Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Amiat. 2
Leggendario per l'intero anno originario dell'abbazia del Monte Amiata
orig. San Salvatore al Monte Amiata (Abbadia San Salvatore, Siena), S. Salvatore al Monte Amiata, abbazia OSB
U.C. I, ff. 1-51 e 60-341 ; sec. XI med. I. f. 1 , frammento acefalo Esposizione dell'epistola ai Filippesi
II. ff. 1v-6 Letture per il Natale, con esposizione del Liber generationis
III. ff. 6v-9v Tre sermoni per S. Stefano
IV. ff. 9v-10 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
Passio beati Iohannisinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)
V. ff. 10-51v Ventinove sermoni anepigrafinote L'ultimo sermone rimane mutilo a causa di una delle frequenti cadute di fogli che segnano il codice.
U.C. II, ff. 52-59 ; sec. XI VI. ff. 52-59v , mutila Esposizione anepigrafa sulle epistole paolinenote Singolo quaternione aggregato all'unità principale.
VII. ff. 60-341v , mutilo Leggendario (30 novembre - 22 novembre)ordinamento Per circulum anni tabula note Il f. 60r-v è occupato da una tavola dei contenuti della raccolta, con indicazione delle rispettive pagine, che permette di ricostruire quali testi fossero presenti nei fogli ora perduti. 1. ff. 60v-63 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beati Andree apostoliAndreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 63-65 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare martyrisinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte BarbareBarbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembrenote Il testo non coincide del tutto con alcuna voce BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata. 3. ff. 5-12v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6119)
tit. Acta sancti Nicholai archiepiscopiinc. Temporibus Constantini Magni imperatoris inconstantia facta est dissensio in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec glorificantes et collaudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper et in saecula saeculorum tit. finale Explicit acta sancti Nicolai episcopi et confessorisNicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre 4. ff. 67-68 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL S 6156 g)
tit. Obitu sancti Nikolai episcopi et confessorisinc. Post hec et alia multiplicium virtutum insignia - expl. temporibus Iustiniani Christianissimi et orthodoxi imperatoris et beatissimi patriarche Macarii, regnante Domino nostro Iesu Christo super omnia condecet honor et gloria in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Transitusdata liturgica 6 dicembre (non indicata) 5. ff. 68-72 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Lectionem sancti Nikolaiinc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia exortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini famulus remisit ad propria, magnificantes Dominum nostrum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritus Sancto unus Deus equali magestati equali potestate per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note All'explicit consueto viene giustapposto quello della parte successiva della vita (cfr. BHL 6106). 6. ff. 72-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris cap. IIIIinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die septimo idus decembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti SaviniSabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 7. ff. 74-75 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Siciliam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebesceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Syracusana sub die idus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginisLucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata) 8. ff. 75v-82 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL S 8143 d [prol.] - BHL 8136)
prol.tit. Tomeprol. inc. Thomas qui dicitur Didimus abyssus - expl. ibique sepultus est, cuius natalis celebratur duodecimo kalendas ianuarias inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. et ad gaudia sempiterna pervenire, per eum qui vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre (non indicata) 9. ff. 82v-83vtit. Confessio fidei note Testo aggiunto da una diversa mano in fogli rimasti vuoti. 10. ff. 84-85v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletinoinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit in nos iusti, ipsi honor et gloria et imperium per infinita saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Gregorii SpoletiniGregorius presbyter Spoleti martyr : Passiodata liturgica 24 dicembre (non indicata)note La titolatura resta nella traccia marginale, anche se non fu poi realizzata dal rubricatore. 11. ff. 85v-87v - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
inc. Factum est autem ut inlustris vir Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. et sepulta in civitate Tribulana, cum laude Christi Domini nostri, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Victoria Romana virgo mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata) 12. ff. 87v-88 - Passio sanctorum Anatoliae et Audacis in dioecesi Reatina mart. (= BHL 418)
inc. Sancta autem Anatolia cum esset in ieiuniis et orationibus adtonita die ac nocte - expl. et ubi revelatum est posuerunt eum benedicentes Dominum ex hoc nunc et usque in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Victorie et AnatolieAnatolia et Audax in dioec. Reatina mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo, e la titolatura finale conferma come fossero concepiti come passione unica. 13. ff. 88-92v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laodicie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac vita qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit adsumtio sancti Iohannis evangelisteIohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo. 14. ff. 92v-107 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7740 [liber II] - / [pars III] - 7742 [pars II C] - 7734 [item VIb])
prol.tit. Acta vel vita sancti Silvestri episcopiprol. inc. Historiographus noster Eusebius - expl. quod me iubendo inchoare fecisti liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam pars III inc. Transactis aliquantis diebus itaque pontifices universorum templorum - expl. et perpetuam tranquillitatem et inestimabilem largire non desistit pars II C inc. Sanctus autem Silvester ex patre Rufino natione Romanorum sedit - expl. cui successit Marcus diaconus eius item VIb inc. Post hec Constantinus augustus habiit bellum cum gente Scitarum - expl. et appellata est Constantinopolim idest Constantini civitas usque in hodiernum diem tit. finale Explicit acta vel dicta sancti Silvestri papeSilvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 98v), mentre si va a capo per i due segmenti successivi (ai ff. 104v e 106v, rispettivamente), e di nuovo di seguito con l'ultimo. 15. f. 107r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis in Pincisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 16. ff. 107v-108v - Passio sancti Pontiani Spoleti mart. (= BHL 6891)
tit. Sancti Pontianiinc. Temporibus Antonini imperatoris facta est persecutio Christianorum ut idolis immolarent - expl. et dederunt omnes gloriam Deo, qui vincit inimicos et coronat sanctos suos; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Pontianus Spoleti mart. : Passiodata liturgica 14 gennaio 17. ff. 108v-110 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 18. ff. 110-111v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2164)
prol.tit. Passio sanctorum Diodori et Marinianiprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus - expl. ubi plurimis hodie coruscant miraculis, ad laudem et gloriam Domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor laus et imperium et nunc et in omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 17 gennaionote Data nella quale è ricordata la traslazione: nelle altre occorrenze in codici laurenziani i santi compaiono al 1° dicembre, dies natalis . 19. ff. 111v-113v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abbacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata) 20. ff. 113v-124v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Sebastiani martirisSebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata) 21. ff. 124v-127v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirent, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Agnetis virginis et martyrisAgnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 22. ff. 127v-130v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. Passio sancti Vincentiiinc. Cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. dum plurima eorum numerosius consecrat cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 23. ff. 130v-136v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (= BHL 408)
prol.tit. Passio sancti Anastasiiprol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. sic incipiam enarrationis sermonem Domino protegente inc. Hic quidem erat de Persidis regione Razech vocabulo - expl. per Domini gratiam et interventu beati Anastasii martyris, ad gloriam et laudem omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi qui glorificatur in sanctis suis, cui est honor et gloria et potestas atque maiestas per inmortalia saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata) 24. ff. 136v-138v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1375)
tit. Passio sancti Blasiiinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 25. ff. 138v-141 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos per merita sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 26. ff. 141-142v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentiniinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in inmortalia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum ValentiniValentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 27. ff. 142v-146 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteinc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brexiana orti parentibus - expl. et consummata est gloriosissima eorum passio sub die XV kalendarum martiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Faustini et IoviteFaustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraio 28. ff. 146-147v - Passio sancti Matthiae ap. , mutilatit. Passio sancti Mathie apostoliinc. In illo tempore erant omnes apostoli collecti in unum - expl. et fratres eius Iacobus et Simon et cum audis Mathias apostolus : Passiodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo, che non pare identificabile con quelli repertoriati, rimane mutilo a causa della perdita di un fascicolo tra gli attuali ff. 147 e 148 (l'indice che precede il leggendario permette di ricostruire che vi erano contenute la vita di Gregorio Magno e la passione di Tiburzio e Valeriano, della quale resta solo un frammento finale). 29. f. 148 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. , acefala (= BHL 8486)
inc. fidem servatis. Ite ad coronam vite - expl. qui resurrectionem se inventurum phoenicis exemplo suscepit Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart. : Passiodata liturgica 14 aprile (non indicata)note Del testo, a causa della perdita sopra ricordata, sopravvive solo il tratto finale; le prime parole si possono leggere in Mombritius II, p. 605 l. 57. 30. ff. 148-150v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. , e Adalbertus Pragensis, Homilia in natali s. Alexii confessoris Edessae et Romae (cfr. BHL 286-298)
carmen tit. Vita sancti Alexii homini Deiinc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. qui eum pro Roma orantem se exaudire promisit qui trinus in personis et unus in substantia vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitanote Le due vite delle voci BHL indicate sono tra loro unite, senza un visibile punto di congiunzione. La data non è riportata nella titolatura, ma evidentemente il testo si vuole riferito agli ultimi giorni di aprile (non al 17 luglio, data abituale). 31. ff. 150v-152 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276-5272)
additamentum tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum laudatio inc. Marcus itaque evangelista Dei et Petri in baptismate filius - expl. qui autem incrementum prestat, Deus est Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 32. ff. 152-154 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Vitalis IIII kal. ma., Protasii et Gervasii quod est XIIII kal. iul.prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 28 aprilenote Come spiega la titolatura, la coppia di santi è anticipata rispetto alla data propria (19 giugno) perché legata qui alla ricorrenza del padre Vitale; nella giusta sede viene apposto un rimando a questo punto del codice (cfr. infra, item 55). 33. f. 154r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostolilaudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitia kalendas maias celebratur inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem salvatoris - expl. pro omnes qui credunt in unum Deum Patrem invisibilem omnipotentem et in Iesum Christum Filium eius unigenitum Dominum nostrum et in Spiritum Sanctum procedentem ex Patre et Filio qui vivit et regnat Deus nunc et semper in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 34. ff. 154v-155 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - 4093)
prol.tit. Sancti Iacobiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. eius natalitia celebrantur kalendas madii inc. Iacobo apostolo presidente cathedram - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 35. ff. 155-156v - Inventio et translatio sanctae Crucis , mutila (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertio regnante venerabili Dei cultore magno viro Constantino - expl. non enim intellexistis sermonibus prophetarum, quemadmodum de Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggionote Mutilo della seconda parte, a causa della perdita dei due fascicoli seguenti (dove si leggevano, a quanto permette di ricostruire la tabula iniziale, le narrazioni su Alessandro, Giovenale, Gordiano, Cristina e Antimo, del quale resta un frammento). In corrispondenza di questo iato si trova inserito un foglio di altra provenienza, con un frammento di commento ai Salmi. 36. f. 157 - Passio sancti Anthimi presb. mart. , acefala (cfr. BHL 561)
inc. inter se ceperunt. Nos eum ad pedes rasimus - expl. in quo loco exuberant orationes eius ad salutem omnium in Christo credentium, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart. : Passiodata liturgica 11 maggio (non indicata)note Il frammento superstite alla perdita prima ricordata appare una parafrasi del testo edito negli AASS Mai II (in particolare alla p. 617E-F). 37. ff. 157-158 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimis imperatoribus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 38. ff. 158-161v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achileiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Vita + miraculadata liturgica 12 maggio 39. f. 161v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloaca Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note A capo rispetto al testo precedente, con lo spazio per un'iniziale propria rimasto però vuoto. 40. f. 161v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speluncis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui descritti (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione sanctoruminc. Eutyches, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 42. f. 162v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini nostri iesu Christi usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Anche questa sezione della passione collettiva segue senza distinzione il testo precedente. 43. f. 163r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei - expl. in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit tit. finale Explicit passio Domitille Theodore et EufrosyneDomitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Resta vuoto lo spazio destinato alla rubrica e all'iniziale. 44. ff. 163v-164v - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Acta sancte Potentianeinc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit relatio de sancta PudentianaPudentiana Romana virgo : Vitadata liturgica 19 maggio 45. ff. 164v-165v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4609)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementi confessorum Christi in Antonia civitate, qui Voluterre vocaturinc. O quam perfectum et mirabile satisque honestum laicus - expl. beatissimus Iustus et Clemens de presenti seculo cum gloria migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata) 46. ff. 165v-166v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4610)
oratio tit. Item alius sermoinc. Sed et orationem et vestigia eorum apparuit super lapidem - expl. plurimas virtutes et miracula ostendit Dominus per sanctos suos ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum oratio inc. Da ecclesie tue quesumus - expl. tympanis valeat concinere Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Come per il testo precedente, questo codice è il riferimento in base al quale si sono create le voci BHL. 47. ff. 166v-167v - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL 2860)
tit. Passio sancti Fortunati atque Felix martirisinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exivit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Fortunatus et Felix martyres Christi sub die kal. iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Felix et FortunatiFelix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 giugnonote A partire da questo testo il copista numera a margine i capi del leggendario (questo porta il numero 57, anche se nella tabula iniziale occupa il 44° posto). 48. ff. 167v-169v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri nos martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace tit. finale Explicit passio sancti Marcellini et PetriMarcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 49. ff. 169v-172v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Herasmi Antiocensis civitatis episcopoinc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore - expl. in celum penetravit IIII nonarum iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti HerasmiErasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 2 giugno 50. ff. 172v-174 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multas persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Laurentini et Pergentini sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Laurentini et PergentiniPergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 51. ff. 174-176v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et FelicianiPrimus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 52. ff. 176v-177v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Passio sanctorum martyrum Basilidis et Mandalisinc. In civitatem Orientalis cum esset beatus Basilidis in officio Platonis prefecti - expl. ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumBasilides et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 10 giugno 53. ff. 177v-180 - Passio sancti Bonifatii Tarsi mart. (= BHL 1413)
tit. Passio sancti Bonifatii martyrisinc. Temporibus Dioclitiani quater et Maximiani ter impiissimorum imperatorum orta est seditio maxima - expl. victorie coronam adsumens, in gloriam et laudem Dei Patris et unigeniti Filii eius et Spiritus Sancti nunc et semper et in cuncta saecula tit. finale Explicit passio sancti Bonifatii martyrisBonifatius Tarsi martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 14 maggio 54. ff. 180-183 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sancti Viti, Modesti et Crescentieinc. In provincia Lucia sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. qui confirmat servos suos et tanta gloria prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Viti, Modesti et CrescentieVitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Explicit alternativo segnalato nella nota che segue la voce BHL. 55. f. 183r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelliinc. Diebus itaque accepte dilationis expletis, Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum - expl. in quo loco exuberant beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus et Marcellianus Romae mart. : Passiodata liturgica 18 giugnonote Estratto dalla passione di Sebastiano. A margine si legge il rimando Passio Gervasii et Protasii require retro cap. XLIII infra passio sancti Vitalis . 56. ff. 183v-184 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius corpus Christiani venerabiliter sepelierunt in Ostia Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 57. ff. 184-185 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3238)
inc. Preterea Iulianus cesar captus cupiditate sacrilega - expl. et ab ipso Terrentino descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et PauliGallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente senza una propria titolatura. 58. ff. 185-191 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Passio sanctorum VII dormientiuminc. In tempore illo regnante imperatore facta est ingens persecutio Christianorum. Decius autem descendit - expl. et in gaudio fidei glorificantes et conlaudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias enim agentes Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum septem dormientium, qui in Epheso dormiuntDormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 giugno 59. ff. 191-195v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.prol. inc. Paulus qui interpretatur pius ortus ex tribu Beniamin - expl. capite truncatus est ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria et virtus et imperium in omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Pauli apostoli a Lino episcopo Romano grece edita feliciterPaulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 60. ff. 195v-197 - Hegesippus pseudo , Historiae libri V Flavii Iosephi librorum de bello Iudaico versio latina (= BHL 6648)
additamentum tit. Passio beatissimorum apostolorum Petri et Pauli ex historia Iosephi Iudaice captivitatis, quam beatus Ambrosius de greco transtulit in latinum inter ceterainc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce, alter gladio necati sunt addit. inc. Desertus igitur Nero - expl. Petrus itaque et Paulus apostoli Dei passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo tit. finale Explicit passio apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Presente l'appendice sulla morte di Nerone che la BHL segnala, senza un numero proprio, a p. 967. 61. ff. 197-202v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6657-6658)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domni mei Petri apostoli quod vidi scripsi tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 62. ff. 202v-204 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Processi et MartinianiProcessus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 63. ff. 204-205v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustioleinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelierunt iuxta muros civitatis Clusine, ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Mustiole martyrisIrenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 64. ff. 205v-206 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5623)
tit. Sermo de translatione sancti Martiniinc. Oportunum est enim illud inserere lectionem qualiter sanctum corpusculum beati Martini - expl. Nos vero de quanto nostro tempore aut fieri vidimus aut factum certe cognovimus silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Translatiodata liturgica 5 luglionote Data posticipata di un giorno rispetto alla ricorrenza della traslazione a Tours. 65. ff. 206-211 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5303 b)
epilogo
tit. Passio sancte Margarite virginisinc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ac venerabilem adscensionem in celis - expl. benedictus qui venit in nomine Domini rex Israel epil. inc. Ego enim Theotimus tulit reliquias beate Margarite - expl. et beatissime Margarite memoriam facite ut in suas preces nos commemoret ante Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus nunc et in eterna saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beatissime Margarite virginisMargarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 5 luglionote La data propria della santa è il 20 luglio. 66. ff. 211-212 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
prol.tit. Sancte Felicitatis cum VII fillis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contemnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Felicitatis cum VII filiis suisFelicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 67. ff. 212v-214 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Passe sunt autem die sexto idus iuliarum tit. finale Explicit passio sanctarum Rufine et SecundeRufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 68. ff. 214-217v - Adrevaldus Floriacensis monachus n. 820 ca., m. 878/879 , Historia translationis sancti Benedicti (= BHL 1117)
tit. Translatio sancti Benedicti abbatisinc. Dum diu gens Langobardorum infidelitatis sue tenebris non carere voluisset - expl. proprio indigerent libro, prestante omnipotentia divinitatis Domini nostri Iesu Christi salvatoris cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto in trinitate et unitate equaliter viget semper ac permanet in saecula saeculorum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Translatiodata liturgica 11 luglio 69. ff. 217v-219v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix IIII iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Naboris et FelicisNabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 70. ff. 219v-222 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (cfr. BHL S 1808 kb)
carmen tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Imperante preside Alexandro in civitate Hicconeo facta est grandis persecutio Christianorum - expl. et coronati sunt angelica corona, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per inmortalia saeculorum saecula Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data liturgica rispecchia, come in altri casi qui notati, l'uso bizantino. Gli estremi testuali non corrispondono pienamente ad alcuna voce BHL. 71. ff. 222-223 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo Pastoris - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri in saecula saeculorum tit. finale Explicit depositio sancte PraxedisPraxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 72. ff. 223-228 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris archiepiscopi et martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia in urbe Roma - expl. Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Apolenaris martyrisApollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 73. ff. 228-231 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedeiprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achagia Marmarica VIII kalendarum augustarum inc. Iacobus frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoliIacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 74. ff. 231-233v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christoforiinc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Christofori maryrisChristophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 75. ff. 233v-237 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6041)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. et locus eorum aula celestis est quibus vivere Christus fuit et mori lucrum; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Nazarii et CelsiNazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 76. f. 237r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris atque pontificisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebrantur IIII kal. augustas ad laudem et gloriam nominis sui usque in presentem diem tit. finale Explicit passio sancti Felicis martyris atque pontificisFelix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 77. ff. 237v-238 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumSimplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 78. ff. 238-240 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum Flore et Lucilleinc. Flora virgo sanctimonialis civis huius urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Flore et LucilleLucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il f. 238v è lasciato vuoto. 79. ff. 240-241v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. levata sunt corpora sanctorum et translata sunt in cemeterio Pontiani tit. finale Explicit passio sanctorum SennenAbdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 80. ff. 241v-246v - Passio sancti Stephani I papae mart. , mutila (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. et veniens ibi beatus Laurentius detulit secum ea que necessaria erant Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Il testo rimane mutilo a causa della perdita di un foglio (l'explicit corrisponde ad AASS Aug. II, col. 141D, al principio del par. 6); inoltre, nel f. 242v il copista riempie solo la colonna esterna. 81. ff. 247-251v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. , acefala (= BHL 2289)
inc. Dei maneat patrem et matrem ad catholicam ducit ecclesiam - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 82. ff. 252-254 - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. (= BHL 7550)
inc. Sub die quinto idus augustus in Colomacium qui appellatur Colonia - expl. ubi decollati sunt sub die V idus augustas quorum orationes florent, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Secundianus, Marcellianus et Veranus mart. : Passiodata liturgica 9 agosto (non indicata)note Da questo punto cambia il rubricatore, mentre lo scriba rimane il medesimo del fascicolo precedente; inoltre non sono più realizzate le iniziali negli appositi spazi, che restano vuoti salvo poche eccezioni (per esempio al f. 254). 83. ff. 254-256v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium - expl. et participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyrisLaurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 84. ff. 256v-259 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio sancti Tiburtii martyrisinc. Pergant itaque qui volunt una cum filiis nostris Chromatio et Tiburtio - expl. a parente quodam Christiano sepultus est, in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto (non indicata)note Estratto dalla passione di Sebastiano, corrispondente ai cap. XVIII (dai periodi finali) - XXI (= PL 17,1049C-1055B), più breve dunque della voce BHL indicata che coincide per explicit . 85. ff. 259-260 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventis mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 86. f. 260r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebiiinc. Eodem tempore quo Liberius papa de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multi sunt tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti EusebiiEusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 87. ff. 260v-264 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. terre conditus nono kalendas septembris inc. Indie tres esse ab historiographis dicuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo Filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Prologo indistinto dal testo. 88. f. 264r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4315 d)
tit. Sermo sancti Iohannis Baptisteinc. Ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcerem - expl. et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo presenta somiglianze con l'incipit della voce BHL indicata. 89. ff. 264v-267 - Translatio capitis sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Item alius sermoinc. Narrat Iosephus vinctum fuisse Iohannem Baptistam in castella Macherunta - expl. non livorem preferat sed claritatem, ipso auxiliante cuius regnum sine fine permanet in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Translatiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 90. f. 267r-v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
tit. Passio sancte Savineinc. Inlustrissima autem femina Sabina colligens reliquias sancte et intacte virginis Christi[s.s. ne] Seraphie - expl. passa est autem cum fortissima virgine Seraphia Christi famula qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum Sabina Romae mart. : Passiodata liturgica 23 agosto 91. ff. 267v-268 - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL 7102)
prol.tit. Passio sancti Reguli martyrisprol. inc. Compulit me beatorum martyrum copiosa dilectio - expl. qui non presumptiose, sed obedientie hoc iter carpare conati sumus inc. Beatissimus igitur Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. omnium animos in navi timor Regulus Afer ep., Lucae cultus : Vitadata liturgica 1 settembrenote Il testo è interrotto dallo scriba stesso, che lo lascia incompleto a breve distanza dall'inizio. Nella stessa colonna si rimanda per la natività di Maria al Cantico dei Cantici, v. 1,1 (In nat. sancte Marie require obsculetur me osculo oris sui ). 92. ff. 268v-274 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2667)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacinctiinc. Imperator illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre tit. finale Explicit passio beatissime martyris EugenieEugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre (non indicata)note La data non viene indicata, ma è ricavabile dal confronto con la posizione del testo in altre raccolte. 93. f. 274r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta in cimiterium Calixti ubi hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti CorneliiCornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 94. ff. 274v-275v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Tusco et Basso consulibus Carthaginis in secretario sub Valeriano et Galieno - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Explicit in parte differente da quello della voce BHL indicata. 95. ff. 275v-279 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
tit. Passio sancte Iustineitem I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. in quo loco demonia eiciuntur et varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum et nunc et semper et in saecula saeculorum Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres : Actadata liturgica 14 settembrenote La data abituale sarebbe il 26, ma evidentemente il testo è 'attratto' nella data propria dell'altro Cipriano. Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 278. 96. ff. 279-280v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 97. ff. 281-284 - Vita sancti Mamiliani et soc. (cfr. BHL S 5204 d)
tit. De sancto Mamiliano [m. rec. ]inc. Ab adventu Domini nostri Iesu Christi martyria vel decessiones sanctorum confessorum - expl. celebrantur autem natalitia sanctorum idus septembris auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit vita sancti Mamiliani confessorisMamilianus (Panormitanus ep.?) et soc. : Vitadata liturgica 15 settembre (non indicata)note Mentre l'explicit presenta affinità con la voce BHL, l'incipit non corrisponde: è del resto possibile che si tratti di un'interpolazione del medesimo testo con una sorta di introduzione generale. 98. ff. 284-287 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano et Maximiano septies in urbe Roma - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. oct., in nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti per infinita saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre (non indicata) 99. ff. 287v-292 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. De sancto Matheo apostolo [m. rec. ]prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arphaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arphaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo. 100. ff. 292-294 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5739)
prol.tit. Passio sancti Mauritii cum sociis suisprol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore persolvuntur, cui est honor et gloria, imperium et potestas per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Mauritii cum sociis suisMauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 101. ff. 294-296v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter piis auribus legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palma festinare inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Cosme et DamianiCosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 102. ff. 296v-298 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol.prol. inc. Memoriam toto orbe veneranda archangeli Michaelis - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditate capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Prologo indistinto dalla narrazione. 103. ff. 298-300 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3871)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse - inc. expleto etatis sue anno nonagesimo primo, imperii vero Honorii duodecimo anno, imperante utique illo cui anni nec inchoantur neque finientur in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 104. ff. 300-302v - Narratio Hieronymi de seipso (= BHL S 3865 d)
prol.,
epilogo
prol. inc. Postquam beatissimus Hieronymus innumeris libris - expl. sicut nunc vestra auditura est caritas inc. Referam tibi mee infelicitatis historiam - expl. quanto mortalia ante non legeram epil. inc. Redemtori eternim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti IeronimiHieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando a capo, ma è chiaro dalle titolature che sono concepiti come un'unità. Il prologo e la clausola sono indistinti dal resto. 105. ff. 303-304 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2171)
prol.tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici, Eleutheriiprol. inc. Post Domini nostri Iesu Christi salutiferam passionem, post resurrectionem - expl. quam possit relatio humana monstrare inc. Sanctus igitur Dionysius qui tradente Clemente Petri apostoli successore - expl. de quorum passione septimo idus octubris gaudere nos voluit, qui centesimum esse fructum martyrum repromisit per cuncta saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Dionisii cum sociis suisDionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 106. ff. 304v-306v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape et martirisinc. Temporibus Macrini et Alexandri divino incendio concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die quartodecimo kalendas novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passioCallistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre (non indicata) 107. ff. 306v-312v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Grisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit provenire - expl. quam vobis qui credituri eritis profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii glorie perpetue honore suscepit, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio Chrisanti et DarieChrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 108. ff. 312v-314 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. De gestis sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. complecterentur historia. Quid enim precellentius - expl. ad fidem et dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum tit. finale Explicit gesta beati Luce evangelisteLucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Dopo il prologo lo scriba lascia vuote le ultime righe della pagina e riprende dalla seguente, per cui l'incipit resta incompleto del principio che evidentemente si progettava di vergare nello spazio rimasto. 109. ff. 314-319 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti - expl. in quo loco beneficia divina consequuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruit pervenire app. inc. Scripsit autem gestas Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima decima; gloria Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Clausola indistinta dal testo. 110. f. 319r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL 1511)
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit gladio - expl. Cesarius diaconus dixit: et ipsa salus interfectio est Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre (non indicata)note L'explicit , che cade durante il dialogo tra Cesario e Leonzio, non ha riscontro nel testo edito dal Mombritius: si tratta qui di un'abbreviatio . 111. ff. 319v-321vtit. Sermone per Ognissanti 112. ff. 321v-325 - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (cfr. BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardiinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum claris parentibus exstitit natus - expl. variique omnium languores per intercessiones eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vitadata liturgica 6 novembre (non indicata) 113. ff. 325-331 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martyni episcopiinc. Igitur Martinus Savarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - inc. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata) 114. ff. 331-332 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. In illoinc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistola 115. ff. 332-333v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619 - BHL S 5622 b [inc.] e BHL 5620 [expl.] - 5621-5622)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Item aliqua de virtutibus sancti ac beatissimi Martini - expl. a passione ergo Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. ut simplicem hystoriam possimus explicare Martinus Turonensis episcopus : Miraculanote La prima parte della narrazione sui miracoli è seguita senza distinzione da una seconda che presenta in luogo del consueto incipit quello riportato come additamentum nel Supplemento BHL. 116. ff. 333v-334 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. secundus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 117. ff. 334-335 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatur cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata) 118. ff. 335-341v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. , mutila (= BHL 1495)
prol.prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. hic subumbratione nominis sui domum sancte Cecilie suo nomine titulavit Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo, che resta mutilo a causa della perdita dei fogli finali del manoscritto (dove, secondo la tabula iniziale, si leggeva ancora la vita di Benedetto).
bibliografia
Diventare Santo , 212, 216; Bandini, Leopoldina , I , 617-37; Berg, Studies , 247-8
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 267
Lezionario per l'intero anno di S. Maria degli Angeli in Firenze, con un breve complemento
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam Il manoscritto si compone di un'unità principale, copiata sul posto, e di un quinione più piccolo forse della medesima origine, poiché l'impostazione grafica e il trattamento dei testi (suddivisi in otto lectiones come nel lezionario precedente) appaiono uguali. La prima unità è datata al f. 198, al termine della raccolta base poi integrata con altri testi: Completus est liber iste anno Domini MCCCLXXVI kal. februarii in loco sancte Marie de Angelis de Florentia cuius liber est iste (dunque la trascrizione si colloca tra la fine del 1376 e il gennaio 1377, se lo scriba adotta lo stile dell'incarnazione fiorentino).
U.C. I, ff. 1-228 ; a. 1376-1377; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam I. ff. 1-228v , mutilo Lezionario (30 novembre - 25 novembre)ordinamento Per circulum anni . Dopo la serie dei testi nell'ordine cronologico, sono aggiunti complementi per festività e santi non compresi nella raccolta di base.suddivisione lectiones Ogni testo è predisposto dall'origine in otto lectiones , numerate da rubriche. In aggiunta una scansione in otto lectiones , per lo più sfasate, è apposta a margine da un'altra mano. note Per buona parte i testi, tratti salvo poche eccezioni dalle vitae e passiones tradizionali, si interrompono prima della normale conclusione, per non eccedere la misura delle lectiones cui devono adattarsi. 1. ff. 1-4 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem beati Andree quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. nichil esse dignum passioni ad remunerationis compensationem eternam Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Prologo e testo non sono distinti. Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 107 ll. 7-8. 2. ff. 4-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Vita sancti Nicholai confessorisinc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. commictebat se Deo assidue qui dispensat et ordinat omnia quando et quomodo vult Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 299 ll. 25-26. 3. ff. 7v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyrisinc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor et regnum in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Savini episcopiSabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre (non indicata) 4. ff. 11v-13v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (cfr. BHL 9002)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopiprol. inc. In provincia Ytalie in civitate Verona acta beati Zenonis claruerunt - expl. audiant ergo omnes mirabilia eius inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulgit in urbe agnoscitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per omnia saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembre (non indicata)note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Nel margine inferiore del primo foglio si rimanda alla fine del codice per le letture per la Concezione di Maria (che fanno parte dei testi aggiunti alla serie principale del lezionario). 5. ff. 13v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die ydus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginisLucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata) 6. ff. 16v-19v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8136)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Dydimus dicitur, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. quousque de isto corpore exeam Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre (non indicata)note Il testo chiude il fascicolo, ma l'interruzione non pare dovuta alla perdita del seguente: la frase (che corrisponde dell'edizione Mombritius II, p. 608 ll. 52-53) è completa e il testo successivo ha inizio regolarmente al f. 20, oltre a seguire perfettamente nella cronologia. 7. ff. 20-22tit. Otto lectiones per S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino) 8. ff. 22-24 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Sermo de transitu sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopi catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et cepit infinita turba credentium adherere apostolo Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Il testo si chiude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 56 l. 44 ed è preceduto, ai ff. 22-23, da un estratto dall'Apocalisse, che occupa le prime quattro lectiones . 9. ff. 24-26vtit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (dall'Apocalisse e da un sermone attribuito ad Agostino) 10. ff. 26v-29v - Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca. , Vita sancti Thomae Becket (= BHL 8180)
tit. Vita et passio sancti Thome archiepiscopi et martyrisinc. Igitur sanctissimus Thomas Londoniensis urbis indigena - expl. ab Alexandro Romano pontifice meruit relaxari Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus : Passiodata liturgica 29 dicembre (non indicata)note Il testo si conclude con la fine del par. 15 (cfr. l'edizione di Robertson, vol. II p. 312). 11. ff. 29v-33 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. Vita sancti Silvestri pape et confessorisinc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. et simul cum eo alacres se prepararent Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembre (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 511 l. 56. 12. ff. 33-34vtit. Otto lectiones per l'ottava di S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino) 13. ff. 35-36v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
inc. Isdem vero Iohannes apostolus et evangelista a Domino Christo electus atque dilectus - expl. quasi flatu quiescente deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I note Le prime sette lezioni sono tratte da un sermone attribuito a Grolamo, mentre il testo (con qualche variante rispetto alla voce indicata) costituisce l'ultima. 14. ff. 36v-39tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (da due sermoni anonimi e uno attribuito ad Agostino) 15. ff. 39v-42 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
tit. Vita sancti Pauli primi heremiteprol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. et immolantes Deo sacramentum laudis noctem transegere vigiliis Paulus Thebaeus primus erem. : Vitadata liturgica 15 gennaio (non indicata)note Il prologo non è distinto dalla narrazione, che si interrompe con le prime frasi del par. 11 (= PL 23,25C). 16. ff. 42-45 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatisinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. quem Deo ita proximum iam videbat effectum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio (non indicata)note Sono trascritti i primi due capitoli dell'opera (fino ad AASS Ian. XV, p. 1042). 17. ff. 45-47v - Evagrius Antiochenus , Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antonii abbatisinc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. preterita obliviscens et in futuro convalescens Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 : Vitadata liturgica 17 gennaio (non indicata)note Il testo si interrompe poco prima della fine del cap. VI (= PL 73,131B). 18. ff. 47v-50v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. qui ad laudem regis ab angelis et archangelis decantantur Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata)note Il testo si arresta entro il par. 13 del cap. IV (= PL 17,1027B). 19. ff. 50v-54 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidum ictibus lesi evaserunt Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio (non indicata)note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Al termine si rimanda alla parte finale del manoscritto per Vincenzo, per il cui giorno sono adottate qui lezioni non agiografiche; la passio del santo si trova in effetti ai ff. 198v-204, prima tra i complementi al lezionario. 20. ff. 54-56vtit. Otto lectiones per la festività di S. Vincenzo (da due sermoni attribuiti ad Agostino e Leone) 21. ff. 56v-59tit. Otto lectiones per la conversione di S. Paolo (da Atti e da un sermone attribuito ad Agostino)note Al termine si rimanda anche a un estratto da Gregorio Magno nella parte finale del codice, in effetti presente ai ff. 204-206. 22. ff. 59-62tit. Otto lectiones per la Purificazione di Maria (da due sermoni attribuiti ad Ambrogio e Agostino) 23. ff. 62-65 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum preses Agricolaus metropoli Sebastie presideret - expl. secundum religionis institutionem perdocti sunt Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio (non indicata)note Sezione che comprende i parr. 6-15 dell'edizione negli AASS Feb. I, coll. 349E-351E. 24. ff. 65-67v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe virginis et martyrisinc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Sicilie sub Decio imperatore - expl. ab hoc terre motu exagitata est Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 39 l. 46. 25. f. 68r-v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , II 33-34 (vita di Scolastica) (= BHL 7515)
tit. Vita sancte Scolastice virginis sororis sanctissimi Benedicti abbatisinc. Eodem tempore quo Benedictus Cassinum venerabiliter regebat cenobium - expl. et ipse cum honore et laudibus celestibus ad syderea regna feliciter pervenit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo data liturgica 10 febbraio (non indicata) 26. ff. 68v-70v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. . Sermo beati Bertarii abbatis in natale sancte Scolastice virginisinc. Soror namque eius Scolastica omnipotenti Domino ab ipso infantie tempore dicata - expl. fieret etiam inter tenebras doctor herilis Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio (non indicata)note Il testo si interrrompe in corrispondenza di PL 94,485A. 27. ff. 70v-72vtit. Otto lectiones per la Cattedra di S. Pietro (da sue sermoni attribuiti ad Ambrogio) 28. ff. 72v-74v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883 , Sermo de sancto Mathia (= BHL 5696)
tit. In natale sancti Mathie apostoliinc. Salvator etenim noster Dominus Iesus Christus humani generis adiutor - expl. et confirmatus sicut et gratia omnium linguarum Mathias apostolus : Sermodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo si arresta circa alla metà, all'interno del par. 8 (= PL 129,1028D). 29. ff. 74v-76v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882 , Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius genere Romanus arte philosophus - expl. quatenus eis singulis nulla habere propria liceret Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzo (non indicata)note Il testo si arresta all'interno del par. 15 del libro I (= PL 75,68C) 30. ff. 77-80 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II capp. 1-4 (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sanctissimi Benedicti abbatis conditoris sancte reguleinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ac si percussus fuisset ex verbere Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzo (non indicata)note L'explicit dell'estratto corrisponde all'edizione Moricca, p. 88 ll. 1-2. 31. ff. 80-83vtit. Otto lectiones per l'Annunciazione (da due sermoni attribuiti a Giovanni Crisostomo e Leone) 32. ff. 83v-85v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (= BHL S 3394 f)
tit. Passio sancti Georgii martyrisinc. Anno ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo residente in urbe Roma Marcellino summo pontifice - expl. ac per varias culturas demonum claudicando incederes Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile (non indicata) 33. ff. 85v-87v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli in toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Marci evangelisteMarcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile (non indicata) 34. ff. 87v-88v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4093)
tit. Prologus sancti Iacobi apostoli fratris Dominiinc. Iacobo apostolo presidente cathedram ecclesie Ierosolimorum orta est perturbatio - expl. in quo loco colitur sancta eius passio usque in hodiernum diem tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoliIacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata)note Il testo costituisce le prime quattro lectiones del giorno, completate dalla quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava. 35. ff. 88v-89 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6815)
tit. Passio sancti Philippi apostoliinc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Philippi apostoliPhilippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata) 36. ff. 89v-91 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Allexandri pape et Eventii et Theodoli presbiteroruminc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane ecclesie urbis cathedram Allexander sedit - expl. effugaret demones, mortuos suscitaret Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio (non indicata)note Anche se non letteralmente, l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 47 ll. 10-11. 37. ff. 91-92 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. In sancto Iohanne ante Portam Latinaminc. Secundam post Neronem cesarem persecutionem Domitianus in Christianos exercuit - expl. ad predictam civitatem cum multo honore translatum est Iohannes apostolus sec. I data liturgica 6 maggio (non indicata) 38. ff. 92-93vtit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (da un sermone de angelis attribuito a Gregorio) 39. ff. 93v-95v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobi episcopiinc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. refloret magno felix Florentia sancto Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio (non indicata)note Sono trascritti i primi sei paragrafi dell'opera (fino ad AASS Maii VI, col. 59D). 40. ff. 95v-97 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisinc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens viri germani fratres - expl. eorum vestigia unanimes imitarentur Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata) 41. ff. 97-98v - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio sancti Barnabe apostoliinc. Iohannes igitur ego qui et Marcus - expl. et a Domino corroboratus est ut continuo nos cum gaudio sequeretur Barnabas apostolus : Vitadata liturgica 11 giugno (non indicata)note La copia comprende il testo fino a p. 134 ll. 39-40 nell'edizione del Mombritius, vol. I. 42. ff. 99-100v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Vita beati Romualdi (= BHL 7324)
tit. Vita sancti Romualdi abbatisinc. Romualdus igitur Ravenne civitatis oriundus - expl. ne in animarum morte corruerent baratrum clausit iniquitatis Romualdus abb., Ord. Camaldulensis fundator : Vitadata liturgica 19 giugno (non indicata)note Sono riportati i primi tre capitoli dell'opera (fino a PL 144,958C, o a p. 20 dell'edizione Tabacco). 43. ff. 100v-102 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Prothasiiinc. Ambrosius servus Iesu Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Gervasii et ProthasiiGervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugno (non indicata) 44. ff. 102-103vtit. Otto lectiones per la natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino) 45. ff. 103v-105vtit. Otto lectiones per la festività dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Leone) 46. ff. 105v-107tit. Otto lectiones per la festività di S. Paolo (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo) 47. ff. 107-108vtit. Otto lectiones per l'ottava del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino) 48. ff. 108v-110tit. Otto lectiones per l'ottava dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Ambrogio) 49. ff. 110-112 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5305)
tit. Passio sancte Margarithe virginis et martyrisinc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriose ascensionis eius in celum - expl. et delere de terra memoriam tuam sed crede ei et vives Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note Il testo si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 191 ll. 44-45. 50. ff. 112-113vtit. Otto lectiones per la festività di Maria Maddalena (da un sermone attribuito a Gregorio Magno) 51. ff. 113v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Appolenaris episcopi et martyrisinc. In diebus Claudii cesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. absconderunt in domum cuiusdam mulieris vidue Christiane adhibentes ei curam Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 118 l. 55. 52. ff. 115v-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris beati Iohannis evangelisteinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. constat nimirum inimicum Dei fieri qui non credit in Deum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata)note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 38 l. 49. 53. ff. 117-118vtit. Otto lectiones per la festività di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone anonimo) 54. ff. 119-120v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 109 (Domenico) (= BHL 2227)
tit. Vita sancti Dominici confessorisinc. Dominicus ordinis predicatorum dux et pater inclitus - expl. regressus igitur verbum summi pontificis fratribus patefecit Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221 : Vitadata liturgica 4 agosto (non indicata)note Estratto che si conclude con il periodo 60, p. 723 dell'edizione Maggioni. 55. ff. 120v-122v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti diaconoruminc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. at ubi lavit pedes omnium commendavit se beato Iustino Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 650 l. 42. 56. ff. 122v-124v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Ylarianiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. cepit omnis clerus et populus diligere Donatum presbyterum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata)note L'estratto termina in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 417 l. 57. 57. ff. 124v-126 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Passio sancti Laurentii levite et martyrisinc. In illo tempore postquam beatus Sixtus episcopus perrexit ad Christum venerunt milites - expl. interrogatus te, Domine Iesu Christe, confessus sum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 94 l. 33. 58. ff. 126-127 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Regressus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. in eodem loco ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Ypoliti martyrisHippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 59. ff. 127-128 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyrisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans - expl. Passus est autem beatissimus Christi martyr Cassianus sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Cassiani martyrisCassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 60. ff. 128v-130 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Ieronimi presbyteri de assumptione gloriosissime virginis Marie genitricis Deiinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. atque deserviret officiosissime cura adoptionis Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto (non indicata)note Il testo si interrompe all'interno del cap. III, in corrispondenza di PL 30,129A. 61. ff. 130v-132vtit. Otto lectiones per la domenica infra octavam (da un sermone attribuito a Gerolamo) 62. ff. 132v-135tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Gerolamo) 63. ff. 135v-137 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. Vita sancti Bernardi abbatis Clarevallisinc. Bernardus in Burgundia castro Fontanis oppido ex nobilibus - expl. unam tantum putabat esse fenestram Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 : Vitadata liturgica 20 agosto (non indicata)note Estratto che si conclude con il periodo 57 a p. 815 dell'edizione Maggioni. 64. ff. 137-139 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliinc. Indie tres esse ab ystoriographis referuntur - expl. ut artem diaboli ad se venire permicteret Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata)note Il testo si interrompe nella prima parte del par. 11 (= AASS Aug. V, col. 35D). 65. ff. 139-141 - Possidius Calamensis , Vita Augustini (= BHL S 785 a)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et doctorisinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africa civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. ille ablatus est et catholica est intimata sincera religio Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto (non indicata)note Sono trascritti i primi sei capitoli, fino a p. 146 ll. 38-39 dell'edizione Bastiaensen. 66. ff. 141-143tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo) 67. ff. 143-145tit. Otto lectiones per la natività della Vergine (da un sermone attribuito a Bernardo) 68. ff. 145-147vcarmen tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Bernardo)note Una mano più recente segnala a margine: dicitur in presentatione beate Marie virginis in secundo nocturno . 69. ff. 147v-148v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape et martyrisinc. Temporibus Decii Cesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. ubi hodie orationes eorum florent ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Cornelii papeCornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro di Cipriano numerate consecutivamente. 70. ff. 149-150 - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (cfr. BHL S 2037)
tit. Passio sancti Cypriani episcopi et martyrisinc. Tusco et Basso consulibus imperantibus Valeriano quater et Galieno ter consulibus - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata)note L'incipit presenta una forma mista tra questa voce e le varie registrate nella classe 2038. 71. ff. 150-152v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo ita cura est de hominibus - expl. maiori morbo maiora genere medicine procuret inc. Erant itaque duo magi Zaroen et Arphaxat apud Ethiopes - expl. obtemperant cum reverentia iussionibus suis Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione del Mombritius II, p. 259 l. 30. 72. ff. 152v-155tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (estratto da Isidoro sugli angeli) 73. ff. 155-157v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3870)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri et doctorisinc. Plerosque nimirum illustrium viros - expl. ipsam vero integritatem adipisci nequaquam valet Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre (non indicata)note È trascritta la prima metà della vita, con explicit corrispondente a PL 22,208. 74. ff. 157v-160 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107)
tit. Vita sancti Francisci confessorisinc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. sicut eum Spiritus Sanctus edocuit et ipse postmodum fratribus revelavit Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vitadata liturgica 4 ottobre (non indicata)note La copia si arresta con la fine del cap. II par. 1 (periodo 5, a p. 787 dell'edizione nei Fontes Franciscani ). 75. ff. 160-162v - Petrus Diaconus, Casinensis monachus n. 1107/1110, m. 1159/1164 , Vita et passio sancti Placidi pseudo-Gordianus (= BHL 6859)
tit. Passio sancti Placidi martyris discipuli sanctissimi Benedicti et sotiorum eiusinc. Tempore quo Theodoricus augustus in seniori Roma - expl. de hiis qui Dei sunt sollicite ac diligenter instruxit Placidus sancti Benedicti discipulus cum soc. Messanae mart. : Passiodata liturgica 5 ottobre (non indicata)note La copia si limita al primo capitolo (cfr. per l'explicit AASS Oct. III, col. 119B). 76. ff. 162v-165 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Palestine igitur provincie Decio presidente convenerunt templorum pontifices - expl. suam Domino passionem commendaverunt et valedicentes discesserunt Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre (non indicata) 77. ff. 165-167v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Homiliae in Hiezechihelem , estratto per la festività di S. Luca 78. ff. 167v-170 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
tit. Vita sancti Ylarionis monaciinc. Hilarion ortus vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. benedicentes Deo sancti deobsculati sunt manus Hilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata)note La copia termina con il par. 9.8 (p. 90 l. 32 dell'edizione Bastiaensen). 79. ff. 170v-173 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cum eo contendere qui condidit mundum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata) 80. ff. 173-175v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7749)
tit. Passio sanctorum apostolorum Symonis et Iudeinc. Symon Chananeus et Iudas zelothes appostoli Domini nostri Iusu Christi - expl. hoc ipsum conflictus vester inveniat an possint adorare deos nostros Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata)note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 536 ll. 10-11. 81. ff. 176-180vtit. Otto lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus ) 82. ff. 180v-184 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. a spiritibus immundis et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Theodori martyrisTheodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre (non indicata) 83. ff. 184-187v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessorisinc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. ut qui sanctis iam ab omnibus habebatur potens etiam et vere apostolus haberetur Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata)note La copia si arresta alla fine del par. 7.7 (p. 268 dell'edizione Fontaine, p. 24 ll. 35-7 dell'edizione Smit). 84. ff. 187v-189v - Augustinus de Novis m. 1520 , Elucidarium christianarum religionum , vita di Frediano (= BHL S 3177 j)
tit. Vita sancti Fridiani episcopiinc. Beatus igitur Fridianus filius regis Ultolie sive Ybernie primogenitus - expl. et ut competebat eam gubernanti necessariis honorifice providerunt Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata) 85. ff. 189v-192v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyrisprol. inc. Dominus dicit in evangelio: Venite ad me - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. aut eternis gaudiis iustis afferetur Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata)note Del prologo è riportata solo la citazione evangelica finale con una breve didascalia fittizia, accorpata alla narrazione (cfr. Mombritius I, p. 332 ll. 49-50). 86. ff. 192v-195v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. religiosi etiam multi secuti sunt eum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre (non indicata)note Il testo si chiude in corrispondenza dellla fine del par. XIX nell'edizione dei Patres Apostolici (p. 7 ll. 14-15); cfr. anche Mombritius I, p. 343 l. 54. 87. ff. 195v-198 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. [auctore pseudo Athanasio] (= BHL 1659)
tit. Passio sancte Katherine virginis et martyrisinc. Regnante igitur Maxentio cesare Maximiani augusti filio - expl. confusus iratu[[...]] precepitque illos ig[[...]]mari Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Il foglio ha subito l'asportazione di quasi tutta la metà esterna, con la perdita pressoché totale della colonna che concludeva il testo. Sotto è rimasto integro il colophon (riportato nella descrizione iniziale del manoscritto) che data la copia. 88. ff. 198v-204 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. [[...]]entiiinc. [[...]] nostris - expl. consecrati sunt unde sit nomen Domini benedictus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Vincentii levite et martyrisVincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata)note La parte iniziale del testo è mutilata dallo strappo sopra descritto: restano visibili soltanto le ultime lettere della titolatura e frammenti dell'incipit . 89. ff. 204-206 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Moralia in Iob , estratto per la festività della Conversione di S. Paolo 90. ff. 206-208tit. Otto lectiones per la festività di S. Bernardo (da un'omelia attribuita a Giovanni Crisostomo) 91. ff. 208-210v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
tit. Miraculum qualiter inventum fuerit sertum sancte Marie ad Nivesinc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semperque virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Dedicatiodata liturgica 5 agosto (non indicata) 92. ff. 210v-211vtit. Otto lectiones per la natività di Maria (da un'omelia anonima)note Il foglio finale resta per buona parte vuoto. 93. ff. 212-215tit. Otto lectiones per l'ottava (da due sermoni attribuiti ad Agostino) 94. ff. 215-218v - Miraculum beatae virginis Mariae tit. In conceptione beatissime virginis Marie miraculum qualiter quidam abbas a periculo maris liberatus de celebrando festo conceptus ipsius per celestem nuntium fuerit edoctusinc. Tempore illo quo divine pietati placuit Anglicorum gentem de malis suis corrigere - expl. statuitque in Remensi cenobio idem festum solemniter celebrari et ipse quo advixit solemniter celebravit Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Miraculadata liturgica 8 settembre (non indicata)note Il testo, non identificato, occupa le prime tre lectiones (f. 215r-v) di un ciclo di dodici; segue un sermone attribuito ad Agostino, suddiviso dalla quarta all'ottava (ff. 215v-217), quindi un'omelia attribuita ad Ambrogio per le ultime quattro (ff. 217v-218v). 95. ff. 219-221vtit. Dodici lectiones per la Visitazione (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Beda) 96. ff. 221v-223 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthiinc. Igitur Philippo Alexandrine ecclesie presule martyrio gloriosissime coronato cum filia eius Eugenia - expl. passi sunt autem III idus septembris sub Valeriano et Gallieno principibus tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Proti et HyacinthiEugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava. Si tratta di una versione non attestata in BHL. La data, come sempre non espressa, è ricavabile dal confronto con le altre occorrenze del testo nelle raccolte qui censite. 97. f. 223r-v - Passio sancti Nemesii Romae mart. tit. Passio sancti Nemesii martyrisinc. Cum a sancto Stephano Romane urbis episcopo signa ac prodigia fierent - expl. iuxta locum ubi decollatus est digno cum honore sepelivit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Nemesii martyrisNemesius et Lucilla Romae mart. : Passiodata liturgica 31 ottobre (non indicata)note La narrazione non coincide per dettato con il testo edito della passione di papa Stefano, cui appartiene l'episodio. Si indica la data del martirologio di Adone (mentre il Romano ricorda il santo anche al 25 agosto e all'8 dicembre). 98. ff. 224-225v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Augusto ac Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens que Syriam invaserat victa est - expl. et cetera exibentem sancte karitatis officia Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno (non indicata)note L'explicit corrisponde, con una banale variante, all'edizione Mombritius I, p. 571 l. 20. 99. ff. 225v-228 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. Passio sanctarum undecim milium virginuminc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt tit. finale Explicit passio sanctarum undecim milium virginumUrsula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobre (non indicata) 100. f. 228r-v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis , mutila (= BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardi confessorisinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. servire Deo meo quam in sublimitate positus Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vitadata liturgica 6 novembre (non indicata)note Il testo rimane mutilo a causa della perdita di tre fogli: nella cartulazione risultano infatti mancanti i ff. 229-231, che dovevano concludere quest'unità. Il dettato non coincide pienamente con quello originale, ma sembra piuttosto una parafrasi: per senso l'explicit corrisponde alla fine del par. 3 (p. 397 ll. 15-6 dell'edizione nei MGH Scriptores rerum Merovingicarum III).
U.C. II, ff. 232-241 ; sec. XIV; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam II. ff. 232-241v , mutilo Segmento di lezionariostruttura I testi sono suddivisi dall'origine in otto lectiones .note In principio (ff. 232-233) il copista distribuisce il testo su una sola colonna, passando invece a due dal f. 233v. Sopravvive un quinione di quella che doveva essere una raccolta più ampia, forse realizzata ad hoc come complemento della precedente, poiché non ripete ricorrenze già presenti in essa. 1. ff. 232-234v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406 , Catalogus sanctorum et gestorum eorum , III 64 (Ignazio)tit. Passio sancti Ignatii episcopi et martyrisinc. Ignatius episcopus Antiochenus et martyr discipulus Iohannis evangeliste fuit qui tertius post beatum Petrum apostolum - expl. ubi de resurrectione Domini elegans perhibet testimonium Ignatius Antiochenus ep. mart. data liturgica 1 febbraio (non indicata)note Il testo è seguito (ff. 233v-234v) da un'omelia attribuita a Beda che completa il ciclo di lectiones con altre quattro, numerate dalla nona alla dodicesima. 2. ff. 234v-236v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii episcopiinc. Beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regione Aquitanie oriundus fuit - expl. ubi Hilarius vim orationis ingessit: Tu autem Hilarius Pictavensis episcopus : Vitadata liturgica 13 gennaio (non indicata)note Il testo si interrompe quasi al termine del lib. I cap. 12 (= PL 9,192B o 88,446B). Vi è aggiunto solo l'inizio dell'invocazione a Dio che spesso chiudeva le letture dell'ufficio. 3. ff. 236v-238v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 132 (Giovanni Crisostomo) (= BHL 4379)
tit. Vita sancti Ioannis Chrysostomiinc. Iohannes cognominatus Chrysostomus Antiochenus filius Secundi - expl. maxima tibi premia contulerunt circa honorantem te ne sis ingratus Iohannes Chrysostomus : Vitadata liturgica 14 settembre (non indicata)note L'estratto si conclude con il periodo 40, p. 941 dell'edizione Maggioni. 4. ff. 238v-240 - Bernardus Guidonis n. 1261/1262, m. 31-12-1331 , Legenda sancti Thomae de Aquino ca. 1325; 2 recensiones, prima prolixior cum prooemio praemisso, secunda brevior sine prooemio , recensio brevior (= BHL 8155)
tit. Vita sancti Thome de Aquinoinc. Thomas sanctus Aquinas ordinisque predicatorum ac doctor egregius - expl. adulescentis opus doctissimo sene dignum Thomas Aquinas OP 1225-1274 : Vitadata liturgica 7 marzo (non indicata) 5. ff. 240-241v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406 , Catalogus sanctorum et gestorum eorum , III 209 (Giuseppe)tit. Vita sancti Iosephi sponso Matris Dominiinc. Ioseph sanctissime domine nostre sponsus de civitate Bethleem oriundus - expl. antequam modo humanitatis debitum solverit expressum non habemus Ioseph sponsus B.V. Mariae data liturgica 19 marzo (non indicata)note Estratto che esclude poche frasi finali. Nelle ultime righe del f. 241v sopravvive la sola rubrica del testo che seguiva: Passio sancti Petri martyris Ordinis Predicatorum .
bibliografia
Santa Maria degli Angeli. Corali , 92
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 331
Martirologi e due brevi leggendari (1 gennaio - 23 settembre e 9 novembre - 7 ottobre)
prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB Più ex libris di Vallombrosa si trovano sulla sezione maggiore: uno nel margine superiore del f. 2 (Iste liber est monasterii Vallisumbrose Fesulanensis diocesis , con l'anatema) e uno ripetuto tre volte da mani di epoche diverse al f. 145v (Iste liber est monasterii S. Marie Vallis Umbrose ). L'ultima unità contenente il secondo leggendario può attribuirsi all'area toscana in base al santorale.
U.C. I, f. 1 ; sec. XII I. f. 1r-v Sermone sull'Annunciazione attribuito a Giovanni Crisostomonote Il foglio è numerato come primo del codice, ma fu probabilmente aggregato in funzione di guardia.
U.C. II, ff. 2-145 ; sec. XII II. ff. 2-22v - Martyrologium Hieronymianum (Martyrologia)
III. ff. 22v-31 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Libellus de festivitatibus apostolorum
IV. ff. 31-113 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones
V. ff. 113-145v Passionario (1 gennaio - 23 settembre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Quasi tutti i testi vengono suddivisi in lectiones ma in un secondo tempo e da più mani. 1. f. 113r-v - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordii martyrisinc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur oratione beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius nomine passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II : Passiodata liturgica 1 gennaionote Suddivisione in otto lezioni. 2. ff. 114-115v - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL 889)
tit. Passio sancti Babilli episcopi cum duobus puerulisinc. Numerianus rex cum immolasset obscenis demonibus - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei sacerdos Babilas cum tribus infantibus apud Antiochiam civitatem sub Numeriano imperatore nequissimo, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250 : Passiodata liturgica 24 gennaio 3. ff. 115v-120 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 c)
tit. Passio sancte Christine martyrisinc. Erat quedam sacra et sancta puella de Tiro nomine Christina - expl. et curavit corpus eius ex more et collocavit eam in optimo loco, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 maggio 4. ff. 120-122v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (cfr. BHL S 2761 d)
tit. Passio sancti Eustasii martyrisinc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. mense maio die vicesimo celebramus solemnia ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus magnificentia magnitudo imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passiodata liturgica 20 maggionote La prima parte del testo è suddivisa in otto lezioni, da una mano diversa dalla precedente. La stessa data, non tra quelle comunemente attestate, ricorre in altri codici qui descritti. 5. ff. 122v-124v - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. Passio sancti Eleutherii episcopi et martyrisinc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei veritatem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die duodecima kalendarum iuniarum sub Adriano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 21 maggionote Data discordante da quelle indicate nei Martirologi (ossia il 25 e il 27), ma riscontrata anche nel ms. Strozzi 4. 6. ff. 124v-130 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Gesta sanctorum VII dormientium acta in diversis temporibus sub Decio et Theodosio imperatoribusinc. In tempore illo regnante impio Decio facta est ingens persecutio Christianorum - expl. et in gaudio fidei ipsorum secuti sunt imperatorem Constantinopolim glorificantes et laudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias agentes Domino Iesu Christo Dormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 giugno (non indicata)note La posizione nella raccolta suggerisce che il testo fosse destinato a questa data, tra le varie attestate per il culto del santo. Una mano diversa dalle precedenti aggiunge una suddivisione in dodici lectiones . 7. ff. 130-135 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657-6658)
additamentum tit. Passio beatissimi Petri et Pauli a Marcello discipulo Petri edita quique eidem interfuit passioniinc. Cum venisset Paulus Romam evenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei Petri quod vidi scripsi Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Divisa in sette lezioni da una diversa mano. 8. ff. 135-137 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christofori martyrisinc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et in agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria per cuncta saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglionote Divisa in dodici lezioni da una mano attiva anche sul testo seguente. 9. ff. 137-138v - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Simphorianiinc. Sub Aurelio quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis procella detonaret - expl. et felix aperitur ingressus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Symphorianus Augustoduni mart. : Passiodata liturgica 22 agostonote Suddivisa in dodici lectiones dalla stessa mano del testo precedente. 10. ff. 138v-144 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyrisinc. Factum est in secunda interrogatione tyranni Maximiani ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt huius seculi et serviebant Deo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hadrianus et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 8 settembrenote Una diversa mano divide il testo in lezioni (almeno undici le indicazioni visibili). 11. ff. 144-145v - Passio sanctae Theclae v. (= BHL 8024)
tit. Passio sancte Tecleinc. Sub Nerone Romanorum principe Paulus apostolus verbum Dei evangelizando orientem predicabat - expl. cum somno pacis migravit ad Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Thecla virgo Pauli apostoli discipula : Passiodata liturgica 23 settembrenote La titolatura originale indicava VIII kal. oct. , ma un'altra mano aggiunge al numerale una I ripristinando la data corretta. Il testo è suddiviso in undici lezioni. Quasi tutto il foglio finale rimane vuoto ed è sfruttato per le note di possesso già citate, segno che il passionario si interrompeva qui.
U.C. III, ff. 146-169 ; sec. XI/XII VI. ff. 146-169v , mutilo Leggendario (9 novembre - 7 ottobre) 1. ff. 146-149 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Miraculum de ycona Deipreamb. inc. Apud Cesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti sancte ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come un unico segmento. Come in altre copie, la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL (cfr. ms. Edili 132). Sono segnati due cicli di dodici lezioni sovrapposti e parzialmente sfasati. 2. ff. 149-150v - Obitus sancti Leonis IX papae (= BHL 4819)
tit. Vita sancti Leonis papeinc. Quintodecimo kalendas maias dum gravi infirmitate felicissimus pontifex Leo et longa maceratus corpore esset - expl. Obiit autem beatissimus Leo papa tertiadecima kalendarum maii feria III in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium nunc et semper et in saecula saeculorum Leo IX papa : Transitusdata liturgica 19 aprile (non indicata)note Al termine è omessa la frase di collegamento con i miracoli (riportata come explicit nella voce BHL). Divisione in tre lezioni. 3. ff. 150v-152 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (= BHL 7035-7036)
additamentum tit. Passio sancti Cyrini episcopiinc. Cum istius mundi principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. passus est autem beatus Cyrinus episcopus et martyr Christi sub Diocletiano imperatore pridie idus iunii et coronatus est a Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et potestas et imperium in saecula seaculorum addit. inc. Facta autem incursione barbarorum in partes Pannonie - expl. ubi prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Quirinus Sciscianus ep. mart. : Passiodata liturgica 12 giugnonote L'appendice è distinta andando a capo. 4. ff. 152-153 - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (= BHL 1547)
tit. Passio sanctorum Cantianoruminc. Servus Christi Ambrosius episcopus Christum verum Deum colentibus - expl. imperantibus Diocletiano et Maximiano agente Sisinnio comite et Dulcitio preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria per infinita saecula saeculorum Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres : Passiodata liturgica 14 giugno 5. ff. 153-155 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 luglio (non indicata)note I versi finali non sono distinti dalla narrazione. 6. ff. 155-158 - Hucbaldus Elnonensis monachus n. 840 ca., m. 20-6-930 , Passio sanctorum Ciryci et Iulittae BHL 1809 (= BHL 1809-1811)
prol.tit. Passio sanctorum Quirici et Iulittepassio prol. inc. Beatorum Christi martyrum pia certamina veneratione debita recolentes - expl. prout posse tua concesserit gratia inc. Sexte que nunc agitur etatis initium suo Dominus Iesu Christus - expl. pro nobis apud pium intercede Dominum ut nos semper et sue gratie et vestri decorati collegii faciat esse participes Christus Iesus cui est cum eterno Patre Sanctoque Spiritu honor, virtus et imperium per infinita saecula saeculorum translatio inc. Quoniam igitur Quirini sancti pueruli et Iulitte beate matris eius veneranda passio - expl. quanto letius assidua suis fidelibus fieret Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passio + translatiodata liturgica 15 luglionote Le due parti dell'opera si susseguono senza distinzione. 7. ff. 158-162v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante Domino atque largiente ad hanc festivitatem - expl. ad ipsius ordinem conscribende mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. idest tertiodecimo kalendarum augustarum indictione tertiadecima feliciter, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per cuncta saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Il prologo non è distinto dal testo. Suddivisione in dodici lezioni (l'ultima segnata anche da una diversa mano). 8. ff. 162v-166 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembrenote Suddivisa in dodici lectiones (dalla seconda delle mani intervenute sul testo precedente). 9. ff. 166-169v - Vita sancti Marci papae , mutila (= BHL 5293)
prol.tit. Vita sancti Marci papeprol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga sed brachiloga ratione describam inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. sed etiam alienis ovibus Spiritus Sanctus pabula ministravit sanctus Marcus papa : Vitadata liturgica 7 ottobre (non indicata)note La perdita del resto del manoscritto interrompe il testo all'interno dell'epistola a Marco di Atanasio.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Del Furia, Supplementum BML , III , 157-60
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 135
Leggendario (26 dicembre - 30 settembre) e segmento di omiliario, di area toscana
orig. Toscana; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; San Michele di Marturi (Siena), S. Michele di Marturi, Badia Sul verso del secondo foglio di guarda vi è un indice, posteriore alla mutilazione iniziale e comprendente anche la sezione omiletica, databile al XV secolo: se ne desume che l'assemblaggio delle due unità avvenne in epoca precedente.
U.C. I, ff. 1-174v ; sec. XI ex.-XII in.; orig. Toscana I. ff. 1-174v , acefalo e mutilo Leggendario (26 dicembre - 30 settembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Lungo il margine esterno erano sistematicamente indicati il giorno e il santo reperibili nella pagina, ma in gran parte la rifilatura del codice ha eliminato questo corredo. 1. f. 1 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] , acefala (= BHL 7858)
inc. adiuravit eum per legem ipsius dicens - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 26 dicembre (non indicata)note Del testo sopravvive solo il frammento finale, a causa della perdita della prima parte del leggendario. 2. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita beati Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Lauditie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac luce qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 3. ff. 5v-6vtit. Due sermoni per la ricorrenza degli Innocenti, il secondo attribuito a Severino 4. ff. 6v-22 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le sezioni si susseguono senza distinzione, salvo il prologo. 5. ff. 22-27v - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Passio sancte Martineinc. Regnante primum omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Deo Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 6. ff. 27v-28 - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordiiinc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur orationibus beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II : Passiodata liturgica 1 gennaio 7. ff. 28-29vtit. Sermone di Leone Magno per l'Epifania 8. ff. 29v-31 e 31-32 - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo , Vita sancti Basilii Magni , capp. 8 e 10 (= BHL S 1022 e [expl. beta] - 1022 j)
tit. Passio sancti Basilii confessoris - Vita sancti Basilii confessoriscap. 8 inc. Claudius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitutis obediens fuit - expl. ex uno ore glorificantes et collaudantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum cap. 10 inc. Mulier quedam nobilis genere et divitiis secularibus ornata - expl. certantes et glorificantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345 : Miraculadata liturgica 9 gennaionote La data appare posticipata rispetto alla collocazione abituale al 1° gennaio. I due estratti dalla vita interpolata sono presentati nel manoscritto come testi a sé stanti, ciascuno con la propria rubrica (anche se senza ripetere la data). 9. f. 32r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut completionem beatissimi Felici presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Christum Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 10. ff. 32v-35 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 11. ff. 35-44 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 12. ff. 44-46 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis martyrisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 13. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia pravitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem et multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 14. ff. 48v-50v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancti Anastasiiinc. Imperante Domino nostro Iesu perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore - expl. omnes eripi ab ipsius oppressione inimici ut per ipsum Dominum Iesum Christum gratias agamus Deo Patri et Spiritui Sancto nunc et semper et in eterna saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaio 15. ff. 50v-53tit. Due pericopi dagli Atti degli Apostoli (11,1-31 e 13,1-12) e l'Epistola ai Galati per la conversione di S. Paolo 16. ff. 53-54 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (= BHL S 5857 d-e)
tit. Passio sanctorum Flaviani, Maximi, Secunde et Seve. Kalendini, Marci martyrispars I inc. Post mortem Dioclitiani imperatoris regnante Constantino augusto - expl. ubi florent orationes eorum pars II inc. Post mense vero secundo moritur Constantinus augustus - expl. et sepelivit in eodem loco pigrus nonas iunias, ubi cotidie florent orationes sanctorum per omnia saecula saeculorum Maximus comes millenarius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 29 gennaionote La due parti si susseguono senza stacco. 17. ff. 54-55vtit. Due sermoni per la Purificazione, il primo attribuito a Leonino papa 18. ff. 55v-57v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii confessoris sive martyrisinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est enim beatissimus martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolano, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 19. ff. 57v-59v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (cfr. BHL 133)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Passa est in provincia Sicilia sub Decio imperatore ipso Decio III cumsole nonarum februariarum recitamus historiam - expl. a periculo mortis et incendiis sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote L'incipit presenta varianti non registrate nelle numerose voci BHL. 20. ff. 59v-63 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 21. ff. 63-64v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 64v-67v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Passio sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 23. ff. 67v-79 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quibus deferentibus transmisisset usque nunc manet incognitum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Si tratta della sequenza di estratti già descritta nel ms. Aed. 133 (item 38), con explicit nel cap. XXI (= edizione Moricca, p. 111 ll. 1-2). Il testo è preceduto da un elenco dei miracoli di Benedetto narrati. 24. ff. 79-80 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 25. ff. 80v-81 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 26. f. 81r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Dominiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 27. ff. 81v-82v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponam Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 28. ff. 82v-83v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170 [inc.] - BHL S 4169 d [expl.])
tit. De eodem dieinc. Perrexit autem Helena ad Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. celebrare commemorationem diei in qua inventa est sacra Crux Domini nostri Iesu Christi quinto nonarum maiarum, qui vivit et regnat per omnia Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 29. ff. 83v-85 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui ereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggio 30. f. 85r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 31. ff. 85v-87v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. 32. ff. 87v-92 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucana provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugno 33. ff. 92-93tit. Sermone per la Natività del Battista 34. ff. 93-94 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 35. ff. 94-95 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 36. ff. 95-101v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 37. f. 102r-v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
inc. Spiritus alme veni perflando indima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 38. ff. 102v-106 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 39. ff. 106-107v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata) 40. ff. 107v-108 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis et VII filioruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna celorum, ad laudem eius qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata) 41. ff. 108-109v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 7 agostonote La data è anomala, anche rispetto alla successione dei testi nel leggendario: probabilmente la passione si legava al 12 luglio, ma una semplice svista di copia non basta a spiegare come il quarto giorno dalle idi di luglio sia divenuto VII idus augusti . 42. ff. 109v-110v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b/c)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. cuiusque imperio omnes creaturae consistunt, cuius regnum est in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note La copia, incompleta, ha termine nel corso del dibattito tra la santa e il prefetto. 43. ff. 110v-111v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 45. ff. 115-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 46. ff. 117-119 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 47. f. 119 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 48. f. 119r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 49. ff. 119v-120v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Adon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 50. ff. 120v-121v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei manoscritti qui censiti, si susseguono senza soluzione di continuità e sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passio ciclica riguardanti Policronio e Abdon e Sennen. Quest'ultima si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, includendo il principio della sezione incentrata su Sisto. 51. ff. 121v-125v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorumprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agosto (non indicata)note Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti in tale sede, benché senza data. Il prologo non è distinto dal testo. 52. ff. 125v-128v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Galieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Galieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 128v-130 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 130-131v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 55. ff. 131v-133 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Hilarianiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 56. ff. 133-135 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 57. f. 135r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martirisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditatem commendans - expl. creatori suo cum gratia reddit coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo si conclude senza l'ultima frase con la formula di martirio, ed è seguito senza alcuno stacco dalla passione di Prudenzio. 58. ff. 135v-136 - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo fa parte di un continuum con il precedente e con il successivo, relativo all'omonimo santo mauritano. 59. f. 136r-v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martirii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Essendo il testo accorpato alle passioni relative a Cassiano di Forlì, la data è da intendersi valida anche per esso, benché questo santo sia venerato invece il 3 dicembre. 60. ff. 136v-138 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. cum intentione frequenter mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 61. ff. 138-140vtit. Sermone per l'Assunzione di Maria 62. ff. 140v-141 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 15 agostonote La normale data liturgica sarebbe il 14 agosto, ma la posizione successiva al sermone per l'Assunzione conferma l'intenzione espressa dalla rubrica. 63. ff. 141-142v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martirisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agabitus - expl. multi paganorum crediderunt Deum per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata) 64. ff. 142v-145 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 65. ff. 145-146 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martirisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopi et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octava kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 66. ff. 146-148 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 67. ff. 148-152v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Actus et vita sancti Augustini confessorisprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come nei mss. Mugellano 13 e Strozzi 2, si tratta di un'abbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 68. ff. 152v-153 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 69. f. 153r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 70. ff. 153v-156 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembre (non indicata)note La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 155, mentre sul verso è aggiunto, sempre di seguito, un ulteriore miracolo. 71. ff. 156-157 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii martyrisinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 72. f. 157r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Ciprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 73. ff. 157v-159 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 74. ff. 159-162 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 75. ff. 162-166v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 76. ff. 166v-169 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauritii, Candidi, Exsuperii et Victorisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 77. ff. 169-171v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Temporibus denique Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. Sed narrare longum est alia multa mirabilia que per eos Dominus ad laudem sui nominis fieri prestat usque in hodiernum diem, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote La parte finale appare parafrasata rispetto al testo riportato in BHL. 78. ff. 171v-174v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] , mutila (= BHL S 3871 b)
tit. Vita sancti Iheronimiinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. hoc modo inseruit sicut nunc vestra audivit charitas Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita della parte finale del leggendario; in calce si richiama il fascicolo un tempo successivo con le parole Referam tibi mee , con le quali proseguiva la vita.
II. ff. 175-198v Frammento di omiliarionote Contiene, precedute ciascuna dalla corrispondente lectio , cinque omelie sui Vangeli di Gregorio Magno intervallate a sei anonime o di altra attribuzione. Precisamente, si susseguono: Gregorio om. 27 (ff. 175-177v), anonimo per il Natale dei confessori (Massimo? ff. 177v-178), anonimo per il Natale di un martire (Fulgenzio? ff. 178-179), Gregorio om. 32 (ff. 179-182), anonimo (Ps. Agostino n° 225, ff. 182-183), Gregorio om. 35 (ff. 183-186), Fulgenzio per il Natale di un confessore (ff. 186-188v), Gregorio omm. 9 e 11 (ff. 188v-190v e 190v-192), anonimo per Ognissanti (ff. 192-195v) e Basilio (ff. 195v-198v).
U.C. II, ff. 175-200v ; sec. XII seconda metà; Iacopo di ser Giovanni Berardi notaio III. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
Eustachii et socioruminc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria, potestas, virtus et magnificentia, magnitudo, imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passionote La titolatura è integrata da una mano posteriore dove rimaneva lo spazio in bianco per la rubrica e l'iniziale non realizzate. Malgrado si passi dalle omelie a un testo di diversa natura, il copista è lo stesso.
IV. f. 200v Orazione di Geremia con notazione musicalesegni d'uso Nello spazio rimasto libero sul recto e sul verso di quest'ultimo foglio sono trascritti brevi passi biblici con relativa esegesi a titolo di esercitazione, con una doppia sottoscrizione da parte di Iacobus (poi Giachopus ) filius Ser Iohannis Berardi notarius , la cui mano è datata da Bandini al XIV secolo.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 302-9; Berg, Studies , 266-7; Castaldi, Nuovi testimoni , 101-3
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 13
Leggendario per l'intero anno di origine fiorentina, cui si aggregano altri materiali agiografici
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam; S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM; Cosimo de' Medici (1389-1464); Lorenzo de' Medici L'assemblaggio delle sezioni è avvenuto precocemente, poiché il codice era già di questa consistenza quando fu donato a S. Francesco del Bosco di Mugello dai fratelli Cosimo e Lorenzo de' Medici, come si ricorda al f. 283: MCCCCXXXVIII hunc librum Cosma et Laurentius Iohannis de Medicis dedicaverunt ecclesie sancti Francisci del Bosco de Mugello Florentine diocesis (...) ; si aggiunge sotto, in scrittura più piccola della seconda metà del XV secolo, De la P. de Castello Firentino , segno di un temporaneo spostamento nella pieve appunto di Castefiorentino prima del ritorno al Convento del Bosco. Al f. 1 sopravvive, in parte rovinata, la precedente nota di possesso relativa alla prima unità codicologica: Iste liber est monasterii sancte Marie de Angelis de Florentia ad usum domini Thome magistri plebani sancte Marie Imprunetane presbiteri Florentini .
I. ff. 1-279v Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Almeno due mani operano sistematicamente sulla raccolta. Una crea una rete di rimandi interni, segnalando nella posizione liturgica opportuna i santi dei quali non compare una vita/passione propria perché la narrazione che li riguarda è compresa all'interno dei testi relativi ad altri; e rinvia a questi ultimi, indicando con segni sempre diversi il punto di inizio delle sezioni che interessano. L'altro glossatore, meno presente, rimanda invece a volumi liturgici o alla Bibbia, che dovevano essere a disposizione dei lettori, per lectiones e omelie da leggersi per determinati santi. note Il leggendario è composto da due unità codicologiche, la seconda delle quali, dal f. 230, prosegue la prima (a differenza della terza, gustapposta al corpus coerente formato dalle prime due). U.C. I, ff. 1-229 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti.2. ff. 3-8v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholai episcopi et confessorisprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytacifala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote La copia segna andando a capo (f. 6) il passaggio dall'item 6106 al 6107, mentre va normalmente di seguito negli altri casi (ff. 7 e 7v). A margine del prologo si annota: Iohannes Diaconus sancti ianuarii scriptor fuit Athanasio - Methodius patriarcha scripsi primus Theodoro primicerio . 3. ff. 8v-9v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6151-6152-6153-6154-6155-6156)
tit. Libellus preclari magnique sacerdotis Nicholai item miraculaitem XXI inc. Quodam autem tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciparsus item XXII inc. Rursus alio tempore alia mulier de vico Neapoleos item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion item XXIV inc. Nec multo post quidam item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus beatissimus floreret Nicolaus - expl. qui in sanctis suis semper est mirabilis item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Dei Nicolaus mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario pars II inc. Et positum est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note L'item XXVI è distinto da una propria titolatura, De obitu beati viri ; le sue due parti si legano senza distinzione. La sezione che segue va semplicemente a capo. 4. ff. 9v-13v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6161-6172-6174-6163-6167-6164-6165)
epilogo
item I, pars I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriaticum pars II inc. Quodam itaque tempore episcopus Miree civitatis - expl. semper accipiat incrementum item V inc. Igitur opere pretium remur - expl. in exemplum sanctorum suorum facta manifestat item VI a inc. Extitit preteria alius vir qui mercimoniis intentus - expl. qui super omnia vivit et regnat in solio regni celestis item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo iocundum scribere miraculum dignum iudicavimus item III a inc. Sed si vestre caritati durius non est - expl. antequam me vocares de hoc seculo, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum item II inc. Cum de Africe partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. quatenus hic eum patronum et advocatum in futuro apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti sono distinte andando a capo, salvo il brevissimo prologo 6163; dopo di esso sono lasciate in bianco 14 righe prima di riprendere con il seguito. 5. ff. 13v-19 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Natale sancti Ambrosii episcopi - Vita sancti Ambrosii presbyteriprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 6. ff. 19-20 - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9006)
prol.tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Beati Zenonis Veronensis presulis licet omnia miracula quibus claruerit idonei non inveniamur - expl. populum intellectui facta eius scripta fuerunt que debeant recitari inc. Temporibus itaque Gallieni cum iste vir sanctus in civitate Verona sancta conversatione fulgeret - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Prologo indistinto dal testo. 7. ff. 20-23 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Natale sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. debito honore et summa diligentia condiderunt Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembrenote Assente l'ultimo periodo indicato nella voce BHL. 8. ff. 23-24 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Natale sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 9. ff. 24-28v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre 10. ff. 28v-31v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Natale sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutioem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio. 11. ff. 31v-45v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi ma con una nota marginale a segnare il passaggio, mentre si va a capo con la prima clausola, cui segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda. Nel corso del II libro sono anche indicate a margine le quaestiones via via disputate da Silvestro. 12. ff. 45v-46v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 11 gennaionote La data propria del santo sarebbe il 10 settembre, ma il trasferimento si può spiegare con la confusione con un altro Salvio, il vescovo di Amiens. 13. ff. 46v-47v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote In realtà la data indicata è VIIII kal. feb. , ma è evidente che si tratta solo dell'omissione della X iniziale. 14. ff. 47v-55v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita vel actus sancti Mauri monachiinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio 15. ff. 55v-57v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote A margine della narrazione si rileva la parte dedicata a Papia e Mauro, poi si delimita la Passio sancti Cyriaci . 16. ff. 57v-66 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 17. ff. 66-68v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 18. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 19. ff. 70v-73 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 20. ff. 73-78 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita vel acta sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 21. ff. 78-82 - Vita metrica sanctae Brigidae Kildariae v. [Chilieno mon. adscripta] (= BHL 1459 [prol. Donati] - 1458)
prol.tit. Natale sancte Brigide virginisprol. Donati inc. As ego Donatus virtute sanguine Scottus - expl. iudice te facto nostra faveto rogo prol. I inc. Christe Dei virtus, splendor, sapientia Patris - expl. Spiritus Sanctus partem Deus impare gaudet prol. II inc. Quisquis in hoc hominum fragili concluditur antro - expl. cernere post obitum mereamur pace futura prol. III inc. Finibus occiduis describitur optima tellus - expl. in qua perpetuus manserat ipse Deus inc. Quadam namque die genetrix dum forte sedebat - expl. omne quod ille malus lucrum sperabat habere (Textus metricus )
Brigida Kildariae in Hibernia virgo : Vitadata liturgica 1 febbraionote La copia è interrotta: più di metà dello spazio nella pagina finale è lasciato in bianco, e la titolatura per la passione seguente si colloca in fondo. 22. ff. 82-85 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto par gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 23. ff. 85-87 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte virginis et martyris Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Cathanensium Sicolie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos meritis sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 24. ff. 87-88 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Vita sancti Yventii episcopiinc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraionote Al f. 87v una mano differente da quella abituale annota nel margine inferiore di cercare la vita di Scolastica all'interno di quella di Benedetto, in corrispondenza del segno tracciato. 25. ff. 88-89v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 26. ff. 89v-92v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt suscepti in gloria eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. In calce si rimanda per Costanza (18 febbraio) all'interno della leggenda di Agnese, di nuovo con un segno identificativo. 27. ff. 92v-95v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 28. ff. 95v-104v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir virtute venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. sanctissimi sui obitus denuntiavit diem, presentibus Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo è diviso in capitoli e corredato dalle didascalie Petrus e Gregorius e rimane mutilo per la perdita del fascicolo seguente, tra gli attuali ff. 104v e 105: l'explicit cade nel cap. 37 (ed. Moricca, p. 132 l. 7). In calce all'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia, con il consueto uso di un segno identificativo. 29. ff. 105-106 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 30. f. 106r-v - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martyrisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 31. ff. 106v-107 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Phylippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 32. f. 107r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 33. ff. 107v-108v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponit Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 34. ff. 108v-110v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum Dei genetrice Maria, per infinita saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 35. ff. 110v-113 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theoduliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet proprius sacerdotem usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggionote In sede finale il testo corrisponde solo in parte alla voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor ma non per l'ultima frase. 36. f. 113r-v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. De passione sive obitu sancti Iohannis apostoli et evangelisteinc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. omnes pariter exultantes: benedictus qui venit in nomine Domini Iohannes apostolus sec. I : Passiodata liturgica 6 maggio (non indicata)note La narrazione si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 56 ll. 2-3. 37. ff. 113v-114v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 38. ff. 114v-116v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achilei - Item scripta Marcelli papeprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum rescr. inc. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 39. f. 117 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Item de obituinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 40. f. 117r-v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo, come sempre si riscontra nei codici laurenziani, segue senza soluzione di continuità il precedente (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 117v-118 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 118 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Passio sancti Victoriniinc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 14 maggio 43. f. 118r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote Il testo segue il precedente senza distinzione. 44. ff. 118v-122v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.tit. Vita sancti Zenobii episcopiprol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabillimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio 45. ff. 122v-123v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4607)
prol.tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Multi gesta sanctorum, vitam vel actus lucido stilo et dulci composuerunt modulatione - expl. impedire spatium constantie eorum inc. Igitur tempore cum Arriana faece Tuscie rura suffocata mergerentur - expl. sanctorum beati Iusti et Clementis meritis in eodem loco operantur, largiente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium cum Patre et Spiritu Sancto una potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. In calce si rimanda indietro per Petronilla al VII folio , con il relativo segno. 46. ff. 123v-126v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculiinc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. ubi prestantur beneficia usque in hodiernum diem Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come sovente, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. 47. ff. 126v-128 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quinto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 48. ff. 128-129 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 49. ff. 129-131 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 50. ff. 131-135 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Prologo indistinto dal testo. In calce al f. 134v si rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Sebastiano, con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 51. ff. 135-136 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo.52. ff. 136-138vtit. Tre sermoni per la natività del Battista, il secondo attribuito a AgostinoPassio 53. ff. 138v-140 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 54. f. 140r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura. 55. ff. 140v-144v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 56. ff. 144v-149 - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beatissimi Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo Romanoprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugnonote La perdita di un foglio tra gli attuali ff. 144v e 145 determina una lacuna nel testo (corrispondente nell'ed. Mombritius II alla sezione da p. 357 l. 47 a p. 359 l. 27). 57. f. 149 - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
tit. Item versus in laude sanctorum apostoloruminc. Spiritus alme veni perflando dindima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno 58. ff. 149-152v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Prologus de passione sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 59. ff. 152v-153v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 60. ff. 153v-154v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum VII fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 61. ff. 154v-155v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data è anticipata di un giorno, come in altre occasioni nei codici qui descritti. 62. ff. 155v-157v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita sancti Alesii confessorisinc. Fuit Romae vir magnus et nobilis Euphemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valet, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 63. ff. 157v-161v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.tit. Passio sancte Margariteprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. sub die XX mensis iulii, idest XIII kal. aug. per indictionem tertiamdecimam feliciter, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per infinita saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Il testo termina nella prima colonna del f. 161v, occupata per il resto dall'inizio della passione di Apollinare, interrotta e poi regolarmente trascritta dopo la vita di Prassede: l'iniziale fu realizzata, non la rubrica, e il testo fu parzialmente cancellato per ovviare all'anticipazione (ma è ancora visibile come corrispondesse a quello completo che segue, e come sia stato interrotto con le parole: Tunc ait ad eum ille miles: Hospes ). 64. ff. 161v-162 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Vita sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivit iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio 65. ff. 162-165 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolinaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Al termine si annota che la legenda per la festa della Maddalena si trova nel sermonale. 66. ff. 165-167 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 67. ff. 167-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 68. ff. 168v-169 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Dei, quod factum est auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 69. f. 169r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit temporibus Constantini Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 70. ff. 169v-170 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 71. ff. 170-171 - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come abituale nei codici qui censiti, si susseguono sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passione ciclica riguardanti Policronio e i due santi menzionati e propri della data liturgica indicata (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). Questa seconda sezione prosegue oltre l'explicit riportato in BHL, comprendendo la prima frase della parte incentrata su Sisto. 72. ff. 171-174v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorum eiusprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti a tale data. 73. ff. 174v-177v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 74. ff. 177v-179 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani martyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 75. ff. 179-180v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Sixti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 76. ff. 180v-181v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Ylariani monachiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 77. ff. 181v-183 - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item aliainc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ephirum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Vitadata liturgica 7 agostonote Omessa l'ultima frase del testo. Al f. 182v si rimanda in calce per Ciriaco, Largo e Smaragdo all'interno della passione di Marcello, indicando come sempre un segno di riconoscimento. A margine delle ultime parole si prescrive di leggere per Romano la terza lectio dalla passione di Lorenzo, sempre riferendosi a un segno dato (quest'ultima nota rimane semicoperta dall'iniziale dipinta in seguito). 78. ff. 183-184v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris et leviteinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote A margine è segnalata la fine della sezione con la passione di Romano, mentre in calce si rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Sebastiano, con segno identificativo. 79. ff. 184v-186 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Hyppolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione fermentissime mori leti quam vivere malle et perrexerunt ad Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 80. f. 186r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo cum gratia reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto U.C. I, ff. 1-229 81. f. 186v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano), mutilo (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant ab ipso - expl. si vis et solis sit dolor spiculis hic quando (Textus metricus )
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Versusdata liturgica 13 agostonote Il testo segue senza distinzione la passione, e rimane mutilo a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo l'attuale f. 186 (l'ultimo verso parzialmente superstite è il v. 63: cfr. l'edizione dei Carmina a cura di Cunningham, p. 328).82. f. 187r-v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. , acefala (= BHL 125)
inc. prune. Agapitus dixit: gloria tibi Deus qui regnas in saecula - expl. multi paganorum crediderunt Christum per famulum Dei Agapitum et per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata)note Il testo ha inizio acefalo per la detta perdita di fogli (l'incipit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 36 ll. 3-4). 83. ff. 187v-190 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis pluribus bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 84. f. 190r-v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopos et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 85. ff. 190v-192 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 86. ff. 192-196v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] , adbreviatio (= BHL 792)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come in altri manoscritti qui censiti, si tratta di un'adbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 87. ff. 196v-197 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Decollatio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 88. ff. 197-199v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antoninipassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembrenote La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 198; dal f. 199 è aggiunto un ulteriore miracolo. 89. ff. 199v-200 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Corneliiinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 90. f. 200r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 91. ff. 200v-201v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Al termine si rimanda per Nicomede alla leggenda di Petronilla, con relativo segno. 92. ff. 201v-204v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sancte Lucie et sancti Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembrenote Al termine, si rimanda per Geminiano (19 settembre) alla passione di Gordiano, sempre con segno identificativo. U.C. I, ff. 1-229 93. ff. 204v-208 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo.94. ff. 208-210 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauricii cum sociis suisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 95. ff. 210-211v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 96. ff. 211v-214v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Iheronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 97. ff. 214v-219 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopi et confessorisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepolturam - expl. et pro universa sancta civitate Ierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice octingentesimo quinquagesimo secundo - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus habundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula saeculorum Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 217v, 218v, ibid.). 98. f. 219r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 99. ff. 219v-220v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Nella titolatura il nome è corretto sul precedente Dionisii , evidente anticipazione del santo del testo seguente. 100. ff. 220v-222v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio Dionisii, Rustici et Leutheriiinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. octavo kal. [corr. idus] octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 222v-224v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Omelia eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 102. ff. 224v-227 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopiprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 103. ff. 227-228v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 104. ff. 228v-231 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli confessorisinc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani conversatio per omnem Yberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132. La data indicata è in realtà XVIII kal. oct. , ma si tratta sicuramente di una svista per nov. , come è chiaro dalla posizione nel passionale. Nel corso del testo, precisamente dal f. 230, ha inizio la seconda unità codicologica, in perfetta continuità. U.C. II, ff. 230-279 105. ff. 231-233v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Passio sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobreU.C. II, ff. 230-279 106. ff. 233v-236 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
ep.ded.
tit. Passio sancti Miniatis martyrisep. ded. inc. Leono Ildebrando reverentissimo atque sanctissimo presuli Drugo suus atque omnium servorum Dei servus - expl. ut vestra roborata iussione laude confirmetur inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote La salutatio è copiata prima della titolatura. La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto.107. ff. 236-240 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Sanctorum apostolorum Symonys et Iudeinc. Simon itaque Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo habentis, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. Al termine, si rimanda per Gimignano di Capua (30 ottobre) alla vita di Benedetto, con relativo segno. 108. f. 240r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1515)
tit. Sancti Cesarii martyrisinc. Sanctum itaque Cesarium diaconem Luxurius tradidit consulari Leontio - expl. sepultus est iuxta Terracinam in quo loco merita eius bene de se credentibus beneficia prestant, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honot et gloria in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote La data è erasa. 109. ff. 240v-241 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Natale sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 110. ff. 241-242 - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitille Eufrosineinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 2 novembrenote La data appare anomala, anche in rapporto alla successione dei testi nel codice. Normalmente la santa è ricordata il 12 maggio, ma una collocazione nei primi giorni di novembre si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Pl. 20.1 e Pl. 30 sin. 4. 111. ff. 242-245 - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1838)
ep.ded.
tit. Natale IIII cononatorumep. ded. inc. Preclaro patri domino Petro sancte Parthenopensis ecclesie optimo pastori Petrus - expl. et cum martyribus societ in sede polorum inc. Dioclitianus cesar qui super omnes cesares contra Christianam religionem exarsit - expl. quidam philosophus censualis Porphyrius nomine seriatim animadvertens stusiose scribere procuravit ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembrenote A margine dell'ultima colonna sono elencati i quattro nomi dei protagonisti. 112. ff. 245-248v - Passio sancti Theodori ducis, Heracleae mart. (= BHL 8085)
tit. Passio sancti Pheodori martyrisinc. Sicut apparet sol ad eos qui eum conspiciunt sic et verba martyrum - expl. ut osculentur sanctum sepulcrum eius, statim suscipiunt beneficia eius glorificantes laudabilem Deum, cui est honor et gloria et potestas in saecula saeculorum Theodorus dux Heracleae mart. : Passiodata liturgica 9 novembrenote La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. U.C. II, ff. 230-279 113. ff. 248v-251v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Sermo sancti Salvatorispreamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Come quasi sempre nei manoscritti qui censiti, il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come unico testo e la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL: Hec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... Idcirco date ei gloria cum letitia et exultatione ; ma soprattutto l'aggiunta di un intero segmento, dall'inizio: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopo de sancti Athanasii libello sancta et magna synodus in Dei proruens laudes ait ...114. ff. 251v-258v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopiprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 115. ff. 258v-259v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante presivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Segue priva di prologo la vita, distinta solo andando a capo. 116. f. 259v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. anno CCCCXII computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Tra le due parti si va a capo, così come per distinguere dai testi precedente e seguente. 117. ff. 259v-260 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. quo sanctus Severinus audivit psallentium chorum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, la distinzione è segnata andando a capo. La seconda parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 2, p. 141 l. 19). 118. ff. 260-261 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 119. f. 261r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Vita sancti Frigiani confessorisinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. pollent eius miracula ad laudem et gloriam sui nominis que Dominus per eum ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 120. ff. 261v-267v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 121. ff. 267v-269v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 122. ff. 269v-270v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Il testo è copiato di seguito al precedente, andando a capo come se si trattasse di un capitolo ad esso interno. 123. ff. 270v-272 - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisoconi martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas Anastasie ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente del ciclo di passioni (come registrato anche al n° 401 b), distinta da questa solo andando a capo; allo stesso modo saranno separate le parti successive, relative a Teodota e Anastasia. 124. ff. 272-273v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Hierene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonas aprelis et ipsis nonis Herene apud Salonicum Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembre 125. ff. 273v-276 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Sisinnium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinie apud urbem Niceniam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 126. ff. 276-277 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. passa est autem in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Actadata liturgica 24 novembre 127. ff. 277-278v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia , mutila (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. compellimur, sanctissimi fratres, ut unusquisque nostrum ex corde penitens Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei tre bifoli interni del fascicolo, tra gli attuali 278v e 279; l'explicit corrisponde all'ed. Mombritius II, p. 407 ll. 8-9. 128. f. 279r-v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside , acefala (= BHL 4100)
inc. fecit socius servis suis. Tunc adcedentes ad sinistrum pedem - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis martyribus tribuit, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembre (non indicata)note L'attuale incipit , rimasto dopo la citata perdita, corrisponde a Mombritius II, p. 43 l. 19. In calce si rimanda per Saturnino all'interno della passione di Marcello, con relativo segno; la nota è ripetuta da due diverse mani. L'ultima colonna resta per due terzi vuota.
II. ff. 280-281v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita sancti Albini (= BHL 234)
In natale sancti Albiniinc. Religiosorum vita virorum quantum est meritis clarior tantum voce crebior populorum - expl. animam Deo carissimam ereptam de seculo mansuram cum Christo angelis plaudentibus kalendis maii emisit ad celos, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Albinus Andegavensis ep. : Vitadata liturgica 1 marzo (non indicata)note Ha inizio con questo testo un binione estraneo al corpus .
III. f. 281v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5454)
inc. Narrat Iosephus quia Maria Magdalena post ascensionem Domini salvatoris pro ardenti karitate et tedio eius - expl. et ibi fiunt mirabilia magna iuxta sepulcrum eius pro sanctis meritis eius, qui vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata)
IV. ff. 282-283v Due sermoni anonimi sulla Trinità
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Santa Maria degli Angeli. Corali , 88, 97; Bandini, Leopoldina , I , 565-78; Berg, Studies , 273-4; Castaldi, Nuovi testimoni , 117-22
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 17.37
Omeliario (parte estiva) contenente scritti agiografici, cui sono aggregati un frammento di leggendario e la passio di Eustachio
La notazione sui santi Giusto e Clemente e l'appunto al f. 184 sotto descritti possono suggerire se non un'origine una fase di conservazione del codice (almeno per la prima, più corposa sezione) nei dintorni di Volterra.
U.C. I ; sec. XI; orig. Toscana I. ff. 1-184v , acefalo Omeliario dalla domenica di Pasqua alla XXIV dopo Pentecoste e sermoni per il proprium e il commune sanctorum note Raccolta di 133 testi, tra omelie, sermoni e scritti agiografici. Ricorrono le attribuzioni ad Ambrogio, Agostino, Gerolamo, Leone papa, Gregorio Magno, Ilario, Beda, Origene, Giovanni Crisostomo, Paolo Diacono, Giovanni vescovo, Remigio, Fulgenzio, Massimo. Con ogni probabilità l'omeliario è acefalo, poiché la numerazione più antica conta due unità in più e il primo testo è anepigrafo: la sua titolatura doveva chiudere il verso di un foglio precedente. Sull'ultima pagina (f. 184v) rimasta libera si legge solo il titolo e l'incipit di un altro sermone, di diversa mano, mentre nel margine inferiore del recto è tracciata una nota in volgare di argomento economico (probabilmente del tempo in cui non erano ancora state aggregate le sezioni seguenti e questo foglio chiudeva il codice), nella quale si menziona il Volterrano. 74. f. 103r-v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL S 4321 c)
tit. Sancti Iohannis ante portam Latinaminc. Secundam post Neronem cesarem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. in qua et Apocalipsin que ex nomine eius legitur et vidit et scripsit Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 6 maggio (non indicata) 78. ff. 106-107 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Prologus Iusti et Clemensprol. inc. Dum multas stylo disertissimo a scriptoribus video commendatis cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque recludit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note I versi conclusivi non sono graficamente distinti dal resto. Una mano più recente aggiunge alla titolatura: Patroni civitatis Volaterrarum . 79. ff. 107v-113v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6121-6122-6120 - BHL S 6156 e - BHL 6123-6124)
prol.tit. Prologus sanctissimi Nicolai episcopiprol. inc. Gloriosa siquidem acta sanctorum - expl. nunc ad narrationis seriem redeamus item I inc. Placuit redemptori omnium seculorum cuidam clarissimo viro Epyphanio nomine - expl. quanta et qualia mihi in somnis apparuerunt item II inc. Temporibus Constantini magni imperatoris inconstantia atque dissensio facta est in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec, glorificantes et laudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum qui vivit et regnat in saecula saeculorum item III inc. Factum est autem dum iret beatus Nicolaus - expl. nos autem veneremur eum ut ipse intercedat pro nobis ad Patrem et Filium et Spiritum Sanctum cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum item IV inc. Hucusque de Grecorum editione trahentes doctorum ad latinitatis transtulimus gratiam - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ego carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti sono distinte andando a capo, ma per un totale di sette sezioni, cui fanno seguito come ottava e nona tutti i testi su Nicola descritti sotto. Nella narrazione (item I) sono compresi i miracoli registrati in BHL e nel Supplemento sotto i numeri 6147, 6134, 6136, 6135, 6137, 6138, 6138, 6139, 6140 b, 6141, 6142, 6144, 6145 b, 6143, 6148, 6149 (e altri due, di ambientazione nautica, non corrispondenti alle voci ivi elencate). 79. ff. 113v-115v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6164-6165-6160-6161-6167)
item I inc. Cum de Africe partibus Guuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. et in futuro apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant, per eum qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum item II pars 1 inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriaticum pars 2 inc. Quodam itaque tempore episcopus Miree civitatis - expl. semper accipiat incrementum, adiuvante utique Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum item III a inc. Sed si vestre caritati durius non est - expl. antequam me vocares de hoc seculo, adiuvante Domino nostro Iesu Christo cui est omnis laus et honor una cum Deo Patre et Spiritu Sancto per infinita saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculanote Le parti - le prime due invertite rispetto al solito - sono accorpate in due sezioni numerate VIII (6164-6165) e VIIII (6160-6161), più una (6167). Poiché esse sono presentate nella raccolta in continuità con la vita, ripetiamo qui lo stesso numero d'ordine. 80. ff. 115v-117 - Translatio corporis sancti Iacobi Maioris ap. in Hispaniam (= BHL 4067)
tit. Opusculum translationis beati Iacobi apostoliinc. Post salvatoris nostri passionem eiusdemque gloriosissimum resurrectionis tropheum - expl. invicto suffragio patrocinaturus, auxiliante Domino et salvatore nostro Iesu Christo cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto perenniter manet in saecula saeculorum Iacobus Maior : Translatiodata liturgica 30 dicembre 94. ff. 129v-130 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. Nativitas Machabeoruminc. Contigit autem septem fratres cum matre sua comprehensos cogi - expl. cum amplexata esset mater filium ambo spiritum reddiderunt Machabaei (septem fratres) mart. : Passiodata liturgica 1 agosto 97. ff. 132-138v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Hieronimi presbyteri ad Paulam et Eustochiuminc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. ut cum Christus virginis filius apparuerit in finem seculi cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 101. ff. 144v-146 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Prologus de Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Passiodata liturgica 18 ottobre (non indicata) 132. ff. 178v-182 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Sancti Blasii episcopiinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. nos illos devotissime veneremur, cui est cum Patre et cum Flamine Sancto per gloriam eandem maiestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio (non indicata)note La titolatura riporta l'indicazione liturgica eodem die , probabilmente ereditata dall'antigrafo diversamente concepito: il testo segue qui il commune sanctorum , dunque al di fuori di un ordine cronologico.
U.C. II ; sec. XI; orig. Toscana II. ff. 185-191v Segmento di leggendarioordinamento Raccolta di cinque testi agiografici, in ordine parzialmente riconducibile a un criterio cronologico (le prime tre leggende appartengono al 25 e 22 luglio): occupa un quaternione privato dell'ultimo foglio. Non è chiaro se il fascicolo sia stato esemplato ad hoc per integrare l'omeliario precedente, o estrapolato da un manoscritto più ampio. 1. ff. 185-186 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1771 [inc.])
tit. In sancti Christophoriinc. Tempore illo quo Dagnus rex in civitate Samon regnum tenebat - expl. Passus est ergo et sepultus beatus Christoforus in civitate Samon in provincia Licia sub Dagno rege VIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria per cuncta saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata)note L'explicit non trova esatto riscontro in alcuna voce BHL (le parole trascritte sono infatti precedute da ...complevit in Domino , non da un'espressione come gladio truncaretur o simili). La titolatura è di una mano corsiva, che interviene nello spazio lasciato vuoto per l'iniziale non realizzata. 2. ff. 186v-188 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. In sancti Iacobiinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata)note Di nuovo, la titolatura è integrata nello spazio vuoto. 3. f. 188r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre non voluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio 4. ff. 189-191 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.prol. inc. Passionem sancti Andree quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 5. f. 191r-v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano , mutila (= BHL 5948)
prol.tit. Victoria beati Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives nomine Garganus - expl. alibi manu vix posset attingi credo docente Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 24 aprilenote A causa della perdita del foglio seguente, il testo manca di diversi periodi (cfr. PL 95,1524C o 110,63A per l'explicit - rispettivamente negli omeliari attribuiti a Paolo Diacono e a Rabano Mauro).
U.C. III ; sec. XI; orig. Toscana III. ff. 192-193v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
inc. In diebus Traiani imperatoris ydolorum sevitiam ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus et in hoc mundo et in perpetuum gaudeamus, per Dominum nostrum Iesum Christum cuius est onor et gloria in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passiodata liturgica 20 maggio (non indicata)note Bifolio assemblato alle sezioni precedenti.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Bandini, Leopoldina , I , 381-93
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.3
Segmento di leggendario (1 maggio - 28 agosto), di origine lucchese
sec. XII terzo quarto; orig. Lucca La composizione del santorale suggerisce l'origine lucchese della raccolta.
I. ff. 176 , mutilo Leggendario (1 maggio - 28 agosto)ordinamento Per circulum anni 1. f. 1r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6814)
tit. Prologus in passione sancti Philippilaudatio inc. Philippus qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalis kalendas maii celebratur inc. Post ascensionem Domini et salvatoris Philippus apostolus per annos viginti instanter predicavit - expl. ubi prestantur populo beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in Domino Iesu Christo, cui est honor et potestas per infinita saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata) 2. ff. 1v-3 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - BHL S 4096 b)
prol.tit. Prologus in passione sancti Iacobi apostoli Christiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. ordinatio vero sexto kalendas ianuarias inc. Iacobus qui dicebatur frater Domini qui et Iustus cognominatus est ab antiquis - expl. quoniam ipsorum est regnum celorum, ipso adiuvante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata) 3. ff. 3-4v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. Passio sancti Sigismundi regis et martyrisinc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias Ausoniamque regebat - expl. passus est autem sanctus Sigismundus rex et martyr sexto nonas maii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sigismundus Burgundionum rex mart. : Passiodata liturgica 2 maggionote Il testo è posticipato di un giorno rispetto alla sua data consueta e suddiviso in nove lectiones . 4. ff. 4v-8 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theodoliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram Alexander sedit - expl. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonarum maiarum, auxiliante atque protegente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per inmortalia saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 5. ff. 8-11 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4169 n [inc.] e BHL 4169 [expl.])
tit. Tractatus inventionis sancte Crucisinc. Anno ducentesimo trigesimo sexto a destructione templi et eversione Ierusalem a Vespasiano et Tito filio eius - expl. accipiant partem cum genitrice Maria matre Domini nostri ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 6. ff. 11-13v - Legenda sancti Senesii mart. (= BHL 7576)
tit. Passio sancti Senesii martyrisinc. Dum sevissimorum paganorum iniqua persecutio Christi milites atque servos diversis suppliciis exacerbaret - expl. et Lucana civitas per meritis eiusdem protegitur atque defenditur, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Senesius (Sinesius, Genesius) martyr : Vitadata liturgica 4 maggionote Il testo è suddiviso in nove capoversi, evidentemente intesi come lectiones . Segue un rimando per la leggenda di Michele. 7. ff. 13v-15 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordiani martyrisinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 8. ff. 15-20 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL 1748 [inc.] e 1479 [expl.])
tit. Passio sancte Christine virginisinc. Erat quedam sacra et sancta puella de Tyro nomine Christina - expl. consummata est autem sancta Christina octavo kalendas augustas in civitate Tyro, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 maggio 9. ff. 20-23 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei - Rescripta Marcelli ad Nereum et Achilleumprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote La parte di Marcello è distinta con una propria titolatura (f. 22v). 10. f. 23r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. De obitu Petronille et de passione Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggionote Come sempre, il testo è seguito senza soluzione di continuità dalla parte relativa a Nicomede. 11. f. 23v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi tit. finale Expliciunt rescripta missa ad Nereum et AchilleumNicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 12. ff. 23v-24 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione eoruminc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum quarto idus madii Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 13. f. 24r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta scripta Marcellus germanum suum ad insulam misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il testo segue senza distinzione il precedente. 14. ff. 24v-25 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 15. ff. 25-27 - Vita sancti Theodori Lucensis ep. (= BHL 8087)
tit. Vita sancti Theodori episcopi et confessorisinc. Sancti Theodori confessoris atque pontificis hodierne festivitatis memorie traditur - expl. eius intercedentibus meritis omnium piaminum squalore mereamur purgari, quod ipse prestare dignetur qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Theodorus Lucensis ep. : Vitadata liturgica 19 maggio (non indicata) 16. ff. 27-29v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum [auctore Blideranno] (= BHL 4606)
tit. Natale sanctorum Iusti et Clementisinc. Ad honorem sancte et individue Trinitatis loquendum est de duobus viris - expl. migraverunt de hoc caduco et infido seculo, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per infinita saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Si indica qui tra le date del culto dei due santi la più vicina a questa collocazione nella serie della raccolta. 17. ff. 29v-30v - Passio sanctae Iuliae v. in Corsica mart. (= BHL 4516)
prol.tit. Prologus sancte Iulie virginisprol. inc. Scriptum est, fratres carissimi: Narrabunt ea filiis suis - expl. totam provinciam consecravit inc. In illo tempore cum civitas Carthago capta fuisset - expl. ubi florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iulia virgo in Corsica mart. : Passiodata liturgica 22 maggio 18. ff. 30v-42v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape Romane urbisitem I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima prosapia ortus est - expl. cantantes et funeris exequiis persolventes Domino psallebant item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. ad quorum venerabiles sepulturas multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum Urbanus I papa : Passiodata liturgica 25 maggio (non indicata)note Le due parti sono distinte andando a capo. Tra questo testo e il successivo è inserito il solo inizio della passione di Petronilla (in effetti ricordata il 30 o 31 maggio, anche se spesso anticipata come qui nel gruppo di Nereo e Achilleo al 12), con uno spazio vuoto destinato al titolo e il rimando: Require retro in legenda sanctorum Nerei et Archilei in rescriptis Marcelli . 19. ff. 42v-44v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 20. ff. 44v-47 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 21. ff. 47-49v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL 986)
prol.,
epilogo
tit. Vita beati Barnabe apostoliprol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. fida relatione pandere curamus inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex septuaginta duobus discipulis Domini salvatoris - expl. sensum magis quam verba sequentes fideliter declaremus Barnabas apostolus : Vita + passiodata liturgica 11 giugnonote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 49v-51 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio beatissimi Barnabe apostoli de greco in latino translatum est per Iohannem qui et Marcus vocaturinc. Iohannes igitur qui et Marcus dicitur, famulus Domini Iesu Christi - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Barnabas apostolus : Vitadata liturgica 11 giugno 23. ff. 51-56v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Viti martyrisprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote In margine alla fine una nota rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della leggenda di Sebastiano, indicando gli estremi testuali della sezione a loro relativa. 24. ff. 56v-57v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo. Nella titolatura le parole sanctorum martyrum sono state erase. 25. ff. 57v-60v - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita sancti Pauliniep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrarent inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali opido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono Paulinus Nolanus ep. : Epistoladata liturgica 22 giugnonote Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta da Dialogi III 1 (= BHL 6560; cfr. il ms. Edili 134). 26. ff. 60v-65tit. Cinque sermoni per la natività del Battista, attribuiti i primi tre ad Agostino, gli altri ad Ambrogio 27. ff. 65-66v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum martyrum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 28. ff. 66v-67 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de obitu eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 29. ff. 67-68 - Liber pontificalis , cap. 105 (Leone IV)tit. Vita sancti Leonis papeinc. Leo natione Romanus ex patre Amaldo sedit annos VIII menses III dies VI - expl. cum effigie hominis gerentis in capite gemmas praxinas quintas Leo IV papa : Vitadata liturgica 28 giugno (non indicata)note La data propria di questo pontefice sarebbe il 17 luglio, ma è evidente dalla posizione nella raccolta che si intendeva destinare il testo al 28 giugno, data dell'omonimo Leone II. Si riporta solo la prima parte del testo, fino a p. 108 ll. 5-7 dell'edizione Duchesne, vol. II. 30. ff. 68-69tit. Sermone in lode di Leone papa 31. ff. 69-74v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol. I] - 6573 [prol. II] - 6657)
prol.tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. I inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur prol. II inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus caput truncatus ibique sepultus est inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 32. ff. 74v-81 - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beati Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo papa Romane urbis - Passio sancti Petri apostolipars. I, prol. inc. Licet plurima de apostolicis signis sacra evangeliorum - expl. sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. tunc et Paulus apostolus Romam veniens Christum Dominum predicabat pars II, prol. inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur inc. Tempore igitur Neronis cesaris erant Rome salutiferi doctores Christianorum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Domini Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Vita + passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note La narrazione è divisa in due parti presentate come testi a sé stanti (tanto che alla seconda è premesso un prologo, che ripete quello già copiato con la passione comune a Paolo); il punto della spezzatura (f. 78v, dove si trova il secondo titolo) corrisponde a Mombritius II, p. 362 ll. 57-8. La BHL al n° 6666 registra la seconda parte isolata. Le due sezioni sono suddivise rispettivamente in dodici e sette lectiones non numerate fin dall'origine, cui a margine si aggiungono nel primo caso le indicazioni di tre lectiones , nel secondo di nove (le prime tre interne al primo dei sette capoversi). 33. ff. 81-82 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli ex istoria Iosephiaddit. inc. Ego Marcellus servus domini mei Petri apostoli et eiusdem discipulus que vidi scripsi inc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. et ipse et Paulus alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. Come nel caso precedente, il testo è impaginato in sette capoversi non numerati, a margine dei quali vengono aggiunte indicazioni di lectiones (di nuovo nove, dimezzando il primo e il settimo capoverso). 34. ff. 82-85 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.tit. Prologus super passionem sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus capite truncatus ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Il prologo ripete il secondo dei due premessi alla passione comune che apre il dossier su Pietro e Paolo. Di nuovo sono aggiunte a margine le indicazioni per nove lectiones . 35. ff. 85v-87tit. Due sermoni per la stessa ricorrenza, il primo attribuito a Leone papa 36. ff. 87v-99v - Vita sancti Martialis Lemovicensis ep. [auctore pseudo Aureliano] (= BHL 5552 - BHL S 5552 b [carmen])
carmen tit. Vita sancti ac beatissimi confessoris Christi Martialis Lemovice urbis primi pontifici - Versus Fortunati in vita sanctissimi Martialis apostoli Christiinc. Predicante Domino nostor Iesu Christo apud Iudeam in tribu Beniamin - expl. mereamur participes adscisci collegio in regnum Domini nostri Iesu Christi, cui est gloria in saecula saeculorum carmen inc. Christe, principium, finis, lux, est via Christus - expl. Christe caput, finisque cluens, pax, lux, via Christe Martialis Lemovicensis ep. : Vitadata liturgica 30 giugnonote I 17 versi che seguono la narrazione (dal f. 99) sono editi proprio sulla base di questo manoscritto in PL 88,115-116, al termine del libro II della miscellanea di opere di Venanzio Fortunato. 37. ff. 99v-100v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 38. ff. 100v-101v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Natale sancte Felicitatis cum filiis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. contempnentes penas et verbera Christi amici facti sunt in regna caelorum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 39. ff. 101v-103 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum martyrum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 40. ff. 103-104 - Epistola de passione Ciryci et Iulittae Tarsi mart. [Theodoro ep. Iconii adscripta] (= BHL 1801)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Carissimo et coepiscopo Zosimo Theodorus annuente Deo presul in Domino salutem - expl. sed veritati consentire in Christo Iesu Domino nostro cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et potestas in saecula saeculorum Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Epistoladata liturgica 15 luglio (non indicata)note La data è chiaramente, come in altri leggendari qui descritti, quella bizantina (in luogo del 16 giugno dei martirologi latini). 41. ff. 104-107 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 c)
tit. Vita sancti Alexii confessorisinc. Tempore Arcadii et Honorii imperatorum fuit quidam homo religiosus in urbe Roma - expl. et in quacumque angustia vel tribulatione positi erant eius obtentu liberabantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio (non indicata)note Mentre l'incipit corrisponde alla voce indicata, l'explicit appare una versione variante del racconto proprio del gruppo 1 delle voci BHL (la sepoltura nel mausoleo, il profumo miracoloso). 42. f. 107r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum Patre eterno et cum Spiritu Sancto idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata) 43. ff. 107v-111v - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollinaris et martyris Christiinc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-113v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Prologus in passionem sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangelisteprol. inc. Iacobus qui interpretatur subplantator - expl. natalis eius celebratur VIII kal. augusti inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 45. ff. 113v-116 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL S 1775 b)
tit. Passio sancti Christofori martyrisinc. In illo tempore quo Dagnus rex regnabat in civitate que dicitur Samon - expl. una cum aliis martyribus sociis eius VIII kal. aug. in Samon civitate sub Dagno rege, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglionote Anche se non alla lettera, il testo corrisponde alla voce indicata. 46. ff. 116-120 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (= BHL 6438)
tit. Passio sancti Pantaleoni martyrisinc. In civitate Nicomedia Maximianus imperator multos Christianos persequebatur - expl. in Nicomedia civitate extra murum in villa scilicet cuiusdam Amantis scholastici viri, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Pantaleon Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 26 luglionote La voce BHL rimanda proprio a questo manoscritto per la variante beta dell'explicit . 47. ff. 120-123 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum martyrum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 48. f. 123r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis papeinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio (non indicata) 49. ff. 123v-124 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 50. ff. 124-125 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam X kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti. 51. ff. 125-126v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. et translata sunt in coemeterio Pontiani ad Ursum pileatum, regnante Domino nostro Iesu Chsristo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria. 52. ff. 126v-130 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 130v-132 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sanctorum Stephani protomartyris, Nichomedis et Gamalielis et Abiboninc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. qui periclitanti mundo subvenire dignatus est qui cum Domino nostro Iesu Christo et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 132-133v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Translatio corporis eiusdem sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris Hierosolymis - expl. in quo posuit loculum cum omni cautela ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agostonote Il testo si arresta una frase prima dell'explicit riportato in BHL. 55. ff. 133v-135 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Romam [Lucio archidiac. adscripta] (= BHL 7881 [o 7878 b] - 7879 [addit.] - 7880 [epit.])
additamentum , carmen tit. Item de translatione corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Sanctorum patrocinia ubique locorum summopere veneranda sunt - expl. et eximie orationes ibi florebunt in saecula saeculorum addit. inc. Translatum est beati Stephani Romam pridie nonas maias - expl. quod adnuat nobis Christus promereri ad suam laudem et eorum qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus permanet in saecula saeculorum epit. inc. Hic duo sanctorum requiescunt membra vivorum - expl. et celi cives semper vivamus in ipso Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agostonote La clausola e il breve epitafio metrico sono copiati di seguito alla narrazione senza distinzione. 56. ff. 135-136v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL S 7808 b)
prol.tit. Passio beati Xisti pape et sanctorum martyrum diaconorum Felicissimi et Agapitiprol. inc. Systus episcopus natione Grecus et phylosophus sedit anno uno mensibus decem diebus viginti tribus - expl. Martyrio namque coronatus est et cum eo sex diaconi sub Decio et Valeriano inc. Eodem tempore Decius Cesar et Valerianus prefectus iusserunt sibi Xystum episcopum cum clero suo presentari noctu - expl. sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die octavo idus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Il testo è suddiviso in sei lezioni. 57. ff. 136v-141v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.tit. Passio sanctorum Donati episcopi et martyris et Hylariani monachiprol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hylariani narraturus triumphos, o Theophile frater - expl. concedat eorum enarrare trophea inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 58. ff. 141v-143v - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL S 2059 b)
tit. Passio sanctorum martyrum Largi et Smaragdi atque Ciriaciinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum orta est seditio Christianis - expl. et beneficia exuberant omnibus querentibus auxilia eorum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres : Passiodata liturgica 8 agosto 59. ff. 143v-144v - Passio sancti Romani militis Romae mart. (= BHL S 7309 e)
prol.tit. Passio sancti Romani martyrisprol. inc. Qui passus est in urbe Roma sub Decio Cesare audiente cetu fidelium martyrum laudetur victoria - expl. meruit verum cognoscere lumen inc. Nam cum sanctum Laurentium prostratum cerneret in catasta - expl. ubi per divinam misericordiam beati Romani intercedentibus meritis beneficia multi susceperunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum mirac. inc. In loco ubi corpus beati Romani fuit sepultus - expl. duo demoniaci curati sunt ad eius sepulcrum glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Romanus miles Romae martyr m. 258 : Passiodata liturgica 9 agostonote Le prime parole copiate come testo sembrano in realtà completare la titolatura. Prologo e narrazione non sono distinti, mentre lo è la parte finale sui miracoli, non identificabile. 60. ff. 144v-147v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4759 [prol.] - BHL S 4758 l [inc.] e BHL 4753 [expl.])
prol.tit. Passio sancti Laurentii martyrisprol. inc. In divinis laudibus mens nostra semper estuare studeat - expl. simul cum diaconibus suis Felicissimo et Agapito inc. Eodem tempore beatus Sistus episcopus tradidit archidiacono suo beato Laurentio omnes facultates ecclesie - expl. hec autem gesta sunt IV idus augusti, adiuvante Domino Iesu Christo cui est laus, honor, virtus et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 61. ff. 147v-149vtit. Tre sermoni per la festa di Lorenzo attribuiti a Leone papa 62. ff. 149v-150v - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio Tyburtii martyrisinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani pessimorum principum qui Christi nomen audire nolebant - expl. in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agostonote Il testo, estratto dalla passione di Sebastiano, somiglia alla voce indicata per primissime parole ed explicit , ma la prima frase ha formulazione diversa ed è seguita da quella riportata come incipit alla voce 8286 h. 63. ff. 150v-152v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. In diebus illis regressus Ipolitus post tertium diem venit in domum suam - expl. et decollati sunt cum sociis suis pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 64. ff. 152v-153 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyrisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 65. f. 153r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 66. ff. 153v-163 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Hieronimi presbyteri de assumptione sancte Marieinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 67. ff. 163-166vtit. Due sermoni per la stessa ricorrenza attribuiti ad Agostino e Ambrogio Autperto 68. ff. 166v-168 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti sub rege Antiochoinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 69. ff. 168-169v - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Simphorianiinc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum Symphorianus Augustoduni mart. : Passiodata liturgica 22 agosto 70. ff. 169v-171 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Passio sancti Timothei [et Simphoriani add. a. m. ]inc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum Timotheus et Apollinaris Remis mart. : Passiodata liturgica 22 agostonote La data sarebbe propriamente il giorno successivo, ma al 22 è venerato l'omonimo santo Timoteo di Roma. 71. ff. 171-173 - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart. (= BHL 2743)
tit. Passio sanctorum martyrum Pontiani, Eusebii, Peregrini atque Vincentiiinc. Regnante iniquissimo Commodo imperatore huius preceptione sic divulgatum est - expl. gloriam Deo referebant qui tantam victoriam dedit sanctis suis, per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II : Passiodata liturgica 25 agosto 72. ff. 173-176 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.,
epilogo
tit. Prologus in passione sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 73. f. 176r-v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio (= BHL 785)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessorisprol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere inc. Ex provincia ergo Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. ecclesie bibliothecam et codices tam suo tractato vel aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Si tratta della stessa versione abbreviata più volte incontrata, con minime varianti testuali. Il prologo è indistinto dalla narrazione. 74. f. 176v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio mutila (= BHL 785)
prol.prol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere inc. Beatissimus igitur Augustinus ex provincia Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. adstans in populo intendebat suspectus atque adfixus Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto (non indicata)note Viene ripetuto con minime varianti il testo precedente, di mano dello stesso copista; non vi è un nuovo titolo, ma l'iniziale è rilevata. La caduta del resto del manoscritto comporta la mutilazione della copia in corrispondenza del paragrafo 1,3 (= ed. Bastiaensen, p. 134 ll. 14-15).
bibliografia
Bandini, Catalogus , I , 605-11; Garrison, Mediaeval Italian Painting , I 27
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 35 sin. 9
Leggendario abbreviato, forse da attribuirsi a Jacopo da Tresanti, con diversi complementi
orig. Firenze; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Guido de Leonardis frate OFM; Tedaldo della Casa da Pulicciano frate OFM Il codice è il risultato dell'unione di nove diverse sezioni, avvenuta almeno in parte prima che esso giungesse in possesso di Tedaldo della Casa: oltre a un indice più recente e sommario dell'intero contenuto, stilato sul secondo foglio di guardia dopo l'ex libris Iste liber est conventus sancte Crucis de Florentia Ordinis Minorum , sullo stesso foglio (che era in origine capovolto) sopravvive anche la tabula della raccolta di base (il leggendario con il suo complemento, salvo i testi del fascicolo sostituito: cfr. infra) in ordine alfabetico, che Tedaldo ha poi integrato con i testi delle unità IV-IX. Inoltre al f. 204, entro l'unità VIII, è vergata sul margine superiore la nota di possesso di un altro confratello: fratris Guidonis de Leonardis Ordinis Minorum .
I. ff. 1-64v Leggendario abbreviatoordinamento Alfabetico note Sono raccolte, in ordine alfabetico, leggende per lo più abbreviate o talvolta le voci del Martirologio relative al santo in questione: si indicheranno di volta in volta le voci BHL che appaiono più vicine alle versioni qui presenti, verosimilmente come testi di partenza per la riscrittura. Gamboso (cfr. bibliografia) avanza l'ipotesi che autore del leggendario sia Jacopo da Tresanti, frate nel convento di Castelfiorentino; in ogni caso l'area di origine è quella fiorentina e l'ambiente francescano, come mostra la composizione del santorale. Sulla base dei contenuti e della scelta dei santi, Antonella Del'Innocenti conferma l'origine della raccolta, mentre dalla menzione di un miracolo di Zenobi del 1294 ricava la datazione al XIV secolo. Questo primo nucleo (cui si aggiungono i complementi della seconda unità codicologica) constava di cinque sesterni, il secondo dei quali fu sostituito da un sesterno più un duerno - con conseguente sfasatura della cartulazione attuale rispetto alla precedente - probabilmente in seguito a un incidente che guastò l'originale. U.C. I, ff. 1-12 e 29-64 1. f. 1r-v - Acta sancti Alexandri Faesulani ep. (cfr. BHL 278)
tit. De sancto Alexandro episcopo Fesulanoinc. Beatus Alexander de civitate Fesulana ex nobili genere oriundus fuit - expl. sed penitens pristine reddidit sanitati, regnante Deo Alexander Faesulanus episcopus m. 6-6-823 : Acta2. ff. 1v-2v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (cfr. BHL 572-573)
tit. De sancto Antonino martyreinc. Beatus Antoninus Appamie oppido extitit oriundus nobilis quod genere - expl. totum ergo corpus crudeliter discerptum fil[[...]] cum absciso capite demiserunt in flumine miracula inc. Cum ergo beatissimus martyr et presbiter Antoninus suum, ut supra dictum est, complevisset martirium - expl. per merita huius sancti martiris perfectam obtinent a Christo salutem, qui cum Patre et cetera Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actanote Punto di partenza dell'adbreviatio appare il testo delle voci BHL indicate; il passaggio tra la vita e i miracoli è segnato andando a capo, al f. 2. 3. ff. 2v-3 - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. inno
, oratio tit. De sancta Apollonia virgine et martyreinc. Apud Alexandriam passio sancte Appollonie cui persecutores primum dentes excusserunt - expl. passa est autem quinto idus februarias ad laudem Christi Apollonia virgo Alexandriae mart. : Passionote Testo in parte rielaborato dal Martirologio (9 febbraio), seguito da un inno e da una preghiera alla santa. 4. ff. 3-4v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (cfr. BHL 412)
tit. De sancto Anastasio martyreinc. Beatus Anastasius de Zareth regione Persarum oriundus filius fuit unius magi - expl. liberata est potenter et evidenter per merita gloriosi martyris Anastasii ad gloriam Christi Iesu qui est benedictus in saecula Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miracula 5. ff. 4v-5v - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (cfr. BHL 1622)
tit. De alio sancto Anastasio martyre cum pluribus sociisinc. Temporibus Iuliani imperatoris venit de partibus Syrie beatus Anastasius cum filiis et nepotibus - expl. sepultus ibidem ubi prestantur beneficia eius ad laudem Christi, cui est honor et cetera Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. : Passio 6. ff. 5v-6 - Passio sancti Alexandri Romae ep. mart. tit. De sancto Alexandro episcopo et martyreinc. Temporibus Antonini imperatoris Rome passio beati Alexandri episcopi et martyris cui beato episcopo cum esset famosissimus - expl. et vere martirem Alexandrum esse prefitens Christo crediderunt, cui est honor et cetera Alexander Baccanis via Cassia episcopus et martyr saec. III : Passionote Testo non identificabile con quelli repertoriati. 7. f. 6 - De sepultura sancti Ambrosii Mediolanensis ep. tit. De sepultura sancti Ambrosii episcopiinc. Apud Mediolanum natale sancti Ambrosii episcopi et confessoris quem certum est extitisse in Ytalia defensorem - expl. ubi sepultus est gloriose plurimis miraculis corruscando, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei et cetera Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 8. f. 6 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 aprile (Agape e Chionia)tit. De sanctis virginibus Agape et Cioniainc. Thesalonice sanctarum virginum Agapes et Cionie - expl. Christo animas reddiderunt, ad laudem Christi amen; cuius festum agitur vel quarum tertio non. apr. Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 U.C. I, ff. 1-12 e 29-64 9. f. 6r-v - Passio sanctorum Albani, Amphibali et soc. Verulamii mart. (cfr. BHL 206)
tit. De sancto Albano martyreinc. Anno dominice incarnationis 289 sub persecutione Maximiani beatus Albanus in Brittania adhuc paganus - expl. et protinus ceciderunt propter quod multi ad Christum missi sunt, cui est honor et cetera Albanus, Amphibalus et soc. Verulamii mart. : Passio10. ff. 6v-7 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. (cfr. BHL 201)
tit. De altero Albano imperatoris filio martyreinc. In partibus Aquilonis vir nobilis quidam imperium tenens - expl. ibique ei exhibent celeberrimam sepulturam ubi beneficia Dei exuberant, cui est honor et cetera Albanus Hungariae rex ficticius mart. : Passio 11. f. 7r-v - Passio sancti Anthimi presb. mart. (cfr. BHL 561)
tit. De sancto Antimo martyreinc. Dum vario penarum genere Cerimon consiliarius Maximiani et Dioclitiani Christianos affligeret - expl. de quorum martyrio gaudens Pinianus illustriter cum bona fide perrexit ad Dominum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart. : Passio 12. ff. 7v-8 - Vita sancti Apiani Papiae mon. (cfr. BHL 619)
tit. De sancto Appiano confessoreinc. Appianus a cunabulis fere cepit Christo servire - expl. et cotidie multa Deus per eum operatur miracula, qui est benedictus et cetera Apianus seu Appianus Papiae mon. : Vita 13. ff. 8-10 - Legenda sancti Antonii de Padua (cfr. BHL S 602 f)
tit. De sancto Antonio confessore fratre minoreinc. Antonius in civitate Ulixbona natus soli Deo servire cupiens - expl. plures convertit ad Christum Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231 : Vitanote Il testo è descritto e edito da Palandri nell'articolo citato in bibliografia. 14. f. 10 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (cfr. BHL 275)
tit. De sancto Alexandro milite et martyreinc. Tempore Maximiani imperatoris beatus Alexander miles Christianus factus oblatus est Maximiano - expl. sepelivit iuxta murorum urbis Pergami in predio suo septimo kal. sep. ubi prestantur beneficia Dei, cui est honor et cetera Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passio 15. f. 10r-v - Legenda sancti Bartholomaei ap. tit. De nativitate et conversione sancti Bartholomei apostoliinc. Tempore quo Iohannes Baptista natus est fuit in Syria quedam baro nobilis - expl. factus est unus ex duodecim apostolis Christi; cetera vide in legenda Bartholomaeus apostolus 16. ff. 10v-11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 31 marzo (Balbina)tit. Sancte Balbine virginisinc. Rome sancta Balbina filia Quirini martyris - expl. sepelitur iuxta patrem suum Quirinum via Appia in cimiterio Pretextati II kal. apr. Balbina virgo Romae : Passio 17. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 24 gennaio (Babila)tit. Sancti Babille martyrisinc. Apud Antiocchiam sancti Babille episcopi - expl. feruntur cum eo passi tres pueri Urbanus, Prelidanus et Epolonius Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250 note Al testo riportato dal Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta. 18. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 20 maggio (Basilla)tit. Sancte Basille virginis et martyrisinc. Rome via Salaria natale sancte Basille - expl. cius festum agitur XIIII° kal. iunii Basilla Romae mart. : Passionote Al testo del Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta. 19. f. 11 - Passio sancti Boni et soc. marti. tit. De sanctis martyribus Bono et sociisinc. Cum Valerianus et Galienus nefandissimi persecutores nominis Christi summo requirerent studio - expl. et multis exhortationibus edocens baptizavit et presbiterum ordinavit Bonus et soc. mart. : Passionote Estratto rielaborato dalla passione di papa Stefano I. 20. ff. 11-12 - Legenda sanctae Brigidae Kildariae v. tit. De sancta Brigida virgineinc. Beata virgo Brigida gentis Scotorum gloria nobilibus fuit orta parentibus - expl. tandem beatissima virgo Brigida multis plena virtutibus et miraculis kalendarum februariarum migravit ad Christum, cui est honor et cetera Brigida Kildariae in Hibernia virgo : Vita 21. f. 12r-v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. tit. De sancta Barbara virgine et martyreinc. Erat in partibus orientis in civitate sub tempore Maximiani quidam vir dives nomine Dioscorus - expl. quidam vero nomine Valentius inperiens corpora sepelivit ubi exuberant beneficia Dei, cui est honor et cetera Barbara virgo Nicomediae martyr : Passio U.C. II, ff. 13-28 22. ff. 12v-14v - Legenda sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. tit. De conversione beate Chaterineinc. Cum beata Chaterina virgo pulcherrima Costi ydolatre et infidelis filia unica - expl. pervenit ad sponsum suum sicut in eius abetur legenda tit. finale Explicit legenda sancte KaterineCatharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III note I ff. 13-28v sono costituiti da due fascicoli di restauro poco più tardi, il cui copista adopera un modulo sensibilmente maggiore. In questo tratto interviene anche un correttore che erade e riscrive le pagine 17v, 21v e 22 (tranne le ultime righe) e parte di 22v e 23.U.C. II, ff. 13-28 23. ff. 14v-17v - Legenda sancti Eligii Noviomensis ep. tit. Legenda sancti Eligii epischopi et confessoris cuius festum fit in crastino sancti Iohannis Baptisteinc. Sanctus Eligius fuit natus de parentibus Christianis et ingenuis in villa Catalacense iuxta Lemovicam civitatem - expl. sicque sanctus Eligius celo gaudente, terra plorante ex hoc mundo migravit ad Christum Eligius Noviomensis episcopus n. 588 ca., m. 660 : VitaU.C. II, ff. 13-28 24. ff. 17v-20v - Legenda sancti Euphrosyni Pamphiliae ep. inc. Tempore quo sancti apostoli Symon Cananeus et Iudas Iacobi revelante Spiritu Sancto predicando Christum in Persida pervenerunt - expl. ad propria sunt reversi, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit legenda sancti EufrosiniEuphrosynus Pamphiliae ep. (?), Panzani in Tuscia cultus U.C. II, ff. 13-28 25. ff. 20v-28v - Legenda sancti Hieronymi Stridonii tit. Legenda sancti Ieronomiinc. Ieronimus ex nobili viro Eusebio de oppido Stridonis puer - expl. et illa die supradictus episcopus omni populo hanc iussionem predicavit tit. finale Explicit legenda sancti Ieronomi ad laudem Christi Domini nostriHieronymus Stridonius : Vitanote Il testo è in buona parte incentrato sui miracoli; a margine sono vergati anche brani aggiuntivi. Rispetto all'ordine alfabetico esso risulta fuori posto ed è per di più di lunghezza anomala: con ogni probabilità non apparteneva alla raccolta originaria.26. f. 29r-v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. , acefalatit. De sancta Basilla [marg. a. m. ]inc. Fuit et in episcopatu anno uno et mensibus tribus - expl. et per multos annos in Christi servitio perdurantes ad regna syderea migraverunt, ad laudem Christi Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III note L'inizio del testo è perduto e non recuperato nel precedente fascicolo di restauro. L'ordine alfabetico suggerisce che l'originaria intitolazione fosse a Eugenia, al cui martirio è legata anche Basilla già presente sopra. 27. ff. 29v-30 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. tit. De sancto Eleuterio martyre et Ancia eius matreinc. Tempore Adriani imperatoris erat Eleutherius nobilissimus in Apulia - expl. martyrizati sunt autem Rome Eleutherius et Amtia mater eius XII kal. maii ad laudem Christi Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres : Passio 28. ff. 30-31 - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (cfr. BHL 2718)
tit. De sancta Euphrasia virgineinc. Tempore Theodosii imperatoris erat in regia urbe de imperiali progenie vir honestus nomine Antigonus - expl. posuerunt in monumento sancte Eufrasie, ubi multa facta sunt miracula ad laudem et gloriam Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410 : Vita 29. f. 31 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (cfr. BHL 2695 / 2696)
tit. De sancta Eulalia virgine et martyreinc. In Yspaniis civitate Barcinona erat quedam virgo nomine Eulalia annorum circiter XIII - expl. celebratur autem eius festivitas IV idus decembris ad laudem Christi Eulalia Barcinone virgo mart. : Passio 30. ff. 31-32v - Vita sanctae Humilianae de Circulis viduae (cfr. BHL 4044)
tit. De sancta Emiliana de Circulis de Florentiainc. De Emiliana sancta filia Oliverii de Circulis Florentini civis testes XXVIII - expl. sepulta est igitur in loco sancte Crucis fratrum minorum de Florentia cum gaudio et honore XIV kal. iunii virtutibus et quamplurimis miraculis coruscando, ad gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua : Vita 31. ff. 32v-34 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae tit. De sancta Helysabeth filia regis Ungharieinc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in purpura et delitiis nobiliter educata - expl. et summus pontifex (...) cathalogo sanctorum ascripsit ad laudem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231 : Vitanote Il testo è edito da Leonhard Lemmens in «Mitteilungen des historischen Vereins der Diözese Fulda», 4 (1901), pp. 14-9. 32. f. 34 - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart. tit. Complementum legende sancte Columbeinc. Oravit dicens: Domine Yesu Christe pater sponsus et dux virginitatis mee - expl. protinus alacriter collum extendit et coronam suscepit et cetera Columba apud Senones virgo martyr saec. III note La formulazione del titolo indica che nel fascicolo perduto e sostituito doveva trovarsi un testo dedicato alla stessa santa. La versione qui riportata non si lascia identificare con le relative voci BHL. 33. f. 34r-v - Legenda sancti Frigdiani Lucensis ep. tit. De sancto Fridiano episcopo Lucanoinc. Fridianus de Scotia oriundus sed relictis omnibus propter Christum venit in partes Thuscie - expl. nam habitum monachalem assumpsit et in cilicio nudis pedibus Deo servivit, cui est honor et cetera Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vita 34. ff. 34v-35v - Vita sancti Florentii Arausicani ep. (cfr. BHL 3042)
tit. De sancto Florentio episcopo et confessoreinc. Beatus Florentius natione Gallicus civis Turonensis mediocribus parentibus ab adolescentia sua - expl. sicut vita et moribus ita et officio societatis ad laudem Christi Florentius Arausicanus ep. : Vita 35. f. 35v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae tit. De sanctis Faustino et Iovittainc. Tempore Adriani imperatoris in civitate Brixia passio sanctorum martyrum germanorum Faustini et Iovicte - expl. ad palmam martirii pervenerunt XV kal. martii ad laudem Christi Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passio 36. f. 36 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (cfr. BHL S 5857 d)
tit. De sanctis Flaviano et CXXIIII martyribusinc. Post mortem Dioclitiani imperante Constantino orta est persecutio Christianis in urbe Roma - expl. et sepelivit in eodem loco noniis iunii ubi florent orationes eorum et miracula quam plura ad laudem et gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat et cetera Maximus comes millenarius et soc. Romae mart. : Passio 37. f. 36r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (cfr. BHL 5017)
tit. De sanctis virginibus Flora et Lucillainc. Flora virgo sanctimonialis cum Lucilla capta est a rege barbaro Eugegio - expl. passe sunt autem beate virgines IIII° kal. agosti; harum festum carum fiat alias ad laudem Christi Lucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passio 38. ff. 36v-38 - Legenda sancti Galli in Alamannia abb. tit. De sancto Gallo abbateinc. Gallus nobilibus ortus parentibus traditus est ab eis in ipso iuventutis flore beato Columbano abbati - expl. ad propria cum gaudio remeavit. Ora pro nobis domine, miserationis medelam implorare digneris prestante Yesu Christo Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vita 39. f. 38r-v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (cfr. BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio martyreinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoris erat quidam iniqus nomine Flaccus - expl. sepelivit iuxta muros civitatis IX kal. ian. cantans mirabilis Deus in sanctis suis, cui est honor et gloria et cetera Gregorius presbyter Spoleti martyr : Passio 40. f. 38v - Passio sancti Genesii mimi mart. (cfr. BHL 3318)
tit. De sancto Genesio martyreinc. Tempore Dyoclitiani imperatoris erat in civitate Arelate vir quidam nomine Genesius mimustele artis - expl. iussit eum decollari V kal. septembris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et cetera Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passio 41. ff. 38v-39 - Passio sanctorum Gavini, Proti et Ianuarii in Sardinia mart. (= BHL S 3291 m)
tit. De sancto Gavino martyreinc. Tempore Dyocletiani et Maximiani erat in insula Sardinee in civitate Turritana - expl. decollatus est autem beatus Gavinus VIII kal. nov., Protus vero et Ianuarius VI kal. eiusdem mensis, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria et cetera Gavinus, Protus et Ianuarius in Sardinia mart. : Passio 42. f. 39r-v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3301)
tit. De sancto Geminiano episcopoinc. Geminianus episcopus Mutinensis vir Deo carus - expl. exivit laudans Deum qui est benedictus in saecula Geminianus Mutinensis episcopus : Vita 43. f. 39v - Passio sanctorum Abundii presb., Abundantii diac., Marciani et Iohannis Romae mart. tit. De sanctis Habundio et Habundantioinc. Rome XXV Christiani ducti sunt ad imperatorem Dyocletianum inter quos erant Habundius presbiter et Habundantius diaconus - expl. cum aromatibus sepelivit ad laudem Christi Yesu Abundius presb., Abundantius diac., Marcianus et Iohannes Romae mart. : Passio 44. ff. 39v-40 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum tit. De sanctis Iusto et Clementeinc. Iusti tres sancti fuisse leguntur, unus archiepiscopus Lugelunus - expl. vitam sanctam perfecto termino concluserunt, prestante Domino Yesu Christo Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vita 45. ff. 40v-43 - Legenda sancti Iohannis Gualberti tit. De sancto Iohanne Gualberto [marg. sup. a. m. ]inc. Erat quidam vir nobilis in Thuscie partibus Florentine diocesis duos habens filios - expl. cepit et illico multis coruscare miraculis, ad laudem Christi Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073 : Vitanote Il testo è edito da Antonella Degl'Innocenti nel contributo relativo al santo citato in bibliografia. 46. ff. 43-44 - Vita sancti Iohannis Chrysostomi tit. De sancto Iohanne Crisostomoinc. Iohannes Crisostomus primo fuit advocatus et pauperes et viduas absque pretio ab iniuste opprimentibus liberabat - expl. cuius festum agitur VI kal. feb. ad laudem Yesu Christi Iohannes Chrysostomus : Vita 47. f. 44r-v - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (cfr. BHL 4115)
tit. De sancto Ianuario episcopo Beneventanoinc. Temporibus Dyocletiani data est prefectura in provincia Campanie - expl. et non multo post cum ipso passus est, ad laudem Christi Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart. : Passio 48. ff. 44v-45 - Legenda sancti Hilarii Pictavensis ep. tit. De sancto Hylario episcopoinc. Temporibus Constantii imperatoris arriani beatus Hylarius episcopus Pictaviensis missus fuit ab ipso - expl. etiam post obitum eius hereticos expugnabat ad laudem Christi. Cetera videas in legendis comunibus Hilarius Pictavensis episcopus 49. f. 45r-v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. tit. De sanctis Iuliano et Basilissainc. Beatus Iulianus illustri progenie ortus in civitate Antyochia que est metropolis Egypti - expl. in die epyfanie festivitatis, vero in martirologio nuntiatur VI ydus ian. quia forte transfertur propter epifaniam ad laudem Christi Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci : Passio 50. f. 45v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. tit. De sancto Miniateinc. Decius imperator Florentiam adveniens Christianos persequens et perquirens invenit virum - expl. in qua etiam sociorum eius martyrum corpora plurima sunt sepulta ubi divina beneficia prestantur ad laudem Christi Minias Florentiae mart. : Passio 51. ff. 45v-46 - Legenda sancti Mauri Glannafoliensis abb. (cfr. BHL 5773)
tit. De sancto Mauro abbateinc. Beatissimus Maurus clarissimo senatorum genere patre suo Equitio matre Julia natus est - expl. et in suo monasterio fuit annis XLIII diebus XIIII, omne igitur tempus vite sue fuerunt anni LXX dies XIIII, ad laudem Christi cui est honor et gloria et cetera Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vita 52. f. 46r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart.
epilogo
tit. De sancta Mustivolainc. Tempore Aureliani augusti sub preside Curcio in civitate Falisca quidam presbiter nomine Felix - expl. et sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationibus eius multa miracula, ad laudem Christi Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passio 53. ff. 46v-47 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (cfr. BHL 5174)
epilogo
tit. De sancto Magno episcopoinc. Beatus Magnus natus est in Apulia in civitate Trana et cum esset unicus parentibus - expl. cuius festum agitur IX kal. sep. ad laudem Christi Magnus Tranensis ep. mart. : Passio 54. f. 47r-v - Vita sancti Mamiliani et soc. tit. De sanctis Mamiliano et sociis martyribusinc. Duo religiosissimi sacerdotes Mamilianus et Sentias cum tribus monacis - expl. tandem in Christo quievit X kal. iunii ad laudem Christi Mamilianus (Panormitanus ep.?) et soc. : Vita 55. ff. 47v-49v - Legenda sancti Martialis Lemovicensis ep. (cfr. BHL 5552)
tit. De sancto Martiali confessoreinc. Predicante Christo apud Iudeam confluebant multi ad eum - expl. scripsit qui certissime novit ad laudem Christi Martialis Lemovicensis ep. : Vita 56. ff. 49v-50 - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (cfr. BHL 4981)
tit. De sanctis Luceia et Auceiainc. Apud urbem Romam Luceia virgo sanctimonialis ab Auceia rege barbarorum de territorio urbis capta est - expl. passi sunt autem [[...]] ydus septembris ad laudem Christi Luceia, Auceia et soc. Romae mart. : Passio 57. f. 50r-v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (cfr. BHL 6957)
tit. De sancto Proculoinc. Beatus Proculus de Syria in Romanam provinciam veniens cum pluribus aliis - expl. passus est autem Christi martyr beatus Proculus kalendas iunii, ad laudem Iesu Christi Domini nostri Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passio U.C. I, ff. 1-12 e 29-64 58. f. 50v - Passio sanctae Priscae Romae v. mart. tit. De sancta Prisca virgine et martyreinc. Beata Prisca nobilibus parentibus Romanis orta - expl. et ubi etiam Dei beneficia exuberare non cessant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prisca virgo Romae mart. : Passio59. ff. 50v-51 - Passio sancti Potiti mart. (cfr. BHL 6910)
tit. De sancto Potito martyreinc. Tempore Antonini imperatoris erat in Apulia in civitate Sardica quidam puer Potitus nomine - expl. ubi eorum festum agitur idus novembris ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum Potitus mart. : Passio 60. f. 51r-v - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart. tit. De sanctis Pontiano et sociisinc. Pontianus vir prudens et mitis et rectus in fide ortus ex vico Carnario tempore Commodi imperatoris - expl. gloriam Deo dantes qui tantam suis martyribus gloriam prestare dignatur, cui est honor et gloria et cetera Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II : Passio 61. f. 51v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (cfr. BHL 6927)
tit. De sancto Prisco martyreinc. Tempore Valentiniani et Valentis imperatorum fuit in partibus orientis episcopus Laudicensis Apolinaris nomine - expl. cuius festivitas celebratur kal. sep. ad laudem Domini nostri Yesu Christi cui est honor et cetera Priscus Capuanus ep. : Vita 62. f. 52r-v - Legenda sancti Remigii Remensis ep. tit. De sancto Remigioinc. Montanus monachus solitariam vitam ducens, orans, ieiunans - expl. celebrata missa ad Christum migravit, cui est honor et gloria et cetera Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 63. ff. 52v-53 - Passio sanctae Reparatae mart. (cfr. BHL 7183 / 7184)
tit. De sancta Reparata virgine et martyreinc. Tempore Decii presidis in civitate Cesarea erat quedam virgo nobilis - expl. passa est autem VIII ydus octobris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passio 64. f. 53r-v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (cfr. BHL 7330)
tit. De sancto Romulo episcopo et martyreinc. Lucina virgo ammonita per angelum nocte ut se in coniugium traderet - expl. quos Christiani ad radicem montis sepelierunt, Deo gratias Romulus Faesulanus ep. : Passio 65. f. 53v - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (cfr. BHL 7378)
tit. De sancto Rufo martyreinc. Tempore Dyoclitiani et Maximiani erat in provincia Campanie in templo capitolii diaconus quidam Rufus - expl. ut non fuerit deinceps in eo superstitio ydolorum ad laudem Christi Rufus et Carponius Capuae mart. : Passio 66. ff. 53v-54 - Passio sancti Reguli Afri ep. tit. De sancto Reguloinc. Beatissimus Regulus in Affrica archiepiscopus tempore arrianorum fidem catholicam defensabat - expl. Regulus antistes s. q. capelus esse peremptum, regnante Domino nostro Iesu Christo et cetera Regulus Afer ep., Lucae cultus : Passio 67. f. 54r-v - Legenda sancti Rainerii Pisani conf. (= BHL 7085)
tit. De venerabili viro Raynerio Pisanoinc. Raynerius Pisane civitatis oriundus fuit dum citharista foret - expl. hec et alia innumera miracula operatus est et operatur Deus per servum suum Raynerium, qui Deus sit benedictus in saecula Rainerius Pisanus conf. : Vita 68. f. 54v - Legenda sanctae Serapiae v. mart. Romae tit. De sancta Serapya virgine et martyreinc. Beata virgo Serapia Berillo presidi presentata audivit ab eo - expl. cuius festum agitur III non. sep. ad laudem Christi Serapia seu Seraphia Romae virgo mart. : Passio 69. ff. 54v-55 - Legenda sanctorum Danielis, Samuelis et soc. OFM Septae mart. (= BHL S 2094 a)
tit. Passio septem fratrum minorumlemma inc. Passio septem fratrum minorum qui passi sunt anno Domini MCCXXVII ydus octobris in civitate Cepta inc. Igitur frater Daniel qui fuerat minister in Calabria - expl. Deus autem pro quo passi sunt multis eos miraculis declaravit, qui vivit etc. Daniel, Samuel et soc. OFM Septae mart. 70. f. 55r-v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. tit. De sancto Savino et sociisinc. Tempore Maximiani imperatoris Venustianus augustalis Thuscie reperit in civitate Assisii Sabinum - expl. sed omnium sanctorum martyrum agitur festum III kal. ian. ad laudem Christi Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passio 71. ff. 55v-56 - Legenda sancti Salvii Albigensis ep. tit. De sancto Salvioinc. Salvius in habitu seculari cum iudicibus diu causas seculares est executus - expl. huius festum agitur VI ydus septembris ad laudem Domini nostri Yesu Christi Salvius ep. Albigensis note La titolatura è rimasta nella traccia marginale, che il rubricatore ha trascurato e dunque non cancellato. 72. f. 56r-v - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. tit. De sancto Secundiano et sociisinc. Temporibus Decii cesaris erat vir togatus nomine Secundianus prefectus - expl. passi sunt autem kal. iulii in civitate Perusina ad laudem Christi Secundianus, Marcellianus et Veranus mart. : Passionote Di nuovo, la titolatura resta nella traccia, in parte rifilata. 73. ff. 56v-57 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. tit. De sancto Syri et Yventioinc. A fonte luminis Christo claritas veritatis evangelice refluxit in Petro - expl. ipse vero dormivit in Deo completis vite sue annis CXII ad laudem Christi Iventius Ticinensis ep. Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vita U.C. I, ff. 1-12 e 29-64 74. f. 57r-v - Vita sancti Severi Ravennatis ep. tit. De sancto Severo episcopo Ravennateinc. Severus civis Ravennas oriundus et sicut de beato Gregorio legitur - expl. propter quod ad penitentiam conversi Deo et beato Severo gratias retulerunt ad laudem Christi Severus Ravennas ep. 75. f. 57v - Legenda sancti Severini in Norico Ripensi presb. (cfr. BHL 7656)
tit. De sancto Severino confessoreinc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est beatus Severinus de partibus orientis - expl. ubi Dei beneficia Dei exuberant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Severinus in Norico Ripensi presb. 76. ff. 57v-58 - Legenda sancti Symeonis stylitae senioris (cfr. BHL 7956)
tit. De sancto Symeone confessoreinc. Sanctissimus Symeon puerulus pascebat oves patris sui - expl. induta veste virili statim expiravit ad laudem Christi Symeon stylita senior 77. f. 58r-v - Legenda sancti Theopompi ep. mart. tit. De sancto Theopompo martyreinc. Beatus Teopompus episcopus apud Nicchomediam Dyoclitiano primus occurrit - expl. expansis manibus migravit ad Dominum pridie non. ian. ad laudem Christi Theopemptus (Theopompus) ep. et Theonas (Sinesius) mart. : Passio 78. f. 58v - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (cfr. BHL 8002)
tit. De sancto Terentianoinc. Anno a passione Domini 85 imperante Adriano data est sevitia generalis contra Christianos - expl. ubi beneficia Dei cotidie exuberant cui est honor et cetera Terentianus Tudertinus ep. mart. : Passio 79. ff. 58v-59 - Passio sanctae Theclae v. (cfr. BHL 8020)
tit. De sancta Tecla virgine et martyreinc. Paulus apostolus cum duobus discipulis filiis Dema et Hermogene venit Yconium - expl. ad hanc vocem protinus in Deo obdormivit VIIII kal. oct., ad laudem Christi Iesu cui est gloria in saecula saeculorum Thecla virgo Pauli apostoli discipula : Passio 80. ff. 59v-60 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. tit. De sancta Victoriainc. Cum vir illustris Titus Aurelianus virginem Anatoliam in coniugium assumere vellet - expl. in navi ad orientem immo fuerat cum scripto passionis eius ad laudem Christi Victoria Romana virgo mart. : Passio U.C. I, ff. 1-12 e 29-64 81. f. 60 - Legenda sanctae Bibianae v. et soc. Romae mart. (cfr. BHL 1323)
tit. De sancta Viviana martyreinc. Tempore Iuliani imperatoris erat quidam vir illustris Christianus sed occultus - expl. sepulta a Iohanne presbitero iuxta sororem et matrem suam VIII kal. ian. ad laudem Christi Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres : Passio82. ff. 60-61v - Legenda sancti Venantii Camerini mart. tit. De sancto Venantio martyreinc. Erat quidam puer in civitate Camerina nomine Venantius - expl. cum gaudio et letitia ad propria incolumis remeavit ad laudem Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Venantius Camerini mart. : Passio 83. f. 61v - Legenda sanctorum Severini et Victorini fratrum (cfr. BHL S 7663 d)
tit. De sancto Victorino et sociisinc. Fuerunt Rome duo fratres Victorinus et Severinus - expl. quia ea die fuit honorifice tumulatus ad laudem Christi Severinus Septempedanus et Victorinus frater eius (Amiterninus ep.) 84. f. 61v - Legenda sancti Victoris Mauri Mediolani mart. (cfr. BHL 8580)
tit. De sancto Victore martyreinc. Tempore Maximiani imperatoris erat in civitate Mediolani quidam milex - expl. teste Deo oculis meis vidi et scripsi ad laudem Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum Victor Maurus Mediolani martyr : Passio 85. f. 62 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. tit. De sancto Valentino episcopoinc. Valentinus Interampnensis episcopus omnibus virtutibus pollebat - expl. domo sua fuerat martirio coronatus ad laudem Christi Yesu Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passio 86. ff. 62v-63 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (cfr. BHL 8559 e ss.)
inc. Tempore Antonini imperatoris facta est persecutio Christianis sub Sebastiano - expl. passi sunt autem gloriosi martyres Victor et Corona idus maii, regnante Domino Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino : Passio 87. ff. 63-64v - Vita sancti Zenobii Florentini ep. tit. Vita sancti Zenobiiinc. Zenobius Florentinorum nobili progenie ortus liberalibus litteris eruditus - expl. omnibus audire volentibus et mihi scriptori firmiter testabatur, ad laudem Christi Zenobius Florentinus ep. : Vitanote La titolatura non è eseguita dal rubricatore: resta la traccia marginale. Rielaborazione della vita dello Pseudo-Simpliciano (BHL 9015) con un inserto tratto da quella di Lorenzo Amalfitano (BHL 9014), edita nell'articolo di Antonella Degl'Innocenti citato in bibliografia. 88. f. 64v - Legenda sancti Zenonis Veronensis ep. tit. De sancto Zenone episcopoinc. Sanctus Zenon a cunabulis benedictus et sanctificatus ad hoc pertingere meruit - expl. poterat bibi ut aqua sed non fluebat ut aqua, ad laudem Christi Zeno Veronensis ep. : Vitanote Restano vuote le ultime tre righe della pagina, che conclude il fascicolo e la sezione del codice.
II. ff. 65-70 Complemento al leggendario abbreviatonote Il fascicolo, che consta di tre bifolii, è un'aggiunta coeva e di stessa mano al leggendario copiato nella prima unità, a scopo di integrazione: comprende leggende abbreviate con identiche modalità (ad esempio con la stessa formula finale ad laudem Christi ) rispetto alla raccolta maggiore. 89. ff. 65-67 - Passio, inventio et translatio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (cfr. BHL 2267)
epilogo
tit. De sancto Domnino martyre - Inventio corporis sancti Domnini - Translatioinc. Gloriosus miles et martyr Christi Domninus natione Romanus - expl. per sanctum Domninum concessit remeare vite, prestante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum app. inc. Post hec evolutis pluribus annis et ecclesia Dei a tyrampnis - expl. et suum scelus ad honorem sancti Domnini omnibus narraverunt ad laudem Dei Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passio + inventionote Le parti concerneti l'inventio e la translatio sono distinte con una propria titolatura. Per un incidente di rilegatura, il f. 68 precede il 67. 90. f. 67r-v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. tit. De sancta Apollonia virgine et martyreinc. Postquam Decius imperator iniquissimus et in omnibus preter quam in armis pessimus - expl. passa est autem beata Apollonia V° ydus feb. ad laudem Christi Apollonia virgo Alexandriae mart. : Passio 91. ff. 67v-68v - Legenda sancti Edmundi Rich Cantuariensis archiep. tit. De sancto Emundo confessoreinc. Emundus qui dicitur quia extra mundum et totus celestis - expl. sed subtus duram terram anno Domini MCCXL ad laudem Christi Edmundus Rich, Cantuariensis archiepiscopus m. 16-11-1240 92. ff. 68v-69 - Legenda sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia tit. De sancto Prospero confessoreinc. Tempore quo beatus Leo papa vir scolasticus presidebat in sede apostolica floruit beatus Prosper - expl. sanctitate percepta leti redibant ad propria, ad laudem Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus 93. f. 69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 17 maggio (Torpete) (= BHL p. 1202 n° 2)
tit. De sancto Torpete martyreinc. In Thuscia sanctus Torpes martyr sub Nerone principe - expl. agitur tamen festum eius I kal. maii ad laudem Christi Torpes Pisis mart. note Il testo coincide quasi letteralmente con la voce del Martirologio. 94. f. 69r-v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. tit. De sancto Sigismundo martyreinc. Beatissimus Sigismundus rex Burgundionum et Christi martyr fuit filius Gundobadi - expl. a baliis et infirmitatibus quamplurimi liberati ad laudem Christi Sigismundus Burgundionum rex mart. : Passio 95. ff. 69v-70 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (cfr. BHL 2853)
tit. De sancta Felicitateinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. alius matrem eorum decapitavit ad laudem Christi Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passio 96. f. 70 - Passio sanctae Iulianae Nicomediae v. mart. , frammentoinc. Iuliana dum Eulogio prefecto Nicomedie desponsata esset - expl. alioquin Deus meus eris Iuliana virgo Nicomediae mart. : Passionote Una diversa mano trascrive cinque righe soltanto di questo ulteriore testo; rimane vuoto il verso del foglio.
U.C. IV, ff. 71-93 bis ; sec. XIV III. ff. 71-93v - Marcilia pseudo , Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche] (= BHL 5546)
Gloriosissime Marthe Christi hospite vita a beata Marcila eius famula et filiola in baptismo in ebreo prius edita et postea in latinum sermonem per Sinticen de ebreo traslata prol.prol. inc. Sancte ecclesie tipum beata Martha Christi discipula - expl. pie imitationis fiat exemplum inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi Martha pago Iherossolymitano - expl. et ope sue intercessionis faciat nos consortes esse sue beatitudinis, prestante Domino nostro Iesu Christo Filio suo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Martha hospita Christi virgo : Vitanote Il testo è suddiviso in due libri e in origine destinato a una divisione in lectiones che rimane accennata: l'inizio è contrassegnato dalla rubrica lectio I , ma non compaiono indicazioni a seguire. La sezione, composta da tre quaternioni, si conclude con un foglio interamente vuoto, numerato 93 bis.
U.C. V, ff. 94-105 ; sec. XIV IV. ff. 94-104 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5303)
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. sanabantur a languoribus suis et credebant epil. inc. Ego vero Theodimus tuli reliquias beate Margarite in scrineo - expl. ut in suis ipsa nos precibus memoretur ante Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passionote L'epilogo non è distinto dalla narrazione. Si apre con questo testo una sezione formata da quattro quaternioni e un senione.
V. ff. 104-105v Pericopi evangelichenote Nella parte inferiore sinistra del f. 105v erano vergate tre righe ora erase, delle quali resta visibile l'attacco Reverendo in Christo patri .
U.C. VI, ff. 106-138 ter ; sec. XIV VI. ff. 106-133v - Legenda sancti Iohannis ap. Qualiter beatus Iohannes de Effeso venit Romamsegni d'uso Lungo la narrazione sono apposte manicule e sigle di 'nota'. inc. Auditis querimoniis, visis litteris et perlectis que mittebantur de Epheso contra sanctum Iohannem evocat post hec Domitianus imperator veredarios - expl. et dominatorem orbis diligentem diligit Iohannes apostolus sec. I note La titolatura subisce un'interpolazione interlineare e marginale, che aggiunge evangeliste dopo il nome del santo e et qualiter passus est in chiusura. Si tratta di un testo non identificabile, apparentemente, con quelli registrati in BHL.
VII. ff. 134-138 Cantico dei Canticinote Rimangono vuoti al termine della sezione il verso del f. 138 e altri due fogli numerati 138 bis e ter.
U.C. VII, ff. 139-150 ; sec. XIV VIII. ff. 139-144 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci maior , et minor , estratti (= BHL 3107, 3109 e 3110)
De miraculis beati Francisci et de stigmatibusinc. Fidelis revera famulus et minister Christi Franciscus biennio ante quam spiritum redderet celo - expl. ut deinceps huius infirmitatis molestiam non sentiret Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Miraculanote Serie di miracoli estratti dalle due vitae : si susseguono dalla minor le lectiones 1 e 5 del cap. VI, dalla maior i capp. XIII 7,6,8, i miracoli post mortem I 3-6, II 1.4-5, III 6, VI 5, VII 1.5-6, infine i capp. XII 9-11.
U.C. VII, ff. 139-150 ; sec. XIV IX. ff. 144-146 - Vita sancti Antonii de Padua , estratti (= BHL 587)
Miracula beati Antoniiinc. Puer quidam Albertus nomine - expl. et fideliter Christo adherens mirabilia eius constantissime predicavit Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231 : Miraculanote Sono raccolti miracoli del santo dai seguenti capitoli e paragrafi: XXXI 19-21.33-35.46-49.65-66, XXXII 3-4.10-15, XXXIII 1-4.8, XXXIV 1-2.4, XXXV 1.4, XXXVI 3-4, XXXIX 1-8, XXXVII 1-2, XL 1-4 (cfr. l'articolo di Palandri in bibliografia).
X. ff. 146-147Legendae per la Settuagesima e la Quinquagesimanote La sezione (consistente in un sesterno) è completata, ai ff. 146v-150, da un indice analitico delle res praedicabiles reperibili nei testi precedenti, stilato a due riprese da due diverse mani.
U.C. VIII, ff. 151-211 ; sec. XIV XI. ff. 151-211 Pericopi dai Vangeli e dalle Epistole per le Messe dalla prima domenica di Avvento alla XXIV dopo Pentecoste
U.C. IX, ff. 212-217 ; sec. XIV XII. ff. 212-214 Sermone per la festività di S. Domeniconote La titolatura si presentava in festo beati Dominici vel sancti Francisci vel sancti Antonii , ma le due alternative sono state erase (e in effetti il santo citato all'interno è Domenico).
XIII. ff. 214-216 Sermone per la festività di S. Luca
U.C. VIII, ff. 151-211 ; sec. XIV XIV. ff. 216-217v , mutilo Sermone per la festività di S. Prosdocimonote Al termine è aggiunto un foglio (218), di dimensione pari a quelli delle unità maggiori, interamente vuoto.
bibliografia
Bandini, Catalogus , IV , 322-8; Degl'Innocenti, Agiografia toscana del XIV secolo ; Degl'Innocenti, Un'inedita epitome della Vita di Giovanni Gualberto ; Degl'Innocenti, Vita S. Zenobii ; Gamboso, Tre panegirici di s. Antonio , 5; Palandri, La Leggenda fiorentina di S. Antonio
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, San Marco 562
MIscellanea composita omiletica e agiografica, con le vite dei santi Efisio e Giusto e Clemente
prov. Firenze, S. Marco, convento OP
U.C. I ; sec. XII I. ff. 1-156 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Homiliae XL in Evangelia
II. ff. 156-160 Due sermoni per la natività di Agnese attribuiti ad Ambrogio e Massimo
U.C. II ; sec. XII III. ff. 161-164 - Passio sancti Ephysii Carali mart. Passio sancti Effesi martyris prol.prol. inc. Inter nobiles victores et famosos Christiane militie martyres - expl. ad ipsius ergo honorabilem istoriam vertamus stilum pro cuius amore ista cepimus enarrare inc. Fuit itaque beatus Effesus in terra Listriae natus nobili autem genere procreatus - expl. finitum est autem martyrium beati Evisi XVIII kal. dec. imperante Decio et preside Urbano, super nos autem regnante Iesu Christo Domino nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum Ephysius Carali mart. : Passiodata liturgica 13 novembrenote Versione non registrata in BHL (dove si ricorda l'altra data tramandata per il martirio, il 15 gennaio).
IV. ff. 164-167v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
Vita sancti Iusti et Clementis prol., carmen prol. inc. Dum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V note Il f. 168 che conclude questo quaderno aggregato resta vuoto.
U.C. III ; sec. XII V. ff. 169-170 Nota sulle letture dalla Settuagesima di Pasqua alla Passionenote Bifolio aggregato; il f. 170v resta vuoto.
U.C. IV ; sec. XII VI. ff. 171-174 Omelia per Ognissanti attribuita ad Agostinonote Binione aggregato, di nuovo con il verso finale vuoto.
bibliografia
Firenze. BML - S. Marco , 41; Ullman - Stadter, Public Library , 159 (n° 292)