tit. De sancto Quirino martyre
inc. Cum malos principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. ubi sanctus Sebastianus martyr requiescit in loco qui dicitur cantacumbas, ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 4 giugno
note La formulazione dell'appendice che completa il testo non corrisponde ad alcuna delle voci BHL.


128. ff. 243-244 - Vita et passio sancti Vigilii Tridentini ep. mart. (cfr. BHL 8603)
tit. De sancto Vigilio martyre - Passio beatissimi confessoris et martyris Vigilii
inc. Sacratissime martyrum laudes multifariis sunt preferende preconiis - expl. simul eiusdem corporis inter sanctorum pignora collocarunt. Passus est autem sanctus Vigilius V kal. iulii sub Stilichone consule, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vigilius Tridentinus episcopus et martyr m. 405 ca.: Vita + passio
data liturgica 27 giugno
note La data è posticipata di un giorno. La seconda titolatura iniziale è copiata come fosse l'inizio del testo stesso; l'incipit e l'explicit coincidono solo in parte con la voce BHL indicata.


129. f. 244r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. De sancta Mustiola martyre
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


130. ff. 244v-246 - Passio sancti Isidori in insula Chio mart. (= BHL S 4478 b)
prol.
tit. De sancto Isidoro martyre
prol. inc. Egregius predicator beatus Paulus apostolus exhortatur - expl. eo quod placuit Domino nostro Iesu Christo
inc. Anno primo regni Flavii Decii iussione facta sub imperatore Decio venit navis in Chium - expl. depositus vero est beatus Isidorus pridie idus maias sub magistro milite Numerio atque Gallo et Ulpiano consulibus, regnante Decio imperatore, apud nos regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Isidorus in insula Chio mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note L'incipit non coincide completamente con la voce indicata.


131. ff. 246-249 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7330)
tit. De sancto Romulo martyre
inc. Erat quidam homo Rome in ea videlicet urbis regione que Lateranensis dicitur - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab uno, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio (non indicata)


132. ff. 249v-250v - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL S 4583 a)
tit. De sanctis Viriano, Faustino, Iustino et Marcellino martyribus
inc. Temporibus Decii cesaris prefecto pretorii Valeriano maxima persecutio orta est Christianis - expl. passi sunt autem in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano preposito kal. iunias, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustinus, Virianus et soc. mart.: Passio
data liturgica 1 giugno
note La data propria di questi santi è il 7 agosto, ma si è probabilmente operata una sovrapposizione con Giustino filosofo, ricordato invece il 1° giugno.


133. ff. 250v-252 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. De sanctis Laurentino et Pergentino martyribus
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant adversus Christianos - expl. passi sunt autem martyres Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonas iunii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno


134. f. 252r-v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. De sanctis Nichandro et Marciano martyribus
inc. Beati martyres seculum relinquentes hoc nobis exscriptorum munus titulis relinquerunt - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Nicander et Marcianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart.: Passio
data liturgica 17 giugno


135. ff. 252v-253 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. De sancto Tiburcio martyre
inc. Cum divina procurante gratia beatus Tiburtius conversus esset ad Dominum - expl. et ipse cum palma martyrii migravit ad Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto (non indicata)


136. ff. 253-256v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. De sancto Augustino episcopo confessore
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrice civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


137. ff. 256v-257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. De sancta Marta
inc. Martha hospita Christi Syro patre Euchana matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio (non indicata)


138. f. 257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 118 (Sinforiano) (= BHL p. 1153 n° 3)
tit. De sancto Symforiano martyre
inc. Symphorianus a symphonia fuit eius tamquam vas musicum - expl. ut etiam a paganis in honore maximo haberetur
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Sono omessi gli ultimi tre periodi (21-23, p. 829 nell'edizione Maggioni).


139. ff. 257v-258v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. De undecim millibus virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre


140. ff. 258v-259 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 169 (Saturnino) (= BHL p. 1088 n° 7)
tit. De sancto Saturnino martyre
inc. Saturninus ab apostolorum discipulis episcopus ordinatus - expl. beatus vero Saturninus gladio capite truncatur
Saturninus Tolosanus ep.: Passio
data liturgica 29 novembre (non indicata)
note È omessa l'ultima parte della frase finale, ove si riporta la data del martirio.


141. ff. 259-266v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2175)
tit. Sanctorum Dionisii, Rustici et Eleuterii martyrum
inc. Post beatam ac salutiferam Domini nostri Iesu Christi passionem - expl. vitam cum tyrannico principatu miserabiliter ut decuerat amisit, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cuius est honor et gloria, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti ab eterno et nunc per omnia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre


142. ff. 266v-275 - Vita sancti Nicolai Tolentinatis (= BHL 6232)
prol.
tit. De sancto Nicolao de Tolentino confessore
prol. inc. Nova lux oriri visa est, gaudium honor et tripudium apud omnes populos - expl. reddant sanctarum graciarum debitas actiones
interpretatio nominis inc. Nicholaus dicitur a nichos - expl. tociusque curie celestis
inc. Gloriosus Deus in sanctis suis - expl. aliis causam tribueas circa horum investigationem et dictamen, ad honorem illius qui gloria et honore istum coronavit sanctum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Tolentinas: Vita
data liturgica 10 settembre
note Il testo è suddiviso nelle tre parti con le titolature intermedie: De interpretatione nominis per l'etimologia, Legenda sanctissimi Nicholai confessoris de Tollentino per la vita vera e propria. Unico fra i testi della raccolta, questo è corredato di titolini marginali che segnalano gli eventi via via narrati, di mano probabilmente del copista stesso.

bibliografia Bandini, Leopoldina, II, 285-304; Chiesa, Passio sanctae Febroniae, 60-1

Trovati 6 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy