Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Amiat. 2
Leggendario per l'intero anno originario dell'abbazia del Monte Amiata
orig. San Salvatore al Monte Amiata (Abbadia San Salvatore, Siena), S. Salvatore al Monte Amiata, abbazia OSB
U.C. I, ff. 1-51 e 60-341 ; sec. XI med. I. f. 1 , frammento acefalo Esposizione dell'epistola ai Filippesi
II. ff. 1v-6 Letture per il Natale, con esposizione del Liber generationis
III. ff. 6v-9v Tre sermoni per S. Stefano
IV. ff. 9v-10 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
Passio beati Iohannisinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)
V. ff. 10-51v Ventinove sermoni anepigrafinote L'ultimo sermone rimane mutilo a causa di una delle frequenti cadute di fogli che segnano il codice.
U.C. II, ff. 52-59 ; sec. XI VI. ff. 52-59v , mutila Esposizione anepigrafa sulle epistole paolinenote Singolo quaternione aggregato all'unità principale.
VII. ff. 60-341v , mutilo Leggendario (30 novembre - 22 novembre)ordinamento Per circulum anni tabula note Il f. 60r-v è occupato da una tavola dei contenuti della raccolta, con indicazione delle rispettive pagine, che permette di ricostruire quali testi fossero presenti nei fogli ora perduti. 1. ff. 60v-63 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beati Andree apostoliAndreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 63-65 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare martyrisinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte BarbareBarbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembrenote Il testo non coincide del tutto con alcuna voce BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata. 3. ff. 5-12v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6119)
tit. Acta sancti Nicholai archiepiscopiinc. Temporibus Constantini Magni imperatoris inconstantia facta est dissensio in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec glorificantes et collaudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper et in saecula saeculorum tit. finale Explicit acta sancti Nicolai episcopi et confessorisNicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre 4. ff. 67-68 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL S 6156 g)
tit. Obitu sancti Nikolai episcopi et confessorisinc. Post hec et alia multiplicium virtutum insignia - expl. temporibus Iustiniani Christianissimi et orthodoxi imperatoris et beatissimi patriarche Macarii, regnante Domino nostro Iesu Christo super omnia condecet honor et gloria in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Transitusdata liturgica 6 dicembre (non indicata) 5. ff. 68-72 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Lectionem sancti Nikolaiinc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia exortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini famulus remisit ad propria, magnificantes Dominum nostrum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritus Sancto unus Deus equali magestati equali potestate per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note All'explicit consueto viene giustapposto quello della parte successiva della vita (cfr. BHL 6106). 6. ff. 72-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris cap. IIIIinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die septimo idus decembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti SaviniSabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 7. ff. 74-75 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Siciliam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebesceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Syracusana sub die idus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginisLucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata) 8. ff. 75v-82 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL S 8143 d [prol.] - BHL 8136)
prol.tit. Tomeprol. inc. Thomas qui dicitur Didimus abyssus - expl. ibique sepultus est, cuius natalis celebratur duodecimo kalendas ianuarias inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. et ad gaudia sempiterna pervenire, per eum qui vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre (non indicata) 9. ff. 82v-83vtit. Confessio fidei note Testo aggiunto da una diversa mano in fogli rimasti vuoti. 10. ff. 84-85v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletinoinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit in nos iusti, ipsi honor et gloria et imperium per infinita saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Gregorii SpoletiniGregorius presbyter Spoleti martyr : Passiodata liturgica 24 dicembre (non indicata)note La titolatura resta nella traccia marginale, anche se non fu poi realizzata dal rubricatore. 11. ff. 85v-87v - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
inc. Factum est autem ut inlustris vir Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. et sepulta in civitate Tribulana, cum laude Christi Domini nostri, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Victoria Romana virgo mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata) 12. ff. 87v-88 - Passio sanctorum Anatoliae et Audacis in dioecesi Reatina mart. (= BHL 418)
inc. Sancta autem Anatolia cum esset in ieiuniis et orationibus adtonita die ac nocte - expl. et ubi revelatum est posuerunt eum benedicentes Dominum ex hoc nunc et usque in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Victorie et AnatolieAnatolia et Audax in dioec. Reatina mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo, e la titolatura finale conferma come fossero concepiti come passione unica. 13. ff. 88-92v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laodicie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac vita qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit adsumtio sancti Iohannis evangelisteIohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo. 14. ff. 92v-107 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7740 [liber II] - / [pars III] - 7742 [pars II C] - 7734 [item VIb])
prol.tit. Acta vel vita sancti Silvestri episcopiprol. inc. Historiographus noster Eusebius - expl. quod me iubendo inchoare fecisti liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam pars III inc. Transactis aliquantis diebus itaque pontifices universorum templorum - expl. et perpetuam tranquillitatem et inestimabilem largire non desistit pars II C inc. Sanctus autem Silvester ex patre Rufino natione Romanorum sedit - expl. cui successit Marcus diaconus eius item VIb inc. Post hec Constantinus augustus habiit bellum cum gente Scitarum - expl. et appellata est Constantinopolim idest Constantini civitas usque in hodiernum diem tit. finale Explicit acta vel dicta sancti Silvestri papeSilvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 98v), mentre si va a capo per i due segmenti successivi (ai ff. 104v e 106v, rispettivamente), e di nuovo di seguito con l'ultimo. 15. f. 107r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis in Pincisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 16. ff. 107v-108v - Passio sancti Pontiani Spoleti mart. (= BHL 6891)
tit. Sancti Pontianiinc. Temporibus Antonini imperatoris facta est persecutio Christianorum ut idolis immolarent - expl. et dederunt omnes gloriam Deo, qui vincit inimicos et coronat sanctos suos; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Pontianus Spoleti mart. : Passiodata liturgica 14 gennaio 17. ff. 108v-110 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 18. ff. 110-111v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2164)
prol.tit. Passio sanctorum Diodori et Marinianiprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus - expl. ubi plurimis hodie coruscant miraculis, ad laudem et gloriam Domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor laus et imperium et nunc et in omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 17 gennaionote Data nella quale è ricordata la traslazione: nelle altre occorrenze in codici laurenziani i santi compaiono al 1° dicembre, dies natalis . 19. ff. 111v-113v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abbacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata) 20. ff. 113v-124v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Sebastiani martirisSebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata) 21. ff. 124v-127v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirent, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Agnetis virginis et martyrisAgnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 22. ff. 127v-130v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. Passio sancti Vincentiiinc. Cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. dum plurima eorum numerosius consecrat cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 23. ff. 130v-136v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (= BHL 408)
prol.tit. Passio sancti Anastasiiprol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. sic incipiam enarrationis sermonem Domino protegente inc. Hic quidem erat de Persidis regione Razech vocabulo - expl. per Domini gratiam et interventu beati Anastasii martyris, ad gloriam et laudem omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi qui glorificatur in sanctis suis, cui est honor et gloria et potestas atque maiestas per inmortalia saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata) 24. ff. 136v-138v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1375)
tit. Passio sancti Blasiiinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 25. ff. 138v-141 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos per merita sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 26. ff. 141-142v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentiniinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in inmortalia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum ValentiniValentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 27. ff. 142v-146 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteinc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brexiana orti parentibus - expl. et consummata est gloriosissima eorum passio sub die XV kalendarum martiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Faustini et IoviteFaustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraio 28. ff. 146-147v - Passio sancti Matthiae ap. , mutilatit. Passio sancti Mathie apostoliinc. In illo tempore erant omnes apostoli collecti in unum - expl. et fratres eius Iacobus et Simon et cum audis Mathias apostolus : Passiodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo, che non pare identificabile con quelli repertoriati, rimane mutilo a causa della perdita di un fascicolo tra gli attuali ff. 147 e 148 (l'indice che precede il leggendario permette di ricostruire che vi erano contenute la vita di Gregorio Magno e la passione di Tiburzio e Valeriano, della quale resta solo un frammento finale). 29. f. 148 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. , acefala (= BHL 8486)
inc. fidem servatis. Ite ad coronam vite - expl. qui resurrectionem se inventurum phoenicis exemplo suscepit Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart. : Passiodata liturgica 14 aprile (non indicata)note Del testo, a causa della perdita sopra ricordata, sopravvive solo il tratto finale; le prime parole si possono leggere in Mombritius II, p. 605 l. 57. 30. ff. 148-150v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. , e Adalbertus Pragensis, Homilia in natali s. Alexii confessoris Edessae et Romae (cfr. BHL 286-298)
carmen tit. Vita sancti Alexii homini Deiinc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. qui eum pro Roma orantem se exaudire promisit qui trinus in personis et unus in substantia vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitanote Le due vite delle voci BHL indicate sono tra loro unite, senza un visibile punto di congiunzione. La data non è riportata nella titolatura, ma evidentemente il testo si vuole riferito agli ultimi giorni di aprile (non al 17 luglio, data abituale). 31. ff. 150v-152 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276-5272)
additamentum tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum laudatio inc. Marcus itaque evangelista Dei et Petri in baptismate filius - expl. qui autem incrementum prestat, Deus est Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 32. ff. 152-154 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Vitalis IIII kal. ma., Protasii et Gervasii quod est XIIII kal. iul.prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 28 aprilenote Come spiega la titolatura, la coppia di santi è anticipata rispetto alla data propria (19 giugno) perché legata qui alla ricorrenza del padre Vitale; nella giusta sede viene apposto un rimando a questo punto del codice (cfr. infra, item 55). 33. f. 154r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostolilaudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitia kalendas maias celebratur inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem salvatoris - expl. pro omnes qui credunt in unum Deum Patrem invisibilem omnipotentem et in Iesum Christum Filium eius unigenitum Dominum nostrum et in Spiritum Sanctum procedentem ex Patre et Filio qui vivit et regnat Deus nunc et semper in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 34. ff. 154v-155 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - 4093)
prol.tit. Sancti Iacobiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. eius natalitia celebrantur kalendas madii inc. Iacobo apostolo presidente cathedram - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 35. ff. 155-156v - Inventio et translatio sanctae Crucis , mutila (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertio regnante venerabili Dei cultore magno viro Constantino - expl. non enim intellexistis sermonibus prophetarum, quemadmodum de Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggionote Mutilo della seconda parte, a causa della perdita dei due fascicoli seguenti (dove si leggevano, a quanto permette di ricostruire la tabula iniziale, le narrazioni su Alessandro, Giovenale, Gordiano, Cristina e Antimo, del quale resta un frammento). In corrispondenza di questo iato si trova inserito un foglio di altra provenienza, con un frammento di commento ai Salmi. 36. f. 157 - Passio sancti Anthimi presb. mart. , acefala (cfr. BHL 561)
inc. inter se ceperunt. Nos eum ad pedes rasimus - expl. in quo loco exuberant orationes eius ad salutem omnium in Christo credentium, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart. : Passiodata liturgica 11 maggio (non indicata)note Il frammento superstite alla perdita prima ricordata appare una parafrasi del testo edito negli AASS Mai II (in particolare alla p. 617E-F). 37. ff. 157-158 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimis imperatoribus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 38. ff. 158-161v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achileiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Vita + miraculadata liturgica 12 maggio 39. f. 161v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloaca Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note A capo rispetto al testo precedente, con lo spazio per un'iniziale propria rimasto però vuoto. 40. f. 161v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speluncis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui descritti (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione sanctoruminc. Eutyches, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 42. f. 162v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini nostri iesu Christi usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Anche questa sezione della passione collettiva segue senza distinzione il testo precedente. 43. f. 163r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei - expl. in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit tit. finale Explicit passio Domitille Theodore et EufrosyneDomitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Resta vuoto lo spazio destinato alla rubrica e all'iniziale. 44. ff. 163v-164v - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Acta sancte Potentianeinc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit relatio de sancta PudentianaPudentiana Romana virgo : Vitadata liturgica 19 maggio 45. ff. 164v-165v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4609)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementi confessorum Christi in Antonia civitate, qui Voluterre vocaturinc. O quam perfectum et mirabile satisque honestum laicus - expl. beatissimus Iustus et Clemens de presenti seculo cum gloria migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata) 46. ff. 165v-166v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4610)
oratio tit. Item alius sermoinc. Sed et orationem et vestigia eorum apparuit super lapidem - expl. plurimas virtutes et miracula ostendit Dominus per sanctos suos ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum oratio inc. Da ecclesie tue quesumus - expl. tympanis valeat concinere Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Come per il testo precedente, questo codice è il riferimento in base al quale si sono create le voci BHL. 47. ff. 166v-167v - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL 2860)
tit. Passio sancti Fortunati atque Felix martirisinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exivit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Fortunatus et Felix martyres Christi sub die kal. iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Felix et FortunatiFelix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 giugnonote A partire da questo testo il copista numera a margine i capi del leggendario (questo porta il numero 57, anche se nella tabula iniziale occupa il 44° posto). 48. ff. 167v-169v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri nos martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace tit. finale Explicit passio sancti Marcellini et PetriMarcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 49. ff. 169v-172v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Herasmi Antiocensis civitatis episcopoinc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore - expl. in celum penetravit IIII nonarum iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti HerasmiErasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 2 giugno 50. ff. 172v-174 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multas persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Laurentini et Pergentini sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Laurentini et PergentiniPergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 51. ff. 174-176v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et FelicianiPrimus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 52. ff. 176v-177v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Passio sanctorum martyrum Basilidis et Mandalisinc. In civitatem Orientalis cum esset beatus Basilidis in officio Platonis prefecti - expl. ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumBasilides et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 10 giugno 53. ff. 177v-180 - Passio sancti Bonifatii Tarsi mart. (= BHL 1413)
tit. Passio sancti Bonifatii martyrisinc. Temporibus Dioclitiani quater et Maximiani ter impiissimorum imperatorum orta est seditio maxima - expl. victorie coronam adsumens, in gloriam et laudem Dei Patris et unigeniti Filii eius et Spiritus Sancti nunc et semper et in cuncta saecula tit. finale Explicit passio sancti Bonifatii martyrisBonifatius Tarsi martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 14 maggio 54. ff. 180-183 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sancti Viti, Modesti et Crescentieinc. In provincia Lucia sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. qui confirmat servos suos et tanta gloria prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Viti, Modesti et CrescentieVitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Explicit alternativo segnalato nella nota che segue la voce BHL. 55. f. 183r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelliinc. Diebus itaque accepte dilationis expletis, Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum - expl. in quo loco exuberant beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus et Marcellianus Romae mart. : Passiodata liturgica 18 giugnonote Estratto dalla passione di Sebastiano. A margine si legge il rimando Passio Gervasii et Protasii require retro cap. XLIII infra passio sancti Vitalis . 56. ff. 183v-184 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius corpus Christiani venerabiliter sepelierunt in Ostia Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 57. ff. 184-185 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3238)
inc. Preterea Iulianus cesar captus cupiditate sacrilega - expl. et ab ipso Terrentino descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et PauliGallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente senza una propria titolatura. 58. ff. 185-191 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Passio sanctorum VII dormientiuminc. In tempore illo regnante imperatore facta est ingens persecutio Christianorum. Decius autem descendit - expl. et in gaudio fidei glorificantes et conlaudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias enim agentes Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum septem dormientium, qui in Epheso dormiuntDormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 giugno 59. ff. 191-195v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.prol. inc. Paulus qui interpretatur pius ortus ex tribu Beniamin - expl. capite truncatus est ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria et virtus et imperium in omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Pauli apostoli a Lino episcopo Romano grece edita feliciterPaulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 60. ff. 195v-197 - Hegesippus pseudo , Historiae libri V Flavii Iosephi librorum de bello Iudaico versio latina (= BHL 6648)
additamentum tit. Passio beatissimorum apostolorum Petri et Pauli ex historia Iosephi Iudaice captivitatis, quam beatus Ambrosius de greco transtulit in latinum inter ceterainc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce, alter gladio necati sunt addit. inc. Desertus igitur Nero - expl. Petrus itaque et Paulus apostoli Dei passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo tit. finale Explicit passio apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Presente l'appendice sulla morte di Nerone che la BHL segnala, senza un numero proprio, a p. 967. 61. ff. 197-202v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6657-6658)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domni mei Petri apostoli quod vidi scripsi tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 62. ff. 202v-204 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Processi et MartinianiProcessus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 63. ff. 204-205v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustioleinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelierunt iuxta muros civitatis Clusine, ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Mustiole martyrisIrenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 64. ff. 205v-206 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5623)
tit. Sermo de translatione sancti Martiniinc. Oportunum est enim illud inserere lectionem qualiter sanctum corpusculum beati Martini - expl. Nos vero de quanto nostro tempore aut fieri vidimus aut factum certe cognovimus silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Translatiodata liturgica 5 luglionote Data posticipata di un giorno rispetto alla ricorrenza della traslazione a Tours. 65. ff. 206-211 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5303 b)
epilogo
tit. Passio sancte Margarite virginisinc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ac venerabilem adscensionem in celis - expl. benedictus qui venit in nomine Domini rex Israel epil. inc. Ego enim Theotimus tulit reliquias beate Margarite - expl. et beatissime Margarite memoriam facite ut in suas preces nos commemoret ante Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus nunc et in eterna saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beatissime Margarite virginisMargarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 5 luglionote La data propria della santa è il 20 luglio. 66. ff. 211-212 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
prol.tit. Sancte Felicitatis cum VII fillis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contemnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Felicitatis cum VII filiis suisFelicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 67. ff. 212v-214 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Passe sunt autem die sexto idus iuliarum tit. finale Explicit passio sanctarum Rufine et SecundeRufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 68. ff. 214-217v - Adrevaldus Floriacensis monachus n. 820 ca., m. 878/879 , Historia translationis sancti Benedicti (= BHL 1117)
tit. Translatio sancti Benedicti abbatisinc. Dum diu gens Langobardorum infidelitatis sue tenebris non carere voluisset - expl. proprio indigerent libro, prestante omnipotentia divinitatis Domini nostri Iesu Christi salvatoris cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto in trinitate et unitate equaliter viget semper ac permanet in saecula saeculorum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Translatiodata liturgica 11 luglio 69. ff. 217v-219v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix IIII iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Naboris et FelicisNabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 70. ff. 219v-222 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (cfr. BHL S 1808 kb)
carmen tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Imperante preside Alexandro in civitate Hicconeo facta est grandis persecutio Christianorum - expl. et coronati sunt angelica corona, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per inmortalia saeculorum saecula Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data liturgica rispecchia, come in altri casi qui notati, l'uso bizantino. Gli estremi testuali non corrispondono pienamente ad alcuna voce BHL. 71. ff. 222-223 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo Pastoris - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri in saecula saeculorum tit. finale Explicit depositio sancte PraxedisPraxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 72. ff. 223-228 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris archiepiscopi et martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia in urbe Roma - expl. Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Apolenaris martyrisApollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 73. ff. 228-231 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedeiprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achagia Marmarica VIII kalendarum augustarum inc. Iacobus frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoliIacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 74. ff. 231-233v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christoforiinc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Christofori maryrisChristophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 75. ff. 233v-237 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6041)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. et locus eorum aula celestis est quibus vivere Christus fuit et mori lucrum; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Nazarii et CelsiNazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 76. f. 237r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris atque pontificisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebrantur IIII kal. augustas ad laudem et gloriam nominis sui usque in presentem diem tit. finale Explicit passio sancti Felicis martyris atque pontificisFelix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 77. ff. 237v-238 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumSimplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 78. ff. 238-240 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum Flore et Lucilleinc. Flora virgo sanctimonialis civis huius urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Flore et LucilleLucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il f. 238v è lasciato vuoto. 79. ff. 240-241v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. levata sunt corpora sanctorum et translata sunt in cemeterio Pontiani tit. finale Explicit passio sanctorum SennenAbdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 80. ff. 241v-246v - Passio sancti Stephani I papae mart. , mutila (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. et veniens ibi beatus Laurentius detulit secum ea que necessaria erant Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Il testo rimane mutilo a causa della perdita di un foglio (l'explicit corrisponde ad AASS Aug. II, col. 141D, al principio del par. 6); inoltre, nel f. 242v il copista riempie solo la colonna esterna. 81. ff. 247-251v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. , acefala (= BHL 2289)
inc. Dei maneat patrem et matrem ad catholicam ducit ecclesiam - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 82. ff. 252-254 - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. (= BHL 7550)
inc. Sub die quinto idus augustus in Colomacium qui appellatur Colonia - expl. ubi decollati sunt sub die V idus augustas quorum orationes florent, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Secundianus, Marcellianus et Veranus mart. : Passiodata liturgica 9 agosto (non indicata)note Da questo punto cambia il rubricatore, mentre lo scriba rimane il medesimo del fascicolo precedente; inoltre non sono più realizzate le iniziali negli appositi spazi, che restano vuoti salvo poche eccezioni (per esempio al f. 254). 83. ff. 254-256v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium - expl. et participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyrisLaurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 84. ff. 256v-259 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio sancti Tiburtii martyrisinc. Pergant itaque qui volunt una cum filiis nostris Chromatio et Tiburtio - expl. a parente quodam Christiano sepultus est, in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto (non indicata)note Estratto dalla passione di Sebastiano, corrispondente ai cap. XVIII (dai periodi finali) - XXI (= PL 17,1049C-1055B), più breve dunque della voce BHL indicata che coincide per explicit . 85. ff. 259-260 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventis mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 86. f. 260r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebiiinc. Eodem tempore quo Liberius papa de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multi sunt tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti EusebiiEusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 87. ff. 260v-264 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. terre conditus nono kalendas septembris inc. Indie tres esse ab historiographis dicuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo Filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Prologo indistinto dal testo. 88. f. 264r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4315 d)
tit. Sermo sancti Iohannis Baptisteinc. Ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcerem - expl. et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo presenta somiglianze con l'incipit della voce BHL indicata. 89. ff. 264v-267 - Translatio capitis sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Item alius sermoinc. Narrat Iosephus vinctum fuisse Iohannem Baptistam in castella Macherunta - expl. non livorem preferat sed claritatem, ipso auxiliante cuius regnum sine fine permanet in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Translatiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 90. f. 267r-v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
tit. Passio sancte Savineinc. Inlustrissima autem femina Sabina colligens reliquias sancte et intacte virginis Christi[s.s. ne] Seraphie - expl. passa est autem cum fortissima virgine Seraphia Christi famula qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum Sabina Romae mart. : Passiodata liturgica 23 agosto 91. ff. 267v-268 - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL 7102)
prol.tit. Passio sancti Reguli martyrisprol. inc. Compulit me beatorum martyrum copiosa dilectio - expl. qui non presumptiose, sed obedientie hoc iter carpare conati sumus inc. Beatissimus igitur Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. omnium animos in navi timor Regulus Afer ep., Lucae cultus : Vitadata liturgica 1 settembrenote Il testo è interrotto dallo scriba stesso, che lo lascia incompleto a breve distanza dall'inizio. Nella stessa colonna si rimanda per la natività di Maria al Cantico dei Cantici, v. 1,1 (In nat. sancte Marie require obsculetur me osculo oris sui ). 92. ff. 268v-274 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2667)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacinctiinc. Imperator illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre tit. finale Explicit passio beatissime martyris EugenieEugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre (non indicata)note La data non viene indicata, ma è ricavabile dal confronto con la posizione del testo in altre raccolte. 93. f. 274r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta in cimiterium Calixti ubi hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti CorneliiCornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 94. ff. 274v-275v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Tusco et Basso consulibus Carthaginis in secretario sub Valeriano et Galieno - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Explicit in parte differente da quello della voce BHL indicata. 95. ff. 275v-279 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
tit. Passio sancte Iustineitem I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. in quo loco demonia eiciuntur et varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum et nunc et semper et in saecula saeculorum Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres : Actadata liturgica 14 settembrenote La data abituale sarebbe il 26, ma evidentemente il testo è 'attratto' nella data propria dell'altro Cipriano. Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 278. 96. ff. 279-280v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 97. ff. 281-284 - Vita sancti Mamiliani et soc. (cfr. BHL S 5204 d)
tit. De sancto Mamiliano [m. rec. ]inc. Ab adventu Domini nostri Iesu Christi martyria vel decessiones sanctorum confessorum - expl. celebrantur autem natalitia sanctorum idus septembris auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit vita sancti Mamiliani confessorisMamilianus (Panormitanus ep.?) et soc. : Vitadata liturgica 15 settembre (non indicata)note Mentre l'explicit presenta affinità con la voce BHL, l'incipit non corrisponde: è del resto possibile che si tratti di un'interpolazione del medesimo testo con una sorta di introduzione generale. 98. ff. 284-287 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano et Maximiano septies in urbe Roma - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. oct., in nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti per infinita saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre (non indicata) 99. ff. 287v-292 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. De sancto Matheo apostolo [m. rec. ]prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arphaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arphaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo. 100. ff. 292-294 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5739)
prol.tit. Passio sancti Mauritii cum sociis suisprol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore persolvuntur, cui est honor et gloria, imperium et potestas per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Mauritii cum sociis suisMauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 101. ff. 294-296v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter piis auribus legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palma festinare inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Cosme et DamianiCosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 102. ff. 296v-298 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol.prol. inc. Memoriam toto orbe veneranda archangeli Michaelis - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditate capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Prologo indistinto dalla narrazione. 103. ff. 298-300 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3871)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse - inc. expleto etatis sue anno nonagesimo primo, imperii vero Honorii duodecimo anno, imperante utique illo cui anni nec inchoantur neque finientur in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 104. ff. 300-302v - Narratio Hieronymi de seipso (= BHL S 3865 d)
prol.,
epilogo
prol. inc. Postquam beatissimus Hieronymus innumeris libris - expl. sicut nunc vestra auditura est caritas inc. Referam tibi mee infelicitatis historiam - expl. quanto mortalia ante non legeram epil. inc. Redemtori eternim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti IeronimiHieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando a capo, ma è chiaro dalle titolature che sono concepiti come un'unità. Il prologo e la clausola sono indistinti dal resto. 105. ff. 303-304 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2171)
prol.tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici, Eleutheriiprol. inc. Post Domini nostri Iesu Christi salutiferam passionem, post resurrectionem - expl. quam possit relatio humana monstrare inc. Sanctus igitur Dionysius qui tradente Clemente Petri apostoli successore - expl. de quorum passione septimo idus octubris gaudere nos voluit, qui centesimum esse fructum martyrum repromisit per cuncta saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Dionisii cum sociis suisDionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 106. ff. 304v-306v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape et martirisinc. Temporibus Macrini et Alexandri divino incendio concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die quartodecimo kalendas novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passioCallistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre (non indicata) 107. ff. 306v-312v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Grisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit provenire - expl. quam vobis qui credituri eritis profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii glorie perpetue honore suscepit, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio Chrisanti et DarieChrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 108. ff. 312v-314 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. De gestis sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. complecterentur historia. Quid enim precellentius - expl. ad fidem et dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum tit. finale Explicit gesta beati Luce evangelisteLucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Dopo il prologo lo scriba lascia vuote le ultime righe della pagina e riprende dalla seguente, per cui l'incipit resta incompleto del principio che evidentemente si progettava di vergare nello spazio rimasto. 109. ff. 314-319 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti - expl. in quo loco beneficia divina consequuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruit pervenire app. inc. Scripsit autem gestas Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima decima; gloria Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Clausola indistinta dal testo. 110. f. 319r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL 1511)
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit gladio - expl. Cesarius diaconus dixit: et ipsa salus interfectio est Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre (non indicata)note L'explicit , che cade durante il dialogo tra Cesario e Leonzio, non ha riscontro nel testo edito dal Mombritius: si tratta qui di un'abbreviatio . 111. ff. 319v-321vtit. Sermone per Ognissanti 112. ff. 321v-325 - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (cfr. BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardiinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum claris parentibus exstitit natus - expl. variique omnium languores per intercessiones eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vitadata liturgica 6 novembre (non indicata) 113. ff. 325-331 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martyni episcopiinc. Igitur Martinus Savarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - inc. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata) 114. ff. 331-332 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. In illoinc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistola 115. ff. 332-333v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619 - BHL S 5622 b [inc.] e BHL 5620 [expl.] - 5621-5622)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Item aliqua de virtutibus sancti ac beatissimi Martini - expl. a passione ergo Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. ut simplicem hystoriam possimus explicare Martinus Turonensis episcopus : Miraculanote La prima parte della narrazione sui miracoli è seguita senza distinzione da una seconda che presenta in luogo del consueto incipit quello riportato come additamentum nel Supplemento BHL. 116. ff. 333v-334 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. secundus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 117. ff. 334-335 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatur cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata) 118. ff. 335-341v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. , mutila (= BHL 1495)
prol.prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. hic subumbratione nominis sui domum sancte Cecilie suo nomine titulavit Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo, che resta mutilo a causa della perdita dei fogli finali del manoscritto (dove, secondo la tabula iniziale, si leggeva ancora la vita di Benedetto).
bibliografia
Diventare Santo , 212, 216; Bandini, Leopoldina , I , 617-37; Berg, Studies , 247-8
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 4
Leggendario originario dell'Italia centrale
sec. XV in.; orig. Italia centrale Come nei mss. 1 e 2 dello stesso fondo, tre cartule con la tabula dei contenuti sono inserite nel codice in età moderna, tra i fogli di guardia e il f. 1. La precedente costa, ora incollata alla fine del codice, lo data al XIV secolo.
I. ff. 275 , acefalo Leggendarioordinamento Non si ravvisa un criterio organico di ordinamento né cronologico (benché i riferimenti alle date liturgiche siano quasi sempre dati nei titoli), né alfabetico, né per categorie di santi o tipologie letterarie: sono frammischiati capitoli della Legenda aurea , epitomi e legendae novae di altra provenienza, più di rado vite e passioni in forma integrale. Si incontrano talora piccoli gruppi o coppie di testi per i quali è riconoscibile un elemento di continuità cronologica oppure geografica. note I primi 32 fogli sono perduti, come si evince dalla numerazione più antica. 1. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis Chrysostomi , acefalainc. possidebitis in celis: elegit totis viribus suis placere Domino - expl. requiescit vero sanctum corpus beatissimi patris nostri Grisostomi Iohannis in ecclesia duodecim apostolorum Domini, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et dominatur Deus per infinita saecula saeculorum Iohannes Chrysostomus : Vitanote Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL; neppure è ricostruibile l'esatta data cui era destinato, dato il criterio di successione non cronologico dei testi del leggendario. 2. ff. 5v-6 - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (cfr. BHL S 7680 g [inc.])
tit. De electione beatissimi Severi ac eius laudabilibus gestisinc. De electione sancti viri beatissimi Severi pontificis - expl. ut vos cum desiderio magis quam fastidio legatis, qui est benedictus in saecula saeculorum Severus Ravennas ep. : Vitadata liturgica 1 febbraio 3. f. 6r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
inc. Temporibus illis immanis persecutio fuit Christianis - expl. Dioclitiano nono Maximo octavo consulibus et imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et laus et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 4. ff. 6v-7 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061)
tit. De sancta Petronillainc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 31 maggionote Come sempre, questa parte della passione ciclica di Nereo, Achilleo e compagni è seguita senza distinzione da quella relativa a Nicomede. 5. f. 7 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. interventum martyris qui passus est pro nomine Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 31 maggio 6. ff. 7-8 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. De sancto Vito, Modesto et Crescentiainc. In provincia Litia temporibus Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operabatur in infantia sua beatissimus Vitus - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Vitus, Modestus et Crescentia septimodecimo kal. iulii sub Diocletiano et Antonino imperatoribus, in nobis vero regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Al f. 7 ne segue uno non numerato e mutilato da un ampio strappo, che preserva solo un terzo circa della colonna interna. 7. f. 8r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. De sanctis Gervasio et Protasio martyribusprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. de inventione corporum ad letitiam rememoremus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me per orationes eorum consequi misericordiam Domini nostri Yhesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugno (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 8. ff. 8v-9 - Passio sanctae Aureae mart. (= BHL 808)
tit. De sancta Aurea virgineinc. Tempore quo nequissimus Claudius Romane urbis sumpsit imperium - expl. et ibi die noctuque ieiuniis et orationibus epulabatur Aurea seu Chryse virgo, Censurinus et soc. ad Ostia Tiberina martyres saec. III : Passiodata liturgica 24 agosto (non indicata)note Il testo comprende solo i primi 4 paragrafi della Passio (cfr. AASS Aug. IV, col. 758B). 9. f. 9r-v - Passio sancti Secundi Thebaei mart. (= BHL 7569)
tit. De sancto Secundo martyreinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus fuit vir quidam spectabilis nomine Secundus - expl. que Duzia nuncupatur. Passus est autem beatissimus martyr Christi Secundus sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Secundus Thebaeus mart. : Passiodata liturgica 26 luglionote Poiché la data abituale del santo è il 26 di agosto, si può sospettare che la rubrica contenga una svista, recitando VII kal. augusti in luogo di septembris ; sono del resto frequenti nel codice date anomale. 10. ff. 9v-14 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. De sancta Martinainc. Regnante primo omnium in abitu totius orbis Domino et salvatore nostro Yhesu Christo - expl. et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 11. ff. 14-20 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4532)
tit. De sancto Iuliano martyreinc. Beatus Iulianus nobilis familie illustris in seculo erat - expl. passi sunt autem idibus ianuarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui est gloriosus in saecula saeculorum Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci : Passiodata liturgica 13 gennaionote Questi santi sono ricordati il 6 gennaio nel Martirologio geronimiano, il 9 gennaio in quello di Adone, ma il testo stesso della passione corrisponde alla rubrica idibus ianuarii . 12. f. 20r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. De sancto Felice iuniori confessoreinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 13. ff. 20v-23v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (cfr. BHL 408 [inc.])
prol.tit. De sancto Anastasioprol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. et sic incipiam enarrare inc. Erat quidam de Persida Razehe vocabulo, nomen autem ei Magundat - expl. XXII die ianuarii indictione I anno XVII imperii Heraclii et XV Constantini, regnante Domino nostro Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Passiodata liturgica 22 gennaio 14. f. 23v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 94 (Cristina)tit. De sancta Christina virgineinc. Christina magnis parentibus orta in Tyro Italie - expl. et illa percussa spiritum Deo reddidit IX kal. augusti Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 24 luglionote Il testo corrisponde, con alcune variazioni, al cap. 94 della Legenda aurea , privo dell'iniziale de nomine e degli ultimi due periodi (62-63, p. 649 nell'edizione Maggioni). 15. ff. 23v-25 - Passio Sebastenorum mart. XL (= BHL 7537)
tit. Sanctorum XL martyrumlemma inc. Qui in Sebastia civitate martyrio consummati sunt - expl. Gorgoni, Candidi inc. Hi omnes simul XL passi sunt temporibus Licinii imperatoris - expl. consummati sunt sancti XL martyres et preside Agricolao et duce Lysia sub die quinto iduum martiarum, in gloriam et in laudem Dei Sebasteni martyres XL : Passiodata liturgica 10 marzonote La prima parte del lemma è copiata in forma di titolatura. 16. ff. 25-26v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 56 (Giorgio) (= BHL 3395)
prol.tit. De sancto Georgio martyreprol. inc. Georgius dicitur a geos quod est terra - expl. Persarum presentibus LXX regibus imperii sui inc. Georgius tribunus genere Cappadocum pervenit quadam vice in provinciam Lybie - expl. donec ibidem reliquiarum particulam dimiserunt Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprilenote Sono omessi i periodi finali (139-142, p. 398 dell'edizione Maggioni). 17. ff. 26v-27 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 10 (Innocenti) (= BHL 4277)
prol.tit. De sanctis innocentibusprol. inc. Innocentes dicti sunt triplici ratione - expl. et post medium vite equitatem bone opinionis inc. Innocentes ab Herode Ascalonita - expl. prout cum fratre ordinaverat interfecit Innocentes martyres : Passiodata liturgica 28 dicembre 18. ff. 27-28 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 36 (Ignazio) (= BHL 4263)
tit. Ignatii episcopi et martyrisinc. Ignatius quasi ignem patius idest patiens ignem divini amoris - expl. et commendatio honoris immensi Ignatius Antiochenus ep. mart. : Passiodata liturgica 1 febbraio 19. f. 28r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 140 (Furseo) (= BHL 3217)
tit. De sancto Forseo episcopo et confessoreinc. Forseus episcopus cuius historiam Bedam scripsisse creditur - expl. et in bonis operibus laudabiliter vitam finivit Furseus Latiniacensis abbas : Vitadata liturgica 16 gennaio (non indicata) 20. ff. 28v-29 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 177 (papa Pelagio)tit. De pessimo Magumetthoinc. Clericus quidam valde famosus cum in Romana curia honorem quem cupiebat - expl. ad Longobardorum historiam prosequendam stylus se vertat note Estratto corrispondente ai periodi 77-151, pp. 1261-6 dell'edizione Maggioni. 21. ff. 29-31v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 177 (papa Pelagio)tit. Historia Longobardoruminc. Longobardi igitur Romano imperio plurimum molesti erant - expl. sedes imperii usque hodie vacat note Estratto dallo stesso cap. 177, che prosegue il precedente fino al termine, corrispondente ai periodi 152-406, pp. 1266-82 della citata edizione. 22. ff. 31v-32 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 57 (Marco) (= BHL 5290)
prol.tit. De sancto Marco evangelistaprol. inc. Marcus interpretatus sublimis mandato - expl. laudem divinam confirmat ecclesiam inc. Marcus evangelista leviticus genere - expl. ubi ecclesia in honorem sancti Marci mire pulcritudinis fabricata est Marcus evangelista : Passio + translatiodata liturgica 25 aprilenote Estratto dal principio del capitolo al periodo 64, p. 403 dell'edizione Maggioni. 23. f. 32r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 83 (papa Leone)tit. De sancto Leone papa confessoreinc. Leo papa, ut in miraculis beate virginis legitur - expl. aliter alicui manus imposueris exigeris Leo II papa data liturgica 28 giugnonote Omesso l'ultimo periodo con la data di morte (27, p. 557 nell'edizione Maggioni). 24. ff. 32v-33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 125 (Lupo) (= BHL 5084)
tit. De sancto Lupo confessoreinc. Lupus apud Aurelianum ex genere regali ortus - expl. tandem multis clarus virtutibus in pace quievit Lupus Senonicus ep. : Vitadata liturgica 1 settembre (non indicata) 25. f. 33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 126 (Mamertino) (= BHL 5202)
tit. De sancto Mamurtino confessoreinc. Mamurtinus prius Paganus cum quadam vice idola coleret - expl. ubi in ecclesia sancti Germani honorifice est sepultus Mamertinus Autisiodorensis abb. : Conversiodata liturgica 20 aprile (non indicata)note È possibile anche la data del 20 marzo. 26. f. 33r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 135 (Lamberto) (= BHL p. 700 n° 7)
tit. De sancto Lamberto martyreinc. Lambertus nobilis genere sed nobilior sanctitate vite - expl. cum multa civitatis mestitia sepulture dederunt Lambertus Traiectensis episcopus : Vitadata liturgica 17 settembre (non indicata) 27. ff. 33v-34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 144 (Leodegario) (= BHL p. 723 n° 7)
tit. De sancto Leodegario episcopo et martyreinc. Leodegarius dum omni virtute polleret - expl. passus est autem circa annum Domini DCLXXX Leodegarius Augustodunensis ep. : Passiodata liturgica 2 ottobre 28. f. 34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 172 (Giovanni Colobo) (= BHL p. 648 n° 1)
tit. De sancto Iohanne abbate confessoreinc. Iohannes abbas cum per annos XL in eremo habitasset - expl. quam quod primus ego ipse non fecerim. Hec in vita Patrum Iohannes Colobus seu Parvus in deserto Scetis erem. data liturgica 17 ottobre (non indicata) 29. ff. 34-35v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 8 (Stefano) (= BHL p. 1140 n° 16)
tit. De sancto Stephano protomartyreinc. Stephanus grece latine dicitur corona - expl. secundum fuit in beato Iohanne, tertium in innocentibus Stephanus diac. protomart. : Passiodata liturgica 26 dicembre 30. ff. 35v-36 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 49 (Patrizio) (= BHL 6514)
tit. De sancto Patricio confessoreinc. Patricius dum Scottum regi de Christi passione predicaret - expl. post XXX dies in Domino feliciter requievit Patricius episcopus, Hibernorum apostolus : Vitadata liturgica 17 marzo 31. f. 36r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 88 (Teodora) (= BHL 8071)
tit. De sancta Theodorainc. Theodora nobilis mulier et speciosa - expl. ipse in abbatem unanimiter est electus Theodora Alexandrina, Theodorus dicta : Vitadata liturgica 11 settembre (non indicata) 32. ff. 36v-37 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 124 (Sabiniano) (= BHL 7442)
tit. De sancto Saviniano martyre et Savinainc. Savinianus et Saviniana fuerunt filii Savini - expl. qui venientes eum honorifice sepelierunt Sabina Trecis v. Sabinianus Trecis mart. : Passiodata liturgica 29 gennaionote Privo del periodo finale (87, p. 894 nell'edizione Maggioni) relativo alla passione di Sabina. 33. ff. 37v-38 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 177 (papa Pelagio) (= BHL 6614)
tit. De sancto Pelagio papa et confessore et quibusdam actis Longobardoruminc. Pelagius papa multe sanctitatis fuit - expl. sicut legitur in quadam historia ipsius et in quadam chronica Pelagius I papa data liturgica 2 marzo (non indicata)note La voce BHL è ricavata proprio da questo codice. Si tratta della prima parte del cap. 177, fino al periodo 76 a p. 1261 dell'edizione Maggioni; il rimanente era già stato copiato separatamente (cfr. sopra, item 20 e 21). 34. f. 38r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. De sancta Flora virgine et martyreinc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IV kal. augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglionote Normalmente il testo è associato al 28 luglio nei leggendari qui censiti. 35. ff. 38v-43v - Vita sancti Eusebii Vercellensis ep. (= BHL 2748-2749)
prol., additamentum tit. De sancto Eusebio episcopo et martyreprol. inc. Que Deo auctore in hoc nostro opere conscripta sunt - expl. primitus edisserendum est inc. Diocletiano ergo et Maximiano imperatoribus Romanorum et persecutoribus Christianorum - expl. celebratur autem eius festivitas kal. augusti, regnante Yhesu Christo Domino nostro qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto in trinitate perfecta vivit et regnat unus Deus per infinita saecula saeculorum addit. inc. Precepit enim idem beatissimus Eusebius - expl. eius precibus et meritis nostri auctoris illius gestorum misertus sit omnipotens Deus Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371 : Vitadata liturgica 16 luglionote La data non corrisponde a quelle abituali, 1° agosto o 16 dicembre. 36. ff. 43v-45 - Passio et translationes sanctorum Firmi et Rustici Veronae mart. (= BHL 3020-3021)
tit. De sanctis Firmo et Rustico martyribusinc. In diebus illis regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi facta est persecutio ingens Christianorum - expl. quod fieri nullus ambigat usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in unitate vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Firmus et Rusticus Veronae martyres saec. III : Passio + translatiodata liturgica 9 agosto 37. ff. 45-48 - Passio sanctae Susannae v. mart. (cfr. BHL 7937 [inc.])
tit. De sancto Gavinio et Susanna eius filia martyribusinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani augustorum fuit quidam presbyter - expl. quia domus ad domum beati Gavinii presbyteri iungebatur beati Gaii episcopi, regnante in universo mundo Domino nostro Yhesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Susanna v. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto 38. ff. 48-49v - Passio sancti Zenonis et soc. Nicomediae mart. (= BHL 8999)
tit. De sancto Zenone martyreinc. Eodem tempore quo Iulianus imperator perrexit Nicomediam civitatem - expl. sepelivit in Nicomedia intra civitatem ubi florent eius orationes usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi in saecula saeculorum Zeno et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 2 settembre 39. ff. 49v-51v - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL 2708)
tit. De sancta Euphemia martyre virgineinc. Sub Diocletiano imperatore, proconsule autem Prisco, in Europa erat congregatio magna Christianorum - expl. ut precibus sancte martyris inveniamur partem habere cum illa in saecula saeculorum Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303 : Passiodata liturgica 16 settembre 40. ff. 51v-53 - Passio sanctorum Gorgonii et Dorothei Nicomediae mart. [Adalberto Pragensi ep. adscripta] (= BHL 3617)
prol.tit. De sanctis Gorgonio et Dorotheo martyribusprol. inc. Magnum summopere studium multaque cura - expl. ne pro Dei amore pigrescant inc. Diocletiano in rebus publicis agente - expl. genti Saxonum et ecclesie Mindonensi patrocinatur, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 11 marzonote La data corrisponde al culto originario, mentre nei martirologi latini a partire da Adone si fissa il 9 settembre. 41. ff. 53-55v - Passio sanctorum Sergii et Bacchi mart. (= BHL 7599)
tit. Sergii et Bacchi martyruminc. Imperante Maximiano tyranno multus error hominum genus possederat - expl. martyrem Christi honorantes persistunt in eodem loco erga preceptum Domini, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sergius et Bacchus in Syria mart. : Passiodata liturgica 7 ottobre 42. ff. 55v-56v - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4573)
prol.tit. De sancta Iustina virgine martyreprol. inc. Quoniam sicut sanctus Raphael nos adhortari dignatur - expl. et vobis eam sum preconatus inc. In diebus illis beatissima igitur Iustina ex Christianis parentibus oriunda - expl. cuius memorabile natale colendum sub die nonarum octobrium Dominus noster Yhesus Christus sue martyri consecravit, cui est honor et gloria et potestas sine fine per omnia saecula saeculorum Iustina Patavii virgo mart. : Passiodata liturgica 7 ottobre 43. ff. 56v-58 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Passio septem dormientium apud Ephesum translatio ex graeco (= BHL 2313)
tit. De septem dormientibusinc. Temporibus Decii imperatoris cum per universum orbem persecutio Christianorum exagitaretur - expl. et omnis populus glorificavit imperatorem et gratias egerunt Domino Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Dormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 luglio (non indicata) 44. ff. 58-59 - Passio sanctorum Crispini et Crispiniani mart. (= BHL 1990)
tit. De sancto Crispino et Crispinianoinc. Cum sub Maximiano et Diocletiano qui simul imperii potiti potestate - expl. salutem largitur infirmis, cui est honor et imperium, gloria indeficiens qui cum Patre summo et Spiritu Sancto manet in saecula saeculorum Crispinus et Crispinianus Suessione mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 45. ff. 59-60v - Passio et inventio sancti Quintini Viromandensis mart. (= BHL 6999)
prol.tit. De sancto Quintino martyreprol. inc. Sanctum atque perfectum et gloriosum triumphum sancti Quintini - expl. alioquin melius est tacere quam falsa dicere inc. Igitur illo tempore sub Maximiano imperatore multi Christiani persecutionem patiebantur - expl. aqua autem fuit tumulus corporis illius annis circiter quinquaginta quinque Quintinus Viromandensis mart. : Passio + inventiodata liturgica 31 ottobre 46. ff. 60v-61 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. De sancta Eustochia martyreinc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei Eustochia virgo sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto regnat in saecula saeculorum Eustochia virgo Tarsi mart. : Passiodata liturgica 1 novembrenote La data consueta è il 2 novembre. 47. f. 61r-v - Passio sanctorum Fidis, Caprasii, Primi et Feliciani Aginni mart. (= BHL 2928)
tit. De sancta Fideinc. Sancta igitur Fides Agennensium civitate oriunda fuit - expl. ubi non tam sepelisse quam recondidisse viderentur Fides virgo, Caprasius, Primus et Felicianus Aginni martyres saec. III : Passiodata liturgica 6 ottobrenote L'explicit non corrisponde pienamente a quello riportato in BHL. 48. ff. 61v-64v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
tit. De sancto Eustachioinc. In diebus Traiani imperatoris demonum prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini et salvatoris nostri Yhesu Christi cui est gloria et potestas in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passiodata liturgica 13 novembre 49. ff. 64v-65v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus - expl. Passi sunt in civitate Bononiensi sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 50. ff. 65v-66v - Passio sancti Mennae Aegyptii in Phrygia mart. (= BHL 5921)
tit. De sancto Menna martyreinc. Anno secundo imperii sui Diocletianus et Maximianus augusti observanda per provincias universas precepta destinaverunt - expl. in qua multas virtutes operatur Deus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Mennas Aegyptius in Phrygia martyr : Passiodata liturgica 11 novembre 51. ff. 66v-69 - Passio sancti Petri Alexandrini ep. [interprete Anastasio Bibliotechario] (= BHL S 6698 f)
tit. Petri Alexandrini martyrisinc. Regnante impio et iniquo Diocletiano in Nicomediensium illustrissima civitate erat multa tempestas et conturbatio - expl. et fiduciam magnam habeat apud universorum dominatorem et Deum Dominum nostrum Yhesum Christum cui est gloria et imperium in saecula saeculorum Petrus Alexandrinus episcopus m. 311 : Passiodata liturgica 20 novembrenote La data normalmente attestata è il 25 novembre. 52. ff. 69-73 - Passio sancti Mercurii Caesareae Cappadociae mart. (= BHL 5933)
tit. De sancto Mercurio martyreinc. Decius ambitionis inflammatus libidine - expl. ultionem sanctorum suorum reddidit qui dixit mihi vindictam et ego retribuam, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Mercurius Caesareae Cappadociae mart. : Passiodata liturgica 25 novembre 53. ff. 73-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] e BHL 7451 [expl.])
tit. De sancto Sabino episcopo martyreinc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est autem sanctus Sabinus episcopus sub die VII iduum decembrium, ubi prestantur beneficia sanctorum usque in hodiernum diem Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 54. ff. 74-75 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. De sancta Eulalia martyre et virgineinc. In Barcillona civitate provincie Hispanie sub Datiano preside - expl. celebratur ergo natale eius in Barcillona civitate sub die IV idus decembris, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Eulalia Barcinone virgo mart. : Passiodata liturgica 10 dicembrenote La data indicata è propria dell'omonima santa di Merida, mentre il culto di questa Eulalia è legato al 12 febbraio (la sovrapposizione tra le due figure è spesso attestata nei codici). 55. ff. 75-76 - Passio sancti Longini militis in Cappadocia mart. (= BHL 4965)
tit. De sancto Longinoinc. In diebus Domini nostri Yhesu Christi fuit quidam miles centurio nomine Longinus - expl. decima kalendarum decembris sub preside Octavio, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est cum Patre in unitate Spiritus Sancti honor, virtus, imperium et potestas, eternitas, maiestas nunc et per inmortalia saecula saeculorum Longinus miles in Cappadocia mart. : Passiodata liturgica 22 novembre 56. ff. 76-77 - Passio sancti Theonesti ep. et soc. Altini mart. (= BHL 8114)
tit. De sanctis Teonisto, Urso, Albano, Tabra et Tabrata martyribusinc. Regnante Domino nostro Yhesu Christo ante omnia saecula super omnes celos et super omnem terram - expl. migravit cum piissimis principibus potiturus premia meritorum, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Theonestus ep. et soc. Altini mart. : Passiodata liturgica 22 novembre 57. ff. 77-79v - Passio sanctae Febroniae v. et soc. Sibapoli [auctore Thomaide] (= BHL 2844)
tit. De sancta Febronia martyre et virgineinc. Factum est in diebus Dioclitiani imperatoris Anthimus epharcus infirmitate corporis deprehensus - expl. et omnem traditionem bene tenuit usque in finem. Acta sunt hec ad laudem et gloriam Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Febronia virgo et soc. Sibapoli in Mesopotamia martyres : Passiodata liturgica 5 giugnonote La data propria della santa è il 25 giugno (con le varianti del 15 o dei giorni immediatamente precedenti, 23 e 24); indicazioni anomale come questa sono attribuite dall'editore del testo, Paolo Chiesa, a corruttele di trasmissione passate inosservate nelle aree prive di una tradizione cultuale specifica (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 39). L'explicit è anticipato nella copia all'interno della seconda frase del cap. 43, cui si lega la formula finale (cfr. ibid., p. 191). Il codice tramanda la IV redazione della versione settentrionale dell'opera. 58. ff. 79v-81 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. De sancto Alexio confessoreinc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Yhesum Yhesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 59. ff. 81-83v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 168 (Caterina) (= BHL 1667)
additamentum tit. De sancta Katerina martyre virgineaddit. inc. Fuit in civitate Alexandria quidam Costus nomine - expl. de circumstantibus regionibus convenire ad dictam solempnitatem precepit omnes inc. Katerina igitur Costi regis filia - expl. quod vitio scriptoris factum sit ut pro Maximino Maxentius poneretur Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 novembrenote Il testo della Legenda aurea ha inizio al f. 81v, dopo una prima parte di provenienza estranea che ne sostituisce il prologo. 60. ff. 83v-87v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
tit. De sancto Faustino et Iovitaprol. expl. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraio 61. ff. 87v-88 - Passio sancti Floriani Laureaci in Norico mart. (= BHL 3054)
tit. De sancto Floriano martyreinc. In diebus illis sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus facta est persecutio Christianorum - expl. acta sunt autem hec apud Nuricum Repense in Lauriaco imperantibus Dioclitiano et Maximiano agente Aquilino preside, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est gloria et potestas in saecula saeculorum Florianus Laureaci in Norico mart. : Passiodata liturgica 4 maggio 62. ff. 88-89 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (= BHL S 8560 b)
tit. De sancto Victoreinc. In diebus illis persecutio erat Christianorum commota ab imperatore Romano scilicet Antonino - expl. martyrizatus est autem sanctus Victor pridie idus novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino : Passiodata liturgica 12 novembrenote La data attestata per il culto è il 14 maggio, che probabilmente non per caso coincide con quella del testo seguente: la coppia potrebbe provenire da un modello impostato in ordine cronologico. 63. ff. 89-90 - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL S 2860)
tit. De sanctis Felice et Fortunatoinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exiit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Felix et Fortunatus sub die quartodecimo mensis madii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III : Passiodata liturgica 14 maggio 64. f. 90r-v - Passio sancti Severi in provincia Valeriae presb. (= BHL 7685)
tit. De sancto Severo martyreinc. Temporibus Maximiani imperatoris orta est seva persecutio adversus Christianos - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Severus die kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per infinita saecula saeculorum Severus in provincia Valeriae presb. : Passiodata liturgica 1 febbraio 65. ff. 90v-91v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. De sanctis Fabiano, Fausto, Demetria et Vivianainc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbyteris et diaconibus in eodem loco Domino Yhesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 2 dicembre 66. ff. 91v-95v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. De sancto Sebastiano martyreinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ecclesiam heredem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 67. ff. 95v-96v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. (cfr. BHL S 641 b [inc.])
tit. De sancta Apolonia martyreinc. Apollonia in urbe Alexandria ex Eusebio rege et matre nata - expl. propter quod in Christo baptizantur multi; passa est autem quarto idus februarii Apollonia virgo Alexandriae mart. : Passiodata liturgica 9 febbraio 68. ff. 96v-97 - Liber de apparitione sancti Michaelis in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Commemoratio Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre 69. ff. 97-98 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio et translatio corporis sancti Stefani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. thesaurum misericordie et pietatis quem aperire dignatus est in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 70. ff. 98-104 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277 , Legenda sancti Dominici (= BHL 2219 / 2226)
prol.tit. De sancto Dominico patre Ordinis Predicatorum. Obiit anno Domini 1221 nonis augustiprol. inc. Multifarie multisque modis olim Dominus electos ad eternum invitans convivium - expl. sed veraci studio perstringere opere pretium est inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclytus - expl. cuius tanta suavitate redolet adhuc in pulvere iacens corpus Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221 : Vitadata liturgica 5 agostonote L'explicit è rintracciabile negli AASS Aug. I, col. 612F all'interno della versione della vita di Domenico di Teodorico di Appoldia (BHL 2226); l'incipit del testo è però quello della versione di Umberto (BHL 2219), mentre lo stesso prologo accompagna entrambe. 71. f. 104r-v - Miraculum sancti Rufini conf. Capuae culti (= BHL 7372)
prol.tit. De sancto Rufino confessoreprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter ac piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus inc. Temporibus siquidem nobilissimi Iustiniani imperatoris - expl. revorsa est cum gaudio in domum suam, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Rufinus conf. Capuae cultus : Miraculadata liturgica 25 agostonote La data propria del culto è di norma il giorno successivo o il 27. 72. ff. 104v-106v - Vita sancti Aegidii in Occitania abb. (= BHL 93)
prol.tit. De sancto Egidioprol. inc. Sanctiori quidem ac propensiori cultu reverentie venerandorum patrum gesta - expl. ut sese providendo cognoscat inc. Sanctus igitur Egidius nativitate grecus a preclaris parentibus originem duxit - expl. petimus tua sancta merita pater Egidi apud Dominum Deum nostrum qui cum Filio suo et Spiritu Sancto vivit et regnat unus Deus per cuncta saecula saeculorum Aegidius in Occitania abbas saec. VI-VII : Vitadata liturgica 1 settembre 73. ff. 106v-132 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
tit. De sancto Francisco confessore patre Minorum - De miraculis beati Francisciinc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Christus Iesus crucifixus per merita servi sui Francisci ad laudem et gloriam unius Dei, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vita + miraculadata liturgica 4 ottobrenote Il passaggio tra le due parti, con la titlatura per la seconda, avviene al f. 125. 74. ff. 132-135 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. De sancto Columbanoinc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebrem haberetur - expl. requievit ibi nocte illa cum fratribus Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vita + miraculadata liturgica 21 settembrenote La data normale è il 16 ottobre (o 2 febbraio). Il testo si interrompe verso la fine del cap. XVII del libro I (= PL 114,992C). 75. ff. 135-137v - Vita et miracula sancti Bernardi Parmensis ep. (= BHL 1246-1247)
tit. De sancto Bernardo episcopo confessoreinc. Igitur venerabilis episcopus Bernardus Florentia civitate nobili genere Ubertorum ortus - expl. febribus vexati concta sanitate letantur miracula inc. Quedam mulier de Burgo Sancti Donnini unicam habens filiam - expl. ut cito mihi occurreret quod volebam, auxiliante Domino Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133 : Vita + miraculadata liturgica 12 dicembrenote La data consueta è il 4 dicembre (ma in effetti pridie idus della rubrica potrebbe essere una svista per pridie nonas ). Il passaggio dalla vita ai miracoli (f. 136v) è indistinto nel testo. 76. ff. 137v-138 - Passio sanctorum Primi, Marci et socc. Tergesti mart. (= BHL 6923)
tit. De sanctis Primo et Marco martyribusinc. In diebus illis cum imperium obtineret Adrianus - expl. sexto idus maias sub imperatore Adriano preside vero Tergestine civitatis Artasio, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et laus et potestas in omnia saecula saeculorum Primus, Marcus et soc. Tergesti mart : Passiodata liturgica 10 maggio 77. ff. 138-144 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. De sancto Urbano papa martyreitem I inc. Urbanus episcopus natione romanus ex nobilissima prosapia ortus - expl. cantantes et funerea exequia psallentes Domino persolvebant item II inc. His itaque peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum Urbanus I papa : Passiodata liturgica 29 maggionote La data consueta è il 25 maggio. 78. ff. 144-145v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (cfr. BHL 1545)
prol.tit. Sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille martyrumprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. da mentem studiis ut hostis incipiat te timere inc. Beatissimos igitur martyres Christi Cantium Cantianum et Cantianillam - expl. trans flumen Hysoncio loco qui vocatur Aquas Gradatas, imperante Diocletiano et Maximiano, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor est et potestas, laus et iubilatio una cum Patre et Spiritu Sancto nunc et semper in saecula saeculorum Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres : Passiodata liturgica 31 maggionote Rispetto all'explicit riportato in BHL questo si presenta più esteso nel periodo finale, con indicazione, oltre che della data, del luogo, al dodicesimo miglio da Aquileia. 79. ff. 145v-147v - Passio sanctorum Hermagorae ep. et Fortunati diac. Aquilegiensium mart. (= BHL 3838)
tit. De sanctis Hermacora et Fortunato martyribusinc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi omnes apostoli miserunt sortes - expl. martyrizzatus est autem beatissimus Dei Hermagoras episcopus una cum sancto Fortunato archidiacono suo quarto idus iulias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hermagoras episcopus et Fortunatus Aquilegienses diaconus saec. I : Passiodata liturgica 12 luglio 80. ff. 147v-148 - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6927)
tit. De sancto Prischo episcopo confessoreinc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augusti in partibus Orientis - expl. intercedente beatissimo Prisco cuius dies natalis celebratur die kal. septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Priscus Capuanus ep. : Vitadata liturgica 1 settembre 81. ff. 148-151 - Vita sancti Anselmi Lucensis ep. [perperam Bardoni Lucensi adscripta] (= BHL 536)
prol.tit. De sancto Anselmo episcopo confessoreprol. inc. Devotis quorundam precibus instanter cogimur - expl. aliis vero in resurrectione inc. A pueritia quippe sua qualiter vixerit tum quia pleniter non novimus - expl. et multa alia que pre multitudine invenire non potuimus que si invenerimus vobis scribemus Anselmus Lucensis episcopus n. 1040 ca., m. 18-3-1086 : Vita + miraculadata liturgica 18 marzo 82. ff. 151-153v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum Alexandri, Eventii et Teoduli martyruminc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio 83. ff. 153v-155 - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2578)
tit. De sancto Erasmo martyreinc. Facta est persecutio Christianorum a Diocletiano imperatore - expl. et in nomine tuo recipiat mercedem suam sabbato et dominica, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 2 giugno 84. f. 155r-v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Sanctorum Basilidis, Tripodis et Madalis confessoruminc. In civitate Orientali beatus Basilides cum esset in officio Platonis prefecti - expl. et fabricata est sanctitati eorum basilica ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem Basilides et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 12 giugno 85. ff. 155v-157 - Miraculum in imagine Veronicae (= BHL 4218)
tit. De Veronica que liberavit Tiberium cum imagine Christiinc. Factum est autem cum Tiberio et Vitellio consulibus eodem tempore Tiberius Cesar gubernabat imperium - expl. et cum sit homo pollutus se Filium Dei ausus est dicere Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculanote Il testo termina in un punto differente da quello indicato in BHL (dove peraltro si avverte della grande varietà in sede finale). 86. ff. 157-160v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. De sanctis apostolis Petro et Pauloinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. miliario secundo sub die tertio kalendarum iuliarum ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 87. ff. 160v-162 - Gesta Petri et Pauli Antiochiae (= BHL 6678)
tit. Catedra sancti Petriinc. Cum beatorum apostolorum Petri et Pauli et ceterorum fama et doctrina usquequaque claresceret - expl. in magnam ecclesiam quam fecerant sublimaverunt, eo ipso adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Vita + miraculadata liturgica 22 febbraio 88. ff. 162-164 - Vita sancti Caelestini I papae prol.tit. De sancto Celestino papa confessoreprol. inc. Postquam monarchia regni ad Christiane fidei apicem devenit - expl. de multis parvam compendiose recitamus hystoriam inc. Temporibus igitur Theodosii imperatoris qui eo tempore occidentalem - expl. timore tyranni diu absconditus exstitit Coelestinus I papa m. 432 : Vitadata liturgica 7 giugnonote Testo non identificato. 89. ff. 164v-165v - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8483 [inc.] e 8486 [expl.])
tit. Tiburtii, Valeriani et Maximi martyruminc. Sergius Almachius urbis prefectus sanctos Domini fortiter laniabat - expl. ad indicium fidei eius qui resurrectionem se inventurum phenicis exemplo suscepit Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart. : Passiodata liturgica 14 aprile 90. ff. 165v-166 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Sancte Felicitatis cum septem filiis martyribusinc. Tempore Antonini principis orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contempnentes Christi amici effecti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata) 91. ff. 166-168 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5305 d [expl.])
tit. De sancta Margarita virgine et martyreinc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi gloriosamque eius ascensionem - expl. omnes audite, Deum timete, mentem sanctam, spontaneum honorem Deo et patrie liberationem qui vivit et regnat in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglionote Il testo non corrisponde ad alcuna delle versioni registrate in BHL, tra le quali si indica qui la più somigliante per gli estremi dell'explicit . L'epilogo non è riconoscibile per il caratteristico incipit bensì rifuso in un'unica riformulazione, che vede succedersi i seguenti attacchi di periodo: Domine ne statuas illis hoc peccatum, et tunc venerunt angeli... Tunc recesserunt angeli cum anima... Sanctus sanctus sanctus Dominus Sabaoth... Explevit beata Margarita certamina sua... , prima dell'ultimo riportato. 92. ff. 168-169v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1772)
tit. De sancto Christoferoinc. Passio sancti Christophori martyris sub die septimo kalendarum augusti qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. passus est sanctus Christophorus septimo kal. augusti in Samon civitate, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honon et gloria in saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 26 luglionote La data è posticipata di un giorno rispetto a quella abituale. 93. ff. 169v-172 - Vita sancti Symeonis stylitae senioris [auctore Antonio] (= BHL S 7957 b)
tit. De sancto Simeone monachoinc. Sanctus Simeon ex utero matris sue electus est a Domino - expl. mercedem ab Altissimo recipiet, adiutus precibus beati Simeonis monachi cuius depositio celebratur VI kal. augusti, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Symeon stylita senior : Vitadata liturgica 26 luglionote La data propria di questo santo è il 5 gennaio, ma evidentemente si è operata una confusione con l'altro Simeone, eremita mantovano dell'XI secolo, venerato appunto il 26 luglio. 94. ff. 172-173 - Wolfherius Hildesheimensis canonicus fl. saec. XI med. , Vita Godehardi posterior (= BHL S 3582 b)
tit. De sancto Gotardo confessore episcopoinc. Preclare indolis puer Gotardus nomine iuxta Althahense monasterium - expl. et alia multa miracula Dominus per eum operatus est, que hic causa brevitatis non ponuntur Godehardus Hildesheimensis ep. : Vitadata liturgica 5 maggio 95. f. 173r-v - Passio sanctorum Dorotheae et Theophili Caesareae Cappadociae mart. (cfr. BHL 2324)
tit. De sancta Dorothea virgine martyreinc. Gloriosa martyr et virgo Dorothea ex patre Dorotheo et matre Theodora progenita - expl. et sic perrexit ad Christum quod et nos facere faciat ille qui est benedictus in saecula saeculorum Dorothea virgo et Theophilus scholasticus Caesareae Cappadociae martyres : Passiodata liturgica 25 gennaionote La data consueta sarebbe il 6 febbraio: è possibile che l'anomalia si debba a un errore della rubrica, ossia lo scambio tra VIII kal. februarii come si trova scritto e VIII idus , che corrisponderebbe alla data esatta. Il tenore del testo non corrisponde pienamente alla voce BHL. 96. ff. 173v-175 - Vita sancti Thomae Aquinatis (= BHL 8159)
tit. In sancti Tome de Aquinoinc. Beatus Thomas de Aquino ordinis Fratrum Predicatorum fuit prophetatus antequam nasceretur - expl. sic in perpetuum daret sibi gratiam servandi virginitatem Thomas Aquinas OP 1225-1274 : Vitadata liturgica 7 marzonote La voce BHL è tratta da questo stesso manoscritto. 97. ff. 175-176 - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. De sancto Sigismundo rege et martyreinc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias - expl. passus est autem sanctus Sigismundus primo die kalendarum maiarum, regnante Domino Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sigismundus Burgundionum rex mart. : Passiodata liturgica 1 maggio 98. ff. 176-177v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (cfr. BHL 5049 [expl.])
tit. De sancto Lodovicho rege ordinis Minoruminc. Felix sanctus Lodovicus ex regali prosapia, patre videlicet clare memorie Carolo rege Sicilie - expl. que ad presens opportune recitari non possunt Ludovicus IX Francorum rex : Vitadata liturgica 25 agosto 99. ff. 177v-178vtit. Epistola sulla Concezione di Maria attribuita ad Anselmo di Canterbury 100. ff. 178v-189v - Syrus Cluniacensis monachus m. post 1049 , Vita sancti Maioli (= BHL 5178)
prol.tit. De sancto Maiolo abbateprol. inc. Superna Christi rorante dextera atque opitulante gratia - expl. ne forte cum rusticitate tum etiam prolixitate pagina inculta displiceat inc. Igitur in partibus Galliarum exigentibus causis - expl. ubi eius sanctissimis meritis multa prestantur beneficia, regnante in perpetuum Domino nostro Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit liber 3 de obitu sancti MaioliMaiolus Cluniacensis abbas m. 994 : Vitadata liturgica 11 maggionote Parecchi passaggi del testo sono sottolineati. 101. ff. 189v-192 - Odilo Cluniacensis abbas n. 961/962, m. 1-1-1049 , Vita sancti Maioli (= BHL 5182)
inno
tit. Imnus factus pro sancto Maiolo per dominum Odilluminno inc. Maiolus pater melitus omni laude dignissimus - expl. tollenti mundi crimina cum Patre et Sancto Spiritu in sempiterna secula addit. inc. Hic pater emeritus mox est ut ad astra vocatus - expl. hucusque venisse sufficiat vita inc. Post beatissimorum apostolorum et evangelistarum sacrosancta divina et sallutaria documenta - expl. redit ad propria sospes et letus, prestante Domino nostro qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Maiolus Cluniacensis abbas m. 994 : Vitanote Tra le due vitae si inseriscono l'inno, non identificato, formato da versi di otto sillabe proparossitoni e rimati a coppie (con rima debole, limitata cioè alla vocale finale); ed una breve aggiunta interamente sottolineata che precede l'incipit autentico, senza distinzione. 102. ff. 192-193v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL 913 [expl.])
tit. De sancta Barbara martyreinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. Martyrizata est sanctissima Christi martyr Barbara imperante Maximiano augusto et Martiniano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Barbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembre 103. ff. 193v-196 - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (= BHL 1621)
tit. Sanctorum Anastasii cum filiis et nepotibus suisinc. Temporibus imperatorum qui tyrannica rabie accensi velut lupi - expl. defunctus est autem septimo idus iulii et in eodem oratorio sepultus, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. : Passiodata liturgica 10 dicembre (non indicata) 104. ff. 196-197 - Translatio Bercetum sancti Abundii Spoleti mart. (= BHL 19)
tit. Translatio corporis sancti Habundiiinc. Temporibus invictissimorum imperatorum Lodovici et Lotharii fuit quidam venerabilis abbas Tiberius nomine monasterii Berceti - expl. et pro sanitate sua immensas cepit reddere grates. Sit igitur Patri et Filio ac Spiritui Sancto laus, gloria et iubilatio per infinita saecula saeculorum Abundius Spoleti mart. : Translatiodata liturgica 10 dicembre (non indicata) 105. ff. 197-198v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. De sancto Savino episcopo martyreinc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et honorem Domini nostri Yhesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor regnum in saecula saeculorum Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 106. ff. 198-200 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
tit. De sancta Victoria martyreinc. Factum est autem ut illustris vir Titus Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. passa est autem a carnifice sancta Victoria decimo kal. ianuarias et decimo eiusdem kal. posita cum laudibus Christi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Victoria Romana virgo mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre 107. ff. 200-201 - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletano martyreinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum talis furor a sacrilegis exardescebat - expl. Mirabilis Deus qui dat votum optanti et benedicit annos iusti; ipsi honor et gloria et laus et imperium in saecula saeculorum Gregorius presbyter Spoleti martyr : Passiodata liturgica 23 dicembrenote La data indicata corrisponde a quella testimoniata nella passio tradizionale, anche se i martirologi fissarono il culto nel giorno seguente. 108. ff. 201-202 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. De inventione et translatione Crucis Christiinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et hoc loco translationis nostre finem imponat Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translationote È probabile che il testo si intendesse riferito al 31 dicembre, data la menzione di Silvestro, in accordo fra l'altro con la successione cronologica dei testi di questa sezione del leggendario. 109. ff. 202-203v - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart. (= BHL 1896)
tit. De sancta Columba virgine et martyreinc. Eodem tempore cum adhuc mundus sub gentili esset redactus errore - expl. acta sunt hec in civitate Senonas die pridie kal. ianuariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Columba apud Senones virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 31 dicembre 110. ff. 203v-208 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Sancte Martine virginis et martyrisinc. Regnante primo omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 111. ff. 208-212 - Eugippius v. 460/470, m. post 532 , Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severini episcopi confessorisinc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est in utraque Pannonia - expl. receperunt ac recipiunt sanitatem operante gratia Domini cui honor et gloria in saecula saeculorum Severinus in Norico Ripensi presb. : Vitadata liturgica 8 gennaio 112. ff. 212-213 - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL S 890)
tit. De sancto Babila episcopo martyreinc. Numerianus rex cum immolasset immundis idolis voluit intrare in domum Dei - expl. et ipsius incisum est caput Babile IX kal. februarii et positus est cum infantibus et cum boia et compedibus in pace. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250 : Passiodata liturgica 24 gennaio 113. ff. 213-218 - Passio sanctorum Thyrsi, Leucii, Callinici et soc. mart. (= BHL 8280)
tit. De sanctis Lucio et Tirso martyribusinc. In illis diebus quo Christi membra hostis interimebat - expl. cuius autem in pleno reperta fuerit fides reportat praemium cum laude, per eumdem Dominum nostrum qui manet in Trinitate unus in saecula saeculorum Thyrsus, Leucius, Callinicus et soc. in Asia mart. : Passiodata liturgica 2 febbraionote La data indicata non è tra quelle, pur numerose, fissate dai martirologi (28 aprile e vari giorni di gennaio). 114. ff. 218-219 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 29 (Paola) (= BHL 6550)
tit. De sancta Paula matrona Romanainc. Paula fuit nobilissima matrona Romanorum - expl. vale, Paula, et cultoris tui ultimam senectutem orationibus iuva Paula Romana vidua : Vitadata liturgica 26 gennaio (non indicata) 115. ff. 219-222 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 115 (Assunzione) (= BHL 5353)
tit. De assumptione Marie virginisinc. Assumptio virginis Marie qualiter facta sit ex quodam libello apocrypho - expl. Tunc timore monachi redeunt ad coenobium et demones properant ad infernum Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Transitusdata liturgica 15 agosto 116. f. 222r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 151 (Leonardo) (= BHL p. 724 n° 5)
tit. De sancto Leonardo confessoreinc. Leonardus fuisse dicitur circa annum Domini - expl. in crastinum se finiendum predixit Leonardus Corbiniacensis conf. Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vita + miraculadata liturgica 6 novembre 117. ff. 222v-223v - Eusebius Caesariensis , Historia ecclesiastica , IV 14-15 (passione di Policarpo) (= BHL S 6875 a)
tit. De sancto Polycarpo martyreinc. Polycarpus qui non solum ab apostolis eruditus est - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Polycarpus Smyrniacorum episcopus sub die tertia nonarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Polycarpus Smyrnensis ep. : Passiodata liturgica 3 febbraionote La data abituale è il 26 gennaio (o 23 febbraio nel culto greco). 118. ff. 223v-225 - Passio sanctorum Tryphonis et Respicii mart. Niceae (cfr. BHL S 8338 b/d)
tit. De sancto Triphone martyreinc. Anno nonodecimo imperii Augusti regnavit Gordianus in urbe Roma - expl. complevit autem martyrium suum beatissimus Tryphon tertio nonas februarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Tryphon et Respicius Niceae mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote Il testo non corrisponde ad alcuna voce BHL: qualche somiglianza nell'incipit si riscontra con le due segnalate. 119. ff. 225-226 - Passio sanctarum Fuscae v. et Maurae mart. (= BHL S 3222 c)
tit. De sancta Fusca martyreinc. In temporibus illis cum magna martyrum victoria et virtus celebraretur - expl. laudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui tantam gloriam prestat sanctis suis. Ipsi honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Fusca virgo et Maura Ravennae mart. : Passiodata liturgica 13 febbraio 120. ff. 226-227 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. De sancto Valentino episcopo et martyreinc. Propheta loquitur ad Deum: Secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sunt sepulti, collaudantes Dominum nostrum Yhesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in immortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 121. ff. 227-229 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath (= BHL S 20 f)
prol.tit. De decem milibus martyrumprol. inc. Salvatore nostro Iesu Christo apparente orta est magna iustitia - expl. meruerunt huiusmodi gratiam inc. Adrianus vero et Antoninus imperatores habentes prelium cum Ephratensibus - expl. finierunt autem sancti martyres mense februario vigesima prima die feria quinta hora nona, regnante Domino nostro Yhesu Christo. Ipsum enim decet honor et imperium Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper in saecula saeculorum Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath : Passiodata liturgica 21 febbraionote La data abituale è il 22 giugno. Il prologo presenta la variante iustitia del n° 20 c, contro seditio riportato al 20 f. 122. ff. 229-231 - Passio sancti Secundi Astensis mart. (= BHL 7565)
tit. De sancto Secundo martyreinc. In diebus illis erat quidam proconsul nomine Sapricius - expl. videntes autem populi magnificabant Deum excelsum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Secundus Astensis mart. : Passiodata liturgica 30 marzo 123. ff. 231-235v - Passio sanctae Theodosiae v. mart. Caesareae (cfr. BHL 8090 [inc.])
tit. De sancta Teodosia martyreinc. In illis temporibus Diocletiano quater et Maximiano ter orta est persecutio Christianis - expl. parentes vero sancte martyris sepelierunt corpus eius sepultura digna in pace Theodosia virgo Caesareae mart. : Passiodata liturgica 2 aprile 124. ff. 235v-240 - Iohannes Canaparius n. 950 ca., m. 12-10-1004 , Passio sancti Adalberti martyris Christi (= BHL 37)
tit. De sancto Adelberto episcopo et martyreinc. Est locus in partibus Germanie dives opibus, prepotens armis virisque ferocibus - expl. ut qua die Dominus vult pro homine eadem die homo ille pro Deo suo pateretur Adalbertus (Vojtechus) Pragensis episcopus : Vitadata liturgica 24 aprilenote La data abituale è il giorno precedente. 125. f. 240r-v - Passio sancti Pollionis lectoris mart. Cibalitani (= BHL 6869)
tit. De sancto Pullio martyreinc. Diocletianus et Maximianus regnantes decreverunt ut immissa persecutione omnes Christianos aut delerent - expl. ubi prestantur beneficia eius usque in presentem diem, ad laudem Domini nostri Yhesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pollio lector Cibalitanus mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 126. ff. 240v-242 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. De sancto Eleutherio martyreinc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei virtutem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die XII kal. iuniarum sub Adriano imperatore, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 21 maggionote La data non è tra le più consuete (il 25 o 26 maggio riportate nei martirologi), ma è attestata presso molte chiese italiane per il culto dell'omonimo santo illirico. 127. ff. 242-243 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (cfr. BHL 7036)
epilogo
tit. De sancto Quirino martyreinc. Cum malos principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. ubi sanctus Sebastianus martyr requiescit in loco qui dicitur cantacumbas, ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem Quirinus Sciscianus ep. mart. : Passiodata liturgica 4 giugnonote La formulazione dell'appendice che completa il testo non corrisponde ad alcuna delle voci BHL. 128. ff. 243-244 - Vita et passio sancti Vigilii Tridentini ep. mart. (cfr. BHL 8603)
tit. De sancto Vigilio martyre - Passio beatissimi confessoris et martyris Vigiliiinc. Sacratissime martyrum laudes multifariis sunt preferende preconiis - expl. simul eiusdem corporis inter sanctorum pignora collocarunt. Passus est autem sanctus Vigilius V kal. iulii sub Stilichone consule, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vigilius Tridentinus episcopus et martyr m. 405 ca. : Vita + passiodata liturgica 27 giugnonote La data è posticipata di un giorno. La seconda titolatura iniziale è copiata come fosse l'inizio del testo stesso; l'incipit e l'explicit coincidono solo in parte con la voce BHL indicata. 129. f. 244r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. De sancta Mustiola martyreinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 130. ff. 244v-246 - Passio sancti Isidori in insula Chio mart. (= BHL S 4478 b)
prol.tit. De sancto Isidoro martyreprol. inc. Egregius predicator beatus Paulus apostolus exhortatur - expl. eo quod placuit Domino nostro Iesu Christo inc. Anno primo regni Flavii Decii iussione facta sub imperatore Decio venit navis in Chium - expl. depositus vero est beatus Isidorus pridie idus maias sub magistro milite Numerio atque Gallo et Ulpiano consulibus, regnante Decio imperatore, apud nos regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Isidorus in insula Chio mart. : Passiodata liturgica 14 maggionote L'incipit non coincide completamente con la voce indicata. 131. ff. 246-249 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7330)
tit. De sancto Romulo martyreinc. Erat quidam homo Rome in ea videlicet urbis regione que Lateranensis dicitur - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab uno, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglio (non indicata) 132. ff. 249v-250v - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL S 4583 a)
tit. De sanctis Viriano, Faustino, Iustino et Marcellino martyribusinc. Temporibus Decii cesaris prefecto pretorii Valeriano maxima persecutio orta est Christianis - expl. passi sunt autem in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano preposito kal. iunias, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iustinus, Virianus et soc. mart. : Passiodata liturgica 1 giugnonote La data propria di questi santi è il 7 agosto, ma si è probabilmente operata una sovrapposizione con Giustino filosofo, ricordato invece il 1° giugno. 133. ff. 250v-252 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. De sanctis Laurentino et Pergentino martyribusinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant adversus Christianos - expl. passi sunt autem martyres Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonas iunii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 134. f. 252r-v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. De sanctis Nichandro et Marciano martyribusinc. Beati martyres seculum relinquentes hoc nobis exscriptorum munus titulis relinquerunt - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Nicander et Marcianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor est honor et gloria in saecula saeculorum Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart. : Passiodata liturgica 17 giugno 135. ff. 252v-253 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. De sancto Tiburcio martyreinc. Cum divina procurante gratia beatus Tiburtius conversus esset ad Dominum - expl. et ipse cum palma martyrii migravit ad Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto (non indicata) 136. ff. 253-256v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. De sancto Augustino episcopo confessoreinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrice civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 137. ff. 256v-257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. De sancta Martainc. Martha hospita Christi Syro patre Euchana matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit Martha hospita Christi virgo : Vitadata liturgica 29 luglio (non indicata) 138. f. 257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 118 (Sinforiano) (= BHL p. 1153 n° 3)
tit. De sancto Symforiano martyreinc. Symphorianus a symphonia fuit eius tamquam vas musicum - expl. ut etiam a paganis in honore maximo haberetur Symphorianus Augustoduni mart. : Passiodata liturgica 22 agosto (non indicata)note Sono omessi gli ultimi tre periodi (21-23, p. 829 nell'edizione Maggioni). 139. ff. 257v-258v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. De undecim millibus virginuminc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobre 140. ff. 258v-259 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 169 (Saturnino) (= BHL p. 1088 n° 7)
tit. De sancto Saturnino martyreinc. Saturninus ab apostolorum discipulis episcopus ordinatus - expl. beatus vero Saturninus gladio capite truncatur Saturninus Tolosanus ep. : Passiodata liturgica 29 novembre (non indicata)note È omessa l'ultima parte della frase finale, ove si riporta la data del martirio. 141. ff. 259-266v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2175)
tit. Sanctorum Dionisii, Rustici et Eleuterii martyruminc. Post beatam ac salutiferam Domini nostri Iesu Christi passionem - expl. vitam cum tyrannico principatu miserabiliter ut decuerat amisit, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cuius est honor et gloria, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti ab eterno et nunc per omnia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 142. ff. 266v-275 - Vita sancti Nicolai Tolentinatis (= BHL 6232)
prol.tit. De sancto Nicolao de Tolentino confessoreprol. inc. Nova lux oriri visa est, gaudium honor et tripudium apud omnes populos - expl. reddant sanctarum graciarum debitas actiones interpretatio nominis inc. Nicholaus dicitur a nichos - expl. tociusque curie celestis inc. Gloriosus Deus in sanctis suis - expl. aliis causam tribueas circa horum investigationem et dictamen, ad honorem illius qui gloria et honore istum coronavit sanctum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Tolentinas : Vitadata liturgica 10 settembrenote Il testo è suddiviso nelle tre parti con le titolature intermedie: De interpretatione nominis per l'etimologia, Legenda sanctissimi Nicholai confessoris de Tollentino per la vita vera e propria. Unico fra i testi della raccolta, questo è corredato di titolini marginali che segnalano gli eventi via via narrati, di mano probabilmente del copista stesso.
bibliografia
Bandini, Leopoldina , II , 285-304; Chiesa, Passio sanctae Febroniae , 60-1