Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Christina Vulsinii, al. in Tyro civitate virgo martyr saec. III in MAGI
Christina Vulsinii, al. in Tyro civitate virgo martyr saec. III
Trovati 12 records. Pagina 1 di 212


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 182

Miscellanea composita, con un segmento di leggendario e altri scritti agiografici
prov. Firenze, S. Maria Assunta (Badia Fiorentina), abbazia OSB
Sul verso del secondo foglio di guardia compare due volte l'ex libris: Iste liber est domus sancte Marie sive abbatie Florentine e Iste liber est congregationis sancte Iustine ordinis sancti Benedicti deputatus monasterio sancte Marie sive abbatie Florentine, cui segue l'indice di tutte le opere contenute, segno che già a quella data, verso la fine del XV secolo, la legatura delle diverse unità era avvenuta.

U.C. I; a. 1032; Ugo sacerdote
U.C. I; a. 1032; Ugo sacerdote
I. ff. 1-151v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3642-3641)
Prologus Iohannis diaconi ad Iohannem reverentissimum sancte apostolice sedis pontificem de institutione, vita, doctrina sive miraculis beati Gregorii Romani pontificis
segni d'uso Sui primi due libri dell'opera una mano più recente appone segni di nota, maniculae e glosse relative a nomi propri e riferimenti bibliografici.
ep.ded. , tabula, carmen
carmen inc. Suscipe Romuleos pastor venerande triumphos - expl. da michi sub pedibus posse iacere tuis
ep. ded. inc. Beatissimo ac felicissimo domino Iohanni sancte catholice et apostolice Romane ecclesie presuli Iohannes ultimus levitarum - expl. a peccatorum nexibus merear misericorditer liberari per Iesum Christum Dominum nostrum
inc. Gregorius genere Romanus arte philosophus Gordiani viri clarissimi et beate Silvie filius - expl. saltem verba que valeo minime denegasse cognoscar
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita

II. ff. 151v-153
Estratti di decreti pontificali
note Aggiunta di diversa mano, a sua volta seguita da un'altra a partire dal testo sotto.

III. f. 153
Sermone anepigrafo

IV. ff. 153v-155 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart., incompleta (= BHL 5234)
Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus Augustus rediens de partibus Affrice - expl. audite et facite et vivete. Respondit Papias
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 15 gennaio
note La copia è interrotta a metà del cap. II par. 9 (= AASS Ian. II, p. 7).

V. ff. 155-156
Sermone anepigrafo
note Nuovo cambio di mano.

VI. f. 156r-v - Hieronymus Stridonius, Epistolae, ep. a Damaso de panibus oblationis
note Nuovo cambio di mano; nello spazio rimasto vuoto al termine del binione finale che raccoglie questi brevi testi, un'altra mano ancora verga una definizione dell'anima attribuita a Luca evangelista.

VII. ff. 157-219v, acefalo
Segmento di leggendario (8 agosto - 8 dicembre)
ordinamento Per circulum anni
struttura L'ordine dei testi nel segmento sopravvissuto appare solo parzialmente cronologico.


1. ff. 157-160 - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart., acefala (cfr. BHL 2058)
inc. cepit Serene uxori sue et rogavit ad se Cyriacum diaconem - expl. via Ostiensi ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres: Passio
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note L'incipit cade nel cap. III par. 13 (= AASS Ian. II, p. 8), mentre l'explicit non corrisponde esattamente alla voce indicata, che pure appare la più vicina.


2. ff. 160-165 - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (= BHL 412)
tit. Passio sancti Anastasii
inc. Imperante Domino nostro perpetuo piissimo augusto Anastasio magno imperatore - expl. dignetur ergo et nos Deus omnes eripi ab ipsius oppressionem inimici ut per ipsum Dominum Iesum Christum gratias agamus Deo Patri et Spiritui Sancto nunc et semper et in eterna saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Miracula
data liturgica 22 gennaio (non indicata)


3. ff. 165-175v - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum est autem martyrium sancte Cristine VI idus maii in Tiro civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honot et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Come spesso nelle copie qui censite, il testo è probabilmente destinato alla data di maggio, non al 24 luglio.


4. ff. 175v-179v - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
tit. Vita sancti Hylari
inc. Temporibus quibus civitas Roma consulibus gubernabatur Dinamio et Sifesio - expl. hec que videram in corde meo volvebantur et scripsi per Domini nostri Iesu Christi misericordiam qui vivit et regnat nunc et semper et per omnia saecula saeculorum
Hilarus Galeatensis abb.: Vita
data liturgica 15 maggio


5. ff. 179v-186v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti [...]
inc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratribus - expl. ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno
note Malgrado il nome del santo sia stato eraso nella titolatura, probabilmente per considerazioni relative al contenuto di questa passione ciclica, della quale sono protagonisti anche altri martiri, è facile stabilire che si trattava di Proculo, grazie alla data liturgica indicata.


6. ff. 186v-195 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis
inc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur - expl. sub die quarto iduum iunias in civitate Nicomedie sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 10 giugno
note Il testo si chiude con l'explicit gamma, cui segue però la formula sul martirio.


7. ff. 195-198v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
carmen
tit. Passio sancti Ciriaci [corr. Quirici] martyris sive matris eius Iulitte
inc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. in Antiochia in Tarso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 16 giugno (non indicata)
note Si riporta la data liturgica comune nella chiesa latina, ma va ricordato che in molti manoscritti (cfr. ad esempio Aed. 132) i due santi sono collocati alla metà di luglio: entrambe le posizioni sono compatibili con la successione cronologica interna a questo codice.


8. ff. 199-208 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.
tit. Passio sancte Margarite
prol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino - expl. ad passiones ordinem conscribendi mentis gressus ponamus
inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. complevit autem agonem martyrii sui beatissima Margarita martyr Christi et virgo XIII kal. augusti, regnante piisimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in trinitate perfecta et nunc et per cuncta saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio


9. ff. 208-209v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum erat quedam virgo nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino VIImo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre


10. ff. 209v-211v - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyris
inc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum gentis - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Una diversa mano suddivide il testo in dodici brevi lectiones.


11. ff. 211v-215v - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre
note Metà della pagina è lasciata in bianco, mentre in fondo una mano diversa rispetto alla solita verga la titolatura del testo seguente. Con ogni probabilità si è così voluta ricostituire la continuità tra fascicoli in origine non contigui.


12. ff. 216-218 - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9003)
prol.
tit. Acta et vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Tuscia in civitate Verona quae eius acta claruerunt - expl. audiant omnes populi mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulgit in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et virtus, gloria et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Il verso del foglio e la prima metà della pagina successiva sono occupati da antifone con notazione neumatica.

U.C. II; sec. X/XI
VIII. f. 219r-v
Moniti morali attribuiti a Sedato vescovo

U.C. III; sec. X/XI
IX. ff. 220-223 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1773)
Gesta sancti Cristofori
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die octavo kalendas augustas - expl. in hac oratione orabat sanctus Christophorus: Deus omnipotens bonam mercedem presta scribentibus et legentibus passionem meam quia tu es benedictus Deus qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivis et regnas in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio
note In realtà non si può avere la certezza che il testo fosse legato a questa data, poiché la titolatura recita eodem die, ed è perduto quanto lo precedeva nel leggendario d'origine.

X. ff. 223v-227v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
Passio sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Etenim in Sebastea civitate Cappadocie tradidit Deus quidem ad correptionem - expl. Passus est enim beatissimus martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Di altra mano rispetto a quella del testo precedente. La mezza pagina rimasta libera è impiegata per copiare un estratto da un'omelia attribuita a Isidoro.

bibliografia Castaldi, Iohannes Hymmonides, I, 120-3; Del Furia, Supplementum BML, I, 1008-15



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 300

Leggendario per l'intero anno, originario dell'Emilia-Romagna
orig. Firenze; prov. Sant' Ellero (Firenze), S. Ellero, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Il leggendario, di origine emiliano-romagnola come evidenziano progetto agiografico e decorazione, era in area fiorentina fin dal Duecento. Una nota nel margine superiore del f. 1 ricorda infatti una transazione economica che lo ha per oggetto da parte di persone di tale area: Domnus Vanni monachus et [[presbyter]] sancti Iohannis evangeliste mutuavit super hoc libro solidos LX florenos X quem accepit a ser Manecto notario Florentino Martini de Conio et hoc fuit in presentia fratris Iacobi et fratris Iohannis. S. Martino di Quona - se questo è il luogo menzionato - era una parrocchia soggetta dal 1220 al giurispatronato del monastero di S. Ellero in Alfiano, a sua volta legato a Vallombrosa dal 1268; confermerebbe tale ricostruzione il fatto che proprio a Vallombrosa si trovava il manoscritto.

I. ff. 370
Leggendario (11 novembre - 8 novembre)
ordinamento Per circulum anni
note All'interno del leggendario è inserita una più recente unità codicologica, contenente la passione di Margherita. Caratteristica della raccolta è l'aggiunta in chiusura di molti dei testi della formula sul martirio Martyrizatus/a/i est/sunt..., anche laddove non abitualmente presente nella tradizione manoscritta.


U.C. I, ff. 1-273 e 278-370
1. ff. 1-11 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
prol. inc. Igitur sancti Martini vitam scribere exordiar - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabaria civitate Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il prologo ha inizio dal par. 7 (= ed. Fontaine, p. 252; ed. Smit, p. 8 l. 32).


2. ff. 11-12 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
tit. De obitu sancti Martini
inc. Martinus obitum suum igitur longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


3. ff. 12-13 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonicam - expl. anni CCCCXII computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti non sono distinte; la seconda presenta un dettato abbreviato, comune ai lezionari Aed. 147 e Mugellano 15.


4. f. 13r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
tit. Item miraculum de transitu eiusdem - Item aliud miraculum Ambrosii de eodem
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti sono dotate di rispettive titolature.


5. ff. 13v-15 - Sulpicius Severus, Epistola I ad Eusebium (= BHL 5611)
tit. Epistola Supplicii Severi ad Eusebium presbyterum
inc. Hesterna die cum ad me plerique monachi venissent - expl. temptatum quidem illo Martinum periculo sed probatum
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


6. ff. 15-16 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonice civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sinceritatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, laus et imperium una cum eterno Patre et Sancto Spiritu in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)


7. ff. 16-21 - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (= BHL 572-573 - BHL S 576 d)
prol., additamentum
tit. Passio sancti Antonini martyris
passio, prol. inc. Quecumque de sanctorum ac beatissimorum martyrum mirabilibus recitanda sunt - expl. cum amminiculatione Domini despectivum flectimus articulum
inc. Igitur reverentissimus puer Antoninus Appamie oppido extitit oriundus - expl. qui talem ac tantum martyribus suis prestat triumphum
miracula inc. Denique cum ibidem beatissimus martyr Antoninus suum, ut supra taxatum est, pretiosum complevisset martyrium - expl. innumera prebet miracula devote presentibus et anima in celo suscepta cum Christo letatur in gloria, cuius regnum et potestas permanet in saecula saeculorum
addit., prol. inc. Quoniam quidem vestre karitati miraculorum gesta gloriosissimi martyris Antonini - expl. magnificemus ergo Dominum nostrum Iesum Christum salvatorem ac recuperatorem omnium, qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus in Trinitate vivit et regnat per cuncta saecula
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
data liturgica 13 novembre (non indicata)
note La sezione sui miracoli è distinta andando a capo, al f. 18v; dal f. 20 la segue senza alcuna interruzione l'aggiunta in forma omiletica. La data cui il testo doveva essere destinato è intuibile dall'accostamento con la seguente inventio dell'omonimo santo piacentino (ricordata appunto il 13 novembre, data perfettamente coerente con la successione liturgica della raccolta): la formulazione delle rispettive titolature lascia pensare che i due testi si considerassero riferiti alla stessa persona.


8. ff. 21-22 - Inventio corporis sancti Antonini Placentiae mart. (= BHL 580)
tit. Miraculum sancti Antonini martyris
inc. Igitur cum beatissimus urbis Placentine Savinus episcopus - expl. gesta sunt autem hec die idus novembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Antoninus Placentiae martyr: Inventio
data liturgica 13 novembre (non indicata)


9. ff. 22-29 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Cecilie usque in hodiernum diem
claus. inc. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die X kal. decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dalla narrazione. Il testo è suddiviso in nove lectiones.


10. ff. 29-32v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis episcopi et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Clemens episcopus Rome in civitate Cersone provincia Litie die nono kal. decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


11. ff. 33-34 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tum incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere Deo dilecti fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre (non indicata)


12. ff. 34-37 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2316 b)
tit. Vita de septem dormientium
inc. In tempore illo regnabat Decius imperator et descendit in civitatem Constantineam - expl. glorificans Deum propter miraculum quod viderat. Gratia enim et misericordia Patris et Filii et Spiritus Sancti cum omnibus fidelibus suis confitentibus Trinitatem et credentibus resurrectionem mortuorum per cuncta saecula saeculorum
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
note Non essendovi un riscontro per una data compatibile con questa posizione nella raccolta tra le molte varianti riscontrate nei codici, si rinuncia a proporne una.


13. f. 37r-v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart.
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyris
inc. In illis diebus cum Dioclitianus in Aquilensi civitate esset positus - expl. sanctus Zoilus perrexit ad Dominum. Decollatus est sanctus Grisogonus die octavo kalendarum decembrium sub Dioclitiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Chrysogonus Aquileiae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Versione non registrata in BHL.


14. ff. 37v-42 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Vita vel acta beati Prosperi
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, sanctorum omnium solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. ipse olim in honorem sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre (non indicata)


15. ff. 42-46v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisi
inc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Aulape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit vita sancti Iacobi Intercisi
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio
data liturgica 27 novembre


16. ff. 46v-51 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL S 427 t [laudatio] - BHL 428)
prol.
tit. Passio Andree apostoli
laudatio inc. Andreas qui interpretatur virilis - expl. occubuit pridie kalendarum decembrium
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam nostris oculis vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. Martyrizatus est venerabilis Dei Andreas apostolus apud Achaiam in civitate Patras pridie kalendarum decembrium sub Egea proconsule, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti, mentre viene definito prologo l'estratto iniziale dal Breviarium apostolorum.


17. ff. 51-54v - Agnellus qui et Andreas Ravennas presbyter n. 800/805, m. post 846, Liber pontificalis ecclesiae Ravennatis, vita di Pietro Crisologo (= BHL 6770)
tit. Vita sancti Petri Ravennatis archipresulis
inc. Petrus XXV pulcher adspectu delectabilis forma - expl. ibidem sanctum corpus receptum est et permanet usque in hunc diem
Petrus II Ravennas epicopus, Chrysologus dictus m. ca. 450: Vita
data liturgica 4 dicembre (non indicata)


18. ff. 54v-57 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 917 g)
tit. Passio sancte Barbare virginis et martyris
inc. In diebus illis sub imperatore Maximiano preside autem Martiano erat quidem vir magnus nomine Dioscuro - expl. martyrizata est autem beatissima Christi Barbara sub imperatore Maximiano agente Martiano preside in civitate Nicomedia die IIII mensis decembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre (non indicata)


19. ff. 57-68v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6104-6105-6106-6107-6108)
prol.
tit. Acta sancti Nicholai episcopi
prol. inc. Sicut omnis materies si ab imperito artifice constructa fuerit - expl. et ab inimicis tutos fore letemur
item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantur illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria
item III inc. Preterea in Frigie partibus quedam gens cognomine Artacifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note La copia segna andando a capo il passaggio fra le prime tre parti (rispettivamente ai ff. 63v e 68), mentre non distingue l'ultima (f. 68v).


20. ff. 68v-70v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6151-6152-6153-6154-6155-6156)
item XXI inc. Quodam itaque tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciparsus
item XXII inc. Rursum alio tempore alia mulier de vico Necapoleos
item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion
item XXIV inc. Nec multo post quidam
item XXV inc. Cum igitur his miraculis ac multis virtutibus beatissimus floreret Nicolaus - expl. qui in sanctis suis semper est mirabilis
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini Nicolaus mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sanctissimo et beatissimo patre nostro patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positum est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Rimane vuota la riga destinata alla titolatura; sono distinte andando a capo le prime tre sezioni, mentre si susseguono ininterrottamente le altre.


21. ff. 70v-72 - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6164-6165)
epilogo
inc. Cum de Africe partibus Uuandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio qua apud Africanas regiones beatus est agnitus Nicolaus - expl. apud ipsum mundi conditorem intercessorem habeant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo; allo stesso modo è separato l'epilogo.


22. ff. 72-74v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] - BHL 7451 [expl.])
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris
inc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est martyr Christi sanctus Sabinus episcopus sub die septimo iduum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


23. ff. 74v-86 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita vel acta venerabilis patris Ambrosii Mediolanensis episcopi
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri a cunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


24. ff. 86-88v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9002)
prol.
tit. Acta sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Italie in civitate Verona que beati Zenonis acta claruerunt - expl. audiant populi omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre (non indicata)


25. ff. 88v-94v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri episcopi
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. quique paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre (non indicata)


26. ff. 94v-96v - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. Passio sancte Eulalie martyris
inc. In Barcillona civitate provincie Yspanie sub Datiano preside seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. celebratur ergo dies natalis dies eius in Barcilona civitate die tertio idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


27. ff. 96v-98 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua eius orationes florent et nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


28. ff. 98-103v - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL S 8143 d - 8138 b)
prol.
tit. Passio sancti Thomei apostoli
prol. inc. Thomas dicitur Didimus hoc est Christo similis - expl. cuius natalis celebratur XII kal. ian.
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. ad apostoli gaudia pervenire. Matyrizatus est beatissimus Thomas in Indie provincia XII kalendarum ianuariarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Il prologo e il testo si avvicinano molto alle due voci indicate, pur non coincidendo interamente.


29. ff. 103v-113v
tit. Tre sermoni per Natale e S. Stefano


30. ff. 113v-115 - Augustinus Aurelius, De civitate Dei, XXII 8-9 (miracoli di Stefano) (= BHL S 7867 a)
tit. Miracula sancti Stephani in tempore augusti
inc. Ad aquas Tibilitanas episcopo afferente Proiecto martyris gloriosissimi Stephani memoriam veniebat - expl. ut in his miraculis tanta ista potentia sequeretur
Stephanus diac. protomart.: Miracula
data liturgica 26 dicembre (non indicata)
note Come segnala il titolo stesso, si tratta del testo normalmente associato alla ricorrenza dell'inventio, il 3 agosto.


31. ff. 115-119 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Vita sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Mellitus servus Christi episcopus Laudocie universis ecclesiis catholicorum in Domino eternam salutem - expl. de hac luce qualiter migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consequantur effectum, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


32. ff. 119-120v
tit. Tre sermoni per la festività degl'Innocenti


33. ff. 120v-136v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731-7732 [claus.] - 7733 [item VI a] - 7735 [item VII] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri episcopi urbis Rome
prol. inc. Historiographus noster Eusebius Cesaree Palestine urbis episcopus - expl. quod me arripere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur urbis Rome episcopus - expl. pars accepit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. I inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cymiterio Priscille via Salarie ab urbe miliario tertio pridie kalendarum ianuariarum
claus. II inc. Et nunc usque sancta membra illius quiescentia virtutibus florent - expl. sit nobis premium effugisse supplicium per unigenitum coeternumque Dei Patris Filium regnante cum eo Sanctoque Flamine ultra cunctorum volumina saeculorum
item VI a inc. Post hec Constantinus habuit bellum Scitarum - expl. que greco sermone dicitur Constantinopolim usque in hodiernum diem
item VII inc. Perrexit autem Helena ad Iherosolymam - expl. translationis nostre finem imponat
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo toto herentes conamine - expl. beatitudinem precamur sanctissime pater
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Tutti i passaggi tra le diverse parti sono segnati da un a capo (rispettivamente ai ff. 126v, 135, 135v, di nuovo 135v, 136, 136v).


34. ff. 136v-140 - Vita sancti Barbatiani Ravennae presb. (= BHL 972)
prol.
tit. Acta et vita sancti Barbatiani confessoris
prol. inc. Iustum quidem arbitror miraculorum narrationem aggressus - expl. que subsequendi dicenda sunt
inc. Quam ob rem cum Zosimus papa urbis Rome iussu Dei sue vite cessasset episcopatum - expl. quod se Domino voverant esse adimpleturi ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre regnat in celis in unitate Spiritus Sancti modo et semper et per omnia saecula Deo gratias
Barbatianus Ravennae presbyter saec. V: Vita
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


35. ff. 140-141 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5234)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus redit de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio requievit in pace Domini nostri Iesu Christi
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


36. ff. 141-143v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum martyrum Marci, Marthe, Audifax et Abbacum
inc. Temporibus Claudii cesaris venit quidam vir Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


37. ff. 143v-154 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium civis - expl. insidiabantur itaque infideles infidelibus et iniquo furore Christianum non poterant nec nomen audire
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe a non grande distanza dalla fine del lungo testo, in corrispondenza di Mombritius II, p. 474 ll. 41-42.


38. ff. 154-155v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. Passio sancti Fabiani martyris
inc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbiteris et diaconibus in eodem loco Domino Iesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note La santa è ricordata il 2 dicembre, ma evidentemente la figura che interessava era Fabiano, normalmente associato a Sebastiano.


39. ff. 155v-157 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio beate Agnes virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. victorie palmam acquirunt. Martyrizata est autem karissima Dei Agnes virgo apud urbem Romam die XII kalendarum februariarum sub Simphronio prefecto, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Come al n° 156 a del Supplemento è aggiunta una clausola sul martirio, senza però che sia omessa la frase precedente.


40. ff. 157-159v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martyris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. et gaudium fidelibus perpetuum perseveret
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. cumulatius consecratus sit, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note L'explicit del preambolo, differente da quello abituale, si riscontra anche nel ms. Edili 133.


41. ff. 159v-161
tit. Due sermoni per la ricorrenza della conversione di Paolo


U.C. I, ff. 1-273 e 278-370
42. ff. 161-166 - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7683)
tit. Vita sancti Severi archipresulis Ravenne
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. et in eterne Iherusalem municipia perpetuo gratulandum introduxit qui vivit et regnat in Trinitatis nomine unitatisque numine in saecula sempiterna
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio (non indicata)


43. ff. 166-170v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio beati Blasii episcopi et martyris
inc. Cum Romani imperii Diocletianus gubernaret abenas - expl. ob cuius dilectionem nos illos devotissime veneramur, cuius est cum Patre ac cum Flamine Sancto par gloria eadem maiestas una deitas una potestas equa virtus una omnipotentia nunc et semper et per immortalia saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Come in altre copie qui censite, la prima parte del testo è isolata come prologo (fino alle parole sollerti ingenio enucleare curemus, con cui si chiude il par. 5 in AASS Feb. I, col. 349E).


44. ff. 170v-172v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 a)
tit. Passionis sancte Agathe
inc. Beatissime martyris que passa est in provincia Sicilie in urbe Cathanensium sub Decio imperatore - expl. Martyrizata est autem venerabilis Dei Agathe die nonarum februariarum sub Decio imperatore agente Quintiano consulare, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio
note All'explicit consueto si aggiunge una clausola sul martirio.


45. ff. 172v-174v - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini episcopi et martyris
inc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per inmortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


46. ff. 174v-175v
tit. Due sermoni per la festa della Cattedra di Pietro


47. ff. 175v-180v
tit. Tre sermoni per la ricorrenza di Mattia (il secondo attribuito ad Agostino, il terzo ad Ambrogio)


48. ff. 180v-184v - Paulus Diaconus n. 720/730, m. 797 ca., Vita Gregorii I papae (= BHL S 3639 b)
epilogo
tit. In natale sancti Gregorii
inc. Gregorius urbe Romulea patre Gordiano editus - expl. facilius poterat hoc etiam ipse promereri
epil. inc. Hec breviter de vita vel actibus beati Gregorii dicta sunt - expl. nam mercedem operum iam sine fines tenes
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note L'epilogo non è distinto dal resto del testo.


49. ff. 184v-192 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita beati Benedicti abatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. nunc usque si petentium fides exigat miraculis coruscat
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo
note È omesso il cap. 38, che conclude la vita.


50. ff. 192-194 - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8484)
tit. Passio sanctorum Tiburtii et Valeriani et Maximi
inc. Cum beatus Tiburtius per predicationem beatissime Cecilie in Dominum Iesum Christum credidisset - expl. Martyrizati sunt autem martyres Christi Tiburtius et Valerianus XVIIII kal. madii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile


51. ff. 194-196v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (cfr. BHL S 3362 z)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. In diebus illis erat quidam tribunus nomine Georgius de provincia Capadociae - expl. perrexit ad Dominum pro cuius amore martyrizatus est VIIII kal. madii sub Datiano preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 aprile
note L'explicit non corrisponde alla voce indicata.


52. ff. 196v-198 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem decimosexto, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile


53. ff. 198-199 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passione sancti Vitalis martyris
inc. Sanctus Vitalis militans consulariano dum fuisset cum Paulino iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Vitalis in civitate Ravennantium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


54. f. 199r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6815)
prol.
tit. Passio sancti Philippi apostoli
laudatio inc. Philyppus qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalicium kalendas maii celebratur
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ibique iuxta templum humatus; eius natalicium kalendas maii et ordinatio VI kalendas iunii
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


55. ff. 199v-201 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4096)
tit. Passio eiusdem
inc. Apostolus Iacobus qui dicebatur frater Domini qui est Iustus cognominatur - expl. martyrizatus est autem beatus Iacobus apostolus kalendas madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


56. ff. 201-205 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventi et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet proprius sacerdotem usque in hodiernum diem; sanctorum autem appostolorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


57. ff. 205-209v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4169 d)
additamentum
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tricesimo tertio regnante venerabili Dei cultore Constantino - expl. in qua inventa est sancta Crux Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
addit. inc. Beata autem Helena regina cum implevisset omne desiderium suum - expl. vel etiam in temporibus regni eius, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio
note La narrazione principale si conclude come nella voce indicata, ed è seguita (da f. 209) da un'aggiunta che non si lascia invece identificare.


58. ff. 209v-214 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis martyris
inc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur Maximianus - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Pantaleymon sub die tertio nonas maias in civitate Nicomedia sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 5 maggio
note Nessuna voce BHL corrisponde pienamente al testo, per cui si indica solo quella che appare più vicina; la stessa versione si trova anche nel ms. 303 dello stesso fondo. La data non è tra quelle abituali.


59. ff. 214v-219v - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine virginis et martyris
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum vero est martyrium eius VI idus maii die quinta feria intro civitatem, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


60. ff. 219v-222 - Passio sancti Quiriaci Hierosolymis ep. mart.
tit. Passio Iude qui vocatur Cyriacus
inc. Cum autem defunctus esset beatissimus imperator Constantinus suscepit imperium - expl. martyrizatus est autem sanctus Cyriacus epicopus sub Iuliano tyranno die sabato V idus maiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Quiriacus (Iudas) Hierosolymis episcopus et martyr: Passio
data liturgica 4 maggio
note Il testo non si lascia identificare con alcuna voce BHL; dal punto di vista del contenuto, gli estremi sono accostabili al n° 7025 d del Supplemento.


61. ff. 222-223 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii martyris
inc. Temporibus Valeriani et Galieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die IIII iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


62. ff. 223-226v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achilei
prol. inc. Nisi custodia catholicorum securitatis sue sompno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placenti Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Ad hec rescripta sunt hec
rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


63. ff. 226v-227 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
inc. Petronilla itaque bene nosti voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo va a capo rispetto al precedente, parte della stessa passio ciclica, ed è come sempre seguito senza distinzione dalla sezione su Nicomede.


64. f. 227 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nichodemus presbyter in speculis positus est occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


65. f. 227r-v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
inc. Eutiches, Victorinus et Maurus servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IIII idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Di nuovo, il passaggio è segnato solo da un a capo.


66. ff. 227v-228 - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Dei ad gloriam nominis sui usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo segue il precedente senza distinzione.


67. f. 228r-v - Passio sanctae Domitillae (= BHL 2257)
inc. Factum est autem postquam omnes sanctos tulit a solatio Domitille Aurelianus - expl. quarum corpora sanctus Cesarius in sarcophago novo simul condiens in profundo terre infodiens sepelivit
Domitilla (Flavia): Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo è distinto dal precedente solo andando a capo.


68. ff. 229-231 - Vita sancti Hilari Galeatensis abb. (= BHL 3913)
tit. Vita sancti Illari monachi et heremite
inc. Temporibus quibus Roma consulibus gubernabatur - expl. et quantum attingere potui scripsi, per Domini nostri Iesu Christi misericordiam qui vivit et regnat nunc et semper et per omnia saecula saeculorum
Hilarus Galeatensis abb.: Vita
data liturgica 15 maggio


69. f. 231r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL S 6640 m)
tit. Vita sancte Petronille virginis
inc. Temporibus Neronis imperatoris augusti cum beatus Petrus princeps apostolorum - expl. foris muro urbis Rome sub die XXX primo mensis madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio


70. ff. 231v-233v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Petri et Marcellini
inc. Benignitas et humanitas salvatoris nostri martyrum perseverantiam comprobat eos quos precessit - expl. martyrizati sunt autem sancti Christi martyres Petrus et Marcellinus apud urbem Romam die quarto nonas iunias sub iudice Sereno, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno


71. ff. 233v-236v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


72. ff. 236v-238 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 984-983)
prol.
tit. Vita sancti Barnabe apostoli
prol. inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophetie vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
inc. Iohannes igitur qui et Marcus - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


73. ff. 238-239v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (= BHL 1547)
tit. Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus Christum verum Dominum colentibus - expl. imperantibus Diocletiano et Maximiano agente Sisinnio comite et Dulcitio preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 14 giugno


74. ff. 239v-242 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Lucania temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum multas virtutes operabatur sanctus Vitus - expl. martyrizatus est autem sanctus Vitus die XVII kal. iuliarum sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et imperium nunc et semper et in omnia saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Il testo presenta differenze rispetto agli estremi della voce indicata, ma appartiene al complesso di varianti di quella versione.


75. ff. 242v-243v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. Passio sanctorum martyrum Nicandri et Martiani
inc. Beati martyres seculum relinquentes - expl. martyrizati sunt autem beatissimi martyres Christi Nicander et Martianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart.: Passio
data liturgica 17 giugno


76. ff. 243v-244v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die tertiodecimo kal. iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno
note Prologo indistinto dal testo. Al consueto explicit si aggiunge la formula sul martirio.


77. ff. 244v-245v - Passio sancti Iuliani mart. Arimini cultus (= BHL 4538)
tit. Passio sancti Iuliani martyris
inc. In Flaviade civitate cum esset persecutio Christianorum sub Decio - expl. acta sunt autem hec circa sanctum Dei martyrem Iulianum in Flaviade civitate sub die decimo kal. iul. sub Decio imperatore agente Marciano consulare, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Iulianus cultus Arimini martyr: Passio
data liturgica 22 giugno


78. ff. 245v-250 - Anastasius Bibliothecarius n. 800/817, m. 879 ca., Passio sanctorum MCCCCLXXX martyrum translatio ex graeco; una cum epistola praefatoria ad Petrum episcopum (= BHL 20)
prol., ep.ded.
tit. Passio sanctorum multorum martyrum
ep. ded. inc. Petro egregio sancte Saviniensis ecclesie episcopo - expl. ac pro nobis orare dignetur
prol. inc. Salvatore nostro igitur Iesu Christo Domino - expl. narratio passionis eorumdem
inc. Adrianus et Antoninus cum imperii Romani gubernarent habenas - expl. qui ita suos assidue provehit
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath: Passio
data liturgica 22 giugno
note Solo l'epistola è distinta, mentre il prologo e la narrazione si susseguono senza stacco.


79. ff. 250-254
tit. Quattro sermoni per la natività del Battista


80. ff. 254-255v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3237 b)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino augusto Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cui statim basilicam sui nominis construxerunt in qua exhuberant beneficia martyris ex eo et nunc usque in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


81. ff. 255v-256v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3238 b)
inc. Hylarinus autem qui quondam Gallicinum in Hostiensi urbe susceperat - expl. martyrizati sunt autem beatissimi martyres Christi Iohannes et Paulus die VI kal. iuliarum sub Iuliano cesare, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura.


82. ff. 256v-257v - Linus papa pseudo, Martyrium beati Petri apostoli (= BHL S 6655 b [tit.] - BHL 6664)
prol.
tit. Martyrium Petri et Pauli a Lino episcopo Romano greca lingua conscriptum et translatum ecclesiis orientalibus destinatum
prol. I inc. Quantas virtutes atque signa - expl. et palmas victoriae velociter demonstrare
prol. II inc. Licet plurima de apostolicis signis - expl. ab ipso principum principe Petro sumamus exordium
inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. hoc autem dixit significans qua morte clarificaturus esset Deum
Petrus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note La narrazione si interrompe a breve distanza dall'inizio, in corrispondenza di Mombritius I, p. 358 ll. 18-9.


83. ff. 257v-258 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum
tit. Passio beati Petri apostoli
inc. Postquam autem Dominus Iesus assumptus est in celum - expl. ut convertat se unusquisque ad negotia sua
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Questa versione presenta un incipit simile a quelle del gruppo 6 della sezione BHL dedicata a Pietro.


84. ff. 258-263v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (cfr. BHL S 6666 b [inc.])
tit. Ex libro beati Lini episcopi de mirabilibus
inc. His ita gestis Symon surrexit quidam samarius - expl. melle quoque optimo replevit sarcophagum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


85. ff. 264-268 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL S 6572 b [prol.] - BHL 6570)
prol.
tit. Passio sancti Pauli apostoli almo papa a latina in grecam linguam translatam et orientalibus ecclesiis destinata
prol. inc. Paulus hebraice mirabilis apud latinos vel mitis interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


86. f. 268r-v - Passio sancti Pauli ap. (cfr. BHL 6576)
inc. Dum implerentur autem dies multi consilium fecerunt Iudei - expl. predicans regnum Dei et docens que sunt de Domino Iesu Christo
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Il breve testo segue la passione precedente andando a capo, con incipit diverso da quello registrato nella voce BHL indicata.


87. ff. 268v-269v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sanctorum VII fratrum filiorum sancte Felicitatis martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris horta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum quod cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


88. ff. 269v-272v - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6474)
prol.
tit. Vita sancti Paterniani
prol. inc. Divinis iuris officium viris prudentibus - expl. eloquia careant honestate
inc. Beatus igitur Paternianus sicut aiunt Fanensi urbe extitit oriundus - expl. celebremus autem diem depositionis eius die sexto iduum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Paternianus Fanensis ep.: Vita
data liturgica 12 luglio (non indicata)


89. ff. 272v-273v e 278 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi seu erat persecutio in gente Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix die quarto yduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 12 luglio (non indicata)
note Il testo è interrotto dall'inserzione, dopo il f. 273v, del fascicolo più recente con Margherita; le ultime righe si trovano all'attuale f. 278.


U.C. II, ff. 274-277 bis
90. ff. 274-277 bis - Passio sanctae Margaritae v. mart.
tit. Passio sancte Margarite virginis et martyris
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. ut ipsa memorare dignetur ante tribunal Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il testo non corrisponde pienamente ad alcuna delle voci BHL; la stessa versione della passione si riscontra nel ms. Edili 132. Il fascicolo che lo contiene - un binione completato da un foglio più piccolo (mm. 305 x 228) non numerato e occupato solo sul recto, di mano databile al XIV secolo - è aggiunto nella corretta posizione liturgica ed evidentemente realizzato appositamente per integrare il leggendario.


91. ff. 278-281 - Sermo de vita sancti Rofilli Foropopiliensis ep. [perperam Petro Damiani adscriptus] (= BHL 7283)
tit. Vita sancti Rophilli episcopi
inc. Sanctorum celebritas maxime provincialium valde summa cum devotione est recolenda - expl. obiit beatissimus Christi confessor Rophillus XV kal. augusti cum quo prestante Domino nostro Iesu Christo eternum capiamus regnum per infinita saecula saeculorum
Rofillus Foropopiliensis ep.: Sermo
data liturgica 18 luglio (non indicata)


92. ff. 281-285 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est itaque beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr Christi in civitate Ravenna sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


93. ff. 285v-287v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
prol. inc. Iacobus qui interpretatur supplantator - expl. sepultusque est in Achaia Marmarica VIII kalendarum augustarum
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio


94. ff. 287v-290 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1773)
tit. Sancti Christophori martyris
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. bonam mercedem presta scribentibus et legentibus passionem meam quia tu es benedictus Deus qui cum Patre et Spiritu vivis et regnas in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


95. ff. 290-291v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sancti Nazarii martyris
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Africa - expl. martyrizatus autem beatissimus Nazarius sub Nerone imperatore agente Annolino preside die quinto kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)


96. ff. 291v-292v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendarum martiarum
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Come spesso accade nei codici qui censiti, vengono copiate di seguito, sotto un'unica titolatura, due parti consecutive della medesima passione ciclica: quella incentrata su Policronio e quella che riguarda propriamente i due santi menzionati (ricordati nella data liturgica indicata, mentre Policronio è venerato il 17 febbraio).


97. ff. 292v-293v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Abdon et Senen III kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)


98. f. 294r-v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5109)
tit. Passio sanctorum Machabeorum
inc. In illis diebus cum pro culto venerande legis gentis Iudaice - expl. decantans cum angelis leticie hymnum Domino qui regnat in saecula saeculorum
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)


99. ff. 294v-295 - Laudatio sancti Eusebii Vercellensis ep. [perperam Maximo Taurinensi adscripta] (cfr. BHL S 2752 c)
tit. Sancti Eusebii
inc. Igitur evolutis multorum temporum aetis cum Marianorum detestanda perfidiam - expl. martyrizaverunt autem simul admirabiles Christi triumphatores die kalendarum augustarum sub Antiocho rege et Constantino principe, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371: Laudatio
data liturgica 1 agosto
note Il testo sembra una parafrasi di quello registrato alla voce indicata (la stessa versione si trova nel ms. Pl. 20. 2).


100. ff. 295-296 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pontificis
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Stephanus episcopus urbis Rome sub die quarto nonarum augustarum sub Valeriano et Gallieno consulibus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto (non indicata)


101. ff. 296-297v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
tit. Passio sancti Xisti episcopi et martyris
inc. Temporibus Decii cesaris et Valeriani prepositi iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari - expl. Martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


102. ff. 297v-302v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Hillariani
prol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hylariani narraturus triumphos, o Theophile frater - expl. concedat eorum narrare trophea
inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria, qui confirmat servos suos et tantam gloriam prestat sanctis suis per infinita saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)


103. ff. 302v-304 - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL 2057)
tit. Passio sancti Ciriaci martyris [nomen erasum]
inc. Tempore illo cum nuntiatum esset Diocletiano augusto - expl. et decollati sunt via Salaria intra thermas Sallustii foras muros, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres: Passio
data liturgica 8 agosto (non indicata)


104. ff. 304-306v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 c/d)
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Postquam decollatus est beatus Sixtus urbis Rome episcopus milites tenuerunt beatum Laurentium - expl. participati sunt omnes in Christo. Martyrizatus est beatus Laurentius quarto iduum augustarum, regnante vero Domino Deo nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)


105. ff. 306v-308 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL S 3962 c)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Die tertio postquam sepelierunt beatum Laurentium venit Ypolitus - expl. cum intentione ferventes mori leti quam vivere male, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


106. f. 308r-v - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
carmen
tit. Passio sancti Cassiani
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata poematis etiam iocunditate commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


107. ff. 308v-318v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
prol.
tit. Epistola Ieronimi presbyteri ad Paulam et Eustochium de assumptione perpetue virginis Marie
preamb. inc. Hic Theotokos sacre vexatur sermoni Ieronimus prudens - expl. tamen pariter per quam meruere salutem
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto
note Il testo è preceduto da un brevissimo preambolo in versi intitolato Sermo de assumptione sancte Marie (= Walther n° 8131).


108. ff. 318v-319v - Passio sancti Demetrii Tessalonicae mart. (= BHL S 2122 d)
tit. Passio sancti Demetri
inc. Cum esset Maximianus imperator in Thessalonicensium civitate - expl. martyrizatus est autem beatissimus Demetrius die XV kalendarum septembriarum in Thessalonicensium civitate, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Demetrius Tessalonicae mart.: Passio
data liturgica 18 agosto (non indicata)


109. ff. 319v-322v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
prol. inc. Bartholomeus apostolus nomen sumpsit ex Syra lingua - expl. natale eius VIIII kal. september celebratur
inc. Indiae tres esse ab historiographis dicuntur - expl. et perfectis omnibus atque bene compositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)


110. ff. 322v-326v - Dionysius Exiguus fl. 497-540 ca., m. 550 ca., De inventione capitis Iohannis Baptistae Marcelli Archimandritae et Anonymi opera; translatio ex graeco (= BHL 4290-4292)
tit. In decollatione sancti Iohannis Baptiste
inventio I inc. Duo quidem monachi de oriente profecti - expl. Marcellus his verbis retulit
inventio II inc. Apparuit inquid ter beatissimus et universalis apostolus - expl. in eadem ecclesia vigesimo octavo die mensis octubris idest quinto kal. nov. per septimam inditionem, ad laudem et gloriam sancte et individue Trinitatis Patris et Filii et Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Inventio + translatio
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Le due parti dell'opera sono copiate di seguito (il passaggio avviene al f. 324).


111. ff. 326v-328v - Passio, inventiones et miracula sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4315 d [expl.])
inc. Ut audivit Herodes rex manifestum est enim nomen eius - expl. de quibus latius in prefato Chronicorum libro scriptum reperies
Iohannes Baptista: Passio + inventio
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo è distinto dal precedente andando a capo; l'incipit non corrisponde a quello della voce indicata, ma appare riferito allo stesso momento della vicenda.


112. ff. 328v-331 - Vita sanctae Sabinae Trecis v. (= BHL S 7409 a)
tit. Sancte Savine [a. m.]
inc. Tempore illo Savinus nobilis et dives in opido Samonensi - expl. Beata vero ancilla Dei Savina vixit annis XL octo, obiit in pace sub die IIII kalendarum februariarum prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sabina Trecis v.: Vita
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Questa santa Sabina è in realtà venerata il 29 gennaio, ma è evidente dalla posizione nella raccolta che il testo si intendeva destinato alla data di agosto, propria dell'omonima romana (una confusione attestata anche nel Martirologio di Usuardo).


113. ff. 331-333 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. De exaltatione sancte Crucis
inc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. percipiensque miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre Sanctoque Spiritu per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)


114. ff. 333-334 - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL S 2708 d)
inc. Que passa est sub Diocletiano imperatore proconsule autem Prisco - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei sancta Eufemia sub die sextodecimo kalendarum octubrium sub Diocletiano imperatore proconsule autem Prisco, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303: Passio
data liturgica 16 settembre (non indicata)


115. ff. 334-339v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691 [preamb.] - 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
praeamb. inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur Donatus - expl. cuius natalitium XI kal. octubris celebratur
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine procurat
inc. Erant enim itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopias - expl. ad confessionem beati Mathei apostoli qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il prologo e l'epilogo sono indistinti dal testo, mentre è premesso un ulteriore preambolo.


116. ff. 339v-343 - Acta sanctorum Cypriani, Iustinae et Theoctisti mart. (= BHL 2047-2050)
item I inc. Inluminatio Domini nostri Iesu Christi salvatoris de de celo facta est - expl. et convertebat augens gregem Christo
item III inc. Cum completi fuissent prophetici sermones - expl. varie infirmitates accipiunt sanitatem eorum meritis, glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum in saecula saeculorum
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres: Acta
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il passaggio tra la prima parte degli atti, la conversione, e la terza, la passione, avviene senza stacco al f. 342.


117. ff. 343-346v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Memoriam sancti Michaelis
prol. inc. Memoriam beati archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


118. ff. 346v-349 - Gennadius Massiliensis pseudo, Vita sancti Hieronymi (= BHL 3869)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri
inc. Ieronimus natus in opido Stridonis quod a Gothis eversum est - expl. omnem vite sue tempus implevit annis octuaginta octo et mensibus sex
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)


119. ff. 349-350 - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4572)
tit. Passio sancte Iustine
inc. In illo tempore beata Iustina Christianis parentibus horta - expl. martyrizata est autem beata Iustina sub Maximiano imperatore die nonarum octubrium, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustina Patavii virgo mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre (non indicata)


120. ff. 350-352v - Vita sanctae Pelagiae Hierosolymis paenitentis [interprete Eustochio] (= BHL 6606)
prol. inc. Verba sacerdotis tanta et celata latinis Eustochius servus Christi transtulit - expl. plena est expositio
inc. Sacratissimus episcopus Antiochie civitatis convocavit ad se - expl. cum qua nos fatiat Deus invenire misericordiam suam in die iuditii, quoniam ipsius est honor et gloria in saecula saeculorum
Pelagia (al. Margareta, dicta Pelagius) Hierosolymis paenitens: Vita
data liturgica 8 ottobre (non indicata)
note Il prologo del traduttore è abbreviato e congiunto al prologo vero e proprio in modo molto simile a quello descritto nella voce indicata; la parte iniziale recita infatti: Verba sacerdotis tanta et celata latinis Eustochius servus Christi transtulit subdio (?) sed vos lectores meum pensate laborem et memores nostri fundite verba Deo qualiter Pelagia de postribulo ad celestia regna migravit quod sancta est signo immo miraculo. In diebus nostris placuit...


121. ff. 352v-355 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calisti
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum in eadem civitate sub die XIV kal. novembris, regnante vero Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


122. ff. 355-356 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Vita sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis voluminibus atque sacris studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


123. ff. 356-358 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
ep.ded.
ep. ded. inc. Leono Ildebrando reverentissimo atque sanctissimo presuli Drugo suus atque omnium servorum Dei servus - expl. ut vestra roborata iussione laude confirmetur
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


124. ff. 358-363 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750)
tit. Passio apostolorum Simonis et Iude
inc. Simon itaque Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire, auxiliante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)


125. ff. 363-365v
tit. Sermone per Ognissanti


126. ff. 365v-367v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Natale sancti Cesarii
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. martyrizati sunt autem sanctus Cesarius diaconus et Iulianus presbyter die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre (non indicata)


127. ff. 367v-368 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. Passio sancte Eustochie virginis
inc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Eustochia in civitate Tarso Cilitie sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Eustochia virgo Tarsi mart.: Passio
data liturgica 1 novembre (non indicata)


128. ff. 368-370v - Passio sanctorum quattuor coronatorum, mutila (= BHL 1837)
tit. Passio IIIIor cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus augustus perrexit Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. et dixit: hoc artis ingnenium est
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note A causa della perdita del resto del leggendario, il testo rimane mutilo (in corrispondenza di Mombritius I, p. 291 l. 11).

bibliografia Diventare Santo, 211; Les vies latines de sainte Pélagie, 18; Paolo Diacono, Vita sancti Gregorii Magni, xv-xvi; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 46; Castaldi, Nuovi testimoni, 113-6; Del Furia, Supplementum BML, III, 577-92; Garrison, Mediaeval Italian Painting, III, 140-3



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 303

Leggendario (prima parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 302)
sec. XII terzo quarto; orig. Firenze; prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Probabilmente il manoscritto fu prodotto come volume complementare del precedente (cfr. nota supra).

I. ff. 245, acefalo e mutilo
Leggendario (6 dicembre - 27 luglio)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Ricorre in molti testi una suddivisione successiva in lectiones, per lo più dodici.
tabula
note La precedente numerazione dei fogli permette di quantificare la perdita iniziale in otto unità.


1. ff. 1-3 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco, acefala (= BHL 6106)
inc. et in Christo plurimum valere. Favore igitur prosecutus - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulos remisit ad propria
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo (il cui inizio corrisponde all'edizione del Mombritius II, p. 302 l. 57), prosegue a capo con la sezione sui miracoli, come si trattasse di capitoli della stessa narrazione, per poi riprendere al f. 7 con le parti IV e V della vita di Giovanni Diacono. Quanto rimane della prima parte è suddiviso in lectiones numerate dalla decima alla dodicesima.


2. ff. 3-4v - Narrationes de miraculis in vita et de morte sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6150-6152-6153-6154-6155-6156)
item XXI inc. Quodam igitur tempore advenit quedam mulier de vico qui dicitur Ciprastis
item XXIII inc. Venit quidam homo ad sanctam Sion
item XXIV inc. Nec multo post quidam
item XXV inc. Cum igitur his
item XXVI, pars I inc. Cernens itaque servus Domini mortem inexcusabilem adesse presentem - expl. sub sanctissimo et beatissimo patriarcha nostro Macario
pars II inc. Positumque est sacratissimum corpus eius - expl. usque ad tempora Iustiniani imperatoris
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


3. ff. 4v-6v - Narrationes de miraculis post mortem sancti Nicolai Myrensis ep. (= BHL 6160-6163-6165 - BHL S 6170 c)
item I inc. Igitur postquam beatissimus Nicolaus ex hoc mundo migravit - expl. qui dicitur Adriatica
item II, prol. inc. Restat autem adhuc quod de eo scribere miraculum iocundum iudicavimus
inc. Cum de Africe partibus Wandalorum exercitus applicuisset - expl. glorificantes Dominum et sanctum eius Nicolaum
epil. inc. Hec fuit prima occasio - expl. et in futuro conditorem
item III e inc. Agrestes quidam horum qui fines habitabant - expl. solutionem petitionis nostre suscipiamus per Christum Dominum nostrum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Miracula


4. f. 7r-v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6107-6108)
item IV inc. Hucusque de Argolicorum doctorum editione trahentes - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo in Domino carissimi - expl. quatinus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


5. ff. 7v-15 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
prol.
tit. Vita sancti Ambrosii
prol. inc. Hortaris venerabilis pater Augustine - expl. ut gratia viri ab incunabulis que fuerit agnoscatur
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. sit mihi premium effugisse supplicium
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre
note Divisa in 12 lezioni.


6. ff. 15-16v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (= BHL 9004)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi et confessoris
prol. inc. In provincia Tuscia in civitate Verona que eius acta claruerunt - expl. audiant populi omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte - expl. quod tamen fulget in urbe agitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria virtus et potestas in saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre
note Il testo è diviso in tre lezioni (prime di un ciclo di dodici che prosegue nel successivo).


7. ff. 16v-21v - Vita sancti Syri Ticinensis ep. (= BHL 7976)
tit. Vita sancti Syri confessoris
inc. Celestis exorta prosperitas dulci revelata facundia - expl. paucos atque pacificos agens annos migravit ad Dominum, cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita
data liturgica 9 dicembre
note Suddiviso nelle lezioni dalla quarta alla dodicesima.


8. ff. 21v-23 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam provinciam Sicilie beatissime Agathe fama crevisset - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre
note Divisa in otto lezioni. Al termine si rimanda per Damaso alla fine del volume.


9. ff. 23v-30v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. credentes nos per hanc gratiarum actionem indulgentiam consequi peccatorum. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in Indie partibus XII kal. ian., regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre
note Divisa in dodici lezioni.


10. ff. 30v-32
tit. Estratto dall'Apocalisse (quattro lectiones)


11. ff. 32-37 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Actus vel vita sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudocie universis episcopis et ecclesiis catholicorum in Deo eternam salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem in Christianis Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni (con una nota aggiuntiva che le destina al secondo notturno).


12. ff. 37-58 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7725 a [prol.] - BHL 7726 [liber I] - 7727 e 7729 [liber II] - 7731 [claus.] - 7736 [transl.])
prol.
tit. Vita sancti Silvestri
prol. inc. Istoriographus noster Eusebius - expl. quod me accipere iubendo fecisti
liber I inc. Silvester igitur cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam
liber II inc. Priori enim libello hic finis occurrit - expl. et inestimabilem affluentiam gaudiorum
claus. inc. Expletis ergo his que oportuit non omitti - expl. in cimiterio Priscille ab urbe miliario III pridie kal. ian.
translatio inc. Sed quia omnipotenti Deo - expl. sit nobis premium effugisse supplicium
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre
note Il secondo libro è distinto andando a capo e mutilo di due fogli (i due finali del quaternione, dopo il f. 54v); le altre parti si susseguono senza stacchi (ai ff. 57 e 58). Il testo è suddiviso in dodici lezioni.


13. ff. 58v-73 - Ursus sacerdos saec. X, Vita sancti Basilii archiepiscopi et confessoris opus Amphilochii Iconiensis ps.; translatio ex graeco (= BHL 1024)
prol.
tit. Vita sancti Basilii
prol. inc. Postquam Lucifer ille procax de celesti gloria demissus est - expl. gloria concors, maiestas similis per omnia saecula saeculorum
inc. Basilius igitur in civitate Cappadocie ex Christianissimis atque Deo devotis parentibus - expl. quos per cooperationem Sancti Spiritus scripserat libros, ad gloriam et laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita
data liturgica 1 gennaio (non indicata)
note Suddivisa in dodici lezioni.


14. ff. 73-75v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
prol.
tit. Vita sancti Pauli primi heremite edita a sancto Iheronimo
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Divisa in sei lezioni.


15. ff. 75v-82v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885-3887)
ep.ded.
tit. Vita sancti Hylarii episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Domino sancto et meritis beatissimo patri Pascentio Fortunatus - expl. nunc de eius vita proponimus
inc. Hylarius Pictavorum urbis episcopus - expl. virtute confessoris in futurum confidat
miracula inc. Igitur Probianus cum dubio iam vite penderet - expl. ut de te legere populum brevitatis stilus mulcet
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita + miracula
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Per la variante al principio della sezione sui miracoli, cfr. il ms. Aed. 134 (item 9). Il testo è suddiviso in otto lezioni.


16. ff. 82v-83v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felicis presbiteri
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimentum in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 13 gennaio
note La data è anticipata di un giorno, a meno che si tratti si una svista nella rubrica. Testo diviso in otto lezioni.


17. ff. 83v-98 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
ep.ded.
tit. Vita sancti Mauri
ep. ded. inc. Faustus famulorum Christi famulus - expl. sum provocatus imperio
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta et duo et dies quattuordecim. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Divisa in dodici lectiones.


18. ff. 98-101v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio
note Divisa in otto lezioni.


19. ff. 101v-113v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL S 609)
epilogo
tit. Vita sancti Antonii eremite
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus natus - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note L'epilogo è indistinto dal testo. Suddivisione in dodici lezioni.


20. ff. 113v-116 - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum Marii et Marthe, Audifax et Abacuc
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante eodem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio


21. ff. 116-128 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martiris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio
note Il testo è suddiviso in otto lezioni al modo abituale, cui si aggiunge un'altra suddivione di diversa mano; vi è inoltre segnalata a margine la parte relativa a Marco e Marcellino.


22. ff. 128-131 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnes virginis et martiris
inc. Ambrosius servus Christi virginibus sacris - expl. valeat invenire. Passa est beatissima martira Agnes die XII kal. februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio
note Divisa in otto lezioni.


23. ff. 131v-134v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. Passio sancti Vincentii martiris
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis
inc. In illis diebus cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. cumulatius consecratus est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio
note Divisa in otto lezioni; le quattro successive, da nove a dodici, sono segnate sui sermoni che seguono.


24. ff. 134v-137v
tit. Quattro sermoni per la stessa festività, attribuiti ad Agostino


25. ff. 137v-141 - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3296)
prol.
tit. Vita sancti Geminiani episcopi
prol. inc. Post passionem Domini et sanctam eius resurrectionem - expl. mors sanctissima eius
inc. Inter plurimos Dei famulos qui ad exemplum fidelium in hoc mundo fuerunt - expl. ut ad regnum post transitum huius vite perducit et collocat in choros angelorum. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita
data liturgica 31 gennaio
note Prologo indistinto dal testo. Suddivisione in tre lezioni.


26. ff. 141v-147v - Sermo de vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7684)
tit. Vita sancti Severi archiepiscopi et confessoris
inc. Quotienscumque virorum gesta fortium eorumque laudabiles provectus in ecclesiis recitantur - expl. quem si placet valet in oleum demutare
Severus Ravennas ep.: Sermo
data liturgica 1 febbraio
note Suddiviso in tre lezioni.


27. ff. 147v-150v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart., mutila (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martiris
inc. Cum Romani imperii Diocletianus gubernaret habenas - expl. perdiscere satagas ut non nos
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita dei due bifoli centrali del quaternione, tra gli attuali ff. 150v e 151. Rimangono dieci lezioni delle dodici nelle quali doveva essere suddiviso. L'explicit cade nel par. 15 dell'edizione in AASS, Feb. I, col. 351E.


28. ff. 151-153 - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart., acefala (cfr. BHL S 133)
inc. -onem ostendere nobilissimis ortam natalibus - expl. a periculo mortis et incendii sancte Agathe orationibus liberaret
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo, privo di un breve tratto iniziale a causa della detta perdita di fogli, è diviso in otto lezioni. Seguono rimandi all'interno del volume per Apollonia e Scolastica.


29. ff. 153-155 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini martiris
inc. Propheta loquitur ad Dominum: secundum multitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto per immortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio
note Divisa in tre lezioni.


30. ff. 155-157v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae, mutila (= BHL 2838)
prol.
tit. Passio sanctorum Faustini et Iovitte
prol. inc. Cum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. aut quod ignem ministratis
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio
note Il testo rimane mutilo della fine a causa di una nuova perdita di fogli, tra gli attuali 157v e 158. La parte rimasta è divisa in nove lezioni e ha termine all'interno del cap. II: cfr. AASS, Feb. II, col. 815D.


31. ff. 158-160v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5695)
prol.
inc. Inclitam et gloriosam festivitatem beati Mathie apostoli - expl. migravit ad Dominum nostrum Iesum Christum, qui cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo ha inizio anepigrafo, ma è possibile che nel foglio precedente perduto avessero sede la rubrica e il prologo. Suddivisione in otto lezioni.


32. ff. 160v-165v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita beati Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte phylosophus Gordiani viri clarissimi et beate Silvie filius - expl. iuxta pyrgibasym sicut actenus cernitur confessor veritatis meruit sepeliri
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo
note Il testo si arresta al termine del par. 69 del libro IV (= PL 75,222B), come nel ms. Edili 133. È suddiviso in undici lezioni (un'altra mano appone all'ottava l'indicazione che essa è la prima per l'ordinazione di Gregorio).


33. ff. 165v-178v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita beati Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. per silentium reparemus
Benedictus Casinensis abbas m. 543
Scholastica in Monte Casino virgo: Vita
data liturgica 21 marzo
note Il testo è diviso in dodici lezioni principali, ma con una parziale duplicazione in corrispondenza della sezione su Scolastica, che è segnalata a margine e a sua volta divisa in quattro lezioni collocate tra l'undicesima e l'ultima di Benedetto. Un'altra mano annota inoltre che altre quattro lezioni per Scolastica si trovano alla fine del leggendario.


34. ff. 178v-182v - Petrus Neapolitanus subdiaconus fl. 940-970, Passio sancti Georgii (= BHL 3393)
tit. Passio sancti Georgii martiris
inc. Postquam Dominus et salvator noster sua sancta presentia et gloriosa incarnatione mundum visitare atque illuminare dignatus est - expl. migravit ad Dominum XXIII die mensis aprilis, qui inscribitur VIII kalendas maias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile
note Divisa in dodici lezioni.


35. ff. 182v-184 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci apostoli et evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile
note Divisa in otto lezioni.


36. ff. 184-185 - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. Passio sancti Vitalis martiris
inc. Sanctus Vitalis militans consulari Paulino cum fuisset cum eodem iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus est autem beatus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile
note Divisa in tre lezioni.


37. f. 185r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6817)
prol.
tit. Passio sancti Philippi apostoli
prol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum festinatione veniebant
inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti qui regnat in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio
note Diviso in quattro lezioni.


38. ff. 185v-186v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4092)
tit. Passio sancti Iacobi
inc. In illis diebus cum beatus Paulus apostolus persequentibus Iudeis a Festo teneretur in vinculis - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio
note Il testo è suddiviso in lezioni numerate dalla quinta all'ottava, a complemento delle quattro di Filippo.


39. ff. 186v-190v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martirum Alexandri, Eventi et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse haberet propitius sacerdotem usque in hodiernum diem. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio
note Divisa in otto lezioni.


40. ff. 190v-193v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tertiodecimo regnante venerabile magno cultore Constantino - expl. accipiant partem cum genitrice matre Domini Maria, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio


41. ff. 193v-194v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. Item unde supra
inc. Postquam Constantinus augustus imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et loco translationis nostre finem imponat
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio


42. ff. 194v-196 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol., notitia
tit. Victoria sancti Michael
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe veneranda - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives quidam nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 8 maggio
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Suddivisione in otto lezioni.


43. ff. 196-197 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. Sancti Iohannis ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem Domitianus persecutionem in Christianos exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 6 maggio


44. ff. 197-198v - Passio sancti Victoris Mauri Mediolani mart. [auctore pseudo Maximiano notario] (= BHL 8580)
tit. Passio sancti Victoris
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Decollatus est autem sanctus Victor octavo idus madii et sepultus est a Materno episcopo III idus maias, regnante Domino nostro Iesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Victor Maurus Mediolani martyr: Passio
data liturgica 8 maggio (non indicata)


45. ff. 198v-200 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sanctorum Gordiani et Epymachi
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris divulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio
note Divisa in tre lezioni. In realtà la data riportata nella rubrica sarebbe VI idus iunii, ma è evidente che il mese va corretto in madii in base alla posizione tra gli altri testi.


46. ff. 200-205 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 a)
tit. Passio sancte Christine virginis et martiris
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. Completum est autem martyrium sancte Christine VI idus madii in Tyro civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


47. ff. 205-208v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achillei martirum
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima [corr. primum] itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Incipiunt scripta Marcelli. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque indicabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Viene segnalata a margine la parte di narrazione dedicata a Domitilla.


48. ff. 208v-209 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Natale sancte Petronille virginis
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 30 giugno
note Data discordante da quella sotto la quale sono normalmente copiati tutti i segmenti della passio ciclica di Nereo e Achilleo, il 12 maggio (e vicina invece, come già riscontrato, al giorno 31 proprio della santa): del resto, la posizione stessa rende evidente come, al di là della titolatura II kal. iul. qui apposta, tale fosse la destinazione intesa da chi compilò il leggendario. Come abituale nei laurenziani, la sezione su Nicomede segue questa senza soluzione di continuità.


49. f. 209 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 30 giugno


50. f. 209 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Sancti Victorini martiris
inc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 giugno
note Come per le parti precedenti del ciclo, la data indicata è anomala.


51. f. 209r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart., mutila (= BHL 6064)
inc. Accepta hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. cuius corpus rapuit populus Christianorum et cum honore magno
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 30 giugno (non indicata)
note Anche questa parte è copiata di seguito alla precedente senza distinzione; rimane mutila di una frazione finale a causa della perdita del bifolio centrale del fascicolo, dopo il f. 209v.


52. f. 210 - Passio sancti Pancratii Romae mart., acefala (= BHL 6427)
inc. tuus statim iubere eos interfici - expl. martyrizatus est autem beatus Pancratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Gran parte del testo (compresa la rubrica con la data) è perduta per la lacuna materiale sopra ricordata.


53. ff. 210-212v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (cfr. BHL S 2761 d)
tit. Conversatio sancti Eustasii cum filiis suis
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. celebramus solemnia ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus magnificentia magnitudo imperium in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Vita + passio
data liturgica 20 maggio
note Il testo è diviso in dodici lezioni. La data non è tra quelle comunemente attestate, ma ricorre in più occasioni nei codici laurenziani.


54. ff. 213-217v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape et martiris
item I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus est - expl. cantantes et funeris exequia psallentes Domino persolvebant
item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Il testo è copiato da una mano differente e privo dell'abituale decorazione, mentre dal f. 218 riprendono il copista e lo stile di impaginazione abituali.


55. ff. 218-223 - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
prol.
tit. Vita sancti Zenobii episcopi
prol. inc. Hortatui vestre dilectionis, amabiles fratres - expl. vitam eius enarrare aggredior
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. celebratur autem festivitas eius VIII kalendas iunii ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note La titolatura è quella che segue il prologo, che ha inizio invece anepigrafo. Il testo è diviso in dodici lezioni.


56. ff. 223-225v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi martiris
inc. Passio atque conversatio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno
note Il testo è diviso in tre lezioni.


57. ff. 225v-226v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart., mutila (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. tunc iudex iussit mitti ad Arthemium
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno
note Il testo, diviso in nove lezioni nella parte rimasta, è mutilo per la perdita dei primi due fogli del fascicolo che segue, tra gli attuali ff. 226v e 227. L'explicit cade all'incirca alla metà: cfr. AASS Iun. I, col. 172F.


58. ff. 227-228 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart., acefala (= BHL 6922)
inc. cum. Preses vero furore repletus iussit eum flagellis cedi - expl. quorum natalis est sexto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo è mutilo della prima metà (l'incipit corrisponde ad AASS Iun. II, col. 153C) a causa della detta perdita di fogli, e suddiviso in tre lezioni.


59. ff. 228-232v - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (cfr. BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis
inc. Regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Nicomedia multos Christianos persequebatur propter fidem et regnum Domini nostri Iesu Christi - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei martyr Pantaleymon sub die quarto iduum iunias in civitate Nicomedie sub Maximiano imperatore, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 10 giugno
note Nessuna voce BHL corrisponde pienamente al testo: si indica quella che appare più vicina. La data non è tra quelle normalmente attestate.


60. ff. 232v-236v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL S 986 d)
prol.
tit. Passio sancti Barnabe apostoli
prol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. relatione pandere curamus
pars I inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex LXII discipulis - expl. et cum eis vitam eternam percipere mereamur
pars II inc. Hucusque beati Barnabe gloriosum agonem - expl. deflorare curavimus
pars III inc. Sed quia idem Lucas sequendo beatum Paulum apostolum sancti Barnabe finem cernere non valuit, cetera que sequuntur et quo ordine ad martyrii coronam pervenerit - expl. cum hymnis et laudibus collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita + passio
data liturgica 11 giugno
note Tutte le sezioni sono copiate di seguito, con suddivisione in dodici lezioni. Si rimanda alla fine del codice per i santi Basilide, Cirino, Valerio e Felice.


61. ff. 236v-239v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Licia sub temporibus Dioclitiani imperatoris multas virtutes operabatur in infantia sua sanctus Vitus - expl. sepelivit in eodem loco qui dicitur Marianus sub die XVII kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Il testo è diviso in quattro lezioni. Si rimanda per Marco e Marcelliano alla p. 130 del manoscritto (naturalmente secondo la precedente numerazione), entro la passione di Sebastiano.


62. ff. 239v-240v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me in orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno


63. ff. 240v-242 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo è suddiviso in otto lezioni.


64. ff. 242-243 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de triumpho sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos et secuta est filia Constantia - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Suddiviso in lezioni numerate da nove a dodici.


65. f. 243r-v - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. Vita sancti Leonis pape
inc. Leo natione Sicula ex patre Paulo sedit menses decem - expl. pro eo quod Albanensis ecclesia episcopum minime habuit
Leo II papa: Vita
data liturgica 28 giugno


66. ff. 243v-245 - Liber pontificalis, cap. 105 (Leone IV)
tit. Unde supra vita sancti Leonis pape
inc. Leo natione Romanus ex patre Radualdo sedit annos octo - expl. migravit ad Dominum quarto kal. iulias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Leo IV papa: Vita
data liturgica 28 giugno
note Anche questo Leone, propriamente ricordato il 17 luglio, è evidentemente attratto nella data liturgica del precedente. Testo diviso in tre lezioni.


67. f. 245 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart.
tit. Item passio sancte Christine
inc. Aput Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum incipit passio sancte Christine virginis et martyris - expl. sicque cursum consumavit et vitam finivit in Christo quinto idus madii, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il breve testo non si lascia identificare con alcuna voce BHL.


68. f. 245v - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart., mutila (= BHL S 2315)
tit. Revelatio VII dormientium
inc. In tempore illo regnante imperatore Decio facta est persecutio ingens Christianorum - expl. lugebant propter corpora sanctorum que pro
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)
note Il testo rimane mutilo per la perdita del resto del manoscritto.

bibliografia Bibbie atlantiche, 294; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 254; Del Furia, Supplementum BML, III, 547-53r



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 331

Martirologi e due brevi leggendari (1 gennaio - 23 settembre e 9 novembre - 7 ottobre)
prov. Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Più ex libris di Vallombrosa si trovano sulla sezione maggiore: uno nel margine superiore del f. 2 (Iste liber est monasterii Vallisumbrose Fesulanensis diocesis, con l'anatema) e uno ripetuto tre volte da mani di epoche diverse al f. 145v (Iste liber est monasterii S. Marie Vallis Umbrose). L'ultima unità contenente il secondo leggendario può attribuirsi all'area toscana in base al santorale.

U.C. I, f. 1; sec. XII
I. f. 1r-v
Sermone sull'Annunciazione attribuito a Giovanni Crisostomo
note Il foglio è numerato come primo del codice, ma fu probabilmente aggregato in funzione di guardia.

U.C. II, ff. 2-145; sec. XII
II. ff. 2-22v - Martyrologium Hieronymianum (Martyrologia)

III. ff. 22v-31 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Libellus de festivitatibus apostolorum

IV. ff. 31-113 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones

V. ff. 113-145v
Passionario (1 gennaio - 23 settembre)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Quasi tutti i testi vengono suddivisi in lectiones ma in un secondo tempo e da più mani.


1. f. 113r-v - Passio sancti Concordii Spoleti presb. mart. (= BHL 1906)
tit. Passio sancti Concordii martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris gravissima persecutio orta est in urbe Roma - expl. demones expelluntur oratione beati Concordii martyris, prestante eo pro cuius nomine passus est qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Concordius Spoleti presbyter et martyr saec. II: Passio
data liturgica 1 gennaio
note Suddivisione in otto lezioni.


2. ff. 114-115v - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL 889)
tit. Passio sancti Babilli episcopi cum duobus puerulis
inc. Numerianus rex cum immolasset obscenis demonibus - expl. Martyrizatus est autem beatissimus Dei sacerdos Babilas cum tribus infantibus apud Antiochiam civitatem sub Numeriano imperatore nequissimo, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250: Passio
data liturgica 24 gennaio


3. ff. 115v-120 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 c)
tit. Passio sancte Christine martyris
inc. Erat quedam sacra et sancta puella de Tiro nomine Christina - expl. et curavit corpus eius ex more et collocavit eam in optimo loco, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


4. ff. 120-122v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (cfr. BHL S 2761 d)
tit. Passio sancti Eustasii martyris
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat ydolorum sevitia ipso exhibente - expl. mense maio die vicesimo celebramus solemnia ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus magnificentia magnitudo imperium in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 20 maggio
note La prima parte del testo è suddivisa in otto lezioni, da una mano diversa dalla precedente. La stessa data, non tra quelle comunemente attestate, ricorre in altri codici qui descritti.


5. ff. 122v-124v - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. Passio sancti Eleutherii episcopi et martyris
inc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei veritatem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die duodecima kalendarum iuniarum sub Adriano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 21 maggio
note Data discordante da quelle indicate nei Martirologi (ossia il 25 e il 27), ma riscontrata anche nel ms. Strozzi 4.


6. ff. 124v-130 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. Gesta sanctorum VII dormientium acta in diversis temporibus sub Decio et Theodosio imperatoribus
inc. In tempore illo regnante impio Decio facta est ingens persecutio Christianorum - expl. et in gaudio fidei ipsorum secuti sunt imperatorem Constantinopolim glorificantes et laudantes Deum pro miraculo quod viderant gratias agentes Domino Iesu Christo
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 giugno (non indicata)
note La posizione nella raccolta suggerisce che il testo fosse destinato a questa data, tra le varie attestate per il culto del santo. Una mano diversa dalle precedenti aggiunge una suddivisione in dodici lectiones.


7. ff. 130-135 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657-6658)
additamentum
tit. Passio beatissimi Petri et Pauli a Marcello discipulo Petri edita quique eidem interfuit passioni
inc. Cum venisset Paulus Romam evenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum
addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei Petri quod vidi scripsi
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno
note Divisa in sette lezioni da una diversa mano.


8. ff. 135-137 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Passio sancti Christofori martyris
inc. Tempore illo quo Dagnus in civitate Sconon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et in agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria per cuncta saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio
note Divisa in dodici lezioni da una mano attiva anche sul testo seguente.


9. ff. 137-138v - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Simphoriani
inc. Sub Aurelio quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis procella detonaret - expl. et felix aperitur ingressus, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto
note Suddivisa in dodici lectiones dalla stessa mano del testo precedente.


10. ff. 138v-144 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyris
inc. Factum est in secunda interrogatione tyranni Maximiani ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt huius seculi et serviebant Deo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre
note Una diversa mano divide il testo in lezioni (almeno undici le indicazioni visibili).


11. ff. 144-145v - Passio sanctae Theclae v. (= BHL 8024)
tit. Passio sancte Tecle
inc. Sub Nerone Romanorum principe Paulus apostolus verbum Dei evangelizando orientem predicabat - expl. cum somno pacis migravit ad Dominum, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio
data liturgica 23 settembre
note La titolatura originale indicava VIII kal. oct., ma un'altra mano aggiunge al numerale una I ripristinando la data corretta. Il testo è suddiviso in undici lezioni. Quasi tutto il foglio finale rimane vuoto ed è sfruttato per le note di possesso già citate, segno che il passionario si interrompeva qui.

U.C. III, ff. 146-169; sec. XI/XII
VI. ff. 146-169v, mutilo
Leggendario (9 novembre - 7 ottobre)


1. ff. 146-149 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.
tit. Miraculum de ycona Dei
preamb. inc. Apud Cesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius
prol. inc. Dilectissimi cuncti sancte ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius
inc. Quedam civitas est in Sirie partibus infra terminos Tyri et Sidonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
data liturgica 9 novembre
note Il preambolo e il prologo sono copiati di seguito come un unico segmento. Come in altre copie, la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL (cfr. ms. Edili 132). Sono segnati due cicli di dodici lezioni sovrapposti e parzialmente sfasati.


2. ff. 149-150v - Obitus sancti Leonis IX papae (= BHL 4819)
tit. Vita sancti Leonis pape
inc. Quintodecimo kalendas maias dum gravi infirmitate felicissimus pontifex Leo et longa maceratus corpore esset - expl. Obiit autem beatissimus Leo papa tertiadecima kalendarum maii feria III in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et imperium nunc et semper et in saecula saeculorum
Leo IX papa: Transitus
data liturgica 19 aprile (non indicata)
note Al termine è omessa la frase di collegamento con i miracoli (riportata come explicit nella voce BHL). Divisione in tre lezioni.


3. ff. 150v-152 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (= BHL 7035-7036)
additamentum
tit. Passio sancti Cyrini episcopi
inc. Cum istius mundi principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. passus est autem beatus Cyrinus episcopus et martyr Christi sub Diocletiano imperatore pridie idus iunii et coronatus est a Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et potestas et imperium in saecula seaculorum
addit. inc. Facta autem incursione barbarorum in partes Pannonie - expl. ubi prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 12 giugno
note L'appendice è distinta andando a capo.


4. ff. 152-153 - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (= BHL 1547)
tit. Passio sanctorum Cantianorum
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus Christum verum Deum colentibus - expl. imperantibus Diocletiano et Maximiano agente Sisinnio comite et Dulcitio preside, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 14 giugno


5. ff. 153-155 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
prol., carmen
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementis
prol. inc. Cum multas stilo disertissimo a scriptoribus video commendatas cartis ac paginulis fabulas - expl. ac omnibus ecclesiis catholicis scribere
inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens vere germani fratres - expl. ut a draconis faucibus liberemur, adiuvante Domino
carmen inc. Fulgida vos sedes sanctos fovet atque reclaudit - expl. contulit et proprios condere filiolos, qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 luglio (non indicata)
note I versi finali non sono distinti dalla narrazione.


6. ff. 155-158 - Hucbaldus Elnonensis monachus n. 840 ca., m. 20-6-930, Passio sanctorum Ciryci et Iulittae BHL 1809 (= BHL 1809-1811)
prol.
tit. Passio sanctorum Quirici et Iulitte
passio prol. inc. Beatorum Christi martyrum pia certamina veneratione debita recolentes - expl. prout posse tua concesserit gratia
inc. Sexte que nunc agitur etatis initium suo Dominus Iesu Christus - expl. pro nobis apud pium intercede Dominum ut nos semper et sue gratie et vestri decorati collegii faciat esse participes Christus Iesus cui est cum eterno Patre Sanctoque Spiritu honor, virtus et imperium per infinita saecula saeculorum
translatio inc. Quoniam igitur Quirini sancti pueruli et Iulitte beate matris eius veneranda passio - expl. quanto letius assidua suis fidelibus fieret
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio + translatio
data liturgica 15 luglio
note Le due parti dell'opera si susseguono senza distinzione.


7. ff. 158-162v - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.
tit. Passio sancte Margarite virginis
prol. inc. Quia auxiliante Domino atque largiente ad hanc festivitatem - expl. ad ipsius ordinem conscribende mentis gressum ponamus
inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. idest tertiodecimo kalendarum augustarum indictione tertiadecima feliciter, regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos quique regnat in Trinitate perfecta et nunc et per cuncta saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio
note Il prologo non è distinto dal testo. Suddivisione in dodici lezioni (l'ultima segnata anche da una diversa mano).


8. ff. 162v-166 - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum Lucie et Geminiani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucia et Geminianus Romae mart.: Passio
data liturgica 16 settembre
note Suddivisa in dodici lectiones (dalla seconda delle mani intervenute sul testo precedente).


9. ff. 166-169v - Vita sancti Marci papae, mutila (= BHL 5293)
prol.
tit. Vita sancti Marci pape
prol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga sed brachiloga ratione describam
inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. sed etiam alienis ovibus Spiritus Sanctus pabula ministravit sanctus
Marcus papa: Vita
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note La perdita del resto del manoscritto interrompe il testo all'interno dell'epistola a Marco di Atanasio.

bibliografia Diventare Santo, 212; Del Furia, Supplementum BML, III, 157-60



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 133

Leggendario per l'intero anno, probabilmente di area umbra
sec. XII ex.; orig. Umbria; prov. Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; Febo Belcari
Il manoscritto, di probabile origine umbra, doveva essere in uso presso una sede agostiniana, dato il breviario che vi è trascritto nei margini. Sulla guardia mobile posteriore nuova è applicato un frammento della membrana che fungeva in precedenza da guardia, dove da una mano quattrocentesca è annotato in caratteri greci il possessore: Febo Belcari del popolo di S. Apollinare (amico della famiglia Medici, vissuto tra il 1410 e il 1484).

I. ff. 279, mutilo
Leggendario (30 novembre - 23 novembre)
ordinamento Per circulum anni
segni d'uso Non sono presenti glosse, ma lo stato degli angoli mostra che il codice è stato molto usato. Inoltre, nel XIII secolo viene aggiunto nel margine inferiore dei primi fogli, fino al 46, il breviario Eremitano dal sabato precedente la prima di Avvento fino alla domenica prima dell'Ottava dell'Epifania.
tabula


1. ff. 1-3v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Natale sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem beati Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. ut nullus remaneret qui non crederet salvatori nostro Deo qui vult omnes salvos facere et ad agnitionem veritatis venire, ipsi gloria in saecula saeculorum
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti.


2. ff. 3v-5 - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL S 912 t)
tit. Passio sancte Barbare
inc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. martyrizata est autem sanctissima martyr Christi Barbara imperante Maximiano augusto et preside Martiano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre (non indicata)
note Il testo non coincide del tutto con alcuna delle voci BHL, benché mostri una maggiore somiglianza con quella indicata.


3. ff. 5-12v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105-6106-6112-6108)
tit. Vita sancti Nicholai confessoris
item II inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. letantes illos homines Iesu Christi Domini nostri famulus remisit ad propria
item III inc. Preterea cum in Frigie partibus quedam gens cognomine Aitaifala - expl. remearunt ad propria magnificantes Dominum Iesum Christum, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus equali maiestate equali potestate per omnia saecula saeculorum
item IV inc. Nunc igitur, fratres karissimi, si vobis placuerit de solempnitate huius diei beati Nicolai - expl. diademate redimitos eterno
item V inc. Letemur ergo karissimi, letemur in Domino - expl. quatenus fideliter Iesu Christo Domino nostro servire mereamur, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note La copia segna andando a capo (f. 12) il passaggio dall'item 6106 al 6112, mentre va normalmente di seguito negli altri casi (ff. 9v e 12v).


4. ff. 12v-14v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 b)
tit. Passio sancti Savini martyris
inc. Maximianus Augustus die quintadecima kalendarum maiarum in Circo Maximo - expl. et sepelivit eum miliario plus minus secundo a civitate Spoletina sub die VII idus decembris, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


5. ff. 14v-16 - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. in qua orationes eius florent nunc et semper et quousque mundus steterit
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


6. ff. 16-21v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8143-8136)
prol.
tit. Prologus sancti Thome apostoli
prol. inc. Thomas hebraice latine abyssus vel geminus interpretatur - expl. ubi et sepultus est in honore duodecimo kalendas ianuarias
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. credentes per hanc gratiarum actionem ad apostolorum gaudia pervenire, ipso adiuvante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)


7. ff. 21v-23 - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. Passio sancti Gregorii martyris
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum talis furor a sacrilegis exardescebat per cunctam Italiam - expl. benedictus Deus qui dat votum optandi et benedicit annos iusti, ipsi honor et gloria, laus et imperium in saecula saeculorum
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio
data liturgica 24 dicembre (non indicata)


8. ff. 23-34
tit. Nove letture, sermoni e omelie per Natale e S. Stefano


9. ff. 34-38 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Vita sancti Iohannis evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopi catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutorem Christianorum Domitianus exhercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente unitatem Spiritus Sancti per infinita saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Il passaggio grafico tra prologo e testo avviene troppo presto, comprendendo nella vita anche l'ultimo periodo del prologo.


10. ff. 38-39v
tit. Sermone per la festa degli Innocenti


11. ff. 39v-52 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL S 7742 c [liber I], 7740 [liber II], / [pars III], 7733 [item VIa])
tit. In Natale sancti Silvestri
liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. in quo fidei tropheum erigitur et adversus pugnans Iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Christi accepit palmam
liber II inc. Priori enim libello hic finis occurrit - expl. et operum virtutum eius celestem ac perpetuam obtinuit palmam
pars III inc. Transactis itaque aliquantis diebus pontifices templorum huiusmodi suggestione Constantino augusto fecisse leguntur - expl. supra omnem magnitudinem quam possit estimari vel comprehendi. Ipsi sit gloria in saecula saeculorum
item VIa inc. Post hec Constantinus habuit bellum Scitarum - expl. quod interpretatur Constantinopolim usque in hodiernum diem
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note I primi due libri si susseguono senza stacchi (a f. 45), mentre si va a capo per ciascuno dei due segmenti successivi (ai ff. 51 e 52 rispettivamente). Per la terza parte, come si presenta sia in questo codice che in molti altri qui descritti, non vi è una corrispondenza nelle voci BHL. Al f. 42v un'altra mano annota a margine: finita octava lectio, ma non vi è traccia di tale suddivisione del testo (a meno che il riferimento sia al breviario copiato nel margine inferiore).


12. ff. 52v-54
tit. Sermone per l'ottava di Natale


13. ff. 54v-58 - Amphilochius Iconiensis episcopus pseudo, Vita sancti Basilii Magni, capp. 11, 9, 8, 10 (= BHL S 1022 g - 1022 f - 1022 e [expl. beta] - 1022 j)
notitia
tit. Vita sancti Basilii episcopi
cap. 11 inc. Fratres, narrationem volo facere de Basilio nobili - expl. secundum quod dictum fuerat ad illos
cap. 9 inc. Narravit autem mihi et hoc predictus nobilis Eladius - expl. reversi sumus in civitatem nostram cum gaudio, laudantes et benedicentes Deum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
cap. 8 inc. Iladius vero quidam bone confessionis per semetipsum in servitutem obedientie fuit - expl. ex uno ore glorificabant et laudabant Deum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
cap. 10 inc. Mulier quedam nobilis genere et divitiis secularibus ornata - expl. certantes et glorificantes Deum et Dominum nostrum Iesum Christum
not. inc. Natalicium vero beati Basilii archiepiscopi quo superna celorum regna ascendit celebratur primo die mense ianuario, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Basilius Caesareae episcopus n. 270, m. ca. 345: Vita + miracula
data liturgica 1 gennaio (non indicata)
note Ogni passaggio è segnato andando a capo (rispettivamente ai ff. 55, 55v, 57v). Agli estratti si aggiunge la brevissima nota liturgica riportata.


14. ff. 58-60
tit. Due sermoni per l'Epifania


15. f. 60r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. Vita sancti Felici presbyeri
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)


16. ff. 60v-63 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatis
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. ducebat eum ad domum precedente nos Arderado et filii eius
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note La prima parte del testo è divisa in sei lectiones. L'estratto si conclude con la fine del par. 39 del cap. VII (cfr. AASS Ian. XV, p. 1046).


17. ff. 63-65v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. Passio sancti Marcelli pape
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. ubi orationes eorum florent nunc et semper et quousque mundus steterit, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


18. ff. 65v-67v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. Passio sanctorum martyrum Marius, Martha, Audifax et Abacuc
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. ubi prestantur beneficia Domini nostri Iesu Christi usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)


19. ff. 67v-72 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani et Fabiani
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus civis - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)


20. ff. 72-74v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue palmam victorie adquirant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)


21. ff. 74v-77 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8633)
prol.
tit. Passio sanctorum Vincentii et Anestasi
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam beatissimi Vincentii martyris - expl. gaudium fidelibus perpetuum perseveret
inc. Cum apud Cesaream Augustam civitatem, ut multorum sinceritas et signata verbi veritas testantur - expl. benedicatur per totam Hispaniam nomen Domini Iesu Christi, qui semper regnat cum Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note L'explicit del preambolo non corrisponde a quello riportato in BHL.


22. ff. 77-78v - Passio sancti Feliciani Fulginatis ep. mart. (= BHL 2846)
tit. Passio sancti Feliciani episcopi
inc. Felicianus quidam nobili familia ortus cum Foru Flaminensis edoctus - expl. qui passus est sub Decio impiissimo Cesare, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicianus Fulginas episcopus et martyr saec. II/III: Passio
data liturgica 24 gennaio (non indicata)


23. ff. 78v-79v
tit. Due sermoni per la conversione di S. Paolo


24. ff. 79v-80v - Passio sancti Constantii Perusini ep. mart. (= BHL S 1973 a)
tit. Passio sancti Constantii martyris
inc. Cum esset igitur temporibus Antonii imperatoris devulgata iussio eius - expl. et balsamo et aromatibus, ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem per ipsum Dominum nostrum Iesum Christum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Constantius Perusinus episcopus et martyr saec. II: Passio
data liturgica 29 gennaio (non indicata)


25. ff. 80v-81v - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (= BHL 7680)
tit. Vita sancti Severi confessoris
inc. Post excessum beatissimi Apolenaris beatus Severus tertiusdecimus Ravennatem cathedram suscepit - expl. immensas Deo gratias agatis, qui et benedictus in saecula saeculorum
Severus Ravennas ep.: Vita
data liturgica 1 febbraio (non indicata)


26. ff. 81v-84
tit. Tre sermoni per la Purificazione di Maria


27. ff. 84-86v - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio sancti Blasii martyris
inc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quosdam Deus ad correctionem - expl. passus est enim beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)


28. ff. 86v-88v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe virginis
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Silicie sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendii meritis sancte Agathe martyris eos liberasset, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)


29. ff. 88v-91v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. Passio sancte Scholastice virginis
inc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. intra in gaudium Domini tui, prestante ipso qui digna promittere gaudia dignatus est suis fidelibus, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)


30. ff. 91v-93 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. Passio sancti Valentini episcopi
inc. Propheta loquitur ad Deum: secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sunt sancti Valentini sepulti, collaudantes Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in mortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio (non indicata)


31. ff. 93-95v - Passio sanctae Iulianae Nicomediae v. mart. (= BHL 4523)
tit. Passio sancte Iuliane
inc. Temporibus Maximiani imperatoris persecutoris Christiane religionis erat quidam senator - expl. passa est autem sancta Iuliana XIV kal. mart. sub imperatore Maximiano, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Iuliana virgo Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 16 febbraio (non indicata)


32. ff. 95v-97
tit. Estratto dagli Atti degli Apostoli per la Cattedra di S. Pietro


33. ff. 97-101 - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5696)
prol.
tit. Passio sancti Mathie apostoli
prol. inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. fuit enim de septuaginta discipulis unus
inc. Salvator etenim noster Dominus Iesus Christus humani generis conditor - expl. migravit ad Dominum Iesum Christum sexto kalendas martias, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)


34. f. 101 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, III 13 (vita di Ercolano) (= BHL 3822)
tit. Passio sancti Herculani episcopi
inc. Nuper quoque Floridus venerabilis vitae episcopus narravit quoddam memorabile valde miraculum - expl. Quis non obstupescat talia signa mortuorum quae fiunt pro exercitatione viventium?
Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr: Passio
data liturgica 1 marzo (non indicata)
note L'estratto comprende la battuta finale di Pietro non riportata nella voce BHL.


35. ff. 101-103 - Passio sancti Herculani Perusini ep. mart. (= BHL S 3822 b [inc.])
additamentum
inc. Undecim fratribus qui de Sirie partibus venerant in urbem Romam - expl. martyrii coronam meruit accipere palmam
mirac. I inc. In illis temporibus Totila perfidus rex - expl. posteaquam de hoc seculo migravit in eadem basilica sepultus est, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
mirac. II inc. Sanctissimus igitur Herculanus virtutes suas quas moltoties et in multis clam fuerat operatus - expl. gaudens atque laudans Deum ac beatum Herculanum coram multis ostendit
Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr: Passio + miracula
data liturgica 1 marzo (non indicata)
note Il testo corrisponde per incipit alla voce BHL indicata, ma aggiunge alla narrazione il miracolo di un bambino resuscitato e il miracolo della donna sanata (quest'ultimo secondo la versione edita in AASS Mart. I, col. 54). Ciascuna delle tre parti è distinta andando a capo, così come solo a capo è segnato il passaggio rispetto al precedente estratto da Gregorio.


36. ff. 103-104v - Passio Sebastenorum mart. XL (= BHL 7537)
tit. Passio XL martyrum
lemma inc. Passio sanctorum martyrum quadraginta qui in Sebastia civitate martyrio consummati sunt - expl. Gaci, Gorgoni, Candidi
inc. Hi omnes simul XL passi sunt temporibus Licinii imperatoris erat persecutio magna - expl. consummati sunt sancti XL martyres et preside Agricolao et duce Lysia sub die V idus martii in gloriam et laudem Dei
Sebasteni martyres XL: Passio
data liturgica 10 marzo (non indicata)


37. ff. 104v-107v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita sancti Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte phylosophus Gubdiani viri clarissimi et beate Silvie filius - expl. iuxta pyrgilusyn sicut actenus cernitur confessor veritatis meruit sepeliri
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Il testo si arresta al termine del par. 69 del libro IV (= PL 75,222B).


38. ff. 107v-111 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. quibus deferentibus transmisisset usque nunc manet incognitum
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratti dal II libro dei Dialogi, comprendenti i capp. I-II, VII-XIV (esclusa l'ultima frase rivolta a Pietro), XV, XX-XXI (solo la prima parte: l'explicit corrisponde a p. 111 ll. 1-2 dell'edizione Moricca).


39. ff. 111-114
tit. Due sermoni per l'Annunciazione


40. ff. 114-116 - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (= BHL 3377)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. Imperante Datiano impio Medorum et Persarum diversisque erga regiones civitatibus suggerente diabolo - expl. completoque martyrio non. kalendarum maiarum feliciter migravit ad Dominum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)


41. ff. 116-118 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL S 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Post Domini nostri Iesu Christi in celum ascensionem ad Patrem - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo die mensis Nisan, imperante Gaio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)


42. f. 118r-v - Passio sanctorum Vitalis Ravennae et Valeriae Mediolani mart. (= BHL 8699)
tit. In natale sancti Vitalis archiepiscopi
inc. Sanctus Vitalis militans consulariano cum fuisset cum Pulino iudice suo Ravennam ingressus - expl. martyrizatus autem sanctus Vitalis in civitate Ravennatium sub Paulino consulari die quarto kalendarum maiarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Accanto all'inizio, un'altra mano scrive alcuni versetti del Cantico dei Cantici.


43. ff. 118v-119v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6817)
prol.
tit. Passio sancti Phylippi apostoli
laudatio inc. Philippus hebraice qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalitium celebratur kalendas maias
prol. inc. Cum in ipsis initiis absque ullo obstaculo evangelii sermo usquequaque percurreret - expl. cum confessione veniebant
inc. Cum igitur sancti apostoli Domini et salvatoris nostri - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il prologo è indistinto dal testo.


44. ff. 119v-120v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL S 4088 b [prol.] - BHL 4086 [inc.] - 4093 [expl.])
prol.
tit. Prologus sancti Iacobi apostoli
prol. inc. Iacobus Alphei ob distinctionem prioris cognominatus - expl. cuius natalitium et ordinatio sexto kalendas ianuarias creditur
inc. Igitur Iudei posteaquam Paulus ad Cesarem quem appellaverat a Festo transmissus est - expl. hic est qui extitit veritatis testis Iudeis et gentibus quia hic est Christus filius Dei, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Nessuna delle voci BHL sembra corrispondere per tutti gli estremi testuali a quanto trasmette il codice.


45. ff. 120v-123 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo tricesimo regnante venerabili Dei viro cultore magno Constantino - expl. accipiant partem cum Domino nostro Iesu Christo et sancta Maria genitrice eius in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio (non indicata)


46. ff. 123v-126v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Eodem die sancti Alexandri
inc. Quarto loco a beato Petro apostolo Romane ecclesie urbis cathedram sedit Alexander - expl. ideoque locus ipse habet proprium sacerdotem usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio
note In sede finale il testo corrisponde solo in parte alla voce BHL, ossia fino al periodo che ha inizio con Severina uxor ma non per la frase finale, come avviene abitualmente nei manoscritti qui censiti.


47. ff. 126v-127v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordiani
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio (non indicata)


48. ff. 127v-130 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL 1748)
tit. Passio sancte Christine virginis
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. et in tartarum alienum tue veritatis qui es Deus benedictus in secula seculorum amen
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Estratto che si arresta con la preghiera della santa dopo il martirio del padre. La data indicata dalla BHL e riportata nei Martirologi è il 24 luglio, ma è evidente che la destinazione è qui il 10 maggio, come in molte altre delle copie censite.


49. ff. 130-131 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Pancratii
inc. Temporibus illis immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano augusto novies et Maximiano septies imperatoribus, regnante autem Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


50. ff. 131-132v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achilei
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. ovantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque hedificatione omnium quorum est studium plantandi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt scripta Nerei et Achillei
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


51. f. 132v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. Passio sancte Petronille
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


52. ff. 132v-133 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Il testo, come sempre, segue senza soluzione di continuità il precendente.


53. f. 133 - Audelaus presbyter saec. VII/VIII, Vita sancti Fortunati presb. diocesis Spoletanae (= BHL 3087)
prol.
tit. Vita sancti Fortunati presbyteri
prol. inc. Gregorius Romane urbis antistes cum Petro archidiacono suo - expl. Minime potui utiliter enarrare
inc. Fuit quidam vir venerabilis Fortunatus nomine Torrine ecclesie presbyter - expl. ubi usque hodie in pace positus quiescit, ipso concedente qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Fortunatus dioecesis Spoletanae presb.: Vita
data liturgica 1 giugno (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


54. ff. 133v-135 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantiam comprobatam eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


55. ff. 135-136v - Passio sancti Vincentii ep., Benigni diac. et soc. Mevaniae mart. (= BHL 8676)
tit. Passio sancti Vincentii martyris
inc. Cum iussu principum impiissimorum persecutio Christianorum in totum orbem seviret - expl. miliario plus minus ab urbe Romae nonagesimo quarto ubi prestantur beneficia Dei, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Vincentius ep., Benignus diac. et soc. Mevaniae mart.: Passio
data liturgica 6 giugno (non indicata)


56. ff. 136v-141 - Passio sanctorum septem dormientium Ephesi mart. (= BHL S 2315)
tit. In natale VII dormientium
inc. In tempore illo regnante impio Decio imperatore facta est ingens persecutio in Christianos - expl. et in gaudio fidei glorificantes et laudantes Deum pro miraculo quod viderunt gratias agentes Domino Iesu Christo
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)
note La data liturgica abituale è difforme dalla posizione che i santi assumono in questo leggendario.


57. ff. 141-143 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Sanctorum Primi et Feliciani incipit passio
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


58. ff. 143-146v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL 986 [prol. I] - BHL S 986 d)
prol.
tit. Prolugus sancti Barnabe apostoli
prol. I inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete - expl. martyrio coronatus III idus iunias
prol. II inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. relatione pandere curamus
pars I inc. Denique ille est Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex LXII discipulis - expl. et cum eis vitam eternam percipere mereamur
pars II inc. Hucusque beati Barnabe gloriosum agonem - expl. deflorare curavimus
pars III inc. Sed quia idem Lucas sequendo beatum Paulum apostolum sancti Barnabe finem cernere non valuit, cetera que sequuntur et quo ordine ad martyrii coronam pervenerit - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita + passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note A partire dal f. 145 cambia il copista.


59. ff. 146v-149 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Cicilie sub tempore Dioclitiani et Maximiani imperatorum multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. sepelivit in eodem loco qui dicitur Marianus. Ibi requiescunt volente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno (non indicata)


60. f. 149r-v - Passio Marci et Marcelliani Romae mart. (= BHL p. 787 n° 1)
tit. Passio sanctorum Marci et Marcelliani
inc. Tenentur post hec Marcellianus et Marcus et ambo ad stipitem acutos in pedibus fixis - expl. quia cripte arenarum illic erant ex quibus moenia urbis instruebantur
Marcus et Marcellianus Romae mart.: Passio
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Estratto dalla passione di Sebastiano. Segue il solo incipit dell'inventio di Vitale e Agricola dello pseudo Ambrogio (BHL 8690), con il rimando Require retro in sancti Vitalis, tutto di mano del copista.


61. ff. 149v-151
tit. Sermone per la Natività di S. Giovanni Battista


62. ff. 151-152v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3237 b)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Augusto et Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. in qua exuberant beneficia martyris ex eo et nunc et usque in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno (non indicata)


63. ff. 152v-153v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3238 b)
inc. Hylarianus autem vir Dei qui quondam Gallicanum in Hostiensi urbe susceperat - expl. et posuerunt in eandem domum sanctorum Iohannis et Pauli, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo segue il precedente con un semplice a capo, senza una propria titolatura.


64. ff. 153v-154v - Vita sanctae Marinae v., Marini monachi dictae (= BHL 5528)
tit. Vita sancte Marine
inc. Erat quidam homo secularis habens unicam filiam parvulam - expl. Deus orationibus sanctae virginis Marinae multa facit mirabilia, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marina virgo, Marinus monachus dicta: Vita
data liturgica 17 luglio (non indicata)


65. ff. 154v-157v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol.] - 6665)
prol.
tit. Passio sancti Petri apostoli
prol. inc. Simon qui interpretatur obediens - expl. et palmam victorie velociter demonstrare
inc. Igitur in diebus illis surrexit quidam Samarius genere - expl. quorum fides ac devotio sancti Petri ex omni parte confirmata est in nomine Domini nostri Iesu Christi et in sanctificatione Spiritus Sancti, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Il prologo corrisponde solo per incipit alla voce BHL.


66. ff. 157v-162 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.
tit. Prologus sancti Pauli apostoli
prol. inc. Paulus hebraice admirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre in unitate Spiritus Sancti cui est honor et virtus et gloria et imperium in saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


67. ff. 162-164 - Vita sancti Paterniani Fanensis ep. (= BHL 6473)
tit. Vita sancti Paterniani
inc. Temporibus Diocletiani imperatoris erat grandis persecutio in tempore paganorum - expl. celebremus natalitia eius decimo die mensis iulii, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Patrae et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Paternianus Fanensis ep.: Vita
data liturgica 12 luglio (non indicata)
note Un'altra mano annota a margine: require legenda sanctorum septem fratrum post festum sanctorum Abdon et Sene in [[...]] kal. aug.


68. ff. 164v-167v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL 1808)
prol., carmen
tit. Passio sancti Quirici et Iulitte
prol. inc. Laudabile satis est et ad regis eterni gloriam totis preconiis adtollendum - expl. ad futuram gloriam que revelabitur in nobis
inc. Sub Alexandro iniquissimo preside cui principatum Antiocene urbis - expl. sanctus Quiricus et sancta Iulitta in Tharso Cilicie die iduum iuliarum sub Alexandro preside, regnante autem Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 15 luglio (non indicata)
note Il testo era certamente destinato a questa data come negli altri codici qui censiti (cfr. il ms. 132 dello stesso fondo).


69. ff. 167v-171 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL 288)
carmen
tit. In sancti Alesii confessoris
inc. Temporibus Archadii et Honorii maximis imperatoribus fuit quidam homo religiosus in urbe Roma - expl. in quacumque angustia vel tribulatione positus quisquis erat eius obtentu liberabatur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio (non indicata)
note L'explicit non è identificabile con alcuna delle voci BHL, mentre l'incipit corrisponde a quella indicata.


70. ff. 171-175 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. In festivitate sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr Christi sub Vespasiano augusto decimo kalendarum augustarum, regnante Domino nostro Deo atque salvatore Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


71. f. 175r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Magdalene
inc. Iosephus narrat de beata Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum aeterno Patre et Sancto Spiritu vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio (non indicata)


72. ff. 175v-178 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. una hora cum apostolo per amorem Domini martyr effectus cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio


73. ff. 178-180v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1772 [inc.] - BHL S 1770 a [expl.])
tit. Eodem die sancti Christofori
inc. Passio sancti Christophori sub die VIII kal. augustas qui fuit passus sub Dagno imperatore in civitate Samum - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo appare una versione mista tra quelle registrate in BHL.


74. ff. 180v-184v - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (= BHL 6439)
tit. Passio sancti Pantaleonis
inc. In civitate Nicomedia Maximianus imperator multos Christianos persequebatur propter regnum et fidem Domini nostri Iesu Christi - expl. sic consummatum est certamen sancti martyris recipientis coronam caelestis gloriae, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)
note La voce BHL è riferita proprio a questo manoscritto.


75. ff. 184v-185 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis
inc. Fuit autem temporibus Constantii filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalitia celebramus IIII kalendarum augusti ad laudem et gloriam nominis tui Deus usque in hodiernum diem
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio (non indicata)


76. f. 185r-v - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sancte Beatricis
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoribus multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio


77. f. 185v - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christiani necati sunt in urbe Roma - expl. iuxta civitatem Cordulam atque Syriam, ubi etiam et invenit multos Christianos quod suppliciis et afflictionibus necavit
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Testo abbreviato e come sempre trascritto senza soluzione di continuità con la parte seguente della stessa passio ciclica, che riguarda propriamente i due santi della comune titolatura; la data propria di Policronio sarebbe invece il 17 febbraio.


78. ff. 185v-186v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius querere Christianos curiose - expl. levata sunt corpora sancta et translata sunt in cemeterio Pontiani in pace
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio (non indicata)


79. ff. 186v-187v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL S 2855 a)
prol.
tit. Passio sancte Felicitatis
prol. inc. Sciendum quoque est, dilectissimi fratres, quoniam de semine Felicitatis martyrio
expl. Christo Iesu omnium redemptori gratias referendo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per inmensa saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)
note Come si riscontra anche altrove, la santa (ricordata al 10 luglio o al 23 novembre) deve riferirsi qui al 1° agosto, data dei Maccabei. Il testo è abbreviato in modo tale che scompare la suddivisione tra prologo e narrazione ed è dunque impossibile fornirne gli estremi.


80. ff. 187v-188
tit. Estratto dagli Atti degli Apostoli (11,1-28) per la ricorrenza di S. Pietro in Vincoli


81. ff. 188-189 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Sancti Stephani pape
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. in loco qui appellatur hodie cemeterium Callixti; ibi requiescit in pace
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo appare un'abbreviatio dalla passione nota.


82. ff. 189-191v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto (non indicata)


83. ff. 191v-193 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
tit. Passio sanctorum Sixti, Felicissimi et Agapiti
inc. Eodem tempore Decius Cesar et Valerianos prefectos iusserunt sibi Sixtum episcopum cum clero suo presentari - expl. sanctum vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones in cimeterio Prostrati sepelierunt sub die kal. sept., prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Cambio di copista al f. 192.


84. ff. 193-197v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.
tit. Sanctorum Donati et Ylariani
prol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Ylariani narraturus triumphum, o Theophyle frater - expl. concedat eorum enarrare trophea
inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa veneratione celebrantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)


85. ff. 198-199v - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL 2058)
tit. Sanctorum Quiriaci, Largi et Smaragdi
inc. Nunciatum est itaque Dioclitiano augusto quod filiam suam Arthemiam a demonio vexaretur - expl. ubi orationes sanctorum florent usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres: Passio
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note L'incipit presenta marcate varianti rispetto alla voce BHL.


86. ff. 199v-202v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 7805 [inc.] e 4753 [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Cumque audisset beatus Laurentius archidiaconus beatum Sixtum episcopum iterum in custodiam reduci - expl. et participati sunt omnes sacrificium laudis corpus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'incipit non corrisponde alle voci BHL dedicate a Lorenzo: si tratta del par. 3 della passione di Sisto, che precede la sua nella narrazione ciclica, secondo la forma registrata in BHL 7805 (cfr. AASS Aug. VI, p. 140F).


87. ff. 202v-204 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti
inc. Reversus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. cum intentione fermentissime mori leti quam vivere malle et perrexerunt ad Dominum Iesum Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


88. ff. 204-208v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. in quo habitat, inquit, corporaliter omnis plenitudo divinitatis
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note Copiata solo la prima metà dell'epistola, fino a PL 30,131C.


89. ff. 208v-210 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (cfr. BHL 5167 [inc.])
prol.
tit. Incipit prologus sancti Magni confessoris
prol. inc. Ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi pertinet sanctorum merita virtutesque proferre - expl. fideli assertione prosequimur
inc. Igitur sanctus Magnus meritis et nomine magnus - expl. redintegra labiorum officium, ad laudem et gloriam nominis tui
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio + miracula
data liturgica 19 agosto (non indicata)
note Dopo la nomina a vescovo, la narrazione è abbreviata e si annette un miracolo (il cui beneficiario ha nome Castoro) a titolo di saggio dei molti compiuti dal santo. Solo l'incipit, pertanto, corrisponde alla voce BHL.


90. ff. 210-213 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002-1003)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
prol. inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscipiens - expl. cuius natalitium octavo kal. septembris
inc. Indiae tres esse ab ystoriographys referuntur - expl. secutus est beatum apostolum migravit ad Dominum
epil. inc. Hic est Bartholomeus apostolus qui nomen est Syra lingua suscipiens - expl. passus est autem venerabilis apostolus et martyr Christi Bartholomeus octavo kalendas septembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note Epilogo indistinto dal testo.


91. ff. 213-215v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (= BHL S 4293)
tit. Decollatio sancti Iohannis Baptiste
inc. Narrat Iosephus vinctum fuisse sanctum Iohannem Baptistam in castello Macherunta - expl. non livorem sed caritatem preferat, adiuvante qui cum Patre
Iohannes Baptista: Translatio
data liturgica 29 agosto (non indicata)


92. ff. 215v-219 - Vita sancti Aegidii in Occitania abb. (= BHL 93)
tit. Vita sancti Egidii confessoris
inc. Sanctus igitur Egidius natione Grecus a preclaris parentibus originem duxit - expl. petimus tua sancta merita pater Egidie apud Dominum nostrum, qui cum Filio suo et Spiritu Sancto vivit et regnat per cuncta saecula saeculorum
Aegidius in Occitania abbas saec. VI-VII: Vita
data liturgica 1 settembre (non indicata)


93. ff. 219-222
tit. Sermone per la Natività di Maria


94. ff. 222-224v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL S 5342 c)
tit. Sermo de nativitate sancte Marie
inc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda de genere David - expl. et rogare ceperunt Mariam ut indulgeret eis et oraret pro eis
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita): Vita
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo si chiude dopo l'episodio della porpora nel Tempio, alla fine del par. VIII 5 (p. 375 l. 14 dell'edizione di Gijsel).


95. ff. 224v-226 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucis
inc. Tempore illo quo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properante ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum eius plurima ostensione incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et cum Spiritu Sancto omnipotenti Deo in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre


96. ff. 226-230v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera medicine vel succurrant
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfazar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il prologo è indistinto dal testo.


97. ff. 230v-232 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5949)
prol., notitia
tit. Dedicatio basilice sancti Michaelis archangeli
notitia inc. Anno dominice ab incarnatione quingentesimo sexto indictione quartadecima - expl. quibus persistentibus facta est inventio basilice beati Michaelis
prol. inc. memoriam toto orbe veneranda - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate vir predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note La notizia cronologica iniziale si fonde con l'inizio del prologo, che a sua volta è poi seguito senza stacco dalla narrazione.


98. ff. 232-238
tit. Due sermoni per gli Angeli (il primo è l'omelia sui Vangeli di Gregorio Magno II 34, dalla fine del par. 6)


99. ff. 238-239v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3870)
tit. Vita beati Hieronymi presbyteri
inc. Beatus Hieronimus genere nobili ortus patre vero Eusebio nomine - expl. si tanto in animo ornaberis regem inmortalem Filium Dei adipisci poteras sponsum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Estratto dalla vita, che si arresta a metà circa (l'explicit corrisponde a PL 22,207).


100. ff. 239v-242 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Natale sancti Luce apostoli et evangeliste
prol. inc. Cum in divinis voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Domini nostri Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensus - expl. ad fidem et dilectionem Iesu Christi Domini quem predicavit confluerent, qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre


101. ff. 242-246 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum
tit. Sanctorum apostolorum Symonys et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent ingressi regionem - expl. in quo loco beneficia divina consecuntur credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo habentis, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)


102. ff. 246-248v
tit. Sermone per Ognissanti


103. ff. 248v-252 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Sanctorum IIII cononatorum
inc. Tempore qoo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniis ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)


104. ff. 252-254 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam nominis tui qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre (non indicata)


105. ff. 254-255v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4227)
prol.
tit. Dedicatio sancti Salvatoris
prol. inc. Elevate oculos sensus vestri et videte hanc admirationem que facta est - expl. et inclinate oculos cordis vestri
inc. Est civitas que vocatur Biretho adiacens inter terminos Tyri ac Sydonis - expl. unde idem ipse inimicus noster adversarius cecidit ad laudem et gloriam qui in Trinitate permanet
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Versione differente rispetto a quella di Anastasio Bibliotecario cui è riferita la voce BHL, qui indicata come riferimento.


106. ff. 255v-259 - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita beati Martini confessoris
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. si quid deinceps uspitalem contingerit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Testo abbreviato, che omette il prologo, poi i capp. XII-XVII fino al par. 4 compreso (riprendendo da Per idem tempus, p. 290 dell'edizione Fontaine, p. 42 l. 17 dell'edizione Bastiaensen), per arrestarsi infine con il XXII (l'explicit corrisponde rispettivamente a p. 302 e p. 54 l. 32 delle stesse edizioni).


107. ff. 259v-260 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
note Segue priva di prologo la vita, separata solo andando a capo.


108. ff. 260-261 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b)
inc. Archidiacono viro et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpore ad urbem Turoni sunt reversi, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula


109. ff. 261-267v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Caecilie virginis
prol. inc. Humanas laudes ac mortalium infulas vidimus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


110. ff. 267v-269v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


111. ff. 269v-270 - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il testo è copiato di seguito al precedente, andando a capo dopo il prologo che risulta invece accorpato alla passione.


112. ff. 270-279v
tit. Venti sermoni per il commune sanctorum (l'ultimo mutilo)

bibliografia Firenze. I libri del Duomo, 143; Bandini, Leopoldina, I, 267-87



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 136

Leggendario-omeliario per l'intero anno, di area tosco-umbra
sec. XII primo quarto; orig. Arezzo; Umbria; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Firenze, S. Maria del Fiore, cattedrale; Filippo Villani; Mattei Franchi famiglia
Sul piatto è incollato un ritaglio di pergamena con la nota di possesso: Iste liber est mei Filipi de Villanis, dell'inizio del XV secolo; dalla biblioteca del Villani il codice passò poi a quella della famiglia Mattei Franchi, dalla quale fu donato al Duomo. Possibile una provenienza dall'Aretino, in ogni caso dall'area della Toscana meridionale o Umbria settentrionale.

I. ff. 299, acefalo
Leggendario-omiliario (prima domenica di Avvento - 23 novembre)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones I testi sono spesso divisi in lezioni (per multipli di tre).
segni d'uso Note marginali sono vergate da mani del XIV e del XV secolo.
struttura Le omelie e i sermoni non sono mai accompagnati da un'attribuzione (fa eccezione quella a Gregorio Magno per alcune omelie sui Vangeli), anche quando dotati di rubrica iniziale.
note Dall'antica numerazione si evince che i fogli iniziali mancanti sono otto; l'ultimo è inoltre gravemente danneggiato.


1. f. 1r-v
tit. Tre sermoni (il primo mutilo dell'inizio) per le tre domeniche di Avvento


2. ff. 2v-5v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8136)
tit. Passio Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. tam indulgentiam consequi peccatorum quam ad apostolorum gaudia pervenire, adiuvante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Divisa in nove lezioni.


3. ff. 5v-7
tit. Cinque letture e sermoni per la Vigilia e il Natale


4. ff. 7-8v - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bithinia apud urbem Niceam cum tribus filiis suis sancte Theodotis sub die quarto nonas augustus
Theodota cum tribus filiis Niceae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Si susseguono la parte su Teodota e quella su Anastasia dalla stessa passione ciclica, separate andando a capo. La posizione appare anomala, poiché la data propria di Anastasia è il 24 novembre, quella di Teodota il 2 agosto.


5. ff. 8v-9 - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Illirici - expl. posteaquam basilica fabricata est in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi
Anastasia in insula Palmaria martyr: Acta
data liturgica 24 novembre (non indicata)


6. ff. 9-12
tit. Sei omelie, letture e sermoni


7. ff. 12-14v - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Sancti Iohannis evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Lauditie universis episcopis catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migravit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et precum suarum consecuntur effectum, ad laudem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente in unitate Spiritus Sancti per infinita saecula saeculorum
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre
note Prologo indistinto dal testo. Divisa in sei lezioni.


8. ff. 14v-16v
epilogo
tit. Due omelie e un sermone


9. ff. 16v-24v - Gesta sancti Silvestri I papae, mutili (= BHL S 7742 c [liber I], 7740 [liber II], / [pars III])
liber I inc. Silvester itaque cum esset infantulus a vidua matre - expl. adversus pugnas iudaice superstitionis Domini nostri Iesu Chrsti accipit palmam
liber II inc. Priori libello hic finis occurrit - expl. celestem hanc perpetuam obtinuit palmam
liber III inc. Transactis itaque aliquantis diebus pontifices universi templorum - expl. cui universa succumbunt, apud cuius
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note I passaggi tra libri sono rilevati andando a capo. Il testo rimane mutilo per un incidente occorso al termine del quinione: il f. 24, che ne era il penultimo, è tagliato a metà, mentre è perduto il successivo. Sotto l'ultima riga sopravvissuta è aggiunta da una mano corsiveggiante la chiusa sostitutiva: Post hec autem sanctus Silvester odormivit in Domino. bncm.


10. ff. 25-40v
tit. Venti omelie, letture e sermoni dalla Circoncisione alla terza domenica dopo l'Epifania
note Dopo il f. 40v è perduto l'ultimo foglio del quinione.


11. ff. 41-46 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio Fabiani et Sebastiani
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium eruditus - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio
note Divisa in nove lectiones.


12. ff. 46-47v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL S 156 a)
tit. Passio sancte Agnetis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quod perseverantes perpetue victorie palmam adquirant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Divisa in nove lectiones.


13. ff. 47v-49 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8628 [preamb. II] - 8631)
prol.
tit. In festivitate sancti Vincentii
prol. inc. Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris - expl. auferre de medio testimonia probitatis
inc. Cum igitur apud Cesariam Augustam civitatem - expl. et dum plurimum consecrat ipse est potius consecratus, ut sit nomen Domini benedictum in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Divisa in nove lectiones. Il preambolo non è distinto dal testo, che si conclude in una forma che appare parafrasata rispetto all'explicit della voce BHL.


14. ff. 49-51v
tit. Quattro letture, omelie e sermoni per la Conversione di Paolo e la Purificazione della Vergine


15. ff. 51v-53 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL S 1370)
tit. Passio beatissimi martyris Blasii
inc. Etenim in Sebastia Cappadocie tradidit quidam ad correctionem eos - expl. passus est enim beatissimus Christi martyr Blasius in Sebastia civitate imperante Agricolao, regnante autem in nobis Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Divisa in tre lectiones.


16. ff. 53-54v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Sancte Agathe
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Cathanensium Silicie [corr. Sicilie] sub Decio imperatore - expl. a periculo mortis et incendio in eos meritis sancte Agathe martyris liberaret, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio
note Divisa in nove lectiones.


17. ff. 54v-217v
tit. Centodiciassette sermoni, omelie e letture dalla Cattedra di Pietro alla XXI domenica dopo Pentecoste
note Alcune delle omelie su letture evangeliche sono attribuite a Gregorio Magno.


18. ff. 217v-219v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. ita virtute Martini ibi tantum est ignis operatus ubi iussus est
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La copia si conclude con il cap. 14 par. 2 della vita (= p. 282 dell'edizione Fontaine, p. 36 l. 10 dell'edizione Smit), come nei mss. Acquisti e Doni 84 e Mugellano 14. La parte che segue del dossier su Martino è distinta andando a capo.


19. ff. 219v-220 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola


20. f. 220 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b)
inc. Archadio viro et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpore ad urbem Turonicam sunt regressi, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas in saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
note Il testo segue il precedente senza alcun segno di stacco.


21. ff. 220-221 - Passio sancti Mennae Aegyptii in Phrygia mart. (= BHL 5921)
inc. Anno secundo imperii sui Dioclitianus augustus observanda per provincias universas sua precepta destinavit - expl. basilicam condiderunt in qua multas virtutes operatur Dominus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr: Passio
data liturgica 11 novembre (non indicata)


22. f. 221r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, de virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro sue vite fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus historiam explicare
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
note Le due parti (capitoli 4 e 5 del libro I dell'opera) sono distinte andando a capo.


23. ff. 221v-222v
tit. Due sermoni per la dedicazione della chiesa


24. f. 223r-v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem sextodecimo, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Il foglio è strappato lungo il lato inferiore, con perdita di una riga e mezza di testo.


25. ff. 223v-224 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6815)
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensionem Domini - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante sancto Philippo apostolo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


26. f. 224r-v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4093)
inc. Iacobo apostolo presidente cathedram ecclesie Hierosolimorum orta est perturbatio Iudeorum - expl. in quo loco colitur sancta eius passio usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


27. ff. 224v-226v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram Alexander sedit - expl. ideoque locus ipse habet proprium sacerdotem usque in hodiernum diem
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note In sede finale il testo corrisponde solo in parte alla voce BHL, ossia fino al periodo Severina uxor ma non per l'ultima frase, come nel ms. 133 dello stesso fondo.


28. ff. 226v-227v - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4170)
inc. Perrexit autem Helena Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. accipiant partem cum Domino nostro Iesu Christo et cum Dei genetrice Maria, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio (non indicata)


29. ff. 227v-228 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7734)
inc. Post hec Constantinus habuit bellum cum Scytharum gente - expl. et appellata est Constantinopolis idest Constantini civitas usque in hodiernum diem
Silvester I papa
note Il testo appartiene al ciclo delle vicende di Silvestro I, ma si trova di seguito (distinto con un semplice a capo, anche se lasciando lo spazio per un'iniziale che non fu realizzata) alla narrazione sulla Croce per la contiguità dei protagonisti.


30. f. 228r-v - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio (non indicata)


31. ff. 228v-231 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 c)
inc. Erat quedam sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. et collocavit eam in optimo loco VI idus maias, agente Iuliano iudice, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Vita
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note La posizione nel leggendario indica che il testo era destinato a questa data, discrepante da quella abituale, il 24 luglio, ma ricorrente nei codici qui censiti.


32. ff. 231-233 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum Nerei et Achillei - Item scripta Marcelli unde supra
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque ad hedificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum
rescr. inc. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il rescriptum Marcelli ha inizio al f. 232v, con la propria titolatura.


33. f. 233r-v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Item rescripta de passione eorum
inc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum IV idus maias
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


34. f. 233v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta autem hec scripta Marcellus germanum suum misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini ad laudem et gloriam nominis sui usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo segue il precedente senza distinzione.


35. ff. 233v-234 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Panchratii
inc. In illis temporibus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano nono et Maximiano augusto octavo imperio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


36. ff. 234v-236 - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL 4583)
tit. Passio sanctorum Viriani cum sociis suis
inc. Temporibus Decii Cesaris sub Valeriano prefecto maxima persecutio orta est Christianis - expl. in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano prefecto die mensis iunii, quorum orationes florent usque in hodiernum diem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustinus, Virianus et soc. mart.: Passio
data liturgica 1 giugno


37. ff. 236-237 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantiam comprobatam eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno


38. ff. 237-239 - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2580)
tit. Passio sancti Erasmi martyris
inc. Facta est autem persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore ut si quis inventus fuisset - expl. cum illis celum penetravit IV nonas iunias, ad laudem Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


39. ff. 239-240 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum Laurentini et Pergentini
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno


40. ff. 240-241v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


41. ff. 242-243v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (cfr. BHL S 8712 b)
prol.
tit. Passio sanctorum Viti et Modesti
inc. In provincia Lucania sub tempore Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operatus est sanctus Vitus - expl. et sepelivit in eodem loco ubi requieverunt in locum qui dicitur Marianus XVI kal. iulias. Ipsa autem Domino gratias egit qui confirmat servos suos et tantam gratiam prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno


42. ff. 243v-244v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= = BHL 3514)
tit. Passio sanctorum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus itaque transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus sanctorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno


43. ff. 244v-246v
tit. Un sermone e un'omelia per la Natività di Giovanni Battista


44. f. 247r-v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL 3241)
tit. Passio sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Igitur postquam Constantinus migravit de seculo et secuta est filia eius Constantina - expl. et posuerunt in eadem domo sanctorum Iohannis et Pauli, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


45. ff. 247v-249
tit. Tre sermoni per il natale dei SS. Pietro e Paolo


46. ff. 249-251 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6570)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunio usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno


47. ff. 251-252 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Processi et Martiniani
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio


48. ff. 252-253v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. Sancti Alexii confessoris
inc. Fuit Romae vir magnus et nobilis Eufemianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valet, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 25 giugno
note La titolatura riporta una data anomala, anche per posizione nella raccolta: di norma il santo era venerato il 17 luglio.


49. ff. 253v-255 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris
inc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. beatissimus Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Apollenaris martiris
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio


50. ff. 255-256v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli filii Zebedei
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una simul hora martyr effecti Dei perrexerunt ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio


51. ff. 256v-258 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1771)
tit. Sancti Christofori
inc. Tempore illo quo Dagnus rex in civitate Samon regnum tenebat - expl. et reddidit gratiam salvatori nostro Deo qui vult omnes homines salvos fieri et in agnitionem veritatis venire, cui sit laus et gloria per cuncta saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Christofori
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


52. ff. 258-259v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum martyrum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. confestim mundati sunt per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Nazarii et Celsi
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio


53. ff. 259v-260 - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio Flore et Lucille
inc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome capta est una cum beatissima virgine Lucilla - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi quarto kalendas augustas, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctarum Flore et Lucille
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 28 luglio


54. ff. 260-261v - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio beati et gloriosissimi protomartyris Stephani et Gamalielis qui iam actibus apostolorum Nichodemus in evangelio scriptus est
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitans Deo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


55. ff. 261v-262v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7806)
tit. Passio Sixti episcopi, Felicissimi et Agapiti
inc. Tempore quo Galba mortuo Decius a Babylonia Romam rediit - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die kalendarum septembrarum
tit. finale Explicit passio sancti Sixti episcopi
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto


56. ff. 262v-266 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Ilariani
prol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hyllariani narraturus triumphum, o Theophyle frater - expl. concedat eorum enarrare trophea
inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto
note Il prologo è indistinto dal testo.


57. ff. 266-267v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Tempore Decii cesaris milites tenentes beatum Laurentium duxerunt et tradiderunt eum Parthemio tribuno - expl. participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto


58. ff. 267v-270 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355)
tit. Dormitio sive assumptio sancte Marie
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. sed ut suis consolaretur adspectibus
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto
note Al f. 270 il testo passa da ad summum eius (= PL 30,133C) all'inizio del cap. 13 (ibid., col. 140B), per poi chiudersi anticipatamente, in corrispondenza della col. 141B.


59. ff. 270-272v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei
inc. Indiae tres esse dicuntur apud historiographos - expl. et perfectis omnibus atque bene dispositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto


60. ff. 272v-273v
tit. Lectio e sermone per la decollazione di san Giovanni Battista
Iohannes Baptista


61. f. 273v - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (cfr. BHL 7407)
epilogo
tit. Passio sancte Savine
inc. Illustrissima autem femina Savina colligens reliquias sancte et intacte virginis Serafye - expl. coronata est una cum fortissima virgine Serafia Christi famula, qui omnibus in se credentibus virtutem dat et premia sempiterna; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate eiusdem Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum
Sabina Romae mart.: Passio
data liturgica 29 agosto


62. ff. 273v-275v - Hieronymus Stridonius pseudo, De nativitate sanctae Mariae (= BHL 5345 [prol. I] - 5344 [prol. II] - 5343)
prol.
tit. Sermo Hieronymi Chromatio et Theodoro episcopis de nativitate sancte Marie
prol. I inc. Petitis a me petitiunculam - expl. modi huius prefationem habuisse
prol. II inc. Petitis a me ut vobis rescribam quid mihi de quodam libello videatur - expl. aut consequenter scribi potuerunt
inc. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe - expl. et peperit primogenitum suum sicut sancti evangeliste docuerunt Dominum nostrum Iesum Christum, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita): Vita
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Nel margine inferiore del foglio un'altra mano annota la genealogia delle tre Marie definendole figlie di Gioacchino (oltre alla Vergine, Maria di Alfeo madre di Giacomo e Maria Salomè madre di Giovanni).


63. ff. 275v-276v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. In exaltatione sancte Crucis
inc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)


64. ff. 276v-280 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
prol. inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procuret
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxat apud Ethiopes - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui prius Hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arphaxat illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre
note Sia il prologo sia l'epilogo sono indistinti dal testo.


65. ff. 280-281 - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (= BHL 5948)
tit. Dedicatio basilice sancti Michaelis
prol. inc. Memoriam beati archangeli Michaelis toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro, qui vivit et regnat cum Deo Patre in eterna saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre
note Il testo è suddiviso in nove lezioni.


66. ff. 281-282 - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (cfr. BHL 1969)
prol.
tit. Natale sanctorum Cosma et Damiani
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda reverenter piis auribus legantur et audiantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas festinaret
inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. et statim demones numquam comparuerunt
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre
note L'explicit non corrisponde esattamente a quello riportato.


67. ff. 282-283v - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem ac dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre


68. ff. 283v-284v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4227)
prol.
tit. Gesta de mirabilibus que fecit imago Domini nostri Iesu Christi veri in Verito civitate
prol. inc. Sustollite oculos mentis vestre et videte novum miraculum hoc - expl. et aurem vestram inclinate foras quod cordis est porrigite et audite
inc. Civitas est Beritus vocata in confinibus Tiri et Sidonis sita - expl. quia sua nos fide et sua fecit agnitione dignos in Christo Iesu Domino nostro, cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria nunc et semper et in saecula saeculorum
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Il prologo non è distinto dal testo.


69. ff. 284v-287v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum
tit. Passio sanctorum Symonis et Ide
inc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. qui illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem gesta sanctorum apostolorum Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo libro et ultima de decimo; gloria Deo Patri et Filio et Spiritui Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre
note L'appendice non è distinta dal testo. Diviso in nove lectiones.


70. ff. 287v-290v
tit. Due sermoni per Ognissanti


71. ff. 290v-293 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum IIII cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonium ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Simproniani, Castorii, Nicostrati et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, iustitia et potestas nunc et per infinita saecula saeculorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre


72. f. 293r-v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio beati Theodori martiris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt in omnem terram regni sui edictum - expl. igne succendit deosque nostros iniuriavit
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre
note Del testo è copiato solo un breve tratto: l'explicit corrisponde quasi alla lettera all'edizione del Mombritius II, p. 589 l. 14.


73. ff. 293v-294 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Natale sancti Britii
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit mirifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre
note Divisa in tre lezioni.


74. ff. 294-296 - Vita sancti Floridi Tifernae Tiberinae ep. (= BHL 3062)
tit. Vita beati Floridi et Amantii
inc. Floridus itaque religiosis parentibus Tifertine Tyberine civitatis civibus ortus - expl. qui tam stupendis miraculis pontificem suum Floridum clarificare voluit; ipsi honor et gloria, potestas et imperium una cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Floridus Tifernae Tiberinae episcopus saec. VI: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)
note Divisa in tre lezioni.


75. ff. 296-297v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart., mutila (= BHL 1495)
tit. Sancte Cecilie
inc. Cecilia vero subtus ad carnem cilicio induta desuper auratis vestibus tegebatur - expl. si vis absolvere quare non vis inquirere
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre
note Il testo ha inizio privo di prologo, poco dopo il normale incipit, e rimane mutilo a causa della perdita di due fogli tra gli attuali 297 e 298: cfr. Mombritius I, p. 332 l. 54 - p. 340 ll. 33-34.


76. f. 298 - Passio sancti Clementis I papae, acefala (= BHL 1848)
inc. factum est; omnis multitudo Christianorum ceperunt ad litus stare - expl. et benedicitur Christus Dei filius, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Del testo, per la suddetta perdita di fogli, sopravvive solo il frammento finale, dal par. XXIV dell'edizione nei Patres Apostolici (p. 79 ll. 4-5); cfr. anche Mombritius I, p. 344 ll. 29-30, che corrisponde però meno precisamente.


77. ff. 298-299v
tit. Omelia di Gregorio Magno (su una lettura da Matteo)
note Il testo è mutilo nella seconda parte a causa delle pessime condizioni dell'ultimo foglio.

bibliografia Firenze. I libri del Duomo, 144; Libri de nativitate Mariae, II, 49-50; Bandini, Leopoldina, I, 310-38; Berg, Studies, 267



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 147

Lezionario per la Cattedrale di Firenze (IV e ultima parte)
orig. Firenze, S. Maria del Fiore, Opera
Ultimo volume del progetto descritto nelle note introduttive del ms. 144, molto più esteso degli altri tre. Anche in questo caso viene operata, a breve distanza di tempo, l'aggiunta finale di festività rimaste escluse.

U.C. I, ff. 1-324; a. 1447-1453; Bartolomeo di Antonio Varnucci; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di S. Giorgio di Terranova priore OSBCVU
I. ff. 1-324v
Lezionario dalla prima domenica dopo Pentecoste alla quarta di novembre (de tempore, proprium e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso Di nuovo, il volume presenta un'evidente usura.
struttura Secondo la struttura già descritta per il primo volume, si susseguono le tre sezioni liturgiche relative al periodo che conclude l'anno, rispettivamente ai ff. 1-105, 105v-284v e 285-317, con una parziale sovrapposizione iniziale: si ripetono infatti festività già presenti nel ms. 146 (da Zenobio a Paolino). In chiusura inoltre sono aggiunte due ricorrenze prima trascurate: Eugenio, dopo il quale si trova la sottoscrizione, e la Trasfigurazione, da parte dello stesso copista ma a distanza di qualche anno (poiché l'istituzione della festività avvenne nel 1457).


1. ff. 1-105
tit. Proprium de tempore


2. ff. 105v-111 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. Vita sancti Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note I primi testi della sezione, fino a Primo e Feliciano compresi, non presentano suddivisione in lectiones: si tratta delle stesse lunghe vitae e passiones del ms. 146, anomale rispetto alla normale estensione dei testi del lezionario.


3. ff. 111-118v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)


4. ff. 118v-122 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno (non indicata)


5. ff. 122-125v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


6. ff. 125v-129v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


7. f. 129v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


8. ff. 129v-130 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebrat
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


9. ff. 130-131v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minorum
inc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25.


10. ff. 131v-132v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


11. ff. 132v-133 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835).


12. f. 133 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


13. ff. 133-135 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


14. ff. 135-136 - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


15. f. 136 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


16. ff. 136-138v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


17. ff. 138v-140
tit. Nove lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia anonima)


18. ff. 140-141 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


19. ff. 141-142 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit. Tu autem Domine miserere nobis
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


20. ff. 142v-146v
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


21. ff. 146v-149
tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo)


22. ff. 149-151 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


23. ff. 151v-154
tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo)


24. ff. 154-156v
tit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


25. ff. 156v-158 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In festo sanctorum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


26. f. 158 - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Ruphino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


27. f. 158r-v - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


28. ff. 158v-160v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 90 (Alessio) (= BHL 291)
tit. In sancti Alexi confessoris
inc. Alexius fuit filius Eufemiani viri nobilissimi Romani - expl. obiit sextodecimo kalendas augusti circa annum Domini trecentesimum octuagesimum octavum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V
data liturgica 17 luglio (non indicata)


29. f. 161 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis
inc. Apud Tiburtina civitate Ytalie natale beate Symphorose uxoris beati Getulii martiris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 161r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. iuxta sororem suam atque patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


31. ff. 161v-164
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


32. f. 164r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


33. ff. 164v-166v
tit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


34. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo.


35. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Panthaleonis martyris
inc. Nichomedie passio sancti Panthaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


36. ff. 166v-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


37. f. 168v - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio.


38. ff. 168v-169 - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies viginti duo
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce le ultime due lezioni.


39. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


40. f. 169 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, non titolato perché apparentemente relativo allo stesso santo del precedente, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne.


41. ff. 169-170 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


42. f. 170r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


43. ff. 171-174
tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo)


44. ff. 174-175 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


45. f. 175 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


46. ff. 175-177 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione corporis sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martitologio, che occupa le prime sei lectiones, è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo.


47. ff. 177-181 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie virginis ad Nives
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note L'estratto, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono dal f. 180v tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


48. ff. 181-183 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. sepultus est autem Bononie in ecclesia sancti Nicholai fratrum predicatorum quorum ordinis ipse primus extitit institutor
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si interrompe prima del termine riportato in BHL.


49. f. 183r-v - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime due delle nove lectiones complessive; lo segue senza distinzione la passio registrata all'item seguente.


50. ff. 183v-185 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


51. ff. 185-186 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


52. f. 186r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Ciriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


53. ff. 186v-187 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto e 10 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani martyris qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. qui adductus foras muros porte Salarie decapitatus est quinto ydus augusti
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, che comprende la voce propria di Romano e, dopo una breve interpolazione di collegamento, parte di quella di Lorenzo, corrispondente a p. 262 ll. 6-35 dell'edizione Dubois.


54. ff. 187-188v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. nunc illic plurimi Christum exultant in populis
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'estratto dalla passione è unito a materiale omiletico e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate dal f. 188 con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino.


55. ff. 188v-193v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753 e 4758 p [expl.])
tit. Infra octavam sancti Laurentii
I inc. Post hec mandavit Valerianus ad Ypolitum - expl. tu miser torqueris insania et furore tuo
II inc. Detius dixit: Levate eum et date - expl. tu consolaris servos tuos
III inc. Eadem hora unus de militibus nomine Romanus - expl. in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
note Si susseguono tre cicli di nove lectiones così ripartite: le prime tre di ogni gruppo sono tratte dalla passione di Lorenzo (rispettivamente ai ff. 188v-189v, 190v-191 e 192-193v - le due riprese introdotte dal titolo item de legenda); le tre mediane derivano da un sermone anonimo e le ultime da un'omelia anonima (nel terzo ciclo per queste sei si prescrive di ricominciare da capo). I tre estratti dalla passione, tra loro consecutivi, corrispondono nell'edizione di Mombritius I rispettivamente alle pp. 93 ll. 22-50, 93 l. 50 - 94 ll. 29-30 e di qui alla fine.


56. ff. 193v-195v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


57. ff. 195v-196 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sancti Ypoliti martyris
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


58. f. 196r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. Eadem die pro sancta Concordia
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


59. f. 196v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


60. ff. 196v-199 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. omnia cognoverint et in omnem edocti pervenerunt veritatem
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera (che si arresta all'interno del par. III: cfr. PL 30,124D) occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre dal f. 198v tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


61. ff. 199-208
tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino.


62. f. 208r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


63. ff. 208v-210 - Legenda sancti Bernardi Claraevallensis abb.
tit. In sancti Bernardi abbatis
inc. Bernardus Fontanis oppido Burgundie patre Tecilino milite - expl. completis annis vite eius sexaginta tribus migravit ad Dominum
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Testo non identificabile con alcuna voce BHL.


64. f. 210r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Symphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum in ystoria sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


65. f. 210v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla passione tradizionale (con il prologo che spesso l'accompagna) drasticamente abbreviata.


66. ff. 210v-211 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


67. ff. 211-212 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome distribuita in tre lectiones.


68. f. 212 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. Pro sancto Hermete martyre
inc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quarto kalendarum septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo costituisce una singola lectio, che la rubrica definisce nona, malgrado il testo precedente ne occupasse tre. Riproduce la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


69. ff. 212-214v
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


70. ff. 214v-215 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Pro sancta Sabina
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, riproduce la voce del martirologio come sempre nella recensio I dell'edizione Dubois.


71. ff. 215-216 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


72. ff. 216-217v
tit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


73. ff. 217v-218 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nichomediam natale sancti Adriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur - expl. non longo post tempore beati Adriani corpus Romam etiam translatum honorabili in templo exornatum est
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, intitolato come lectio IX, comprende quasi integralmente la voce nella recensio I, con esclusione delle ultime frasi su Natalia (l'explicit corrisponde all'ed. Dubois, p. 306 l. 6).


74. ff. 218-222
tit. Tre cicli di nove lectiones per i giorni infra octavam
note Ogni ciclo comprende tre lezioni dal Cantico dei Cantici, tre da un sermone attribuito ad Agostino e tre da un'omelia attribuita a Gerolamo; sono trascritti quelli per i primi tre giorni, con la prescrizione di ricominciare dall'inizio per i tre giorni seguenti.


75. f. 222 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgoni martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


76. f. 222v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


77. ff. 222v-223 - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In festo exaltationis sancte Crucis. Sex prime lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies triginta quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura.


78. ff. 223-224v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla terza alla sesta.


79. ff. 224v-226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. De Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio, corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio, dal f. 225v, è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino.


80. f. 226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


81. ff. 226-227 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dyoclitiano et Maximiano iudicibus ab Offrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro delle sei lectiones del giorno, completate dalle due di Eufemia.


82. f. 227r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Eodem die sancte Eufemie virginis
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


83. ff. 227v-229 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Pardorum XI kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, che occupa la prima lezione del ciclo (f. 227v); altre tre, numerate dalla settima alla nona, sono tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio (quelle centrali dovevano essere ricavabili dal commune).


84. ff. 229-231 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


85. f. 231 - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nono kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


86. ff. 231-232 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


87. ff. 232-233 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


88. ff. 233-236v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In festo sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I dell'edizione Dubois, occupa tre lectiones, seguite dal f. 234 da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


89. ff. 236v-239 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno; ne seguono dal f. 238 altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


90. f. 239v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


91. ff. 239v-241v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessoris
inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione Fontes Franciscani di Menestò - Brufani).


92. ff. 241v-242 - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sanctorum martyrum Sergi, Bachi, Marcelli et Apulei fit officium plurimum martyrum sed nona lectio legitur de sancto Marco
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, che come spiega la rubrica costituisce l'ultima del giorno (mentre le altre sono da leggersi dal commune).


93. ff. 242-246 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188-7189)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyris
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente pervenerunt templorum pontifices - expl. passa est autem virgo beatissima VIII ydus octobris
translatio inc. Post vero multa annorum curricula - expl. puellarum monasterium facere studuerunt collaudantes et benedicentes salvatorem mundi Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat Deus cum Patre et Sancti Spiritus unitate per infinita saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio + translatio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)
note Le due parti del testo sono distinte andando a capo (f. 245); non è operata la suddivisione in lectiones, così come era stata evitata nei primi testi del volume altrettanto estesi.


94. f. 246 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dyonisii, Rustici et Eleuterii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium impleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


95. f. 246 e 247 - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


96. ff. 246v-247 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


97. f. 247r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiochensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Le prime due lectiones delle tre riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; l'ultima è invece tratta dal testo che segue.


98. f. 247v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


99. ff. 247v-249v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. In festo XI milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. in quadam cronica legitur quia regnavit anno Domini trecentesimo tertio
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Estratto che ha termine con il periodo 46 a p. 1077 dell'edizione Maggioni.


100. ff. 249v-251 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


101. ff. 251-254 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
additamentum
tit. In sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. et reconditum corpus eius VIII kalendas novembris
addit. inc. Postmodum vero ecclesie Dei pace reddita - expl. residente impiissimo Decio in civitate Florentina que ex tunc usque in presentem diem ipsius meritis et precibus incrementum suscipit et honorem ad laudem et gloriam omnipotentis Dei qui est benedictus in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Al termine consueto si aggiunge un breve complemento.


102. ff. 254-255v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Crisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (il cui dettato appare parzialmente rielaborato).


103. f. 255v - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


104. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (cfr. BHL 7750)
tit. In sanctorum appostolorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes Domini nostri Iesu Christi apostoli Spiritu Sancto revelante - expl. ubi apostolorum corpora requiescunt quo beneficia multa prestantur, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo appare una rielaborazione della versione più nota.


105. ff. 258v-262
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


106. ff. 262-263v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


107. ff. 263v-264v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


108. ff. 264v-265 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


109. ff. 265-267v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. inhermis obiceretur barbaris
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime quattro lectiones del ciclo dedicato a Martino, si arresta con il cap. IV par. 6 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 ll. 19-20 nell'edizione Smit).


110. ff. 267v-268 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam, adbreviatio (= BHL S 5616 e)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
note Il testo occupa la quinta e sesta lectio e parte della settima, nella quale è seguito indistintamente dal successivo.


111. f. 268r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo completa la settima lectio e costituisce parte dell'ottava, a sua volta completata dall'estratto che segue.


112. ff. 268v-269v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti et duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Mugellano 15) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


113. ff. 269v-270 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Eodem die sancti Menne martyris
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lectio del ciclo aperto da Martino.


114. ff. 170-271v - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. depositus die septima decima mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


115. ff. 271v-274 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In festo sancte Elysabeth
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. sicque nobilis ille compos sui desiderii cum gaudio ad propria remeavit
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note La stessa versione della leggenda, non pienamente identificabile con la voce indicata, si trova nei mss. Mugellano 15 e Pl. 20. 5, dove però il testo si arresta in punti differenti.


116. f. 274r-v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


117. ff. 274v-276v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


118. f. 277 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


119. f. 277r-v - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


120. ff. 277v-279 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In festo sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


121. ff. 279-283 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 m)
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Maxentius imperator anno regni sui XXXV residens in civitate Alexandrinorum - expl. corpora debilium celeri medicina sanantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)


122. ff. 283-284v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 170 (Giacomo Interciso) (= BHL 4101)
tit. In sancti Iacobi Intercisi
inc. Iacobus martyr cognomine Intercisus nobilis genere - expl. passus est autem quinto kalendas decembris
Iacobus Intercisus in Perside mart.
data liturgica 27 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


123. ff. 285-321
tit. Commune sanctorum


124. ff. 321-322v - Vita sancti Eugenii Florentini diac. (= BHL S 2682 b)
tit. Vita sancti Eugenii confessoris archidyaconi ecclesie Florentine
inc. Provincia Tuscie civitate Florentie fuit vir quidam nobilis - expl. astante populi multitudine copiosam ecclesiam consecrarunt
Eugenius Florentinus diaconus saec. V: Vita
data liturgica 17 novembre (non indicata)
note Il testo (tratto dal leggendario abbreviato anonimo del Pl. 20. 6, così come la vita di Zenobio presente nei diversi volumi di questo lezionario) è seguito dal colophon trascritto sotto.


125. ff. 322v-324v
tit. Ufficio della Trasfigurazione

U.C. II, ff. 325-327; paulo post 1450
II. ff. 325-327v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
In festo exaltationis sancte Crucis
inc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset - expl. percipiens miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note La seconda unità del codice è costituita da tre fogli aggregati al lezionario, con le nove lectiones per questa festività: le prime sei tratte dalla narrazione, le ultime da un sermone attribuito ad Agostino (ff. 326v-327v), come nel complemento cinquecentesco al ms. 145.

U.C. III, ff. 328-345; paulo post 1450
III. ff. 328-342
Lectiones per i giorni dell'ottava di Ognissanti
note La terza sezione è composta da due quinioni (il secondo mutilo dei due fogli finali); restano vuoti i fogli da 342v. Ai ff. 344v-345v una mano del XVI secolo stila l'indice dell'intero codice, come già aveva fatto per i tre precedenti volumi del lezionario.

bibliografia Biblioteca Medicea Laurenziana, 162; Firenze. I libri del Duomo, 72, 79-80, 89-91; I santi patroni, 177-9; Bandini, Leopoldina, I, 444; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I pp. 194-5



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 14

Omeliario - leggendario (parte estiva) di probabile origine aretina
sec. XII med.; orig. Arezzo; prov. S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM
La composizione del santorale è molto simile a quella del ms. Aed. 136.

I. ff. 177, acefalo e mutilo
Omeliario - leggendario (prima domenica dall'ottava di Pasqua - 23 novembre)
ordinamento Per circulum anni
struttura Le omelie e i sermoni sono per lo più accompagnati da un'attribuzione (frequenti le omelie di Gregorio Magno e Beda sui Vangeli).


1. ff. 1-74
tit. Quarantasette tra lezioni, omelie e sermoni dalla prima domenica dopo l'ottava di Pasqua alla Trinità
note Il primo testo è mutilo per la perdita dei fogli iniziali del codice. Le omelie sui Vangeli sono attribuite a Gregorio, Beda, Gerolamo, Remigio; i due sermoni sulla Trinità ad Agostino.


2. ff. 74-75 - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni, estratto (= BHL 3641)
tit. Letanie beati Gregorii pape
inc. Temporibus Mauricii imperatoris et Germani prefecti urbis Rome et pontificatus Pelagii pape - expl. apud beati Petri apostolorum principis templum summus pontifex consecratur ad honorem Dei omnipotentis, cuius honor et gloria in saecula saeculorum
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 25 aprile
note Estratto dal libro I, il cui explicit è identificabile come fine del cap. 44 (= PL 75,81B); l'inizio deve essere invece frutto di una rielaborazione. I margini esterno e inferiore del f. 74v sono occupati da un indice posteriore dei santi di seguito presenti (da Marco ad Abbondio; una parte è però perduta a causa di uno strappo sull'angolo del foglio), con indicazione delle pagine relative secondo una numerazione diversa dall'attuale.


3. ff. 75-76 - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio beati Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quod dispersi erant apostoli in toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem sextodecimo, imperante Gaio et Iunio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Marci
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile


4. f. 76r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6814)
tit. Passio sancti Phylippi apostoli
inc. Post ascensionem Domini et salvatoris nostri Iesu Christi Phylippus apostolus - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante sancto Phylippo apostolo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Phylippi apostoli
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio


5. ff. 76v-77 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4096)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli
inc. Iacobus qui dicebatur Domini frater qui et Iustus cognominatus est ab antiquis - expl. in quo loco colitur ex eo sancta eius passio usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio


6. ff. 77-79v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (cfr. BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Alexandri, Eventi et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram Alexander sedit - expl. ideoque locus ipse habet proprium sacerdotem usque in odiernum diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


7. ff. 79v-81 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL 4169)
tit. Inventio sancte Crucis
pars I inc. Anno ducentesimo tricesimo tertio ab incarnatione Domini nostri Iesu Christi venerabile Dei cultore magno Dei viro Constantino - expl. postmodum autem et salutare sancte Crucis lignum exquisivit
pars II inc. Perrexit autem Helena ad Hierosolymam et quesivit diligenter locum - expl. accipiant partem cum Domino nostro Iesu Christo et cum Dei genetrice Maria, prestante eodnem Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in sempiterna saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio
data liturgica 3 maggio
note Il testo, che presenta l'inserzione dalla Historia ecclesiastica ricordata nella nota della voce BHL, va a capo in corrispondenza di questa seconda parte. Allo stesso modo è distinto il testo che segue.


8. f. 81r-v - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7734)
inc. Post hec Constantinus augustus habuit bellum cum Scitarum gente - expl. et appellata est Constantinopolis idest Constantini civitas usque in hodiernum diem
tit. finale Explicit de inventione sancte Crucis
Silvester I papa
data liturgica 3 maggio
note Il testo, che appartiene al ciclo delle vicende di Silvestro I, chiude, come mostra la titolatura finale, quello che era considerato un corpo unico; lo stesso accostamento si trova nel ms. Edili 136.


9. ff. 81v-84v - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL S 1748 c)
tit. Passio sancte Christine virginis
inc. Erat quedam virgo sancta et sacra puella de Tyro nomine Christina - expl. et collocavit eam in optimo loco, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et virtus et potestas in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Vita
data liturgica 22 aprile
note La posizione nella raccolta si accorderebbe con la data più abituale del 10 maggio, mentre quella espressamente indicata dalla rubrica si riscontra in altri manoscritti laurenziani.


10. ff. 84v-85 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Sancti Gordiani martyris
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria simul cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio
note Propriamente la titolatura indica come data eodem die, ma è verosimile che il riferimento non fosse al 22 aprile, bensì al 10 maggio, data del culto dei due santi; si può immaginare che sia stato riprodotto un modello dove il testo precedente - la passione di Cristina o un'altra - fosse effettivamente legato a tale giorno (cfr. l'item precedente per il problema di collocazione di Cristina stessa). Dopo le ultime parole una mano di modulo piccolissimo aggiunge: Iube done pie p. pole o magister mei bone da michi vestra benedictione.


11. f. 85r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
tit. Passio sancti Panchratii martyris
inc. In illis temporibus immanis persecutio fuit Christianis - expl. sub Dioclitiano nono et Maximiano augusto octavo imperio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)


12. ff. 85v-87v - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Prima itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum
rescr. inc. Marcellus Christi servus sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. quod interrogasti sollicite breviterque intimabo
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note Il rescriptum Marcelli ha inizio al f. 87v. Al termine, è copiata la titolatura Incipit passio de obitu Petronille, ma tale sezione della comune passione ciclica, che doveva trovarsi nel modello, non viene riprodotta.


13. ff. 88-89 - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nono iunii in pace
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


14. ff. 89-90v - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2578)
tit. Sancti Erasmi
inc. Facta est persecutio Christianorum a Dioclitiano imperatore ut si quis inventus fuisset - expl. concede ut qui me petierit in nomine tuo recipiat mercedem suam sabbato et dominica, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Erasmi martyris
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


15. ff. 90v-92v - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL 4583)
tit. Passio sanctorum martyrum Viriani, Iustini, Faustini cum sociis suis
inc. Temporibus Decii Cesaris sub Valeriano prefecto maxima persecutio orta est Christianis - expl. in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano prefecto septimo idus augustus, quorum orationes florent usque in hodiernum diem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Iustini, Viriani cum sociis suis
Iustinus, Virianus et soc. mart.: Passio
data liturgica 1 giugno


16. ff. 92v-93v - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. Passio sanctorum martyrum Laurentini et Pergentini
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant - expl. passi sunt autem beatissimi martires Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina tertio nonas iunii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est laus et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Laurentini et Pergentini
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno (non indicata)


17. ff. 93v-95 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani martyris
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Primi et Feliciani
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


18. ff. 95-96 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio sancti Barnabe apostoli equaliter ex hac vita narrata fuerit a Iohanne ministro eius
inc. Iohannes igitur qui et Marcus famulus Domini nostri Iesu Christi, discipulus vero sanctorum apostolorum Pauli et Barnabe - expl. atque cum himnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula seaculorum
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


19. ff. 96-98 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL S 8712 b)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Viti et Modesti, Crescentiani
inc. In provincia Lucania sub tempore Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operabatur sanctus Vitus - expl. et sepelivit in eodem loco ubi requieverunt in locum qui dicitur Marianus XVI kal. iulias. Ipsi autem Domino gratia qui confirmat servos suos et tantam gloriam prestat sanctis suis per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Viti et Modesti
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno


20. ff. 98-99 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno
note Prologo indistinto dal testo.


21. ff. 99-103v
tit. Due omelie (la seconda attribuita a Beda) e cinque sermoni per la natività di Giovanni Battista


22. ff. 103v-104v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL S 3237 b)
tit. Passio sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino augusto Gallicano duce Romano exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. in qua exuberant beneficia martyris ex eo nunc et usque in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


23. ff. 104v-105 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3238 b)
inc. Hilarius autem vir Dei qui quondam Gallicanum in Ostiensi urbe susceperat - expl. et ab ipso Terentiano descripta est passio ista sanctorum, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Iohannis et Pauli
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno
note Il testo è copiato di seguito al precedente senza alcuno stacco.


24. ff. 105-108 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum Petri et Pauli
inc. Cum pervenisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia orationum eius in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


25. ff. 108-114v
tit. Dieci sermoni (il primo attribuito a Leone) e un'omelia attribuita a Remigio per la stessa festività


26. ff. 114v-115 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)


27. ff. 115-116 - Passio sanctarum Rufinae et Secundae vv. mart. Romae (= BHL 7359)
tit. Passio sanctarum virginum Rufine et Secunde
inc. Rufina et Secunda due sorore virgines cives Romane patre clarissimo genite Asterio - expl. fructum magnum virtutum ostendunt, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Rufina et Secunda v. Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


28. f. 116r-v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis cum septem filiis suis
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 1 agosto
note La data indicata si riferisce alla ricorrenza dei Maccabei, sotto la quale il testo si trova spesso nei leggendari, anche se di fatto la posizione in questo caso corrisponderebbe alla data del 10 luglio, propria di Felicita.


29. ff. 116v-117 - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis
inc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivit iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi hodie florent orationes sanctorum in saecula saeculorum
Praxedis Romana virgo: Vita
data liturgica 21 luglio


30. ff. 117-119v - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollenaris martyris
inc. In diebus Claudii Caesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. beatissimus Apolenaris sacerdos Domini et martyr Christi sub Vespasiano augusto decimo kalendarum augustarum, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio (non indicata)
note Nel margine superiore è nuovamente scritta la breve preghiera già trovata al f. 85, con un seguito: Tu autem Domine natum inn Egitum deportatum Christus filius Dei natum miserere nobis.


31. ff. 119v-121 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio beati Iacobi apostoli
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr perfectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)


32. ff. 121-122v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1766 e ss.)
tit. Passio sancti Christofori martyris
inc. Tempore illo regnante Dagno rege in civitate Same homo de insula et de genere Chananeorum - expl. Merori natus atque passus est sanctus Christoforus VIII kal. augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio
note Versione non riportata in BHL, benché somigliante a quelle registrate.


33. ff. 122v-123v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum martyrum Nazari et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi; ipsi honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)


34. ff. 123v-124 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesie Christi, quod factum est Domino auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio


35. f. 124r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. Passio sanctarum virginum Flore et Lucille
inc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome capta est una cum beatissima virgine Lucilla - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi quarto kalendas augustas, regnante Domino nostro Iesu Christo cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)


36. ff. 124v-125
epilogo
tit. Estratto dagli Atti degli Apostoli (12,1-13,13) per S. Pietro in Vincoli


37. ff. 125-126 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5108)
tit. Passio sanctorum Machabeorum
inc. Temporibus Antiochi regis maxima persecutio facta est - expl. Dominus autem coronavit martyres suos per bonam confessionem; ipsi gloria in saecula saeculorum
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto
note La voce BHL è ricavata proprio da questo manoscritto.


38. ff. 126-127 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio beati et gloriosissimi protomartyris Stephani et Gamalihelis qui in actibus apostolorum nominatur et Nichodemi qui in evangelio scriptus est
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus que apparuit mee pusillanimitati - expl. in quem periclitanti seculo aperire dignatus est in Domino nostro Iesu Christo cum Spiritu Sancto, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


39. ff. 127-128v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL S 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Illariani
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepelierunt eos iuxta civitatem Aretinam in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto
note Prima della titolatura del testo seguente, ne compare un'altra le cui prime due parole sono erase irrecuperabilmente; resta leggibile festivitas beati Donati episcopi.


40. ff. 128v-130 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4756)
tit. Passio sancti Laurentii martyris
inc. Temporibus Decii cesaris tunc milites tenentes beatum Laurentium duxerunt et tradiderunt eum Parthemio tribuno - expl. participati sunt omnes corpus et sanguinem Christi agentes laudes Domino Deo nostro, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Laurentii martyris
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto
note In realtà la data indicata sarebbe il 9, ma deve trattarsi di una svista nella rubrica. A margine una mano più recente annota che di norma la passione ha inizio con Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus..., che è in effetti incipit frequente (= BHL S 4758 f).


41. ff. 130-131 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti
inc. Regressus itaque Ypolitus post tertium diem venit in domum suam - expl. cum intentione ferventissime mori leti quam vivere male et perrexerunt ad Dominum nostrum Iesum Christum, cui est gloria in saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


42. ff. 131-137 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo beati Ieronymi presbyteri de assumptione sancte Marie virginis ad Paulam et Eustochium
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochia, immo caritas Christi me compellit - expl. ut cum Christus virginis filius apparuerit in fine seculi cum ipso et vos appareatis in gloria
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto
note Lungo il testo, più fittamente all'inizio, un'altra mano appone a margine commenti grammaticali e riferimenti alle fonti bibliche citate.


43. f. 137r-v
tit. Omelia attribuita a Beda per la stessa festività


44. ff. 137v-139v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Bartholemei apostoli
prol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. sicque terre conditus nono kalendas septembris
inc. Indie tres esse apud hystoriographos dicuntur - expl. et perfectis omnibus atque bene compositis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria cum Deo Patre et Iesu Christo filio eius et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note Il prologo è indistinto dal testo.


45. f. 140r-v - Decollatio sancti Iohannis Baptistae (cfr. BHL S 4289 r [inc.])
tit. Inventio capitis beati Iohannis Baptiste
inc. Beatus Iohannes Baptista dum predicaret Iudeis precipiebat eis bonorum operum studium dare - expl. mysterium dominice Passionis esse completum, ipso propitiante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iohannes Baptista: Passio
data liturgica 29 agosto


46. ff. 140v-141
tit. Omelia attribuita a Beda per la stessa festività
Iohannes Baptista


47. f. 141 - Passio sanctae Sabinae Romae mart. (= BHL 7407)
epilogo
tit. Sancte Savine
inc. Illustrissima autem femina Savina colligentes reliquias sancte et intacte virginis Christi Serafye - expl. coronata est una cum fortissima virgine Serafia Christi famula, qui omnibus in se credentibus virtutem dat et potestatem sempiternam; ipsi honor et gloria una cum Deo Patre in unitate eiusdem Spiritus Sancti in sempiterna saecula saeculorum
Sabina Romae mart.: Passio
data liturgica 29 agosto


48. ff. 141-142v
tit. Sermone anonimo per la Natività di Maria
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
note Al termine del testo di rimanda al Natale per la lettura da Matteo della genealogia di Cristo.


49. ff. 142v-143 - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii martyris
inc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta cimiterium Calixti hodie orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)


50. f. 143r-v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2038)
tit. Sancti Cypriani martyris
inc. Tusco et Basso consulibus Cartagino secretario Paternus proconsul Cypriano episcopo dixit - expl. suscepit Dominus martyrem suum in pace, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre
note L'explicit è in parte differente da quello della voce BHL indicata, mentre coincide con la copia nel ms. Amiatino 2.


51. ff. 143v-144v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatione sancte Crucis
inc. Tempore illo postquam Constantino Augusto contra Maxentium tyrannum properanti ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo percipiens miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre


52. ff. 144v-147v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio beati Mathei apostoli
prol. inc. Quoniam Deo ita cura est de hominibus - expl. maiore genere medicine procurare
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxat apud Ethiopias - expl. ad confessionem beati apostoli Mathei qui primus Hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arphaxat illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Sia il prologo sia l'epilogo sono indistinti dal testo.


53. ff. 147v-149 - Eucherius Lugdunensis episcopus, Passio Acaunensium martyrum (= BHL S 5739)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Mauritii cum sociis suis
prol. inc. Passionem sanctorum martryrum qui hunc locum glorioso sanguine inlustrant - expl. nunc iam ipsam beatissime passionis causam loquamur
inc. Sub Maximiano qui Romane reipublice cum Dioclitiano collega imperium tenuit - expl. propterea hic laudibus Dei servi canentibus ore per solium, cui est honor et gloria et imperium et potestas per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Mauricii cum sociis suis
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres: Passio
data liturgica 22 settembre (non indicata)


54. ff. 149-150v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (cfr. BHL 1970)
prol.
tit. Passio sanctorum [[Cosme et Da]]miani martyres
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda recordarentur piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palma festinare
inc. Temporibus denique Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. sed et alia multa mirabilia que enarrare longum est per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit sanctorum Cosme et Damiani
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Parte della titolatura è erasa. Nel margine inferiore sono leggibili tracce di quella che era forse una nota di possesso: ...ani (am?) mesere Ugelmo (?) de mon ra...


55. ff. 150v-151v - Apparitio sancti Michaelis archangeli in Monte Gargano (cfr. BHL 5949)
prol., notitia
tit. Apparitio sancti Michaelis archangeli
not. + prol. inc. Anno dominice incarnationis quingentesimo sexto indictione quartadecima - expl. de saxeo spelunce instar precavata ostendatur
inc. Est autem locus in Apulis finibus ubi inter sinum Adriaticum et montem Garganum civitas Sipontus sita est - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui ereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro, qui vivit et regnat cum Deo Patre in eterna saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note La notizia cronologica iniziale si fonde con il prologo, attraverso il passaggio: quibus presidentibus inventa est ecclesia beati Michaelis ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi et ad memoriam beati archangeli Michaelis toto orbe venerandam...; varianti rispetto alle forme registrate in BHL risultano anche gli estremi del prologo stesso e dell'incipit del testo. Al termine è indicato: Angelorum quippe et hominum require in dom. III posto octavam Pentecostes.


56. ff. 151v-153 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. Gesta beati Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiochensis - expl. ad fidem hac dilectionem Domini nostri Iesu Christi quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens et regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


57. ff. 153-154 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4227)
prol.
tit. Miraculum quod factum est de imagine Domini nostri Iesu Christi
prol. inc. Sustollite oculos mentis vestre et videte novum miraculum hoc - expl. et aurem vestram inclinate foras quod cordis est porrigite et audite
inc. Civitas est Beritus vocata in confinibus Tiri et Sidonis sita - expl. qui sua nos fide et sua fecit agnitione dignos in Christo Iesu Domino nostro, cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria et nunc et semper et in saecula saeculorum
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Lo stesso stesso si ripete poco oltre, nella normale posizione liturgica (il 9 novembre): cfr. il n° 62.


58. ff. 154-156v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7750-7751)
additamentum
tit. Passio Symonis et Iude Domini nostri Iesu Christi
inc. Symon Chananeus et et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi qui per revelationem Sancti Spiritus Persidam fuissent regionem ingressi - expl. qui illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem gesta sanctorum apostolorum Abdias episcopus Babilonie - expl. ista descripsimus, initia de primo libro et ultima de decimo; gloria Deo Patri et Filio et Spiritui Sancto qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note L'appendice non è distinta dal testo.


59. ff. 156v-162
tit. Due sermoni e un'omelia per Ognissanti


60. ff. 162-164 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum Claudium, Nicostratum, Simphorianum atque Castorium
inc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannoniem ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversarii recollentur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum IIIIor
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)


61. ff. 164-165v - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Theodori
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre


62. ff. 165v-166v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (= BHL 4227)
prol.
prol. inc. Sustollite oculos mentis vestre et videte novum miraculum hoc - expl. et aurem vestram inclinate foras quod cordis est porrigite et audite
inc. Civitas est Beritus vocata in confinibus Tiri et Sidonis sita - expl. qui sua nos fide et sua fecit agnitione dignos in Christo Iesu Domino nostro, cum quo est Patri una cum Sancto Spiritu gloria et nunc et semper et in saecula saeculorum
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo. Si ripete esattamente, anepigrafa, la stessa narrazione già copiata sopra (n° 57).


63. ff. 166v-168v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol.
tit. Vita et acta beati Martini episcopi
prol. inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. qui non continuo receperit sanitatem, quod vel ex sequenti liquebit exemplo
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La copia si conclude nello stesso punto dei mss. Acquisti e Doni 84 e Edili 136, all'interno del cap. 14 della vita, ma con l'aggiunta del primo paragrafo del cap. 16 (= ed. Fontaine, p. 286; ed. Smit, p. 40 ll. 4-5). La parte che segue del dossier su Martino è distinta andando a capo.


64. ff. 168v-169 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL S 5616 e)
inc. Martinus igitur obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)


65. f. 169 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Archadio viro et Honorio sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. a passione Domini ad transitum sancti Martini anni quadringenti computantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo va a capo rispetto al precedente e non distingue le due parti.


66. ff. 169-172v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et cum Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Cecilie
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre
note Prologo indistinto dal testo.


67. ff. 172v-174 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio Clementis martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus Dei filius, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


68. f. 174r-v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
prol.
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. tunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
note Il testo è distinto dal precedente e dal seguente solo andando a capo.


69. f. 174v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1857)
inc. Fratres mei carissimi, volo vobis et aliud miraculum ipsius beati Clementis - expl. et fidelis sui orationem implere dignatus est Christus Deus noster, cui est honor et virtus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Clementis
Clemens I papa saec. I: Miracula


70. ff. 174v-177v
tit. Due omelie di Gregorio Magno (la seconda mutila)

bibliografia Codici miniati camaldolesi, 18-20; Bandini, Leopoldina, I, 578-91; Berg, Studies, 274



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 15

Lezionario francescano per l'intero anno
sec. XIV; prov. S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM
La composizione del santorale e le caratteristiche della decorazione indicano che il manoscritto è nato per un convento dell'Ordine dei Minori: vi sono infatti specialmente rilevati Francesco (definito pater noster e ricordato due volte nell'anno), Antonio da Padova e Ludovico da Tolosa.

I. ff. 258, acefalo e mutilo
Lezionario (10 dicembre - 25 novembre e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, ma in forma ibrida: ogni testo si apre, dopo la rispettiva titolatura, con la rubrica lectio I, senza però che siano analogamente individuate le successive; sono invece tre diverse mani a intervenire a posteriori sul manoscritto per numerarle a margine. Fa eccezione, come si è ricordato, Francesco, suddiviso da rubriche fin dall'origine. Quando non si specifichi altrimenti, si intenda che ogni testo forma un ciclo di nove lectiones.
note La perdita iniziale interessa probabilmente un singolo quaternione, e abbastanza ridotta dev'essere anche quella finale, poiché il commune è quasi completo. I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis, in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III e fatto proprio dall'Ordine Francescano.


1. f. 1 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi, frammento (= BHL 377)
inc. Nos vero labia illius moveri videbamus - expl. verum etiam in plurimis provinciis usque in hodiernum diem manet
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note L'estratto acefalo comprende il testo edito da Bastiaensen alle pp. 114-6 (ossia parte dei parr. 47.2 - 48.2); cfr. anche Mombritius I, p. 62 ll. 8-26.


2. f. 1r-v - Liber pontificalis, cap. 33 (Milziade)
tit. In sancti Melchiadis pape et martyris
inc. Melchiades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus dies sedecim
Miltiades papa: Vita
data liturgica 10 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


3. f. 1v - Liber pontificalis, cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessoris
inc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies triginti unum
Damasus II papa: Vita
data liturgica 11 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


4. ff. 1v-3v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (cfr. BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. in confessione emisit spiritum
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note Il testo appare in parte parafrasato rispetto alla versione indicata.


5. ff. 3v-5 - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoli
inc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones, dopo le quali si rimanda per altre tre al commune; le ultime tre sono tratte da un'omelia di Gregorio Magno.


6. f. 5r-v - Liber pontificalis, cap. 10 (Igino)
tit. In sancti Ygini pape et martyris
inc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres
Iginus papa
data liturgica 11 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


7. ff. 5v-6 - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincis
inc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. in qua beneficia divina exuberant orationibus eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones.


8. ff. 6-7v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 52 dell'edizione Mombritius, vol. II.


9. ff. 7v-8v - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessoris
inc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. et ipsum vendiderunt hysmaelitis triginta argenteis
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe con la fine del par. 4 a p. 228 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242 (compresa l'aggiunta testuale registrata in apparato, nota 3).


10. ff. 8v-9v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. et iunxit corporibus sanctissimis tertio decimo kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, presenta abbreviazioni e omissioni.


11. f. 9v - Liber pontificalis, cap. 21 (Fabiano)
tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastiani
inc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII
Fabianus papa
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei destinate alla coppia.


12. ff. 9v-12 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastiano
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente et Spiritu in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)


13. ff. 12-15 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidibus ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Altri due estratti seguono poco sotto.


14. ff. 15v-17v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8633)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasii
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. ut in beati Vincentii fide benedicatur per totas Yspanias nomen Domini nostri Iesu Christi qui semper regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi.


15. ff. 17v-18v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart.
tit. Pro sancto Anastasio
inc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. suum agonis martyrium gratanter suscepit pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19.


16. f. 18v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyris
inc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni.


17. ff. 18v-21v
tit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


18. ff. 21v-22v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundo
inc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il testo, diviso in sei lectiones, riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione della formula finale Passa est...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27.


19. ff. 22v-23 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Hieronimus de illustribus viris
inc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. iacent extra portam Dampniticam in cymiterio
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lectiones.


20. ff. 23-25
tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


21. f. 25r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 febbraio (Biagio)
tit. In sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. datoque pretio sanguinis vitam mereantur eternam
Blasius Sebastenus ep. mart.
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Una singola lectio.


22. ff. 25v-26v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 febbraio (Agata)
tit. In sancte Agathe virginis et martyris
inc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. qui Dei iudicio in medio flumine interiit
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune.


23. ff. 26v-29
tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


24. f. 29r-v - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Matthie apostoli
inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. et annumeratus est cum undecim apostolis
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Una prima lectio è ricavata dall'inizio del sermone (= Mombritius II, p. 268 l. 27 - 269 l. 34) unito a un estratto dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum.


25. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 marzo (40 Sebasteni)
tit. In sanctorum XL martyrum
inc. Apud Sebasten Armenie minoris quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite
Sebasteni martyres XL
data liturgica 11 marzo (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


26. f. 30r-v - Liber pontificalis, cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
tit. In sancti Gregorii pape et confessoris
inc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddiviso in tre lectiones.


27. ff. 30v-33 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. que omni vite sue tempore in eadem quam acceperat salute permansit
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratto comprendente i primi 38 capitoli: cfr. l'edizione di Moricca, p. 133 ll. 16-17.


28. ff. 33-37
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


29. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Aniceti pape et martyris
inc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaii
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


31. f. 37r-v - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. Pro sancto Gaio
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


32. ff. 37v-40
tit. Nove + due lectiones per le festività dei santi da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino)


33. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


34. ff. 40-41 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Estratto da Gerolamo rielaborato, che si spinge fino a PL 23,187C. Il testo occupa tre lectiones, cui si prescrive di aggiungerne tre dal commune degli evangelisti e tre da un'omelia di Gregorio.


35. f. 41 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum martyrum Cleti pape et Marcellini pape
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


36. f. 41r-v - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)


37. ff. 41v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis martyris
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


38. ff. 41v-42v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


39. ff. 42v-45 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacobo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. set falsa eorum opinio est
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 43v altre tre ricavate da un'omelia attribuita ad Agostino.


40. ff. 45-47v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones (fino al f. 45v) riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino.


41. ff. 47v-49v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus de illustribus viris
inc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. mortuus est et iuxta eamdem civitatem sepultus
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones; le altre tre (dal f. 48) sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


42. ff. 49v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
prol., additamentum
tit. In inventione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. cotidie orationi vacabant
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Come spiega la rubrica iniziale, la narrazione (che comprende la prima metà circa della voce nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois) occupa le prime tre lectiones, mentre le altre sei sono tratte rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


43. ff. 49v-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sancti Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


44. f. 50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei et Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
parte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


45. ff. 50-51 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dioclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


46. f. 51r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


47. ff. 51v-53v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, cap. XV (= BHL 3107)
tit. In translatione beati Francisci confessoris
inc. Franciscus igitur servus et amicus Altissimi ordinis minorum fratrum institutor - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Translatio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Si riporta solo l'ultimo capitolo dell'opera (cfr. Fontes Franciscani, pp. 905-11).


48. f. 53v - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


49. ff. 53v-54 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Di nuovo una singola lectio.


50. ff. 54-55 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies L et octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


51. f. 55 - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce un singola lectio.


52. f. 55r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (cfr. BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginis
inc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata.


53. ff. 55v-56 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 giugno (Marcellino e Pietro)
tit. In sanctorum martyrum Marcellini et Petri atque Herasmi
inc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. in inferiori parte cripte sepelierunt quinto kalendas septembrium
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.
data liturgica 2 giugno (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo, mentre ad Erasmo sono riservate le altre tre.


54. f. 56r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 giugno (Erasmo)
tit. Pro sancto Herasmo
inc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus - expl. vocante Domino martirio clarus sancto fine quievit
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV
data liturgica 3 giugno (non indicata)
note Il santo è compreso nello stesso giorno dei precedenti, anche se appartiene al seguente.


55. ff. 56v-57v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 giugno (Primo e Feliciano)
tit. In sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII°
Primus et Felicianus Romae mart.
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


56. f. 57v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine dicitur vel interpretatur filius consolationis vel filius prophete - expl. cuius festa celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


57. ff. 57v-58 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cirini, Naboris et Nazarii et Celsi pueri
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


58. ff. 58-64 - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In festo sancti Antonii confessoris
inc. In Hispanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. sanctitatis illius professor in se experientia doctus efficitur
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Eccezionalmente sono impegnati con un unico testo quattro cicli di nove lectiones, a conferma del particolare rilievo dato all'Ordine Francescano.


59. ff. 64-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


60. f. 65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


61. ff. 65-66v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


62. f. 67r-v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


63. f. 67v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


64. ff. 67v-71v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


65. ff. 71v-72v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


66. ff. 72v-73 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


67. ff. 73-77
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


68. ff. 77-78v
tit. Sei lectiones per Paolo apostolo (da Atti e dal De gratia et libero arbitrio di Agostino)
note Per le ultime tre lectiones la rubrica rimanda alla ricorrenza della Conversione.


69. ff. 78v-80v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)


70. ff. 80v-83
tit. Lectiones infra octavam di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Massimo)
note Si rimanda per le lectiones omiletiche al commune apostolorum.


71. ff. 83-85
tit. Nove lectiones in octava di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


72. ff. 85-86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In natale sanctorum martyrum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre le altre otto (dal f. 85v) sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


73. f. 86v - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


74. ff. 86v-87 - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tredecim
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


75. f. 87 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis martyris
inc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


76. f. 87r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


77. ff. 87v-91
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


78. f. 91 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


79. ff. 91-93
tit. Nove lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


80. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo martyre
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio, benché il ciclo precedente fosse già completo.


81. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Pantaleonis martyris
inc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


82. ff. 93-94v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


83. ff. 94v-95 - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio, secondo la numerazione apposta a margine (ma nel modello seguito dallo scriba doveva comprendere anche l'ottava, poiché la sezione su Innocenzo è intitolata lectio IX).


84. f. 95r-v - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le ultime due lectiones del gruppo, con la contraddizione sopra ricordata tra numerazione marginale e rubrica.


85. f. 95v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


86. ff. 95v-96 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. factum est a presbyteris et diaconibus constitutum de omni ecclesia
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, ritenuto di nuovo relativo allo stesso santo e perciò non titolato, occupa le lezioni seconda e terza.


87. f. 96r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sancto Simplicio, Faustino et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


88. ff. 96v-97 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati sunt in cymiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


89. ff. 97-99
tit. Otto lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone attribuito ad Ambrogio)


90. f. 99 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. De sanctis Machabeis
inc. Contigit autem septem fratres cum matre sua comprehensos - expl. novissime autem post filios et mater consumpta est
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio dopo le precedenti, ma diviso a margine in tre.


91. ff. 99-100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime due lectiones delle tre dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


92. f. 100 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


93. ff. 100-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. innumera miracula facta sunt de quibus plurima beatus Augustinus in libris de civitate Dei memorat
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martirologio occupa le prime sei lectiones; da f. 101 ne seguono altre tre ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


94. ff. 102-105v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie de Nivibus
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenius effectibus in ipsa ecclesia exuberant, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lezioni, cui dal f. 105 ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


95. ff. 105v-106 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus fratrum predicatorum pater inclitus - expl. hospitem suum hereticum ad fidem catholicam Dei spiritu cooperante convertit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe prima della sua conclusione normale, riportata nella voce BHL.


96. ff. 106v-107 - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa la prima lectio e parte della seconda delle nove complessive; lo segue senza distinzione la passione registrata all'item seguente.


97. ff. 107-108v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


98. ff. 108v-109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


99. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


100. f. 110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani militis qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. et mox iubente Decio cum fustibus exibitus ac decollatus est
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


101. ff. 110-113v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In festivitate sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Romane episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. gratias tibi ago Domine quia merui ianuas tuas intrare; et hec dicens emisit spiritum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si chiude in corrispondenza degli eventi narrati nella versione edita in Mombritius II, p. 95 l. 26, anche se in diversa forma. Dal f. 111 seguono altri due gruppi di sei, tratti rispettivamente da un sermone e un'omelia attribuiti ad Agostino.


102. f. 113v-115 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Chromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)


103. ff. 115v-120 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. post te trahas ad gaudium et gloriam sempiternam, quo nos perducat rex noster et dux Christus Iesus crucifixus cui cum Patre et Spiritu Sancto est omnis honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note La numerazione delle lezioni è apposta da due mani, sfasate tra loro ma sempre per un totale di nove.


104. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et Cassiani
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. in campo eodem iuxta nimphas ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


105. f. 121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. In sancte Concordie
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


106. f. 121r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri et confessoris
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente tunc Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


107. ff. 121v-127v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis sermo sancti Hieronymi presbyteri
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. ubi post labores et erumpnas felix et suavis refectio animarum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera, che si conclude entro il par. IV (= PL 30,126B), occupa un primo gruppo di nove lectiones, cui ne seguono (rispettivamente dai ff. 124 e 125v) sei e di nuovo nove tratte da due omelie attribuite ad Agostino.


108. ff. 127v-139
tit. Cicli di sei lectiones per i cinque giorni infra hebdomadam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


109. f. 139r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


110. ff. 139v-143 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334, Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. Vita beati Ludovici episcopi et confessoris
inc. Iohannes episcopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Sol oriens in mundo - expl. misericorditer relaxamus. Datum Avinione VII idus aprilis pontificatus nostri anno primo
Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca.
data liturgica 19 agosto (non indicata)
note Il testo si estende per tre cicli di nove lezioni (misura eccezionale comune ad un altro minorita, Antonio da Padova, a ulteriore conferma dell'origine francescana della raccolta).


111. f. 143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Simphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in historia sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


112. f. 143r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo, abbreviazione della passio con il prologo che abitualmente la precede, occupa tre lectiones. La data cui è associato Bartolomeo nei leggendari di quest'area oscilla tra il 24 e il 25 agosto: poiché per il 25 è presente Luigi IX e i due santi non sono associati nella titolatura, probabilmente Bartolomeo si voleva destinato al 24.


113. ff. 143v-145 - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Ludovici regis Francorum
inc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note La voce BHL fa riferimento proprio a questo manoscritto.


114. f. 145 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


115. ff. 145-147 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Africa depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Africana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome suddivisa in tre lectiones cui ne seguono quattro ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino.


116. ff. 147-148 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. In sancti Hermetis martyris
inc. Natale beatissimi Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quinto mensis septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones e riporta la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


117. ff. 148-151
tit. Nove lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


118. f. 151r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Sancte Sabine
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi ad Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones (come sempre nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois).


119. ff. 151v-152 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in tre lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio.


120. ff. 152-156v
tit. Lectiones per la natività di Maria
note Si susseguono prima sei cicli da tre lezioni tratte dal Cantico dei Cantici (per ciascuno dei giorni della settimana), quindi altri sei con le lezioni dalla quarta alla sesta tratte da un sermone attribuito ad Agostino, infine altri tre soli con le lezioni dalla settima alla nona tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo (i tre mancanti sono copiati dopo la lectio riservata ad Adriano).


121. ff. 156v-158v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano) (= BHL S 3745 d)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nicomediam natale sancti Hadriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur Christianos - expl. iuxta corpora sanctorum sepulta est kal. decembris. Passio horum martyrum VI idus septembris
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo è intitolato come lectio IX.


122. ff. 158v-159v
tit. Lectiones rimanenti infra octavam
note Sono recuperati i tre cicli di lectiones dalla settima alla nona, tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo, che mancavano per completare la serie interrotta per la natività di Maria.


123. f. 159v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


124. ff. 159v-160 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria veteri in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


125. f. 160r-v - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In exaltatione sancte Crucis sex lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies XXX quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno.


126. ff. 160v-162 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
tit. Pro sancto Cypriano
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla quarta alla nona, malgrado quanto annunciava la rubrica iniziale del gruppo, come spesso accade nel codice legata a una numerazione diversa da quella effettivamente apposta a margine.


127. ff. 162-164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. Pro sancta Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. in basilica Salvatoris que appellatur Constantiniana osculatur et adoratur
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones, cui ne seguono altre tre (dal f. 162v) tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


128. f. 164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


129. ff. 164-165 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus ab Offragio et Megasio manserat beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones, completate dalle tre del successivo numerate da sette a nove.


130. f. 165r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Pro sancta Euphemia
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dioclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


131. ff. 165-167v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Matthei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Partorum undecimo kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, suddiviso in tre lezioni; altre tre seguono dal f. 166, tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio.


132. ff. 167v-169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


133. f. 169r-v - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die XIIII kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


134. ff. 169v-170v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


135. ff. 170v-171 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


136. ff. 171-174v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In dedicatione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I classificata dall'editore Dubois, occupa le prime tre lectiones; dal f. 172 seguono le altre sei, ricavate rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


137. ff. 174v-177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del giorno; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


138. f. 177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


139. ff. 177v-192 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In festo beatissimi patris nostri Francisci confessoris
prol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. insigniter demonstravit illustrem
inc. Hic nimirum de vallis Spoletane partibus civitate Assisii trahens originem - expl. quo nos introducat per beati patris suffragia inclitus ille salvator et ductor Iesus, cui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta omnis sit laus, honor et gloria in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Unico nella raccolta, il testo si apre con una miniatura che ritrae Francesco e si estende in tralci lungo l'intero margine superiore e inferiore, ed è suddiviso in lectiones da rubriche interne (secondo la sua struttura originale). Sono distinte sette sezioni, una per ogni giorno dell'ottava (si prescrive di ripetere la prima anche nell'ultimo giorno), ciascuna delle quali comprende nove lectiones.


140. f. 192r-v - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sancti Marci pape
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note La rubrica iniziale rimanda per i santi Sergio, Bacco, Marcello e Apuleio al commune dei martiri. Marco occupa tre lectiones.


141. f. 192v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleutherii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi, Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


142. f. 192v - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


143. ff. 192v-193 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note La voce è trascritta quasi integralmente, con omissione dell'ultima frase.


144. f. 193 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In festo sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Una prima sezione, non suddivisa in lectiones, coincide con il capitolo di Gerolamo; è quindi distinto andando a capo il testo che segue.


145. f. 193r-v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


146. ff. 193v-195 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Ylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad Austrum situs est - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


147. ff. 195-196 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (la forma appare parzialmente rielaborata).


148. f. 196 - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


149. ff. 196-197 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude - Pro sancto Iuda apostolo
Simon inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. passus est autem die quinto kalendarum novembris quo etiam die festum beati Iude coapostoli eius simili honore celebratur
Iudas inc. Iudas qui interpretatus confessor Iacobi frater - expl. in Erintho Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, è spezzato con una titolatura propria per Giuda al f. 196v.


150. ff. 197-200v
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


151. ff. 200v-201v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


152. ff. 201v-202v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quatuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


153. ff. 202v-203 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


154. ff. 203-204v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. cui prestitum sit ne inermis ad prelium micteretur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime lectiones delle nove riservate a Martino, si arresta con il cap. 4 par. 7 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 23 nell'edizione Smit).


155. ff. 204v-205v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem
Martinus Turonensis episcopus: Epistola


156. ff. 205v-206v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. audiunt psallentium chorum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo segue senza distinzione il precedente ed è a sua volta indistinto dal successivo. La prima parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= PL 71, 919B o MGH Scriptores rerum Merovingicarum I, 2, p. 140 l. 23).


157. ff. 206v-207 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Edili 147) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


158. f. 207r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Pro sancto Menna martyre
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo è numerato dalla rubrica come nona lectio, anche se di fatto la sezione su Martino era già suddivisa in nove marginalmente e questa stessa lo è in tre.


159. ff. 207v-209 - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertina provincia Tuscie - expl. depositus die decimo septimo mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il capitolo occupa sei lectiones.


160. ff. 209-211v - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabeth
inc. Beata Helisabeth filia regis Ungarorum in palatio et purpura nobiliter educata - expl. ut plenius in posterum desiderium adimpleat collium eternorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Versione della vita che si ritrova, interrotta in diversi punti, anche nei due lezionari Aed. 147 e Pl. 20. 5.


161. f. 211v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


162. ff. 211v-213v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


163. f. 213v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle nove lectiones riservate al santo; la seconda, tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente), è numerata fin dall'origine e così la terza, che al suo interno è poi ripartita a margine fino al numero di nove.


164. ff. 213v-214 - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


165. ff. 214-216 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
inc. Quartus Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi laus Deo cum omni pace et laudatur et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


166. ff. 216-217v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natale sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


167. ff. 217v-219v - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante Maxentio Maximiani filio in urbe Alexandrie erat puella quedam annorum decem et octo - expl. agnosce creatorem tuum pro cuius amore laboriosum subisti conflictum, constans esto
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Versione non identificabile con alcuna voce BHL. L'ultimo foglio è lasciato per metà vuoto: forse la copia, che giunge precisamente alla fine della prima colonna, fu interrotta accidentalmente.


168. ff. 220-258v, mutilo
tit. Commune sanctorum
note La perdita finale cade nella seconda lectio del sermone per il natale virginum.

bibliografia Bandini, Leopoldina, I, 591-608



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.3

Segmento di leggendario (1 maggio - 28 agosto), di origine lucchese
sec. XII terzo quarto; orig. Lucca
La composizione del santorale suggerisce l'origine lucchese della raccolta.

I. ff. 176, mutilo
Leggendario (1 maggio - 28 agosto)
ordinamento Per circulum anni


1. f. 1r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6813 [laudatio] - 6814)
tit. Prologus in passione sancti Philippi
laudatio inc. Philippus qui interpretatur os lampadis - expl. cuius natalis kalendas maii celebratur
inc. Post ascensionem Domini et salvatoris Philippus apostolus per annos viginti instanter predicavit - expl. ubi prestantur populo beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in Domino Iesu Christo, cui est honor et potestas per infinita saecula saeculorum
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


2. ff. 1v-3 - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4088 [prol.] - BHL S 4096 b)
prol.
tit. Prologus in passione sancti Iacobi apostoli Christi
prol. inc. Iacobus frater Domini Hierosolymorum primus episcopus - expl. ordinatio vero sexto kalendas ianuarias
inc. Iacobus qui dicebatur frater Domini qui et Iustus cognominatus est ab antiquis - expl. quoniam ipsorum est regnum celorum, ipso adiuvante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


3. ff. 3-4v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. Passio sancti Sigismundi regis et martyris
inc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias Ausoniamque regebat - expl. passus est autem sanctus Sigismundus rex et martyr sexto nonas maii, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio
data liturgica 2 maggio
note Il testo è posticipato di un giorno rispetto alla sua data consueta e suddiviso in nove lectiones.


4. ff. 4v-8 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum martyrum Alexandri, Eventii et Theodoli
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram Alexander sedit - expl. Sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonarum maiarum, auxiliante atque protegente Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per inmortalia saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio (non indicata)


5. ff. 8-11 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4169 n [inc.] e BHL 4169 [expl.])
tit. Tractatus inventionis sancte Crucis
inc. Anno ducentesimo trigesimo sexto a destructione templi et eversione Ierusalem a Vespasiano et Tito filio eius - expl. accipiant partem cum genitrice Maria matre Domini nostri ad laudem Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio (non indicata)


6. ff. 11-13v - Legenda sancti Senesii mart. (= BHL 7576)
tit. Passio sancti Senesii martyris
inc. Dum sevissimorum paganorum iniqua persecutio Christi milites atque servos diversis suppliciis exacerbaret - expl. et Lucana civitas per meritis eiusdem protegitur atque defenditur, per Dominum nostrum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Senesius (Sinesius, Genesius) martyr: Vita
data liturgica 4 maggio
note Il testo è suddiviso in nove capoversi, evidentemente intesi come lectiones. Segue un rimando per la leggenda di Michele.


7. ff. 13v-15 - Passio sanctorum Gordiani et Epimachi mart. (= BHL 3612)
tit. Passio sancti Gordiani martyris
inc. Temporibus Iuliani impiissimi imperatoris devulgati sunt multi Christiani - expl. beneficia eorum ac virtutes florent usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum
Gordianus et Epimachus mart.: Passio
data liturgica 10 maggio


8. ff. 15-20 - Passio sanctae Christinae Vulsinii v. mart. (= BHL 1748 [inc.] e 1479 [expl.])
tit. Passio sancte Christine virginis
inc. Erat quedam sacra et sancta puella de Tyro nomine Christina - expl. consummata est autem sancta Christina octavo kalendas augustas in civitate Tyro, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 10 maggio


9. ff. 20-23 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6058-6060)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Nerei et Achillei - Rescripta Marcelli ad Nereum et Achilleum
prol. inc. Nisi studia catholicorum securitatis sue somno quiescerent - expl. obviantes atque letantes pervenire meruerunt
inc. Primum itaque ad edificationem omnium quorum est studium placendi Deo sumamus - expl. gratia Domini nostri Iesu Christi tecum. Finiunt rescripta Nerei et Achillei
rescr. inc. Marcellus servus Christi sanctis confessoribus Nereo et Achilleo - expl. sollicite breviterque intimabo
tit. finale Explicit de apostoli Petri veritate
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note La parte di Marcello è distinta con una propria titolatura (f. 22v).


10. f. 23r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. De obitu Petronille et de passione Felicule
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntatem Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 12 maggio
note Come sempre, il testo è seguito senza soluzione di continuità dalla parte relativa a Nicomede.


11. f. 23v - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. qui passus est pro nomine Domini nostri Iesu Christi
tit. finale Expliciunt rescripta missa ad Nereum et Achilleum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


12. ff. 23v-24 - Passio sanctorum Nerei et Achillei mart. (= BHL 6063)
tit. Rescripta de passione eorum
inc. Eutices, Victorinus et Maro servi Domini nostri Iesu Christi Marcello - expl. dies natalis eorum quarto idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


13. f. 24r-v - Passio sanctorum Maronis, Eutychetis et Victorini mart. (= BHL 6064)
inc. Accepta scripta Marcellus germanum suum ad insulam misit - expl. in qua prestantur beneficia Domini usque in hodiernum diem
Maro, Eutyches et Victorinus mart.: Passio
data liturgica 12 maggio
note Il testo segue senza distinzione il precedente.


14. ff. 24v-25 - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6427)
tit. Passio sancti Pancratii martyris
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni fuit vir quidam apud provinciam Frigiam - expl. martyrizatus est autem beatissimus Panchratius die quarto iduum maiarum sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


15. ff. 25-27 - Vita sancti Theodori Lucensis ep. (= BHL 8087)
tit. Vita sancti Theodori episcopi et confessoris
inc. Sancti Theodori confessoris atque pontificis hodierne festivitatis memorie traditur - expl. eius intercedentibus meritis omnium piaminum squalore mereamur purgari, quod ipse prestare dignetur qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Theodorus Lucensis ep.: Vita
data liturgica 19 maggio (non indicata)


16. ff. 27-29v - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum [auctore Blideranno] (= BHL 4606)
tit. Natale sanctorum Iusti et Clementis
inc. Ad honorem sancte et individue Trinitatis loquendum est de duobus viris - expl. migraverunt de hoc caduco et infido seculo, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per infinita saecula saeculorum
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)
note Si indica qui tra le date del culto dei due santi la più vicina a questa collocazione nella serie della raccolta.


17. ff. 29v-30v - Passio sanctae Iuliae v. in Corsica mart. (= BHL 4516)
prol.
tit. Prologus sancte Iulie virginis
prol. inc. Scriptum est, fratres carissimi: Narrabunt ea filiis suis - expl. totam provinciam consecravit
inc. In illo tempore cum civitas Carthago capta fuisset - expl. ubi florent orationes sanctorum ad laudem Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iulia virgo in Corsica mart.: Passio
data liturgica 22 maggio


18. ff. 30v-42v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. Passio sancti Urbani pape Romane urbis
item I inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima prosapia ortus est - expl. cantantes et funeris exequiis persolventes Domino psallebant
item II inc. His ita peractis abiit Carpasius vicarius - expl. ad quorum venerabiles sepulturas multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Le due parti sono distinte andando a capo. Tra questo testo e il successivo è inserito il solo inizio della passione di Petronilla (in effetti ricordata il 30 o 31 maggio, anche se spesso anticipata come qui nel gruppo di Nereo e Achilleo al 12), con uno spazio vuoto destinato al titolo e il rimando: Require retro in legenda sanctorum Nerei et Archilei in rescriptis Marcelli.


19. ff. 42v-44v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum martyrum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonas iunias in pace
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno


20. ff. 44v-47 - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est sexto idus iunias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno


21. ff. 47-49v - Vita et passio sancti Barnabae ap. (= BHL 986)
prol., epilogo
tit. Vita beati Barnabe apostoli
prol. inc. Redemptor et salvator noster Dominus Iesus Christus - expl. fida relatione pandere curamus
inc. Denique iste est ille Barnabas sanctissimus qui et Ioseph unus ex septuaginta duobus discipulis Domini salvatoris - expl. sensum magis quam verba sequentes fideliter declaremus
Barnabas apostolus: Vita + passio
data liturgica 11 giugno
note Il prologo è indistinto dal testo.


22. ff. 49v-51 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio beatissimi Barnabe apostoli de greco in latino translatum est per Iohannem qui et Marcus vocatur
inc. Iohannes igitur qui et Marcus dicitur, famulus Domini Iesu Christi - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno


23. ff. 51-56v - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8714)
prol.
tit. Passio sancti Viti martyris
prol. inc. Magnitudinem Dei atque mansuetudinem veluti considerandam nobis proposuit scriptura sancta - expl. dum Christum in martyre diabolum vicisse perpendit
inc. Igitur beatus Vitus Lucania provincia hortus nobili stirpe progenitus - expl. atque eos prodigiis coruscare in terris largitur qui vivit et regnat perhenniter per cuncta saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note In margine alla fine una nota rimanda per Marco e Marcelliano all'interno della leggenda di Sebastiano, indicando gli estremi testuali della sezione a loro relativa.


24. ff. 56v-57v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Protasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno
note Prologo indistinto dal testo. Nella titolatura le parole sanctorum martyrum sono state erase.


25. ff. 57v-60v - Epistola Uranii presbyteri de Paulini obitu (= BHL 6558)
ep.ded.
tit. Vita sancti Paulini
ep. ded. inc. Domino illustri et in Christo merito venerabili Pacato Urianus presbyter - expl. dicendi materiam subministrarent
inc. Igitur sanctus Paulinus episcopus Burdigali opido Galliarum oriundus fuit - expl. quia si Christo placuerit continuo navigare dispono
Paulinus Nolanus ep.: Epistola
data liturgica 22 giugno
note Come segnala la nota alla voce BHL, all'interno del testo è inserita la narrazione tratta da Dialogi III 1 (= BHL 6560; cfr. il ms. Edili 134).


26. ff. 60v-65
tit. Cinque sermoni per la natività del Battista, attribuiti i primi tre ad Agostino, gli altri ad Ambrogio


27. ff. 65-66v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3237)
tit. Passio sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens quae Syriam invaserat victa est - expl. cuius martyrium ex eo colitur in civitate Hostiensi usque in hodiernum diem
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


28. ff. 66v-67 - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (cfr. BHL S 3242 d [inc.] e BHL 3239 [expl.])
tit. Item de obitu eorum
inc. Igitur postquam Constantinus migravit ad celos - expl. Ipso autem Terentio referente ista passio sanctorum scripta est, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno


29. ff. 67-68 - Liber pontificalis, cap. 105 (Leone IV)
tit. Vita sancti Leonis pape
inc. Leo natione Romanus ex patre Amaldo sedit annos VIII menses III dies VI - expl. cum effigie hominis gerentis in capite gemmas praxinas quintas
Leo IV papa: Vita
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note La data propria di questo pontefice sarebbe il 17 luglio, ma è evidente dalla posizione nella raccolta che si intendeva destinare il testo al 28 giugno, data dell'omonimo Leone II. Si riporta solo la prima parte del testo, fino a p. 108 ll. 5-7 dell'edizione Duchesne, vol. II.


30. ff. 68-69
tit. Sermone in lode di Leone papa


31. ff. 69-74v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6670 [prol. I] - 6573 [prol. II] - 6657)
prol.
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
prol. I inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur
prol. II inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus caput truncatus ibique sepultus est
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Ostiense miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)


32. ff. 74v-81 - Linus papa pseudo, Martyrium beati Petri apostoli (= BHL 6664)
prol.
tit. Vita vel actus sive passio beati Petri apostolorum principis feliciter edita a beato Lino episcopo papa Romane urbis - Passio sancti Petri apostoli
pars. I, prol. inc. Licet plurima de apostolicis signis sacra evangeliorum - expl. sumamus exordium
inc. Igitur post corporeum dominice nativitatis adventum - expl. tunc et Paulus apostolus Romam veniens Christum Dominum predicabat
pars II, prol. inc. Symon qui interpretatur obediens - expl. cuius natalis III kal. iulii celebratur
inc. Tempore igitur Neronis cesaris erant Rome salutiferi doctores Christianorum - expl. ex omni parte confirmata est in nomine Domini Patris omnipotentis et in nomine Iesu Christi Filii eius Domini nostri et in sanctificatione Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium per infinita et inmortalia saecula saeculorum
Petrus apostolus: Vita + passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note La narrazione è divisa in due parti presentate come testi a sé stanti (tanto che alla seconda è premesso un prologo, che ripete quello già copiato con la passione comune a Paolo); il punto della spezzatura (f. 78v, dove si trova il secondo titolo) corrisponde a Mombritius II, p. 362 ll. 57-8. La BHL al n° 6666 registra la seconda parte isolata. Le due sezioni sono suddivise rispettivamente in dodici e sette lectiones non numerate fin dall'origine, cui a margine si aggiungono nel primo caso le indicazioni di tre lectiones, nel secondo di nove (le prime tre interne al primo dei sette capoversi).


33. ff. 81-82 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo , additamentum
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli ex istoria Iosephi
addit. inc. Ego Marcellus servus domini mei Petri apostoli et eiusdem discipulus que vidi scripsi
inc. Erant tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. et ipse et Paulus alter cruce alter gladio necati sunt
epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note L'epilogo non è distinto dal resto della narrazione. Come nel caso precedente, il testo è impaginato in sette capoversi non numerati, a margine dei quali vengono aggiunte indicazioni di lectiones (di nuovo nove, dimezzando il primo e il settimo capoverso).


34. ff. 82-85 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6573 [prol.] - 6570)
prol.
tit. Prologus super passionem sancti Pauli apostoli
prol. inc. Paulus qui interpretatur pius - expl. eodem die quo Petrus capite truncatus ibique sepultus est
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperam percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et Spiritu Sancto est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 29 giugno (non indicata)
note Il prologo ripete il secondo dei due premessi alla passione comune che apre il dossier su Pietro e Paolo. Di nuovo sono aggiunte a margine le indicazioni per nove lectiones.


35. ff. 85v-87
tit. Due sermoni per la stessa ricorrenza, il primo attribuito a Leone papa


36. ff. 87v-99v - Vita sancti Martialis Lemovicensis ep. [auctore pseudo Aureliano] (= BHL 5552 - BHL S 5552 b [carmen])
carmen
tit. Vita sancti ac beatissimi confessoris Christi Martialis Lemovice urbis primi pontifici - Versus Fortunati in vita sanctissimi Martialis apostoli Christi
inc. Predicante Domino nostor Iesu Christo apud Iudeam in tribu Beniamin - expl. mereamur participes adscisci collegio in regnum Domini nostri Iesu Christi, cui est gloria in saecula saeculorum
carmen inc. Christe, principium, finis, lux, est via Christus - expl. Christe caput, finisque cluens, pax, lux, via Christe
Martialis Lemovicensis ep.: Vita
data liturgica 30 giugno
note I 17 versi che seguono la narrazione (dal f. 99) sono editi proprio sulla base di questo manoscritto in PL 88,115-116, al termine del libro II della miscellanea di opere di Venanzio Fortunato.


37. ff. 99v-100v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Natale sanctorum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio


38. ff. 100v-101v - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Natale sancte Felicitatis cum filiis suis
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. contempnentes penas et verbera Christi amici facti sunt in regna caelorum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio


39. ff. 101v-103 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum martyrum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 12 luglio


40. ff. 103-104 - Epistola de passione Ciryci et Iulittae Tarsi mart. [Theodoro ep. Iconii adscripta] (= BHL 1801)
tit. Passio sanctorum martyrum Quirici et Iulitte
inc. Carissimo et coepiscopo Zosimo Theodorus annuente Deo presul in Domino salutem - expl. sed veritati consentire in Christo Iesu Domino nostro cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et potestas in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Epistola
data liturgica 15 luglio (non indicata)
note La data è chiaramente, come in altri leggendari qui descritti, quella bizantina (in luogo del 16 giugno dei martirologi latini).


41. ff. 104-107 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 c)
tit. Vita sancti Alexii confessoris
inc. Tempore Arcadii et Honorii imperatorum fuit quidam homo religiosus in urbe Roma - expl. et in quacumque angustia vel tribulatione positi erant eius obtentu liberabantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio (non indicata)
note Mentre l'incipit corrisponde alla voce indicata, l'explicit appare una versione variante del racconto proprio del gruppo 1 delle voci BHL (la sepoltura nel mausoleo, il profumo miracoloso).


42. f. 107r-v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Magdalene
inc. Iosephus narrat de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum Patre eterno et cum Spiritu Sancto idem eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio (non indicata)


43. ff. 107v-111v - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apollinaris et martyris Christi
inc. In diebus Claudii Cesaris veniens beatus Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decimo kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio (non indicata)


44. ff. 111v-113v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4056-4057)
prol.
tit. Prologus in passionem sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangeliste
prol. inc. Iacobus qui interpretatur subplantator - expl. natalis eius celebratur VIII kal. augusti
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)


45. ff. 113v-116 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL S 1775 b)
tit. Passio sancti Christofori martyris
inc. In illo tempore quo Dagnus rex regnabat in civitate que dicitur Samon - expl. una cum aliis martyribus sociis eius VIII kal. aug. in Samon civitate sub Dagno rege, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio
note Anche se non alla lettera, il testo corrisponde alla voce indicata.


46. ff. 116-120 - Passio sancti Pantaleoni Nicomediae mart. (= BHL 6438)
tit. Passio sancti Pantaleoni martyris
inc. In civitate Nicomedia Maximianus imperator multos Christianos persequebatur - expl. in Nicomedia civitate extra murum in villa scilicet cuiusdam Amantis scholastici viri, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Pantaleon Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 26 luglio
note La voce BHL rimanda proprio a questo manoscritto per la variante beta dell'explicit.


47. ff. 120-123 - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum martyrum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Africano et genere et patria Afer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio


48. f. 123r-v - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis pape
inc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natale celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam Dei usque in hodiernum diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio (non indicata)


49. ff. 123v-124 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt - expl. pax dabitur ecclesiis, quod factum est Domino nostro Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria, potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio


50. ff. 124-125 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum martyrum Abdon et Sennen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam X kalendas martias
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Come sempre, questa prima parte della passione ciclica è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente e sotto una titolatura riferita ai suoi due protagonisti.


51. ff. 125-126v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. et translata sunt in coemeterio Pontiani ad Ursum pileatum, regnante Domino nostro Iesu Chsristo cui est honor et gloria, virtus et potestas per infinita saecula saeculorum
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria.


52. ff. 126v-130 - Passio sancti Stephani I papae mart. (= BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Xistum episcopum VIIII kal. septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto


53. ff. 130v-132 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio sanctorum Stephani protomartyris, Nichomedis et Gamalielis et Abibon
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. qui periclitanti mundo subvenire dignatus est qui cum Domino nostro Iesu Christo et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


54. ff. 132-133v - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Translatio corporis eiusdem sancti Stephani protomartyris
inc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani primi martyris Hierosolymis - expl. in quo posuit loculum cum omni cautela ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto
note Il testo si arresta una frase prima dell'explicit riportato in BHL.


55. ff. 133v-135 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Romam [Lucio archidiac. adscripta] (= BHL 7881 [o 7878 b] - 7879 [addit.] - 7880 [epit.])
additamentum, carmen
tit. Item de translatione corporis sancti Stephani protomartyris
inc. Sanctorum patrocinia ubique locorum summopere veneranda sunt - expl. et eximie orationes ibi florebunt in saecula saeculorum
addit. inc. Translatum est beati Stephani Romam pridie nonas maias - expl. quod adnuat nobis Christus promereri ad suam laudem et eorum qui cum Patre et Spiritu Sancto unus Deus permanet in saecula saeculorum
epit. inc. Hic duo sanctorum requiescunt membra vivorum - expl. et celi cives semper vivamus in ipso
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto
note La clausola e il breve epitafio metrico sono copiati di seguito alla narrazione senza distinzione.


56. ff. 135-136v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL S 7808 b)
prol.
tit. Passio beati Xisti pape et sanctorum martyrum diaconorum Felicissimi et Agapiti
prol. inc. Systus episcopus natione Grecus et phylosophus sedit anno uno mensibus decem diebus viginti tribus - expl. Martyrio namque coronatus est et cum eo sex diaconi sub Decio et Valeriano
inc. Eodem tempore Decius Cesar et Valerianus prefectus iusserunt sibi Xystum episcopum cum clero suo presentari noctu - expl. sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die octavo idus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto
note Il testo è suddiviso in sei lezioni.


57. ff. 136v-141v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2294)
prol.
tit. Passio sanctorum Donati episcopi et martyris et Hylariani monachi
prol. inc. Beatissimorum martyrum Donati et Hylariani narraturus triumphos, o Theophile frater - expl. concedat eorum enarrare trophea
inc. Tempore quo Constantinus qui Constantinopolim suo nomine condidit - expl. et cum summa celebratione venerantur ab omnibus fidelibus Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)


58. ff. 141v-143v - Passio sanctorum Cyriaci, Largi et Smaragdi Romae mart. (= BHL S 2059 b)
tit. Passio sanctorum martyrum Largi et Smaragdi atque Ciriaci
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum orta est seditio Christianis - expl. et beneficia exuberant omnibus querentibus auxilia eorum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est cum Patre et Spiritu Sancto honor et gloria in saecula saeculorum
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres: Passio
data liturgica 8 agosto


59. ff. 143v-144v - Passio sancti Romani militis Romae mart. (= BHL S 7309 e)
prol.
tit. Passio sancti Romani martyris
prol. inc. Qui passus est in urbe Roma sub Decio Cesare audiente cetu fidelium martyrum laudetur victoria - expl. meruit verum cognoscere lumen
inc. Nam cum sanctum Laurentium prostratum cerneret in catasta - expl. ubi per divinam misericordiam beati Romani intercedentibus meritis beneficia multi susceperunt, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
mirac. inc. In loco ubi corpus beati Romani fuit sepultus - expl. duo demoniaci curati sunt ad eius sepulcrum glorificantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Romanus miles Romae martyr m. 258: Passio
data liturgica 9 agosto
note Le prime parole copiate come testo sembrano in realtà completare la titolatura. Prologo e narrazione non sono distinti, mentre lo è la parte finale sui miracoli, non identificabile.


60. ff. 144v-147v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4759 [prol.] - BHL S 4758 l [inc.] e BHL 4753 [expl.])
prol.
tit. Passio sancti Laurentii martyris
prol. inc. In divinis laudibus mens nostra semper estuare studeat - expl. simul cum diaconibus suis Felicissimo et Agapito
inc. Eodem tempore beatus Sistus episcopus tradidit archidiacono suo beato Laurentio omnes facultates ecclesie - expl. hec autem gesta sunt IV idus augusti, adiuvante Domino Iesu Christo cui est laus, honor, virtus et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto


61. ff. 147v-149v
tit. Tre sermoni per la festa di Lorenzo attribuiti a Leone papa


62. ff. 149v-150v - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (cfr. BHL S 8286 f)
tit. Passio Tyburtii martyris
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani pessimorum principum qui Christi nomen audire nolebant - expl. in quo loco multa beneficia semper prestitit Christus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto
note Il testo, estratto dalla passione di Sebastiano, somiglia alla voce indicata per primissime parole ed explicit, ma la prima frase ha formulazione diversa ed è seguita da quella riportata come incipit alla voce 8286 h.


63. ff. 150v-152v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. In diebus illis regressus Ipolitus post tertium diem venit in domum suam - expl. et decollati sunt cum sociis suis pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto


64. ff. 152v-153 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosus dogmate poematis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto


65. f. 153r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Vita sancti Eusebii confessoris
inc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto


66. ff. 153v-163 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Hieronimi presbyteri de assumptione sancte Marie
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. cum ipso et vos appareatis in gloria
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto


67. ff. 163-166v
tit. Due sermoni per la stessa ricorrenza attribuiti ad Agostino e Ambrogio Autperto


68. ff. 166v-168 - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti sub rege Antiocho
inc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Deo per famulum Dei Agapitum et per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.: Passio
data liturgica 18 agosto


69. ff. 168-169v - Passio sancti Symphoriani Augustoduni mart. (= BHL 7967)
tit. Passio sancti Simphoriani
inc. Sub Aureliano quodam principe cum adversus Christianum nomen persecutionis dira procella detonaret - expl. in omnium votorum plenitudinem felix aperitur ingressus, ipso adiuvante qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto


70. ff. 169v-171 - Passio sanctorum Timothei et Apollinaris Remis mart. (= BHL 8296)
tit. Passio sancti Timothei [et Simphoriani add. a. m.]
inc. In illo tempore sub Nerone imperatore agente Lampadio preside facta est persecutio Christianorum - expl. qui a demoniis vexabantur curati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria, virtus et imperium in saecula saeculorum
Timotheus et Apollinaris Remis mart.: Passio
data liturgica 22 agosto
note La data sarebbe propriamente il giorno successivo, ma al 22 è venerato l'omonimo santo Timoteo di Roma.


71. ff. 171-173 - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart. (= BHL 2743)
tit. Passio sanctorum martyrum Pontiani, Eusebii, Peregrini atque Vincentii
inc. Regnante iniquissimo Commodo imperatore huius preceptione sic divulgatum est - expl. gloriam Deo referebant qui tantam victoriam dedit sanctis suis, per Christum Dominum nostrum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II: Passio
data liturgica 25 agosto


72. ff. 173-176 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol., epilogo
tit. Prologus in passione sancti Bartholomei apostoli
prol. inc. Bartholemeus apostolus nomen ex Syra lingua suscepit - expl. celebratur natale eius VIIII kal. septembris
inc. Indie tres esse ab historiographis asseruntur - expl. et perfectis omnibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)


73. f. 176r-v - Possidius Calamensis, Vita Augustini, adbreviatio (= BHL 785)
prol.
tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessoris
prol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere
inc. Ex provincia ergo Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. ecclesie bibliothecam et codices tam suo tractato vel aliorum sanctorum dereliquit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto
note Si tratta della stessa versione abbreviata più volte incontrata, con minime varianti testuali. Il prologo è indistinto dalla narrazione.


74. f. 176v - Possidius Calamensis, Vita Augustini, adbreviatio mutila (= BHL 785)
prol.
prol. inc. Inspirante rerum omnium factore et gubernatore Deo - expl. que in eodem vidi ab eoque audivi minime reticere
inc. Beatissimus igitur Augustinus ex provincia Africa civitate Thagastensi exortus de numero curialium - expl. adstans in populo intendebat suspectus atque adfixus
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Viene ripetuto con minime varianti il testo precedente, di mano dello stesso copista; non vi è un nuovo titolo, ma l'iniziale è rilevata. La caduta del resto del manoscritto comporta la mutilazione della copia in corrispondenza del paragrafo 1,3 (= ed. Bastiaensen, p. 134 ll. 14-15).

bibliografia Bandini, Catalogus, I, 605-11; Garrison, Mediaeval Italian Painting, I 27

Trovati 12 records. Pagina 1 di 212

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy