Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart. in MAGI
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.
Trovati 9 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 238

Vitae Patrum
sec. XII; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Acefalo e mutilo, il manoscritto appare comunque per la perfetta coincidenza della parte conservata gemello del ms. Pl. 19. 16.

I. ff. 1-20v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], acefala (= BHL 609)
epilogo
inc. est pandere. Sed nec tunc cessavit infatigabilis adversarius - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. atque eiciant deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite
struttura La narrazione era suddivisa in lectiones, della quali sopravvivono parte della settima, l'ottava e la nona.
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epilogo è indistinto dalla narrazione, la cui prima parte è perduta: il testo sopravvive dalla seconda frase del cap. X (= PL 73,133A).

II. ff. 20v-30v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hilarionis monachi
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scelleos canes opturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis
struttura Il testo è suddiviso in dodici lectiones.
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

III. ff. 30v-33 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de monacho captivo
Malchus captivus mon.: Vita

IV. ff. 33-69 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita sanctorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire - expl. et perfecte patientie palmam requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura Come in altre copie (Pl. 19. 16, 10 sin. 9 e 34 sin. 1), la raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 34-41, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita Iohannis heremite
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 41-47, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 47-48, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 48-51, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


5. ff. 51-52, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 52-53v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Eleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 53v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno, con una titolatura finale riferita al solo Elia.


8. ff. 53v-54v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 54, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communionis Christi
tit. finale Explicit de Eulogio


10. ff. 54-55, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apelle
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientium vix credibile
tit. finale Explicit de ApelleVita


11. ff. 55-57, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
tit. finale Explicit de Paphnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 57r-v, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isydori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Ysidori monasterioVita


13. ff. 57v-58, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


14. f. 58r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martire
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. etiam vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martire
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 58v-59, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbytero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro presbytero


16. f. 59r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum in omnibus Aegypti monasteriis locum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 59v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 59v-60v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesset perciperent


19. f. 60v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 60v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 60v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Origenis nomine - expl. que ab eo narrabantur videretur posteris


22. ff. 60v-61, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


23. ff. 61-62, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis et cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 62-63v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macarius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum ex Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. ff. 63v-64, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 64-65v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 65v-66, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 66r + epil. f. 66r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata fuisse
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. La copia procede quindi con gli altri capitoli (dal 2 al 6) omessi in precedenza.


29. ff. 66v-67v, cap. 2 (Or)
tit. De Or abbate
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam mirabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or


30. ff. 67v-68, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 68, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. f. 68r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. ff. 68v-69, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxorincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirinchum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes

V. ff. 69-75v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532)
note Come nei mss. Pl. 10 sin. 9, 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen, che omette però questo manoscritto nella sua recensio), ossia i capp. 18, 19 e 25.


1. ff. 69-73, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter fuit vidi - expl. pauca de multis ex factis Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 73-74v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. Vita de Moyses
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquit
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 74v-75v, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente

VI. ff. 75v-81 - Hieronymus Stridonius, Epistolae, tre epp. (a Eustochio, Pammachio e Oceano, Oceano)

VII. ff. 81-86 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL S 2723)
Vita beate Euphrosine virginis
inc. Fuit vir quidam habitans in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebrant in eodem cenobio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium eius Iesum Christum una cum Sancto Spiritu cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit de Euphrosina
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

VIII. ff. 86-87 - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate virginis Marine
inc. Erat quidam homo secularis habens unicam filiam parvulam - expl. oratione sancte virginis multa facit mirabilia, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

IX. ff. 87-95v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL S 5417 a)
Vita Marie Egiptiace
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. nihil eis abscondens de ea que audierat et viderat
tit. finale Explicit de Maria
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

X. ff. 96-97 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL S 8012 a)
Vita Taises meretricis
inc. Quedam fuit meretrix nomine Tayses tante pulchritudinis ut multi propter eam venditis substantiis suis ad ultimam pervenirent paupertatem - expl. ut cum ea simul Dominum Iesum Christum glorificemus qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XI. ff. 97-127v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388)
Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cypriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
prol., epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverat
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor imperium nunc et semper in saecula saeculorum
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Come nelle altre copie qui censite, il prologo è impaginato come cap. 1 e tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'explicit del prologo stesso non corrisponde a quello abituale, ma si riscontra anche nella coppia di mss. Pl. 10 sin. 9 e Pl. 34 sin. 1.

XII. f. 127v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf., mutila (cfr. BHL 288 / 290)
De Alexio filius Eufiminiani [corr. Eufimiani]
inc. Erat vir nomine ipsius Heuphimianus bene consulens et timens Deum in civitate Roma - expl. antecedebat autem in conspectu eius preceptum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
note Le voci indicate si avvicinano all'incipit della versione del testo qui presente, quasi identica a quella del ms. Conv. Soppr. 474, oltre che del gemello Pl. 19. 16. La perdita dell'ultimo foglio del quaternione fa sì che sopravviva solo un breve frammento iniziale. Un correttore agisce sulla rubrica eliminando la sillaba interna ni e aggiunge nell'interlinea le parole: Rome magnus et nobilissimus dopo vir dell'inizio, basandosi evidentemente su un modello differente dall'antigrafo di base della copia.

XIII. ff. 128-135v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco, mutila (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi [et monachi a. m.]
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, magestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. cumque imperator pre furore exestuaret et cogitaret quali
struttura Il testo, mutilo per la perdita della parte finale del codice, è suddiviso in otto lezioni.
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 567-70r; Frioli, Vallombrosa, 534 e 539-41



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 314

Vitae Patrum, cui è aggiunto un testo su S. Stefano
prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
La prima parte del manoscritto è costituita da fogli di restauro: un quaternione (ff. 1-8) e un bifolio (ff. 9 e 16) che funge da esterno del quaternione successivo, i cui tre bifoli interni (ff. 10-15) sono conservati dal manoscritto base più antico. È possibile che il primo testo relativo a Stefano, privo di nesso con il resto della raccolta, sia stato aggiunto al momento dell'operazione di ripristino dell'inizio danneggiato: questo potrebbe fornire un'indizio sulla sede del restauro, da ricercarsi in un ente particolarmente devoto al santo.

U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
I. ff. 1-2v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
Inventio corporis sancti Stephani prothomartyris et sociorum eius
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitandi mundo aperire dignatus in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio

II. ff. 2v-6v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sanctorum patrum et primo vita sancti Pauli primi heremite
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il passaggio tra prologo e testo è erroneamente anticipato. Come in molti dei codici qui censiti, in apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, che circolava spesso attribuita a Gerolamo.

U.C. II, ff. 10-15 e 17-182; sec. XI ex.; orig. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
III. ff. 7-36v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Epistola Evagrii presbyteri qui transtulit vitam sancti Antonii ad Carinum directa
suddivisione lectiones Una mano diversa da quelle dei primi due testi divide anche questo in lectiones, ma in numero di nove.
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Carino filio salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note Il testo è interessato dal passaggio tra l'unità di restauro e quella originaria: nel cap. 9 cade il passaggio tra il f. 9v, primo del secondo fascicolo misto, e i ff. 10-15, recuperati dal codice più antico; nel cap. 29 l'ulteriore passaggio da questi al f. 16 (solidale con il f. 9), che chiude il quaternione; nel cap. 33 il passaggio al f. 17 dell'unità più antica.

IV. ff. 36v-50 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
suddivisione lectiones Suddivisa in dodici lezioni a margine da una mano ancora differente dalle precedenti.
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

V. ff. 50-53v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita

VI. ff. 53v-55v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi suis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VII. ff. 56-99v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus Rufini presbyteri in vita sanctorum patrum
prol., epilogo , tabula
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta anticipando i capp. 18-29 dopo il cap. 6; assenti il monastero di Isidoro, Piamone e Giovanni (capp. 17, 32 e 33).
note Ai ff. 56-57v è stilato l'indice dell'opera.


1. ff. 57v-66v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 66v-68, cap. 2 (Or)
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Hor nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or abbate


3. f. 68r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaidam etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


4. f. 68v, cap. 4 (Beno)
tit. De abbate Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de abbate Beno


5. ff. 68-69v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Oxirincho


6. f. 69r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone


7. ff. 69v-76v, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


8. ff. 76v-78, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


9. ff. 78-82, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


10. ff. 82-83, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Siro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abba, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


11. ff. 83-85, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


12. f. 85, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


13. ff. 85v-86v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martyre
inc. Tradebant ergo seniores fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martyre
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


14. f. 86v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


15. f. 87r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De Nitrie loco
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


16. f. 87v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


17. ff. 87v-89v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperent


18. f. 89v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


19. f. 89v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam


20. f. 89v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Iurgenus nomine - expl. que ab eo narrabantur poteris


21. ff. 89v-90, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


22. ff. 90-91v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam et cetera eius opera noscantur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


23. ff. 91v-93v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in decimo libro Ecclesiastice Hystorie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


24. f. 93v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo sono aggregati di seguito i capp. 13 e 14 come se costituissero un'unità, con titolatura finale riferita ancora al solo Elia.


25. ff. 93v-94, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


26. f. 94, cap. 14 (Eulogio)
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de Elia


27. ff. 94-95v, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de ApellenVita


28. ff. 95v-97v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et laudantibus Deum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


29. ff. 97v-98, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone I monacho [a. m.]
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. sanitas redditur
tit. finale Explicit de Ammone
note Il testo si arresta con il periodo 2,3 nella ripartizione dell'edizione Schultz-Flügel (p. 377 l. 29; cfr. anche PL 21,456C).


30. ff. 98-99v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice [a. m.]
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita

VIII. ff. 99v-182v - Apophthegmata Patrum, estratti varii


1. ff. 99v-102 (= BHL 6526)
tit. Verba seniorum
inc. Quidam sanctorum seniorum patrum interrogantibus se monachis - expl. misericordiam Domini nostri Iesu Christi
note Estratto dall'inizio al cap. 13 (explicit = PL 73,746B) nella versione di Rufino.


2. ff. 102-107v, episodi relativi a Macario Egizio
tit. Adortationes sanctorum patrum
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. egressus sum et factus sum monachus
note Estratto parzialmente coincidente con quello dei mss. Pl. 10 sin. 9 e 34 sin. 1, dove segue i capp. IX e X dell'Historia Lausiaca (versione II) sui due Macarii.


3. ff. 107v-182v (= BHL 6527 / 6525)
tit. Adortationes sanctorum patrum ad perfectiones monachorum
inc. Interrogavit quidam abbatem Antonium dicens - expl. locus ille grato odore repletus est
note Mentre l'inizio corrisponde alla prima voce BHL (i Verba seniorum nella versione di Pelagio), l'explicit ha riscontro nella versione rufiniana (= PL 73,794A), nel capitolo De humilitate secondo la ripartizione data dal manoscritto. Si tratta forse di una redazione mista.

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 573-4; Frioli, Vallombrosa, 524



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Fies. 34

Vitae Patrum
a. 1464; orig. Firenze; Girolamo da Matelica; Vespasiano da Bisticci cartolaio

I. ff. 1-4 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio sancti Hieronimi presbiteri de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita Pauli primi Heremite a sancto Hieronimo conscripta
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit de sancto Paulo primo heremita
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri, prima della titolatura e del prologo propri della vita di Paolo, si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, attribuita a Gerolamo, come accade in molte delle raccolte di Vitae Patrum. L'intero codice è concepito come raccolta in quattro libri, come chiarisce la tabula analitica dei contenuti stilata nei fogli di guardia originari (numerati A-D). Il copista correda ogni testo di riprese marginali dei nomi e argomenti in rosso; presenti anche note, sia in rosso che in inchiostro normale, sui contenuti.

II. ff. 4-24 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus sancti Athanasii episcopi in vita beati Antonii abbatis ab ipso in greco edita, translata vero in latinum a predicto Evagrio
prol., epilogo , notitia , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Episcopus Athanasius ad peregrinos monachos. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kalendas februarias recessit a seculo et vivet semper cum Deo in saecula saeculorum
not. inc. Antonius moritur anno Domini CCCLVIII etatis sue anno CV post quem Sarmata, Amathas et Macharius insignes habentur
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite edita a beato Athanasio episcopo Alexandrino
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note La titolatura riportata fa riferimento all'epistola di Evagrio che precede. Dopo la titolatura finale è aggiunta la notitia sulla morte di Antonio.

III. ff. 24-32v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prologus sancti Hieronimi presbiteri in vita sancti Hilarionis heremite
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion igitur ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis eremite edita a beato Hieronimo quam Sophronius auditor Hieronimi vir apprime eruditus de latino in grecum eleganti sermone transtulit ut ipse Hieronimus in libro de viris illustribus asserit
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 33-62 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus in vitis sanctorum patrum in Egypto degentium
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam non requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et tanta nobis ostendit mirabilia. Ipsi gloria et honor in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber primus vitae sanctorum patrum
note Il prologo occupa il f. 33r-v, l'epilogo i ff. 61v-62. Come in altre copie qui censite, il gruppo di capitoli dal 2 al 6 è omesso e inserito oltre: qui la trasposizione li colloca però prima del capitolo finale, mentre abitualmente si trovano in ultima sede, dopo l'epilogo stesso.


1. ff. 33v-40, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. De beato Iohanne abbate intercluso
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de beato Iohanne anachorita
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 40-44, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De sancto Appollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaydam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de sancto Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 44-45, cap. 8 (Ammone)
tit. De beato Ammone viro sanctissimo
inc. Que audivimus de Ammone quondam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de beato AmmoneVita


4. ff. 45-47v, cap. 9 (Copres)
tit. De beato Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita
note Il capitolo subisce un particolare trattamento da parte del copista. Dopo aver trascritto le prime righe (fino a ad comparationem sanctorum patrum, = ed. Schulz-Flügel, p. 311 l. 13, o PL 21,422B), le circonda da un riquadro di espunzione annotando a margine: Vacat hoc capitulum. Error fuit in exemplari. Exemplar est in monasterio Angelorum Florentie nec dicebatur in margine de errore sed correxi et signavi manu mea ne alius silenter erret; poco sotto aggiunge: Nota quod hec legenda beati Compretis non est completa hic. Sed quere post duo folia et invenies. Sotto è copiato, con titolatura propria, il segmento dello stesso capitolo relativo a Muzio, che segue direttamente la prima parte qui espunta, fino a per eum Dominus (ibid., rispettivamente p. 318 l. 153 o col. 425C); a f. 46v, cui lo scriba aveva rimandato, riprende da capo la trascrizione del capitolo, cui è sottratta la sezione su Muzio così anticipata. Non vi sono altre occorrenze di questa estrapolazione nei codici qui censiti.


5. ff. 47v-48v, cap. 10 (Siro)
tit. De beato Syro abbate
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabatVita
note La sezione su Anuph, da Dum ergo iter alla fine (= ed. Schulz-Flügel, p. 324 l. 21, o PL 21,428B), è separata con titolo proprio.


6. ff. 48v-49v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De beato Heleno abbate
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 49v, cap. 12 (Elia)
tit. De beato Helya abbate
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno.


8. ff. 49v-50, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaide vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


9. f. 50, cap. 14 (Eulogio)
tit. De beato Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum patrem Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi Domini nostriVita


10. ff. 50-51, cap. 15 (Apelle)
tit. De beato Apellen
inc. Vidimus et alium presbiterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


11. ff. 51-52v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De beato Paphnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Paphnutii hominis Dei - expl. ymnum canentibus et collaudantibus Dominum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 52v-53, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De beato Ysidoro
inc. Vidimus apud Thebaydam et Ysidori nominatissimum monasterium - expl. ad hoc ipsum recumbans spiritum letus emittitVita


13. f. 53, cap. 18 (Serapione)
tit. De beato Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapyon quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant


14. f. 53r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio monacho et martyre
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Appollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 53v-54, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De beato Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaydam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est


16. f. 54r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De monachis et monasteriis ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia


17. f. 54v, cap. 22 (località di Cellia)
tit. De Cellia
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 54v-55, cap. 23 (Ammonio)
tit. De Ammonio
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse prospicerent


19. f. 55, cap. 24 (Didimo)
tit. De Didimo
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil mali ab eis omnino pateretur


20. f. 55, cap. 25 (Cronio)
tit. De beato Cronio
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam vidimus immensam


21. f. 55, cap. 26 (Origene)
tit. De beato Origene discipulo sancti Antonii
inc. Erat autem et alius adhuc ex discipulis Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur putares


22. f. 55r-v, cap. 27 (Evagrio)
tit. De beato Evagrio
inc. Vidimus ibi et sapientissimum virum - expl. in divinorum meditatione verborum positi capiebant


23. ff. 55v-56v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
tit. De duobus Machariis - De beato Machario discipulo sancti Antonii
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.
note Le prime tre frasi del capitolo, fino a hereditatem gratiarum et virtutum beati Antonii possidebat, sono separate sotto il titolo comune; il resto segue la titolatura specifica per il primo Macario.


24. ff. 56v-57v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
tit. De Machario Alexandrino
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Hystorie qui requirat inveniet inserta
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


25. ff. 57v-58, cap. 30 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur


26. ff. 58-59, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De beato Paulo simplice
inc. Fuit autem quidam inter discipulos beati Antonii nomine Paulus - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. f. 59r-v, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De beato Piamone
inc. Non autem mihi videtur dignum eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. ff. 59v-60, cap. 2 (Or)
tit. De beato Hor
inc. Vidimus et alium apud Thebaydam venerabilem virum Hor nomine - expl. in ymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
note I capitoli dal 2 al 6, omessi in precedenza, sono qui recuperati.


29. f. 60r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et manibus


30. f. 60v, cap. 4 (Beno)
tit. De beato Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodrillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant


31. ff. 60v-61, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De civitate que appellatur Oxirincus monasteriis adornata
inc. Venimus autem ad civitatem quamdam Thebaydis nomine Oxirincum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de civitate Oxirinco


32. f. 61r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De beato Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur


33. f. 61v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De beato Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est

V. ff. 62-104v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca (= BHL 6533)
Epistola sancti Paschasii dyaconi in secundo libro vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus - Prefatio Heraclii directa ad Lausum prepositum palatii
ep.ded.
ep. ded. inc. Domino sancto semper carissimo Eusebio presbytero Pascasius dyaconus frater in Christo. Carissime, dum nos peritie tue facundia - expl. sed optatis excessibus eatenus ampliatur
prol. inc. In hoc libro quem de vita sanctorum patrum scripturi sumus - expl. ad recuperationem vite nobilioris reversos
inc. Cum primo Alexandriam attigi civitatem - expl. in nullum minorem te erga amorem Dei timoremque fecerunt
tit. finale Explicit liber secundus vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus
note Il testo, presente nella recensio I, si interrompe due righe prima della fine dell'opera (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 694).

VI. ff. 104v-107 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Tractatus sancti Hieronimi de Malcho monacho captivo
prol.
prol. inc. Qui in navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de Malcho monacho captivo legenda per gloriosum Hieronimum edita
Malchus captivus mon.: Vita

VII. f. 107r-v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, De corpore et sanguine Domini, XIV 5
note Segue un foglio vuoto non numerato, che conclude il fascicolo.

VIII. ff. 108-115v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
Liber tertius sanctorum patrum - Vita sancti Abrahe monachi edita a sancto Ephrem diacono - de nepte Abrahe
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue haberet hospitio
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Abrahe solitarii
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita
note Si apre con questo testo il terzo dei quattro libri nei quali si intendono distribuite le Vitae Patrum nel codice, come dichiara il titolo complessivo che precede. Le due parti dell'opera sono distinte con una titolatura specifica per la seconda relativa a Maria, al f. 112.

IX. ff. 115v-117 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita sancti Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
tit. finale Explicit vita sancti Frontonii abbatis
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

X. ff. 117-187 - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano. Sono richiamati a margine i nomi dei narratori che si avvicendano lungo i varii estratti.


1. f. 117r-v - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
additamentum
tit. De beato Martino monacho et quibusdam aliis sanctis viris
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
addit. inc. Longum est si omnia cupiam referre que vidi - expl. vel quilibet alius cibus ministratur
tit. finale Explicit de beato Martino
note Estratto ricorrente nei manoscritti di Vitae Patrum qui censiti, che abitualmente si colloca in mezzo agli estratti dall'Historia Lausiaca (cfr. il ms. Calci 1, item VIII 8). In questo caso esso apre invece la serie degli apoftegmi, a sua volta ricorrente. Il testo è seguito da un breve estratto senza titolo dagli excerpta di Severo e Cassiano (= BHL 6526), comprendente l'ultima frase del cap. III e il primo paragrafo del IV (= PL 73,818B-C).


2. ff. 117v-120 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Plura de diversis sanctis patribus
inc. Casu vero per illos dies - expl. proxima mors omni die
note Il primo della serie di estratti coincide con il cap. V degli excerpta da Severo e Cassiano (= PL 73,818D), l'ultimo con il cap. 8 del lib. I della versione pelagiana dei Verba seniorum (= ibid., col. 856A).


3. ff. 120-123v, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
tit. De duobus Machariis sanctis
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
tit. finale Explicit de Machariis
note Si susseguono estratti dai Verba seniorum di provenienza mista: il primo corrisponde al cap. III 4 della versione di Giovanni Subdiacono (BHL 6529: cfr. PL 73,1006C-1007B), cui segue il cap. 195 della versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,802A) o XCIII 11 in quella di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I pp. 321-4); l'ultimo è il cap. III 16 della versione precedente (cfr. ibid., col. 1013D).


4. ff. 123v-125 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Gesta et dicta Antonii abbatis
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de beato Antonio abbate
note L'estratto ha inizio con il cap. 55 degli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526: cfr. PL 73,848A) e si conclude con il cap. X 3 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,912D).


5. ff. 125v-127 (= BHL 6525)
tit. De sancto Arsenio abbate
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de sancto Arsenio
note L'inizio corrisponde al cap. 190 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (cfr. PL 73,801A), o XCIII 3 nella versione di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I p. 318); non identificabile l'explicit.


6. ff. 127-128v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri suo
tit. finale Explicit de beato Pastore
note L'estratto ha inizio con il cap. XV 30 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,960A) e termina con il cap. II 10 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1002D).


7. ff. 128v-129 (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione viro sanctissimo
inc. Abbas Besarion dum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de beato Besarione abbate
note Estratti dalla versione di Rufino: il primo corrisponde al cap. 194 (cfr. PL 73,801D), l'ultimo al cap. 121 (ibid., col. 783C).


8. ff. 129-130v (= BHL 6525)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. de quibusdam herbis terre
note L'estratto ha inizio con il cap. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,805B); non identificato l'explicit.


9. ff. 130v-133 (= BHL 6525)
tit. De septem sanctissimis patribus heremitis
inc. Fuerunt et alii similiter septem probatissimi viri - expl. abiit ad cellam suam
note Il primo della serie di estratti corrisponde al cap. 200 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (= PL 73,804C), l'ultimo al cap. 93 del lib. X della versione di Pelagio (= ibid., col. 929D).


10. ff. 133-138 (= BHL 6530)
tit. De quodam abbate misericorde
inc. Senex quidam cum alio fratre - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note L'estratto si conclude con il cap. IV 37 dei Verba seniorum nella versione di Giovanni (cfr. PL 73,1022B).


11. ff. 138-139 (cfr. BHL 6527)
tit. Dicta et admonitiones sancte Syncletice
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. per voluntariam paupertatem amplius confirmati sunt
note L'estratto presenta somiglianze con i Verba seniorum nella versione di Pelagio, lib. VI cap. 13 (cfr. PL 73,891A).


12. ff. 139-167v (= BHL 6538)
tit. Dicta nobilia multorum sanctorum patrum
inc. Interrogatus abbas Iohannes in transitu suo a discipulis suis - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
tit. finale Explicit liber tertius vite sanctorum patrum
note Sono riportati l'ultimo capitolo e i parr. XXII 1-12 di quelle che la voce BHL definisce Breviores sententiae de conversatione Patrum Aegyptiorum, che costituiscono il libro V della prima e della terza forma di edizione delle Vitae Patrum, non pubblicato da Rosweyde.


13. ff. 167v-177 (= BHL 6526)
tit. Liber quartus vite sanctorum patrum
inc. Sunt preterea quedam in ipso Egyptiorum habitu - expl. suspirans et flens reversus est in locum suum
note Sono riportati i capp. XV-LIV degli excerpta da Cassiano e Severo (= PL 73,825B-848A). Nel progetto complessivo del manoscritto ha inizio con essi il quarto libro delle Vitae Patrum.


14. ff. 177-186v
inc. Erat quidam grecus adolescens in Egypti cenobio - expl. curam vel sollicitudinem gerere
note Estratto non identificato.


15. ff. 186v-187
tit. Collatio duodecim sanctorum patrum
inc. Patres duodecim numero in unum congregati - expl. fuerunt mihi lacrime mee panes die ac nocte
note Estratto corrispondente, anche se in diversa versione latina, al cap. XLIV dei Verba seniorum nella traduzione attribuita a Pascasio (BHL 6531: cfr. PL 73,1060A-1062C)

XI. ff. 187-192v - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macharii Romani
prol.
prol. inc. Gloria et magnaficentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur pretitulati nos fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac una dominatur deitate et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis et nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Macharii Romani
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum
note A partire da questo testo, sono richiamati a margine i nomi propri e gli argomenti menzionati nelle narrazioni.

XII. ff. 192v-194v - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
Vita sancti Ylari monachi
inc. Tempore quo Roma gubernabatur a consulibus Dinomio et Syfesseo - expl. Deo teste conscripsi ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Ylari confessoris
Hilarus Galeatensis abb.: Vita

XIII. ff. 194v-198 - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6474)
Vita sancti Paterniani abbatis et episcopi
prol.
prol. inc. Divini iuris officium viris prudentibus ab omnipotente Deo credimus esse concessum - expl. dulcis eloquii careat venustate
inc. Beatissimus Paternianus sicut aiunt Fanensi exstitit oriundus - expl. celebremus diem depositionis eius sexto idus iuliarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Paterniani episcopi
Paternianus Fanensis ep.: Vita

XIV. ff. 198-201 - Wrdistenus Landevenecensis abbas sedit 868-884 ca., Vita longior sancti Winwaloei (= BHL 8960)
Vita sancti Vuinualoei abbatis
ep.ded.
ep. ded. inc. Beatissimo Iohanni Aretinensi episcoporum consorti Vurdistenus abbas monasterii sancti Vuinualoei - expl. nam et ille sanctus ab omnibus vestris valde honorabilis est
inc. Sanctus igitur Vuinualoeus a vigesimo et primo etatis sue anno usque ad obitum - expl. nisi ille cuius numquam ab ore recedebat laus Iesus Christus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Vuinualoei abbatis
Winwaloeus Landevenecensis abbas n. 460 ca., m. 532: Vita
note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.

XV. ff. 201-202
Consigli per i neoconversi attribuiti all'abate Orsiesio

XVI. ff. 201-204 - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V cap. 12
note L'estratto narra una visione dell'Aldilà; segue ai ff. 204-205 un'altra visione, non più attribuita a Beda come la precedente e non identificata.

XVII. ff. 205-209 - Paulus Neapolitanus diaconus fl. saec. IX ex., Publica Theophili poenitentia et satisfactio, qui Christum negavit et veniam beatae Mariae interventu adipisci meruit translatio ex graeco (= BHL 8121)
Conversio atque penitentia ad Dominum Iesum Christum facta a quodam vicedomino nomine Theophylo regionis orientalis
inc. Factum est in tempore illo priusquam incursio fieret in Romanam rempublicam - expl. talique confessione glorificans Deum migravit ad Dominum, cui est honor et gloria, potestas et imperium nunc, semper et per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit de Theophylo vicedomino
Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI

XVIII. ff. 209-210 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
Vita sancti Britii episcopi discipuli ac diaconi sancti Martini
inc. Igitur post excessum sancti Martini Turonice civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Britio episcopo
Briccius Turonensis ep.: Vita

XIX. ff. 210-213v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
Conversio et vita sancte Pelagie edita a Iacobo diacono
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de beata Pelagia solitaria
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera secondo la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XX. ff. 213v-214v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
Penitentia sancte Thaysis
prol.
prol. inc. Domino carissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Thaysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XXI. ff. 214v-221v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita sancte Marie Egyptiace
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
tit. finale Explicit de sancta Maria Egyptiaca
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XXII. ff. 221v-222 - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
Tractatus vel obitus sancte Marie Magdalene
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalene post ascensionem Domini salvatoris - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius
tit. finale Explicit de obitu beate Marie Magdalene
Maria Magdalena paenitens: Vita

XXIII. ff. 222-223v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate Marine virginis
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia operatur Deus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Marine virginis
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

XXIV. ff. 223v-224v, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de puella boni patris et pessime matris
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono. AGGIUnGI TIT: De puella boni patris et pessime matris

XXV. ff. 224v-228 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XXVI. ff. 228v-232v - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
Vita sancte Odilie virginis
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor cum Patre et Sancto Spiritu, laus et potestas per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Odilie virginis
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita

XXVII. ff. 232v-240v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
Vita sancte Eufraxie virginis
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudio per magnum regem fruamur salvatorem Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie virginis
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XXVIII. ff. 240v-244v - Vita sanctae Theodorae Alexandrinae (= BHL S 8070 a)
Vita beate Theodore matrone
inc. In diebus Zenonis imperatoris et Gregorii prefecti cum Alexandrie esset - expl. qui beate Theodore filius spiritalis fuit, et Deus glorificatus est et glorificatur qui facit mirabilia magna nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Theodore matrone
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita

XXIX. ff. 244v-258v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi edita ab Amphylochio presule Niconiensi quam transtulit in latinum venerabilis Ursus presbiter
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Basilii episcopi et confessoris
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XXX. ff. 258v-289 - Vincentius Bellovacensis n. 1190 ca., m. 1264 ca., Speculum historiale, cap. XVI 1-64 (Barlaam e Iosaphat) (= BHL 980)
Vita sanctorum heremitarum Barlaam et Iosaphat a Iohanne Damasceno edita
inc. Fuit in India rex quidam nomine Avenir dives et potens - expl. a pueritia inestimabilem eius ad Deum amorem mirabantur, glorificantes in omnibus Deum
tit. finale Explicit de sanctissimis heremitis Iosaphat et Barlaam
Barlaam et Iosaphat apud Indos: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Leopoldina, II, 692-8; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 122; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I p. 295; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 10 sin. 9

Vitae Patrum
sec. XIV in.; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM
Il secondo foglio di guardia è occupato sul recto dalla lista di santi presenti, sul verso dalla nota di possesso: Liber conventus sancte Crucis de Florentia ordinis Minorum. Per composizione della miscellanea di Vitae Patrum il codice appare gemello del Pl. 34 sin. 1, pressoché coevo.

I. ff. 1-4 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sancti Pauli Heremite edita a sancto Ieronimo
segni d'uso L'intero codice è corredato nei margini da note sul contenuto e da titolini che indicano i santi via via trattati.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, seguita (prima della titolatura e del prologo per Paolo) da un indice delle vite stesse da Paolo ad Apollonio come fossero tutte opera di Gerolamo; salvo Giovanni e appunto Apollonio, che appartengono all'Historia monachorum di Rufino, sono così agglomerate le cosiddette vitae maiores.

II. ff. 4-24v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus de vita beati Antonii
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kal. februarias recessit a seculo et vivet semper cum Domino in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo si susseguono come un unico segmento.

III. ff. 24v-33v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prefatio in vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 33v-36 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita

V. ff. 36-38 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonis abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consummat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 38-68v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita sanctorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 38v-46v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 46v-50, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 50-51, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 51-53v, cap. 9 (Copres)
tit. De Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CompreteVita


5. ff. 53v-54v, cap. 10 (Siro)
tit. De Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 54v-55v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 55v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helya
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13, con un'unica titolatura finale.


8. ff. 55v-56, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 56, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de EulogioVita


10. ff. 56-57, cap. 15 (Apelle)
tit. De Appellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de AppellenVita


11. ff. 57-58v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Dominum
tit. finale Explicit de Pafnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 58v-59, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isidori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Ysidori monasterioVita


13. f. 59, cap. 18 (Serapione)
tit. De Sarapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt ut putant
tit. finale Explicit de Sarapione


14. ff. 59v-60, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. f. 60r-v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


16. f. 60v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. ff. 60v-61, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam offert suam


18. f. 61r-v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperet


19. f. 61v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 61v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 61v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulorum Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur videntur posteris


22. f. 61v, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum rerum et verborum positi capiebant


23. ff. 61v-62v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 62v-64, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. f. 64r-v, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 64v-65v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 65v-66, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 66 + epil. f. 66r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. Tuttavia la copia procede con gli altri capitoli della versione di Rufino (dal 2 al 6) che erano stati omessi in precedenza, prima che si passi alla sezione palladiana della silloge.


29. ff. 66v-67v, cap. 2 (Or)
tit. De Hor
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Hor


30. f. 67v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus et in Thebaide etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 67v, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodylum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. ff. 67v-68, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. f. 68r-v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Morincho [corr. Oxirincho]

VII. ff. 68v-76v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532 e 6534)
note Come nei Pl. 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen), ossia i capp. 18, 19 e 25; qui, come nel terzo dei mss. citati, si aggiungono di seguito due estratti anche dalla versione II (capp. IX e X, mentre il solo IX si trova nel secondo di essi). È inoltre interpolato il paragrafo su Martino/Marziano dalle Commonitiones.


1. ff. 68v-72, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter sufluit - expl. ex factis sancti Macarii vel dictis significavi
tit. finale Explicit vita beati Macharii Alexandrini
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 72-73v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. Vita de Moyses
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquid
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 73v-74, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente


4. f. 74 - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
tit. De Martino monacho
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
tit. finale Explicit de Martino monacho


5. ff. 74-75, cap. IX (Macario Egizio) (= BHL S 5095 c)
tit. Vita de sancto Machario Egyptio
prol. inc. De magnis et precipuis sanctis ac beatis viris Macariis multa incredibilia piget me dicere - expl. et ita curatum reddidit matri sue
Macarius Aegyptius in Scete abb.: Vita
note Il prologo e l'inizio della narrazione sono qui rielaborati in modo da confondersi.


6. ff. 75-76v, cap. X (Macario Alessandrino) (= BHL 5099)
inc. Alium Macarium contemplatus sum Alexandrinum presbyterum - expl. et multa eius grata et mirifica significavit ibi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo come un capoverso tra gli altri. Sono omesse al suo interno alcune sezioni: da Quodam tempore... a sanus redditus est (= PL 74,361C-364A) e l'intero paragrafo su Pafnuzio (ibid., coll. 364D-365A).

VIII. ff. 76v-166v - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano; il primo di essi è presentato come nuovo capoverso senza uno specifico stacco dopo l'estratto precedente dall'Historia Lausiaca.


1. ff. 76v-80, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
tit. finale Explicit de sancto Machario
note Si susseguono estratti dai Verba seniorum di provenienza mista: il primo corrisponde al cap. III 4 della versione di Giovanni Subdiacono (BHL 6529: cfr. PL 73,1006C-1007B), cui segue il cap. 195 della versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,802A) o XCIII 11 in quella di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I pp. 321-4); l'ultimo è il cap. III 16 della versione precedente (cfr. ibid., col. 1013D).


2. ff. 80-82 (= BHL 6526 / 6527)
tit. De abbate Antonio
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de Antonio
note L'estratto ha inizio con il cap. 55 degli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526: cfr. PL 73,848A) e si conclude con il cap. X 3 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,912D).


3. ff. 82-84 (= BHL 6525)
tit. De Arsenio
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de sancto Serapione [corr. Arsenio]
note L'inizio corrisponde al cap. 190 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (cfr. PL 73,801A), o XCIII 3 nella versione di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I p. 318); non identificabile l'explicit.


4. ff. 84-85v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri sanum
tit. finale Explicit de abbate Pastore
note L'estratto ha inizio con il cap. XV 30 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,960A) e termina con il cap. II 10 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1002D).


5. ff. 85v-86 (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione
inc. Abbas Bessarion cum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de abbate Besarione
note Estratti dalla versione di Rufino: il primo corrisponde al cap. 194 (cfr. PL 73,801D), l'ultimo al cap. 121 (ibid., col. 783C).


6. ff. 86-95v (= BHL 6525 / 6529)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note Sono accorpati sotto un'unico titolo gli episodi che nel ms. Fies. 34 si ripartiscono tra Pemen, i sette eremiti e l'abate della Misericordia. La sequenza di estratti ha inizio con il cap. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,805B) e si conclude con il cap. IV 37 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1022B).


7. ff. 95v-166v (= BHL 6538)
tit. Dicta sancte Syncletice
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
note Al f. 129 è segnato, attraverso titolature finale e iniziale, il passaggio da un Liber primus sanctorum patrum a un Liber secundus, secondo una ripartizione caratteristica di questo codice (tale secondo libro ha inizio con un estratto tra quelli da Severo e Cassiano: cfr. PL 73,825B). Una analoga sequenza di estratti si riscontra anche nel ms. Fies. 34: in questo caso il primo appare però tratto dai Verba seniorum nella versione di Pelagio, lib. VI 13 (= BHL 6527; cfr. PL 73,891A).

IX. ff. 166v-172 - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macarii Romani - Hic dicitur de via Paradisi
prol.
prol. inc. Gloria et magnificentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur nos pretitulati fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac sua deitate dominatur et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis nunc et semper per inmensa saecula saeculorum
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum
note Tra il prologo e la narrazione è vergata la seconda titolatura riportata.

X. ff. 172-181v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
Vita sancti Habrae a sancto Effrem suppleta
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue hospitio haberet
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita

XI. ff. 181v-195v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita
data liturgica 1 gennaio
note La data è indicata nella titolatura che precede il prologo: segno forse che il testo fu copiato - qui o in un antigrafo - da un modello di diverso genere quale un leggendario.

XII. ff. 195v-220 - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
Prefatio ad dominum Nicolaum sanctissimum papam - Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cipriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciterque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. et quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverit
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor et imperium nunc et semper in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleymonis; que quidem pretermissa sunt a Iohanne atque Sophronio - expl. ad multorum edificationem nunc parvulum librum scribere precepit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Il prologo è presentato come cap. 1 (e presenta un explicit alternativo a quello abituale, ma condiviso dal ms. Conv. Soppr. 238, oltre che dal Pl. 34 sin. 1); tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'epilogo è tracciato come rubrica. Il verso dell'ultimo foglio rimane vuoto.

XIII. ff. 221-222, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono. AGGIUnGI TIT: Legenda pulcherrima de quadam sanctissima muliere

XIV. ff. 222-226 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XV. ff. 226-231v - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
Vita beate Odilie virginis cuius transitus colitur die passionis sancte Lucie
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idibus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Sancto Spiritu laus, honor et potestas per omnia saecula saeculorum
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita
data liturgica 13 dicembre

XVI. ff. 231v-240v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
Vita sancte Eufraxie virginis
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudium per magnum regem fruamur salvatorem Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XVII. ff. 240v-244v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
Vita sancte Pelagie
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit conversatio sancte Pelagie
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera seconda la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XVIII. ff. 244v-245v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
Acta sive penitentia beate Taysis
prol.
prol. inc. Domino karissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XIX. ff. 245v-253v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita vel acta sancte Marie Egiptiace
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XX. ff. 253v-255v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita sancte Marine virginis
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia Dominus operatur, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Catalogus, IV, 85-90; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 109; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 17.35

sec. XIII; Lorenzo da Castello canonico

I. ff. 1-15v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. IV capp. 1-40 (= BHL 6542)
inc. Postquam de paradisi gaudiis culpa exigente pulsus est primus humani generis parens - expl. quibusdam vero contingere ad edificationem audientium solet; nam idem de quo in Homeliis
note Il testo si arresta con le prime righe del cap. 40 (p. 292 ll. 6-7 nell'edizione Moricca), mentre resta vuoto il resto del foglio. Non vi è comunque cambio di fascicolo né di mano nel testo seguente, segno che l'interruzione fu volontaria.

II. ff. 16-19 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum eremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il copista anticipa la scansione tra prologo e testo, andando a capo nel mezzo del primo.

III. ff. 19-25v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], adbreviatio (= BHL S 609 c)
Prologus Evagrii presbyteri in vita vel obitus sancti Antonii Heremite - Item prologus Athanasii episcopi ad monahps [sic]
segni d'uso Una mano corsiva, probabilmente di Bandini stesso, annota nel margine inferiore del f. 25 Auctior est in cod. plut. 19; e sul margine superiore del verso Prologus est in cod. 16 plut. 19, con riferimento alla Vita di Ilarione che segue.
prol., ep.ded.
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius Innocentio karissimo filio salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non patet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus - expl. et nemo interim usque ad hunc diem praeter eos ubi sit conditum novit
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note I capitoli I-XIV sono copiati per intero; il XV fino a Quia omni proponenti bonum Deus cooperatur (= PL 73,136A); il XVI a partire da Omnia daemones simulant (ibid., 139C) fino a minantur cuncta nec faciunt (ibid., 139D); quindi il XX da Haec ergo, filioli (ibid., 145A) a nec Danielem percontantem latere potuit inimicus (ibid., 146B); si riprende molto oltre con il cap. LVI (Quis autem finis vitae eius fuerit, ibid. 165D), fino al LVII Aegypti consuetudinem contradixit (ibid., 166B); infine, si riprende con il cap. LVIII (Post menses autem paucos, ibid., 166D) fino a parte del LIX (l'explicit cade alla col. 167D).

IV. ff. 25v-26v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
inc. Hilarion ortus vico Thabata qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. nec in diebus festis nec in gravissima valitudine solvit ieiunium
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
note Il testo si interrompe con la fine del cap. 5,7 (escludendone l'ultima frase: cfr. p. 84 ll. 23-24 dell'ed. Bastiaensen).

V. ff. 26v-28 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Relatio beati Ieronimi presbyteri captivo Manaho
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme millibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo dedito posse mori non posse superari
Malchus captivus mon.: Vita
note La titolatura, come spesso nel codice, si legge sia nella traccia destinata alla cancellazione, dalla quale si ricava il testo corretto (ossia de captivo monacho), sia nell'esecuzione del rubricatore incline agli equivoci grafici.

VI. ff. 28-33 - Vita sancti Fursei Latiniacensis abb. (= BHL 3209)
Visio beati Fursei monahi
inc. Fuit vir vite venerabilis Furseus nomine nobilis quidem genere sed nobilior fide - expl. ubi etiam recta fide petentibus clarescunt divinis virtutibus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Furseus Latiniacensis abbas: Vita

VII. ff. 33-36v - Heito Augiensis abbas n. 762/763, m. 17-03-836, Visio Wettini Visio habita 3 Novembris 824 a Wettino monacho: e narratione Heitonis nostri pendet carmen, eiusdem tituli, auctore Walafrido Strabone

VIII. ff. 36v-44 - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
De Abraam santisso [traccia: sanctissimo] et eius nepte
prol.
prol. inc. Fratres, cupio vobis enarrare conversationem bonam perfecti atque admirabilis viri Abraam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue hospitio haberet
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet omnis gloria, adoratio et magnificentia trinum et unum Dominum in omnia saecula saeculorum
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita
note Tra la vita di Abramo e la parte del testo dedicata a Maria il copista va a capo (f. 41), ma non vi è una titolatura specifica.

IX. ff. 44-50v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita vel obitus sancte Marie Egiptiace
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum atque repletus desiderii sui voluntate de hoc seculo migravit ad Dominum, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

X. ff. 50v-51 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL S 8012 a/b)
Vita vel obitus beate Thaisies
inc. Fuit quedam meretrix nomine Thaises tante pulchritudinis ut multi propter eam - expl. cum beata Thaise properare gaudentes ut cum ea simul Dominum Iesum Christum glorificemus qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Thais in Aegypto paenitens: Vita
note Il testo presenta caratteri misti rispetto alle versioni registrate nella BHL: nella parte conclusiva si legge l'explicit del n° 8012 b (migravit a saeculo) seguito dall'esortazione Ergo et nos propria del n° 8012 a.

XI. ff. 51v-69v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
note Presenti complessivamente 16 dei capitoli che compongono la raccolta, in un ordine che non rispecchia nessuna delle varianti ricordate nella BHL, e con un'interpolazione finale.


1. ff. 51v-55v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
inc. Igitur post hospitalitatis officia regressus ad se sedere nos iubet - expl. die ac nocte non potest satiari
Iohannes in Aegypto erem.: Vita
note Estratto corrispondente a PL 21,395A-404D, o all'ed. Schulz-Flügel pp. 255 l. 146 - 274 l. 559.


2. ff. 55v-58, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
inc. Vidimus et alium virum sanctum Apollonium nomine apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita
note Sono omesse porzioni di testo, precisamente da Habebat ergo hanc magnificam (PL 21,412D o ed. Schulz-Flügel p. 291 l. 97) a et Apollonium prophetam Dei praedicabant (ibid., col. 416A e p. 298 ll. 235-236), e da Comperimus etiam hoc (ibid., col. 416D e p. 300 l. 265) a prius nihil horum viderant (ibid., col. 417A e p. 300 l. 270).


3. f. 58r-v, cap. 8 (Ammone)
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. et ipsi eadem facerent signa easdemque virtutesVita
note Il testo corrisponde al cap. 8 con omissione di un tratto finale (ossia da PL 21,421C o da p. 310 l. 52 dell'ed. Schulz-Flügel).


4. ff. 58v-60v, cap. 9 (Copres)
inc. Erat quidam presbiter in ipso heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita
note Corrisponde al cap. 9 con omissione del segmento da Alio quoque tempore dum transirem (PL 21,427B o ed. Schulz-Flügel p. 321 l. 217) a crediderunt Salvatori nostro Deo (427C o p. 322 ll. 222-223).


5. ff. 60v-61, cap. 10 (Siro)
tit. De Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabatVita


6. ff. 61-62, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
inc. Fuit et alius vir sanctus Helenus nomine - expl. qui preparavit nobis mensam in deserto
Helenus mon. in Aegypto: Vita
note Privo del capoverso finale (= PL 21,431C o ed. Schulz-Flügel p. 331 ll. 97-105).


7. f. 62v, cap. 14 (Eulogio)
inc. Vidimus et alium sanctum patrem Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Domini nostri Iesu Christi salvatorisVita


8. ff. 62v-63, cap. 15 (Apelle)
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione nomine Appellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


9. ff. 63-64v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
inc. Vidimus et monasterium sancti Paphnutii hominis Dei - expl. hymnum canebant et collaudabant Deum qui regnat in saecula saeculorum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


10. ff. 64v-65, cap. 17 (monastero di Isidoro)
inc. Vidimus apud Thebaidem etiam Hysidori opinatissimum monasterium - expl. ad hoc ipsum recubans spiritum letus emittitVita


11. f. 65r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
inc. Tradebant seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


12. f. 65v, cap. 20 (Dioscoro)
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidem Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est


13. ff. 66v-67v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex fratribus qui ibi erant quod in locis illis duo Macarii - expl. etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.: Vita
note Omesso il segmento da Alia quoque minor puella a absque femineae suspicionis obstaculo (= PL 21,451B-452A o ed. Schulz-Flügel, p. 367 ll. 46-57).


14. ff. 66v-67v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. vel indignitates eum vel merita non laterent
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Omessi i capoversi finali (l'explicit corrisponde a PL 21,452C-455B, o all'ed. Schulz-Flügel a p. 374 ll. 102-103).


15. ff. 67v-68v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


16. f. 68v, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


17. ff. 68v-69v, lib. VII cap. 24 (= BHL 6527)
tit. Verba seniorum
inc. Quidam frater interrogavit senem dicens: Quid faciam quia cogitatio mea non me dimittit - expl. ideoque dico, frater, quia monachus umquam debet quamvis suasus ab aliquo egredi de cella sua
note Estratto dalla versione degli apoftegmi attribuita a Pelagio (= PL 73,897C-900A), impaginato come se si trattasse di un altro fra i capitoli dell'Historia monachorum.

XII. ff. 70-84 - Navigatio sancti Brendani (= BHL 1436)
inc. Sanctus Brendanus filius Finloche, nepos Althi, de genere Eogenistagnilen - expl. accepta benedictione sanctus Brendanus recto itinere ad locum suum reversus est
Brandanus (Brendanus) Clonfertensis abbas: Vita

bibliografia San Lorenzo: i documenti e i tesori nascosti, 25; Bandini, Catalogus, I, 360-2; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 98



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 19.16

Vitae Patrum
sec. XI; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB; Piero I di Cosimo de' Medici
La nota di possesso di Piero si trova al termine del manoscritto al f. 216v (Liber Petri de Medicis Cosmae filii). Al f. 1, parzialmente coperta dalla prima delle tre iniziali miniate in seguito, se ne legge una più recente che pare potersi interpretare come del monastero di Vallombrosa; ipotesi avvalorata dalla perfetta coincidenza del contenuto con quello del ms. Conv. Soppr. 238, proveniente da quella sede.

I. ff. 1-7v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Hieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sancti Pauli Heremite edita a sancto Ieronimo
suddivisione lectiones La vita riceve una successiva suddivisione marginale in otto lectiones.
prol., tabula
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrine et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo; l'explicit presenta la parola regnis vergata su rasura, segno che il modello doveva recare la variante gemmis spesso attestata. In apertura della raccolta si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, seguita (prima della titolatura e del prologo per Paolo) da un indice delle vite stesse da Paolo ad Ossirinco, cui in seguito fu aggiunta menzione di Taide.

II. ff. 7v-44v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
Vita beati Antonii monachi
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. atque eiciant deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii
struttura La prima parte della narrazione viene suddivisa in lectiones (almeno dieci le indicazioni visibili a margine).
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo si susseguono come un unico testo, ma una diversa mano annota a margine la circostanza e segnala l'inizio del secondo. A sua volta l'epilogo è indistinto.

III. ff. 44v-61v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hilarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita Hilarionis monachi
struttura Il testo è suddiviso da due diverse mani in dodici lectiones.
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 61v-66v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita captivi monachi
Malchus captivus mon.: Vita

V. ff. 66v-125v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita monachorum Egypriorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura Come in altre copie (Pl. 10 sin. 9 e 34 sin. 1, oltre al gemello Conv. Soppr. 238), la raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 68-80v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita beati Iohannis heremite
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita Iohannis heremite
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 80v-90, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 90-91v, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 91v-97, cap. 9 (Copres)
tit. De Copretae
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


5. ff. 97-98, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Siro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 98-100v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est
tit. finale Explicit de Eleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. ff. 100v-101, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo è accorpato il 13, con un'unica titolatura anche finale.


8. f. 101r-v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 101v, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Ulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communionis Christi
tit. finale Explicit de EulogioVita


10. ff. 101v-103v, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apellem
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientium vix credibile
tit. finale Explicit de ApellenVita


11. ff. 103v-107, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
tit. finale Explicit de Pafnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 107r-v, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isydori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Isydori monasterioVita


13. ff. 107v-108, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


14. ff. 108-109, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martire
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. etiam vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. f. 109r-v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbytero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


16. f. 109v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. ff. 109v-110, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 110-111, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesset perciperent


19. f. 111, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nichil ab eis omnino pateretur


20. f. 111, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 111, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Origenis nomine - expl. que ab eo narrabantur videretur posteris


22. f. 111r-v, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


23. ff. 111v-113, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis et cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 113-117, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macarius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. ff. 117-118, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 118-120, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. f. 120r-v, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 120v + epil. ff. 120v-121v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata fuisse
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. La copia procede quindi con gli altri capitoli (dal 2 al 6) omessi in precedenza.


29. ff. 121v-123v, cap. 2 (Or)
tit. De Or abbate
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or


30. ff. 123v-124, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus et in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 124, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. ff. 124-125, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. f. 125r-v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxyrincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxyrinchum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes

VI. ff. 125v-136 - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532)
note Come nei Pl. 10 sin. 9, 20 dext. 5 e 34 sin. 1, oltre che nel già ricordato gemello, sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen), ossia i capp. 18, 19 e 25.


1. ff. 125v-132v, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter sufluit - expl. ex factis sancti Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 132v-135, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. De Moyse
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquid
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 135-136, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente

VII. ff. 136-145 - Hieronymus Stridonius, Epistolae, tre epp. (a Eustochio, Pammachio e Oceano, Oceano)

VIII. ff. 145-152v - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL S 2723)
Vita beate Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam habitans in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebrant in eodem cenobio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium eius Iesum Christum una cum Sancto Spiritu cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit de Eufrosina
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

IX. ff. 152v-154v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita virginis Marine
inc. Erat quidam homo secularis habens unicam filiam parvulam - expl. oratione sancte virginis multa facit mirabilia, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

X. ff. 154v-168 - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL S 5417 a)
Vita Marie Egyptiace
inc. Fuit quidam senex in Palestina monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. nihil eis abscondens de ea que audierat et viderat
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XI. ff. 168-169v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL S 8012 a)
Vita Tayses meretricis
inc. Quedam fuit meretrix nomine Tayses tante pulchritudinis ut multi propter eam venditis substantiis suis ad ultimam pervenirent paupertatem - expl. ut cum ea simul Dominum Iesum Christum glorificemus qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XII. ff. 169v-211v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cypriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
prol., epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. de his que dicuntur proficere
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor imperium nunc et semper in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleymonis; que quidem pretermissa sunt a Iohanne atque Sophronio - expl. ad multorum edificationem nunc parvulum librum scribere precepit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Come nelle altre copie qui censite, il prologo è impaginato come cap. 1; tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'epilogo è tracciato in scrittura maiuscola e decorato a penna.

XIII. ff. 211v-216 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL 288 / 290)
Vita et ambulantia viri Dei nomine Alexis
inc. Erat vir nomine Euphimianus bene consulens et timens Deum in civitate Romana - expl. odor suavissimus sicut ex aromatibus et si quis petierit aliquid dabat ei Deus retributionem omni opere bono super qui sperant in doctrina eius, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
note Le voci indicate si avvicinano a grandi linee agli estremi di questa versione del testo, quasi identica invece a quella del ms. Conv. Soppr. 474 (e naturalmente del gemello).

XIV. f. 216r-v - Iohannes Chrysostomus, Ad Theodorum lapsum libri 1-2, mutilo

bibliografia Oriente cristiano e santità, 230-1; Bandini, Catalogus, I, 553-6; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 19 dext. 6

Dialogi di Gregorio Magno, Vitae Patrum e Legenda maior di Bonaventura
sec. XIII ultimo quarto; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM
Sul verso del primo foglio di guardia si legge la nota di possesso: Liber conventus sancte Crucis de Florentia ordinis Minorum. La datazione del codice, attribuito da Bandini al XIII secolo, si può circoscrivere all'ultimo quarto circa in base alla presenza dell'opera di Bonaventura. Con ogni probabilità, considerando l'originale progetto agiografico che unisce Vitae Patrum, Dialogi e materiale francescano, il manoscritto è gemello o apografo del Pl. 20 dext. 5 (non antigrafo, poiché - anche senza contare la mutilazione interna, che può essere tardiva - il testo di Bonaventura è incompleto, a differenza che nell'altro).

I. ff. 1-37v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV (= BHL 6542)
prol., tabula
prol. inc. Quadam die nimiis quorumdam secularium tumultibus depressus - expl. Seniorum valde venerabilium didici relatione quod narro
inc. Venantii quondam patricii in Samnii partibus villa fuit - expl. salutari hostia post mortem non indigebimus, si ante mortem Deo hostia ipsi fuerimus
Benedictus Casinensis abbas m. 543, Bonifatius Ferentinus episcopus saec. VI, Constantius Anconae conf., Constantius Aquinensis episcopus saec. VI, Datius Mediolanensis ep., Eleutherius Spoletanus abbas m. 560, Equitius in ltalia abbas n. 480/490, m. ante 571, Eutychius et Florentius apud Nursiam monachi m. ca. 550 e 547, Fortunatus Tudertinus episcopus, Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588, Galla Romae vidua monialis, Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr, Hermenegildus rex, in Hispania martyr, Honoratus Fundanus abb., Isaac Spoletanus abb., Marcellinus Anconitanus ep., Martinus in Montemarsico eremita m. ca. 580, Mennas in Samnio erem., Nonnosus in Monte Soractis conf.
note Cfr. anche, per i singoli santi, BHL 1102, 1394, 1933, 1934, 2101, 2454, 2577, 2791, 3088, 3173, 3234, 3822, 3850, 3980, 4475, 5224, 5601, 5925, 6247.

II. ff. 38-39v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
De sancto Paulo primo heremita
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, seguita da un indice delle vite stesse da Paolo ad Ossirinco. La titolatura, come tutte le seguenti, è aggiunta da una diversa mano a margine; il codice è infatti privo di rubriche.

III. ff. 39v-51v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
De sancto Antonio
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Carino Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo, come spesso accade, sono accorpate in un unico testo.

IV. ff. 51v-56v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Ylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes opturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

V. ff. 56v-58 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
Malchus captivus mon.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo.

VI. ff. 58-75v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 58v-62v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita Iohannis monachi et heremite
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 62v-65, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. Vita beati Apollonii
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. f. 65r-v, cap. 8 (Ammone)
tit. Vita beati Ammonis
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebantVita


4. ff. 65v-67, cap. 9 (Copres)
tit. De Copres presbytero
inc. Erat quidam presbiter in ipsa habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita


5. f. 67r-v, cap. 10 (Siro)
tit. De Siro abbate
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Sirus - expl. anima eius abscendens Dominum collaudabatVita


6. ff. 67v-68, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consingnata est Deo
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 68r-v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helya abate
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam et in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno.


8. f. 68v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permictente


9. f. 68v, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio presbytero
inc. Vidimus alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione ChristiVita


10. ff. 68v-69, cap. 15 (Apelle)
tit. De Appelle presbytero
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione appellari - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


11. ff. 69-70, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De beato Paphnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. himnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 70, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De sancto Ysidoro abbate
inc. Isidori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emictitVita


13. f. 70, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione presbytero
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant


14. f. 70r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De sancto Appollonio martyre
inc. Tractabant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Appollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 70v-71, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioschoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioschorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est


16. f. 71, cap. 21 (la Nitria)
tit. De monachis ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Come spesso, al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 71, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. f. 71r-v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Amonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperet


19. f. 71v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 71v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 71v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulorum Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur videntur posteris


22. f. 71v, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum rerum et verborum positi capiebant


23. ff. 71v-72, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam et cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 72-73, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in decimo libro Ecclesiastice Historie inserta qui requirit inveniet
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. f. 73r-v, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur


26. ff. 73v-74, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. f. 74, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone presbytero
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 74 + epil. f. 74r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra). Come negli altri codici ove avviene la stessa trasposizione, la copia procede quindi con gli altri capitoli dell'opera prima omessi.


29. ff. 74v-75, cap. 2 (Or)
tit. De Hor abbate
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Hor nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur


30. f. 75, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus


31. f. 75, cap. 4 (Beno)
tit. De Benenno abbate
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant


32. f. 75r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. f. 75v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Vidimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirinchum - expl. alios in singnis et virtutibus ministrantes

VII. ff. 75v-83v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532 e 6534)
note Come nei Pl. 10 sin. 9, 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 e nel ms. Conv. Soppr. 238 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen, che non riporta questo testimone), ossia i capp. 18, 19 e 25. Si aggiunge inoltre il paragrafo delle Commonitiones dedicato a Marziano.


1. ff. 75v-77v, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De Machario
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter fuit - expl. pauca de multis ex factis Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 77v-78v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. De Moyse
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquid
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 78v-79, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
note Rimane vuota buona parte del f. 79 e tutto il verso.


4. ff. 80-81v - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
additamentum
tit. De Martino
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
addit. inc. Longum est si omnia cupiam referre que vidi - expl. ut videatur tibi esse proxima mors omni die
note Al testo, che occupa parte del f. 80, segue una sequenza di estratti relativi anche ad altri anacoreti: il primo appartiene agli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526; cfr. PL 73,818B-819C e 820C-822B, ossia quasi l'intero cap. V, quindi i cap. VIII-IX e il principio del X); l'ultimo corrisponde al par. 8 del lib. I nella versione pelagiana dei Verba seniorum (BHL 6527; cfr. PL 73,855C-856A).

VIII. ff. 81v-91v - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano; il primo di essi è presentato come nuovo capoverso senza uno specifico stacco dopo il gruppo precedente. Per i rispettivi estremi, cfr. l'item VIII nel ms. Pl. 10 sin. 9.


1. ff. 81v-84, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
inc. Venit abbas Macharius aliquando ille Egyptius de Scithi in montem Nitrie - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum


2. ff. 84-85 (= BHL 6526 / 6527)
tit. De sancto Antonio
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de Antonio


3. ff. 85-86v (= BHL 6525)
tit. De sancto Arsenio
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto


4. ff. 86v-87v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri sanum


5. f. 87v, estratti su Bessarione (= BHL 6525)
inc. Abbas Bessarion dum ambularet cum discipulo suo per heremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora


6. ff. 87v- 92v, estratti su Pemen (= BHL 6525 / 6529)
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. tunc ille Eucharistus cum humilitate dixit eis: Pa[[stor]]
note Il primo estratto corrisponde al par. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (= PL 73,805B-C). La serie resta mutila per la perdita del fascicolo seguente, concludendosi con un estratto dalla versione di Giovanni subdiacono (lib. III cap. 2 = PL 73,1006B).

IX. ff. 92-121v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
prol.
prol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis - expl. quindecim distincta capitulis describuntur inferius annotatis
vita inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine cuius memoria in benedictione est - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. stupuit vir ille non modicum et universaque + eius familia et Deum pariter collaudaverunt qui per sanctos suos talia dignatur ostendere miracula gratiosa
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita + miracula
note La sezione sui miracoli segue, da f. 115, con un'iniziale più rilevata ma numerata come capitolo XVI dopo quelli della vita. Il copista si interrompe dopo mezza colonna del foglio finale, in corripondenza del cap. VII 7 dei miracoli (cfr. l'edizione in Fontes Franciscani, p. 945). Un'altra mano aggiunge una conclusione fittizia per la frase che restava così in sospeso (la parte di explicit qui preceduta dal segno +).

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 555-6; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 98



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20 dext. 5

Vitae Patrum, Dialogi di Gregorio Magno, Legenda maior di Bonaventura e vita di S. Chiara
prov. Firenze, S. Croce, convento OFM
Sul verso del secondo foglio di guardia si legge la nota di possesso: Liber conventus sancte Crucis de Florentia ordinis Minorum. Come nel caso del codice gemello Pl. 19 dext. 6, la datazione all'ultimo quarto del secolo è basata sulla presenza delle biografie francescane. La numerazione dei fogli è ripetuta in tempi diversi, con molteplici sfasature: due foliazioni (una in numeri romani in alto e la più recente a matita in basso) comprendono le due guardie iniziali; la terza, in alto (forse di mano di Bandini) le esclude, ma è apposta solo sporadicamente; per uniformità con il catalogo si seguirà quest'ultima.

U.C. I; sec. XIII ultimo quarto
I. ff. 1-6 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sancti Pauli primi Heremite edita a sancto Ieronimo
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Come di frequente, in apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, seguita (prima della titolatura e del prologo per Paolo) da un indice delle vite stesse da Paolo ad Apollonio.

II. ff. 6-36v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus in vita beati Antonii monachi
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum nitentes virtutis instantiam - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum corredam ymaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kal. februarias recessit a seculo et vivet semper cum Domino in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo si susseguono come un unico testo.

III. ff. 37-50v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prefatio in vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Yllarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Iyllarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit de Ylarione [a. m.]
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
note La titolatura finale e quella iniziale del testo che segue sono omesse dal rubricatore e ripristinate nel margine superiore da un'altra mano.

IV. ff. 50v-54v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi [a. m.]
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt quando in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme militibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo.

V. ff. 54v-57 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad hedificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consummat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 57-100 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita monachorum Egyptiorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 57-68, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Beati Iohannis heremite
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 68-74v, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Appollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 74v-75v, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 76-79v, cap. 9 (Copres)
tit. De Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de Comprete


5. ff. 79v-80v, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Deum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 80v-82, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Eleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Eleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 82, cap. 12 (Elia)
tit. De Helya
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo è accorpato il 13, con un'unica titolatura finale.


8. f. 82r-v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. ff. 82v-83, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de Eulogio


10. ff. 83-84, cap. 15 (Apelle)
tit. De Appellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Appellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de AppellenVita


11. ff. 84-86v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. ymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
tit. finale Explicit de Pafnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 86v-87, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Isidori monasterio
inc. Ysidori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbentes spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Isidori monasterioVita


13. f. 87r-v, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


14. ff. 87v-88, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Appollonio
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monacum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Appollonio
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. f. 88r-v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


16. ff. 88v-89, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 89r-v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam offert suam


18. ff. 89v-90, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperet


19. f. 90, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino peteretur


20. f. 90, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia retinebat


21. f. 90, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulorum Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur videntur posteris


22. f. 90r-v, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum rerum et verborum positi capiebant


23. ff. 90v-92, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam et cetera eius opera noscantur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 92-93v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. ff. 93v-94v, cap. 30 (Ammone)
tit. De Amone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. cum eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 94v-95v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 95v-96, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 96 + epil. ff. 96-97, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata fuisse
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. Seguono i capitoli dal 2 al 6 omessi in precedenza.


29. ff. 97-98v, cap. 2 (Or)
tit. De Or abbate
inc. Vidimus et alium Thebaidam mirabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or abbate


30. f. 98v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. ff. 98v-99, cap. 4 (Beno)
tit. De Benno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. cocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Benno


32. f. 99r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. ff. 99v-100, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Oxirincho
note Ultimo capitolo della parte rufiniana della silloge.

VII. ff. 100-109v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532 e 6534)
note Come nei mss. Conv. Soppr. 238, Pl. 10 sin. 9, 19. 16, 19 dext. 6 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen), ossia i capp. 18, 19 e 25; si aggiunge un estratto anche dalla versione II (cap. IX). La piccola raccolta è inoltre interpolata con il paragrafo su Marziano dalle Commonitiones.


1. ff. 100-105, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter fuit - expl. ex factis sancti Macarii vel dictis significavi
tit. finale Explicit de Machario Alexandrino
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 105-106v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. De Moyse
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquit
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 106v-107v, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente


4. ff. 107v-108 - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
tit. De Martino monacho
inc. Sedente famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
tit. finale Explicit de Martino monacho


5. ff. 108-109v, cap. IX (Macario Egizio) (= BHL S 5095 c)
tit. Vita de sancto Machario Egyptio
prol. inc. De magnis et precipuis sanctis ac beatis viris Macariis multa incredibilia piget me dicere - expl. et ita curatum reddidit matri sue
Macarius Aegyptius in Scete abb.: Vita
note Il prologo e l'inizio della narrazione sono rielaborati in modo da amalgamarsi.

VIII. ff. 109v-236 - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano; il primo di essi è presentato come nuovo capoverso senza uno specifico stacco dopo l'estratto precedente dall'Historia Lausiaca. Cfr. il Pl. 10 sin. 9 per i rispettivi estremi.


1. ff. 109v-115, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
note Il copista lascia sei righe vuote prima del testo successivo.


2. ff. 115-118 (= BHL 6526 / 6527)
tit. De sancto Antoni heremite
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de Antonio


3. ff. 118-120v (= BHL 6525)
tit. De Arsenio
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de Arsenio


4. ff. 120v-123 (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri sanum
tit. finale Explicit de abbate Pastore


5. f. 123r-v (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione
inc. Abbas Bessarion dum ambularet cum discipulo suo per heremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de Besarione


6. ff. 123v-137 (= BHL 6525 / 6529)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note Sono accorpati sotto un'unico titolo gli episodi che nel ms. Fies. 34 si ripartiscono tra Pemen, i sette eremiti e l'abate della Misericordia.


7. ff. 137-236
tit. Admonitiones sancte Sincletice
inc. Dixit sancta Sincletice sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
note Non compare in questo caso una distinzione tra un primo e un secondo libro, come nel ms. Pl. 10 sin. 9.

IX. ff. 236-243v - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macharii Romani
prol.
prol. inc. Gloria et magnificentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur nos pretitulati fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui tribus in personis ac sua deitate dominatur et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis nunc et semper per inmensa saecula saeculorum
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum

X. ff. 243v-253v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Sancte Marie Aegyptiace [m. rec.]
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram illius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita
note La titolatura, omessa o meglio dislocata all'inizio del testo seguente, è reintegrata a margine da una mano più recente.

XI. ff. 253v-259 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Marie Aegyptiace
inc. Fuit vir quidam in Allexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XII. ff. 259-260 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8015)
Sancte Thaysis [m. rec.]
inc. Satis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita
note Di nuovo, è una mano più recente a dotare il testo di un titolo.

XIII. ff. 260-262 - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Sancte Marine [m. rec.]
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia Dominus operatur, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita
note Interviene di nuovo la mano più recente per il titolo. Del f. 262 è occupata solo la prima riga: rimangono vuoti tutto il resto e un successivo foglio non numerato, a conclusione del fascicolo.

XIV. ff. 263-402 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV (= BHL 6542)
Capitula primi libri dyalogorum sancti Gregorii pape urbis Rome
segni d'uso Il foglio iniziale reca nel margine inferiore il rimando: De sancto Fortunato Tudertino episcopo CCLXXXIIII°, che fa riferimento alla foliazione romana (precisamente il capitolo su Fortunato ha inizio sul verso del foglio precedente); tale nota è forse proprio della stessa mano responsabile della numerazione dei fogli.
prol., tabula
prol. inc. Quadam die nimiis quorumdam secularium tumultibus depressus - expl. Seniorum valde venerabilium didici relatione quod narro
inc. Venantii quondam patricii in Samnii partibus villa fuit - expl. salutari hostia post mortem non indigebimus, si ante mortem Deo hostia ipsi fuerimus
Benedictus Casinensis abbas m. 543, Bonifatius Ferentinus episcopus saec. VI, Constantius Anconae conf., Constantius Aquinensis episcopus saec. VI, Datius Mediolanensis ep., Eleutherius Spoletanus abbas m. 560, Equitius in ltalia abbas n. 480/490, m. ante 571, Eutychius et Florentius apud Nursiam monachi m. ca. 550 e 547, Fortunatus Tudertinus episcopus, Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588, Galla Romae vidua monialis, Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr, Hermenegildus rex, in Hispania martyr, Honoratus Fundanus abb., Isaac Spoletanus abb., Marcellinus Anconitanus ep., Martinus in Montemarsico eremita m. ca. 580, Mennas in Samnio erem., Nonnosus in Monte Soractis conf.
note Il verso del foglio finale rimane vuoto, e così i due fogli seguenti non numerati. Cfr. anche, per i singoli santi, BHL 1102, 1394, 1933, 1934, 2101, 2454, 2577, 2791, 3088, 3173, 3234, 3822, 3850, 3980, 4475, 5224, 5601, 5925, 6247.

U.C. II; sec. XIII ultimo quarto
XV. ff. 403-477v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
Legenda beati Francisci confessoris
suddivisione lectiones Il capitolo finale della vita, sulla canonizzazione e traslazione, è suddiviso ab origine in nove lectiones.
segni d'uso Sono apposte numerose maniculae lungo la narrazione.
prol., tabula
prol. inc. Apparuit gratia salvatoris nostri Dei diebus istis novissimis - expl. XV distincta capitulis describuntur inferius annotatis
vita inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine cuius memoria in benedictione est - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Iesus Christus crucifixus per merita servi sui Francisci, ad laudem et gloriam unius Dei et trini qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Expliciunt miracula post transitum beati Francisci ostensa
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita + miracula
note Si apre con questo testo una seconda unità, di impianto decorativo e impaginazione simile ma distinguibile per rigatura, aspetto delle rubriche, realizzazione delle filigrane sulle iniziali. La sezione sui miracoli ha inizio al f. 459v. Tutti i titoli dei capitoli sono rubricati.

XVI. ff. 477v-483 - Clarae Assisiensis Legenda minor (= BHL 1817)
suddivisione lectiones La prima parte del testo è suddivisa a margine in nove lectiones di diversa mano, che non collimano con i capoversi interni.
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare natalitium diem - expl. post te trahas ad gaudium et gloriam sempiternam, quo nos perducat rex noster et dux Christus Iesus crucifixus cui cum Patre et Spiritu Sancto est omnis honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
note La parte rimanente del foglio finale è occupata da un indice degli argomenti della vita di Francesco; un altro, più analitico, è stilato invece sul verso. Il riferimento è alla foliazione romana, e potrebbe di nuovo trattarsi della stessa mano che la appose.

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 569-70; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 99; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 34 sin. 1

Vitae Patrum
sec. XIV; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Accursio Bonfanti frate; Accursio Bonfanti frate
Il foglio di guardia antico reca sul verso le note di possesso del committente e del convento (probabilmente sede di questo): Iste liber est ad usum fratris Acursii Bonfanti quem scribi fecit, quindi Iste liber est conventus sancte Crucis de Florentia ordinis Minorum. Il codice appare gemello del Pl. 10 sin. 9.

I. ff. 1-3 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
segni d'uso Il codice è corredato nei margini da note sul contenuto di mano diversa da quella del copista, dall'inizio fino agli apoftegmi compresi.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta si trovano la prefazione dei Verba seniorum e un indice delle vite da Paolo ad Apollonio (esattamente come nel codice gemello Pl. 10 sin 9). In tutto questo manoscritto non sono realizzate le rubriche, per le quali era stato previsto lo spazio.

II. ff. 3-18 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus natus Egypto - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kal. februarias recessit a seculo et vivet semper cum Domino in saecula saeculorum
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo si susseguono come un unico testo e l'epilogo è indistinto.

III. ff. 18-24 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 24v-26 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
Malchus captivus mon.: Vita

V. ff. 26-27v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 27v-48v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 27v-32v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 32v-36, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. f. 36r-v, cap. 8 (Ammone)
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebantVita


4. ff. 36v-38v, cap. 9 (Copres)
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita


5. f. 38v, cap. 10 (Siro)
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabatVita


6. ff. 38v-39v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 39v, cap. 12 (Elia)
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno.


8. ff. 39v-40, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


9. f. 40, cap. 14 (Eulogio)
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione ChristiVita


10. f. 40r-v, cap. 15 (Apelle)
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


11. ff. 40v-42, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Dominum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 42, cap. 17 (monastero di Isidoro)
inc. Isidori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittitVita


13. f. 42, cap. 18 (Serapione)
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt ut putant


14. f. 42r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Vita


15. ff. 42v-43, cap. 20 (Dioscoro)
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est


16. f. 43, cap. 21 (la Nitria)
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 43r-v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam offert suam


18. f. 43v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperet


19. f. 43v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 43v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 43v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulorum Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur videntur posteris


22. ff. 43v-44, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum rerum et verborum positi capiebant


23. f. 44r-v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 44v-45v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


25. ff. 45v-46, cap. 30 (Ammone)
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur


26. f. 46r-v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 46v-47, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 47 + epil. f. 47r-v, cap. 33 (Giovanni)
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra). Quindi seguono i capitoli dal 2 al 6 prima omessi.


29. ff. 47v-48, cap. 2 (Or)
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur


30. f. 48, cap. 3 (Ammone)
inc. Vidimus et in Thebaide etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus


31. f. 48, cap. 4 (Beno)
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodylum ab eo alio tempore fugatum perhibebant


32. f. 48r-v, cap. 6 (Teone)
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. f. 48v, cap. 5 (Ossirinco)
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes

VII. ff. 49-54v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532 e 6534)
note Identica successione di estratti già riscontrata nel Pl. 10 sin. 9: capp. 18, 19 e 25 dalla versione I dell'opera; paragrafo su Martino/Marziano interpolato dalle Commonitiones; capp. IX e X dalla versione II. Non sono evidenziati stacchi rispetto all'Historia monachorum né a quanto segue.


1. ff. 49-51v, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter sufluit - expl. ex factis sancti Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 51v-52v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquid
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 52v-53, cap. 25 (Valente)
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est


4. f. 53 - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum


5. f. 53r-v, cap. IX (Macario Egizio) (= BHL S 5095 c)
prol. inc. De magnis et precipuis sanctis ac beatis viris Macariis multa incredibilia piget me dicere - expl. et ita curatum reddidit matri sue
Macarius Aegyptius in Scete abb.: Vita
note Il prologo e l'inizio della narrazione sono qui rielaborati in modo da confondersi.


6. ff. 53v-54v, cap. X (Macario Alessandrino) (= BHL 5099)
inc. Alium Macarium contemplatus sum Alexandrinum presbyterum - expl. et multa eius grata et mirifica significavit ibi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo come un capoverso tra gli altri. Sono omessi al suo interno la sezione da Quodam tempore... a sanus redditus est (= PL 74,361C-364A) e l'intero paragrafo su Pafnuzio (ibid., coll. 364D-365A).

VIII. ff. 54v-120 - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce estratti misti dai Verba seniorum nelle varie versioni (il primo dei quali presentato come nuovo capoverso senza uno specifico stacco dopo l'estratto precedente dall'Historia Lausiaca); per le identificazioni dei singoli segmenti, si veda il ms. Pl. 10 sin. 9, item VIII.


1. ff. 54v-57v, episodi relativi a Macario Egizio
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. senex caput illius sepelivit ipsum


2. ff. 57v-59, estratti su Antonio
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo


3. ff. 59-60v, estratti su Arsenio
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto


4. ff. 60v-61v, estratti su Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri sanum


5. ff. 61v-62, estratti su Bessarione
inc. Abbas Bessarion cum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora


6. ff. 62-68v, estratti su Pemen, i sette eremiti e l'abate della Misericordia
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenen dicens - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum


7. ff. 69-120, detti di Sincletica
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei

IX. ff. 120-124v - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
prol.
prol. inc. Gloria et magnificentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur nos pretitulati fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac sua deitate dominatur et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis nunc et semper per inmensa saecula saeculorum
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum

X. ff. 124v-130v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut habitatorem Deum in mentis sue haberet hospitio
inc. Hic itaque beatus habebat parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita

XI. ff. 130v-141v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XII. ff. 141v-159 - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciterque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. et quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverit
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor et imperium nunc et semper in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleymonis; que quidem pretermissa sunt a Iohanne atque Sophronio - expl. ad multorum edificationem nunc parvulum librum scribere precepit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Il prologo presenta un explicit alternativo a quello abituale, ma condiviso, oltre che dal gemello Pl. 10 sin. 9, dal ms. Conv. Soppr. 238.

XIII. ff. 159v-160, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono.

XIV. ff. 160-163 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita
note In questo e in alcuni dei testi successivi compare una titolatura finale, sempre di mano del copista stesso.

XV. ff. 163v-167 - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idibus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Sancto Spiritu laus, honor et potestas per omnia saecula saeculorum
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita

XVI. ff. 167-173v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudium per magnum regem fruamur salvatorem Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XVII. ff. 173v-176v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit conversatio sancte Pelagie
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera seconda la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XVIII. ff. 176v-177 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
prol.
prol. inc. Domino karissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XIX. ff. 177-182v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XX. ff. 182v-185v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia Dominus operatur, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Catalogus, IV, 299-300; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 109; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31

Trovati 9 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy