Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Malchus captivus monachus in MAGI
Malchus captivus monachus
Trovati 17 records. Pagina 1 di 212


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 58

Vitae Patrum
sec. XI-XII
Il codice appartenne a Pierre Pithou (come ricordato nell'indice sul recto del foglio di guardia antico: In hoc codice manuscripto qui fuit Petri Pitoei I. C. extant vitae sanctorum), quindi al presidente della Repubblica francese Le Peletier (il cui stemma è impresso sulla coperta anteriore interna); fu acquistato da Guglielmo Libri all'asta parigina del 1837. È numerato come f. 140 quello che doveva essere semplicemente un foglio di guardia finale, tratto da un omeliario (contenente un'omelia su Matteo anepigrafa e mutila).

I. ff. 1-13 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], acefala (= BHL 609)
epilogo
inc. influere. Post huius splendoris adventum - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note La perdita della parte iniziale del codice priva il testo dei primi capitoli: l'inizio corrisponde al cap. 9 (= PL 73,132). La stessa mano che stila l'indice sul foglio di guarda titola nel margine superiore Vita beati Antonii principio mutila.

II. ff. 13-15 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita Malchi monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non autem posse superari
tit. finale Explicit de monacho captivo
Malchus captivus mon.: Vita

III. ff. 15-17v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habemus
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo.

IV. ff. 18-23v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco, prol. e cap. 1 (Giovanni) (= BHL 6524 [prol.] - 4329)
Narratio. Liber sancti Hieronimi quem ipse de Hierosolimis pergens ad Egyptum vidit. Prologus in vita sancti Iohannis
prol.
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire - expl. et perfecte pacientie palmam requirant
inc. Primum igitur tamquam verum fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
Iohannes in Aegypto erem.: Vita

V. f. 24r-v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3190)
Vita sancti Frontonis abbatis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. accepturi sunt vitam eternam quam promisit Deus diligentibus se; ipsi Domino nostro Iesu Christo gloria et imperium in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Frontonii
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 25-27v - Vita sancti Pachomii iunioris in Aegypto abb. (= BHL 6412)
Vita sancti Pachomii
prol.
prol. inc. Quia desiderio desiderastis semper audire que sancta sunt - expl. in se manifestavit regni sui mysterium
inc. Erat ergo Pachomius Mempheus genere gentilis natus - expl. ut possitis eius insidias evadere, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Pachomius (Pasthumius, Posthumius) iunior in Aegypto abb.: Vita
note Il prologo è indistinto dal testo.

VII. ff. 27v-28v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VI 6 (vita di Ospizio) (= BHL 3987)
inc. Fuit autem quidam Hospicius apud urbem Nicensem - expl. quia audivi a multis vitam ipsius fuisse conscriptam; in omnibus gratia et gloria Domino nostro Iesu Christo per infinita saecula saeculorum
Hospitius Nicensis reclusus: Vita
note Il testo si presenta anepigrafo, ma lo spazio per la titolatura era stato previsto.

VIII. ff. 28v-45 - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., Vita sancti Pachomii abbatis Tabennensis translatio ex graeco (= BHL 6410)
Vita sancti Pachomii
prol., ep.ded.
ep. ded. inc. Domine venerande et in Christo quoque magnificentissime Dionisius Exiguus - expl. lectionis officio posteris intimetur
prol. inc. Dominus noster Iesus Christus sapientie fons - expl. que preparavit Deus diligentibus se
inc. Erat per idem tempus beati Antonii vita cunctis ad imitandum preclare posita - expl. et Spiritus Sanctus glorificetur iugiter et conlaudetur, quia ipsi debetur omnis laus et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Pachomii abbatis
Pachomius Tabennensis abb.: Vita
note Il prologo è indistinto dalla vita, mentre è indicata come prologo la dedica iniziale del traduttore.

IX. ff. 45-51v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per inmortalia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti ac beatissimi patris nostri Hilarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

X. ff. 52-64v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
Vita sancti Iohannis
prol., epilogo , tabula
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. de his que dicunt proficere
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria, honor, imperium nunc et semper et in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleimonis; que quidem pretermissa fuerant a Iohanne et Sophronio - expl. ad multorum edificationem Anastasio peccatori interpretari precipit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.: Vita
note Tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli in rosso, indicizzati anche in una tabula che segue la prefazione. L'epilogo è tracciato come rubrica, come accade abitualmente nelle copie del testo qui censite.

XI. ff. 65-69 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
Vita sancti Eustachii martyris
inc. In diebus Traiani imperatoris prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. in presidio impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini nostri et salvatoris Iesu Christi cui est gloria in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio

XII. ff. 69-79 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4530)
Passio sancti Iuliani martyris
inc. Beati igitur martyris Iuliani passionem scripturus - expl. fabricate sunt ecclesie. Gloria Christo qui est fidelis in verbis suis et tantam gloriam prestat servis suis et cum Patre et Spiritu Sancto regnat in Trinitate sempiterne virtutis per omnia saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
note Tra i ff. 77 e 78 è inserita una cartula della stessa mano con un'integrazione testuale (che in effetti non avrebbe potuto trovare posto nei ridottissimi margini dello specchio di scrittura).

XIII. ff. 79-83 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
Vita sanctorum martyrum Chrisanti et Darie
prol.
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. habentem ac momentaneam non vereri
inc. Igitur Polemius Agripinus vir illustris Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et in gloria perpetue corone suscepit, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio

XIV. ff. 83-90v - Euphemius translator fl. ante 870, Vita Basilii Caesareae episcopi opus Amphilochii Iconiensis pseudo; translatio ex graeco (= BHL 1023)
Relatio Amphilochii Ichonii episcopi de vita et miraculis sancti patris nostri Basilii
inc. Basilius itaque solus ut sic dicam in terra equalem vitam et decentem ostendit - expl. requievit autem angelicam vitam in terra agens magnus Basilius
tit. finale Explicit vita sancti Basilii
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XV. ff. 90v-92 - Vita sancti Symeonis stylitae iunioris
Vita sancti Simeonis
inc. Beatus Symeon filius fuit cuiusdam Insicii, mater autem eius Martana dicta est - expl. ut non sint minora quam illa quae prius per illum in columna positum Dominus prestare dignatus est
Symeon stylita iunior: Vita

XVI. ff. 92-95 - Eberwinus Sancti Martini Treverensis abbas v. 1035, m. post 1047, Vita sancti Symeonis heremitae sive monachi de Monte Sinai reclusi Treverensis et miracula (= BHL 7963)
Vita sancti Symeonis
inc. Beatus Symeon patre greco Antonio dicto, matre calabrica - expl. igitur post horam nonam sepulchrum diligenter clauditur
Symeon in monte Sinai mon., deinde Treverensis reclusus
note Il testo si conclude con la prima frase del cap. 4 (= AASS Iun. I, col. 93F)

XVII. ff. 95-97 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
Vita sancti Alexis confessoris
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Eufemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Alexis confessoris
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita

XVIII. ff. 97-101 - Vita sancti Fursei Latiniacensis abb. (= BHL 3209)
Vita sancti Fursei confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis Furseus nomine nobilis quidem genere - expl. merita illius clarescunt divinis virtutibus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Fursei confessoris
Furseus Latiniacensis abbas: Vita

XIX. ff. 101-109 - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5415)
prol.
prol. inc. Secretum regis celare bonum est - expl. tempus namque est sacre prodere narrationis initium
inc. In monasterio Palestinorum fuit vir vite moribus et verbo ornatus - expl. et tunc migravit ad Dominum in pace et gratia Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et vivificatore et adorando Spiritu vivit et dominatur et nunc et semper et in saecula saeculorum
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita
note Titolatura iniziale: Huius venerabilis conversionis actuum et morum vitam et penitentiam magnum virilemque certamen venerabilis Marie Egyptiace qualiter in heremo expleverit tempore vite de greco transtulit in latinum Paulus venerabilis diconus sancte Neapolis ecclesie

XX. ff. 109-112v - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Eufrosine
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Deum celebrantur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XXI. ff. 112v-113v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita sancte Marine
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. Deus per orationes eius multa mirabilia facit, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

XXII. ff. 113v-116v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL S 6607 b)
Vita sancte Pelagiae
prol.
prol. inc. Magnas semper Deo gratias referre debemus - expl. quia revelatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiochene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua et nos faciat invenire misericordiam suam Dominus noster Iesus Christus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Pelagie
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione BA/A' dell'opera secondo la classificazione dell'edizione citata in bibliografia.

XXIII. ff. 117-138 - Vita sancti Columbani Luxoviensis et Bobiensis abb.
Vita sancte Columbe abbatis
prol.
prol. inc. Sanctorum patrum qui in oriente vita et moribus claruerunt conscripte virtutes - expl. vel si possumus aptiori stilo melioramus
inc. Vir itaque venerabilis Columba nobilibus parentibus in insula Hibernia natus fuit - expl. locus ergo ille per succidua temporum curricula anni illi provintie fluenta spiritalis ministravit doctrine
note Il testo non appare identificabile con alcuna voce BHL. Tra i ff. 131 e 132 si è verificata una perdita, che interessa una sezione compresa tra le parole ad celos reversuri et quod michi e splendore illuminaret. Referens hoc illa viris doctissimis.

XXIV. ff. 138-139v - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V cap. 12
note Estratto intitolato His temporibus miraculum memorabile et antiquorum simile in Britania Anglorum factum est namque ad exercitationem viventium de morte anime, che si trova anche in altre raccolte di Vitae Patrum qui censite.

XXV. f. 139v - Miraculum beatae virginis Mariae, frammento
Miraculum de abbatissa cuius ventrem scidit sancta Maria
inc. Erat in quodam monasterio sanctimonialium quedam abbatissa nimis dissoluta et lasciva; que cum omni luxuria
note Sopravvive solo l'inizio della narrazione, non identificata.

bibliografia Codici laurenziani del fondo Ashburnham, n° 12; Firenze. BML - Ashburnhamiani, 24-8; Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Stangl, Die Bibliothek Ashburnham, 212



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 132

Silloge di scritti di Gerolamo e di testi agiografici a lui relativi
sec. XV
Il codice porta sul dorso note autografe di Scipione Maffei; appartiene al gruppo che passò alla collezione di Guglielmo Libri e quindi a Lord Ashburnham dalla biblioteca di Giulio Saibante attraverso la collezione del marchese Paolino Gianfilippi di Verona, venduta a Parigi nel 1842 e 1843.

I. ff. 1-28; 28v-44v; 58v-154v - Hieronymus Stridonius, Epistolae
note La successione delle lettere è due volte interrotta dalle opere registrate a parte ai punti II e III; in ciascuno dei due casi, al testo estraneo segue un indice rispettivamente del contenuto del codice e della parte seguente dell'epistolario.

II. f. 28r-v - Iohannes Andreae n. 1271 ca., m. 7-7-1348, Hieronymianus, estratto (= BHL 3876)
Dominus Iohannes Andree invenit XXX talis versus compositos ultra plura centenaria annorum secundum eius existimationem prout ipse narrat in tercia parte Jeronimiani
inc. Ieronimus doctor Latii clarissimus auctor - expl. nemo hominum vivit hunc qui per singula novit
(Textus metricus)
Hieronymus Stridonius: Versus
note Carme di 30 esametri leonini datato al XV secolo, registrato da Chevalier al n° 7852 e da Walther al n° 8165. Sotto, tracciata come rubrica, vi è una breve notizia sui quattro Padri: Ieronimus diu supervixit Ambrosio, certum tamen est quod plus ter quinque annis sibi supervixit Augustinus. Gregorius vero temporaneus illorum non fuit sed longe post natus in anno Domini sexcentesimo sexto decessit.

III. ff. 44v-58v - Hieronymus Stridonius, Epitaphium sanctae Paulae (= BHL 6548)
Titulus sepulcri beate Paule - Epithaphium sancte Paule a sancto Ieronimo editum
segni d'uso Lungo il testo sono vergate annotazioni marginali, segno di un interesse particolare (non accade infatti per tutte le opere contenute nel codice).
epit. inc. Scipio quam genuit Pauli - expl. omne vite sue tempus implevit annos LVI mensibus VIII diebus XXI
inc. Si cuncta mei corporis membra verterentur in linguas - expl. te laudatam, te in Bethleem conditam lector agnoscat
tit. finale Explicit vita beate Paule
Paula Romana vidua: Vita
note È anticipata, sotto il primo dei due titoli riportati, la parte conclusiva dell'opera (epitafio e notizia sulla morte); segue da f. 45, sotto il secondo titolo, tutto il resto del testo, interrotto esattamente dove ha inizio il segmento trasposto al principio (cfr. PL 22,906).

IV. ff. 154v-164 - Vita sancti Hieronymi Stridonii (= BHL 3873)
Vita sancti Ieronimi electa ex eius tractatibus Augustini, Damasi, Conclasii, Gregorii et aliorum patrum
prol.
prol. inc. Beati Ieronimi vitam diversis auctoribus editam cum legissem - expl. a mortis periculo liberavit
inc. Prefatus igitur doctor patre Eusebio genitus est - expl. in universis viis suis, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
note Un segmento dell'opera, da Interea pergit a ad regna caelorum (= PL 22,188-196) è posticipato e inserito dopo evidenter insinuat (ibid., col. 197); il testo riprende quindi eattamente dal punto in cui era stato interrotto, con Scripsit praeterea...

V. ff. 164v-165v - Translatio sancti Hieronymi Stridonii Romam (= BHL 3878)
Qualiter corpus beati Ieronimi delatum est Romam et in basilica beate virginis Marie ante presepe Domini devotissime fuit collocatum
prol.
prol. inc. Inter laudabiles prerogativas - expl. cum delectatione legentibus referamus
inc. Igitur postquam civitas illa sancta Ierusalem - expl. sic tuis precibus Salvatori nostro nos peccatores efficaciter recommenda in celis, ipso concedente qui est super omnia Deus benedictus in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Translatio
note In realtà, anche se rispettiamo qui la scansione tra testo e prologo della voce BHL, nella copia il passaggio avviene una frase prima, come nell'impaginazione di PL 22,237.

VI. ff. 165v-169 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite a beato Ieronimo feliciter prolata
segni d'uso Presenti alcuni segni di NOTA marginali.
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum eremus habitari cepta sit - expl. quomodo in media etate vixit aut quas Sathane pertulerit insidias nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita

VII. ff. 169-172v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita Malchi monachi captivi a beato Ieronimo feliciter prolata
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Marionias XXX ferme milibus ab Antiochia urbe Syrie - expl. et hominem Christo dedito posse mori non posse superari
Malchus captivus mon.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo.

VIII. ff. 172v-179v
Trattato de vita et moribus clericorum attribuito ad Agostino

IX. ff. 179v-180 - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Augustini ad Cyrillum Hierosolymitanum ep. de magnificentiis beati Hieronymi, estratto (= BHL 3867)
De apparitione sancti Ieronimi ad Augustinum
inc. Eodem namque die et hora qua exutus putredinis et immundicie carnis toga Ieronimus sanctissimum vestimentum - expl. aliqualem sumens audatiam tremebunda voce dixi: fas utinam mihi foret
Hieronymus Stridonius: Epistola
note Segmento corrispondente a PL 22,284-285.

X. f. 180r-v
Meditatio attribuita a Bernardo

bibliografia Firenze. BML - Ashburnhamiani, 93-7



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 133

Miscellanea di traduzioni umanistiche di scritti greci, con le vite geronimiane di Malco e Paolo eremita
ca. 1460 (?); orig. Veneto; Bartolomeo Sanvito; Gerolamo Malipiero; Nicola de Villa presbitero
Il codice appare originario dell'area veneta sia per copista che per decorazione. Al f. 68v è vergata la nota di possesso Presbiter Nicholaus de Villa hoc mihi dono dedit s. Hieronymo Maripetro anno Domini 1490 (ma letto anche 1420, con ovvie conseguenze sulla datazione che varia nella bibliografia relativa al manoscritto); resta ignoto se il donatore abbia fatto produrre appositamente il manoscritto o ne fosse già in possesso. Esso appartiene al gruppo dei codici della collezione del marchese Paolino Gianfilippi, in parte acquistata da Guglielmo Libri a Parigi.

I. ff. 1-2v
Estratto dal lessico della Suda
note Il f. 3 resta interamente vuoto.

II. ff. 4-20 - Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444, Oratio ad adolescentes opus Basilii Caesariensis; translatio ex graeco; cum prooemio ad Colucium Salutatum

III. ff. 20-39 - Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444, De tyrannide opus Xenophontis; translatio ex graeco

IV. ff. 39v-45v - Cyriacus Anconitanus n. 1391, m. 1453/1455, De virtutibus et vitiis opus pseudo Aristotelis; translatio ex graeco

VI. ff. 51-58 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita beati Malchi monachi per sanctum Hieronymum edita
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Marionias triginta fere milibus ab Antiochia urbe Syrie - expl. et hominem Christo dedito posse mori non posse superari. Laus summo Deo nostro qui vivit per infinita saeculorum saecula
Malchus captivus mon.: Vita
note Il copista traccia in rosso la prima parola del testo (Maronias) e richiama regolarmente in rosso a margine i nomi geografici e dei personaggi citati.

VII. ff. 58v-67v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Beati Pauli primi heremite vita a beato Hieronymo compilata
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum eremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis. Laus soli Deo altissimo Domino nostro
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Come nel testo precedente, sono richiamati a margine in rosso i nomi geografici e di persona.

VIII. ff. 67v-68
Annotazioni di mano del Malipiero sulla confessione e sui vizi

bibliografia Bibliotheca Basiliana, II, 377 (h3684); Firenze. BML - Ashburnhamiani, 97-8; Umanesimo e Padri, 156-60; Cortesi - Maltese, Ciriaco d'Ancona, 143



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 272

Miscellanea umanistica veronese incentrata su Guarino, aperta dalla Vita Malchi di Gerolamo
ca. 1430-1438; orig. Verona
Codice proveniente dalla collezione Gianfilippi. La datazione è proposta in base al colophon del primo testo, compiuto nel 1430, e alla datatio di una delle lettere di Guarino (testo V) al 1438.

I. ff. 1-8 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia urbe Syrie - expl. et hominem Christo dedito posse mori non posse superari
tit. finale Vita monachi captivi a [marg. sancto] Ieronimo doctore ecclesie conscripta feliciter explicit die sabati XXVI augusti de 1430
Malchus captivus mon.: Vita
note Prologo indistinto dal testo.

II. ff. 8v-12 - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Oratio in principio rhetoricae Veronae mense Ianuarii 1420

III. f. 12v
Carme attribuito a Virgilio de rosa e Carmina de qualitate musarum
note Il secondo testo corrisponde ad Antologia Latina 624.

IV. ff. 13-19v - Georgius Valagussa n. 1428, m. 1464, De vita et felicitate dominae Luciae ad Franciscum Sfortiam, tre carmi in onore di Francesco Sforza

V. ff. 19v-21v - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Epistolae, ep. a Iacopo Foscari, figlio del doge veneziano
note La lettera è datata 1438.

VI. f. 21v
Carmi
note Sono copiati, anepigrafi, un carme anonimo di quattro versi e il carme di Ottaviano corrispondente ad Antologia Latina 664.

VII. ff. 22-32 - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Oratio in funere Iohannis Nicolai de Salernis

VIII. ff. 32v-34v - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Oratio ad Thomam Michael functum praetura militum Veronensi

IX. ff. 34v-37
Guarinus Veronensis, Orazione per il pretore di Verona Paolo Trumo

X. ff. 37-39v - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Laudatio Francisci Pisani, Veronensis praetori a. 1423

XI. ff. 40-41
Guarinus Veronensis, Orazione per Paolo Filippo Guanterio al marchese di Ferrara

XII. ff. 42-57v
Pseudo Alessandro Magno, Epistola ad Aristotele sull'India

XIII. ff. 57v-59v
Carme di un filosofo ad Alessandro Magno

XIV. ff. 59v-61 - Albericus de Marcellisio n. post 1340, m. 6-9-1398, Urbis Veronae congratulatio, dedicata a Can Francesco Ludovico della Scala

XV. f. 61r-v
Epistola a Traiano attribuita a Plutarco
note Seguita da due epitafi di Scipione Africano e Augusto (quest'ultimo corrispondente ad Antologia Latina 655), di altra mano.

XVI. ff. 62-67 - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Epistolae, ep. a Paolo cancelliere di Firenze, a Vitale Miliano prefetto del presidio di Verona e al padre

XVII. ff. 67v-71 - Colucius Salutatus n. 16-2-1332, m. 4-5-1406, Declamatio Lucretiae, suasoria con risposta di Lucrezia

XVIII. ff. 71-76v - Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460, Epistolae, ep. a Poggio e a Cristofalo

XIX. f. 77 - Modius Parmensis magister n. 1325/1330, m. post 1388, Carmina, carme Lingua sussurrantis funesti
note Attribuito a Lovato Lovati, ma identificato dall'editore Garbini (cfr. bibliografia).

XX. ff. 77-79
Guarinus Veronensis, Orazione per il pretore di Verona

XXI. f. 79v
Estratti da due pseudo-epistole ad Aristotele di Filippo e Alessandro

XXII. ff. 79v-82v
Guarinus Veronensis, Orazione a Giovanni conte di Fermo

XXIII. ff. 82v-85v
Guarinus Veronensis, epistola ad Antonio Corbinello de re uxoria
note Testo mutilo per la perdita del bifolio centrale del fascicolo.

XXIV. f. 86
Testo indirizzato a Gesù Cristo con sua risposta
note Frammento non identificato.

XXV. ff. 86-87v
Dodici epigrammi intitolati Epitaphia et monumenta edita in honorem Ciceronis eloquentissimi

XXVI. f. 88r-v - Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459, Epistolae, ep. a Guarino Veronese

XXVII. f. 89r-v - Petrus Paulus Vergerius senior n. 23-7-1370, m. 8-7-1444, Epistolae, ep. a Nicola Leoniceno

XXVIII. ff. 89v-92v
Liber de Phoenice attribuito a Lattanzio
note Testo pubblicato nei Poetae Latini Minores con il n° 37.

bibliografia Bandini, Catalogus, I, 507; Garbini (ed.), Carmi ed epistole, 132-4



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ashburnham 1906

Vitae Patrum e scritti agiografici cisterciensi, di origine claravallense
orig. Clairvaux (Aube), Notre-Dame, abbazia OCist
Il codice assembla otto sezioni, tutte originarie di Clairvaux. Nel margine inferiore del f. 1 era tracciata una nota di possesso ora in parte erasa: Liber sancte [...]; nella sezione VI, ai f. 62 (margine inferiore) e 62v, si legge rispettivamente Liber beate Dei genitricis Marie et beati Bernardi Clarevallensis e Liber Clarevallis ad usum fratris [...] (di nuovo eraso). Tutti i testi sono annotati e punteggiati di manucole, di mano coeva.

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
I. f. 1r-v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, adbreviatio (= BHL 6596)
Vita sancti Pauli primi heremite descrita a beato patre Iheronimo presbitero
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli ( Epitome )
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Questo e i testi che seguono sono abbreviati: il copista segnala i passi dove avviene il salto da un estratto all'altro con un segno a forma di T e glossa personalmente la narrazione con note storiche e lessicali.

II. ff. 2-6v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], adbreviatio (= BHL S 609 c)
Prologus Evagri presbiteri in vita sancti Antonii prius a beato Athanasio episcopo Alexandrie greco descripta stilo, dehinc ab eodem Evagrio in latinum translata
epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio salutem in Domino. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sapientiam
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus ab Egypto oriundus - expl. et nemo alter usque ad hanc diem preter eos ubi sit conditus novit
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. ad imitandum ipsum vel ex parte ut in omnibus clarificetur nomen eius per magistrum et hortatorem et redemptorem et salvatorem nostrum Iesum Christum, cum Spiritu Sancto cui est claritas et perpetua potestas in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Antonii monachi ( Epitome )
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note Il testo è suddiviso in brevi capitoli, tra i quali è contato anche l'epilogo che unisce parti di quello originario e di quello aggiunto dal traduttore.

III. ff. 6v-8v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis, adbreviatio (= BHL 3879)
Prologus sancti Iheronimi in vita sancti Hylarionis monachi
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. cibi potusque placuerunt
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit ex vita sancti Hylarionis a beato Ieronimo descripta ( Epitome )
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
IV. ff. 8v-11v - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., Vita sancti Pachomii abbatis Tabennensis translatio ex graeco, adbreviatio (= BHL 6410)
Vita sancti Pachomii
ep.ded.
ep. ded. inc. Domine ac venerande in Christo quoque magnificentissime Dionisius Evagrius - expl. eo fiunt inimici deteriores
inc. Dominus noster Iesus Christus sapientie fons - expl. quia ipsi debetur omnis laus et gloria in saecula saeculorum
( Epitome )
Pachomius Tabennensis abb.: Vita

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
V. ff. 11v-13v - Euphemius translator fl. ante 870, Vita Basilii Caesareae episcopi opus Amphilochii Iconiensis pseudo; translatio ex graeco, adbreviatio (= BHL 1023)
Prologus Amphilochii Yconii episcopi in ex vita et ex miraculis sancti Basilii
prol.
prol. inc. Dilectissimi, non erat indecorum filios fideles patris contristari defunctione - expl. virtutes ipsius enarrantes
inc. Basilius itaque solus ut sic dicam equalem et decentem ostendit in terra vitam - expl. secundum operationem Spiritus Sancti conscripta cum eo in celesti libro in gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre est gloria similis et Sancto ac vivifico Spiritu nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Basilii ( Epitome )
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

VI. ff. 13v-17v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii, adbreviatio (= BHL 4388)
Prologus Anastasii ad Nicholaum papam in vita sancti Iohannis eleemosinarii Alexandrini archiepiscopi
prol.
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. sed quid translatum sit
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. ad memoriam studuimus revocare
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. reliquie suavitate profluant unguentorum ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Iohannis eleemosinarii
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.

U.C. I, ff. 1-19; sec. XIII-XIV
VII. ff. 17v-18v - Antonius hagiographus fl. saec. V, Vita Symeonis Stylitae senioris, adbreviatio (cfr. BHL 7959)
Ex vita sancti Symeonis qui stetit in columpnis
inc. Sancte recordationis beatus Symeon cuius depositionem hodie celebramus - expl. celebratur autem dies depositionis beatissimi Symeonis nonas ianuarii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
tit. finale Explicit ex vita sancti Symeonis qui stetit in columpnis annis XLVI
Symeon stylita senior: Vita

VIII. ff. 18v-19 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab., adbreviatio (= BHL 3189)
Prologus in actibus sancti Frontonii quos scripsit sanctus Iheronimus
prol.
prol. inc. Quoniam sepe desideratis audire - expl. quoniam satis edificat monachos presens opusculum
inc. Igitur Frontonius verax Dei servus - expl. hec Antonio imperante gesta sunt decimo et tertio anno imperii eius
tit. finale Explicit ex vita sancti Frontonii
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

IX. f. 19r-v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi, adbreviatio (= BHL 5190)
Ex narratione sancti Iheronimi de captivo monacho Malcho
inc. Qui legis imitare quod legis. Dum apud Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de captivo monacho Malcho
Malchus captivus mon.: Vita

U.C. II, ff. 20-27; sec. XIII-XIV
X. ff. 20-23 - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
Passio sancti Iacobi martyris qui dicitur Intercisus
inc. Temporibus Hisdigerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie dat suis martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio

U.C. II, ff. 20-27; sec. XIII-XIV
XI. ff. 23v-27 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. [perperam Trasamundo Claraevallensi adscripta] (= BHL 201)
Passio sancti Albini martyris cuius miri actus leguntur
inc. Erat olim in partibus Aquilonis homo quidam potens et nobilis qui et gloria preminebat - expl. a nostris facinoris ablui et super nivem dealbari, prestante Domino nostro Iesu Christo qui tecum et cum Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Albanus Hungariae rex ficticius mart.
note Parte del foglio finale e il verso rimangono vuoti.

U.C. III, ff. 28-35; sec. XIV
XII. ff. 28-34v - Vita sancti Petri Iuliacensis prioris (= BHL 6715)
inc. Beatus Petrus Anglice regionis indigena - expl. qui mox ut ibi dormivit manus lese sanitatem recepit
Petrus Iuliacensis prope Molismum prior m. 1136: Vita
note Nel margine superiore una mano più recente titola così il testo anepigrafo: Vita sanctissimi Petri qui cum sanctissimo Stephano tertio Cisterciensi abbati de Anglia in Galliam venit et cum eo factus est monachus Molismensis. Parte del f. 34v e tutto il f. 35 restano vuoti.

U.C. IV, ff. 36-44; sec. XIII-XIV
XIII. ff. 36-44v - Iohannes Eremita fl. ante 1150, m. 12-11-1179, Vita sancti Bernardi Claraevallensis (= BHL 1234)
Epistola Iohannis Heremite ad Petrum Tusculanensem episcopum de vita beati patris nostri Bernardi primi Clarevallensis abbatis
prol., ep.ded.
ep. ded. I inc. Iuxta petitionem et desiderium vestrum - expl. ut inchoator et consummator huius operis
ep. ded. II inc. Petis a me, miles Christi - expl. divina illi sese proderent sacramenta
prol. inc. Qui vitas sanctorum, fratres carissimi, vult scribere - expl. sicut decet de beato viro dicere que vera sunt
inc. Beatissimus igitur Bernardus in pago Lingonensi Fontanis oppido - expl. et ceteri qui presentes aderant plurimum edificati fuerunt
note Come nei casi precedenti, parte del foglio finale resta vuota.

U.C. V, ff. 45-52; sec. XIII-XIV
XIV. ff. 45-52v - Chronicon Claraevallense, estratti
Ascelina Cisterciensis virgo OCist saec. XII, Hemelina Cisterciensis conversa m. ca. 1178
note Sono raccolti estratti dal 1147 al 1192, mescolati ad altri dal Liber miraculorum di Gossuino relativi a santa Emelina (f. 46, cfr. BHL S 721 b) e sancta Ascelina (ff. 47v-49, cfr. BHL 3802).

U.C. VI, ff. 53-62; sec. XIII-XIV
XV. ff. 53-62
Estratti morali e disciplinari (i sette vizi, la confessione)
note La sezione ha inizio acefala e doveva costituire l'ultima parte di un codice originario: al f. 62 e 62v si leggono infatti gli ex libris riportati nella nota iniziale.

U.C. VII, ff. 63-78; sec. XIII-XIV
XVI. ff. 63-77v - Caesarius Heisterbacensis prior n. 1180 ca., m. post 1240, Dialogus miraculorum aa. 1219-1223, estratti
note Rimane vuoto il f. 78r-v.

U.C. VIII, ff. 79-84; sec. XIII-XIV
XVII. ff. 79-84v
Raccolta di miracoli di monaci cisterciensi
prol.
prol. inc. Ab initio fundationis domus nostre constat hoc in loco viros fuisse magnificos - expl. digni non erant eos turbis apponere
inc. Homo magnus dominus castri de Malberg vir dives - expl. quin ser Brundanus maledictionis sermonem proferebat

bibliografia Catalogue of the manuscripts at Ashburnham Place, s.p.; Mula, Gossuinus, 91-4; Narducci, Indici alfabetici per autori e per soggetti, 83



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 238

Vitae Patrum
sec. XII; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Acefalo e mutilo, il manoscritto appare comunque per la perfetta coincidenza della parte conservata gemello del ms. Pl. 19. 16.

I. ff. 1-20v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco], acefala (= BHL 609)
epilogo
inc. est pandere. Sed nec tunc cessavit infatigabilis adversarius - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. atque eiciant deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite
struttura La narrazione era suddivisa in lectiones, della quali sopravvivono parte della settima, l'ottava e la nona.
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epilogo è indistinto dalla narrazione, la cui prima parte è perduta: il testo sopravvive dalla seconda frase del cap. X (= PL 73,133A).

II. ff. 20v-30v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hilarionis monachi
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scelleos canes opturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis
struttura Il testo è suddiviso in dodici lectiones.
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

III. ff. 30v-33 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monachi captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de monacho captivo
Malchus captivus mon.: Vita

IV. ff. 33-69 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita sanctorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire - expl. et perfecte patientie palmam requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura Come in altre copie (Pl. 19. 16, 10 sin. 9 e 34 sin. 1), la raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 34-41, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita Iohannis heremite
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 41-47, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 47-48, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 48-51, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


5. ff. 51-52, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 52-53v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Eleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 53v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno, con una titolatura finale riferita al solo Elia.


8. ff. 53v-54v, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 54, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communionis Christi
tit. finale Explicit de Eulogio


10. ff. 54-55, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apelle
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientium vix credibile
tit. finale Explicit de ApelleVita


11. ff. 55-57, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Deum
tit. finale Explicit de Paphnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. f. 57r-v, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isydori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Ysidori monasterioVita


13. ff. 57v-58, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


14. f. 58r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martire
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. etiam vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martire
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 58v-59, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbytero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro presbytero


16. f. 59r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum in omnibus Aegypti monasteriis locum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. f. 59v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 59v-60v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesset perciperent


19. f. 60v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 60v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 60v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Origenis nomine - expl. que ab eo narrabantur videretur posteris


22. ff. 60v-61, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


23. ff. 61-62, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis et cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 62-63v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macarius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum ex Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. ff. 63v-64, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 64-65v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 65v-66, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 66r + epil. f. 66r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata fuisse
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. La copia procede quindi con gli altri capitoli (dal 2 al 6) omessi in precedenza.


29. ff. 66v-67v, cap. 2 (Or)
tit. De Or abbate
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam mirabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or


30. ff. 67v-68, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 68, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. f. 68r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. ff. 68v-69, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxorincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirinchum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes

V. ff. 69-75v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532)
note Come nei mss. Pl. 10 sin. 9, 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen, che omette però questo manoscritto nella sua recensio), ossia i capp. 18, 19 e 25.


1. ff. 69-73, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter fuit vidi - expl. pauca de multis ex factis Macarii vel dictis significavi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 73-74v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. Vita de Moyses
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquit
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 74v-75v, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente

VI. ff. 75v-81 - Hieronymus Stridonius, Epistolae, tre epp. (a Eustochio, Pammachio e Oceano, Oceano)

VII. ff. 81-86 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL S 2723)
Vita beate Euphrosine virginis
inc. Fuit vir quidam habitans in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebrant in eodem cenobio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium eius Iesum Christum una cum Sancto Spiritu cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit de Euphrosina
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

VIII. ff. 86-87 - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate virginis Marine
inc. Erat quidam homo secularis habens unicam filiam parvulam - expl. oratione sancte virginis multa facit mirabilia, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

IX. ff. 87-95v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL S 5417 a)
Vita Marie Egiptiace
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. nihil eis abscondens de ea que audierat et viderat
tit. finale Explicit de Maria
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

X. ff. 96-97 - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL S 8012 a)
Vita Taises meretricis
inc. Quedam fuit meretrix nomine Tayses tante pulchritudinis ut multi propter eam venditis substantiis suis ad ultimam pervenirent paupertatem - expl. ut cum ea simul Dominum Iesum Christum glorificemus qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XI. ff. 97-127v - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388)
Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cypriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
prol., epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciteque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverat
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor imperium nunc et semper in saecula saeculorum
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Come nelle altre copie qui censite, il prologo è impaginato come cap. 1 e tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'explicit del prologo stesso non corrisponde a quello abituale, ma si riscontra anche nella coppia di mss. Pl. 10 sin. 9 e Pl. 34 sin. 1.

XII. f. 127v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf., mutila (cfr. BHL 288 / 290)
De Alexio filius Eufiminiani [corr. Eufimiani]
inc. Erat vir nomine ipsius Heuphimianus bene consulens et timens Deum in civitate Roma - expl. antecedebat autem in conspectu eius preceptum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
note Le voci indicate si avvicinano all'incipit della versione del testo qui presente, quasi identica a quella del ms. Conv. Soppr. 474, oltre che del gemello Pl. 19. 16. La perdita dell'ultimo foglio del quaternione fa sì che sopravviva solo un breve frammento iniziale. Un correttore agisce sulla rubrica eliminando la sillaba interna ni e aggiunge nell'interlinea le parole: Rome magnus et nobilissimus dopo vir dell'inizio, basandosi evidentemente su un modello differente dall'antigrafo di base della copia.

XIII. ff. 128-135v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco, mutila (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi [et monachi a. m.]
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, magestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. cumque imperator pre furore exestuaret et cogitaret quali
struttura Il testo, mutilo per la perdita della parte finale del codice, è suddiviso in otto lezioni.
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 567-70r; Frioli, Vallombrosa, 534 e 539-41



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 314

Vitae Patrum, cui è aggiunto un testo su S. Stefano
prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
La prima parte del manoscritto è costituita da fogli di restauro: un quaternione (ff. 1-8) e un bifolio (ff. 9 e 16) che funge da esterno del quaternione successivo, i cui tre bifoli interni (ff. 10-15) sono conservati dal manoscritto base più antico. È possibile che il primo testo relativo a Stefano, privo di nesso con il resto della raccolta, sia stato aggiunto al momento dell'operazione di ripristino dell'inizio danneggiato: questo potrebbe fornire un'indizio sulla sede del restauro, da ricercarsi in un ente particolarmente devoto al santo.

U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
U.C. I, ff. 1-9 e 16; sec. XIV
I. ff. 1-2v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
Inventio corporis sancti Stephani prothomartyris et sociorum eius
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitandi mundo aperire dignatus in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio

II. ff. 2v-6v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sanctorum patrum et primo vita sancti Pauli primi heremite
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso a margine in otto lezioni.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita sancti Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il passaggio tra prologo e testo è erroneamente anticipato. Come in molti dei codici qui censiti, in apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, che circolava spesso attribuita a Gerolamo.

U.C. II, ff. 10-15 e 17-182; sec. XI ex.; orig. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
III. ff. 7-36v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Epistola Evagrii presbyteri qui transtulit vitam sancti Antonii ad Carinum directa
suddivisione lectiones Una mano diversa da quelle dei primi due testi divide anche questo in lectiones, ma in numero di nove.
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Carino filio salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note Il testo è interessato dal passaggio tra l'unità di restauro e quella originaria: nel cap. 9 cade il passaggio tra il f. 9v, primo del secondo fascicolo misto, e i ff. 10-15, recuperati dal codice più antico; nel cap. 29 l'ulteriore passaggio da questi al f. 16 (solidale con il f. 9), che chiude il quaternione; nel cap. 33 il passaggio al f. 17 dell'unità più antica.

IV. ff. 36v-50 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
suddivisione lectiones Suddivisa in dodici lezioni a margine da una mano ancora differente dalle precedenti.
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

V. ff. 50-53v - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita

VI. ff. 53v-55v - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi suis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VII. ff. 56-99v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus Rufini presbyteri in vita sanctorum patrum
prol., epilogo , tabula
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta anticipando i capp. 18-29 dopo il cap. 6; assenti il monastero di Isidoro, Piamone e Giovanni (capp. 17, 32 e 33).
note Ai ff. 56-57v è stilato l'indice dell'opera.


1. ff. 57v-66v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 66v-68, cap. 2 (Or)
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Hor nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Or abbate


3. f. 68r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaidam etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


4. f. 68v, cap. 4 (Beno)
tit. De abbate Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de abbate Beno


5. ff. 68-69v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Oxirincho


6. f. 69r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone


7. ff. 69v-76v, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


8. ff. 76v-78, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


9. ff. 78-82, cap. 9 (Copres)
tit. De Coprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CopreteVita


10. ff. 82-83, cap. 10 (Siro)
tit. De abbate Siro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abba, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


11. ff. 83-85, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


12. f. 85, cap. 18 (Serapione)
tit. De Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant
tit. finale Explicit de Serapione


13. ff. 85v-86v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio martyre
inc. Tradebant ergo seniores fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio martyre
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


14. f. 86v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


15. f. 87r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De Nitrie loco
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


16. f. 87v, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


17. ff. 87v-89v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperent


18. f. 89v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


19. f. 89v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam


20. f. 89v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulus Antonii Iurgenus nomine - expl. que ab eo narrabantur poteris


21. ff. 89v-90, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum et verborum positi capiebant


22. ff. 90-91v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam et cetera eius opera noscantur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


23. ff. 91v-93v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in decimo libro Ecclesiastice Hystorie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


24. f. 93v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helia
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Heliam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo sono aggregati di seguito i capp. 13 e 14 come se costituissero un'unità, con titolatura finale riferita ancora al solo Elia.


25. ff. 93v-94, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


26. f. 94, cap. 14 (Eulogio)
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de Elia


27. ff. 94-95v, cap. 15 (Apelle)
tit. De Apellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de ApellenVita


28. ff. 95v-97v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et laudantibus Deum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


29. ff. 97v-98, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone I monacho [a. m.]
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. sanitas redditur
tit. finale Explicit de Ammone
note Il testo si arresta con il periodo 2,3 nella ripartizione dell'edizione Schultz-Flügel (p. 377 l. 29; cfr. anche PL 21,456C).


30. ff. 98-99v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice [a. m.]
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita

VIII. ff. 99v-182v - Apophthegmata Patrum, estratti varii


1. ff. 99v-102 (= BHL 6526)
tit. Verba seniorum
inc. Quidam sanctorum seniorum patrum interrogantibus se monachis - expl. misericordiam Domini nostri Iesu Christi
note Estratto dall'inizio al cap. 13 (explicit = PL 73,746B) nella versione di Rufino.


2. ff. 102-107v, episodi relativi a Macario Egizio
tit. Adortationes sanctorum patrum
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. egressus sum et factus sum monachus
note Estratto parzialmente coincidente con quello dei mss. Pl. 10 sin. 9 e 34 sin. 1, dove segue i capp. IX e X dell'Historia Lausiaca (versione II) sui due Macarii.


3. ff. 107v-182v (= BHL 6527 / 6525)
tit. Adortationes sanctorum patrum ad perfectiones monachorum
inc. Interrogavit quidam abbatem Antonium dicens - expl. locus ille grato odore repletus est
note Mentre l'inizio corrisponde alla prima voce BHL (i Verba seniorum nella versione di Pelagio), l'explicit ha riscontro nella versione rufiniana (= PL 73,794A), nel capitolo De humilitate secondo la ripartizione data dal manoscritto. Si tratta forse di una redazione mista.

bibliografia Del Furia, Supplementum BML, III, 573-4; Frioli, Vallombrosa, 524



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Fies. 27

Silloge di scritti di Gerolamo (tra cui le vite di Malco e Paolo Eremita e la pseudepigrafa epistola sull'Assunzione) e di testi agiografici a lui relativi
ca. 1463-1464; orig. Firenze; prov. Badia Fiesolana (Fiesole, Firenze), San Bartolomeo, abbazia (postea OSB, deinde CRLat) ; Cosimo de' Medici (1389-1464); Hubertus W.
Il codice appartiene al gruppo di duecento commissionati da Cosimo il Vecchio a Vespasiano da Bisticci per dotare la Badia di Fiesole, e realizzati nei ventidue mesi tra il marzo 1463 e il 1464. La memoria di tale dono è vergata al f. IVv (di mano di Ormanno di Erford) insieme alla nota di possesso dell'abbazia e all'indice: Quanta sit observantia divini cultus et in hos religiosos viros canonicos regulares beneficentia clarissimi viri Cosme de Medicis tum he sacre edes ab eo magnificentissime condite tum hoc Ieronimi volumen et alia permulta que ad vitam necessariam pertinent suis sumptibus comparata documento esse possint (...).

I. ff. 1-173v - Hieronymus Stridonius, Epistolae, sermoni e scritti varii
note Presenti anche lettere o opuscoli scambiati con Gerolamo da Damaso, Rufino, Agostino (tra i quali l'apologia Contra Rufinum: ai ff. 23-32 il libro III, ai ff. 42v-47v i libri I-II).

II. ff. 174-180v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
Sermo beati Ieronimi ad paulam et Eustochium de assumptione beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloriam
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola

III. ff. 180v-181v
Rimprovero ai monaci attribuito a Gerolamo
note Lo stesso testo pseudoepigrafo si trova nel ms. San Marco 502.

IV. ff. 181v-183 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
De monacho captivo Ieronimi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portu in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia urbe Sirie - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
Malchus captivus mon.: Vita
note Prologo e testo sono indistinti.

V. ff. 183-187
Opuscoli diversi attribuiti a Gerolamo e elenco delle sue opere

VI. ff. 187-211v - Hieronymus Stridonius, Dialogus adversus Pelagianos sub persona Attici catholici et Critobuli haeretici

VII. ff. 212-214 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
Vita Pauli primi Heremite
prol.
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite scripta a beato Hieronymo
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita

VIII. ff. 214-216 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [perperam Eusebio Cremonensi adscripta] (= BHL 3875)
Vita et obitus beati Hieronymi - Sequitur quomodo translatum fuit Romam corpus eius - Epytaphium beati Hieronymi
additamentum, epitafio
inc. Hieronymus Eusebii viri nobilis filius ab oppido Stridonis quod Dalmatie et Pannonie confinia tenet exstitit oriundus - expl. que divinam laudem imitatur Hieronyme vacans nomine vero. Gloria Patrem genitumque Flamen tres coequales veneremur eque unus et verus Deus atque trinus omnes per evum
translatio inc. Post mortem gloriosi Hieronymi multo post tempore Hierusalem occupatur - expl. magnis preconiis extulit et devotissime laudavit
epit. inc. Hic dux doctorum iacet et flos presbiterorum - expl. hic tu discrete catholice sive facete dic veniens ave desuper ire cave
Hieronymus Stridonius: Vita
note Versione interpolata con materiale aggiuntivo; la chiusa differisce da quella della voce BHL. Il testo è seguito da una breve sintesi della traslazione e da un epitafio metrico non registrati in BHL, dotati entrambi di una propria titolatura. Il ciclo agiografico su Gerolamo prosegue con altri testi che, come evidenzia la titolatura finale dell'ultimo, sono concepiti come un unico dossier.

IX. ff. 216-230v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Eusebii de morte Hieronymi (= BHL 3866)
Epistola beati Eusebii discipuli Hieronymi quam scripsit Damaso episcopo et Theodosio senatori Romanorum de morte eiusdem beati Hieronymi
inc. Patri reverendissimo Damaso episcopo et probissimo Theodonio Romanorum senatori - expl. et in futuro gaudia que iam tu possides adipisci
Hieronymus Stridonius: Epistola
note Il cap. 55 e parte del 56 sono abbreviati (in corrispondenza di PL 22,277) con una frase di cerniera; il testo riprende da Adsint hodie sancte matri ecclesie pro tanti filii recessu pie lacrime, con la titolatura Planctus Eusebii discipuli beati Hieronymi.

X. ff. 230v-233 - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Augustini ad Cyrillum Hierosolymitanum ep. de magnificentiis beati Hieronymi (= BHL 3867)
Epistola beati Augustini ad beatum Cyrillum Ierosolimitanum episcopum de beato Hieronymo
inc. Gloriosissimi Christiane fidei athlete sancte matris ecclesie lapidis angularis - expl. Non enim suo aliqualiter defraudatur desiderio
Hieronymus Stridonius: Epistola

XI. ff. 233-238v - Iohannes Noviforensis n. ante 1320, m. 24-12-1380, Epistola pseudo-Cyrilli ad Augustinum de miraculis Hieronymi (= BHL 3868)
Prologus episcopi Cyrilli ad beatum Augustinum de miraculis beati Hieronymi
inc. Venerabili viro episcoporum eximio Augustino Hipponensi presuli Cyrillus Ierosolimitanus pontifex - expl. quatenus a populo reliquie sanctissime viderentur
tit. finale Explicit vita et obitus gloriosi Hieronymi cum multis eiusdem miraculis
Hieronymus Stridonius: Epistola
note Il testo si interrompe in corrispondenza di PL 22,325 nel cap. 26 (penultimo).

XII. ff. 238v-249v - Hieronymus Stridonius, Liber ad Pammachium contra Iohannem Hierosolymitanum et Rufinum

XIII. ff. 249v-256 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus est vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

XIV. ff. 256-268
Didimo Alessandrino, Liber de Spiritu Sancto nella traduzione di Gerolamo

bibliografia Firenze. BML - Umanisti e Agostino, 188-91; Firenze. Miniatura del Rinascimento, I 556; Hieronyumus, Contra Rufinum, 14*; Bandini, Leopoldina, II, 669-680; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I p. 294



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Fies. 34

Vitae Patrum
a. 1464; orig. Firenze; Girolamo da Matelica; Vespasiano da Bisticci cartolaio

I. ff. 1-4 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio sancti Hieronimi presbiteri de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita Pauli primi Heremite a sancto Hieronimo conscripta
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis
tit. finale Explicit de sancto Paulo primo heremita
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri, prima della titolatura e del prologo propri della vita di Paolo, si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, attribuita a Gerolamo, come accade in molte delle raccolte di Vitae Patrum. L'intero codice è concepito come raccolta in quattro libri, come chiarisce la tabula analitica dei contenuti stilata nei fogli di guardia originari (numerati A-D). Il copista correda ogni testo di riprese marginali dei nomi e argomenti in rosso; presenti anche note, sia in rosso che in inchiostro normale, sui contenuti.

II. ff. 4-24 - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus sancti Athanasii episcopi in vita beati Antonii abbatis ab ipso in greco edita, translata vero in latinum a predicto Evagrio
prol., epilogo , notitia , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Episcopus Athanasius ad peregrinos monachos. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kalendas februarias recessit a seculo et vivet semper cum Deo in saecula saeculorum
not. inc. Antonius moritur anno Domini CCCLVIII etatis sue anno CV post quem Sarmata, Amathas et Macharius insignes habentur
tit. finale Explicit vita sancti Antonii heremite edita a beato Athanasio episcopo Alexandrino
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note La titolatura riportata fa riferimento all'epistola di Evagrio che precede. Dopo la titolatura finale è aggiunta la notitia sulla morte di Antonio.

III. ff. 24-32v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prologus sancti Hieronimi presbiteri in vita sancti Hilarionis heremite
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion igitur ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita sancti Hilarionis eremite edita a beato Hieronimo quam Sophronius auditor Hieronimi vir apprime eruditus de latino in grecum eleganti sermone transtulit ut ipse Hieronimus in libro de viris illustribus asserit
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 33-62 - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Prologus in vitis sanctorum patrum in Egypto degentium
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes homines salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam non requirant
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et tanta nobis ostendit mirabilia. Ipsi gloria et honor in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber primus vitae sanctorum patrum
note Il prologo occupa il f. 33r-v, l'epilogo i ff. 61v-62. Come in altre copie qui censite, il gruppo di capitoli dal 2 al 6 è omesso e inserito oltre: qui la trasposizione li colloca però prima del capitolo finale, mentre abitualmente si trovano in ultima sede, dopo l'epilogo stesso.


1. ff. 33v-40, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. De beato Iohanne abbate intercluso
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum nostri operis - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de beato Iohanne anachorita
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 40-44, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De sancto Appollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaydam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de sancto Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 44-45, cap. 8 (Ammone)
tit. De beato Ammone viro sanctissimo
inc. Que audivimus de Ammone quondam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de beato AmmoneVita


4. ff. 45-47v, cap. 9 (Copres)
tit. De beato Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinisVita
note Il capitolo subisce un particolare trattamento da parte del copista. Dopo aver trascritto le prime righe (fino a ad comparationem sanctorum patrum, = ed. Schulz-Flügel, p. 311 l. 13, o PL 21,422B), le circonda da un riquadro di espunzione annotando a margine: Vacat hoc capitulum. Error fuit in exemplari. Exemplar est in monasterio Angelorum Florentie nec dicebatur in margine de errore sed correxi et signavi manu mea ne alius silenter erret; poco sotto aggiunge: Nota quod hec legenda beati Compretis non est completa hic. Sed quere post duo folia et invenies. Sotto è copiato, con titolatura propria, il segmento dello stesso capitolo relativo a Muzio, che segue direttamente la prima parte qui espunta, fino a per eum Dominus (ibid., rispettivamente p. 318 l. 153 o col. 425C); a f. 46v, cui lo scriba aveva rimandato, riprende da capo la trascrizione del capitolo, cui è sottratta la sezione su Muzio così anticipata. Non vi sono altre occorrenze di questa estrapolazione nei codici qui censiti.


5. ff. 47v-48v, cap. 10 (Siro)
tit. De beato Syro abbate
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabatVita
note La sezione su Anuph, da Dum ergo iter alla fine (= ed. Schulz-Flügel, p. 324 l. 21, o PL 21,428B), è separata con titolo proprio.


6. ff. 48v-49v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De beato Heleno abbate
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 49v, cap. 12 (Elia)
tit. De beato Helya abbate
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibebatur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13 come fossero tutt'uno.


8. ff. 49v-50, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaide vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente


9. f. 50, cap. 14 (Eulogio)
tit. De beato Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum patrem Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi Domini nostriVita


10. ff. 50-51, cap. 15 (Apelle)
tit. De beato Apellen
inc. Vidimus et alium presbiterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibileVita


11. ff. 51-52v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De beato Paphnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Paphnutii hominis Dei - expl. ymnum canentibus et collaudantibus Dominum
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 52v-53, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De beato Ysidoro
inc. Vidimus apud Thebaydam et Ysidori nominatissimum monasterium - expl. ad hoc ipsum recumbans spiritum letus emittitVita


13. f. 53, cap. 18 (Serapione)
tit. De beato Serapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapyon quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt putant


14. f. 53r-v, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio monacho et martyre
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Appollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. ff. 53v-54, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De beato Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaydam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expetenda est


16. f. 54r-v, cap. 21 (la Nitria)
tit. De monachis et monasteriis ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia


17. f. 54v, cap. 22 (località di Cellia)
tit. De Cellia
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam suam offert


18. ff. 54v-55, cap. 23 (Ammonio)
tit. De Ammonio
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse prospicerent


19. f. 55, cap. 24 (Didimo)
tit. De Didimo
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil mali ab eis omnino pateretur


20. f. 55, cap. 25 (Cronio)
tit. De beato Cronio
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratiam vidimus immensam


21. f. 55, cap. 26 (Origene)
tit. De beato Origene discipulo sancti Antonii
inc. Erat autem et alius adhuc ex discipulis Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur putares


22. f. 55r-v, cap. 27 (Evagrio)
tit. De beato Evagrio
inc. Vidimus ibi et sapientissimum virum - expl. in divinorum meditatione verborum positi capiebant


23. ff. 55v-56v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
tit. De duobus Machariis - De beato Machario discipulo sancti Antonii
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.
note Le prime tre frasi del capitolo, fino a hereditatem gratiarum et virtutum beati Antonii possidebat, sono separate sotto il titolo comune; il resto segue la titolatura specifica per il primo Macario.


24. ff. 56v-57v, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
tit. De Machario Alexandrino
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Hystorie qui requirat inveniet inserta
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


25. ff. 57v-58, cap. 30 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur


26. ff. 58-59, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De beato Paulo simplice
inc. Fuit autem quidam inter discipulos beati Antonii nomine Paulus - expl. et statim curatus est rabidus
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. f. 59r-v, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De beato Piamone
inc. Non autem mihi videtur dignum eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. ff. 59v-60, cap. 2 (Or)
tit. De beato Hor
inc. Vidimus et alium apud Thebaydam venerabilem virum Hor nomine - expl. in ymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
note I capitoli dal 2 al 6, omessi in precedenza, sono qui recuperati.


29. f. 60r-v, cap. 3 (Ammone)
tit. De beato Ammone
inc. Vidimus autem in Thebaida etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et manibus


30. f. 60v, cap. 4 (Beno)
tit. De beato Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. corcodrillum ab eo alio tempore fugatum perhibebant


31. ff. 60v-61, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De civitate que appellatur Oxirincus monasteriis adornata
inc. Venimus autem ad civitatem quamdam Thebaydis nomine Oxirincum - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de civitate Oxirinco


32. f. 61r-v, cap. 6 (Teone)
tit. De beato Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur


33. f. 61v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De beato Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est

V. ff. 62-104v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca (= BHL 6533)
Epistola sancti Paschasii dyaconi in secundo libro vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus - Prefatio Heraclii directa ad Lausum prepositum palatii
ep.ded.
ep. ded. inc. Domino sancto semper carissimo Eusebio presbytero Pascasius dyaconus frater in Christo. Carissime, dum nos peritie tue facundia - expl. sed optatis excessibus eatenus ampliatur
prol. inc. In hoc libro quem de vita sanctorum patrum scripturi sumus - expl. ad recuperationem vite nobilioris reversos
inc. Cum primo Alexandriam attigi civitatem - expl. in nullum minorem te erga amorem Dei timoremque fecerunt
tit. finale Explicit liber secundus vite sanctorum patrum qui appellatur Paradisus
note Il testo, presente nella recensio I, si interrompe due righe prima della fine dell'opera (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 694).

VI. ff. 104v-107 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Tractatus sancti Hieronimi de Malcho monacho captivo
prol.
prol. inc. Qui in navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit de Malcho monacho captivo legenda per gloriosum Hieronimum edita
Malchus captivus mon.: Vita

VII. f. 107r-v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, De corpore et sanguine Domini, XIV 5
note Segue un foglio vuoto non numerato, che conclude il fascicolo.

VIII. ff. 108-115v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
Liber tertius sanctorum patrum - Vita sancti Abrahe monachi edita a sancto Ephrem diacono - de nepte Abrahe
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue haberet hospitio
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Abrahe solitarii
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita
note Si apre con questo testo il terzo dei quattro libri nei quali si intendono distribuite le Vitae Patrum nel codice, come dichiara il titolo complessivo che precede. Le due parti dell'opera sono distinte con una titolatura specifica per la seconda relativa a Maria, al f. 112.

IX. ff. 115v-117 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita sancti Frontonii abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consumat
tit. finale Explicit vita sancti Frontonii abbatis
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

X. ff. 117-187 - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano. Sono richiamati a margine i nomi dei narratori che si avvicendano lungo i varii estratti.


1. f. 117r-v - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
additamentum
tit. De beato Martino monacho et quibusdam aliis sanctis viris
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
addit. inc. Longum est si omnia cupiam referre que vidi - expl. vel quilibet alius cibus ministratur
tit. finale Explicit de beato Martino
note Estratto ricorrente nei manoscritti di Vitae Patrum qui censiti, che abitualmente si colloca in mezzo agli estratti dall'Historia Lausiaca (cfr. il ms. Calci 1, item VIII 8). In questo caso esso apre invece la serie degli apoftegmi, a sua volta ricorrente. Il testo è seguito da un breve estratto senza titolo dagli excerpta di Severo e Cassiano (= BHL 6526), comprendente l'ultima frase del cap. III e il primo paragrafo del IV (= PL 73,818B-C).


2. ff. 117v-120 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Plura de diversis sanctis patribus
inc. Casu vero per illos dies - expl. proxima mors omni die
note Il primo della serie di estratti coincide con il cap. V degli excerpta da Severo e Cassiano (= PL 73,818D), l'ultimo con il cap. 8 del lib. I della versione pelagiana dei Verba seniorum (= ibid., col. 856A).


3. ff. 120-123v, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
tit. De duobus Machariis sanctis
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
tit. finale Explicit de Machariis
note Si susseguono estratti dai Verba seniorum di provenienza mista: il primo corrisponde al cap. III 4 della versione di Giovanni Subdiacono (BHL 6529: cfr. PL 73,1006C-1007B), cui segue il cap. 195 della versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,802A) o XCIII 11 in quella di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I pp. 321-4); l'ultimo è il cap. III 16 della versione precedente (cfr. ibid., col. 1013D).


4. ff. 123v-125 (= BHL 6526 / 6527)
tit. Gesta et dicta Antonii abbatis
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de beato Antonio abbate
note L'estratto ha inizio con il cap. 55 degli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526: cfr. PL 73,848A) e si conclude con il cap. X 3 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,912D).


5. ff. 125v-127 (= BHL 6525)
tit. De sancto Arsenio abbate
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de sancto Arsenio
note L'inizio corrisponde al cap. 190 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (cfr. PL 73,801A), o XCIII 3 nella versione di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I p. 318); non identificabile l'explicit.


6. ff. 127-128v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri suo
tit. finale Explicit de beato Pastore
note L'estratto ha inizio con il cap. XV 30 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,960A) e termina con il cap. II 10 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1002D).


7. ff. 128v-129 (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione viro sanctissimo
inc. Abbas Besarion dum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de beato Besarione abbate
note Estratti dalla versione di Rufino: il primo corrisponde al cap. 194 (cfr. PL 73,801D), l'ultimo al cap. 121 (ibid., col. 783C).


8. ff. 129-130v (= BHL 6525)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. de quibusdam herbis terre
note L'estratto ha inizio con il cap. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,805B); non identificato l'explicit.


9. ff. 130v-133 (= BHL 6525)
tit. De septem sanctissimis patribus heremitis
inc. Fuerunt et alii similiter septem probatissimi viri - expl. abiit ad cellam suam
note Il primo della serie di estratti corrisponde al cap. 200 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (= PL 73,804C), l'ultimo al cap. 93 del lib. X della versione di Pelagio (= ibid., col. 929D).


10. ff. 133-138 (= BHL 6530)
tit. De quodam abbate misericorde
inc. Senex quidam cum alio fratre - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note L'estratto si conclude con il cap. IV 37 dei Verba seniorum nella versione di Giovanni (cfr. PL 73,1022B).


11. ff. 138-139 (cfr. BHL 6527)
tit. Dicta et admonitiones sancte Syncletice
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. per voluntariam paupertatem amplius confirmati sunt
note L'estratto presenta somiglianze con i Verba seniorum nella versione di Pelagio, lib. VI cap. 13 (cfr. PL 73,891A).


12. ff. 139-167v (= BHL 6538)
tit. Dicta nobilia multorum sanctorum patrum
inc. Interrogatus abbas Iohannes in transitu suo a discipulis suis - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
tit. finale Explicit liber tertius vite sanctorum patrum
note Sono riportati l'ultimo capitolo e i parr. XXII 1-12 di quelle che la voce BHL definisce Breviores sententiae de conversatione Patrum Aegyptiorum, che costituiscono il libro V della prima e della terza forma di edizione delle Vitae Patrum, non pubblicato da Rosweyde.


13. ff. 167v-177 (= BHL 6526)
tit. Liber quartus vite sanctorum patrum
inc. Sunt preterea quedam in ipso Egyptiorum habitu - expl. suspirans et flens reversus est in locum suum
note Sono riportati i capp. XV-LIV degli excerpta da Cassiano e Severo (= PL 73,825B-848A). Nel progetto complessivo del manoscritto ha inizio con essi il quarto libro delle Vitae Patrum.


14. ff. 177-186v
inc. Erat quidam grecus adolescens in Egypti cenobio - expl. curam vel sollicitudinem gerere
note Estratto non identificato.


15. ff. 186v-187
tit. Collatio duodecim sanctorum patrum
inc. Patres duodecim numero in unum congregati - expl. fuerunt mihi lacrime mee panes die ac nocte
note Estratto corrispondente, anche se in diversa versione latina, al cap. XLIV dei Verba seniorum nella traduzione attribuita a Pascasio (BHL 6531: cfr. PL 73,1060A-1062C)

XI. ff. 187-192v - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macharii Romani
prol.
prol. inc. Gloria et magnaficentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur pretitulati nos fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac una dominatur deitate et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis et nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Macharii Romani
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum
note A partire da questo testo, sono richiamati a margine i nomi propri e gli argomenti menzionati nelle narrazioni.

XII. ff. 192v-194v - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
Vita sancti Ylari monachi
inc. Tempore quo Roma gubernabatur a consulibus Dinomio et Syfesseo - expl. Deo teste conscripsi ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Ylari confessoris
Hilarus Galeatensis abb.: Vita

XIII. ff. 194v-198 - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6474)
Vita sancti Paterniani abbatis et episcopi
prol.
prol. inc. Divini iuris officium viris prudentibus ab omnipotente Deo credimus esse concessum - expl. dulcis eloquii careat venustate
inc. Beatissimus Paternianus sicut aiunt Fanensi exstitit oriundus - expl. celebremus diem depositionis eius sexto idus iuliarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Paterniani episcopi
Paternianus Fanensis ep.: Vita

XIV. ff. 198-201 - Wrdistenus Landevenecensis abbas sedit 868-884 ca., Vita longior sancti Winwaloei (= BHL 8960)
Vita sancti Vuinualoei abbatis
ep.ded.
ep. ded. inc. Beatissimo Iohanni Aretinensi episcoporum consorti Vurdistenus abbas monasterii sancti Vuinualoei - expl. nam et ille sanctus ab omnibus vestris valde honorabilis est
inc. Sanctus igitur Vuinualoeus a vigesimo et primo etatis sue anno usque ad obitum - expl. nisi ille cuius numquam ab ore recedebat laus Iesus Christus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Vuinualoei abbatis
Winwaloeus Landevenecensis abbas n. 460 ca., m. 532: Vita
note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.

XV. ff. 201-202
Consigli per i neoconversi attribuiti all'abate Orsiesio

XVI. ff. 201-204 - Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735, Historia ecclesiastica gentis Anglorum, lib. V cap. 12
note L'estratto narra una visione dell'Aldilà; segue ai ff. 204-205 un'altra visione, non più attribuita a Beda come la precedente e non identificata.

XVII. ff. 205-209 - Paulus Neapolitanus diaconus fl. saec. IX ex., Publica Theophili poenitentia et satisfactio, qui Christum negavit et veniam beatae Mariae interventu adipisci meruit translatio ex graeco (= BHL 8121)
Conversio atque penitentia ad Dominum Iesum Christum facta a quodam vicedomino nomine Theophylo regionis orientalis
inc. Factum est in tempore illo priusquam incursio fieret in Romanam rempublicam - expl. talique confessione glorificans Deum migravit ad Dominum, cui est honor et gloria, potestas et imperium nunc, semper et per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit de Theophylo vicedomino
Theophilus Adanensis ecclesiae vicedominus saec. VI

XVIII. ff. 209-210 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
Vita sancti Britii episcopi discipuli ac diaconi sancti Martini
inc. Igitur post excessum sancti Martini Turonice civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de sancto Britio episcopo
Briccius Turonensis ep.: Vita

XIX. ff. 210-213v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
Conversio et vita sancte Pelagie edita a Iacobo diacono
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit de beata Pelagia solitaria
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera secondo la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XX. ff. 213v-214v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
Penitentia sancte Thaysis
prol.
prol. inc. Domino carissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Thaysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XXI. ff. 214v-221v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita sancte Marie Egyptiace
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
tit. finale Explicit de sancta Maria Egyptiaca
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XXII. ff. 221v-222 - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
Tractatus vel obitus sancte Marie Magdalene
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalene post ascensionem Domini salvatoris - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius
tit. finale Explicit de obitu beate Marie Magdalene
Maria Magdalena paenitens: Vita

XXIII. ff. 222-223v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita beate Marine virginis
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia operatur Deus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Marine virginis
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

XXIV. ff. 223v-224v, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit de puella boni patris et pessime matris
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono. AGGIUnGI TIT: De puella boni patris et pessime matris

XXV. ff. 224v-228 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita sancte Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XXVI. ff. 228v-232v - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
Vita sancte Odilie virginis
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor cum Patre et Sancto Spiritu, laus et potestas per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Odilie virginis
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita

XXVII. ff. 232v-240v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
Vita sancte Eufraxie virginis
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudio per magnum regem fruamur salvatorem Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie virginis
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XXVIII. ff. 240v-244v - Vita sanctae Theodorae Alexandrinae (= BHL S 8070 a)
Vita beate Theodore matrone
inc. In diebus Zenonis imperatoris et Gregorii prefecti cum Alexandrie esset - expl. qui beate Theodore filius spiritalis fuit, et Deus glorificatus est et glorificatur qui facit mirabilia magna nunc et semper et in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Theodore matrone
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita

XXIX. ff. 244v-258v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii episcopi edita ab Amphylochio presule Niconiensi quam transtulit in latinum venerabilis Ursus presbiter
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Basilii episcopi et confessoris
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita

XXX. ff. 258v-289 - Vincentius Bellovacensis n. 1190 ca., m. 1264 ca., Speculum historiale, cap. XVI 1-64 (Barlaam e Iosaphat) (= BHL 980)
Vita sanctorum heremitarum Barlaam et Iosaphat a Iohanne Damasceno edita
inc. Fuit in India rex quidam nomine Avenir dives et potens - expl. a pueritia inestimabilem eius ad Deum amorem mirabantur, glorificantes in omnibus Deum
tit. finale Explicit de sanctissimis heremitis Iosaphat et Barlaam
Barlaam et Iosaphat apud Indos: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Leopoldina, II, 692-8; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 122; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I p. 295; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 10 sin. 9

Vitae Patrum
sec. XIV in.; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM
Il secondo foglio di guardia è occupato sul recto dalla lista di santi presenti, sul verso dalla nota di possesso: Liber conventus sancte Crucis de Florentia ordinis Minorum. Per composizione della miscellanea di Vitae Patrum il codice appare gemello del Pl. 34 sin. 1, pressoché coevo.

I. ff. 1-4 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
Prefatio Ieronimi de vita sanctorum patrum heremitarum - Vita sancti Pauli Heremite edita a sancto Ieronimo
segni d'uso L'intero codice è corredato nei margini da note sul contenuto e da titolini che indicano i santi via via trattati.
prol.
praef. inc. Vere mundum quis dubitet meritis stare sanctorum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
tit. finale Explicit vita beati Pauli primi heremite
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
note Il prologo non è distinto dal testo. In apertura della raccolta di vite di Padri si trova la prefazione che accompagna i Verba seniorum, seguita (prima della titolatura e del prologo per Paolo) da un indice delle vite stesse da Paolo ad Apollonio come fossero tutte opera di Gerolamo; salvo Giovanni e appunto Apollonio, che appartengono all'Historia monachorum di Rufino, sono così agglomerate le cosiddette vitae maiores.

II. ff. 4-24v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609 b)
Prologus de vita beati Antonii
prol., epilogo , ep.ded.
ep. ded. inc. Presbiter Evagrius Innocentio karissimo filio in Domino salutem. Ex alia in aliam linguam - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. Igitur beatus Antonius XVI kal. februarias recessit a seculo et vivet semper cum Domino in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita beati Antonii Heremite
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
note L'epistola e il prologo si susseguono come un unico segmento.

III. ff. 24v-33v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
Prefatio in vita sancti Hylarionis
prol.
prol. inc. Scripturus vitam beati Hylarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scilleos canes obturata aure transibo
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat
tit. finale Explicit vita Hylarionis
Hilarion in Palaestina abb.: Vita

IV. ff. 33v-36 - Hieronymus Stridonius, Vita Malchi (= BHL 5190)
Vita monaci captivi
prol.
prol. inc. Qui navali prelio dimicaturi sunt ante in portum et in tranquillo mari flectunt gubernacula - expl. nunc quod imminet explicemus
inc. Maronias triginta ferme milibus ab Antiochia - expl. et hominem Christo deditum posse mori non posse superari
tit. finale Explicit vita monaci captivi
Malchus captivus mon.: Vita

V. ff. 36-38 - Vita sancti Frontonii in Aegypto ab. (= BHL 3191)
Vita Frontonis abbatis
prol.
prol. inc. Ad edificationem itaque vestram et meum solatium - expl. ut salvi sitis
inc. Erat quidam senex monachus a prima etate devotus nomine Frontonius - expl. sua sanctificatione consummat
Frontonius seu Fronto in Aegypto abbas saec. II: Vita

VI. ff. 38-68v - Rufinus Aquileiensis, Historia monachorum translatio ex graeco (= BHL 6524)
Vita sanctorum
prol., epilogo
prol. inc. Benedictus Deus qui vult omnes salvos fieri - expl. et perfecte patientie palmam requirat
epil. inc. In aliis quoque quam plurimis locis Egipti sparsim vidimus sanctos Dei - expl. qui nos de tantis periculis liberavit et ostendit nobis tanta mirabilia. Ipsi gloria et honor in perpetua saecula
struttura La raccolta è trascritta con uno spostamento dei capp. 2-6 in ultima sede, dopo l'epilogo stesso; non vi è alcuna indicazione del passaggio agli estratti da Palladio, che seguono come si trattasse di un'unica silloge.


1. ff. 38v-46v, cap. 1 (Giovanni) (= BHL 4329)
tit. Vita sancti Iohannis
inc. Primum igitur tamquam vere fundamentum - expl. atque ita perrexit ad Dominum
tit. finale Explicit de sancto Iohanne
Iohannes in Aegypto erem.: Vita


2. ff. 46v-50, cap. 7 (Apollonio) (= BHL 646)
tit. De Apollonio
inc. Vidimus et alium sanctum virum nomine Apollonium apud Thebaidam - expl. et videatis que bona sunt in Ierusalem omnibus diebus vite vestre
tit. finale Explicit de Apollonio
Apollonius seu Apollo abb. in Thebaide: Vita


3. ff. 50-51, cap. 8 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Que audivimus de Ammone quodam sancto viro - expl. sine ipso appropinquare ei audebant
tit. finale Explicit de AmmoneVita


4. ff. 51-53v, cap. 9 (Copres)
tit. De Comprete
inc. Erat quidam presbiter in ipsa heremo habens monasterium Copres nomine - expl. et pro salute hominis et pro beneficiis divinis
tit. finale Explicit de CompreteVita


5. ff. 53v-54v, cap. 10 (Siro)
tit. De Syro
inc. Addebat adhuc etiam hec: Abbas, inquit, Syrus - expl. anima eius abscedens Dominum collaudabat
tit. finale Explicit de abbate SyroVita


6. ff. 54v-55v, cap. 11 (Eleno) (= BHL 3796)
tit. De Heleno
inc. Fuit et alius vir sanctus Elenus nomine - expl. quorum fides per nos consignata est Deo
tit. finale Explicit de Heleno
Helenus mon. in Aegypto: Vita


7. f. 55v, cap. 12 (Elia)
tit. De Helya
inc. Vidimus et alium senem venerabilem Helyam nomine - expl. nam in iuventute septimanas frequenter ieiunasse perhibetur
note A questo capitolo si aggrega di seguito il 13, con un'unica titolatura finale.


8. ff. 55v-56, cap. 13 (Pitirione)
inc. Interea redeuntes ex Thebaida vidimus montem - expl. neque etate neque consuetudine permittente
tit. finale Explicit de Helia


9. f. 56, cap. 14 (Eulogio)
tit. De Eulogio
inc. Vidimus et alium sanctum Eulogium nomine - expl. digni habeamini communione Christi
tit. finale Explicit de EulogioVita


10. ff. 56-57, cap. 15 (Apelle)
tit. De Appellen
inc. Vidimus et alium presbyterum in vicina regione Apellen - expl. nonnullis fortasse audientibus vix credibile
tit. finale Explicit de AppellenVita


11. ff. 57-58v, cap. 16 (Panufzio) (= BHL 6450)
tit. De Pafnutio
inc. Vidimus et monasterium sancti Pafnutii hominis Dei - expl. hymnum canentibus et collaudantibus onmipotentem Dominum
tit. finale Explicit de Pafnutio
Paphnutius Heraclensis in Thebaide abb.: Vita


12. ff. 58v-59, cap. 17 (monastero di Isidoro)
tit. De Ysidori monasterio
inc. Isidori nominatissimum monasterium vidimus - expl. ad hoc ipsum recumbens spiritum letus emittit
tit. finale Explicit de Ysidori monasterioVita


13. f. 59, cap. 18 (Serapione)
tit. De Sarapione
inc. Sed et in regione Arsenoite Serapionem quendam presbiterum vidimus - expl. in quibus frumenta tunc congregata sunt ut putant
tit. finale Explicit de Sarapione


14. ff. 59v-60, cap. 19 (Apollonio) (= BHL 6804)
tit. De Apollonio
inc. Tradebant ergo seniores horum fuisse quendam persecutionis tempore monachum nomine Apollonium - expl. et vota nostra orationesque complere
tit. finale Explicit de Apollonio
Philemon, Apollonius et soc. Antinoi in Aegypto mart.: Passio


15. f. 60r-v, cap. 20 (Dioscoro)
tit. De Dioscoro presbitero
inc. Vidimus et alium venerabilem patrem apud Thebaidam Dioscorum nomine - expl. cui anime et spiritus sanitas expectanda est
tit. finale Explicit de Dioscoro


16. f. 60v, cap. 21 (la Nitria)
tit. Vita monachorum ex Nitrie regione
inc. Vidimus autem et Nitriam famosissimum - expl. credas in divina esse sapientia
note Al capitolo si congiungono in un continuum i seguenti fino al 29 incluso.


17. ff. 60v-61, cap. 22 (località di Cellia)
inc. Post hunc vero alius est loco in deserto interiore - expl. unusquisque cellulam offert suam


18. f. 61r-v, cap. 23 (Ammonio)
inc. Vidimus quendam apud eos venerabilem patrem Ammonium nomine - expl. ut nihil prorsus deesse perciperet


19. f. 61v, cap. 24 (Didimo)
inc. Vidimus inter eos quendam ex senioribus virum bonum - expl. ut nihil ab eis omnino pateretur


20. f. 61v, cap. 25 (Cronio)
inc. Vidimus apud eos et alium summe antiquitatis patrem - expl. humilitatis gratia renitebat


21. f. 61v, cap. 26 (Origene)
inc. Alius adhuc superstes erat discipulorum Antonii Origenes nomine - expl. que ab eo narrabantur videntur posteris


22. f. 61v, cap. 27 (Evagrio)
inc. Vidimus et ibi sapientissimum virum - expl. in meditatione divinarum rerum et verborum positi capiebant


23. ff. 61v-62v, cap. 28 (Macario Egizio) (= BHL 5093)
inc. Narrabant autem nobis quidam ex patribus - expl. sed ex his paucis etiam cetera eius opera noscuntur
Macarius Aegyptius in Scete abb.


24. ff. 62v-64, cap. 29 (Macario Alessandrino) (= BHL 5096)
inc. Alius vero sanctus Macharius magnificas etiam ipse virtutes consummavit - expl. in XI libro Ecclesiastice Historie inserta, qui requirit inveniet ad salutem audientium et profectum monachorum
tit. finale Explicit vita monachorum Nitrie regione
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Con questo capitolo si conclude la sezione complessivamente intitolata ai monaci della Nitria.


25. f. 64r-v, cap. 30 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Initium sane habitationis monasteriorum que sunt in Nitria - expl. animi eius virtutes habuisse memoratur
tit. finale Explicit de Ammone


26. ff. 64v-65v, cap. 31 (Paolo) (= BHL 6594)
tit. De Paulo simplice
inc. Fuit quidam inter discipulos sancti Antonii Paulus nomine - expl. et statim curatus est rabidus
tit. finale Explicit de Paulo simplice
Paulus Novus Constantinopoli mart.: Vita


27. ff. 65v-66, cap. 32 (Piamone) (= BHL p. 995)
tit. De Piamone
inc. Michi autem non videtur dignum etiam eius heremi habitatores - expl. ut solito sanior redderetur
tit. finale Explicit de Piamone
Piamon mon. in Aegypto: Vita


28. f. 66 + epil. f. 66r-v, cap. 33 (Giovanni)
tit. De Iohanne
inc. Erat in ipsis locis vir sanctus - expl. sanitatum gratia plurima ei a Domino donata est
tit. finale Explicit de Iohanne
note Al capitolo si lega indistintamente l'epilogo dell'opera (riportato sopra), dopo il quale si trova la titolatura finale qui trascritta. Tuttavia la copia procede con gli altri capitoli della versione di Rufino (dal 2 al 6) che erano stati omessi in precedenza, prima che si passi alla sezione palladiana della silloge.


29. ff. 66v-67v, cap. 2 (Or)
tit. De Hor
inc. Vidimus et alium apud Thebaidam venerabilem virum Or nomine - expl. in hymnis et laudibus Dei pervigiles viderentur
tit. finale Explicit de Hor


30. f. 67v, cap. 3 (Ammone)
tit. De Ammone
inc. Vidimus et in Thebaide etiam alium virum nomine Ammonem - expl. que in oculis habentur et in manibus
tit. finale Explicit de Ammone


31. f. 67v, cap. 4 (Beno)
tit. De Beno
inc. Vidimus et alium senem mansuetudine omnes homines precellentem - expl. crocodylum ab eo alio tempore fugatum perhibebant
tit. finale Explicit de Beno


32. ff. 67v-68, cap. 6 (Teone)
tit. De Theone
inc. Vidimus et alium non longe ab urbe ad eam partem - expl. circa eius cellulam plurima deprehendebantur
tit. finale Explicit de Theone
note Anticipato rispetto all'ordine interno di quest'ultima sezione.


33. f. 68r-v, cap. 5 (Ossirinco)
tit. De Oxirincho
inc. Venimus autem et ad civitatem quamdam Thebaidis nomine Oxirincho - expl. alios in signis et virtutibus ministrantes
tit. finale Explicit de Morincho [corr. Oxirincho]

VII. ff. 68v-76v - Palladius Helenopolitanus, Historia Lausiaca, estratti (= BHL 6532 e 6534)
note Come nei Pl. 19. 16, 20 dext. 5 e 34 sin. 1 sono proposti tre estratti dalla versione I dell'opera (secondo la classificazione dell'editore Wellhausen), ossia i capp. 18, 19 e 25; qui, come nel terzo dei mss. citati, si aggiungono di seguito due estratti anche dalla versione II (capp. IX e X, mentre il solo IX si trova nel secondo di essi). È inoltre interpolato il paragrafo su Martino/Marziano dalle Commonitiones.


1. ff. 68v-72, cap. 18 (Macario Alessandrino) (= BHL 5097)
tit. De abbate Machario Alexandrino
inc. Illum autem Macarium qui Alexandrie presbyter sufluit - expl. ex factis sancti Macarii vel dictis significavi
tit. finale Explicit vita beati Macharii Alexandrini
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita


2. ff. 72-73v, cap. 19 (Mosè) (= BHL 6021)
tit. Vita de Moyses
inc. Moyses quidam genere Ethiops colore corporis niger - expl. septuaginta discipulos moriens dereliquid
tit. finale Explicit de Moyse
Moyses Aethiops in Lybia erem.: Vita


3. ff. 73v-74, cap. 25 (Valente)
tit. De Valente
inc. Valens nomine iterum quidam fuit Palestinus quidem genere - expl. vidi iustum in sua perire iustitia et hoc utique vanitas est
tit. finale Explicit de Valente


4. f. 74 - Commonitiones sanctorum Patrum, V 4 (Marziano)
tit. De Martino monacho
inc. Sed et de famulo Dei Martino referimus - expl. ut ulterius nunquam veniret ad eum
tit. finale Explicit de Martino monacho


5. ff. 74-75, cap. IX (Macario Egizio) (= BHL S 5095 c)
tit. Vita de sancto Machario Egyptio
prol. inc. De magnis et precipuis sanctis ac beatis viris Macariis multa incredibilia piget me dicere - expl. et ita curatum reddidit matri sue
Macarius Aegyptius in Scete abb.: Vita
note Il prologo e l'inizio della narrazione sono qui rielaborati in modo da confondersi.


6. ff. 75-76v, cap. X (Macario Alessandrino) (= BHL 5099)
inc. Alium Macarium contemplatus sum Alexandrinum presbyterum - expl. et multa eius grata et mirifica significavit ibi
Macarius Alexandrinus in Thebaide abb.: Vita
note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo come un capoverso tra gli altri. Sono omesse al suo interno alcune sezioni: da Quodam tempore... a sanus redditus est (= PL 74,361C-364A) e l'intero paragrafo su Pafnuzio (ibid., coll. 364D-365A).

VIII. ff. 76v-166v - Apophthegmata Patrum, estratti
note Si raccolgono sotto questa voce episodi e dialoghi estratti dai Verba seniorum, nelle versioni di Rufino, Pelagio e Giovanni subdiacono, e dagli excerpta da Severo e Cassiano; il primo di essi è presentato come nuovo capoverso senza uno specifico stacco dopo l'estratto precedente dall'Historia Lausiaca.


1. ff. 76v-80, episodi relativi a Macario Egizio (= BHL 6525 / 6529)
inc. Venit aliquando abbas Macharius ille Egyptius de Sciti - expl. post hec sumens senex caput illus sepelivit ipsum
tit. finale Explicit de sancto Machario
note Si susseguono estratti dai Verba seniorum di provenienza mista: il primo corrisponde al cap. III 4 della versione di Giovanni Subdiacono (BHL 6529: cfr. PL 73,1006C-1007B), cui segue il cap. 195 della versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,802A) o XCIII 11 in quella di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I pp. 321-4); l'ultimo è il cap. III 16 della versione precedente (cfr. ibid., col. 1013D).


2. ff. 80-82 (= BHL 6526 / 6527)
tit. De abbate Antonio
inc. Quodam tempore quidam duo philosophi audientes famam beati Antonii - expl. nisi pro te ipso sollicitus fueris et poposceris a Deo
tit. finale Explicit de Antonio
note L'estratto ha inizio con il cap. 55 degli excerpta da Severo e Cassiano (BHL 6526: cfr. PL 73,848A) e si conclude con il cap. X 3 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,912D).


3. ff. 82-84 (= BHL 6525)
tit. De Arsenio
inc. Abbas Arsenius cum adhuc secularis in palatio moraretur - expl. quia erat vir bonus et plenus fide et Spiritu Sancto
tit. finale Explicit de sancto Serapione [corr. Arsenio]
note L'inizio corrisponde al cap. 190 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (cfr. PL 73,801A), o XCIII 3 nella versione di Pascasio di Dume (ed. Freire, vol. I p. 318); non identificabile l'explicit.


4. ff. 84-85v (= BHL 6527 / 6529)
tit. De abbate Pastore
inc. Cum abbas Pastor esset in congregatione audiens de abbate Nestore - expl. curavit eum ac reddidit patri sanum
tit. finale Explicit de abbate Pastore
note L'estratto ha inizio con il cap. XV 30 dei Verba seniorum nella versione di Pelagio (BHL 6527: cfr. PL 73,960A) e termina con il cap. II 10 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1002D).


5. ff. 85v-86 (= BHL 6525)
tit. De abbate Besarione
inc. Abbas Bessarion cum ambularet cum discipulo suo per eremum - expl. et sanus effectus est ex illa hora
tit. finale Explicit de abbate Besarione
note Estratti dalla versione di Rufino: il primo corrisponde al cap. 194 (cfr. PL 73,801D), l'ultimo al cap. 121 (ibid., col. 783C).


6. ff. 86-95v (= BHL 6525 / 6529)
tit. De abbate Pemen
inc. Interrogavit quidam frater abbatem Pemenem dicens - expl. adhesit ei spiritus malignus et suffocavit eum
note Sono accorpati sotto un'unico titolo gli episodi che nel ms. Fies. 34 si ripartiscono tra Pemen, i sette eremiti e l'abate della Misericordia. La sequenza di estratti ha inizio con il cap. 201 dei Verba seniorum nella versione di Rufino (BHL 6525: cfr. PL 73,805B) e si conclude con il cap. IV 37 della versione di Giovanni (BHL 6529: cfr. PL 73,1022B).


7. ff. 95v-166v (= BHL 6538)
tit. Dicta sancte Syncletice
inc. Dixit sancta Syncletica sicut magno et forti medicamine egritudo - expl. at ille cognovit quia iusta sunt iudicia Dei
note Al f. 129 è segnato, attraverso titolature finale e iniziale, il passaggio da un Liber primus sanctorum patrum a un Liber secundus, secondo una ripartizione caratteristica di questo codice (tale secondo libro ha inizio con un estratto tra quelli da Severo e Cassiano: cfr. PL 73,825B). Una analoga sequenza di estratti si riscontra anche nel ms. Fies. 34: in questo caso il primo appare però tratto dai Verba seniorum nella versione di Pelagio, lib. VI 13 (= BHL 6527; cfr. PL 73,891A).

IX. ff. 166v-172 - Vita sancti Macarii dicti Romani [auctoribus pseudo Theophilo, Sergio et Hygino] (= BHL 5104)
Vita et conversatio sancti Macarii Romani - Hic dicitur de via Paradisi
prol.
prol. inc. Gloria et magnificentia Deo soli benignissimo - expl. quam de falsitatis crimine reos puniri
inc. Igitur nos pretitulati fratres Theophilus, Sergius et Chinus - expl. qui trinus in personis ac sua deitate dominatur et ubique regnat Deus benedictus et laudabilis nunc et semper per inmensa saecula saeculorum
Macarius dictus Romanus, qui inventus est iuxta Paradisum
note Tra il prologo e la narrazione è vergata la seconda titolatura riportata.

X. ff. 172-181v - Ephraem Syrus pseudo, Vita Abraham (= BHL 12)
Vita sancti Habrae a sancto Effrem suppleta
prol.
prol. inc. Fratres mei, cupio vobis enarrare conversationem bonam - expl. ut eum habitatorem in mentis sue hospitio haberet
inc. Hic itaque beatus Abraham habuit parentes valde locupletes - expl. cum omnibus qui placuerunt ante te, quoniam te decet gloria et adoratio Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
Abraham et Maria in Hellesponto: Vita

XI. ff. 181v-195v - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
Vita sancti Basilii
prol.
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo dignis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita
data liturgica 1 gennaio
note La data è indicata nella titolatura che precede il prologo: segno forse che il testo fu copiato - qui o in un antigrafo - da un modello di diverso genere quale un leggendario.

XII. ff. 195v-220 - Leontius Neapolitanus episcopus saec. VII, Vita Iohannis Eleemosinarii (= BHL 4388-4389)
Prefatio ad dominum Nicolaum sanctissimum papam - Enarratio Leontii episcopi Neapoleos Cipriorum insule de vita et actione sancti patris nostri Iohannis archiepiscopi Alexandrini
epilogo
praef. inc. Cogitante ac diu tacite solliciterque mecum considerante - expl. totius atque orbis papa beate vale
prol. inc. Intentio quidem una est nostra quoque et eorum qui ante nos fuerunt - expl. et quod iste sanctus Iohannes omnino non iuraverit
inc. Cum pervenissem Alexandriam ego indignus - expl. que omnes nos impetremus per gratiam et misericordiam Domini nostri Iesu Christi cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria honor et imperium nunc et semper in saecula saeculorum
epil. inc. Expliciunt acta sancti Iohannis Heleymonis; que quidem pretermissa sunt a Iohanne atque Sophronio - expl. ad multorum edificationem nunc parvulum librum scribere precepit
Iohannes Eleemosynarius, Alexandrinus ep.
note Il prologo è presentato come cap. 1 (e presenta un explicit alternativo a quello abituale, ma condiviso dal ms. Conv. Soppr. 238, oltre che dal Pl. 34 sin. 1); tutti i capitoli sono numerati e dotati di titoli. L'epilogo è tracciato come rubrica. Il verso dell'ultimo foglio rimane vuoto.

XIII. ff. 221-222, XVIII 35 (= BHL 6529)
Verba seniorum
inc. Narravit quidam senex quod erat quedam provecta etate - expl. ut possimus beati fieri, ipso adiuvante qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
note Estratto dalla versione attribuita a Giovanni subdiacono. AGGIUnGI TIT: Legenda pulcherrima de quadam sanctissima muliere

XIV. ff. 222-226 - Vita sanctae Euphrosynae Alexandrinae v. (= BHL 2723)
Vita Eufrosine virginis
inc. Fuit vir quidam in Alexandria nomine Pafnutius - expl. dies autem migrationes eorum ad Dominum celebratur in eodem monasterio usque in presentem diem glorificantes Deum Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria in saecula saecolorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufrosine virginis
Euphrosyna Alexandrina virgo saec. V: Vita

XV. ff. 226-231v - Vita sanctae Odiliae Hohenburgensis abb. (= BHL 6271)
Vita beate Odilie virginis cuius transitus colitur die passionis sancte Lucie
inc. Temporibus igitur Childerici imperatoris cum quidam dux illustris nomine Adalricus - expl. vitam melius mutavit idibus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Sancto Spiritu laus, honor et potestas per omnia saecula saeculorum
Odilia Hohenburgensis in Alsatia abbatissa: Vita
data liturgica 13 dicembre

XVI. ff. 231v-240v - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (= BHL 2718)
Vita sancte Eufraxie virginis
inc. In diebus Theodosii imperatoris piissimi fuit vir quidam in regia civitate senator - expl. ut et gaudium per magnum regem fruamur salvatorem Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancte Eufraxie
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita

XVII. ff. 240v-244v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6607)
Vita sancte Pelagie
prol.
prol. inc. Magnas semper Domino gratias referre debemus - expl. quia relatio nostra compunctione saluberrima plena est
inc. Venerabilis Antiocene civitatis episcopus pro quadam causa evocavit ad se - expl. cum qua nos omnipotens Deus faciat invenire misericordiam in illa die, quoniam ipsi est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit conversatio sancte Pelagie
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
note Versione B dell'opera seconda la classificazione dell'edizione citata in bibliografia. Il prologo non è distinto dal testo.

XVIII. ff. 244v-245v - Vita sanctae Thaidis in Aegypto paenitentis (= BHL 8014-8015)
Acta sive penitentia beate Taysis
prol.
prol. inc. Domino karissimo mihi fratri Pastori abbati Dionisius - expl. sed ut convertatur et vivat. Ora pro me venerabilis frater
inc. Salutis humane eterni regis aditus penitentibus patet - expl. et pausavit in pace Domini protegente pietate
tit. finale Explicit de sancta Taysi
Thais in Aegypto paenitens: Vita

XIX. ff. 245v-253v - Sophronius Hierosolymitanus patriarcha n. 550 ca., m. 639, Vita Mariae Aegyptiacae (= BHL 5417)
Vita vel acta sancte Marie Egiptiace
prol.
prol. inc. Secretum regis occultare bonum est - expl. tempus ergo sacram iliius initiare narrationem
inc. Fuit quidam senex in Palestine monasteriis vir vita et verbo decoratus - expl. et sic plenus dierum et repletus desideriis voluntate de hoc migravit seculo
Maria Aegyptiaca paenitens: Vita

XX. ff. 253v-255v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
Vita sancte Marine virginis
inc. Erat quidam secularis habens unicam filiam parvulam - expl. orationibus sancte virginis Marine multa mirabilia Dominus operatur, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita

bibliografia Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Bandini, Catalogus, IV, 85-90; Batlle (ed.), Die 'Adhortationes sanctorum patrum', 109; Wellhausen (ed.), Die lateinische Übersetzung der Historia Lausiaca, 325-31

Trovati 17 records. Pagina 1 di 212

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy