Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Amiat. 2
Leggendario per l'intero anno originario dell'abbazia del Monte Amiata
orig. San Salvatore al Monte Amiata (Abbadia San Salvatore, Siena), S. Salvatore al Monte Amiata, abbazia OSB
U.C. I, ff. 1-51 e 60-341 ; sec. XI med. I. f. 1 , frammento acefalo Esposizione dell'epistola ai Filippesi
II. ff. 1v-6 Letture per il Natale, con esposizione del Liber generationis
III. ff. 6v-9v Tre sermoni per S. Stefano
IV. ff. 9v-10 - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (= BHL S 4323 d)
Passio beati Iohannisinc. Iohannes apostolus et evangelista filius Zebedei, frater Iacobi, virgo electus a Domino - expl. deorsum ad superiora pulvis ebulliat Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)
V. ff. 10-51v Ventinove sermoni anepigrafinote L'ultimo sermone rimane mutilo a causa di una delle frequenti cadute di fogli che segnano il codice.
U.C. II, ff. 52-59 ; sec. XI VI. ff. 52-59v , mutila Esposizione anepigrafa sulle epistole paolinenote Singolo quaternione aggregato all'unità principale.
VII. ff. 60-341v , mutilo Leggendario (30 novembre - 22 novembre)ordinamento Per circulum anni tabula note Il f. 60r-v è occupato da una tavola dei contenuti della raccolta, con indicazione delle rispettive pagine, che permette di ricostruire quali testi fossero presenti nei fogli ora perduti. 1. ff. 60v-63 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beati Andree apostoliAndreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 63-65 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare martyrisinc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte BarbareBarbara virgo Nicomediae martyr : Passiodata liturgica 4 dicembrenote Il testo non coincide del tutto con alcuna voce BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata. 3. ff. 5-12v - Vita sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6119)
tit. Acta sancti Nicholai archiepiscopiinc. Temporibus Constantini Magni imperatoris inconstantia facta est dissensio in Frigia - expl. per multos autem annos faciebant hec glorificantes et collaudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper et in saecula saeculorum tit. finale Explicit acta sancti Nicolai episcopi et confessorisNicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre 4. ff. 67-68 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL S 6156 g)
tit. Obitu sancti Nikolai episcopi et confessorisinc. Post hec et alia multiplicium virtutum insignia - expl. temporibus Iustiniani Christianissimi et orthodoxi imperatoris et beatissimi patriarche Macarii, regnante Domino nostro Iesu Christo super omnia condecet honor et gloria in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Transitusdata liturgica 6 dicembre (non indicata) 5. ff. 68-72 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Lectionem sancti Nikolaiinc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia exortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini famulus remisit ad propria, magnificantes Dominum nostrum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritus Sancto unus Deus equali magestati equali potestate per omnia saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note All'explicit consueto viene giustapposto quello della parte successiva della vita (cfr. BHL 6106). 6. ff. 72-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris cap. IIIIinc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die septimo idus decembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti SaviniSabinus episcopus et soc. Spoleti martyres : Passiodata liturgica 7 dicembre 7. ff. 74-75 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam Siciliam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebesceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Syracusana sub die idus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginisLucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata) 8. ff. 75v-82 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL S 8143 d [prol.] - BHL 8136)
prol.tit. Tomeprol. inc. Thomas qui dicitur Didimus abyssus - expl. ibique sepultus est, cuius natalis celebratur duodecimo kalendas ianuarias inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. et ad gaudia sempiterna pervenire, per eum qui vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembre (non indicata) 9. ff. 82v-83vtit. Confessio fidei note Testo aggiunto da una diversa mano in fogli rimasti vuoti. 10. ff. 84-85v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletinoinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit in nos iusti, ipsi honor et gloria et imperium per infinita saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Gregorii SpoletiniGregorius presbyter Spoleti martyr : Passiodata liturgica 24 dicembre (non indicata)note La titolatura resta nella traccia marginale, anche se non fu poi realizzata dal rubricatore. 11. ff. 85v-87v - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
inc. Factum est autem ut inlustris vir Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. et sepulta in civitate Tribulana, cum laude Christi Domini nostri, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Victoria Romana virgo mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata) 12. ff. 87v-88 - Passio sanctorum Anatoliae et Audacis in dioecesi Reatina mart. (= BHL 418)
inc. Sancta autem Anatolia cum esset in ieiuniis et orationibus adtonita die ac nocte - expl. et ubi revelatum est posuerunt eum benedicentes Dominum ex hoc nunc et usque in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Victorie et AnatolieAnatolia et Audax in dioec. Reatina mart. : Passiodata liturgica 23 dicembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando semplicemente a capo, e la titolatura finale conferma come fossero concepiti come passione unica. 13. ff. 88-92v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laodicie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac vita qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit adsumtio sancti Iohannis evangelisteIohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre (non indicata)note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo. 14. ff. 92v-107 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7740 [liber II] - / [pars III] - 7742 [pars II C] - 7734 [item VIb])
prol.tit. Acta vel vita sancti Silvestri episcopiprol. inc. Historiographus noster Eusebius - expl. quod me iubendo inchoare fecisti liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam pars III inc. Transactis aliquantis diebus itaque pontifices universorum templorum - expl. et perpetuam tranquillitatem et inestimabilem largire non desistit pars II C inc. Sanctus autem Silvester ex patre Rufino natione Romanorum sedit - expl. cui successit Marcus diaconus eius item VIb inc. Post hec Constantinus augustus habiit bellum cum gente Scitarum - expl. et appellata est Constantinopolim idest Constantini civitas usque in hodiernum diem tit. finale Explicit acta vel dicta sancti Silvestri papeSilvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 98v), mentre si va a capo per i due segmenti successivi (ai ff. 104v e 106v, rispettivamente), e di nuovo di seguito con l'ultimo. 15. f. 107r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis in Pincisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 16. ff. 107v-108v - Passio sancti Pontiani Spoleti mart. (= BHL 6891)
tit. Sancti Pontianiinc. Temporibus Antonini imperatoris facta est persecutio Christianorum ut idolis immolarent - expl. et dederunt omnes gloriam Deo, qui vincit inimicos et coronat sanctos suos; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum Pontianus Spoleti mart. : Passiodata liturgica 14 gennaio 17. ff. 108v-110 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 18. ff. 110-111v - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2164)
prol.tit. Passio sanctorum Diodori et Marinianiprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus - expl. ubi plurimis hodie coruscant miraculis, ad laudem et gloriam Domini Dei et salvatoris nostri Iesu Christi, cui est honor laus et imperium et nunc et in omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 17 gennaionote Data nella quale è ricordata la traslazione: nelle altre occorrenze in codici laurenziani i santi compaiono al 1° dicembre, dies natalis . 19. ff. 111v-113v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marius, Martha, Audifax et Abbacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata) 20. ff. 113v-124v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastianiinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo Iesu Domino nostro, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Sebastiani martirisSebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata) 21. ff. 124v-127v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirent, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Agnetis virginis et martyrisAgnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 22. ff. 127v-130v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. Passio sancti Vincentiiinc. Cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. dum plurima eorum numerosius consecrat cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 23. ff. 130v-136v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (= BHL 408)
prol.tit. Passio sancti Anastasiiprol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. sic incipiam enarrationis sermonem Domino protegente inc. Hic quidem erat de Persidis regione Razech vocabulo - expl. per Domini gratiam et interventu beati Anastasii martyris, ad gloriam et laudem omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi qui glorificatur in sanctis suis, cui est honor et gloria et potestas atque maiestas per inmortalia saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata) 24. ff. 136v-138v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1375)
tit. Passio sancti Blasiiinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 25. ff. 138v-141 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agatheinc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio eos per merita sancte Agathe et orationibus liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 26. ff. 141-142v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentiniinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in inmortalia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum ValentiniValentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 27. ff. 142v-146 - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2837)
tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteinc. Beatissimi viri Faustinus et Iovita nobilissimis in civitate Brexiana orti parentibus - expl. et consummata est gloriosissima eorum passio sub die XV kalendarum martiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Faustini et IoviteFaustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraio 28. ff. 146-147v - Passio sancti Matthiae ap. , mutilatit. Passio sancti Mathie apostoliinc. In illo tempore erant omnes apostoli collecti in unum - expl. et fratres eius Iacobus et Simon et cum audis Mathias apostolus : Passiodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Il testo, che non pare identificabile con quelli repertoriati, rimane mutilo a causa della perdita di un fascicolo tra gli attuali ff. 147 e 148 (l'indice che precede il leggendario permette di ricostruire che vi erano contenute la vita di Gregorio Magno e la passione di Tiburzio e Valeriano, della quale resta solo un frammento finale). 29. f. 148 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. , acefala (= BHL 8486)
inc. fidem servatis. Ite ad coronam vite - expl. qui resurrectionem se inventurum phoenicis exemplo suscepit Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart. : Passiodata liturgica 14 aprile (non indicata)note Del testo, a causa della perdita sopra ricordata, sopravvive solo il tratto finale; le prime parole si possono leggere in Mombritius II, p. 605 l. 57. 30. ff. 148-150v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. , e Adalbertus Pragensis, Homilia in natali s. Alexii confessoris Edessae et Romae (cfr. BHL 286-298)
carmen tit. Vita sancti Alexii homini Deiinc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. qui eum pro Roma orantem se exaudire promisit qui trinus in personis et unus in substantia vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitanote Le due vite delle voci BHL indicate sono tra loro unite, senza un visibile punto di congiunzione. La data non è riportata nella titolatura, ma evidentemente il testo si vuole riferito agli ultimi giorni di aprile (non al 17 luglio, data abituale). 31. ff. 150v-152 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276-5272)
additamentum tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum laudatio inc. Marcus itaque evangelista Dei et Petri in baptismate filius - expl. qui autem incrementum prestat, Deus est Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 32. ff. 152-154 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Vitalis IIII kal. ma., Protasii et Gervasii quod est XIIII kal. iul.prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 28 aprilenote Come spiega la titolatura, la coppia di santi è anticipata rispetto alla data propria (19 giugno) perché legata qui alla ricorrenza del padre Vitale; nella giusta sede viene apposto un rimando a questo punto del codice (cfr. infra, item 55). 33. f. 154r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostolilaudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitia kalendas maias celebratur inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem salvatoris - expl. pro omnes qui credunt in unum Deum Patrem invisibilem omnipotentem et in Iesum Christum Filium eius unigenitum Dominum nostrum et in Spiritum Sanctum procedentem ex Patre et Filio qui vivit et regnat Deus nunc et semper in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 34. ff. 154v-155 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - 4093)
prol.tit. Sancti Iacobiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. eius natalitia celebrantur kalendas madii inc. Iacobo apostolo presidente cathedram - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 35. ff. 155-156v - Inventio et translatio sanctae Crucis , mutila (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertio regnante venerabili Dei cultore magno viro Constantino - expl. non enim intellexistis sermonibus prophetarum, quemadmodum de Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggionote Mutilo della seconda parte, a causa della perdita dei due fascicoli seguenti (dove si leggevano, a quanto permette di ricostruire la tabula iniziale, le narrazioni su Alessandro, Giovenale, Gordiano, Cristina e Antimo, del quale resta un frammento). In corrispondenza di questo iato si trova inserito un foglio di altra provenienza, con un frammento di commento ai Salmi. 36. f. 157 - Passio sancti Anthimi presb. mart. , acefala (cfr. BHL 561)
inc. inter se ceperunt. Nos eum ad pedes rasimus - expl. in quo loco exuberant orationes eius ad salutem omnium in Christo credentium, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart. : Passiodata liturgica 11 maggio (non indicata)note Il frammento superstite alla perdita prima ricordata appare una parafrasi del testo edito negli AASS Mai II (in particolare alla p. 617E-F). 37. ff. 157-158 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimis imperatoribus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 38. ff. 158-161v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achileiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Vita + miraculadata liturgica 12 maggio 39. f. 161v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloaca Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note A capo rispetto al testo precedente, con lo spazio per un'iniziale propria rimasto però vuoto. 40. f. 161v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speluncis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui descritti (appartengono infatti alla stessa passio ciclica che ha inizio con Nereo e Achilleo). 41. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione sanctoruminc. Eutyches, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata) 42. f. 162v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini nostri iesu Christi usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Anche questa sezione della passione collettiva segue senza distinzione il testo precedente. 43. f. 163r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei - expl. in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit tit. finale Explicit passio Domitille Theodore et EufrosyneDomitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 12 maggio (non indicata)note Resta vuoto lo spazio destinato alla rubrica e all'iniziale. 44. ff. 163v-164v - Vita sanctae Pudentianae Romanae v. [auctore pseudo Pastore presb.] (= BHL 6991)
tit. Acta sancte Potentianeinc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. ubi exuberant beneficia divina orationibus sanctitatis eius usque in hodiernum diem, per eum qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit relatio de sancta PudentianaPudentiana Romana virgo : Vitadata liturgica 19 maggio 45. ff. 164v-165v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4609)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementi confessorum Christi in Antonia civitate, qui Voluterre vocaturinc. O quam perfectum et mirabile satisque honestum laicus - expl. beatissimus Iustus et Clemens de presenti seculo cum gloria migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata) 46. ff. 165v-166v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4610)
oratio tit. Item alius sermoinc. Sed et orationem et vestigia eorum apparuit super lapidem - expl. plurimas virtutes et miracula ostendit Dominus per sanctos suos ad laudem et gloriam nominis sui, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum oratio inc. Da ecclesie tue quesumus - expl. tympanis valeat concinere Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Come per il testo precedente, questo codice è il riferimento in base al quale si sono create le voci BHL. 47. ff. 166v-167v - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL 2860)
tit. Passio sancti Fortunati atque Felix martirisinc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exivit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Fortunatus et Felix martyres Christi sub die kal. iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Felix et FortunatiFelix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 giugnonote A partire da questo testo il copista numera a margine i capi del leggendario (questo porta il numero 57, anche se nella tabula iniziale occupa il 44° posto). 48. ff. 167v-169v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri nos martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace tit. finale Explicit passio sancti Marcellini et PetriMarcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 49. ff. 169v-172v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Herasmi Antiocensis civitatis episcopoinc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore - expl. in celum penetravit IIII nonarum iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti HerasmiErasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 2 giugno 50. ff. 172v-174 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentiniinc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multas persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Christi Laurentini et Pergentini sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Laurentini et PergentiniPergentinus et Laurentinus Aretii mart. : Passiodata liturgica 3 giugno 51. ff. 174-176v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et FelicianiPrimus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 52. ff. 176v-177v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Passio sanctorum martyrum Basilidis et Mandalisinc. In civitatem Orientalis cum esset beatus Basilidis in officio Platonis prefecti - expl. ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumBasilides et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 10 giugno 53. ff. 177v-180 - Passio sancti Bonifatii Tarsi mart. (= BHL 1413)
tit. Passio sancti Bonifatii martyrisinc. Temporibus Dioclitiani quater et Maximiani ter impiissimorum imperatorum orta est seditio maxima - expl. victorie coronam adsumens, in gloriam et laudem Dei Patris et unigeniti Filii eius et Spiritus Sancti nunc et semper et in cuncta saecula tit. finale Explicit passio sancti Bonifatii martyrisBonifatius Tarsi martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 14 maggio 54. ff. 180-183 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sancti Viti, Modesti et Crescentieinc. In provincia Lucia sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. qui confirmat servos suos et tanta gloria prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Viti, Modesti et CrescentieVitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote Explicit alternativo segnalato nella nota che segue la voce BHL. 55. f. 183r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelliinc. Diebus itaque accepte dilationis expletis, Chromatius urbis prefectus ad se Tranquillinum - expl. in quo loco exuberant beneficia eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus et Marcellianus Romae mart. : Passiodata liturgica 18 giugnonote Estratto dalla passione di Sebastiano. A margine si legge il rimando Passio Gervasii et Protasii require retro cap. XLIII infra passio sancti Vitalis . 56. ff. 183v-184 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius corpus Christiani venerabiliter sepelierunt in Ostia Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 57. ff. 184-185 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3238)
inc. Preterea Iulianus cesar captus cupiditate sacrilega - expl. et ab ipso Terrentino descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et PauliGallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugnonote Il testo segue il precedente senza una propria titolatura. 58. ff. 185-191 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Passio sanctorum VII dormientiuminc. In tempore illo regnante imperatore facta est ingens persecutio Christianorum. Decius autem descendit - expl. et in gaudio fidei glorificantes et conlaudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias enim agentes Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum septem dormientium, qui in Epheso dormiuntDormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 27 giugno 59. ff. 191-195v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.prol. inc. Paulus qui interpretatur pius ortus ex tribu Beniamin - expl. capite truncatus est ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria et virtus et imperium in omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Pauli apostoli a Lino episcopo Romano grece edita feliciterPaulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 60. ff. 195v-197 - Hegesippus pseudo , Historiae libri V Flavii Iosephi librorum de bello Iudaico versio latina (= BHL 6648)
additamentum tit. Passio beatissimorum apostolorum Petri et Pauli ex historia Iosephi Iudaice captivitatis, quam beatus Ambrosius de greco transtulit in latinum inter ceterainc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce, alter gladio necati sunt addit. inc. Desertus igitur Nero - expl. Petrus itaque et Paulus apostoli Dei passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo tit. finale Explicit passio apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Presente l'appendice sulla morte di Nerone che la BHL segnala, senza un numero proprio, a p. 967. 61. ff. 197-202v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6657-6658)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum addit. inc. Ego Marcellus discipulus domni mei Petri apostoli quod vidi scripsi tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et PauliPetrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 62. ff. 202v-204 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Processi et MartinianiProcessus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 63. ff. 204-205v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. Passio sancte Mustioleinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelierunt iuxta muros civitatis Clusine, ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Mustiole martyrisIrenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 64. ff. 205v-206 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5623)
tit. Sermo de translatione sancti Martiniinc. Oportunum est enim illud inserere lectionem qualiter sanctum corpusculum beati Martini - expl. Nos vero de quanto nostro tempore aut fieri vidimus aut factum certe cognovimus silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Translatiodata liturgica 5 luglionote Data posticipata di un giorno rispetto alla ricorrenza della traslazione a Tours. 65. ff. 206-211 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5303 b)
epilogo
tit. Passio sancte Margarite virginisinc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ac venerabilem adscensionem in celis - expl. benedictus qui venit in nomine Domini rex Israel epil. inc. Ego enim Theotimus tulit reliquias beate Margarite - expl. et beatissime Margarite memoriam facite ut in suas preces nos commemoret ante Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus nunc et in eterna saecula saeculorum tit. finale Explicit passio beatissime Margarite virginisMargarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 5 luglionote La data propria della santa è il 20 luglio. 66. ff. 211-212 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
prol.tit. Sancte Felicitatis cum VII fillis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contemnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancte Felicitatis cum VII filiis suisFelicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 67. ff. 212v-214 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Passe sunt autem die sexto idus iuliarum tit. finale Explicit passio sanctarum Rufine et SecundeRufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 68. ff. 214-217v - Adrevaldus Floriacensis monachus n. 820 ca., m. 878/879 , Historia translationis sancti Benedicti (= BHL 1117)
tit. Translatio sancti Benedicti abbatisinc. Dum diu gens Langobardorum infidelitatis sue tenebris non carere voluisset - expl. proprio indigerent libro, prestante omnipotentia divinitatis Domini nostri Iesu Christi salvatoris cuius regnum et imperium cum Patre et Spiritu Sancto in trinitate et unitate equaliter viget semper ac permanet in saecula saeculorum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Translatiodata liturgica 11 luglio 69. ff. 217v-219v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix IIII iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum Naboris et FelicisNabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 70. ff. 219v-222 - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (cfr. BHL S 1808 kb)
carmen tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Imperante preside Alexandro in civitate Hicconeo facta est grandis persecutio Christianorum - expl. et coronati sunt angelica corona, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per inmortalia saeculorum saecula Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data liturgica rispecchia, come in altri casi qui notati, l'uso bizantino. Gli estremi testuali non corrispondono pienamente ad alcuna voce BHL. 71. ff. 222-223 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis virginisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo Pastoris - expl. ubi hodie florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri in saecula saeculorum tit. finale Explicit depositio sancte PraxedisPraxedis Romana virgo : Vitadata liturgica 21 luglio 72. ff. 223-228 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris archiepiscopi et martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia in urbe Roma - expl. Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Apolenaris martyrisApollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 73. ff. 228-231 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedeiprol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achagia Marmarica VIII kalendarum augustarum inc. Iacobus frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoliIacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 74. ff. 231-233v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christoforiinc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Christofori maryrisChristophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 75. ff. 233v-237 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6041)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. et locus eorum aula celestis est quibus vivere Christus fuit et mori lucrum; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Nazarii et CelsiNazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 76. f. 237r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis martyris atque pontificisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebrantur IIII kal. augustas ad laudem et gloriam nominis sui usque in presentem diem tit. finale Explicit passio sancti Felicis martyris atque pontificisFelix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 77. ff. 237v-238 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrumSimplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 78. ff. 238-240 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum Flore et Lucilleinc. Flora virgo sanctimonialis civis huius urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IIII kal. aug., regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctarum virginum Flore et LucilleLucilla, Flora et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il f. 238v è lasciato vuoto. 79. ff. 240-241v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. levata sunt corpora sanctorum et translata sunt in cemeterio Pontiani tit. finale Explicit passio sanctorum SennenAbdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 80. ff. 241v-246v - Passio sancti Stephani I papae mart. , mutila (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. et veniens ibi beatus Laurentius detulit secum ea que necessaria erant Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Il testo rimane mutilo a causa della perdita di un foglio (l'explicit corrisponde ad AASS Aug. II, col. 141D, al principio del par. 6); inoltre, nel f. 242v il copista riempie solo la colonna esterna. 81. ff. 247-251v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. , acefala (= BHL 2289)
inc. Dei maneat patrem et matrem ad catholicam ducit ecclesiam - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 82. ff. 252-254 - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart. (= BHL 7550)
inc. Sub die quinto idus augustus in Colomacium qui appellatur Colonia - expl. ubi decollati sunt sub die V idus augustas quorum orationes florent, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Secundianus, Marcellianus et Veranus mart. : Passiodata liturgica 9 agosto (non indicata)note Da questo punto cambia il rubricatore, mentre lo scriba rimane il medesimo del fascicolo precedente; inoltre non sono più realizzate le iniziali negli appositi spazi, che restano vuoti salvo poche eccezioni (per esempio al f. 254). 83. ff. 254-256v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium - expl. et participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyrisLaurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 84. ff. 256v-259 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio sancti Tiburtii martyrisinc. Pergant itaque qui volunt una cum filiis nostris Chromatio et Tiburtio - expl. a parente quodam Christiano sepultus est, in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agosto (non indicata)note Estratto dalla passione di Sebastiano, corrispondente ai cap. XVIII (dai periodi finali) - XXI (= PL 17,1049C-1055B), più breve dunque della voce BHL indicata che coincide per explicit . 85. ff. 259-260 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventis mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto (non indicata) 86. f. 260r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebiiinc. Eodem tempore quo Liberius papa de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multi sunt tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti EusebiiEusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 87. ff. 260v-264 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. terre conditus nono kalendas septembris inc. Indie tres esse ab historiographis dicuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo Filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Prologo indistinto dal testo. 88. f. 264r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4315 d)
tit. Sermo sancti Iohannis Baptisteinc. Ipse enim Herodes misit ac tenuit Iohannem et vinxit eum in carcerem - expl. et tulerunt corpus eius et posuerunt illud in monumento Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo presenta somiglianze con l'incipit della voce BHL indicata. 89. ff. 264v-267 - Translatio capitis sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Item alius sermoinc. Narrat Iosephus vinctum fuisse Iohannem Baptistam in castella Macherunta - expl. non livorem preferat sed claritatem, ipso auxiliante cuius regnum sine fine permanet in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Translatiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 90. f. 267r-v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
tit. Passio sancte Savineinc. Inlustrissima autem femina Sabina colligens reliquias sancte et intacte virginis Christi[s.s. ne] Seraphie - expl. passa est autem cum fortissima virgine Seraphia Christi famula qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum Sabina Romae mart. : Passiodata liturgica 23 agosto 91. ff. 267v-268 - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL 7102)
prol.tit. Passio sancti Reguli martyrisprol. inc. Compulit me beatorum martyrum copiosa dilectio - expl. qui non presumptiose, sed obedientie hoc iter carpare conati sumus inc. Beatissimus igitur Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. omnium animos in navi timor Regulus Afer ep., Lucae cultus : Vitadata liturgica 1 settembrenote Il testo è interrotto dallo scriba stesso, che lo lascia incompleto a breve distanza dall'inizio. Nella stessa colonna si rimanda per la natività di Maria al Cantico dei Cantici, v. 1,1 (In nat. sancte Marie require obsculetur me osculo oris sui ). 92. ff. 268v-274 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2667)
tit. Passio sanctorum Proti et Iacinctiinc. Imperator illustrem virum Philippum direxit ad Egyptum - expl. cum bono vite profectu ad siderea regna migraverunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre tit. finale Explicit passio beatissime martyris EugenieEugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre (non indicata)note La data non viene indicata, ma è ricavabile dal confronto con la posizione del testo in altre raccolte. 93. f. 274r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta in cimiterium Calixti ubi hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti CorneliiCornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata) 94. ff. 274v-275v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Tusco et Basso consulibus Carthaginis in secretario sub Valeriano et Galieno - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Explicit in parte differente da quello della voce BHL indicata. 95. ff. 275v-279 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
tit. Passio sancte Iustineitem I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. in quo loco demonia eiciuntur et varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum et nunc et semper et in saecula saeculorum Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres : Actadata liturgica 14 settembrenote La data abituale sarebbe il 26, ma evidentemente il testo è 'attratto' nella data propria dell'altro Cipriano. Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 278. 96. ff. 279-280v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 97. ff. 281-284 - Vita sancti Mamiliani et soc. (cfr. BHL S 5204 d)
tit. De sancto Mamiliano [m. rec. ]inc. Ab adventu Domini nostri Iesu Christi martyria vel decessiones sanctorum confessorum - expl. celebrantur autem natalitia sanctorum idus septembris auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum tit. finale Explicit vita sancti Mamiliani confessorisMamilianus (Panormitanus ep.?) et soc. : Vitadata liturgica 15 settembre (non indicata)note Mentre l'explicit presenta affinità con la voce BHL, l'incipit non corrisponde: è del resto possibile che si tratti di un'interpolazione del medesimo testo con una sorta di introduzione generale. 98. ff. 284-287 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano et Maximiano septies in urbe Roma - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. oct., in nomine Patris et Filii et Spiritu Sancti per infinita saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre (non indicata) 99. ff. 287v-292 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. De sancto Matheo apostolo [m. rec. ]prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arphaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arphaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo. 100. ff. 292-294 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5739)
prol.tit. Passio sancti Mauritii cum sociis suisprol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore persolvuntur, cui est honor et gloria, imperium et potestas per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Mauritii cum sociis suisMauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 101. ff. 294-296v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter piis auribus legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palma festinare inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Cosme et DamianiCosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre (non indicata)note Titolatura iniziale di mano diversa. 102. ff. 296v-298 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol.prol. inc. Memoriam toto orbe veneranda archangeli Michaelis - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditate capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Prologo indistinto dalla narrazione. 103. ff. 298-300 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3871)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse - inc. expleto etatis sue anno nonagesimo primo, imperii vero Honorii duodecimo anno, imperante utique illo cui anni nec inchoantur neque finientur in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 104. ff. 300-302v - Narratio Hieronymi de seipso (= BHL S 3865 d)
prol.,
epilogo
prol. inc. Postquam beatissimus Hieronymus innumeris libris - expl. sicut nunc vestra auditura est caritas inc. Referam tibi mee infelicitatis historiam - expl. quanto mortalia ante non legeram epil. inc. Redemtori eternim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti IeronimiHieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo segue il precedente andando a capo, ma è chiaro dalle titolature che sono concepiti come un'unità. Il prologo e la clausola sono indistinti dal resto. 105. ff. 303-304 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2171)
prol.tit. Passio sanctorum Dionisii, Rustici, Eleutheriiprol. inc. Post Domini nostri Iesu Christi salutiferam passionem, post resurrectionem - expl. quam possit relatio humana monstrare inc. Sanctus igitur Dionysius qui tradente Clemente Petri apostoli successore - expl. de quorum passione septimo idus octubris gaudere nos voluit, qui centesimum esse fructum martyrum repromisit per cuncta saecula saeculorum tit. finale Explicit passio sancti Dionisii cum sociis suisDionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 106. ff. 304v-306v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti pape et martirisinc. Temporibus Macrini et Alexandri divino incendio concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die quartodecimo kalendas novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passioCallistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre (non indicata) 107. ff. 306v-312v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Grisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit provenire - expl. quam vobis qui credituri eritis profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii glorie perpetue honore suscepit, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum tit. finale Explicit passio Chrisanti et DarieChrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 108. ff. 312v-314 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. De gestis sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. complecterentur historia. Quid enim precellentius - expl. ad fidem et dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum tit. finale Explicit gesta beati Luce evangelisteLucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Dopo il prologo lo scriba lascia vuote le ultime righe della pagina e riprende dalla seguente, per cui l'incipit resta incompleto del principio che evidentemente si progettava di vergare nello spazio rimasto. 109. ff. 314-319 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti - expl. in quo loco beneficia divina consequuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruit pervenire app. inc. Scripsit autem gestas Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima decima; gloria Deo Patre et Filio et Spiritu Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote Clausola indistinta dal testo. 110. f. 319r-v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (cfr. BHL 1511)
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit gladio - expl. Cesarius diaconus dixit: et ipsa salus interfectio est Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre (non indicata)note L'explicit , che cade durante il dialogo tra Cesario e Leonzio, non ha riscontro nel testo edito dal Mombritius: si tratta qui di un'abbreviatio . 111. ff. 319v-321vtit. Sermone per Ognissanti 112. ff. 321v-325 - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (cfr. BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardiinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum claris parentibus exstitit natus - expl. variique omnium languores per intercessiones eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vitadata liturgica 6 novembre (non indicata) 113. ff. 325-331 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martyni episcopiinc. Igitur Martinus Savarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - inc. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata) 114. ff. 331-332 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. In illoinc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistola 115. ff. 332-333v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619 - BHL S 5622 b [inc.] e BHL 5620 [expl.] - 5621-5622)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Item aliqua de virtutibus sancti ac beatissimi Martini - expl. a passione ergo Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. ut simplicem hystoriam possimus explicare Martinus Turonensis episcopus : Miraculanote La prima parte della narrazione sui miracoli è seguita senza distinzione da una seconda che presenta in luogo del consueto incipit quello riportato come additamentum nel Supplemento BHL. 116. ff. 333v-334 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. secundus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 117. ff. 334-335 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
inc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatur cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata) 118. ff. 335-341v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. , mutila (= BHL 1495)
prol.prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. hic subumbratione nominis sui domum sancte Cecilie suo nomine titulavit Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo, che resta mutilo a causa della perdita dei fogli finali del manoscritto (dove, secondo la tabula iniziale, si leggeva ancora la vita di Benedetto).
bibliografia
Diventare Santo , 212, 216; Bandini, Leopoldina , I , 617-37; Berg, Studies , 247-8
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 302
Leggendario (seconda parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 303), con diversi aggregati per lo più agiografici
prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB Il codice è composto da un leggendario principale, cui si aggiunge a breve distanza di tempo la seconda unità e si assemblano in seguito frammenti varii; l'indice che occupa il f. 320, comprensivo dell'intero contenuto e di epoca vicina, dimostra che l'operazione avvenne precocemente. Come dichiara la doppia nota di possesso nel margine superiore del f. 1 (Monasterii sancti Salvii prope Florentiam - Nunc autem est monasterii Vallis Umbrose ), il codice appartenne dapprima a S. Salvi, per cui forse fu prodotto: il patrono è infatti uno dei pochi santi ritratti nella relativa iniziale. In ogni caso, l'origine è fiorentina e probabilmente da collegarsi al ms. 303 dello stesso fondo, il cui programma agiografico è complementare.
U.C. I ; sec. XII terzo quarto; orig. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB I. ff. 1-267v Leggendario (29 giugno - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Molti dei testi ricevono una successiva scansione marginale in lectiones , in numero variabile fra tre e dodici. 1. ff. 1-6v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Hostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Suddivisa in sei lezioni. 2. ff. 6v-8 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Item epistola Marcelli discipuli Petriaddit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Il testo è contato come settima lezione. 3. ff. 3-13 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice ammirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 30 giugnonote Il testo è suddiviso in lezioni: conclude la settima e arriva a cominciare l'undicesima. 4. ff. 13-14v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglionote Il testo completa l'undicesima lezione e contiene la dodicesima. 5. ff. 14v-19 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sancti Romuli episcopi et martyrisinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radices montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno in pace Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote Suddivisa in otto lectiones . 6. ff. 19-21 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopiinc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. et apud mortua sua ossa perseverat Fortunatus Tudertinus episcopus : Vitanote Non è indicata una data, e non vi sono riscontri negli altri codici laurenziani per una collocazione nei primi giorni di luglio. Suddivisione in dodici lectiones . 7. ff. 21-22 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis martyrisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote Divisa in tre lezioni. 8. ff. 22-24 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data è posticipata di un giorno. Divisione in tre lectiones . 9. ff. 24-26v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 d [inc.])
tit. Vita sancti Alexii confessoris urbis Romeinc. Fuit vir nomine Euphemianus bene confidens et timens Deum in civitate Roma - expl. dabit ei Dominus retributionem in omni opere bono super omnes qui sperant in eo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglionote Il testo è diviso in tre lezioni. 10. ff. 26v-27v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi usque hodie florent orationes eius in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio 11. ff. 27v-28v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Madgaleneinc. Narrat Iosephus de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum eterno Patre et Sancto Spiritu idest eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata)note Suddivisa in otto lezioni. 12. ff. 28v-33 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii cesaris veniens Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Suddivisa in dodici lezioni. 13. ff. 33-35v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangelisteinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglionote Suddivisa in lezioni: resta visibile a margine la numerazione delle prime sette. 14. ff. 35v-38 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1773 [inc.])
tit. Passio sancti Christofori martyrisinc. Passio sancti Christophori martyris sub die octavo kalendas augustas qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. in eadem hora misit litteras in universas provincias regni sui ut paverent et timerent Christum filium Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 15. ff. 38v-40v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano et genere et patria Affer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il testo è diviso in tre lezioni. 16. ff. 39v e 40 - Liber pontificalis , estratti dai capp. 42 (Innocenzo) e 15 (Vittore)Innocentius I papa Victor I papa m. 199 : Vitadata liturgica 28 luglio (non indicata)note Nel margine dei due fogli affrontati un'altra mano copia estratti sui due papi venerati nella stessa data liturgica dei protagonisti della passione: in particolare per Innocenzo il testo corrispondente alle pp. 220 ll. 1-4 e 222 ll. 5-10, per Vittore alla p. 137 ll. 1-6 e 9-10 dell'edizione Duchesne. 17. ff. 40v-41 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisexpl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum - inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglionote Suddivisa in nove lectiones . 18. ff. 41-42 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 19. ff. 42-43 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre, la prima parte della passione riguardante Policronio è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente, che concerne propriamente i due santi della titolatura. 20. ff. 43-44v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria; si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL. 21. ff. 44v-45v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. Passio sanctorum Machabeoruminc. Contigit autem septem fratres cum matre sua apprehensos compelli - expl. novissime autem et post filios mater consumpta est Machabaei (septem fratres) mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Divisa in quattro lezioni. 22. ff. 45v-47vtit. Sermone sui Maccabei attribuito ad Agostinonote Comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il testo precedente. 23. ff. 47v-52 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kalendarum septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Suddivisa in dodici lectiones . 24. ff. 52-54 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agostonote Suddivisa in tre lezioni. 25. ff. 54-56 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de translatione sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 26. ff. 56-58 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Xisti, Felicissimi et Agapitiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis attenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Suddivisa in sette lezioni. 27. ff. 58-60 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyrisinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote Suddivisa in otto lezioni. 28. ff. 60-61v - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item alii sancti Donati episcopiinc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ophyrum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Vitadata liturgica 7 agostonote Omessa l'ultima frase del testo. Si rimanda in calce all'ultimo foglio ad un altro passionale non meglio precisato per Ciriaco, Largo e Smaragdo. 29. ff. 61v-64v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii archidiaconiinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Suddivisa in sette lectiones . 30. ff. 64v-66v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agostonote Divisione in undici lezioni. 31. ff. 66v-67 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyrisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata proncumatis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo è contato come dodicesima lezione in continuità con il precedente. 32. f. 67r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agostonote Divisa in tre lectiones . 33. ff. 67v-69v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Christum Deum per famulum Dei Agapitum per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agostonote Suddivisa in tre lezioni. 34. ff. 69v-72 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (= BHL S 5171 b)
prol.tit. Passio sancti Magni episcopi et martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis facta leguntur si quis voluerit studiose requirere - expl. quoniam ipsi Deum videbunt inc. Beatissimus autem athleta Christi Magnus huius vocem audiens meditabatur - expl. celebratur autem natalis eius die XIIII kalendarum septembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Magnus Tranensis ep. mart. : Passiodata liturgica 19 agostonote Divisa in tre lezioni. La premessa non è distinta dalla narrazione. 35. ff. 72-75v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti sancti Bartholomei apostoliinc. Indiae tres esse ab hystoriographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Suddivisa in almeno dieci lezioni visibili. 36. ff. 75v-76v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum et maxime omnes episcopi et sacerdotes persecutionem patiebantur - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 37. ff. 76v-83 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessorisinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Suddivisa in dodici lectiones . 38. f. 83r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2878)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audactiinc. Rome via Ostiensi miliario secundo ab urbe beatissimorum Felicis et Adaucti - expl. compleverunt autem martyrium suum III kalendas septembris Felix et Adauctus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 30 agostonote Suddivisa in tre lezioni. A margine la stessa mano che aveva copiato gli estratti dal Liber pontificalis ai ff. 39v-40 rimanda per Giuliano alla fine del manoscritto: segno che il suo intervento fu successivo all'assemblamento delle unità che compongono il codice. 39. ff. 83v-86 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.tit. Passio sancti Terentiani episcopi et martyrisprol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo - expl. qui ad palmam martyrii taliter pervenit inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Terentianus Tudertinus ep. mart. : Passiodata liturgica 1 settembrenote Divisa in due lezioni. Il prologo non è distinto dalla narrazione. 40. ff. 86-87 - Passio sancti Reguli Afri ep. (cfr. BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli archiepiscopi et martyrisinc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Regulus Afer ep., Lucae cultus : Passiodata liturgica 1 settembrenote Il testo è contato come terza lectio in continuità con il precedente. 41. ff. 87-94 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyrisinc. Factum est in secunda interrogatione Maximiani tyranni ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt seculi et serviebant Domino, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hadrianus et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 8 settembre 42. ff. 94-97 - Hieronymus Stridonius pseudo , De nativitate sanctae Mariae (= BHL 5345 [prol. I] - 5344 [prol. II] - 5343)
prol.tit. Hieronimi Cromati et Heliodoro episcopis de nativitate sancte Marieprol. I inc. Petitis a me petitiunculam - expl. quantum ad sensum pertinet huius prephationem habuisse prol. II inc. Petitis a me ut vobis rescribam quid mihi de quodam libello videatur - expl. aut consequenter scribi potuerunt inc. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe - expl. et peperit filium suum primogenitum sicut sancti evangeliste docuerunt Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta unus Deus in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita) : Vita + miraculadata liturgica 8 settembrenote Il testo è suddiviso in otto lectiones . 43. ff. 97v-98vtit. Sermone per la festa di S. Salvio attribuito ad Ambrogio 44. ff. 98v-100v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita beati Salvii episcopiinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre (non indicata)note Tra i ff. 99 e 100 è allegata una cartula a integrazione del testo. Suddivisione in dodici lezioni. 45. ff. 100v-108v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Iacincti et sancte Eugenieinc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Philippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 46. ff. 108v-109v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembrenote Suddivisa in quattro lectiones . 47. ff. 109v-110v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cipriani episcopiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kalendas septembris Cartagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kalendarum octobrium sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Il testo comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il precedente. 48. ff. 110v-112 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Suddivisa in nove lectiones . 49. ff. 112-116v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum martyrum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 50. ff. 116v-122v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL S 5691 [prol. I] - BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. I inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur donatus - expl. requiescit in montibus Parthorum prol. II inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera succurrant medicine inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethyopiam - expl. ad confessionem beati apostoli Matthei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote È aggiunto in principio un prologo supplementare, mentre il prologo abituale, così come l'epilogo, è copiato indistintamente dal testo. Suddivisione in nove lectiones . 51. ff. 122v-126 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sanctorum Mauritii et sociorum eiusinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote Divisa in otto lectiones . 52. ff. 126-129v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas festinare contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Suddivisa in otto lezioni. 53. ff. 129v-134v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Hieronimi presbyteri et confessorisinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote La prima parte fino a compendiosa brevitate poterunt scire , come spesso avviene nei manoscritti qui censiti, è isolata come prologo. Il testo è diviso in dodici lezioni. 54. ff. 134v-142 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Ierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. obmisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 139v, 140v, 141), ma lo stesso avviene anche in altri punti del testo. Suddivisione in otto lectiones . 55. ff. 142-147v - Vita sancti Marci papae (cfr. BHL 5293)
prol.,
epilogo
tit. Vita sancti Marci papeprol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga, sed brachiloga narratione describam inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. idem quoque cilicium in altare prefati Marci pontificis actenus cernitur, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus papa : Vitadata liturgica 7 ottobrenote Divisa in tre lezioni. 56. ff. 147v-148v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 57. ff. 148v-151v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. VII idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Sono numerate quattro lectiones dalla quinta alla dodicesima: incoerenza che si spiega forse con l'inversione tra questo testo e il successivo (che solitamente lo precede nei passionali, e qui comprende proprio quattro lezioni) e l'adesione a un modello per la suddivisione ove l'ordine era invece rispettato. 58. ff. 151v-153 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Suddivisione in quattro lectiones . 59. ff. 153-156v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopi Populonie civitatisprol. inc. In divinis hystoriis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 60. ff. 156v-159 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti pape et martyrisinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum [corr. est] in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobrenote Suddivisa in otto lectiones . 61. ff. 159-163 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli abatisinc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hyberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132 e in altre copie qui censite. Suddivisione in dodici lectiones . 62. ff. 163-166 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. In natale sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis extitit - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 63. ff. 166-175v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.tit. Prologus beati Hieronimi in vita sancti Hylarionisprol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerit Hilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Suddivisa in dodici lectiones . 64. ff. 175v-180v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginumitem I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Le tre parti si susseguono indistintamente. 65. ff. 180v-186v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Crisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 66. ff. 186v-188 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.tit. De miraculis sanctorumprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 25 ottobrenote La data propria di questi santi è il 1° dicembre, ma come spesso accade essi formano un'unica sequenza con Crisanto e Daria. 67. ff. 188-189 - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. De triumphis sanctoruminc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Miraculadata liturgica 25 ottobrenote Come in altre manoscritti laurenziani, il testo si arresta prima dell'explicit indicato in BHL. 68. ff. 189-192 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honot et gloria in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Nella rubrica è eraso il numero che precedeva kal. nov. e che doveva collocare il testo nella data abituale, comprovata anche dalla posizione interna alla raccolta. 69. ff. 192-197v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeprol. inc. Symon zelotes qui interpretatur zelus - expl. eius natalitium celebratur V kalendas novembris inc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias episcopus Babylonis - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata)note L'appendice non è distinta dal testo. Suddivisione in otto lectiones . A margine viene indicato il punto nel quale si tratta di Eufrosino. 70. ff. 197v-200 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.tit. Vita sancti Germani episcopi et confessorisprol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca. : Vitadata liturgica 30 ottobrenote Il prologo è indistinto dal testo. Divisa in tre lezioni. 71. ff. 200-202v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote A margine la stessa mano che aveva segnalato Eufrosino entro la precedente passione di Simone e Giuda rimanda appunto ad essa. 72. ff. 202v-203v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembrenote Divisa in otto lezioni. 73. ff. 203v-208 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum IIII cononatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonias ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembrenote Suddivisione in lectiones (apparentemente tre). 74. ff. 208-210 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembrenote Suddivisa in otto lectiones . 75. ff. 210-214 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Sermo de ycona Domini [marg. a. m. sancti Athanasii]praeamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Syrie partibus infra terminos Sydonis et Tyri posita Berittus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Il preambolo e il prologo, a differenza che in altri codici qui descritti, sono tra loro distinti, ma la cesura cade in anticipo, accorpando l'ultimo periodo del preambolo al prologo; questo, inoltre, si lega senza interruzione alla narrazione. Come sempre nei laurenziani, invece, la parte finale si presenta differente rispetto agli estremi della BHL (cfr. il ms. Edili 132). 76. ff. 214-223v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol., ep.ded.
tit. Epistola Severi ad Desiderium de vita sancti Martini - Vita sancti Martini episcopi et confessorisep. ded. inc. Severus Desiderio fratri karissimo salutem - expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem prol. inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Suddivisa in undici lectiones . Al f. 217v la stessa mano già intervenuta ai ff. 39v-40 aggiunge a margine qualche riga su un miracolo compiuto da Martino, cui è premessa la rubrica Resuscitatio tertii mortui . 77. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
tit. Epistola Severi de transitu beati Martini episcopiinc. Martinus gloriosum obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo è numerato come dodicesima lectio in continuità con il precedente. 78. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
tit. Epistola Severi de transitu sancti Martinipars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonorum episcopus - expl. et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpus ad urbem Turonis sunt regressi pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. anni quadringenti duodecim computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Le due parti sono copiate di seguito. 79. ff. 225-226v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
tit. Item transitus sancti Severini episcopi - Epistola sancti Ambrosii - Miraculum de translatione sancti Martiniitem II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare item IV inc. Opere pretium est etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus silere nequivimus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata) 80. ff. 226v-227v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria, honor, laus, imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata)note Suddivisa in otto lezioni. 81. ff. 227v-231v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3175 b)
prol.tit. Vita sancti Frigdiani episcopiprol. inc. Summe Trinitati, Patri Filioque Spiritui Sancto omnis creatura laudes debitas reddat - expl. sine dubio fore censemus arbitrandum inc. Beatus vero Frigdianus, sicut prisci catholici tradiderunt, ex Hibernia Scotie insula oriundus extitit - expl. procul dubio eius petitioni annuitur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembrenote Il testo e la narrazione sui miracoli che segue, distinta solo andando a capo, sono suddivisi in dodici lectiones . 82. ff. 231v-234 - Miracula sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 d)
inc. Sed ne tanti patris digna preconia silentio tegere videamur - expl. qui talia per famulum suum beatum Frigdianum episcopum operari dignatus est et operatur et usquequo hic mundus steterit operabitur Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Miraculadata liturgica 18 novembre 83. ff. 234-242 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyrisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Il testo è suddiviso in dodici lezioni; al suo interno è inoltre segnalata la parte riguardante Tiburzio e Valeriano, a sua volta divisa in tre lezioni. 84. ff. 242-248v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659 , Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatisinc. Columbanus etenim qui Columba est hortus Hybernia insula extremo oceano sita; hanc Scottorum gens incolit - expl. nequaquam enim claves a me nocte hac discesserunt Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615 : Vitadata liturgica 23 novembrenote La copia si interrompe con la fine del fascicolo, all'interno del cap. 28 (= PL 87,1027D). Non pare che la circostanza sia da attribuirsi alla perdita di un fascicolo successivo, poiché la numerazione prosegue regolarmente (dal XXXI al XXXII) e la passione di Clemente ha inizio con il nuovo foglio senza alcuna mutilazione. Sono indicate otto lectiones . 85. ff. 249-251v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 86. ff. 251v-252v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis de puero reservatum in mareprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembre 87. ff. 252v-254v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisinc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche al n° 401 b), che comprende il gruppo di santi legati ad Anastasia. 88. ff. 254v-256v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Yrene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonarum aprilis et in ipsis nonis Yrene apud Saloniam Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembrenote Questa sezione della passione segue la precedente senza titolatura propria, solo andando a capo; le due successive sono invece copiate di seguito a questa senza distinzione. 89. ff. 256v-259 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bythinie apud urbem Nicenam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 90. ff. 259-260v - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Ylirici - expl. in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Actadata liturgica 24 novembre 91. ff. 260v-264 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. quam ipse olim in honore sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il prologo non è distinto dal testo. 92. ff. 264-267v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisiinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembrenote Suddivisa in otto lezioni.
U.C. II ; sec. XII terzo o ultimo quarto II. ff. 267v-272v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864-4865-4866-4867-4868-4869-4870-4871)
Vita sancti Leonardi confessorisinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum langores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium III inc. Alterum quoque miraculum IV inc. Rursus quidam peregrinus ex longinqua satis regione V inc. Aliud quoque quod fecit prodigium VI inc. Factum est autem quodam tempore VII inc. Preterea super fluvium Rodanum VIII inc. Quin etiam cuidam servo suo IX inc. Preterea in Pictaviensi diocesi - expl. et nos de tantis miraculis referamus gratias et laudes Deo et sancto Leonardo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vita + miraculanote La sezione sui miracoli è distinta andando a capo (f. 270v), e così sono separati i singoli miracoli (ad eccezione del n° 4870 che segue senza interruzione il precedente). Dall'explicit viene eraso et sancto Leonardo , che resta tuttavia visibile. Suddivisione in dodici lezioni.
III. ff. 272v-277 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
In sancti Gaudentii confessorisinc. Beatus Gadentius Yporediensis urbis regionis Hisperie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitanote I ff. 273-280 costituiscono un fascicolo di minore altezza (circa 2 cm meno degli altri, con riduzione del margine inferiore), ma vi è continuità di copista con il foglio precedente dove ha inizio il testo su Gaudenzio, di mano differente da quella all'opera per Leonardo.
IV. ff. 277-280v Scambio epistolare attribuito a Damaso e Gerolamo sulla Genesi (de septem vindictis Cain )note Al termine dell'unità, pressoché coeva rispetto alla precedente, una nota corsiva osserva che le sezioni assemblate in seguito sono databili al XIV/XV secolo, mentre il manoscritto principale sarebbe del X o XI.
U.C. III ; sec. XIII/XIV V. ff. 281-300v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153 , Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
Vita sancti Iohannis Gualbertisuddivisione lectiones Sono segnati più cicli di lectiones da due diverse mani, di numero variabile fra tre, quattro, undici e dodici. inc. Tempore quo simoniaca et Nicolaitarum hereses - expl. sunt preterea nunnulla alia de venerabili patre Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073 : Vitanote Il testo rimane mutilo in corrispondenza della prima frase dell'ultimo capitolo (LXXXVII: cfr. PL 146,704D).
U.C. IV ; sec. XIII/XIV VI. ff. 301-302v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
In natale sancte Marthe hospite Domini nostri Iesu Christiinc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit Martha hospita Christi virgo : Vitadata liturgica 29 luglionote La formulazione del titolo, con l'indicazione della data di destinazione del testo, suggerisce che l'origine di questo frammento fosse un leggendario.
U.C. V ; sec. XIV VII. ff. 303-310v Frammento di lezionarioordinamento I testi non seguono un ordine per annum . L'interesse per questo fascicolo, estrapolato dal codice di origine, fu con ogni probabilità dovuto alla presenza del primo di essi, relativo a Salvio ossia al patrono della sede di conservazione del leggendario cui questi frammenti sono accorpati. 1. ff. 303-304v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7468/9)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessorisinc. Licet sit studium hystoriarum seriem prosequi - expl. neque Deum neque sanctos eius habere offensos et reliqua Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre (non indicata)note Versione interpolata: la copia procede fino quasi al termine del cap. VII 1 (sed in requiem introire possitis = MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 1, p. 326 l. 21), aggiunge la narrazione di un miracolo (con estremi Quodam itaque tempore dum quidam demonio plenus... et sic liberatus est homo ), quindi si completa con la parte rimanente del capitolo, cui si saldano le prime frasi del par. 44 del V libro (l'explicit cade in corripondenza di ibid., p. 253 l. 10). Il testo è suddiviso in dodici lezioni. 2. ff. 305-306 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. In sancti Bernardi doctoris atque abbatis Ordinis Cisterciensisinc. Bernardus in Burgundia Castro Fontanis ex nobilibus valde ac religiosis parentibus - expl. anno Domini MCLIII inter filiorum manus obdormivit in Domino Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 : Vitadata liturgica 20 agosto (non indicata)note Il testo si conclude a breve distanza dalla fine, omettendo l'apparizione post mortem , ovvero con il periodo 261 a p. 826 dell'edizione Maggioni. 3. ff. 306-307 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 30 (Giuliano)tit. In sancti Iuliani confessoris II pontificisinc. Fuit quidam Iulianus nomine qui utrumque parentem nescius occidit - expl. plenus bonis operibus et helemosinis in Domino requievit Iulianus hospitator seu paenitens data liturgica 29 gennaio (non indicata)note Sono estratti i periodi relativi a Giuliano penitente, ossia 52-78 (pp. 212-4 dell'edizione Maggioni). 4. ff. 307-308tit. Sermone attribuito a Gregorio e omelia attribuita ad Agostinonote Il primo testo è definito dalla rubrica lectio V ; il secondo accompagna una lectio dal Vangelo di Giovanni. 5. ff. 308-309v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , 168 (Caterina) (= BHL 1667)
tit. In sancte Katherine virginis et martyrisinc. Catharina Costi regis filia omnibus liberalibus studiis erudita fuit - expl. et cum ducentis militibus fidem percepit et cetera Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Vitadata liturgica 25 novembre (non indicata)note Il testo, interrotto con il periodo 85 (p. 1209 dell'edizione Maggioni), è suddiviso in dodici lectiones . 6. ff. 309v-310v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. Sermo sancti Gregorii papeinc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. quare germane denegas quid etiam extraneis Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio (non indicata)note Sezione sulla festività di Scolastica, aperta da un rimando alla leggenda di Benedetto per le prime lectiones ; la rubrica presenta questa come quinta. Il testo rimane mutilo di circa la metà, in corrispondenza di PL 94,485B.
U.C. VI ; sec. XIV VIII. ff. 311-314v Frammento di lezionarionote Sono compresi sette sermoni già divisi in cicli di otto lectiones (quattro attribuiti ad Ambrogio, uno a Fulgenzio, due ad Agostino) legati a festività dalla domenica infra octavam del Battista alla domenica dopo Natale. Rimane la sola titolatura di un successivo.
U.C. VII ; sec. XIV IX. ff. 315-316v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 145 (Francesco) (= BHL 3130)
Vita santi Francisci confessorisinc. Franciscus servus et amicus Altissimi - expl. que protinus canens non nisi licentiata recessit Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vitanote Il testo comprende i periodi 14-162, pp. 1017-25 dell'edizione Maggioni.
U.C. VIII ; sec. XIV X. ff. 317-319v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
In festo sancte Marie de nivesuddivisione lectiones Il testo è suddiviso in dodici lectiones . inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genitricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Dedicationote Il codice si conclude con un f. 320 sul cui recto è stilato l'indice dell'intero contenuto, aggiunto dunque a composizione già avvenuta; i rimandi sono a numeri di pagina segnati consecutivamente sui fogli di tutte le unità, nel margine del verso. L'asportazione di un tassello nell'angolo inferiore ha eliminato le voci successive a Scolastica.
bibliografia
Bibbie atlantiche , 294; Diventare Santo , 212; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani , 575; Berg, Studies , 253-4; Del Furia, Supplementum BML , III , 555-66
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 132
Leggendario (19 giugno - 30 novembre) di area fiorentina o aretina
sec. XII seconda metà; orig. Arezzo; Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale La mutilazione iniziale risale a prima del Quattrocento, quando fu stilato l'indice già corrispondente alla consistenza attuale. Il codice potrebbe essere di origine fiorentina o aretina (in questo senso inclina la presenza di ben due testi relativi a S. Donato).
I. ff. 152 , acefalo Leggendario (19 giugno - 30 novembre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones La suddivisione in lectiones avviene solo una volta, e di mano estranea. segni d'uso Lo spazio rimasto bianco nell'ultimo foglio, 152v (che solo per un terzo della prima colonna è occupato dal testo) è sfruttato per numerose sottoscrizioni: al centro del foglio, isolata, quella di Nanna donna di Domenicho di Marcho Malischalcho ; più in basso si incolonnano Giovanni di Martino Vaiaio , Giovanni di Bartolomeo di Boldro , Giuliano di Francesco d'Andrea , Antonio di Giovanni Buonsignori , Monna Pippa di Bernardo d'Ughicione , Monna Piera donna di Giovanni di Francesco ; infine, più a sinistra Di Francesco fornaio e Di Christofano chiamato Branchino . note La perdita iniziale riguarda un quaternione: si può dunque arguire che la raccolta aveva inizio con la data del 1 giugno. 1. f. 1 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani , acefala (= BHL 3514)
inc. sacrificandum non compellebas - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivis et regnas in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passio + inventiodata liturgica 19 giugno (non indicata)note Sopravvive solo la parte finale del testo, a partire da PL 17,746C. 2. ff. 1-3v - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath tit. Natale sanctorum denamiliuminc. Temporibus Cosdroe impiissimi tyranni cum filio suo Maxentio venerunt irati - expl. decollati sunt sancti martyres gladio X kal. iulii regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath : Passiodata liturgica 22 giugnonote Versione del testo non assimilabile ad alcuna voce BHL. 3. ff. 3v-5 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Natale sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallieno duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Ostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 4. f. 5r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3238 d [inc.] e 3239 [expl.])
tit. Eodem die Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta filia Constantini effectus qui ceca cupiditate pecunie captus - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 5. ff. 5v-7v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol. I] - 6573 [prol. II] - 6667)
prol.tit. Natale apostolorum Petri et Pauliprol. I inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iul. celebratur prol. II inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus capite truncatus ibique sepultus est inc. Cum introissent Romam beatissimi apostoli Petrus et Paulus - expl. nam qui in Christo crediderunt vivunt cum eo semper in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Le voci del Breviarium Apostolorum relative ai due santi (corrispondenti ai primi due numeri indicati della BHL) sono accorpate graficamente in un unico prologo. 6. ff. 7v-9tit. Sermone anonimo per il natale di S. Paolo 7. ff. 9-10 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Simon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 8. ff. 10-13 - Sermo in sanctum Romulum Faesulanum ep. (= BHL 7329)
carmen tit. Natale sancti Romuli episcopi Fesulanorum. Sermo domni Teuthonis ven. abb. Item versus eiusdemcarmen inc. Signifer aeterni nos audi Romule regis - expl. illuc producant acta benigna tui inc. Scimus, fratres carissimi, quia quoties sanctorum natalicii diem ad honorem Christi - expl. ipse qui nos a morte propria aeterna redemit adiuvare dignetur Iesus Christus Dominus noster, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Romulus Faesulanus ep. : Versus + sermodata liturgica 6 luglionote Un carme in dieci versi elegiaci (non registrato nei repertori di Chevalier, Walther e Schaller - Köngsen) accompagna il sermone. 9. f. 13r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote La titolatura iniziale riporta la data VI kal. iulii , ove kal. è certamente una svista per idus . 10. ff. 13v-15 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Natale sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensis erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 11. ff. 15-17v - Hucbaldus Elnonensis monachus n. 840 ca., m. 20-6-930 , Passio sanctorum Ciryci et Iulittae BHL 1809 (= BHL 1810-1809)
prol., carmen tit. Passio sanctorum Quirici et Iolittecarmen inc. Plebs vero sacrata Patri per climata mundi - expl. cum genitrice pia residet super astra Iulitta prol. inc. Beatorum Christi martyrum pia certamina veneratione debita recolentes - expl. prout posse tua concesserit gratia inc. Sexte que nunc agitur etatis initium suo Dominus Iesu Christus - expl. quanto laetius assidua suis fidelibus fieret Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passio + translatiodata liturgica 15 luglionote Come sovente accade nei codici qui censiti, i santi sono collocati un mese dopo la data liturgica abituale (16 giugno), secondo l'uso bizantino. 12. ff. 17v-21 - Passio sanctae Margaritae v. mart. tit. Passio sancte Margarite virginisinc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. ipsa memorate pro omnibus nobis dignetur ante tribunal Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 21 luglionote Il testo non corrisponde pienamente ad alcuna delle voci BHL. La data è posticipata di un giorno rispetto a quella in uso presso la chiesa latina, che venera la santa il 20 luglio. 13. ff. 21-24v - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Natale sancti Apolenaris pontificis et martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano Caesare die decimo kalendarum augustorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 14. ff. 24v-26v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 15. ff. 26v-27v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Natale sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 16. ff. 27v-28 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christiani necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 17. f. 28r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopi et martyrisinc. Fuit temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 18. ff. 28v-29 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Natale sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Si tratta della prima parte della passione ciclica, che comprende oltre a Policronio Parmenio, Abdon e Sennen, Sisto II, Lorenzo e Ippolito: come sempre nei manoscritti qui censiti, è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente, che riguarda appunto propriamente i due santi della titolatura e della data liturgica indicata dal codice (mentre Policronio è venerato il 17 febbraio). 19. ff. 29-30v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 20. ff. 30v-34 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Natale sancte Felicitatis cum septem filiis suisprol. inc. Sciendum quoque est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis educere karitatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus humanum redimendum genus verum ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Posizione anomala (la santa è venerata al 10 luglio o al 23 novembre) ma spiegabile per l'analogia con i Maccabei, ricordati in questo giorno; nel codice peraltro compare un'altra sua passione intitolata ai suoi figli, appunto sotto la data del 10 luglio. 21. ff. 34-37 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Natale sancti Stephani pontificis et martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Gallieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 22. ff. 37-38v - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. In inventione corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus Dei misericordia indignus et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 23. ff. 38v-39v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Natale sancti Sixti pape et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. Sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimiterio Pretextati sub die iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 24. ff. 39v-40v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL S 2292 a)
tit. Passio sancti Donati episcopiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. et discesserunt omnes laudantes et benedicentes Dominum, qui regnat in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote La narrazione viene interrotta diversi periodi prima della fine (cfr. Mombritius I, p. 418 l. 23). Si inserisce quindi la passione di un altro Donato (registrata all'item seguente), accorpata alla quale si copia infine la conclusione della prima (cfr. item 26). 25. ff. 40v-42 - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item alia passioinc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ethirum - expl. et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata)note Il Donato protagonista di questa passione è venerato al 30 aprile, ma viene attratto nella stessa data dell'altro. 26. f. 42 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
inc. Post dies autem viginti et novem audiens hec Quadratianus - expl. sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cuius honor est et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata)note Come spiegato al n° 24, è copiata di seguito al testo precedente la parte finale della passione di Donato Aretino. 27. ff. 42v-44 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] e 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris et leviteinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romae episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. in praedio Ciriace vidue in agro Verano iuxta Nimphas IIII iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Prima della titolatura si legge il rimando: Passionem sancti Ciriaci require infra passionem sancti Marcelli pape XVII kal. feb. ubi dicit et dum multo tempore in custodia esset beatus Ciriacus . 28. ff. 44-45v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypolitiinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. cum intentioni frequenter mori laeti quam vivere malle, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 29. ff. 45v-46 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata pematis etiam iocunditatem commendans - expl. martyrizaverunt autem beatissimum martyrem Cassianum die iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 30. f. 46r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Natale sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 31. ff. 46v-47v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deum per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 32. ff. 47v-50v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. Prologus in die sancti Bartholomei - Passio eiusdemprol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indiae tres esse ab historiographis referuntur - expl. perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 33. ff. 50v-51 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesie omnes episcopi - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 34. ff. 51-53 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota complet, qui vivit in Trinitate Deus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 35. f. 53r-v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio (= BHL 785)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopiprol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi minime reticere inc. Ex provincia Africana civitate Tagaste exhortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. ecclesiae bibliothecam et codices tam sui tractatus quam aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Il prologo si arresta al primo periodo, mentre proseguirebbe per altri sei nel testo completo di Possidio (cfr. PL 32,33 o ed. Bastiaensen p. 130 l. 9); dal cap. I, la vita è riprodotta integralmente fino alle parole del cap. II servire statuit (cfr. rispettivamente ibid., col. 35 o p. 136 l. 21). Il seguito è sostituito dalla frase di raccordo: Post aliquantos vero dies in Ipponiense civitate episcopus ordinatus est. Sed quia longum est per singula eius acta narrare de vicino eius obitu que gessit narremus , dopo la quale il testo riprende dal cap. XXVIII (Proximo vero die ...: ibid., col. 37 o p. 204 l. 1), in forma drasticamente abbreviata. L'explicit riferito alla destinazione della biblioteca del santo corrisponde a grandi linee a un passo del cap. XXXI (cfr. ibid., col. 64 o p. 236 ll. 28-29). 36. ff. 53v-54 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Decollatio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pilati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarta kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 37. f. 54 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item alia unde suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 38. ff. 54-55 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Corneliiinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 39. f. 55r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperatoribus Valeriano quarto et Gallieno tertio consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octubris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Actadata liturgica 14 settembre 40. ff. 55v-57 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 41. ff. 57-60 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octubris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 42. ff. 60-64v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine vel succurrant inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 43. ff. 64v-67 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauritii, Candidi, Innocentii atque Victorisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 44. ff. 67-68v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabilis palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octubris, agente Lysio preside, imperatoribus Dioclitiano atque Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Prologo indistinto dal testo. 45. ff. 69-70 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Victoria Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembre (non indicata)note Dopo il prologo è apposta una seconda titolatura: De inventione basilice . 46. ff. 70-73v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita vel obitus sancti Hieronymi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 47. ff. 73v-79 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Textus vite, actuum atque obitus beati Remigii archiepiscopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Dum beati Remigii corpus sanctissimum defertur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo (rispettivamente ai ff. 77, 78, 78v e 79). 48. f. 79r-v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Divisa in 9 lectiones . 49. ff. 79v-80 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domniniinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 ottobrenote Il santo è collocato un giorno dopo la sua data consueta. 50. ff. 80v-83 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam Domini nostri Iesu Christi resurrectionem - expl. octavo idus octubris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 10 ottobrenote Come nel caso precedente, la normale data liturgica sarebbe il 9 ottobre. 51. ff. 83-85 - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item homilia eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionisii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit dominator et regnat ex tunc per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 10 ottobre (non indicata) 52. ff. 85-88 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita beati Cerbonii episcopiprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobre 53. ff. 88-90 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti papeinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum est in eadem civitate sub die XIV kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 54. ff. 90-93v - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Actus et vita sancti Galliinc. Cumque preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vita + miraculadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come in altre copie qui censite; quasi sempre, salvo che per il III e l'XI, i capitoli sono distinti andando a capo. Al f. 90v, accanto all'inizio del cap. II, una nota marginale avverte: Hic legitur de sancto Colombano . 55. ff. 93v-95v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Sicuramente a una svista di copia si deve l'indicazione della data come V kal. nov. , invece di XV . 56. ff. 95v-100v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Natale sanctorum Crisanthi et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et glorie perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 57. ff. 100v-101v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. reconditum est corpus eius VIII kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, laus et virtus, potestas et imperium in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 58. ff. 101v-105v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi, cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre 59. ff. 105v-107v - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.tit. Vita sancti Germani Capuaniprol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendos multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Domino, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca. : Vitadata liturgica 30 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 60. ff. 107v-109 - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore areptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembre 61. ff. 109-110 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 62. f. 110r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitilleinc. Factum est autem postquam omnes sanctos Dei tulit ad solatium Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 6 novembrenote La data liturgica consueta è il 12 maggio, ma questa collocazione nei primi giorni di novembre, tra il 2 e l'8, si riscontra anche nei mss. Mugellano 13, Pl. 20.1 e Pl. 30 sin. 4. 63. ff. 110v-113v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio quatuor cononatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonium ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 64. ff. 113v-116v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Prologus de imagine Domini - Passio eiusdempraeamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu... absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Sermonote Come accade abitualmente nei codici qui descritti, il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come un'unità e la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL: Hec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... Idcirco date ei gloria cum letitia et exultatione ; ma soprattutto l'aggiunta di un intero segmento: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopus sancti Athanasii libello sancti et magno synodus in Dei proruens laudes ait... fino all'explicit indicato. Una nota di altra mano sul margine superiore intitola il testo Libellus sancti Atanasii . 65. ff. 116v-118v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 66. ff. 118v-124v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martiniprol. inc. Plerique mortalium studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembrenote La suddivisione in capitoli viene indicata andando a capo; il testo che segue viene presentato come un capitolo fra gli altri, senza titolatura propria. 67. ff. 124v-125v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistolanote Segue immediatamente, priva di prologo, la Vita. 68. f. 125v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619)
tit. Epistola Severi de transitu sancti Martiniinc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi Martinus Turonensis episcopus : Miracula 69. ff. 125v-126 - Sulpicius Severus , Dialogi III , estratto (= BHL 5614-5615)
inc. Dein cum paululum omnes conticuissemus Gallus ita cepit - expl. ceteri cur non viderint non potest nostri esse iudicii Martinus Turonensis episcopus : Vitanote Estratto che ha inizio con la conclusione del libro I e termina nel par. 2 del II (= PL 20,202A-202C o ed. CSEL p. 180 ll. 7-8 - p. 182 ll. 4-5). 70. ff. 126-127 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare item IV inc. Opere pretium est enim etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus, silere nequivimus Martinus Turonensis episcopus : Miracula + translationote I primi due capitoli (4 e 5 del libro I dell'opera) sono copiati di seguito, il terzo (cap. 6) a capo. 71. f. 127r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britiiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 72. ff. 127v-128 - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Vita sancti Fridiani episcopi et confessorisinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre (non indicata)note A margine delle righe finali la stessa mano che al f. 90 segnalava la legenda di Colombano annota: Qui vis invenire passionem sancti Columbani require retro in passione sancti Galli ubi dicit: Dum hec ageretur beatus Columbanus . 73. ff. 128-134v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Caecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre 74. ff. 134v-136v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis episcopiinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi est pax Dei et laus Domini cum gaudio et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 75. ff. 136v-137 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.tit. Item de miraculis sancti Clementisprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cuius est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembrenote Prologo indistinto dal testo. 76. ff. 137-138v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL 1795)
prol.tit. Prologus sancti Grisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Chrisogono viro Christianissimo eruditam - expl. conditus est aromatibus in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. earundem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 77. ff. 138v-141v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopi et confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 78. ff. 141v-144v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Natale sancti Gaudentiiinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 26 novembrenote La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come avviene più volte in questi codici gli si estende la collocazione liturgica del Gaudenzio venerato a Fiesole (cfr. Gaudentius Campanus ). 79. ff. 144v-146v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Natale sancti Iacobi Intercisiinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. data liturgica 27 novembrenote In calce al termine della passione la mano già responsabile delle note su Colombano scrive: Qui vis invenire passionem sancti Saturnini circa in alio libro in passione sancti Marcelli pape . Sotto questa nota, un'altra mano più corsiva aggiunge: Require retro de legenda sanctorum Grisanti et Darie in LII carte . 80. ff. 146v-152 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Liber de miraculis beati Andreae apostoli (= BHL 430)
inc. Igitur post illum Dominice ascensionis nobilem gloriosumque triumphum - expl. nam vos in his conferte mihi in quibus vobis proficiat ad salutem Andreas apostolus : Miraculadata liturgica 30 novembre (non indicata)note Il testo, anepigrafo, è suddiviso in capitoli andando a capo. L'explicit cade nel cap. XXVI (cfr. p. 635 l. 22 dell'edizione di Max Bonnet, MGH Scriptores rerum Merov. I pp. 826-46, riprodotta nel CCSA 6). Una mano diversa da quella del copista aggiunge titolini marginali per segnalare gli eventi via via narrati. 81. f. 152r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita beate Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de beata Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 21 giugnonote La data è probabilmente frutto di un errore, per cui il titolatore ha scritto XI kal. iulii invece di augusti ; il testo è comunque fuori posto, benché vergato dallo stesso copista del resto del leggendario.
bibliografia
Firenze. I libri del Duomo , 142; Bandini, Leopoldina , I , 253-67
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 134
Leggendario per l'intero anno, di area fiorentina
sec. XI-XII; orig. Firenze; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale
I. ff. 190 , mutilo Leggendario (6 dicembre - 26 novembre)ordinamento Per circulum anni . Alla serie regolare si aggiunge un ultimo testo arretrato cronologicamente, ossia la vita di san Leonardo.suddivisione lectiones Alcuni dei testi si presentano suddivisi in nove capi, senza però che sia esplicitamente segnalato l'uso come lectiones . segni d'uso Gli angoli molto sfruttati indicano un uso intenso. Non compaiono però note, se non a proposito di san Crescio, con osservazioni sul territorio fiorentino. 1. ff. 1-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Vita sancti Nicolaiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Iesu Christi famulus remisit ad propria item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. et aucti benedictione remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo, carissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesum Christum Dominum servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembrenote L'item IV è spezzato in modo da far risaltare come incipit la frase Refero itaque caritati vestrae , come spesso avviene. 2. ff. 7v-8 - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Cyrastis - expl. hoc enim erat vocabulum monasterii beati Nicolai id est sanctam Ierusalem item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. et usque in evum manare non desistunt Nicolaus Myrensis episcopus : Miraculadata liturgica 6 dicembre 3. ff. 8-14 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Natale sancti Ambrosii confessorisprol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium fugisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 4. ff. 14-15 - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.tit. Vita sancti Zenonis episcopiprol. inc. In provincia Italie in civitate Verona qua beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes qui eius cupiunt miracula inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor, virtus et potestas in saecula saeculorum Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembre 5. ff. 15-18 - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopiinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre 6. ff. 18-19 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
prol.tit. Passio sancte Eulalie virginisprol. inc. Ad sancte virginis huius veneranda solemnia fidelis populus frequens adveniat - expl. ubi et quomodo passa sit audiamus pervigiles inc. In Bargilonia autem civitate provincie Hispanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. celebratur igitur natalis eius die quarto idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eulalia Barcinone virgo mart. : Passiodata liturgica 11 dicembrenote Al testo si aggiunge un prologo non identificato. La data propria di questa santa sarebbe il 12 febbraio, ma evidentemente ha influito l'omonima santa di Merida venerata il 10 dicembre. 7. ff. 19-33v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7737 [transl.])
prol.tit. Natale sancti Silvestriprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accepit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Tuam ergo beatitudinem deprecamur - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum transl. inc. Unde post multorum curricula temporum - expl. qui fideliter sancti sui suffragia petunt, ad laudem sui nominis prestare dignatur qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Silvester I papa data liturgica 31 dicembrenote Come avviene anche nel ms. Mugellano 13, alla prima clausola segue solo la parte finale di quella che è normalmente la seconda. 8. ff. 33v-35v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.tit. Vita sancti Pauli primi heremiteprol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum regnis suis Paulus Thebaeus primus erem. : Vitadata liturgica 10 gennaio 9. ff. 35v-39v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601 , Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
tit. Vita sancti Hylarii confessorisvita inc. Igitur beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regionis Equitanie oriundus fuit - expl. cum gloria migravit ad Christum, terra plorante, celo gaudente miracula, prol. inc. Gaudet plane et sublimiter terra exultat quia quamvis plura vivens in corpore miracula fecerit - expl. et similia fieri virtute confessoris in futurum confidat inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet in fine - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus invitet Hilarius Pictavensis episcopus : Vita + miraculadata liturgica 13 gennaionote In tutte le copie dell'opera presenti nei codici laurenziani il prologo dei miracoli (che ha inizio qui al f. 38v) è abbreviato con una frase di raccordo alla fine della vita, che sostituisce i suoi primi quattro paragrafi (cfr. PL 88,449B o l'edizione nei MGH Auctores antiquissimi IV 2, p. 8 ll. 8-9; in quest'ultima si segnala la stessa variante nel ms. V = Vat. lat. 1197, ma non è chiaro se la frase sostituisca il medesimo lungo segmento o solo l'inizio del par. 5). La lettera alla figlia di Abramo, registrata nel Supplemento BHL come 3887 a, è inclusa nella narrazione della vita, tra i capp. VI e VII. 10. ff. 39v-48v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869 , Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauriinc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Aequitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo et dies duodecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI : Vitadata liturgica 15 gennaio 11. ff. 48v-61v - Evagrius Antiochenus , Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol.,
epilogo
, ep.ded.
tit. Sancti Antonii Heremiteep. ded. inc. Presbyter Evagrius Innocentio fratri carissimo filio salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non putet dignum esse miraculo pro tanti nominis viro inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egypto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 : Passiodata liturgica 17 gennaio (non indicata)note L'epistola e il prologo sono accorpati, e l'epilogo è indistinto dal testo. 12. ff. 61v-64v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. In Natale sancti Geminiani confessoris incipit vitaprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Prologo indistinto dal testo. 13. ff. 64v-69v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Natale sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 14. ff. 69v-71 - Vita sancti Iventii Ticinensis ep. (= BHL 4619)
tit. Natale sancti Yventii episcopi et confessorisinc. Post felicem obitum egregii Syri Ticinensis episcopi beatus Yventius - expl. ubi et nunc usque sancta ossa eius quiescentia virtutibus florent atque miraculis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Iventius Ticinensis ep. : Vitadata liturgica 8 febbraio 15. ff. 71-73 - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883 , Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
tit. Natale sancti Mathie apostoliinc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli Domini nostri Iesu Christi - expl. Migravit ad Dominum Iesum Christum VI kalendas martias, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Mathias apostolus : Sermodata liturgica 24 febbraio 16. ff. 73-76 - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. In natale sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzo (non indicata) 17. ff. 76-86v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedictiinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. loquendi vires interim per silentium reparemus Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Una svista nella rubrica (XII kal. sept. per apr. ) è corretta da una mano più recente. 18. f. 86v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
inc. Qui tertius post Petrum apostolum Antiochenam rexit ecclesiam - expl. iacent extra portam Daphniticam in cimiterio ecclesie XV kal. ianuarii delate Ignatius Antiochenus ep. mart. : Passionote Il testo è copiato da un diverso scriba, che sfrutta la colonna interna rimasta quasi interamente vuota; la posizione dunque non era forse voluta in base ad un criterio cronologico, ma dettata da pura convenienza materiale: la data propria di Ignazio sarebbe infatti il 1 febbraio (del resto il 6 maggio, dunque in accordo con la successione del leggendario, era venerato il suo predecessore Evodio, ricordato dai Martirologi in associazione con lui). L'explicit presenta una piccola aggiunta simile a quella registrata al n° 4260. 19. ff. 87-89 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
tit. Natale sanctorum martyrum Eustasii et sociorum eiusinc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus et in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passiodata liturgica 20 maggio 20. f. 89r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 5 giugno (Bonifacio) (= BHL 1414)
additamentum tit. Passio sancti Bonifacii martyrisitem I inc. Apud Egyptum natale sanctorum martyrum Marciani, Nicandri et Apollonii quorum gesta habentur eodem die passio sancti Bonifatii martyris sub Diocletiano et Maximiano apud Tarsum civitatem passi - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consummata item II inc. Item eodem die natale sancti Bonifatii qui Brittanniis veniens et fidem Christi gentilibus evangelizans - expl. cum Eoban coepiscopo et aliis servis Dei. Ipso die sancti Phylippi diaconi qui fuit unus de VII Bonifatius (Winifridus) Moguntinus episcopus n. 675 ca., m. 5-6-755 Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV : Passiodata liturgica 5 giugnonote La parte iniziale del testo, fino a Bonifatii , è trascritta in lettere capitali; sono accostate, rilevando il passaggio andando a capo, le due voci che occupano la data nel martirologio. 21. ff. 89v-90v - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (= BHL 7035-7036)
additamentum tit. Sancti Cirini episcopi et martyrisinc. Cum istius mundi principes ad cruciandas sanctorum animas - expl. passus est autem beatus Cirinus episcopus martyr Christi sub Diocletiano imperatore pridie idus iunii et coronatus est a Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et potestas et imperium in saecula seaculorum app. inc. Facta autem incursione barbarorum in partes Pannonie - expl. ubi prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Quirinus Sciscianus ep. mart. : Passiodata liturgica 13 giugnonote L'appendice non è distinta dal testo. 22. ff. 90v-93 - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita vel obitus sancti Paulini confessorisep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrent inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali oppido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono Paulinus Nolanus ep. : Epistoladata liturgica 22 giugnonote Assente la frase finale sulla morte del santo. Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta dal lib. III cap. 1 dei Dialogi di Gregorio (= BHL 6560), da Dum sevientium Vandalorum tempore a ut esset postmodum liber cum multis (= p. 135 l. 12 - p. 139 l. 6 dell'edizione Moricca). 23. ff. 93-94 - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL S 4455 a)
tit. Passio sancte Mustiole virginisinc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est Christianis - expl. ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita et immortalia saecula saeculorum Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart. : Passiodata liturgica 3 luglio 24. ff. 94-96v - Passio sancti Procopii lectoris Caesareae mart. (= BHL 6950)
tit. Passio sancti Procopiiinc. Regnante impiissimo et nefandissimo Cesare Dioclitiano - expl. martyrizatus est autem gloriosissimus Dei famulus Procopius octavo idus iulias ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Procopius lector Caesareae mart. : Passiodata liturgica 8 luglio 25. ff. 96v-97v - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sancte Rufine et Secundeinc. Rufina et Secunda due sorores virgines cives Romane - expl. fructum earum prestantur et magne virtutes ostenduntur, ad laudem et gloriam Domini nostri qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Rufina et Secunda v. Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata)note Assente la chiusa sulla passione delle due martiri. 26. ff. 97v-98v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. una cum matre sua Iulitta in Antiochia in Tarso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria et honor in saecula saeculorum Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Passiodata liturgica 15 luglio 27. ff. 98v-100v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL S 290 f [inc.] - BHL 287 [expl.])
tit. Natale sancti Alexi confessorisinc. Fuit vir simplex in urbe Roma cui nomen Euphimianus temporibus Arcadii et Honorii imperatorum - expl. petitionis effectum sine dubio ab eo consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 28. ff. 100v-102v - Sermo de vita sancti Rofilli Foropopiliensis ep. [perperam Petro Damiani adscriptus] (= BHL 7283)
tit. Gesta beati Rofilli confessorisinc. Sanctorum celebritas maxime provincialium valde summa cum devotione est recolenda - expl. obiit beatissimus Christi confessor XV kal. aug. cum quo prestante Domino nostro Iesu Christo eternum capiamus regnum per infinita saecula saeculorum Rofillus Foropopiliensis ep. : Sermodata liturgica 18 luglio (non indicata) 29. ff. 102v-107v - Vita sancti Germani Autisiodorensis ep. [recensio interpolata ex vita a Constantio Lugdunensi presb. edita] (= BHL 3454)
prol.tit. De vita et virtutibus sancti ac beatissimi Germani patroni nostri Antissiodorensis episcopiprol. inc. Plerique ad scribendum sollicitante materia uberiore producti sunt - expl. quod quia non contigit me malo esse quam neminem inc. Igitur Germanus Autisiodorensis oppidi indigena fuit - expl. innumerabilibus virtutum pollens summa excolitur gloria Germanus Autisiodorensis episcopus n. 378 ca., m. 31-7-448 : Vitadata liturgica 31 luglio (non indicata)note Il testo è suddiviso in tre sezioni, con rispettive titolature, e nella parte finale include l'epitafio registrato al n° 3455 (tra le parole quam nimium e Sedit autem ). 30. ff. 107v-110v - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 31. ff. 110v-111v - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corpora sanctorum Stephani protomartyris, Gamalielis, Nicomedis et Abiboninc. Lucianus Dei misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Christo Iesu Domino nostro cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 32. ff. 112-113 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Item de translatione beati Stephani in Constantinopoliminc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto 33. f. 113r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii confessorisinc. Eo tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 34. ff. 113v-115 - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Symphoriani [m. rec. ]inc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum Symphorianus Augustoduni mart. : Passiodata liturgica 22 agosto 35. ff. 115-116 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Natale sancti Timotheiinc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini Iesu, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Timotheus et Apollinaris Remis mart. : Passiodata liturgica 22 agostonote La data propria dei due santi è il 23, ma l'anticipo si spiega con la sovrapposizione di Timoteo all'omonimo romano, ricordato il 22. 36. ff. 116-117 - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (= BHL 7378)
tit. Passio sancti Rufi martyrisinc. Sub Dioclitiano imperatore et Maximiano cesare erat persecutio Christianorum in provincia Campanie - expl. depositio vero martirum Rufi et Caponi sub die VI kalendarum septembrium, adiuvante Domino nostro Iesu Christo cui est cum cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum Rufus et Carponius Capuae mart. : Passiodata liturgica 27 agosto 37. ff. 117-118v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. , mutila (= BHL S 2315)
tit. Natale sanctorum septem dormientium qui in Epheso dormieruntinc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. non recordatur adversus delinquentes tantum ut convertantur Dormientes (Septem) Ephesi mart. : Passiodata liturgica 11 agostonote Il testo rimane mutilo a causa di una perdita di fogli tra gli attuali 118 e 119. 38. ff. 119-123 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. In natale sancti Augustini episcopiinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus alitusque - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 39. f. 123r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audactiinc. Cum fervor Dioclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. passi sunt autem beati martyres Felix presbyter et Audactus III kalendas septembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felix et Adauctus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 30 agosto 40. ff. 123v-124v - Passio sancti Reguli Afri ep. (= BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli martyrisinc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Regulus Afer ep., Lucae cultus : Passiodata liturgica 1 settembre 41. ff. 124v-125v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6928 [prol.] - 6927)
prol.tit. Obitus sancti Prisciprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augustorum in partibus Orientis - expl. intercedente beato Prisco cuius dies natalis celebratur die kalendarum septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Priscus Capuanus ep. data liturgica 1 settembrenote Al testo viene giustapposto un prologo (riportato in BHL proprio sulla base di questo manoscritto), che per l'incipit appare tratto dalla passione di Cosma e Damiano. 42. ff. 125v-127v - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (cfr. BHL S 2451 a)
tit. Passio sancti Eleutheriiinc. Nobilissimi viri Eleutherii nos delectat et anime et fidei veritatem et veneranda certamina narrare - expl. apud urbem Romam sub Hadriano imperatore die septimo mense septembrio intrante, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et virtus, potestas et imperium una cum Patre atque Sancto Spiritu per infinita saecula saeculorum Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres : Passiodata liturgica 7 settembrenote Il dettato non corrisponde esattamente alla voce BHL, che è comunque la più vicina. La data non è tra quelle dei martirologi maggiori, ma è attestata una notevole varietà locale del culto (cfr. Bibliotheca Sanctorum IV 1014-6). 43. ff. 127v-128v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
epilogo
tit. In natale sancti Salvii confessorisinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati abierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre (non indicata) 44. ff. 128v-129v - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (= BHL 4981)
tit. Passio sancte Lucie [corr. Luceie] virginisinc. Apud urbem Romam Luciea virgo sanctimonialis de territorio urbis que capta est ab Uceia rege barbarorum - expl. sed in celo manifesta sunt apud imperatorem Iesum Christum, qui cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti vivit et regnat in saecula saeculorum Luceia, Auceia et soc. Romae mart. : Passionote La voce BHL è basata su questo manoscritto. Non è indicata una data, e a causa della grande varietà di collocazione del culto delle sante non se ne propone qui una ipotetica (si può ovviamente escludere il 25 giugno dei martirologi). 45. ff. 129v-130 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6237)
tit. Natale sancti Nicomedis presbyteri [m. rec. ]inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum constantia comprobata ut ex fide et operatione sanctos certificaret - expl. qui passus est pro Christo XVII kal. octobris, ad laudem et gloriam nominis eius qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 15 settembre 46. ff. 130-132 - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (= BHL 4115-4116-4117-4118)
tit. Natale sanctorum martirum Ianuarii episcopi et Diaconi lectorispassio inc. Temporibus Diocletiani imperatoris consulatu Constantini cesaris quinquies - expl. dignam beati Ianuarii martyris basilicam condiderunt trans. Ianuarii inc. Noctu vero, cum unaqueque plebs sollicite - expl. cuius natalis dies celebratur XIII kal. octubris tansl. ceterorum inc. Sanctum vero Sosium diaconum - expl. cives sui Beneventum tulerunt transl. Festi et Desiderii inc. Ut autem miracula - expl. ideoque ab omnipotente Deo et Domino Iesu Christo gloriosa martyrii sui percepta corona feliciter vivunt in omnia saecula saeculorum Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart. : Actadata liturgica 19 settembrenote Le quattro parti degli acta dei martiri si susseguono senza stacchi. 47. ff. 132-133v - Passio sanctae Theclae v. (= BHL 8024)
tit. Natale sancte Thecle martyrisinc. Sub Nerone Romanorum principe Paulus apostolus verbum Dei evangelizando orientem predicabat - expl. cum somno pacis migravit ad Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Thecla virgo Pauli apostoli discipula : Passiodata liturgica 23 settembrenote La data indicata sarebbe in realtà il 7 ottobre, ma l'anomalia può spiegarsi con una svista di copia (IX idus oct. in luogo di IX kal. ). 48. ff. 133v-137 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 26 settembre (Cipriano e Giustina)tit. Natale sanctorum Cipriani et Iustineinc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine - expl. sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI kal. octubris Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres data liturgica 26 settembre 49. ff. 134-137 - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Natale sancti Ieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium viros non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembre 50. ff. 137-141v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157)
tit. Vita sancti Remigii archiepiscopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitatem - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum deferreretur ad sepolturam - expl. et universa sancta civitate Hierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. omisimus ponere Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobre (non indicata)note Le diverse parti dell'opera sono distinte nel codice andando a capo, rispettivamente ai ff. 140 e 141. 51. ff. 141v-144 - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopi et confessorisprol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adeserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Il prologo è indistinto dal testo. 52. ff. 144-147 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Actus et vita sancti Galli confessorisinc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vita + miraculadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto, come si riscontra in altri manoscritti qui catalogati: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A). 53. ff. 147v-154 - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.tit. Vita sancti Ylarionis monachiprol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerat tit. finale Explicit vita sancti Hylarionis monachiHilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata) 54. ff. 154-157v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginumitem I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobrenote Le tre parti si susseguono senza stacco. 55. ff. 157v-162v - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
additamentum tit. Passio sancti Crisci martyrisinc. Igitur temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos indicta - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis IIII nonus madii sub Decio imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III : Passiodata liturgica 24 ottobre (non indicata)note Il testo è glossato in due punti con note sul territorio fiorentino: accanto alla narrazione della confluenza di fedeli al sepolcro (ubi nunc est ecclesia sub nomine sancti Crisci edificata et consecrata extra civitatem Florentinam per X miliaria vel circa ) e dove si menziona il luogo detto Vallicula (idest vallis cave in territorio Florentino dicitur hodie ). 56. ff. 162v-166 - Passio sancti Demetrii Tessalonicae mart. (= BHL 2124)
tit. Passio sancti Dimitrii martyrisinc. Cum Maximianus Herculeus Gothos et Sarmatas Romanis et suo crudelissimo dominatui subiugasset - expl. et vite eterne faciat esse participes in Christo Iesu Domino nostro, cui est cum eterno Patre et vivificante Spiritu Sancto gloria et honor, virtus et potentia nunc et semper et per infinita saecula saeculorum Demetrius Tessalonicae mart. : Passiodata liturgica 26 ottobre 57. ff. 166-168 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.tit. Sancti Germani epyscopiprol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca. : Vitadata liturgica 30 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 58. ff. 168-174 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martini episcopi et confessorisprol. inc. Plerique mortali studio et glorie saeculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabariae Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque hec legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembrenote Alla fine del prologo, una diversa mano rimanda alla fine del codice in tertio folio per san Leonardo. 59. f. 174r-v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. Ad Bassulaminc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembre (non indicata) 60. ff. 174v-175 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. ad urbem Turonis sunt regressi pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. a passione Domini usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo segue il precedente senza stacco e non distingue le due parti. 61. f. 175r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare Martinus Turonensis episcopus : Miracula + translatiodata liturgica 11 novembre (non indicata)note Le due parti (capitoli 4 e 5 del libro I dell'opera) sono copiate andando a capo rispetto al testo precedente e tra loro. 62. ff. 175v-176 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. In natale sancti Britii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit vir magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo qui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata) 63. ff. 176-177v - Passio sancti Eugenii Carthaginensis ep. (= BHL 2680 - BHL S 2681 a [app. I] e 2681 c [app. II])
additamentum tit. Sancti Eugenii confessorisinc. Cum orta fuisset persecutio in Christianos ab impiissimo imperatore Honorio - expl. ubi florent eius beneficia temporibus Wandalorum regnante filio iniquitatis Honorio qui eum in exilio transmisit, nobis autem regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum app. I inc. Post hec autem cum audisset in loco in quo corpus eius sanctum quiesceret - expl. ego rem officii mei implere studui app. II inc. In insula que vocatur Naute Domum - expl. ipse super maria residens vicus Vadensis Ligurie in saecula saeculorum Eugenius Carthaginiensis episcopus m. 505 : Passiodata liturgica 12 giugnonote La data è anomala, sia in rapporto al culto (attestato per il 13 luglio), sia per la posizione nel leggendario: si adatterebbe piuttosto il 17 novembre, indicato in altri codici laurenziani. 64. ff. 177v-179v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
additamentum tit. Actu vel miracula sancti Fridianiinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. usque hodie pollent eius mibilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum addit. I inc. Igitur quia de inennarabilibus beati viri virtutibus aliqua perstringere cepimus - expl. postmodum de recuperata Deo faciente mirabiliter letificavit addit. II inc. Quia ergo audivit caritas vestra quedam miracula que per famulum suum beatum Fridianum - expl. iuxta eundem fluvium fabricaverunt que usque nunc a fidelibus populis dignissime frequentantur et colitur addit. III inc. Igitur sanctus Fridianus in fide recta persistens predicabat omni populo monita salutis - expl. in quo loco sepultus fuerat usque ad tempora Karoli et Pipini serenissimorum regum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 23 novembrenote La vita nota è seguita da tre narrazioni, distinte andando ogni volta a capo, non identificate: la prima riguarda la chiesa di S. Vincenzo, la seconda quella di S. Miniato, la terza la sepoltura inviolata del santo. 65. ff. 179v-182v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659 , Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatisinc. Columbanus etenim qui Columba, hortus Ibernia insula, extremo oceano posita; hanc Scotorum gens incolit - expl. neque unum capere quievit, reversus pater renuntiat Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615 : Vitadata liturgica 23 novembre (non indicata)note Come nelle altre copie registrate, l'incipit risulta abbreviato, con la soppressione di quasi tutta la parte di introduzione geografica; l'explicit è invece anticipato all'interno del cap. 19 dell'opera (= PL 87,1023C). 66. ff. 182v-185 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Natale sancti Prosperi episcopi et confessorisprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Diviso in nove sezioni. 67. ff. 185-188 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentii episcopi et confessorisinc. Beatus Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 26 novembrenote La consueta data del santo sarebbe il 22 gennaio, ma come in altri codici qui descritti avviene una sovrapposizione con il Gaudenzio di origine campana venerato a Fiesole. 68. ff. 188-190v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864)
tit. Vita sancti Leonardi confessorisinc. Beatissimus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum languores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi - expl. ex multis erbis collegimus II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium - expl. prominebat foris sub aere in qua denique quicumque ponebatur Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vita + miraculadata liturgica 6 novembre (non indicata)note Il testo rimane mutilo per la perdita dei fogli finali del codice. La parte sui miracoli è distinta andando a capo rispetto alla vita (f. 190v), mentre essi si susseguono senza stacco. Se si intendeva destinare la lettura alla data abituale, vi è un'incoerenza nell'ordine della raccolta.
bibliografia
Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 287-99; Castaldi, Nuovi testimoni , 99-101
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 135
Leggendario (26 dicembre - 30 settembre) e segmento di omiliario, di area toscana
orig. Toscana; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; San Michele di Marturi (Siena), S. Michele di Marturi, Badia Sul verso del secondo foglio di guarda vi è un indice, posteriore alla mutilazione iniziale e comprendente anche la sezione omiletica, databile al XV secolo: se ne desume che l'assemblaggio delle due unità avvenne in epoca precedente.
U.C. I, ff. 1-174v ; sec. XI ex.-XII in.; orig. Toscana I. ff. 1-174v , acefalo e mutilo Leggendario (26 dicembre - 30 settembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Lungo il margine esterno erano sistematicamente indicati il giorno e il santo reperibili nella pagina, ma in gran parte la rifilatura del codice ha eliminato questo corredo. 1. f. 1 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] , acefala (= BHL 7858)
inc. adiuravit eum per legem ipsius dicens - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloriam Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 26 dicembre (non indicata)note Del testo sopravvive solo il frammento finale, a causa della perdita della prima parte del leggendario. 2. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita beati Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Melitus servus Christi episcopus Lauditie episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum de hac luce qualiter migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembre 3. ff. 5v-6vtit. Due sermoni per la ricorrenza degli Innocenti, il secondo attribuito a Severino 4. ff. 6v-22 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnantem cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le sezioni si susseguono senza distinzione, salvo il prologo. 5. ff. 22-27v - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Passio sancte Martineinc. Regnante primum omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Deo Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Martina virgo Romae mart. : Passiodata liturgica 1 gennaio 6. ff. 27v-28 - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordiiinc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur orationibus beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II : Passiodata liturgica 1 gennaio 7. ff. 28-29vtit. Sermone di Leone Magno per l'Epifania 8. ff. 29v-31 e 31-32 - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo , Vita sancti Basilii Magni , capp. 8 e 10 (= BHL S 1022 e [expl. beta] - 1022 j)
tit. Passio sancti Basilii confessoris - Vita sancti Basilii confessoriscap. 8 inc. Claudius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitutis obediens fuit - expl. ex uno ore glorificantes et collaudantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum cap. 10 inc. Mulier quedam nobilis genere et divitiis secularibus ornata - expl. certantes et glorificantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345 : Miraculadata liturgica 9 gennaionote La data appare posticipata rispetto alla collocazione abituale al 1° gennaio. I due estratti dalla vita interpolata sono presentati nel manoscritto come testi a sé stanti, ciascuno con la propria rubrica (anche se senza ripetere la data). 9. f. 32r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Passio sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut completionem beatissimi Felici presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Christum Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per inmortalia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio 10. ff. 32v-35 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio 11. ff. 35-44 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium cives - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio 12. ff. 44-46 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis martyrisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio 13. ff. 68v-70v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia pravitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem et multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 14. ff. 48v-50v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancti Anastasiiinc. Imperante Domino nostro Iesu perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore - expl. omnes eripi ab ipsius oppressione inimici ut per ipsum Dominum Iesum Christum gratias agamus Deo Patri et Spiritui Sancto nunc et semper et in eterna saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaio 15. ff. 50v-53tit. Due pericopi dagli Atti degli Apostoli (11,1-31 e 13,1-12) e l'Epistola ai Galati per la conversione di S. Paolo 16. ff. 53-54 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (= BHL S 5857 d-e)
tit. Passio sanctorum Flaviani, Maximi, Secunde et Seve. Kalendini, Marci martyrispars I inc. Post mortem Dioclitiani imperatoris regnante Constantino augusto - expl. ubi florent orationes eorum pars II inc. Post mense vero secundo moritur Constantinus augustus - expl. et sepelivit in eodem loco pigrus nonas iunias, ubi cotidie florent orationes sanctorum per omnia saecula saeculorum Maximus comes millenarius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 29 gennaionote La due parti si susseguono senza stacco. 17. ff. 54-55vtit. Due sermoni per la Purificazione, il primo attribuito a Leonino papa 18. ff. 55v-57v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii confessoris sive martyrisinc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidem ad correptionem - expl. passus est enim beatissimus martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolano, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium in saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraio 19. ff. 57v-59v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (cfr. BHL 133)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Passa est in provincia Sicilia sub Decio imperatore ipso Decio III cumsole nonarum februariarum recitamus historiam - expl. a periculo mortis et incendiis sancte Agathe orationibus liberaret Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraionote L'incipit presenta varianti non registrate nelle numerose voci BHL. 20. ff. 59v-63 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur ad Deum: secundum multitudinem tuam multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 21. ff. 63-64v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitteprol. inc. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 64v-67v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Passio sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. 23. ff. 67v-79 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quibus deferentibus transmisisset usque nunc manet incognitum Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Si tratta della sequenza di estratti già descritta nel ms. Aed. 133 (item 38), con explicit nel cap. XXI (= edizione Moricca, p. 111 ll. 1-2). Il testo è preceduto da un elenco dei miracoli di Benedetto narrati. 24. ff. 79-80 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem octavodecimo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 25. ff. 80v-81 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passio sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 26. f. 81r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Dominiinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 27. ff. 81v-82v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Inventio sancte Crucisinc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. in hoc loco translationis nostre finem imponam Iesus Christus (ss. crucis) : Inventiodata liturgica 3 maggio 28. ff. 82v-83v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170 [inc.] - BHL S 4169 d [expl.])
tit. De eodem dieinc. Perrexit autem Helena ad Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. celebrare commemorationem diei in qua inventa est sacra Crux Domini nostri Iesu Christi quinto nonarum maiarum, qui vivit et regnat per omnia Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio 29. ff. 83v-85 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.tit. Sancti Michaelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui ereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggio 30. f. 85r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 31. ff. 85v-87v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen tit. Vita sanctorum Iusti et Clementisprol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note La voce BHL è basata proprio su questo manoscritto. 32. ff. 87v-92 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8714)
prol.tit. Passio sanctorum Viti et Modestiprol. expl. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucana provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugno 33. ff. 92-93tit. Sermone per la Natività del Battista 34. ff. 93-94 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 35. ff. 94-95 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 36. ff. 95-101v - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Passio sancti Petri apostoliprol. inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principe Petro sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Dei Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 37. f. 102r-v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072 , Carmina sacra et preces , carme 94 (Apostoli) (= BHL S 654 b)
inc. Spiritus alme veni perflando indima nostra - expl. in celo merear te sine fine frui Apostoli et evangelistae : Versusdata liturgica 29 giugno (non indicata) 38. ff. 102v-106 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno 39. ff. 106-107v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata) 40. ff. 107v-108 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis et VII filioruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna celorum, ad laudem eius qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio (non indicata) 41. ff. 108-109v - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quarto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 7 agostonote La data è anomala, anche rispetto alla successione dei testi nel leggendario: probabilmente la passione si legava al 12 luglio, ma una semplice svista di copia non basta a spiegare come il quarto giorno dalle idi di luglio sia divenuto VII idus augusti . 42. ff. 109v-110v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b/c)
prol.tit. Passio sancte Margarite virginisprol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passionis ipsius ordinem conscribendi mentis gressum ponamus inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. cuiusque imperio omnes creaturae consistunt, cuius regnum est in saecula saeculorum Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note La copia, incompleta, ha termine nel corso del dibattito tra la santa e il prefetto. 43. ff. 110v-111v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Caesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 45. ff. 115-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 46. ff. 117-119 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 47. f. 119 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Chrstianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 48. f. 119r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 49. ff. 119v-120v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Adon et Seneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglio 50. ff. 120v-121v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei manoscritti qui censiti, si susseguono senza soluzione di continuità e sotto un'unica titolatura le due parti della medesima passio ciclica riguardanti Policronio e Abdon e Sennen. Quest'ultima si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, includendo il principio della sezione incentrata su Sisto. 51. ff. 121v-125v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.tit. Passio sancte Felicitatis et VII filiorumprol. inc. Sciendum est, dilectissimi fratres, quoniam de sancte Felicitatis martyrio - expl. hanc ebitudinem in lucis perducere claritatem inc. A Cesare Augusto cuius in tempore Christus ad humanum redimendum genus veram ex virgine carnem assumpsit - expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et per immensa saecula regnat Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 1 agosto (non indicata)note Posizione condivisa da altre occorrenze nei codici, benché la santa sia venerata al 10 luglio; un'altra sua passione intitolata ai suoi figli era trascritta infatti in tale sede, benché senza data. Il prologo non è distinto dal testo. 52. ff. 125v-128v - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificisinc. Temporibus Valeriani et Galieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano ter et Galieno bis consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 128v-130 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 130-131v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti episcopiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 55. ff. 131v-133 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et Hilarianiinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 56. ff. 133-135 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tiburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 57. f. 135r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martirisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditatem commendans - expl. creatori suo cum gratia reddit coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo si conclude senza l'ultima frase con la formula di martirio, ed è seguito senza alcuno stacco dalla passione di Prudenzio. 58. ff. 135v-136 - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbem vocant - expl. domum revertor, Cassianum predico Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo fa parte di un continuum con il precedente e con il successivo, relativo all'omonimo santo mauritano. 59. f. 136r-v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martirii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Essendo il testo accorpato alle passioni relative a Cassiano di Forlì, la data è da intendersi valida anche per esso, benché questo santo sia venerato invece il 3 dicembre. 60. ff. 136v-138 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. cum intentione frequenter mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 61. ff. 138-140vtit. Sermone per l'Assunzione di Maria 62. ff. 140v-141 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 15 agostonote La normale data liturgica sarebbe il 14 agosto, ma la posizione successiva al sermone per l'Assunzione conferma l'intenzione espressa dalla rubrica. 63. ff. 141-142v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martirisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agabitus - expl. multi paganorum crediderunt Deum per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto (non indicata) 64. ff. 142v-145 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoliinc. Indiae tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto 65. ff. 145-146 - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesii martirisinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesiarum omnes episcopi et sacerdotes - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octava kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 66. ff. 146-148 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandri martyrisprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione decentissima veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gloriam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agosto 67. ff. 148-152v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Actus et vita sancti Augustini confessorisprol. inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrica, inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que audivi proposui minime reticere inc. Ex provincia Affrica civitate Thacastendi exortus de numero curialium parentibus honestis et Christianis progenitus erat - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Come nei mss. Mugellano 13 e Strozzi 2, si tratta di un'abbreviatio dalla curiosa formulazione del prologo, che anticipa e ripete parte dell'incipit . 68. ff. 152v-153 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pylati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 69. f. 153r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeos precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto (non indicata) 70. ff. 153v-156 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum tit. Passio sancti Antonini martyrispassio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum adminiculatione Domini despectivum flectimus articulum inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum miracula inc. Denique cum idem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre caritati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. operari dignatus est Dominus miraculum inc. Erat enim ibi frater quidam Ademarus nomine - expl. cum inter nos famuli domus somno indulgerent ullatenus repperiunt Antoninus Apamiis in Gallia martyr : Actadata liturgica 2 settembre (non indicata)note La sezione sui miracoli ha inizio, indistinta dal resto, al f. 155, mentre sul verso è aggiunto, sempre di seguito, un ulteriore miracolo. 71. ff. 156-157 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii martyrisinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi usque hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 72. f. 157r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Ciprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 73. ff. 157v-159 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 74. ff. 159-162 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4985)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Imperante Dioclitiano octies et Maximiano septies in urbem Romanam - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani XVI kal. octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 75. ff. 162-166v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 76. ff. 166v-169 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sancti Mauritii, Candidi, Exsuperii et Victorisinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembre 77. ff. 169-171v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Temporibus denique Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. Sed narrare longum est alia multa mirabilia que per eos Dominus ad laudem sui nominis fieri prestat usque in hodiernum diem, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote La parte finale appare parafrasata rispetto al testo riportato in BHL. 78. ff. 171v-174v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] , mutila (= BHL S 3871 b)
tit. Vita sancti Iheronimiinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. hoc modo inseruit sicut nunc vestra audivit charitas Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Il testo rimane mutilo a causa della perdita della parte finale del leggendario; in calce si richiama il fascicolo un tempo successivo con le parole Referam tibi mee , con le quali proseguiva la vita.
II. ff. 175-198v Frammento di omiliarionote Contiene, precedute ciascuna dalla corrispondente lectio , cinque omelie sui Vangeli di Gregorio Magno intervallate a sei anonime o di altra attribuzione. Precisamente, si susseguono: Gregorio om. 27 (ff. 175-177v), anonimo per il Natale dei confessori (Massimo? ff. 177v-178), anonimo per il Natale di un martire (Fulgenzio? ff. 178-179), Gregorio om. 32 (ff. 179-182), anonimo (Ps. Agostino n° 225, ff. 182-183), Gregorio om. 35 (ff. 183-186), Fulgenzio per il Natale di un confessore (ff. 186-188v), Gregorio omm. 9 e 11 (ff. 188v-190v e 190v-192), anonimo per Ognissanti (ff. 192-195v) e Basilio (ff. 195v-198v).
U.C. II, ff. 175-200v ; sec. XII seconda metà; Iacopo di ser Giovanni Berardi notaio III. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
Eustachii et socioruminc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria, potestas, virtus et magnificentia, magnitudo, imperium in saecula saeculorum Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres : Passionote La titolatura è integrata da una mano posteriore dove rimaneva lo spazio in bianco per la rubrica e l'iniziale non realizzate. Malgrado si passi dalle omelie a un testo di diversa natura, il copista è lo stesso.
IV. f. 200v Orazione di Geremia con notazione musicalesegni d'uso Nello spazio rimasto libero sul recto e sul verso di quest'ultimo foglio sono trascritti brevi passi biblici con relativa esegesi a titolo di esercitazione, con una doppia sottoscrizione da parte di Iacobus (poi Giachopus ) filius Ser Iohannis Berardi notarius , la cui mano è datata da Bandini al XIV secolo.
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvi; Bandini, Leopoldina , I , 302-9; Berg, Studies , 266-7; Castaldi, Nuovi testimoni , 101-3
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 147
Lezionario per la Cattedrale di Firenze (IV e ultima parte)
orig. Firenze, S. Maria del Fiore, Opera Ultimo volume del progetto descritto nelle note introduttive del ms. 144, molto più esteso degli altri tre. Anche in questo caso viene operata, a breve distanza di tempo, l'aggiunta finale di festività rimaste escluse.
U.C. I, ff. 1-324 ; a. 1447-1453; Bartolomeo di Antonio Varnucci; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di S. Giorgio di Terranova priore OSBCVU I. ff. 1-324v Lezionario dalla prima domenica dopo Pentecoste alla quarta di novembre (de tempore , proprium e commune sanctorum )ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones . Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove. segni d'uso Di nuovo, il volume presenta un'evidente usura. struttura Secondo la struttura già descritta per il primo volume, si susseguono le tre sezioni liturgiche relative al periodo che conclude l'anno, rispettivamente ai ff. 1-105, 105v-284v e 285-317, con una parziale sovrapposizione iniziale: si ripetono infatti festività già presenti nel ms. 146 (da Zenobio a Paolino). In chiusura inoltre sono aggiunte due ricorrenze prima trascurate: Eugenio, dopo il quale si trova la sottoscrizione, e la Trasfigurazione, da parte dello stesso copista ma a distanza di qualche anno (poiché l'istituzione della festività avvenne nel 1457). 1. ff. 1-105tit. Proprium de tempore 2. ff. 105v-111 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. Vita sancti Zenobii episcopi et confessorisinc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio (non indicata)note I primi testi della sezione, fino a Primo e Feliciano compresi, non presentano suddivisione in lectiones : si tratta delle stesse lunghe vitae e passiones del ms. 146, anomale rispetto alla normale estensione dei testi del lezionario. 3. ff. 111-118v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyrisinc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit Urbanus I papa : Passiodata liturgica 25 maggio (non indicata) 4. ff. 118v-122 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugno (non indicata) 5. ff. 122-125v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno (non indicata) 6. ff. 125v-129v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno (non indicata) 7. f. 129v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoliinc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii Barnabas apostolus : Passiodata liturgica 11 giugno (non indicata)note Il testo, che costituisce una singola lectio , appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna. 8. ff. 129v-130 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazariiinc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebrat Nazarius et Celsus Mediolani mart. data liturgica 12 giugno (non indicata)note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones , è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois. 9. ff. 130-131v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minoruminc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231 : Vitadata liturgica 13 giugno (non indicata)note Il testo, suddiviso in sei lectiones , si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25. 10. ff. 131v-132v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentieinc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. data liturgica 15 giugno (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 11. ff. 132v-133 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 119 (Bartolomeo)tit. In translatione sancti Bartholomei apostoliinc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit Bartholomaeus apostolus data liturgica 18 giugno (non indicata)note Una singola lectio , tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835). 12. f. 133 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 18 giugno (Marco e Marcelliano)tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcellianiinc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt Marcus et Marcellianus Romae mart. data liturgica 18 giugno (non indicata)note Il testo, in una singola lectio , corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois. 13. ff. 133-135 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugno (non indicata) 14. ff. 135-136 - Liber pontificalis , cap. 60 (Silverio)tit. In sancti Silverii pape et martyrisinc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem Silverius papa data liturgica 20 giugno (non indicata)note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones . 15. f. 136 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 giugno (Paolino)tit. In sancti Paulini episcopi et confessorisinc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones Paulinus Nolanus ep. data liturgica 22 giugno (non indicata)note Una singola lectio . 16. ff. 136-138vtit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 17. ff. 138v-140tit. Nove lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia anonima) 18. ff. 140-141 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 26 giugno (Giovanni e Paolo)tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauliinc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. data liturgica 26 giugno (non indicata)note Il testo comprende sei lectiones . 19. ff. 141-142 - Liber pontificalis , cap. 82 (Leone II)tit. In sancti Leonis pape et confessorisinc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit. Tu autem Domine miserere nobis Leo II papa data liturgica 28 giugno (non indicata)note Suddivisione in sei lectiones . 20. ff. 142v-146vtit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo) 21. ff. 146v-149tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo) 22. ff. 149-151 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 23. ff. 151v-154tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo) 24. ff. 154-156vtit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo) 25. ff. 156v-158 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 10 luglio (Felicita e i sette figli)tit. In festo sanctorum septem fratruminc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt Felicitas cum septem filiis Romae mart. data liturgica 10 luglio (non indicata)note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio , mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino. 26. f. 158 - Liber pontificalis , cap. 11 (Pio I)tit. In sancti Pii pape et martyrisinc. Pius natione Ytalus ex patre Ruphino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim Pius I papa data liturgica 11 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 27. f. 158r-v - Liber pontificalis , cap. 5 (Anacleto)tit. In sancti Anacleti pape et martyrisinc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII Anacletus papa data liturgica 13 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 28. ff. 158v-160v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 90 (Alessio) (= BHL 291)
tit. In sancti Alexi confessorisinc. Alexius fuit filius Eufemiani viri nobilissimi Romani - expl. obiit sextodecimo kalendas augusti circa annum Domini trecentesimum octuagesimum octavum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V data liturgica 17 luglio (non indicata) 29. f. 161 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 27 giugno (Sinforosa)tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suisinc. Apud Tiburtina civitate Ytalie natale beate Symphorose uxoris beati Getulii martiris - expl. via Tyburtina miliario nono Symphorosa et septem filii Tibure mart. data liturgica 18 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 30. f. 161r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 21 luglio (Prassede)tit. In sancte Praxedis virginisinc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. iuxta sororem suam atque patrem Pudentem posita Praxedis Romana virgo data liturgica 21 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 31. ff. 161v-164tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno) 32. f. 164r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 24 luglio (Cristina)tit. In sancte Christine virginis et martyrisinc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III data liturgica 24 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 33. ff. 164v-166vtit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo) 34. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 25 luglio (Cristoforo)tit. Pro sancto Christoforoinc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit Christophorus in Lycia martyr m. 250 data liturgica 25 luglio (non indicata)note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo. 35. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 luglio (Pantaleone)tit. In sancti Panthaleonis martyrisinc. Nichomedie passio sancti Panthaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit Pantaleon Nicomediae mart. data liturgica 28 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 36. ff. 166v-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentiiinc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura. 37. f. 168v - Liber pontificalis , cap. 15 (Vittore)tit. Decretum Victorisinc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim Victor I papa m. 199 data liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo costituisce la settima lectio . 38. ff. 168v-169 - Liber pontificalis , cap. 42 (Innocenzo)tit. Decretum Innocentiiinc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies viginti duo Innocentius I papa data liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo costituisce le ultime due lezioni. 39. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 luglio (Felice II)tit. In sanctorum martyrum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti Felix II papa m. 22-11-365 data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura. 40. f. 169 - Liber pontificalis , cap. 50 (Felice III)inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie Felix III papa data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo, non titolato perché apparentemente relativo allo stesso santo del precedente, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne. 41. ff. 169-170 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatriceinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta. 42. f. 170r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 luglio (Abdon e Sennen)tit. In sanctorum martyrum Abdon et Seneninc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani Abdon et Sennen Romae mart. data liturgica 30 luglio (non indicata)note Suddivisione in tre lectiones . 43. ff. 171-174tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo) 44. ff. 174-175 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 2 agosto (Stefano I)tit. In sancti Stephani pape et martyrisinc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti Stephanus I papa mart. data liturgica 2 agosto (non indicata)note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente). 45. f. 175 - Liber pontificalis , cap. 24 (Stefano I)inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII Stephanus I papa mart. data liturgica 2 agosto (non indicata) 46. ff. 175-177 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 agosto (invenzione di Stefano)tit. In inventione corporis sancti Stephani prothomartyrisinc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo Stephanus diac. protomart. data liturgica 3 agosto (non indicata)note La voce del martitologio, che occupa le prime sei lectiones , è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo. 47. ff. 177-181 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.tit. In festo sancte Marie virginis ad Nivesprol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Dedicatiodata liturgica 5 agosto (non indicata)note L'estratto, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio ) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono dal f. 180v tre tratte da un'omelia attribuita a Beda. 48. ff. 181-183 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277 , Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessorisinc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. sepultus est autem Bononie in ecclesia sancti Nicholai fratrum predicatorum quorum ordinis ipse primus extitit institutor Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221 : Vitadata liturgica 4 agosto (non indicata)note Il testo, che occupa sei lectiones , si interrompe prima del termine riportato in BHL. 49. f. 183r-v - Liber pontificalis , cap. 25 (Sisto II)tit. In sanctorum martyrum Sixti, Felicissimi et Agapitiinc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV Sixtus II papa mart. data liturgica 6 agosto (non indicata)note Il testo occupa le prime due delle nove lectiones complessive; lo segue senza distinzione la passio registrata all'item seguente. 50. ff. 183v-185 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto (non indicata) 51. ff. 185-186 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 7 agosto (Donato)tit. In sancti Donati episcopi et martyrisinc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres data liturgica 7 agosto (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 52. f. 186r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)tit. In sanctorum martyrum Ciriaci, Largi et Smaragdiinc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres data liturgica 8 agosto (non indicata)note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones , le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda. 53. ff. 186v-187 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 agosto e 10 agosto (Romano)tit. In sancti Romani martyrisinc. Rome sancti Romani martyris qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. qui adductus foras muros porte Salarie decapitatus est quinto ydus augusti Romanus miles Romae martyr m. 258 data liturgica 9 agosto (non indicata)note Una singola lectio , che comprende la voce propria di Romano e, dopo una breve interpolazione di collegamento, parte di quella di Lorenzo, corrispondente a p. 262 ll. 6-35 dell'edizione Dubois. 54. ff. 187-188v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. nunc illic plurimi Christum exultant in populis Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto (non indicata)note L'estratto dalla passione è unito a materiale omiletico e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate dal f. 188 con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino. 55. ff. 188v-193v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753 e 4758 p [expl.])
tit. Infra octavam sancti LaurentiiI inc. Post hec mandavit Valerianus ad Ypolitum - expl. tu miser torqueris insania et furore tuo II inc. Detius dixit: Levate eum et date - expl. tu consolaris servos tuos III inc. Eadem hora unus de militibus nomine Romanus - expl. in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passionote Si susseguono tre cicli di nove lectiones così ripartite: le prime tre di ogni gruppo sono tratte dalla passione di Lorenzo (rispettivamente ai ff. 188v-189v, 190v-191 e 192-193v - le due riprese introdotte dal titolo item de legenda ); le tre mediane derivano da un sermone anonimo e le ultime da un'omelia anonima (nel terzo ciclo per queste sei si prescrive di ricominciare da capo). I tre estratti dalla passione, tra loro consecutivi, corrispondono nell'edizione di Mombritius I rispettivamente alle pp. 93 ll. 22-50, 93 l. 50 - 94 ll. 29-30 e di qui alla fine. 56. ff. 193v-195v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 agosto (Tiburzio)tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanneinc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti Tiburtius Romae mart. data liturgica 11 agosto (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 57. ff. 195v-196 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 13 agosto (Ippolito)tit. In sancti Ypoliti martyrisinc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. ad latus agri Verani ydus augusti Hippolytus Romanus presb. data liturgica 13 agosto (non indicata)note La voce è suddivisa in tre lectiones . 58. f. 196r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 13 agosto (Concordia)tit. Eadem die pro sancta Concordiainc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris Concordia Romae mart. data liturgica 13 agosto (non indicata)note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta. 59. f. 196v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 agosto (Eusebio)tit. In sancti Eusebii presbyteriinc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente Liberio Eusebius Romanus presbyter saec. IV data liturgica 14 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 60. ff. 196v-199 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginisinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. omnia cognoverint et in omnem edocti pervenerunt veritatem Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto (non indicata)note L'estratto dall'opera (che si arresta all'interno del par. III: cfr. PL 30,124D) occupa le prime sei lectiones , cui ne seguono tre dal f. 198v tratte da un'omelia attribuita ad Agostino. 61. ff. 199-208tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino. 62. f. 208r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 18 agosto (Agapito)tit. In sancti Agapiti martyrisinc. Apud Penestinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. data liturgica 18 agosto (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 63. ff. 208v-210 - Legenda sancti Bernardi Claraevallensis abb. tit. In sancti Bernardi abbatisinc. Bernardus Fontanis oppido Burgundie patre Tecilino milite - expl. completis annis vite eius sexaginta tribus migravit ad Dominum Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 : Vitadata liturgica 20 agosto (non indicata)note Testo non identificabile con alcuna voce BHL. 64. f. 210r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 agosto (Timoteo)tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Symphorianiinc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum in ystoria sancti Silvestri Timotheus Romae mart. data liturgica 22 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 65. f. 210v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoliinc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agosto (non indicata)note Una singola lectio , tratta dalla passione tradizionale (con il prologo che spesso l'accompagna) drasticamente abbreviata. 66. ff. 210v-211 - Liber pontificalis , cap. 19 (Zefirino)tit. In sancti Zepherini pape et martyrisinc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI Zephyrinus papa data liturgica 26 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 67. ff. 211-212 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] , adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessorisinc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto (non indicata)note Epitome distribuita in tre lectiones . 68. f. 212 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 agosto (Ermes)tit. Pro sancto Hermete martyreinc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quarto kalendarum septembris sepultus est Hermes Romae mart. data liturgica 28 agosto (non indicata)note Il testo costituisce una singola lectio , che la rubrica definisce nona, malgrado il testo precedente ne occupasse tre. Riproduce la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I, secondo la classificazione dell'editore Dubois. 69. ff. 212-214vtit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino) 70. ff. 214v-215 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 agosto (Sabina)tit. Pro sancta Sabinainc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi Sabina Romae mart. data liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, riproduce la voce del martirologio come sempre nella recensio I dell'edizione Dubois. 71. ff. 215-216 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audactiinc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris Felix et Adauctus Romae martyres saec. III data liturgica 30 agosto (non indicata)note Il testo occupa tre lezioni. 72. ff. 216-217vtit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo) 73. ff. 217v-218 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 8 settembre (Adriano)tit. Pro sancto Hadrianoinc. Apud Nichomediam natale sancti Adriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur - expl. non longo post tempore beati Adriani corpus Romam etiam translatum honorabili in templo exornatum est Hadrianus et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 8 settembre (non indicata)note Il testo, intitolato come lectio IX , comprende quasi integralmente la voce nella recensio I, con esclusione delle ultime frasi su Natalia (l'explicit corrisponde all'ed. Dubois, p. 306 l. 6). 74. ff. 218-222tit. Tre cicli di nove lectiones per i giorni infra octavam note Ogni ciclo comprende tre lezioni dal Cantico dei Cantici, tre da un sermone attribuito ad Agostino e tre da un'omelia attribuita a Gerolamo; sono trascritti quelli per i primi tre giorni, con la prescrizione di ricominciare dall'inizio per i tre giorni seguenti. 75. f. 222 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgoni martyrisinc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart. data liturgica 9 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 76. f. 222v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 settembre (Proto e Giacinto)tit. In sanctorum Prothi et Iacinctiinc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III data liturgica 11 settembre (non indicata)note Una singola lectio , nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois. 77. ff. 222v-223 - Liber pontificalis , cap. 22 (Cornelio)tit. In festo exaltationis sancte Crucis. Sex prime lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cyprianoinc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies triginta quinque Cornelius papa mart. data liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura. 78. ff. 223-224v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 settembre (Cipriano)inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo occupa le lectiones dalla terza alla sesta. 79. ff. 224v-226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 settembre (esaltazione della Croce)tit. De Cruceinc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat Iesus Christus (ss. crucis) data liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio , corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio , dal f. 225v, è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino. 80. f. 226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 settembre (Nicomede)tit. In sancti Nichomedis martyrisinc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana Nicomedes presb. Romae mart. data liturgica 15 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 81. ff. 226-227 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminianiinc. Imperantibus Dyoclitiano et Maximiano iudicibus ab Offrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit Lucia et Geminianus Romae mart. data liturgica 16 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime quattro delle sei lectiones del giorno, completate dalle due di Eufemia. 82. f. 227r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 settembre (Eufemia)tit. Eodem die sancte Eufemie virginisinc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303 data liturgica 16 settembre (non indicata) 83. ff. 227v-229 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangelisteinc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Pardorum XI kalendas octobris Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note È estratto il solo prologo della passio , che occupa la prima lezione del ciclo (f. 227v); altre tre, numerate dalla settima alla nona, sono tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio (quelle centrali dovevano essere ricavabili dal commune ). 84. ff. 229-231 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eiusinc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres data liturgica 22 settembre (non indicata) 85. f. 231 - Liber pontificalis , cap. 2 (Lino)tit. In sancti Lini pape et martyrisinc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nono kalendarum octobris Linus papa mart. data liturgica 23 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 86. ff. 231-232 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 26 settembre (Cipriano e Giustina)tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustineinc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres data liturgica 26 settembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 87. ff. 232-233 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 27 settembre (Cosma e Damiano)tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damianiinc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres data liturgica 27 settembre (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 88. ff. 233-236v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 settembre (Michele)tit. In festo sancti Michaelis archangeliinc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur Michael archangelus data liturgica 8 maggio (non indicata)note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I dell'edizione Dubois, occupa tre lectiones , seguite dal f. 234 da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo. 89. ff. 236v-239 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 settembre (Gerolamo)tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessorisinc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit Hieronymus Stridonius data liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno; ne seguono dal f. 238 altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso. 90. f. 239v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 1 ottobre (Remigio)tit. In sancti Remigii episcopi et confessorisinc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 data liturgica 1 ottobre (non indicata)note Una singola lectio , dalla voce del martirologio nella recensio I. 91. ff. 239v-241v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessorisinc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vitadata liturgica 4 ottobre (non indicata)note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione Fontes Franciscani di Menestò - Brufani). 92. ff. 241v-242 - Liber pontificalis , cap. 35 (Marco)tit. In sanctorum martyrum Sergi, Bachi, Marcelli et Apulei fit officium plurimum martyrum sed nona lectio legitur de sancto Marcoinc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX Marcus papa data liturgica 7 ottobre (non indicata)note Una singola lectio , che come spiega la rubrica costituisce l'ultima del giorno (mentre le altre sono da leggersi dal commune ). 93. ff. 242-246 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188-7189)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyrisinc. Palestine igitur provincie Decio presidente pervenerunt templorum pontifices - expl. passa est autem virgo beatissima VIII ydus octobris translatio inc. Post vero multa annorum curricula - expl. puellarum monasterium facere studuerunt collaudantes et benedicentes salvatorem mundi Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat Deus cum Patre et Sancti Spiritus unitate per infinita saecula saeculorum Reparata mart. : Passio + translatiodata liturgica 8 ottobre (non indicata)note Le due parti del testo sono distinte andando a capo (f. 245); non è operata la suddivisione in lectiones , così come era stata evitata nei primi testi del volume altrettanto estesi. 94. f. 246 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dyonisii, Rustici et Eleuteriiinc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium impleverunt Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III data liturgica 9 ottobre (non indicata)note Una singola lectio . 95. f. 246 e 247 - Liber pontificalis , cap. 17 (Callisto)tit. In sancti Calixti pape et martyrispars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 data liturgica 14 ottobre (non indicata)note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio , fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber , con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto. 96. ff. 246v-247 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 ottobre (Callisto)inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 data liturgica 14 ottobre (non indicata) 97. f. 247r-v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium viroruminc. Lucas medicus Antiochensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt Lucas evangelista data liturgica 18 ottobre (non indicata)note Le prime due lectiones delle tre riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; l'ultima è invece tratta dal testo che segue. 98. f. 247v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre (non indicata) 99. ff. 247v-249v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. In festo XI milium virginuminc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. in quadam cronica legitur quia regnavit anno Domini trecentesimo tertio Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Estratto che ha termine con il periodo 46 a p. 1077 dell'edizione Maggioni. 100. ff. 249v-251 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 21 ottobre (Ilarione)tit. In sancti Ylarionis abbatisinc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur Hilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Il testo è suddiviso in sei lectiones . 101. ff. 251-254 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
additamentum tit. In sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. et reconditum corpus eius VIII kalendas novembris addit. inc. Postmodum vero ecclesie Dei pace reddita - expl. residente impiissimo Decio in civitate Florentina que ex tunc usque in presentem diem ipsius meritis et precibus incrementum suscipit et honorem ad laudem et gloriam omnipotentis Dei qui est benedictus in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata)note Al termine consueto si aggiunge un breve complemento. 102. ff. 254-255v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Crisanti et Darieinc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata)note Il testo, suddiviso in sei lectiones , si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (il cui dettato appare parzialmente rielaborato). 103. f. 255v - Liber pontificalis , cap. 6 (Evaristo)tit. In sancti Evaristi pape et martyrisinc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem Evaristus papa data liturgica 25 ottobre (non indicata)note Una singola lectio . 104. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (cfr. BHL 7750)
tit. In sanctorum appostolorum Symonis et Iudeinc. Simon Chananeus et Iudas zelotes Domini nostri Iesu Christi apostoli Spiritu Sancto revelante - expl. ubi apostolorum corpora requiescunt quo beneficia multa prestantur, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata)note Il testo appare una rielaborazione della versione più nota. 105. ff. 258v-262tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino) 106. ff. 262-263v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre (non indicata) 107. ff. 263v-264v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatoruminc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre (non indicata)note Il testo, in sei lectiones , appare una versione abbreviata della passione indicata. 108. ff. 264v-265 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 novembre (Teodoro)tit. In sancti Theodori martyrisinc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. data liturgica 9 novembre (non indicata)note Una singola lectio . 109. ff. 265-267v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessorisinc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. inhermis obiceretur barbaris Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo, che costituisce le prime quattro lectiones del ciclo dedicato a Martino, si arresta con il cap. IV par. 6 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 ll. 19-20 nell'edizione Smit). 110. ff. 267v-268 - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam , adbreviatio (= BHL S 5616 e)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistolanote Il testo occupa la quinta e sesta lectio e parte della settima, nella quale è seguito indistintamente dal successivo. 111. f. 268r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo completa la settima lectio e costituisce parte dell'ottava, a sua volta completata dall'estratto che segue. 112. ff. 268v-269v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti et duo computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note La seconda parte (come nel ms. Mugellano 15) si apre con una versione rielaborata del testo consueto. 113. ff. 269v-270 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 novembre (Menna)tit. Eodem die sancti Menne martyrisinc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur Mennas Aegyptius in Phrygia martyr data liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo costituisce la nona lectio del ciclo aperto da Martino. 114. ff. 170-271v - Liber pontificalis , cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyrisinc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. depositus die septima decima mensis septembris Martinus I papa m. 655 data liturgica 12 novembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 115. ff. 271v-274 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In festo sancte Elysabethinc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. sicque nobilis ille compos sui desiderii cum gaudio ad propria remeavit Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231 : Vitadata liturgica 19 novembre (non indicata)note La stessa versione della leggenda, non pienamente identificabile con la voce indicata, si trova nei mss. Mugellano 15 e Pl. 20. 5, dove però il testo si arresta in punti differenti. 116. f. 274r-v - Liber pontificalis , cap. 19 (Ponziano)tit. In sancti Pontiani pape et martyrisinc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI Pontianus papa mart. data liturgica 19 novembre (non indicata)note Una singola lectio . 117. ff. 274v-276v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyrisinc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata) 118. f. 277 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 5 (Clemente)tit. In sancti Clementis pape et martyrisinc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit Clemens I papa saec. I data liturgica 23 novembre (non indicata)note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente). 119. f. 277r-v - Liber pontificalis , cap. 4 (Clemente)inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII Clemens I papa saec. I data liturgica 23 novembre (non indicata) 120. ff. 277v-279 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 24 novembre (Crisogono)tit. In festo sancti Grisogoni martyrisinc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum Chrysogonus Aquileiae mart. data liturgica 24 novembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 121. ff. 279-283 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 m)
tit. In sancte Katherine virginis et martyrisinc. Maxentius imperator anno regni sui XXXV residens in civitate Alexandrinorum - expl. corpora debilium celeri medicina sanantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 novembre (non indicata) 122. ff. 283-284v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 170 (Giacomo Interciso) (= BHL 4101)
tit. In sancti Iacobi Intercisiinc. Iacobus martyr cognomine Intercisus nobilis genere - expl. passus est autem quinto kalendas decembris Iacobus Intercisus in Perside mart. data liturgica 27 novembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 123. ff. 285-321tit. Commune sanctorum 124. ff. 321-322v - Vita sancti Eugenii Florentini diac. (= BHL S 2682 b)
tit. Vita sancti Eugenii confessoris archidyaconi ecclesie Florentineinc. Provincia Tuscie civitate Florentie fuit vir quidam nobilis - expl. astante populi multitudine copiosam ecclesiam consecrarunt Eugenius Florentinus diaconus saec. V : Vitadata liturgica 17 novembre (non indicata)note Il testo (tratto dal leggendario abbreviato anonimo del Pl. 20. 6, così come la vita di Zenobio presente nei diversi volumi di questo lezionario) è seguito dal colophon trascritto sotto. 125. ff. 322v-324vtit. Ufficio della Trasfigurazione
U.C. II, ff. 325-327 ; paulo post 1450 II. ff. 325-327v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
In festo exaltationis sancte Crucisinc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset - expl. percipiens miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre (non indicata)note La seconda unità del codice è costituita da tre fogli aggregati al lezionario, con le nove lectiones per questa festività: le prime sei tratte dalla narrazione, le ultime da un sermone attribuito ad Agostino (ff. 326v-327v), come nel complemento cinquecentesco al ms. 145.
U.C. III, ff. 328-345 ; paulo post 1450 III. ff. 328-342Lectiones per i giorni dell'ottava di Ognissantinote La terza sezione è composta da due quinioni (il secondo mutilo dei due fogli finali); restano vuoti i fogli da 342v. Ai ff. 344v-345v una mano del XVI secolo stila l'indice dell'intero codice, come già aveva fatto per i tre precedenti volumi del lezionario.
bibliografia
Biblioteca Medicea Laurenziana , 162; Firenze. I libri del Duomo , 72, 79-80, 89-91; I santi patroni , 177-9; Bandini, Leopoldina , I , 444; D'Ancona, La miniatura fiorentina , I pp. 194-5
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 15
Lezionario francescano per l'intero anno
sec. XIV; prov. S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM La composizione del santorale e le caratteristiche della decorazione indicano che il manoscritto è nato per un convento dell'Ordine dei Minori: vi sono infatti specialmente rilevati Francesco (definito pater noster e ricordato due volte nell'anno), Antonio da Padova e Ludovico da Tolosa.
I. ff. 258 , acefalo e mutilo Lezionario (10 dicembre - 25 novembre e commune sanctorum )ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, ma in forma ibrida: ogni testo si apre, dopo la rispettiva titolatura, con la rubrica lectio I , senza però che siano analogamente individuate le successive; sono invece tre diverse mani a intervenire a posteriori sul manoscritto per numerarle a margine. Fa eccezione, come si è ricordato, Francesco, suddiviso da rubriche fin dall'origine. Quando non si specifichi altrimenti, si intenda che ogni testo forma un ciclo di nove lectiones . note La perdita iniziale interessa probabilmente un singolo quaternione, e abbastanza ridotta dev'essere anche quella finale, poiché il commune è quasi completo. I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis , in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III e fatto proprio dall'Ordine Francescano. 1. f. 1 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi , frammento (= BHL 377)
inc. Nos vero labia illius moveri videbamus - expl. verum etiam in plurimis provinciis usque in hodiernum diem manet Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre (non indicata)note L'estratto acefalo comprende il testo edito da Bastiaensen alle pp. 114-6 (ossia parte dei parr. 47.2 - 48.2); cfr. anche Mombritius I, p. 62 ll. 8-26. 2. f. 1r-v - Liber pontificalis , cap. 33 (Milziade)tit. In sancti Melchiadis pape et martyrisinc. Melchiades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus dies sedecim Miltiades papa : Vitadata liturgica 10 dicembre (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 3. f. 1v - Liber pontificalis , cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessorisinc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies triginti unum Damasus II papa : Vitadata liturgica 11 dicembre (non indicata)note Il testo occupa tre lezioni. 4. ff. 1v-3v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (cfr. BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyrisinc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. in confessione emisit spiritum Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre (non indicata)note Il testo appare in parte parafrasato rispetto alla versione indicata. 5. ff. 3v-5 - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoliinc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus data liturgica 21 dicembre (non indicata)note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones , dopo le quali si rimanda per altre tre al commune ; le ultime tre sono tratte da un'omelia di Gregorio Magno. 6. f. 5r-v - Liber pontificalis , cap. 10 (Igino)tit. In sancti Ygini pape et martyrisinc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres Iginus papa data liturgica 11 gennaio (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 7. ff. 5v-6 - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincisinc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. in qua beneficia divina exuberant orationibus eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felix et Adauctus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaio (non indicata)note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones . 8. ff. 6-7v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyrisinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaio (non indicata)note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 52 dell'edizione Mombritius, vol. II. 9. ff. 7v-8v - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessorisinc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. et ipsum vendiderunt hysmaelitis triginta argenteis Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356 data liturgica 17 gennaio (non indicata)note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe con la fine del par. 4 a p. 228 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242 (compresa l'aggiunta testuale registrata in apparato, nota 3). 10. ff. 8v-9v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacuminc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. et iunxit corporibus sanctissimis tertio decimo kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 19 gennaio (non indicata)note Il testo, in sei lectiones , presenta abbreviazioni e omissioni. 11. f. 9v - Liber pontificalis , cap. 21 (Fabiano)tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastianiinc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII Fabianus papa data liturgica 20 gennaio (non indicata)note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei destinate alla coppia. 12. ff. 9v-12 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastianoinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente et Spiritu in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaio (non indicata) 13. ff. 12-15 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis , primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyrisinc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidibus ictibus lesi evaserunt Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio (non indicata)note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Altri due estratti seguono poco sotto. 14. ff. 15v-17v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8633)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasiiinc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. ut in beati Vincentii fide benedicatur per totas Yspanias nomen Domini nostri Iesu Christi qui semper regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi. 15. ff. 17v-18v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. tit. Pro sancto Anastasioinc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. suum agonis martyrium gratanter suscepit pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres data liturgica 22 gennaio (non indicata)note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19. 16. f. 18v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis , secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyrisinc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis Emerentiana Romae virgo mart. saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio (non indicata)note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni. 17. ff. 18v-21vtit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo) 18. ff. 21v-22v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis , terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundoinc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaio (non indicata)note Il testo, diviso in sei lectiones , riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione della formula finale Passa est ...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27. 19. ff. 22v-23 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Hieronimus de illustribus virisinc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. iacent extra portam Dampniticam in cymiterio Ignatius Antiochenus ep. mart. data liturgica 1 febbraio (non indicata)note L'estratto occupa tre lectiones . 20. ff. 23-25tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 21. f. 25r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 febbraio (Biagio)tit. In sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. datoque pretio sanguinis vitam mereantur eternam Blasius Sebastenus ep. mart. data liturgica 3 febbraio (non indicata)note Una singola lectio . 22. ff. 25v-26v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 5 febbraio (Agata)tit. In sancte Agathe virginis et martyrisinc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. qui Dei iudicio in medio flumine interiit Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones ; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune . 23. ff. 26v-29tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo) 24. f. 29r-v - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Matthie apostoliinc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. et annumeratus est cum undecim apostolis Mathias apostolus : Passiodata liturgica 24 febbraio (non indicata)note Una prima lectio è ricavata dall'inizio del sermone (= Mombritius II, p. 268 l. 27 - 269 l. 34) unito a un estratto dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum . 25. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 marzo (40 Sebasteni)tit. In sanctorum XL martyruminc. Apud Sebasten Armenie minoris quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite Sebasteni martyres XL data liturgica 11 marzo (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 26. f. 30r-v - Liber pontificalis , cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
tit. In sancti Gregorii pape et confessorisinc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzo (non indicata)note Suddiviso in tre lectiones . 27. ff. 30v-33 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. que omni vite sue tempore in eadem quam acceperat salute permansit Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzo (non indicata)note Estratto comprendente i primi 38 capitoli: cfr. l'edizione di Moricca, p. 133 ll. 16-17. 28. ff. 33-37tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 29. f. 37 - Liber pontificalis , cap. 12 (Aniceto)tit. In sancti Aniceti pape et martyrisinc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem Anicetus papa data liturgica 17 aprile (non indicata)note Una singola lectio . 30. f. 37 - Liber pontificalis , cap. 13 (Soter)tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaiiinc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI Soter papa data liturgica 22 aprile (non indicata)note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi. 31. f. 37r-v - Liber pontificalis , cap. 29 (Gaio)tit. Pro sancto Gaioinc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI Gaius seu Caius papa data liturgica 22 aprile (non indicata) 32. ff. 37v-40tit. Nove + due lectiones per le festività dei santi da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino) 33. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 23 aprile (Giorgio)tit. In sancti Georgii martyrisinc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile (non indicata)note Una singola lectio . 34. ff. 40-41 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangelisteinc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile (non indicata)note Estratto da Gerolamo rielaborato, che si spinge fino a PL 23,187C. Il testo occupa tre lectiones , cui si prescrive di aggiungerne tre dal commune degli evangelisti e tre da un'omelia di Gregorio. 35. f. 41 - Liber pontificalis , cap. 3 (Cleto)tit. In sanctorum martyrum Cleti pape et Marcellini papeinc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX Cletus papa data liturgica 26 aprile (non indicata)note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi. 36. f. 41r-v - Liber pontificalis , cap. 30 (Marcellino)tit. Pro sancto Marcellinoinc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos Marcellinus papa mart. data liturgica 26 aprile (non indicata) 37. ff. 41v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 aprile (Vitale e Valeria)tit. In sancti Vitalis martyrisinc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. data liturgica 28 aprile (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 38. ff. 41v-42v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobiinc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata)note Il testo occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi. 39. ff. 42v-45 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacoboinc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. set falsa eorum opinio est Iacobus Minor apostolus data liturgica 1 maggio (non indicata)note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 43v altre tre ricavate da un'omelia attribuita ad Agostino. 40. ff. 45-47v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 maggio (Alessandro papa)tit. In inventione sancte Crucisinc. Rome via Numentana miliario octavo passio Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres data liturgica 3 maggio (non indicata)note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones (fino al f. 45v) riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino. 41. ff. 47v-49v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus de illustribus virisinc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. mortuus est et iuxta eamdem civitatem sepultus Iohannes apostolus sec. I data liturgica 6 maggio (non indicata)note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones ; le altre tre (dal f. 48) sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo. 42. ff. 49v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 settembre (Michele) prol., additamentum tit. In inventione sancti Michaelis archangeliinc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. cotidie orationi vacabant Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 8 maggio (non indicata)note Come spiega la rubrica iniziale, la narrazione (che comprende la prima metà circa della voce nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois) occupa le prime tre lectiones , mentre le altre sei sono tratte rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo. 43. ff. 49v-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sancti Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat Gordianus et Epimachus mart. data liturgica 10 maggio (non indicata)note Suddivisione in tre lezioni. 44. f. 50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)tit. In sanctorum martyrum Nerei et Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratioparte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii Nereus, Achilleus et soc. mart. Pancratius Romae mart. data liturgica 12 maggio (non indicata)note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones , divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio. 45. ff. 50-51 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 5 giugno (Bonifacio)tit. In sancti Bonifatii martyrisinc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dioclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV data liturgica 14 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 46. f. 51r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 19 maggio (Potenziana)tit. In sancte Potentiane virginisinc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita Pudentiana Romana virgo data liturgica 19 maggio (non indicata)note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio . 47. ff. 51v-53v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci maior , cap. XV (= BHL 3107)
tit. In translatione beati Francisci confessorisinc. Franciscus igitur servus et amicus Altissimi ordinis minorum fratrum institutor - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Translatiodata liturgica 25 maggio (non indicata)note Si riporta solo l'ultimo capitolo dell'opera (cfr. Fontes Franciscani , pp. 905-11). 48. f. 53v - Liber pontificalis , cap. 18 (Urbano)tit. In sancti Urbani pape et martyrisinc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX Urbanus I papa data liturgica 25 maggio (non indicata)note Una singola lectio . 49. ff. 53v-54 - Liber pontificalis , cap. 14 (Eleuterio)tit. In sancti Eleutherii pape et martyrisinc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque Eleutherius papa data liturgica 26 maggio (non indicata)note Di nuovo una singola lectio . 50. ff. 54-55 - Liber pontificalis , cap. 55 (Giovanni I)tit. In sancti Iohannis pape et martyrisinc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies L et octo Iohannes I papa data liturgica 27 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 51. f. 55 - Liber pontificalis , cap. 27 (Felice I)tit. In sancti Felicis pape et martyrisinc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V Felix I papa data liturgica 30 maggio (non indicata)note Il testo costituisce un singola lectio . 52. f. 55r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (cfr. BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginisinc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 31 maggio (non indicata)note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata. 53. ff. 55v-56 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 2 giugno (Marcellino e Pietro)tit. In sanctorum martyrum Marcellini et Petri atque Herasmiinc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. in inferiori parte cripte sepelierunt quinto kalendas septembrium Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. data liturgica 2 giugno (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo, mentre ad Erasmo sono riservate le altre tre. 54. f. 56r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 giugno (Erasmo)tit. Pro sancto Herasmoinc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus - expl. vocante Domino martirio clarus sancto fine quievit Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV data liturgica 3 giugno (non indicata)note Il santo è compreso nello stesso giorno dei precedenti, anche se appartiene al seguente. 55. ff. 56v-57v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 giugno (Primo e Feliciano)tit. In sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII° Primus et Felicianus Romae mart. data liturgica 9 giugno (non indicata)note Il testo comprende sei lectiones . 56. f. 57v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoliinc. Barnabas hebraice latine dicitur vel interpretatur filius consolationis vel filius prophete - expl. cuius festa celebratur tertio idus iunii Barnabas apostolus : Passiodata liturgica 11 giugno (non indicata)note Il testo, che costituisce una singola lectio , appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna. 57. ff. 57v-58 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cirini, Naboris et Nazarii et Celsi pueriinc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit Nazarius et Celsus Mediolani mart. data liturgica 12 giugno (non indicata)note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones , è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois. 58. ff. 58-64 - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In festo sancti Antonii confessorisinc. In Hispanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. sanctitatis illius professor in se experientia doctus efficitur Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231 : Vitadata liturgica 13 giugno (non indicata)note Eccezionalmente sono impegnati con un unico testo quattro cicli di nove lectiones , a conferma del particolare rilievo dato all'Ordine Francescano. 59. ff. 64-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentieinc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. data liturgica 15 giugno (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 60. f. 65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 18 giugno (Marco e Marcelliano)tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcellianiinc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt Marcus et Marcellianus Romae mart. data liturgica 18 giugno (non indicata)note Il testo, in una singola lectio , corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois. 61. ff. 65-66v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugno (non indicata) 62. f. 67r-v - Liber pontificalis , cap. 60 (Silverio)tit. In sancti Silverii pape et martyrisinc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem Silverius papa data liturgica 20 giugno (non indicata)note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones . 63. f. 67v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 giugno (Paolino)tit. In sancti Paulini episcopi et confessorisinc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones Paulinus Nolanus ep. data liturgica 22 giugno (non indicata)note Una singola lectio . 64. ff. 67v-71vtit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 65. ff. 71v-72v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 26 giugno (Giovanni e Paolo)tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauliinc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. data liturgica 26 giugno (non indicata)note Il testo comprende sei lectiones . 66. ff. 72v-73 - Liber pontificalis , cap. 82 (Leone II)tit. In sancti Leonis pape et confessorisinc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit Leo II papa data liturgica 28 giugno (non indicata)note Suddivisione in sei lectiones . 67. ff. 73-77tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo) 68. ff. 77-78vtit. Sei lectiones per Paolo apostolo (da Atti e dal De gratia et libero arbitrio di Agostino)note Per le ultime tre lectiones la rubrica rimanda alla ricorrenza della Conversione. 69. ff. 78v-80v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio (non indicata) 70. ff. 80v-83tit. Lectiones infra octavam di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Massimo)note Si rimanda per le lectiones omiletiche al commune apostolorum . 71. ff. 83-85tit. Nove lectiones in octava di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo) 72. ff. 85-86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 10 luglio (Felicita e i sette figli)tit. In natale sanctorum martyrum septem fratruminc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt Felicitas cum septem filiis Romae mart. data liturgica 10 luglio (non indicata)note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio , mentre le altre otto (dal f. 85v) sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino. 73. f. 86v - Liber pontificalis , cap. 11 (Pio I)tit. In sancti Pii pape et martyrisinc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim Pius I papa data liturgica 11 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 74. ff. 86v-87 - Liber pontificalis , cap. 5 (Anacleto)tit. In sancti Anacleti pape et martyrisinc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tredecim Anacletus papa data liturgica 13 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 75. f. 87 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 27 giugno (Sinforosa)tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis martyrisinc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono Symphorosa et septem filii Tibure mart. data liturgica 18 luglio (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 76. f. 87r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 21 luglio (Prassede)tit. In sancte Praxedis virginisinc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita Praxedis Romana virgo data liturgica 21 luglio (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 77. ff. 87v-91tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno) 78. f. 91 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 24 luglio (Cristina)tit. In sancte Christine virginis et martyrisinc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III data liturgica 24 luglio (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 79. ff. 91-93tit. Nove lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo) 80. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 25 luglio (Cristoforo)tit. Pro sancto Christoforo martyreinc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit Christophorus in Lycia martyr m. 250 data liturgica 25 luglio (non indicata)note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio , benché il ciclo precedente fosse già completo. 81. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 luglio (Pantaleone)tit. In sancti Pantaleonis martyrisinc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit Pantaleon Nicomediae mart. data liturgica 28 luglio (non indicata)note Una singola lectio . 82. ff. 93-94v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentiiinc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura. 83. ff. 94v-95 - Liber pontificalis , cap. 15 (Vittore)tit. Decretum Victorisinc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim Victor I papa m. 199 data liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo costituisce la settima lectio , secondo la numerazione apposta a margine (ma nel modello seguito dallo scriba doveva comprendere anche l'ottava, poiché la sezione su Innocenzo è intitolata lectio IX ). 84. f. 95r-v - Liber pontificalis , cap. 42 (Innocenzo)tit. Decretum Innocentiiinc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII Innocentius I papa data liturgica 28 luglio (non indicata)note Il testo occupa le ultime due lectiones del gruppo, con la contraddizione sopra ricordata tra numerazione marginale e rubrica. 85. f. 95v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 luglio (Felice II)tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricisinc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti Felix II papa m. 22-11-365 data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura. 86. ff. 95v-96 - Liber pontificalis , cap. 50 (Felice III)inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. factum est a presbyteris et diaconibus constitutum de omni ecclesia Felix III papa data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo, ritenuto di nuovo relativo allo stesso santo e perciò non titolato, occupa le lezioni seconda e terza. 87. f. 96r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)tit. Pro sancto Simplicio, Faustino et Beatriceinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. data liturgica 29 luglio (non indicata)note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta. 88. ff. 96v-97 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 luglio (Abdon e Sennen)tit. In sanctorum martyrum Abdon et Seneninc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati sunt in cymiterio Pontiani Abdon et Sennen Romae mart. data liturgica 30 luglio (non indicata)note Suddivisione in tre lectiones . 89. ff. 97-99tit. Otto lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone attribuito ad Ambrogio) 90. f. 99 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. De sanctis Machabeisinc. Contigit autem septem fratres cum matre sua comprehensos - expl. novissime autem post filios et mater consumpta est Machabaei (septem fratres) mart. : Passiodata liturgica 1 agosto (non indicata)note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio dopo le precedenti, ma diviso a margine in tre. 91. ff. 99-100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 2 agosto (Stefano I)tit. In sancti Stephani pape et martyrisinc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti Stephanus I papa mart. data liturgica 2 agosto (non indicata)note Il testo comprende le prime due lectiones delle tre dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente). 92. f. 100 - Liber pontificalis , cap. 24 (Stefano I)inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII Stephanus I papa mart. data liturgica 2 agosto (non indicata) 93. ff. 100-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 agosto (invenzione di Stefano)tit. In inventione sancti Stephani prothomartyrisinc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. innumera miracula facta sunt de quibus plurima beatus Augustinus in libris de civitate Dei memorat Stephanus diac. protomart. data liturgica 3 agosto (non indicata)note La voce del martirologio occupa le prime sei lectiones ; da f. 101 ne seguono altre tre ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo. 94. ff. 102-105v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.tit. In festo sancte Marie de Nivibusprol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus inc. Tempore quo prefatus Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenius effectibus in ipsa ecclesia exuberant, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Dedicatiodata liturgica 5 agosto (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lezioni, cui dal f. 105 ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda. 95. ff. 105v-106 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277 , Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessorisinc. Beatus Dominicus fratrum predicatorum pater inclitus - expl. hospitem suum hereticum ad fidem catholicam Dei spiritu cooperante convertit Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221 : Vitadata liturgica 4 agosto (non indicata)note Il testo si interrompe prima della sua conclusione normale, riportata nella voce BHL. 96. ff. 106v-107 - Liber pontificalis , cap. 25 (Sisto II)tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapitiinc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV Sixtus II papa mart. data liturgica 6 agosto (non indicata)note Il testo occupa la prima lectio e parte della seconda delle nove complessive; lo segue senza distinzione la passione registrata all'item seguente. 97. ff. 107-108v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto (non indicata) 98. ff. 108v-109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 7 agosto (Donato)tit. In sancti Donati episcopi et martyrisinc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres data liturgica 7 agosto (non indicata)note Il testo è suddiviso in sei lectiones . 99. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdiinc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres data liturgica 8 agosto (non indicata)note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones , le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda. 100. f. 110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 agosto (Romano)tit. In sancti Romani martyrisinc. Rome sancti Romani militis qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. et mox iubente Decio cum fustibus exibitus ac decollatus est Romanus miles Romae martyr m. 258 data liturgica 9 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 101. ff. 110-113v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In festivitate sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Romane episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. gratias tibi ago Domine quia merui ianuas tuas intrare; et hec dicens emisit spiritum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto (non indicata)note Il testo, che occupa sei lectiones , si chiude in corrispondenza degli eventi narrati nella versione edita in Mombritius II, p. 95 l. 26, anche se in diversa forma. Dal f. 111 seguono altri due gruppi di sei, tratti rispettivamente da un sermone e un'omelia attribuiti ad Agostino. 102. f. 113v-115 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 agosto (Tiburzio)tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanneinc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Chromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti Tiburtius Romae mart. data liturgica 11 agosto (non indicata) 103. ff. 115v-120 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginisinc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. post te trahas ad gaudium et gloriam sempiternam, quo nos perducat rex noster et dux Christus Iesus crucifixus cui cum Patre et Spiritu Sancto est omnis honor et gloria per infinita saecula saeculorum Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253 : Vitadata liturgica 12 agosto (non indicata)note La numerazione delle lezioni è apposta da due mani, sfasate tra loro ma sempre per un totale di nove. 104. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 13 agosto (Ippolito)tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et Cassianiinc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. in campo eodem iuxta nimphas ad latus agri Verani ydus augusti Hippolytus Romanus presb. data liturgica 13 agosto (non indicata)note La voce è suddivisa in tre lectiones . 105. f. 121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 13 agosto (Concordia)tit. In sancte Concordieinc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris Concordia Romae mart. data liturgica 13 agosto (non indicata)note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta. 106. f. 121r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 agosto (Eusebio)tit. In sancti Eusebii presbyteri et confessorisinc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente tunc Liberio Eusebius Romanus presbyter saec. IV data liturgica 14 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 107. ff. 121v-127v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis sermo sancti Hieronymi presbyteriinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. ubi post labores et erumpnas felix et suavis refectio animarum Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto (non indicata)note L'estratto dall'opera, che si conclude entro il par. IV (= PL 30,126B), occupa un primo gruppo di nove lectiones , cui ne seguono (rispettivamente dai ff. 124 e 125v) sei e di nuovo nove tratte da due omelie attribuite ad Agostino. 108. ff. 127v-139tit. Cicli di sei lectiones per i cinque giorni infra hebdomadam (da un sermone attribuito a Gerolamo) 109. f. 139r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 18 agosto (Agapito)tit. In sancti Agapiti martyrisinc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. data liturgica 18 agosto (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 110. ff. 139v-143 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334 , Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. Vita beati Ludovici episcopi et confessorisinc. Iohannes episcopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Sol oriens in mundo - expl. misericorditer relaxamus. Datum Avinione VII idus aprilis pontificatus nostri anno primo Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca. data liturgica 19 agosto (non indicata)note Il testo si estende per tre cicli di nove lezioni (misura eccezionale comune ad un altro minorita, Antonio da Padova, a ulteriore conferma dell'origine francescana della raccolta). 111. f. 143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 agosto (Timoteo)tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Simphorianiinc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in historia sancti Silvestri Timotheus Romae mart. data liturgica 22 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 112. f. 143r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.tit. In sancti Bartholomei apostoliinc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agosto (non indicata)note Il testo, abbreviazione della passio con il prologo che abitualmente la precede, occupa tre lectiones . La data cui è associato Bartolomeo nei leggendari di quest'area oscilla tra il 24 e il 25 agosto: poiché per il 25 è presente Luigi IX e i due santi non sono associati nella titolatura, probabilmente Bartolomeo si voleva destinato al 24. 113. ff. 143v-145 - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Ludovici regis Francoruminc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. que ad presens opportune recitari non possunt Ludovicus IX Francorum rex : Vitadata liturgica 25 agosto (non indicata)note La voce BHL fa riferimento proprio a questo manoscritto. 114. f. 145 - Liber pontificalis , cap. 19 (Zefirino)tit. In sancti Zepherini pape et martyrisinc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI Zephyrinus papa data liturgica 26 agosto (non indicata)note Una singola lectio . 115. ff. 145-147 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] , adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessorisinc. In Africa depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Africana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto (non indicata)note Epitome suddivisa in tre lectiones cui ne seguono quattro ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino. 116. ff. 147-148 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 agosto (Ermes)tit. In sancti Hermetis martyrisinc. Natale beatissimi Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quinto mensis septembris sepultus est Hermes Romae mart. data liturgica 28 agosto (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones e riporta la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois. 117. ff. 148-151tit. Nove lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino) 118. f. 151r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 agosto (Sabina)tit. Sancte Sabineinc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi ad Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi Sabina Romae mart. data liturgica 29 agosto (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones (come sempre nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois). 119. ff. 151v-152 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audactiinc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris Felix et Adauctus Romae martyres saec. III data liturgica 30 agosto (non indicata)note Il testo è suddiviso in tre lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio. 120. ff. 152-156vtit. Lectiones per la natività di Marianote Si susseguono prima sei cicli da tre lezioni tratte dal Cantico dei Cantici (per ciascuno dei giorni della settimana), quindi altri sei con le lezioni dalla quarta alla sesta tratte da un sermone attribuito ad Agostino, infine altri tre soli con le lezioni dalla settima alla nona tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo (i tre mancanti sono copiati dopo la lectio riservata ad Adriano). 121. ff. 156v-158v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 8 settembre (Adriano) (= BHL S 3745 d)
tit. Pro sancto Hadrianoinc. Apud Nicomediam natale sancti Hadriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur Christianos - expl. iuxta corpora sanctorum sepulta est kal. decembris. Passio horum martyrum VI idus septembris Hadrianus et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 8 settembre (non indicata)note Il testo è intitolato come lectio IX . 122. ff. 158v-159vtit. Lectiones rimanenti infra octavam note Sono recuperati i tre cicli di lectiones dalla settima alla nona, tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo, che mancavano per completare la serie interrotta per la natività di Maria. 123. f. 159v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyrisinc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart. data liturgica 9 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 124. ff. 159v-160 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 settembre (Proto e Giacinto)tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacinctiinc. Rome via Salaria veteri in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III data liturgica 11 settembre (non indicata)note Una singola lectio , nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois. 125. f. 160r-v - Liber pontificalis , cap. 22 (Cornelio)tit. In exaltatione sancte Crucis sex lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cyprianoinc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies XXX quinque Cornelius papa mart. data liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno. 126. ff. 160v-162 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 settembre (Cipriano)tit. Pro sancto Cyprianoinc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo occupa le lectiones dalla quarta alla nona, malgrado quanto annunciava la rubrica iniziale del gruppo, come spesso accade nel codice legata a una numerazione diversa da quella effettivamente apposta a margine. 127. ff. 162-164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 settembre (esaltazione della Croce)tit. Pro sancta Cruceinc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. in basilica Salvatoris que appellatur Constantiniana osculatur et adoratur Iesus Christus (ss. crucis) data liturgica 14 settembre (non indicata)note Il testo è suddiviso in sei lectiones , cui ne seguono altre tre (dal f. 162v) tratte da un'omelia attribuita ad Agostino. 128. f. 164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 settembre (Nicomede)tit. In sancti Nichomedis martyrisinc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana Nicomedes presb. Romae mart. data liturgica 15 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 129. ff. 164-165 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminianiinc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus ab Offragio et Megasio manserat beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit Lucia et Geminianus Romae mart. data liturgica 16 settembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones , completate dalle tre del successivo numerate da sette a nove. 130. f. 165r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 16 settembre (Eufemia)tit. Pro sancta Euphemiainc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dioclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303 data liturgica 16 settembre (non indicata) 131. ff. 165-167v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Matthei apostoli et evangelisteinc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Partorum undecimo kalendas octobris Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembre (non indicata)note È estratto il solo prologo della passio , suddiviso in tre lezioni; altre tre seguono dal f. 166, tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio. 132. ff. 167v-169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eiusinc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres data liturgica 22 settembre (non indicata) 133. f. 169r-v - Liber pontificalis , cap. 2 (Lino)tit. In sancti Lini pape et martyrisinc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die XIIII kalendarum octobris Linus papa mart. data liturgica 23 settembre (non indicata)note Una singola lectio . 134. ff. 169v-170v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 26 settembre (Cipriano e Giustina)tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustineinc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres data liturgica 26 settembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 135. ff. 170v-171 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 27 settembre (Cosma e Damiano)tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damianiinc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres data liturgica 27 settembre (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 136. ff. 171-174v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 settembre (Michele)tit. In dedicatione sancti Michaelis archangeliinc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur Michael archangelus data liturgica 29 settembre (non indicata)note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I classificata dall'editore Dubois, occupa le prime tre lectiones ; dal f. 172 seguono le altre sei, ricavate rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo. 137. ff. 174v-177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 30 settembre (Gerolamo)tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessorisinc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit Hieronymus Stridonius data liturgica 30 settembre (non indicata)note Il testo occupa le prime sei lectiones del giorno; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso. 138. f. 177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 1 ottobre (Remigio)tit. In sancti Remigii episcopi et confessorisinc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 data liturgica 1 ottobre (non indicata)note Una singola lectio , dalla voce del martirologio nella recensio I. 139. ff. 177v-192 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274 , Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In festo beatissimi patris nostri Francisci confessorisprol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. insigniter demonstravit illustrem inc. Hic nimirum de vallis Spoletane partibus civitate Assisii trahens originem - expl. quo nos introducat per beati patris suffragia inclitus ille salvator et ductor Iesus, cui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta omnis sit laus, honor et gloria in saecula saeculorum Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vitadata liturgica 4 ottobre (non indicata)note Unico nella raccolta, il testo si apre con una miniatura che ritrae Francesco e si estende in tralci lungo l'intero margine superiore e inferiore, ed è suddiviso in lectiones da rubriche interne (secondo la sua struttura originale). Sono distinte sette sezioni, una per ogni giorno dell'ottava (si prescrive di ripetere la prima anche nell'ultimo giorno), ciascuna delle quali comprende nove lectiones . 140. f. 192r-v - Liber pontificalis , cap. 35 (Marco)tit. In sancti Marci papeinc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX Marcus papa data liturgica 7 ottobre (non indicata)note La rubrica iniziale rimanda per i santi Sergio, Bacco, Marcello e Apuleio al commune dei martiri. Marco occupa tre lectiones . 141. f. 192v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleutheriiinc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi, Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III data liturgica 9 ottobre (non indicata)note Una singola lectio . 142. f. 192v - Liber pontificalis , cap. 17 (Callisto)tit. In sancti Calixti pape et martyrispars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 data liturgica 14 ottobre (non indicata)note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio , fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber , con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto. 143. ff. 192v-193 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 14 ottobre (Callisto)inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 data liturgica 14 ottobre (non indicata)note La voce è trascritta quasi integralmente, con omissione dell'ultima frase. 144. f. 193 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In festo sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium viroruminc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt Lucas evangelista data liturgica 18 ottobre (non indicata)note Una prima sezione, non suddivisa in lectiones , coincide con il capitolo di Gerolamo; è quindi distinto andando a capo il testo che segue. 145. f. 193r-v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre (non indicata) 146. ff. 193v-195 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 21 ottobre (Ilarione)tit. In sancti Ylarionis abbatisinc. Ylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad Austrum situs est - expl. ut delibutum unguento putaretur Hilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata) 147. ff. 195-196 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darieinc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre (non indicata)note Il testo, suddiviso in sei lectiones , si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (la forma appare parzialmente rielaborata). 148. f. 196 - Liber pontificalis , cap. 6 (Evaristo)tit. In sancti Evaristi pape et martyrisinc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem Evaristus papa data liturgica 25 ottobre (non indicata)note Una singola lectio . 149. ff. 196-197 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude - Pro sancto Iuda apostoloSimon inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. passus est autem die quinto kalendarum novembris quo etiam die festum beati Iude coapostoli eius simili honore celebratur Iudas inc. Iudas qui interpretatus confessor Iacobi frater - expl. in Erintho Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata)note Il testo, che occupa sei lectiones , è spezzato con una titolatura propria per Giuda al f. 196v. 150. ff. 197-200vtit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino) 151. ff. 200v-201v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre (non indicata) 152. ff. 201v-202v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quatuor coronatoruminc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre (non indicata)note Il testo, in sei lectiones , appare una versione abbreviata della passione indicata. 153. ff. 202v-203 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 9 novembre (Teodoro)tit. In sancti Theodori martyrisinc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. data liturgica 9 novembre (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 154. ff. 203-204v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessorisinc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. cui prestitum sit ne inermis ad prelium micteretur Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo, che costituisce le prime lectiones delle nove riservate a Martino, si arresta con il cap. 4 par. 7 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 23 nell'edizione Smit). 155. ff. 204v-205v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistola 156. ff. 205v-206v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. audiunt psallentium chorum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo segue senza distinzione il precedente ed è a sua volta indistinto dal successivo. La prima parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= PL 71, 919B o MGH Scriptores rerum Merovingicarum I, 2, p. 140 l. 23). 157. ff. 206v-207 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti duo computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note La seconda parte (come nel ms. Edili 147) si apre con una versione rielaborata del testo consueto. 158. f. 207r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 11 novembre (Menna)tit. Pro sancto Menna martyreinc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur Mennas Aegyptius in Phrygia martyr data liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo è numerato dalla rubrica come nona lectio , anche se di fatto la sezione su Martino era già suddivisa in nove marginalmente e questa stessa lo è in tre. 159. ff. 207v-209 - Liber pontificalis , cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyrisinc. Martinus de civitate Tudertina provincia Tuscie - expl. depositus die decimo septimo mensis septembris Martinus I papa m. 655 data liturgica 12 novembre (non indicata)note Il capitolo occupa sei lectiones . 160. ff. 209-211v - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabethinc. Beata Helisabeth filia regis Ungarorum in palatio et purpura nobiliter educata - expl. ut plenius in posterum desiderium adimpleat collium eternorum Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231 : Vitadata liturgica 19 novembre (non indicata)note Versione della vita che si ritrova, interrotta in diversi punti, anche nei due lezionari Aed. 147 e Pl. 20. 5. 161. f. 211v - Liber pontificalis , cap. 19 (Ponziano)tit. In sancti Pontiani pape et martyrisinc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI Pontianus papa mart. data liturgica 19 novembre (non indicata)note Una singola lectio . 162. ff. 211v-213v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyrisinc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembre (non indicata) 163. f. 213v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 5 (Clemente)tit. In sancti Clementis pape et martyris Ieronimus in libro illustrium viroruminc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit Clemens I papa saec. I data liturgica 23 novembre (non indicata)note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle nove lectiones riservate al santo; la seconda, tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente), è numerata fin dall'origine e così la terza, che al suo interno è poi ripartita a margine fino al numero di nove. 164. ff. 213v-214 - Liber pontificalis , cap. 4 (Clemente)inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII Clemens I papa saec. I data liturgica 23 novembre (non indicata) 165. ff. 214-216 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
inc. Quartus Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi laus Deo cum omni pace et laudatur et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre (non indicata) 166. ff. 216-217v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 24 novembre (Crisogono)tit. In sancti Grisogoni martyrisinc. Rome natale sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum Chrysogonus Aquileiae mart. data liturgica 24 novembre (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 167. ff. 217v-219v - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. tit. In sancte Katherine virginis et martyrisinc. Regnante Maxentio Maximiani filio in urbe Alexandrie erat puella quedam annorum decem et octo - expl. agnosce creatorem tuum pro cuius amore laboriosum subisti conflictum, constans esto Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 novembre (non indicata)note Versione non identificabile con alcuna voce BHL. L'ultimo foglio è lasciato per metà vuoto: forse la copia, che giunge precisamente alla fine della prima colonna, fu interrotta accidentalmente. 168. ff. 220-258v , mutilotit. Commune sanctorum note La perdita finale cade nella seconda lectio del sermone per il natale virginum .
bibliografia
Bandini, Leopoldina , I , 591-608
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.1
sec. XII secondo quarto; orig. Firenze, zona di
I. ff. 317 Leggendario (30 novembre - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni segni d'uso Due diverse mani corredano a margine i testi di rimandi incrociati e di indicazioni dei santi 'minori' presenti nelle passioni collettive. note I ff. 1-8 sono di restauro, poco più tardo. 1. ff. 1-3 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. Passio sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est autem venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam civitatem Patrarum die pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembrenote Prologo e testo non sono distinti. 2. ff. 3-5v - Vita sancti Dalmatii in Pedemonte mart. (= BHL 2082)
prol.tit. Vita sancti Dalmatiiprol. inc. Dum sancta Domini pietas et celeste auxilii beatissimorum apostolorum martyrum et confessorum - expl. credentes et baptizantes in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti inc. Ista vero audiens atque impleta fuisse intellegens - expl. et mihi pro presumptione det veniam, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Dalmatius in Pedemonte mart. : Vitadata liturgica 5 dicembre (non indicata)note Prologo indistinto dal testo. 3. ff. 5v-11 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.tit. Natale sancti Nicholaiprol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Aytafala - expl. remearunt ad propria item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Le diverse parti non sono distinte. 4. ff. 11-17 - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.tit. Vita sancti Ambrosiiprol. inc. Ortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium evasisse supplicium Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre 5. ff. 17-18v - Coronatus notarius saec. VIII , Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9007)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenonisprol. inc. Olim peritissimorum virorum disciplinabilis mos extitit - expl. vel scriptis vel faminibus ediscere valuimus disseramus inc. In diebus imperatoris Gallieni qui per successiones cesarum vigesimus septimus - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum carmen inc. Pontificum splendor, iustorum norma bonorum - expl. illius munda crimina nostra prece Zeno Veronensis ep. : Vitadata liturgica 8 dicembrenote Il carme che accompagna il testo (composto da dieci distici elegiaci) si trova anche nel ms. Edili 139. 6. ff. 18v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi et confessorisinc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cuius est honor et gloria per omnia saecula saeculorum Syrus Ticinensis episcopus saec. IV : Vitadata liturgica 9 dicembre 7. ff. 21v-22v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginisinc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent et nunc et semper et quousque mundus iste steterit Lucia virgo Syracusis mart. : Passiodata liturgica 13 dicembre 8. ff. 23-27v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoliinc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Thomas apostolus : Passiodata liturgica 21 dicembrenote Per una svista la titolatura riporta la data: XII kal. oct., evidentemente da intendersi ian . 9. ff. 27v-36tit. Lettura da Isaia e tre sermoni attribuiti a Leone per Natale e quattro sermoni attribuiti ad Agostino per S. Stefano 10. ff. 36-37v - Augustinus Aurelius , De civitate Dei , XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL 7866)
epilogo
tit. Sermo sancti Augustini de miraculis sancti Stephaniinc. Ad aquas Bilitanas episcopo afferente Prolecto martyris gloriosissimi Stephani memoriam - expl. quia et ipsi martyres idest huius fidei testes fuerunt Stephanus diac. protomart. : Miraculadata liturgica 26 dicembre 11. ff. 37v-41v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.tit. Vita sancti Iohannis apostoli et evangelisteprol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. et ad Dominum de hac luce migraverit explicemus inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. liberabantur omnes et precum suarum consecuntur effectum Iohannes apostolus sec. I : Vitadata liturgica 27 dicembrenote Prologo indistinto dal testo, anche se una nota marginale segnala il punto di passaggio e rimanda all'altra festività del santo in Porta Latina . 12. ff. 41v-42v - Rufinus Aquileiensis , Historia ecclesiastica opus Eusebii Caesariensis; translatio ex graeco , III 23, 1-19 (racconto su Giovanni Evangelista) (= BHL S 4324 b)
tit. Sermo sancti Eusebii episcopi Cesariensis in istoria ecclesiastice ecclesie beati Iohannis apostoliinc. Adhuc apud Asiam demorabatur ipse quem ille amabat Dominus Iesus - expl. et trophea invisibilis in eo resurrectionis ostendens Iohannes apostolus sec. I data liturgica 27 dicembre 13. ff. 42v-44vtit. Quattro sermoni per la festa degl'Innocenti (il primo attribuito a Leone, il quarto ad Agostino) 14. ff. 44v-61 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 e 7736 [claus.])
prol.tit. Natale sancti Silvestri papeprol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accipit palmam liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kalendarum ianuariarum claus. II inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum Silvester I papa : Vita + miraculadata liturgica 31 dicembrenote Le diverse parti si susseguono senza interruzione. Una diversa mano segnala nel margine a f. 46 la sezione del testo relativa a S. Eufrosino. 15. f. 61r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis confessorisinc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Felix Romanus presbyter saec. III : Passiodata liturgica 14 gennaionote Il testo è preceduto da un rimando, in forma di rubrica, a tre pagine di distanza (ovvero al f. 64) per l'Epifania. 16. ff. 61v-64 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli papeinc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum Marcellus papa et soc. mart. : Passiodata liturgica 16 gennaionote Annotazioni marginali di entrambe le mani attive sul codice: una a f. 62v delimita la passione di Papia e Mauro e poi quella di Ciriaco, l'altra a f. 63v segnala il passaggio su Largo, Smaragdo e Crescenziano. 17. ff. 64-68vtit. Letture da Isaia e cinque sermoni attribuiti a Leone per l'Epifania 18. ff. 69-78v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyrisinc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sebastianus Romae mart. : Passiodata liturgica 20 gennaionote A margine uno dei glossatori delimita la passione di Marcelliano e Marco (f. 69), poi segnala la parte relativa a Policarpo (f. 72); l'altro fa lo stesso per Tiburzio (f. 75). Al f. 78 un'altra mano annota la presenza di Marcelliano e Marco. 19. ff. 78v-81 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginis et martyrisinc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die duodecima kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Agnes Romae virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 21 gennaionote Al f. 80v uno dei glossatori segnala a margine la passione di Emerenziana e in basso rimanda per Papia e Mauro alla leggenda di Marcello, a un segno identificativo che in effetti è apposto al f. 72. 20. ff. 81-83v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.tit. Passio sancti Vincentii martyrisprol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio probitatis inc. In illis diebus cum apud Cesaraugustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritus Sanctus trinus in unitate manet et regnat Deus in saecula saeculorum Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr : Passiodata liturgica 22 gennaio 21. ff. 83v-84v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancte Anastasie [corr. -i]inc. Imperante Domino nostro perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore anno primo - expl. qui te credimus Dominum angelorum et hominum, qui vivis et regnas in saecula saeculorum Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres : Miraculadata liturgica 22 gennaionote La conclusione del testo è anticipata alla fine del par. 7 (p. 238 nell'edizione in «Analecta Bollandiana» 11), con omissione dei quattro che seguivano. Al termine si rimanda per Emerenziana alla legenda di Agnese. 22. ff. 84v-87tit. Epistola ai Galati, per la ricorrenza della Conversione di S. Paolonote A margine uno dei glossatori rinvia per Policarpo alla legenda di Fabiano (ossia quella di Sebastiano); e, sotto, per Papia e Mauro a quella di Marcello. 23. ff. 87-89v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.tit. Vita sancti Geminiani episcopi et confessorisprol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. et pretiosa est in conspectu Domini mors sanctorum eius inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. et ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat inter choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum Geminianus Mutinensis episcopus : Vitadata liturgica 31 gennaionote Il prologo è indistinto dal testo. 24. ff. 89v-93 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopiinc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare Severus Ravennas ep. : Sermodata liturgica 1 febbraio 25. ff. 93-98 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyrisinc. Igitur cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. ob cuius devotionem nos illos devotissime veneramur, cui est cum Patre ac cum Flamine Sancto compar gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum Blasius Sebastenus ep. mart. : Passiodata liturgica 3 febbraionote La prima parte del testo, fino alle parole sollerti ingenio enudare curemus (con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E), è scorporata come prologo, come avviene in altre copie qui censite. 26. ff. 98-101tit. Tre sermoni per la Purificazione della Vergine 27. ff. 101-103 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passio sancte Agathe martyrisinc. Beatissime martyris Agathe que passa est in provincia Sicilie in urbe Catanensium - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberarent Agatha Catanae virgo mart. : Passiodata liturgica 5 febbraio 28. ff. 103-108 - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7516-7517)
tit. Sancte Scholastice virginispars I inc. Lectio sancti evangelii, fratres carissimi - expl. ut sol in regno Patris Dei pars II, prol. inc. His breviter prelibatis, fratres carissimi - expl. et vestre caritati prebeat incrementum inc. Soror namque eius Scholastica omnipotenti Domino - expl. intra cum omnibus tibi creditis in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis famulis, qui vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio 29. ff. 108-109v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martyrisinc. Propheta loquitur: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Sancto Spiritu in inmortalia saecula saeculorum Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr : Passiodata liturgica 14 febbraio 30. ff. 109v-113v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
prol.tit. Passio sanctorum Faustini et Ioviteprol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est inc. Eodem quoque tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum martiarum angelicis provecti manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et gloria, virtus et imperium in cuncta saecula saeculorum Faustinus presb. et Iovita diac. fratres : Passiodata liturgica 15 febbraionote Il prologo è indistinto dal testo. Nel margine inferiore del f. 112v si legge la nota: Andreas dedit tres quaterniones in hoc libro . 31. ff. 113v-116v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca. , Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. Vita sancti Gregorii papeinc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hec etiam ipse promereri epil. inc. Ipsa breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sint - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 : Vitadata liturgica 12 marzonote L'epilogo non è distinto dal resto del testo. Nel margine inferiore del f. 114 il glossatore rimanda per Ciriaco alla legenda di Marcellino, dove si trova la croce da lui apposta. Analogo rimando si trova nel margine del f. 116v. 32. ff. 116v-126v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatisinc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. illa plus potuit que amplius amavit Benedictus Casinensis abbas m. 543 : Vitadata liturgica 21 marzonote Il testo si interrompe nel cap. 33 (ed. Moricca, p. 127 ll. 17-18). Nel margine dell'ultima pagina si rimanda per Tiburzio, Valeriano e Massimo (26 aprile) alla passione di Cecilia alla fine del manoscritto. 33. ff. 127-131v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970 , Passio sancti Georgii (= BHL S 3393 b)
prol.tit. Passio sancti Georgii martyrisprol. inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque inluminare dignatus est - expl. ceperunt crudeliter exercere quod inchoatum habuerant inc. Anno igitur ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo - expl. migravit ad Dominum vigesimatertia die mensis aprilis, qui scribitur nona kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile 34. ff. 131v-132v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangelisteinc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli per totum orbem terrarum - expl. iuxta Hebreos autem XVI, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile 35. ff. 132v-133 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalisinc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitalis in civitate Ravennantium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 aprile 36. ff. 133v-134 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.tit. Passionem sancti Philippi apostoliprol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggionote Il prologo è indistinto dal testo. 37. f. 134r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia Dominus noster Iesus Christus est filius Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio 38. ff. 134v-137 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Exultatio sancte Crucisinc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile Dei magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 1 maggio 39. ff. 137-138 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 40. ff. 138-140 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.tit. Passio sanctorum Nerei et Achilleiprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 41. ff. 140-141 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Panchratiiinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 42. f. 141r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sanctarum virginum Petronille et Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggio 43. f. 141v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi Nicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il testo segue senza soluzione di continuità il precedente, come sempre nei codici qui censiti. 44. ff. 141v-145v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049 , Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol., carmen tit. Natale sancti Zenobiicarmen inc. Pectoris hec vestri portu requiescere gestit / pagina, vir splendens, que te sine fluctuat esse prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabilissimi fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunias ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggionote Al testo sono premessi i due esametri riportati, in modulo piccolissimo (= Schaller - Köngsen n° 11806). Per una svista nella titolatura la data indicata sarebbe III kal. iun. , facilmente correggibile in VIII . 45. ff. 145v-148 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL S 6956 b)
tit. Passio sancti Proculi martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. et ibi foras muros civitatis non longe ab urbe capite sunt truncati Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugnonote Come spesso si riscontra, la passione collettiva è intitolata al solo Proculo. Rispetto all'explicit registrato in BHL, manca qui la data del martirio in chiusura. 46. ff. 148-149v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 47. ff. 149v-151v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Natale sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 48. ff. 151v-156v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Vitiprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote In margine al f. 156v uno dei glossatori rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della passione di Fabiano e Sebastiano, dove ha apposto una croce in corrispondenza della parte in questione. 49. ff. 156v-157v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo. 50. ff. 157v-160tit. Due sermoni per la natività di Giovanni Battista 51. ff. 160v-161v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 52. ff. 161v-162v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantina - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 53. ff. 162v-167 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno 54. ff. 167-168 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Acta sanctorum apostolorum Petri et Pauliaddit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note La frase iniziale è copiata in carattere semionciale tra la passione precedente e questa, andando a capo a entrambi gli estremi (senza dunque legarsi graficamente più all'una che all'altra). L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. 55. ff. 168-171v - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 56. ff. 171v-172v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 57. ff. 172v-176 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sanctorum martyrum Romuli, Marchitiani, Charissimi et Crescentiiinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglio 58. f. 176r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum septem fratruminc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 59. ff. 176v-178 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 11 luglionote La data, come in altri leggendari qui descritti, è anticipata di un giorno. 60. ff. 178-180 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Vita et ambulantia viri Dei nomine Alexisinc. Fuit vir magnus et nobilis Euphemianus nomine dives valde - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Iesum Christum Filium tuum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio 61. ff. 180-183 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio 62. ff. 183-185 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoliinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio 63. ff. 185v-187 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 64. f. 187 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 65. f. 187r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicisinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 66. ff. 187v-188v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decima kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre nei codici laurenziani, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti. 67. ff. 188v-189v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xistum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote La sezione si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL, incorporando la prima frase della parte relativa a Sisto. 68. ff. 189v-193 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 69. ff. 193-194v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. De miraculis de inventione corporis beati Stephani proto martyrisinc. Factum est cum esset reconditum corpus sancti Stephani protomartyris Ierosolymis - expl. sanitates autem et virtutes facte sunt super infirmos in diebus illis, in gloria Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 70. ff. 194v-195v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sancti Xisti pape et martyrisinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agosto 71. ff. 195v-197 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyrisinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto 72. ff. 197-199 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyrisinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Nel margine inferiore dell'ultima pagina un glossatore rimanda per Tiburzio all'interno della leggenda di Cecilia. 73. ff. 199-200v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Hippolyti martyrisinc. Sanctus Hippolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 74. ff. 200v-201 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassianiinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. piam animam creatori suo reddit ad coronam Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Come nel ms. Edili 135, sono copiate di seguito come un unico testo tre passiones riferite a due diversi santi omonimi. In questa è omessa l'ultima frase. 75. f. 201r-v - Prudentius , Peristephanon , carme IX (passione di Cassiano) (= BHL 1625)
inc. Silla forum statuit Cornelius, hoc Itali urbe vocant ab ipso conditoris - expl. ista est Cassiani gloria suggere Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il carme è interrotto ai vv. 94-95 sui 106 che lo compongono (cfr. l'edizione di Cunningham, p. 329). Indistinto dal testo precedente e dal seguente. 76. f. 201v - Passio sancti Cassiani Tingi in Mauritania mart. (= BHL 1636)
inc. Tunc beatissimus Cassianus Aurelio Agricolano agente vice prefectorum - expl. eisdemque sententiis quibus sanctus Marcellus triumphum optinere meruit martyrii Cassianus Tingi in Mauritania martyr saec. III : Passiodata liturgica 13 agostonote Questo Cassiano è venerato il 3 dicembre, ma ovviamente l'accorpamento con il dossier sull'omonimo italiano fa sì che il testo vada riferito alla data di quest'ultimo. 77. ff. 201v-202 - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 78. ff. 202-210 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione sancte Marieinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 79. ff. 210-214vtit. Quattro sermoni per l'Assunzione, attribuiti il primo a Giovanni Cristostomo, i due seguenti a Leone, anonimo l'ultimo 80. ff. 215-216 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 81. ff. 216-218v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 24 agostonote Anticipato di un giorno rispetto alla data consueta, come in molti altri dei codici qui censiti. 82. ff. 218v-219v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3320)
tit. Passio sancti Genesiiinc. Imperante Dioclitiano cum cessassent per annos quattuor ecclesie omnes episcopi - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quarto consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 83. ff. 219v-221 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (= BHL 276)
prol.tit. Passio sancti Alexandriprol. inc. Cum omnium beatorum Christi martyrum merito bella victricia atque insignes triumphos mentis devotione dicentes imaque veneratione recolimus - expl. cum ad Christi gratiam eius pia certamina noverimus inc. Tempore itaque Maximiani Caesaris exardescente diabolo contra catholicam fidem facta est persecutio magna - expl. in quo loco semper Dominus meritis beati martyris exoratus ostendit prodigia et vota supplicum complet, qui vivit in Trinitate Deus unus per omnia saecula saeculorum Alexander Bergomi martyr m. 303 : Passiodata liturgica 26 agostonote Il prologo non è distinto dal testo. 84. ff. 221-226 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
prol.tit. Natale sancti Augustini episcopi actus et vita eiusinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto 85. f. 226r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 m)
tit. Passio sancti Iohannis Baptisteinc. Quintodecimo anno Tiberii Caesaris in quo quartus erat Pilati procurationis annus - expl. passus est autem beatus Iohannes Baptista et precursor Domini nostri Iesu Christi quarto kal. septembris, ipso Domino nostro Iesu Christo regnante cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 86. ff. 226v-227 - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4289 r)
tit. Item unde suprainc. Beatus igitur Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis - expl. et Domino gratias de suis beneficiis multo latius agerent, qui vivit et regnat Deus cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum Iohannes Baptista : Passiodata liturgica 29 agosto 87. f. 227r-v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembre 88. ff. 227v-228v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cyprianiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kal. septembris Carthagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembre 89. ff. 228v-230 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembre 90. ff. 230-233v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma saeva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die XVI kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cuius est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 91. ff. 233-237v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Matthei apostoli et evangelisteprol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine succurrunt inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Artafax apud Ethiopas - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui prius sermone hebreo scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Artafax illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote Il prologo è indistinto dal testo. 92. ff. 238-240v - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
tit. Passio sanctorum martyrum Mauricii, Exsuperii, Candidi, Innocentii, Victoris et sociorum eorum que facta est sub persecutoribus Diocletiano et Maximianoinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote In realtà la data indicata è kal. oct. , ma poiché si prosegue regolarmente con gli ultimi giorni di settembre si tratta certamente di una banale omissione del numero X iniziale. 93. ff. 240v-242v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1971)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas venire contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. in civitate Egea V kal. octobris, agente Lisio preside, imperantibus Dioclitiano et Maximiano, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembre 94. ff. 242v-244 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., additamentum tit. Dedicatio beati Michahelis archangeliprol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia appositus indicat inc. Erat in ea civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro Michael archangelus : Apparitiodata liturgica 29 settembrenote Il testo è scandito da titolature interne, come in altri codici descritti: De inventione basilice , De victoria sancti Michahelis e Dedicatio basilice Michahelis . 95. ff. 244-247v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita vel obitus beati Hieronimi presbyteriinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote Come in altri codici laurenziani, la prima parte del testo (fino alle parole: compendiosa brevitate poterunt scire ) è distinta come prologo. 96. ff. 248-253v - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita vel actus sancti Remigii Remensisvita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Dum Remigii corpus sanctissimum deferetur ad sepulturam - expl. et pro universa civitate Iherusalem. Octingentesimo quinquagesimo primo cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice nonagentesimo quinquagesimo nuper adhuc ampliata ipsa ecclesia - expl. omisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime clareret - expl. cum omni gaudio celebremus Dei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia saecula in eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 251v, dove si inserisce il titolo Miraculum de translatione , 252v e 253). 97. ff. 253v-255 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyrisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum illa quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobre 98. f. 255r-v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domniniinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobre 99. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
epilogo
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. cotidie virtutum insignia declarantur epil. inc. Quis enim sermo vel qui lingua - expl. septimo idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobre 100. ff. 258-260v - Laudatio sancti Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2187)
tit. Item sermo eiusdeminc. Sanctam atque gloriosam et omni veneratione colendam beatissimi patris nostri atque pastoris sanctissimi Dionysii - expl. beatorum patrum nostrorum martyrum precibus foveamur, ista ipso concedente aeterni Filio Patris, qui cum ipso et Spiritu Sancto vivit et regnat nunc et per inmortalia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Laudatiodata liturgica 9 ottobre 101. ff. 260v-263 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Callixtiinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum in eadem civitate sub die quartadecima kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobre 102. ff. 263-266 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galliinc. Cum perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hiberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote L'explicit corrisponde al cap. XI del libro I dell'opera (= PL 114,988A), come in altre copie qui descritte. Suddivisione in nove sezioni. 103. ff. 266-268v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. Natale sancti Luce apostoli et evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per universa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobre 104. ff. 268v-270 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. a Christianis reconditum est corpus eius octavo kalendas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium, virtus et potestas in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobre 105. ff. 270-274v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeprol. inc. Simon zelotes qui interpretatur zelus - expl. cuius festivitas celebratur quinta kalendas novembris inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui credentes in Dominum Iesum Christum illic meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobrenote L'appendice non è distinta dal testo. 106. ff. 274v-276v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit - expl. ubi orationes eorum efflorent usque in hodiernum diem, regnante Domino Iesu Christo nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote A margine della conclusione uno dei glossatori rimanda per Eufrosino alla leggenda di Silvestro, e l'altro aggiunge l'indicazione del foglio (il terzo) all'interno di essa. 107. ff. 276v-277v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembre 108. ff. 277v-278v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
tit. Passio sancte Domitilleinc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcofago novo simul condiens in profundo terre in foro sepelivit Domitilla (Flavia) : Passiodata liturgica 8 novembrenote La data liturgica consueta è il 12 maggio, ma questa collocazione nei primi giorni di novembre, tra il 2 e l'8, si riscontra anche nei mss. Aed. 132, Mugellano 13 e Pl. 30 sin. 4. 109. ff. 278v-282 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum quatuor coronatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembre 110. ff. 282-284 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximinus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembre 111. ff. 284-292 - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.tit. Vita sancti Martiniprol. inc. Plerique mortales studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre 112. f. 292r-v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembrenote Il testo va a capo rispetto al precedente, come un normale paragrafo tra gli altri. 113. ff. 292v-293 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi pars II inc. Igitur si quis requirit cur post transitum Glaciani episcopi - expl. usque ad transitum sancti Martini anni CCCCXII Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Di nuovo, il testo è impaginato come se si trattasse di altri paragrafi di un'unica opera. 114. ff. 293-294 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Erat namque tempore beatus Ambrosius - expl. paradisus tenet letus cum sanctis item IV inc. Opere pretium est enim etiam illud inserere lectioni - expl. aut certe factum cognovimus silere non quivimus Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembrenote Le ultime due sezioni sono dotate di titolatura propria: rispettivamente Item sermo sancti Ambrosii de eiusdem transitu e Item quando corpus eius translatum est . 115. ff. 294-295 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britiiinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre 116. f. 295r-v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 b)
tit. Actus vel miraculum sancti Fridianiinc. Sanctus igitur et beatissimus Fridianus Dei sapientia repletus - expl. ubi nunc usque hodie fulgent eius mirabilia ad laudem et sui nominis gloriam Dominus ostendere dignatus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et potestas in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembre 117. ff. 295v-302 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Cuius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Al f. 299 a margine è segnalata la parte con la passione di Tiburzio, Valeriano e Massimo. 118. ff. 302v-304v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. in civitate Cersona provincie Licie die nona kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 119. ff. 304v-305v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. De puero per totum annum sub aqua vivo conservato a sancto Clementeprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem urbis Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembre 120. ff. 305v-307v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur siquis voluerit studiose perquirere - expl. ut hostis incipiat te timere inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. et conditus est in loculo a sancto Zoilo presbytero V kal. earumdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote L'epilogo non è distinto dal testo. 121. ff. 307v-308 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Natale sancti Prosperiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo presenta una grave lacuna interna dovuta alla perdita del bifolio centrale del quaternione, tra gli attuali ff. 307v e 308. Poiché di seguito si ripete esattamente la stessa omelia (di mano del copista, dunque per una svista originaria), si può ipotizzare che il bifolio sia stato volontariamente eliminato, per ridurre al minimo la duplicazione. 122. ff. 308-311v - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il testo è questa volta integro. Nella tabula iniziale compilata sul II foglio di guardia esso fu registrato una sola volta, con il numero di pagina (307) della sua prima comparsa. 123. ff. 311v-314v - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
tit. Vita sancti Gaudentiiinc. Beatus igitur Gaudentius Yporediensis urbis regionis Hispirie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur, cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitadata liturgica 27 novembrenote La data (in alternanza con il 26) appartiene in realtà a Gaudenzio Campano venerato a Fiesole, mentre il Novarese è ricordato il 22 gennaio; lo stesso spostamento si riscontra in altri codici qui descritti. 124. ff. 314v-317v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi martyrisinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembrenote Parte della colonna sinistra e la destra restano vuote. Un'altra mano comincia un nuovo testo, ma si interrompe alle prime parole: In sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis. [questa prima parte in forma di rubrica] Sanctorum martirum Cypriani et Iustine virginis qui passi sunt .
bibliografia
Diventare Santo , 212; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni , xvii; Bandini, Catalogus , I , 581-96; Berg, Studies , 241
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.3
Segmento di leggendario (1 maggio - 28 agosto), di origine lucchese
sec. XII terzo quarto; orig. Lucca La composizione del santorale suggerisce l'origine lucchese della raccolta.
I. ff. 176 , mutilo Leggendario (1 maggio - 28 agosto)ordinamento Per circulum anni 1. f. 1r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6814)
tit. Prologus in passione sancti Philippilaudatio inc. Philippus qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalis kalendas maii celebratur inc. Post ascensionem Domini et salvatoris Philippus apostolus per annos viginti instanter predicavit - expl. ubi prestantur populo beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in Domino Iesu Christo, cui est honor et potestas per infinita saecula saeculorum Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata) 2. ff. 1v-3 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - BHL S 4096 b)
prol.tit. Prologus in passione sancti Iacobi apostoli Christiprol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. ordinatio vero sexto kalendas ianuarias inc. Iacobus qui dicebatur frater Domini qui et Iustus cognominatus est ab antiquis - expl. quoniam ipsorum est regnum celorum, ipso adiuvante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Iacobus Minor apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata) 3. ff. 3-4v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. Passio sancti Sigismundi regis et martyrisinc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias Ausoniamque regebat - expl. passus est autem sanctus Sigismundus rex et martyr sexto nonas maii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sigismundus Burgundionum rex mart. : Passiodata liturgica 2 maggionote Il testo è posticipato di un giorno rispetto alla sua data consueta e suddiviso in nove lectiones . 4. ff. 4v-8 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theodoliinc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram Alexander sedit - expl. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonarum maiarum, auxiliante atque protegente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per inmortalia saecula saeculorum Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres : Passiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 5. ff. 8-11 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4169 n [inc.] e BHL 4169 [expl.])
tit. Tractatus inventionis sancte Crucisinc. Anno ducentesimo trigesimo sexto a destructione templi et eversione Ierusalem a Vespasiano et Tito filio eius - expl. accipiant partem cum genitrice Maria matre Domini nostri ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 3 maggio (non indicata) 6. ff. 11-13v - Legenda sancti Senesii mart. (= BHL 7576)
tit. Passio sancti Senesii martyrisinc. Dum sevissimorum paganorum iniqua persecutio Christi milites atque servos diversis suppliciis exacerbaret - expl. et Lucana civitas per meritis eiusdem protegitur atque defenditur, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum Senesius (Sinesius, Genesius) martyr : Vitadata liturgica 4 maggionote Il testo è suddiviso in nove capoversi, evidentemente intesi come lectiones . Segue un rimando per la leggenda di Michele. 7. ff. 13v-15 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordiani martyrisinc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum Gordianus et Epimachus mart. : Passiodata liturgica 10 maggio 8. ff. 15-20 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL 1748 [inc.] e 1479 [expl.])
tit. Passio sancte Christine virginisinc. Erat quedam sacra et sancta puella de Tyro nomine Christina - expl. consummata est autem sancta Christina octavo kalendas augustas in civitate Tyro, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III : Passiodata liturgica 10 maggio 9. ff. 20-23 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei - Rescripta Marcelli ad Nereum et Achilleumprol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo tit. finale Explicit de apostoli Petri veritateNereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote La parte di Marcello è distinta con una propria titolatura (f. 22v). 10. f. 23r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. De obitu Petronille et de passione Feliculeinc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 12 maggionote Come sempre, il testo è seguito senza soluzione di continuità dalla parte relativa a Nicomede. 11. f. 23v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi tit. finale Expliciunt rescripta missa ad Nereum et AchilleumNicomedes presb. Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 12. ff. 23v-24 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione eoruminc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum quarto idus madii Nereus, Achilleus et soc. mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 13. f. 24r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta scripta Marcellus germanum suum ad insulam misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem Maro, Eutyches et Victorinus mart. : Passiodata liturgica 12 maggionote Il testo segue senza distinzione il precedente. 14. ff. 24v-25 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Pancratius Romae mart. : Passiodata liturgica 12 maggio 15. ff. 25-27 - Vita sancti Theodori Lucensis ep. (= BHL 8087)
tit. Vita sancti Theodori episcopi et confessorisinc. Sancti Theodori confessoris atque pontificis hodierne festivitatis memorie traditur - expl. eius intercedentibus meritis omnium piaminum squalore mereamur purgari, quod ipse prestare dignetur qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Theodorus Lucensis ep. : Vitadata liturgica 19 maggio (non indicata) 16. ff. 27-29v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum [auctore Blideranno] (= BHL 4606)
tit. Natale sanctorum Iusti et Clementisinc. Ad honorem sancte et individue Trinitatis loquendum est de duobus viris - expl. migraverunt de hoc caduco et infido seculo, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per infinita saecula saeculorum Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V : Vitadata liturgica 5 giugno (non indicata)note Si indica qui tra le date del culto dei due santi la più vicina a questa collocazione nella serie della raccolta. 17. ff. 29v-30v - Passio sanctae Iuliae v. in Corsica mart. (= BHL 4516)
prol.tit. Prologus sancte Iulie virginisprol. inc. Scriptum est, fratres carissimi: Narrabunt ea filiis suis - expl. totam provinciam consecravit inc. In illo tempore cum civitas Carthago capta fuisset - expl. ubi florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iulia virgo in Corsica mart. : Passiodata liturgica 22 maggio 18. ff. 30v-42v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape Romane urbisitem I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima prosapia ortus est - expl. cantantes et funeris exequiis persolventes Domino psallebant item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. ad quorum venerabiles sepulturas multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum Urbanus I papa : Passiodata liturgica 25 maggio (non indicata)note Le due parti sono distinte andando a capo. Tra questo testo e il successivo è inserito il solo inizio della passione di Petronilla (in effetti ricordata il 30 o 31 maggio, anche se spesso anticipata come qui nel gruppo di Nereo e Achilleo al 12), con uno spazio vuoto destinato al titolo e il rimando: Require retro in legenda sanctorum Nerei et Archilei in rescriptis Marcelli . 19. ff. 42v-44v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno 20. ff. 44v-47 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno 21. ff. 47-49v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL 986)
prol.,
epilogo
tit. Vita beati Barnabe apostoliprol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. fida relatione pandere curamus inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex septuaginta duobus discipulis Domini salvatoris - expl. sensum magis quam verba sequentes fideliter declaremus Barnabas apostolus : Vita + passiodata liturgica 11 giugnonote Il prologo è indistinto dal testo. 22. ff. 49v-51 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio beatissimi Barnabe apostoli de greco in latino translatum est per Iohannem qui et Marcus vocaturinc. Iohannes igitur qui et Marcus dicitur, famulus Domini Iesu Christi - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Barnabas apostolus : Vitadata liturgica 11 giugno 23. ff. 51-56v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.tit. Passio sancti Viti martyrisprol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. : Passiodata liturgica 15 giugnonote In margine alla fine una nota rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della leggenda di Sebastiano, indicando gli estremi testuali della sezione a loro relativa. 24. ff. 56v-57v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugnonote Prologo indistinto dal testo. Nella titolatura le parole sanctorum martyrum sono state erase. 25. ff. 57v-60v - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita sancti Pauliniep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrarent inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali opido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono Paulinus Nolanus ep. : Epistoladata liturgica 22 giugnonote Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta da Dialogi III 1 (= BHL 6560; cfr. il ms. Edili 134). 26. ff. 60v-65tit. Cinque sermoni per la natività del Battista, attribuiti i primi tre ad Agostino, gli altri ad Ambrogio 27. ff. 65-66v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum martyrum Iohannis et Pauliinc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 28. ff. 66v-67 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de obitu eoruminc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gallicanus, Iohannes et Paulus mart. : Passiodata liturgica 26 giugno 29. ff. 67-68 - Liber pontificalis , cap. 105 (Leone IV)tit. Vita sancti Leonis papeinc. Leo natione Romanus ex patre Amaldo sedit annos VIII menses III dies VI - expl. cum effigie hominis gerentis in capite gemmas praxinas quintas Leo IV papa : Vitadata liturgica 28 giugno (non indicata)note La data propria di questo pontefice sarebbe il 17 luglio, ma è evidente dalla posizione nella raccolta che si intendeva destinare il testo al 28 giugno, data dell'omonimo Leone II. Si riporta solo la prima parte del testo, fino a p. 108 ll. 5-7 dell'edizione Duchesne, vol. II. 30. ff. 68-69tit. Sermone in lode di Leone papa 31. ff. 69-74v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol. I] - 6573 [prol. II] - 6657)
prol.tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliprol. I inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur prol. II inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus caput truncatus ibique sepultus est inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata) 32. ff. 74v-81 - Linus papa pseudo , Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.tit. Vita vel actus sive passio beati Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo papa Romane urbis - Passio sancti Petri apostolipars. I, prol. inc. Licet plurima de apostolicis signis sacra evangeliorum - expl. sumamus exordium inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. tunc et Paulus apostolus Romam veniens Christum Dominum predicabat pars II, prol. inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur inc. Tempore igitur Neronis cesaris erant Rome salutiferi doctores Christianorum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Domini Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum Petrus apostolus : Vita + passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note La narrazione è divisa in due parti presentate come testi a sé stanti (tanto che alla seconda è premesso un prologo, che ripete quello già copiato con la passione comune a Paolo); il punto della spezzatura (f. 78v, dove si trova il secondo titolo) corrisponde a Mombritius II, p. 362 ll. 57-8. La BHL al n° 6666 registra la seconda parte isolata. Le due sezioni sono suddivise rispettivamente in dodici e sette lectiones non numerate fin dall'origine, cui a margine si aggiungono nel primo caso le indicazioni di tre lectiones , nel secondo di nove (le prime tre interne al primo dei sette capoversi). 33. ff. 81-82 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli ex istoria Iosephiaddit. inc. Ego Marcellus servus domini mei Petri apostoli et eiusdem discipulus que vidi scripsi inc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. et ipse et Paulus alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. Come nel caso precedente, il testo è impaginato in sette capoversi non numerati, a margine dei quali vengono aggiunte indicazioni di lectiones (di nuovo nove, dimezzando il primo e il settimo capoverso). 34. ff. 82-85 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.tit. Prologus super passionem sancti Pauli apostoliprol. inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus capite truncatus ibique sepultus est inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 29 giugno (non indicata)note Il prologo ripete il secondo dei due premessi alla passione comune che apre il dossier su Pietro e Paolo. Di nuovo sono aggiunte a margine le indicazioni per nove lectiones . 35. ff. 85v-87tit. Due sermoni per la stessa ricorrenza, il primo attribuito a Leone papa 36. ff. 87v-99v - Vita sancti Martialis Lemovicensis ep. [auctore pseudo Aureliano] (= BHL 5552 - BHL S 5552 b [carmen])
carmen tit. Vita sancti ac beatissimi confessoris Christi Martialis Lemovice urbis primi pontifici - Versus Fortunati in vita sanctissimi Martialis apostoli Christiinc. Predicante Domino nostor Iesu Christo apud Iudeam in tribu Beniamin - expl. mereamur participes adscisci collegio in regnum Domini nostri Iesu Christi, cui est gloria in saecula saeculorum carmen inc. Christe, principium, finis, lux, est via Christus - expl. Christe caput, finisque cluens, pax, lux, via Christe Martialis Lemovicensis ep. : Vitadata liturgica 30 giugnonote I 17 versi che seguono la narrazione (dal f. 99) sono editi proprio sulla base di questo manoscritto in PL 88,115-116, al termine del libro II della miscellanea di opere di Venanzio Fortunato. 37. ff. 99v-100v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglio 38. ff. 100v-101v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Natale sancte Felicitatis cum filiis suisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. contempnentes penas et verbera Christi amici facti sunt in regna caelorum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglio 39. ff. 101v-103 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum martyrum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 12 luglio 40. ff. 103-104 - Epistola de passione Ciryci et Iulittae Tarsi mart. [Theodoro ep. Iconii adscripta] (= BHL 1801)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitteinc. Carissimo et coepiscopo Zosimo Theodorus annuente Deo presul in Domino salutem - expl. sed veritati consentire in Christo Iesu Domino nostro cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et potestas in saecula saeculorum Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart. : Epistoladata liturgica 15 luglio (non indicata)note La data è chiaramente, come in altri leggendari qui descritti, quella bizantina (in luogo del 16 giugno dei martirologi latini). 41. ff. 104-107 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 c)
tit. Vita sancti Alexii confessorisinc. Tempore Arcadii et Honorii imperatorum fuit quidam homo religiosus in urbe Roma - expl. et in quacumque angustia vel tribulatione positi erant eius obtentu liberabantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglio (non indicata)note Mentre l'incipit corrisponde alla voce indicata, l'explicit appare una versione variante del racconto proprio del gruppo 1 delle voci BHL (la sepoltura nel mausoleo, il profumo miracoloso). 42. f. 107r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Magdaleneinc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum Patre eterno et cum Spiritu Sancto idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata) 43. ff. 107v-111v - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollinaris et martyris Christiinc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglio (non indicata) 44. ff. 111v-113v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.tit. Prologus in passionem sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangelisteprol. inc. Iacobus qui interpretatur subplantator - expl. natalis eius celebratur VIII kal. augusti inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglio (non indicata) 45. ff. 113v-116 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL S 1775 b)
tit. Passio sancti Christofori martyrisinc. In illo tempore quo Dagnus rex regnabat in civitate que dicitur Samon - expl. una cum aliis martyribus sociis eius VIII kal. aug. in Samon civitate sub Dagno rege, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglionote Anche se non alla lettera, il testo corrisponde alla voce indicata. 46. ff. 116-120 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (= BHL 6438)
tit. Passio sancti Pantaleoni martyrisinc. In civitate Nicomedia Maximianus imperator multos Christianos persequebatur - expl. in Nicomedia civitate extra murum in villa scilicet cuiusdam Amantis scholastici viri, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Pantaleon Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 26 luglionote La voce BHL rimanda proprio a questo manoscritto per la variante beta dell'explicit . 47. ff. 120-123 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum martyrum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglio 48. f. 123r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis papeinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio (non indicata) 49. ff. 123v-124 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglio 50. ff. 124-125 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam X kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti. 51. ff. 125-126v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. et translata sunt in coemeterio Pontiani ad Ursum pileatum, regnante Domino nostro Iesu Chsristo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria. 52. ff. 126v-130 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani papeinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agosto 53. ff. 130v-132 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sanctorum Stephani protomartyris, Nichomedis et Gamalielis et Abiboninc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. qui periclitanti mundo subvenire dignatus est qui cum Domino nostro Iesu Christo et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agosto 54. ff. 132-133v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Translatio corporis eiusdem sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris Hierosolymis - expl. in quo posuit loculum cum omni cautela ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agostonote Il testo si arresta una frase prima dell'explicit riportato in BHL. 55. ff. 133v-135 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Romam [Lucio archidiac. adscripta] (= BHL 7881 [o 7878 b] - 7879 [addit.] - 7880 [epit.])
additamentum , carmen tit. Item de translatione corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Sanctorum patrocinia ubique locorum summopere veneranda sunt - expl. et eximie orationes ibi florebunt in saecula saeculorum addit. inc. Translatum est beati Stephani Romam pridie nonas maias - expl. quod adnuat nobis Christus promereri ad suam laudem et eorum qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus permanet in saecula saeculorum epit. inc. Hic duo sanctorum requiescunt membra vivorum - expl. et celi cives semper vivamus in ipso Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agostonote La clausola e il breve epitafio metrico sono copiati di seguito alla narrazione senza distinzione. 56. ff. 135-136v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL S 7808 b)
prol.tit. Passio beati Xisti pape et sanctorum martyrum diaconorum Felicissimi et Agapitiprol. inc. Systus episcopus natione Grecus et phylosophus sedit anno uno mensibus decem diebus viginti tribus - expl. Martyrio namque coronatus est et cum eo sex diaconi sub Decio et Valeriano inc. Eodem tempore Decius Cesar et Valerianus prefectus iusserunt sibi Xystum episcopum cum clero suo presentari noctu - expl. sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die octavo idus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Il testo è suddiviso in sei lezioni. 57. ff. 136v-141v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.tit. Passio sanctorum Donati episcopi et martyris et Hylariani monachiprol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hylariani narraturus triumphos, o Theophile frater - expl. concedat eorum enarrare trophea inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agosto (non indicata) 58. ff. 141v-143v - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL S 2059 b)
tit. Passio sanctorum martyrum Largi et Smaragdi atque Ciriaciinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum orta est seditio Christianis - expl. et beneficia exuberant omnibus querentibus auxilia eorum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres : Passiodata liturgica 8 agosto 59. ff. 143v-144v - Passio sancti Romani militis Romae mart. (= BHL S 7309 e)
prol.tit. Passio sancti Romani martyrisprol. inc. Qui passus est in urbe Roma sub Decio Cesare audiente cetu fidelium martyrum laudetur victoria - expl. meruit verum cognoscere lumen inc. Nam cum sanctum Laurentium prostratum cerneret in catasta - expl. ubi per divinam misericordiam beati Romani intercedentibus meritis beneficia multi susceperunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum mirac. inc. In loco ubi corpus beati Romani fuit sepultus - expl. duo demoniaci curati sunt ad eius sepulcrum glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Romanus miles Romae martyr m. 258 : Passiodata liturgica 9 agostonote Le prime parole copiate come testo sembrano in realtà completare la titolatura. Prologo e narrazione non sono distinti, mentre lo è la parte finale sui miracoli, non identificabile. 60. ff. 144v-147v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4759 [prol.] - BHL S 4758 l [inc.] e BHL 4753 [expl.])
prol.tit. Passio sancti Laurentii martyrisprol. inc. In divinis laudibus mens nostra semper estuare studeat - expl. simul cum diaconibus suis Felicissimo et Agapito inc. Eodem tempore beatus Sistus episcopus tradidit archidiacono suo beato Laurentio omnes facultates ecclesie - expl. hec autem gesta sunt IV idus augusti, adiuvante Domino Iesu Christo cui est laus, honor, virtus et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agosto 61. ff. 147v-149vtit. Tre sermoni per la festa di Lorenzo attribuiti a Leone papa 62. ff. 149v-150v - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio Tyburtii martyrisinc. Temporibus Diocletiani et Maximiani pessimorum principum qui Christi nomen audire nolebant - expl. in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 11 agostonote Il testo, estratto dalla passione di Sebastiano, somiglia alla voce indicata per primissime parole ed explicit , ma la prima frase ha formulazione diversa ed è seguita da quella riportata come incipit alla voce 8286 h. 63. ff. 150v-152v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. In diebus illis regressus Ipolitus post tertium diem venit in domum suam - expl. et decollati sunt cum sociis suis pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agosto 64. ff. 152v-153 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyrisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agosto 65. f. 153r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessorisinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agosto 66. ff. 153v-163 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851 , Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Hieronimi presbyteri de assumptione sancte Marieinc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio) : Epistoladata liturgica 15 agosto 67. ff. 163-166vtit. Due sermoni per la stessa ricorrenza attribuiti ad Agostino e Ambrogio Autperto 68. ff. 166v-168 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti sub rege Antiochoinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agosto 69. ff. 168-169v - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Simphorianiinc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum Symphorianus Augustoduni mart. : Passiodata liturgica 22 agosto 70. ff. 169v-171 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Passio sancti Timothei [et Simphoriani add. a. m. ]inc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum Timotheus et Apollinaris Remis mart. : Passiodata liturgica 22 agostonote La data sarebbe propriamente il giorno successivo, ma al 22 è venerato l'omonimo santo Timoteo di Roma. 71. ff. 171-173 - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart. (= BHL 2743)
tit. Passio sanctorum martyrum Pontiani, Eusebii, Peregrini atque Vincentiiinc. Regnante iniquissimo Commodo imperatore huius preceptione sic divulgatum est - expl. gloriam Deo referebant qui tantam victoriam dedit sanctis suis, per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II : Passiodata liturgica 25 agosto 72. ff. 173-176 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.,
epilogo
tit. Prologus in passione sancti Bartholomei apostoliprol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agosto (non indicata) 73. f. 176r-v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio (= BHL 785)
prol.tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessorisprol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere inc. Ex provincia ergo Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. ecclesie bibliothecam et codices tam suo tractato vel aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Si tratta della stessa versione abbreviata più volte incontrata, con minime varianti testuali. Il prologo è indistinto dalla narrazione. 74. f. 176v - Possidius Calamensis , Vita Augustini , adbreviatio mutila (= BHL 785)
prol.prol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere inc. Beatissimus igitur Augustinus ex provincia Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. adstans in populo intendebat suspectus atque adfixus Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agosto (non indicata)note Viene ripetuto con minime varianti il testo precedente, di mano dello stesso copista; non vi è un nuovo titolo, ma l'iniziale è rilevata. La caduta del resto del manoscritto comporta la mutilazione della copia in corrispondenza del paragrafo 1,3 (= ed. Bastiaensen, p. 134 ll. 14-15).
bibliografia
Bandini, Catalogus , I , 605-11; Garrison, Mediaeval Italian Painting , I 27
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.5
Lezionario per l'intero anno, originario della basilica fiorentina di S. Lorenzo
orig. Firenze, S. Lorenzo, basilica Sono assemblate un'unità principale, contenente un lezionario completo, e due complementari, che non appaiono frammenti di diversi codici, ma più probabilmente aggiunte realizzate appositamente (l'impianto decorativo è simile e non vi sono tracce di mutilazione). La scelta dei santi suggerisce che la destinazione fosse la liturgia della Basilica di S. Lorenzo. Il lezionario principale coincide, salvo singole varianti di adattamento alla rispettiva destinazione (su tutte la presenza di Zenobio in luogo di Francesco), con quello del ms. Mugellano 15, ma spesso i testi sono qui interrotti prima per ottenere letture più brevi.
I. ff. 1-162v Lezionario (29 novembre - 25 novembre e commune sanctorum )ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones . Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove. segni d'uso L'usura degli angoli è molto pronunciata, segno di uno sfruttamento intenso del volume. note Tit. opera: Incipiunt festivitates sanctorum per anni circulum I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis , in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III. U.C. I, ff. 1-162 1. f. 1r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 novembre (Saturnino)tit. In sancti Saturnini martyrisinc. Rome natale sancti Saturnini martyris et senis et Sisinni diaconi - expl. sepelivit in predio suo via Salaria sub die III° kalendarum decembrium Saturninus et Sisinnius Romae martyres data liturgica 29 novembre (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones .2. ff. 1v-2v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.tit. In sancti Andree apostoliprol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus inc. Proconsul itaque Egeas civitatem Patras ingressus - expl. crucis gloriam non predicarem Andreas apostolus : Passiodata liturgica 30 novembre (non indicata)note Il prologo occupa la prima delle sei lezioni ricavate dalla passio , trascritta in parte (fino a p. 105 l. 21 nell'edizione del Mombritius, vol. I). Le ultime tre del ciclo sono costituite da un estratto da un'omelia sui Vangeli di Gregorio Magno. 3. ff. 2v-4 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906 , Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. In sancti Nicolai episcopi et confessorisinc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Nicolaum huius rei indicaret auctorem Nicolaus Myrensis episcopus : Vitadata liturgica 6 dicembre (non indicata)note Estratto che si interrompe in corrispondenza di p. 299 l. 17 nell'edizione del Mombritius, vol. II; all'interno, è omessa la sezione a grandi linee coincidente con p. 298 ll. 24-47. 4. ff. 4-5v - Paulinus Mediolanensis , Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
tit. In sancti Ambrosii episcopi et confessorisinc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. provinciis usque in hodiernum manet Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397 : Vitadata liturgica 7 dicembre (non indicata)note Il testo, privo di prologo, è in parte integrale, in parte abbreviato; la conclusione corrisponde al par. 48.2 (p. 116) dell'edizione Bastiaensen (cfr. anche Mombritius I, p. 62 l. 26). 5. f. 5v - Liber pontificalis , cap. 33 (Milziade)tit. In sancti Melciadis pape et martyrisinc. Melciades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus diebus sedecim Miltiades papa : Vitadata liturgica 10 dicembre (non indicata)note Il testo occupa una singola lectio . 6. ff. 5v-6 - Liber pontificalis , cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessorisinc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio -