Si informano i lettori che dal 19 settembre 2018 Mirabile funziona su un motore di ricerca più avanzato e open source, che consente una maggiore efficienza delle funzionalità offerte e l'implementazione di nuove in un prossimo futuro.
La fase di testaggio della nuova infrastruttura è stata condotta dalla redazione dell'Archivio Integrato per il Medioevo (AIM).
A fronte di malfunzionamenti inattesi, che potrebbero verificarsi a proposito di domande complesse, il lettore è pregato di segnalarlo alla redazione, utilizzando il seguente indirizzo redazione@mirabileweb.it. E noi lo ringraziamo di questa collaborazione.

MIRABILE

Archivio digitale della cultura medievale
Digital Archives for Medieval Culture

Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III in MAGI
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
Trovati 10 records. Pagina 1 di 11


Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 267

Lezionario per l'intero anno di S. Maria degli Angeli in Firenze, con un breve complemento
prov. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
Il manoscritto si compone di un'unità principale, copiata sul posto, e di un quinione più piccolo forse della medesima origine, poiché l'impostazione grafica e il trattamento dei testi (suddivisi in otto lectiones come nel lezionario precedente) appaiono uguali. La prima unità è datata al f. 198, al termine della raccolta base poi integrata con altri testi: Completus est liber iste anno Domini MCCCLXXVI kal. februarii in loco sancte Marie de Angelis de Florentia cuius liber est iste (dunque la trascrizione si colloca tra la fine del 1376 e il gennaio 1377, se lo scriba adotta lo stile dell'incarnazione fiorentino).

U.C. I, ff. 1-228; a. 1376-1377; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
I. ff. 1-228v, mutilo
Lezionario (30 novembre - 25 novembre)
ordinamento Per circulum anni . Dopo la serie dei testi nell'ordine cronologico, sono aggiunti complementi per festività e santi non compresi nella raccolta di base.
suddivisione lectiones Ogni testo è predisposto dall'origine in otto lectiones, numerate da rubriche. In aggiunta una scansione in otto lectiones, per lo più sfasate, è apposta a margine da un'altra mano.
note Per buona parte i testi, tratti salvo poche eccezioni dalle vitae e passiones tradizionali, si interrompono prima della normale conclusione, per non eccedere la misura delle lectiones cui devono adattarsi.


1. ff. 1-4 - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. Passio sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem beati Andree quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas Patras civitatem ingressus - expl. nichil esse dignum passioni ad remunerationis compensationem eternam
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Prologo e testo non sono distinti. Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 107 ll. 7-8.


2. ff. 4-7v - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. Vita sancti Nicholai confessoris
inc. Nicolaus itaque ex illustris prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. commictebat se Deo assidue qui dispensat et ordinat omnia quando et quomodo vult
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 299 ll. 25-26.


3. ff. 7v-11v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. Passio sancti Savini episcopi et martyris
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor et regnum in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Savini episcopi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


4. ff. 11v-13v - Coronatus notarius saec. VIII, Sermo de vita sancti episcopi et confessoris Zenonis (cfr. BHL 9002)
prol.
tit. Vita sancti Zenonis episcopi
prol. inc. In provincia Ytalie in civitate Verona acta beati Zenonis claruerunt - expl. audiant ergo omnes mirabilia eius
inc. Erat enim sedens in monasterio in secretiori parte oppidi Veronensis - expl. quod tamen fulgit in urbe agnoscitur, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas per omnia saecula saeculorum
Zeno Veronensis ep.: Vita
data liturgica 8 dicembre (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione. Nel margine inferiore del primo foglio si rimanda alla fine del codice per le letture per la Concezione di Maria (che fanno parte dei testi aggiunti alla serie principale del lezionario).


5. ff. 13v-16v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. Passio sancte Lucie virginis
inc. Cum per universam Sicilie provinciam beatissime virginis Agathe fama crebresceret - expl. Passa est autem sancta Lucia in civitate Siracusana sub die ydus decembris prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancte Lucie virginis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


6. ff. 16v-19v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8136)
tit. Passio sancti Thome apostoli
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Dydimus dicitur, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. quousque de isto corpore exeam
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Il testo chiude il fascicolo, ma l'interruzione non pare dovuta alla perdita del seguente: la frase (che corrisponde dell'edizione Mombritius II, p. 608 ll. 52-53) è completa e il testo successivo ha inizio regolarmente al f. 20, oltre a seguire perfettamente nella cronologia.


7. ff. 20-22
tit. Otto lectiones per S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


8. ff. 22-24 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4320)
prol.
tit. Sermo de transitu sancti Iohannis apostoli et evangeliste
prol. inc. Melitus servus Christi episcopus Laudacie episcopi catholicorum in Deo salutem - expl. et ad Dominum qualiter de hac luce migraverit explicemus
inc. Secundam post Neronem persecutionem Christianorum Domitianus exercuit - expl. et cepit infinita turba credentium adherere apostolo
Iohannes apostolus sec. I: Vita
data liturgica 27 dicembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 56 l. 44 ed è preceduto, ai ff. 22-23, da un estratto dall'Apocalisse, che occupa le prime quattro lectiones.


9. ff. 24-26v
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (dall'Apocalisse e da un sermone attribuito ad Agostino)


10. ff. 26v-29v - Iohannes Sarisberiensis n. 1110/1120, m. 1182 ca., Vita sancti Thomae Becket (= BHL 8180)
tit. Vita et passio sancti Thome archiepiscopi et martyris
inc. Igitur sanctissimus Thomas Londoniensis urbis indigena - expl. ab Alexandro Romano pontifice meruit relaxari
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus: Passio
data liturgica 29 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude con la fine del par. 15 (cfr. l'edizione di Robertson, vol. II p. 312).


11. ff. 29v-33 - Gesta sancti Silvestri I papae (= BHL 7726)
tit. Vita sancti Silvestri pape et confessoris
inc. Silvester itaque cum esset infantulus - expl. et simul cum eo alacres se prepararent
Silvester I papa: Vita + miracula
data liturgica 31 dicembre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 511 l. 56.


12. ff. 33-34v
tit. Otto lectiones per l'ottava di S. Stefano (da un sermone attribuito ad Agostino)


13. ff. 35-36v - Epitome vitae sancti Iohannis ap. (cfr. BHL S 4323 d)
inc. Isdem vero Iohannes apostolus et evangelista a Domino Christo electus atque dilectus - expl. quasi flatu quiescente deorsum ad superiora pulvis ebulliat
Iohannes apostolus sec. I
note Le prime sette lezioni sono tratte da un sermone attribuito a Grolamo, mentre il testo (con qualche variante rispetto alla voce indicata) costituisce l'ultima.


14. ff. 36v-39
tit. Otto lectiones per la festa degli Innocenti (da due sermoni anonimi e uno attribuito ad Agostino)


15. ff. 39v-42 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli (= BHL 6596)
tit. Vita sancti Pauli primi heremite
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli hominum compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. et immolantes Deo sacramentum laudis noctem transegere vigiliis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Il prologo non è distinto dalla narrazione, che si interrompe con le prime frasi del par. 11 (= PL 23,25C).


16. ff. 42-45 - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatis
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. quem Deo ita proximum iam videbat effectum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio (non indicata)
note Sono trascritti i primi due capitoli dell'opera (fino ad AASS Ian. XV, p. 1042).


17. ff. 45-47v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
tit. Vita sancti Antonii abbatis
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Egipto oriundus fuit - expl. preterita obliviscens et in futuro convalescens
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe poco prima della fine del cap. VI (= PL 73,131B).


18. ff. 47v-50v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Passio sancti Sebastiani martyris
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. qui ad laudem regis ab angelis et archangelis decantantur
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo si arresta entro il par. 13 del cap. IV (= PL 17,1027B).


19. ff. 50v-54 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis (= BHL 156)
tit. Passio sancte Agnetis virginis
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidum ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Al termine si rimanda alla parte finale del manoscritto per Vincenzo, per il cui giorno sono adottate qui lezioni non agiografiche; la passio del santo si trova in effetti ai ff. 198v-204, prima tra i complementi al lezionario.


20. ff. 54-56v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Vincenzo (da due sermoni attribuiti ad Agostino e Leone)


21. ff. 56v-59
tit. Otto lectiones per la conversione di S. Paolo (da Atti e da un sermone attribuito ad Agostino)
note Al termine si rimanda anche a un estratto da Gregorio Magno nella parte finale del codice, in effetti presente ai ff. 204-206.


22. ff. 59-62
tit. Otto lectiones per la Purificazione di Maria (da due sermoni attribuiti ad Ambrogio e Agostino)


23. ff. 62-65 - Passio sancti Blasii Sebasteni ep. mart. (= BHL 1379)
tit. Passio sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Igitur cum preses Agricolaus metropoli Sebastie presideret - expl. secundum religionis institutionem perdocti sunt
Blasius Sebastenus ep. mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Sezione che comprende i parr. 6-15 dell'edizione negli AASS Feb. I, coll. 349E-351E.


24. ff. 65-67v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart. (= BHL S 136 b)
tit. Passio sancte Agathe virginis et martyris
inc. Sancta Agatha passa est in civitate Catanensium Sicilie sub Decio imperatore - expl. ab hoc terre motu exagitata est
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 39 l. 46.


25. f. 68r-v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, II 33-34 (vita di Scolastica) (= BHL 7515)
tit. Vita sancte Scolastice virginis sororis sanctissimi Benedicti abbatis
inc. Eodem tempore quo Benedictus Cassinum venerabiliter regebat cenobium - expl. et ipse cum honore et laudibus celestibus ad syderea regna feliciter pervenit, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Scholastica in Monte Casino virgo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)


26. ff. 68v-70v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. . Sermo beati Bertarii abbatis in natale sancte Scolastice virginis
inc. Soror namque eius Scolastica omnipotenti Domino ab ipso infantie tempore dicata - expl. fieret etiam inter tenebras doctor herilis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Il testo si interrrompe in corrispondenza di PL 94,485A.


27. ff. 70v-72v
tit. Otto lectiones per la Cattedra di S. Pietro (da sue sermoni attribuiti ad Ambrogio)


28. ff. 72v-74v - Bertarius Casinensis abbas sedit 856-883, m. 22-10-883, Sermo de sancto Mathia (= BHL 5696)
tit. In natale sancti Mathie apostoli
inc. Salvator etenim noster Dominus Iesus Christus humani generis adiutor - expl. et confirmatus sicut et gratia omnium linguarum
Mathias apostolus: Sermo
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Il testo si arresta circa alla metà, all'interno del par. 8 (= PL 129,1028D).


29. ff. 74v-76v - Iohannes Hymmonides n. 825 ca., m. 30-6-876/16-12-882, Vita sancti Gregorii Magni (= BHL 3641)
tit. Vita sancti Gregorii pape
inc. Gregorius genere Romanus arte philosophus - expl. quatenus eis singulis nulla habere propria liceret
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Il testo si arresta all'interno del par. 15 del libro I (= PL 75,68C)


30. ff. 77-80 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II capp. 1-4 (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. Vita sanctissimi Benedicti abbatis conditoris sancte regule
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ac si percussus fuisset ex verbere
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note L'explicit dell'estratto corrisponde all'edizione Moricca, p. 88 ll. 1-2.


31. ff. 80-83v
tit. Otto lectiones per l'Annunciazione (da due sermoni attribuiti a Giovanni Crisostomo e Leone)


32. ff. 83v-85v - Passio sancti Georgii Cappadocis mart. [auctore pseudo Passecrate] (= BHL S 3394 f)
tit. Passio sancti Georgii martyris
inc. Anno ab incarnatione Domini fere ducentesimo nonagesimo residente in urbe Roma Marcellino summo pontifice - expl. ac per varias culturas demonum claudicando incederes
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)


33. ff. 85v-87v - Passio sancti Marci evangelistae (= BHL 5276)
tit. Passio sancti Marci evangeliste
inc. Per idem tempus quo dispersi erant apostoli in toto orbe terrarum - expl. iuxta Hebreos autem vicesimo primo, imperante Gaio et Iulio, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Marci evangeliste
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)


34. ff. 87v-88v - Passio sancti Iacobi minoris ap. (= BHL 4093)
tit. Prologus sancti Iacobi apostoli fratris Domini
inc. Iacobo apostolo presidente cathedram ecclesie Ierosolimorum orta est perturbatio - expl. in quo loco colitur sancta eius passio usque in hodiernum diem
tit. finale Explicit passio sancti Iacobi apostoli
Iacobus Minor apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce le prime quattro lectiones del giorno, completate dalla quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava.


35. ff. 88v-89 - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6815)
tit. Passio sancti Philippi apostoli
inc. Philippus apostolus Domini nostri Iesu Christi post ascensum salvatoris - expl. ubi prestantur beneficia Dei orante apostolo Philippo omnibus qui credunt in regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti regnantis in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Philippi apostoli
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)


36. ff. 89v-91 - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Passio sanctorum martyrum Allexandri pape et Eventii et Theodoli presbiterorum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane ecclesie urbis cathedram Allexander sedit - expl. effugaret demones, mortuos suscitaret
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Anche se non letteralmente, l'explicit corrisponde all'edizione Mombritius I, p. 47 ll. 10-11.


37. ff. 91-92 - Vita sancti Iohannis ap. [auctore pseudo Mellito] (= BHL 4321)
tit. In sancto Iohanne ante Portam Latinam
inc. Secundam post Neronem cesarem persecutionem Domitianus in Christianos exercuit - expl. ad predictam civitatem cum multo honore translatum est
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)


38. ff. 92-93v
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (da un sermone de angelis attribuito a Gregorio)


39. ff. 93v-95v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. Vita sancti Zenobi episcopi
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. refloret magno felix Florentia sancto
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei paragrafi dell'opera (fino ad AASS Maii VI, col. 59D).


40. ff. 95v-97 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum (= BHL 4608)
tit. Vita sanctorum Iusti et Clementis
inc. Igitur beatissimus vir Iustus atque Clemens viri germani fratres - expl. eorum vestigia unanimes imitarentur
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita
data liturgica 5 giugno (non indicata)


41. ff. 97-98v - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 983)
tit. Passio sancti Barnabe apostoli
inc. Iohannes igitur ego qui et Marcus - expl. et a Domino corroboratus est ut continuo nos cum gaudio sequeretur
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note La copia comprende il testo fino a p. 134 ll. 39-40 nell'edizione del Mombritius, vol. I.


42. ff. 99-100v - Petrus Damiani n. 1007, m. 22/23-2-1072, Vita beati Romualdi (= BHL 7324)
tit. Vita sancti Romualdi abbatis
inc. Romualdus igitur Ravenne civitatis oriundus - expl. ne in animarum morte corruerent baratrum clausit iniquitatis
Romualdus abb., Ord. Camaldulensis fundator: Vita
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Sono riportati i primi tre capitoli dell'opera (fino a PL 144,958C, o a p. 20 dell'edizione Tabacco).


43. ff. 100v-102 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
tit. Passio sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
inc. Ambrosius servus Iesu Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sanctorum Gervasii et Prothasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


44. ff. 102-103v
tit. Otto lectiones per la natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


45. ff. 103v-105v
tit. Otto lectiones per la festività dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Leone)


46. ff. 105v-107
tit. Otto lectiones per la festività di S. Paolo (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


47. ff. 107-108v
tit. Otto lectiones per l'ottava del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino)


48. ff. 108v-110
tit. Otto lectiones per l'ottava dei SS. Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Ambrogio)


49. ff. 110-112 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5305)
tit. Passio sancte Margarithe virginis et martyris
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriose ascensionis eius in celum - expl. et delere de terra memoriam tuam sed crede ei et vives
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il testo si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 191 ll. 44-45.


50. ff. 112-113v
tit. Otto lectiones per la festività di Maria Maddalena (da un sermone attribuito a Gregorio Magno)


51. ff. 113v-115 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Appolenaris episcopi et martyris
inc. In diebus Claudii cesaris venit beatus Petrus apostolus Iesu Christi ab Antiochia - expl. absconderunt in domum cuiusdam mulieris vidue Christiane adhibentes ei curam
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 118 l. 55.


52. ff. 115v-117 - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris beati Iohannis evangeliste
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi, frater beati Iohannis apostoli et evangeliste - expl. constat nimirum inimicum Dei fieri qui non credit in Deum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 38 l. 49.


53. ff. 117-118v
tit. Otto lectiones per la festività di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone anonimo)


54. ff. 119-120v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 109 (Domenico) (= BHL 2227)
tit. Vita sancti Dominici confessoris
inc. Dominicus ordinis predicatorum dux et pater inclitus - expl. regressus igitur verbum summi pontificis fratribus patefecit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 60, p. 723 dell'edizione Maggioni.


55. ff. 120v-122v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti diaconorum
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis adtenuat potius quam explicat sermo - expl. at ubi lavit pedes omnium commendavit se beato Iustino
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 650 l. 42.


56. ff. 122v-124v - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sanctorum martyrum Donati et Ylariani
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. cepit omnis clerus et populus diligere Donatum presbyterum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note L'estratto termina in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 417 l. 57.


57. ff. 124v-126 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Passio sancti Laurentii levite et martyris
inc. In illo tempore postquam beatus Sixtus episcopus perrexit ad Christum venerunt milites - expl. interrogatus te, Domine Iesu Christe, confessus sum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 94 l. 33.


58. ff. 126-127 - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3961)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Regressus itaque Ypolitus post tertiam diem venit in domum suam - expl. in eodem loco ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Ypoliti martyris
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


59. ff. 127-128 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata preamans - expl. Passus est autem beatissimus Christi martyr Cassianus sub die yduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cassiani martyris
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto (non indicata)


60. ff. 128v-130 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. Sermo sancti Ieronimi presbyteri de assumptione gloriosissime virginis Marie genitricis Dei
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium - expl. atque deserviret officiosissime cura adoptionis
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe all'interno del cap. III, in corrispondenza di PL 30,129A.


61. ff. 130v-132v
tit. Otto lectiones per la domenica infra octavam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


62. ff. 132v-135
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Gerolamo)


63. ff. 135v-137 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. Vita sancti Bernardi abbatis Clarevallis
inc. Bernardus in Burgundia castro Fontanis oppido ex nobilibus - expl. unam tantum putabat esse fenestram
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Estratto che si conclude con il periodo 57 a p. 815 dell'edizione Maggioni.


64. ff. 137-139 - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti Bartholomei apostoli
inc. Indie tres esse ab ystoriographis referuntur - expl. ut artem diaboli ad se venire permicteret
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe nella prima parte del par. 11 (= AASS Aug. V, col. 35D).


65. ff. 139-141 - Possidius Calamensis, Vita Augustini (= BHL S 785 a)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et doctoris
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africa civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. ille ablatus est et catholica est intimata sincera religio
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Sono trascritti i primi sei capitoli, fino a p. 146 ll. 38-39 dell'edizione Bastiaensen.


66. ff. 141-143
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


67. ff. 143-145
tit. Otto lectiones per la natività della Vergine (da un sermone attribuito a Bernardo)


68. ff. 145-147v
carmen
tit. Otto lectiones per l'ottava (da un sermone attribuito a Bernardo)
note Una mano più recente segnala a margine: dicitur in presentatione beate Marie virginis in secundo nocturno.


69. ff. 147v-148v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape et martyris
inc. Temporibus Decii Cesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. ubi hodie orationes eorum florent ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Cornelii pape
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro di Cipriano numerate consecutivamente.


70. ff. 149-150 - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (cfr. BHL S 2037)
tit. Passio sancti Cypriani episcopi et martyris
inc. Tusco et Basso consulibus imperantibus Valeriano quater et Galieno ter consulibus - expl. passus est autem beatus Cyprianus martyr die octavodecimo kal. octobris sub Valeriano et Gallieno imperatoribus, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'incipit presenta una forma mista tra questa voce e le varie registrate nella classe 2038.


71. ff. 150-152v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5690)
prol.
tit. Passio sancti Mathei apostoli et evangeliste
prol. inc. Quoniam Deo ita cura est de hominibus - expl. maiori morbo maiora genere medicine procuret
inc. Erant itaque duo magi Zaroen et Arphaxat apud Ethiopes - expl. obtemperant cum reverentia iussionibus suis
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione del Mombritius II, p. 259 l. 30.


72. ff. 152v-155
tit. Otto lectiones per la festività dell'arcangelo Michele (estratto da Isidoro sugli angeli)


73. ff. 155-157v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL 3870)
tit. Vita sancti Ieronimi presbyteri et doctoris
inc. Plerosque nimirum illustrium viros - expl. ipsam vero integritatem adipisci nequaquam valet
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note È trascritta la prima metà della vita, con explicit corrispondente a PL 22,208.


74. ff. 157v-160 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107)
tit. Vita sancti Francisci confessoris
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. sicut eum Spiritus Sanctus edocuit et ipse postmodum fratribus revelavit
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note La copia si arresta con la fine del cap. II par. 1 (periodo 5, a p. 787 dell'edizione nei Fontes Franciscani).


75. ff. 160-162v - Petrus Diaconus, Casinensis monachus n. 1107/1110, m. 1159/1164, Vita et passio sancti Placidi pseudo-Gordianus (= BHL 6859)
tit. Passio sancti Placidi martyris discipuli sanctissimi Benedicti et sotiorum eius
inc. Tempore quo Theodoricus augustus in seniori Roma - expl. de hiis qui Dei sunt sollicite ac diligenter instruxit
Placidus sancti Benedicti discipulus cum soc. Messanae mart.: Passio
data liturgica 5 ottobre (non indicata)
note La copia si limita al primo capitolo (cfr. per l'explicit AASS Oct. III, col. 119B).


76. ff. 162v-165 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente convenerunt templorum pontifices - expl. suam Domino passionem commendaverunt et valedicentes discesserunt
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)


77. ff. 165-167v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Homiliae in Hiezechihelem, estratto per la festività di S. Luca

78. ff. 167v-170 - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
tit. Vita sancti Ylarionis monaci
inc. Hilarion ortus vico Thabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. benedicentes Deo sancti deobsculati sunt manus
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note La copia termina con il par. 9.8 (p. 90 l. 32 dell'edizione Bastiaensen).


79. ff. 170v-173 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cum eo contendere qui condidit mundum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


80. ff. 173-175v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7749)
tit. Passio sanctorum apostolorum Symonis et Iude
inc. Symon Chananeus et Iudas zelothes appostoli Domini nostri Iusu Christi - expl. hoc ipsum conflictus vester inveniat an possint adorare deos nostros
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 536 ll. 10-11.


81. ff. 176-180v
tit. Otto lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus)


82. ff. 180v-184 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. a spiritibus immundis et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et semper in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Theodori martyris
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre (non indicata)


83. ff. 184-187v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. Vita sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabaria Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. ut qui sanctis iam ab omnibus habebatur potens etiam et vere apostolus haberetur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La copia si arresta alla fine del par. 7.7 (p. 268 dell'edizione Fontaine, p. 24 ll. 35-7 dell'edizione Smit).


84. ff. 187v-189v - Augustinus de Novis m. 1520, Elucidarium christianarum religionum, vita di Frediano (= BHL S 3177 j)
tit. Vita sancti Fridiani episcopi
inc. Beatus igitur Fridianus filius regis Ultolie sive Ybernie primogenitus - expl. et ut competebat eam gubernanti necessariis honorifice providerunt
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre (non indicata)


85. ff. 189v-192v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyris
prol. inc. Dominus dicit in evangelio: Venite ad me - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. aut eternis gaudiis iustis afferetur
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Del prologo è riportata solo la citazione evangelica finale con una breve didascalia fittizia, accorpata alla narrazione (cfr. Mombritius I, p. 332 ll. 49-50).


86. ff. 192v-195v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. religiosi etiam multi secuti sunt eum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il testo si chiude in corrispondenza dellla fine del par. XIX nell'edizione dei Patres Apostolici (p. 7 ll. 14-15); cfr. anche Mombritius I, p. 343 l. 54.


87. ff. 195v-198 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. [auctore pseudo Athanasio] (= BHL 1659)
tit. Passio sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante igitur Maxentio cesare Maximiani augusti filio - expl. confusus iratu[[...]] precepitque illos ig[[...]]mari
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Il foglio ha subito l'asportazione di quasi tutta la metà esterna, con la perdita pressoché totale della colonna che concludeva il testo. Sotto è rimasto integro il colophon (riportato nella descrizione iniziale del manoscritto) che data la copia.


88. ff. 198v-204 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (= BHL 8631)
tit. [[...]]entii
inc. [[...]] nostris - expl. consecrati sunt unde sit nomen Domini benedictus in saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Vincentii levite et martyris
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note La parte iniziale del testo è mutilata dallo strappo sopra descritto: restano visibili soltanto le ultime lettere della titolatura e frammenti dell'incipit.


89. ff. 204-206 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Moralia in Iob, estratto per la festività della Conversione di S. Paolo

90. ff. 206-208
tit. Otto lectiones per la festività di S. Bernardo (da un'omelia attribuita a Giovanni Crisostomo)


91. ff. 208-210v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
tit. Miraculum qualiter inventum fuerit sertum sancte Marie ad Nives
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semperque virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)


92. ff. 210v-211v
tit. Otto lectiones per la natività di Maria (da un'omelia anonima)
note Il foglio finale resta per buona parte vuoto.


93. ff. 212-215
tit. Otto lectiones per l'ottava (da due sermoni attribuiti ad Agostino)


94. ff. 215-218v - Miraculum beatae virginis Mariae
tit. In conceptione beatissime virginis Marie miraculum qualiter quidam abbas a periculo maris liberatus de celebrando festo conceptus ipsius per celestem nuntium fuerit edoctus
inc. Tempore illo quo divine pietati placuit Anglicorum gentem de malis suis corrigere - expl. statuitque in Remensi cenobio idem festum solemniter celebrari et ipse quo advixit solemniter celebravit
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Miracula
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, non identificato, occupa le prime tre lectiones (f. 215r-v) di un ciclo di dodici; segue un sermone attribuito ad Agostino, suddiviso dalla quarta all'ottava (ff. 215v-217), quindi un'omelia attribuita ad Ambrogio per le ultime quattro (ff. 217v-218v).


95. ff. 219-221v
tit. Dodici lectiones per la Visitazione (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Beda)


96. ff. 221v-223 - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart.
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
inc. Igitur Philippo Alexandrine ecclesie presule martyrio gloriosissime coronato cum filia eius Eugenia - expl. passi sunt autem III idus septembris sub Valeriano et Gallieno principibus
tit. finale Explicit passio sanctorum martyrum Proti et Hyacinthi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro lectiones del giorno, completate dalle quattro del successivo numerate dalla quinta all'ottava. Si tratta di una versione non attestata in BHL. La data, come sempre non espressa, è ricavabile dal confronto con le altre occorrenze del testo nelle raccolte qui censite.


97. f. 223r-v - Passio sancti Nemesii Romae mart.
tit. Passio sancti Nemesii martyris
inc. Cum a sancto Stephano Romane urbis episcopo signa ac prodigia fierent - expl. iuxta locum ubi decollatus est digno cum honore sepelivit, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
tit. finale Explicit passio sancti Nemesii martyris
Nemesius et Lucilla Romae mart.: Passio
data liturgica 31 ottobre (non indicata)
note La narrazione non coincide per dettato con il testo edito della passione di papa Stefano, cui appartiene l'episodio. Si indica la data del martirologio di Adone (mentre il Romano ricorda il santo anche al 25 agosto e all'8 dicembre).


98. ff. 224-225v - Passio sanctorum Gallicani, Iohannis et Pauli mart. (= BHL 3236)
tit. Passio sanctorum Iohannis et Pauli
inc. Sub Constantino Augusto ac Gallicano duce Romani exercitus Persarum gens que Syriam invaserat victa est - expl. et cetera exibentem sancte karitatis officia
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.: Passio
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note L'explicit corrisponde, con una banale variante, all'edizione Mombritius I, p. 571 l. 20.


99. ff. 225v-228 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. Passio sanctarum undecim milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
tit. finale Explicit passio sanctarum undecim milium virginum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


100. f. 228r-v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis, mutila (= BHL 4862)
tit. Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. servire Deo meo quam in sublimitate positus
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita
data liturgica 6 novembre (non indicata)
note Il testo rimane mutilo a causa della perdita di tre fogli: nella cartulazione risultano infatti mancanti i ff. 229-231, che dovevano concludere quest'unità. Il dettato non coincide pienamente con quello originale, ma sembra piuttosto una parafrasi: per senso l'explicit corrisponde alla fine del par. 3 (p. 397 ll. 15-6 dell'edizione nei MGH Scriptores rerum Merovingicarum III).

U.C. II, ff. 232-241; sec. XIV; orig. Firenze, S. Maria degli Angeli, monastero OSBCam
II. ff. 232-241v, mutilo
Segmento di lezionario
struttura I testi sono suddivisi dall'origine in otto lectiones.
note In principio (ff. 232-233) il copista distribuisce il testo su una sola colonna, passando invece a due dal f. 233v. Sopravvive un quinione di quella che doveva essere una raccolta più ampia, forse realizzata ad hoc come complemento della precedente, poiché non ripete ricorrenze già presenti in essa.


1. ff. 232-234v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 64 (Ignazio)
tit. Passio sancti Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius episcopus Antiochenus et martyr discipulus Iohannis evangeliste fuit qui tertius post beatum Petrum apostolum - expl. ubi de resurrectione Domini elegans perhibet testimonium
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note Il testo è seguito (ff. 233v-234v) da un'omelia attribuita a Beda che completa il ciclo di lectiones con altre quattro, numerate dalla nona alla dodicesima.


2. ff. 234v-236v - Venantius Fortunatus n. 530, m. 601, Vita et virtutes sancti Hilarii (= BHL 3885)
tit. Vita sancti Hilarii episcopi
inc. Beatus Hilarius Pictavorum urbis episcopus regione Aquitanie oriundus fuit - expl. ubi Hilarius vim orationis ingessit: Tu autem
Hilarius Pictavensis episcopus: Vita
data liturgica 13 gennaio (non indicata)
note Il testo si interrompe quasi al termine del lib. I cap. 12 (= PL 9,192B o 88,446B). Vi è aggiunto solo l'inizio dell'invocazione a Dio che spesso chiudeva le letture dell'ufficio.


3. ff. 236v-238v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 132 (Giovanni Crisostomo) (= BHL 4379)
tit. Vita sancti Ioannis Chrysostomi
inc. Iohannes cognominatus Chrysostomus Antiochenus filius Secundi - expl. maxima tibi premia contulerunt circa honorantem te ne sis ingratus
Iohannes Chrysostomus: Vita
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note L'estratto si conclude con il periodo 40, p. 941 dell'edizione Maggioni.


4. ff. 238v-240 - Bernardus Guidonis n. 1261/1262, m. 31-12-1331, Legenda sancti Thomae de Aquino ca. 1325; 2 recensiones, prima prolixior cum prooemio praemisso, secunda brevior sine prooemio, recensio brevior (= BHL 8155)
tit. Vita sancti Thome de Aquino
inc. Thomas sanctus Aquinas ordinisque predicatorum ac doctor egregius - expl. adulescentis opus doctissimo sene dignum
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo (non indicata)


5. ff. 240-241v - Petrus de Natalibus n. 1330 ca., m. 1406, Catalogus sanctorum et gestorum eorum, III 209 (Giuseppe)
tit. Vita sancti Iosephi sponso Matris Domini
inc. Ioseph sanctissime domine nostre sponsus de civitate Bethleem oriundus - expl. antequam modo humanitatis debitum solverit expressum non habemus
Ioseph sponsus B.V. Mariae
data liturgica 19 marzo (non indicata)
note Estratto che esclude poche frasi finali. Nelle ultime righe del f. 241v sopravvive la sola rubrica del testo che seguiva: Passio sancti Petri martyris Ordinis Predicatorum.

bibliografia Santa Maria degli Angeli. Corali, 92



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 302

Leggendario (seconda parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 303), con diversi aggregati per lo più agiografici
prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB
Il codice è composto da un leggendario principale, cui si aggiunge a breve distanza di tempo la seconda unità e si assemblano in seguito frammenti varii; l'indice che occupa il f. 320, comprensivo dell'intero contenuto e di epoca vicina, dimostra che l'operazione avvenne precocemente. Come dichiara la doppia nota di possesso nel margine superiore del f. 1 (Monasterii sancti Salvii prope Florentiam - Nunc autem est monasterii Vallis Umbrose), il codice appartenne dapprima a S. Salvi, per cui forse fu prodotto: il patrono è infatti uno dei pochi santi ritratti nella relativa iniziale. In ogni caso, l'origine è fiorentina e probabilmente da collegarsi al ms. 303 dello stesso fondo, il cui programma agiografico è complementare.

U.C. I; sec. XII terzo quarto; orig. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB
I. ff. 1-267v
Leggendario (29 giugno - 27 novembre)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones Molti dei testi ricevono una successiva scansione marginale in lectiones, in numero variabile fra tre e dodici.


1. ff. 1-6v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauli
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Hostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno
note Suddivisa in sei lezioni.


2. ff. 6v-8 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo , additamentum
tit. Item epistola Marcelli discipuli Petri
addit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi
inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt
epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno
note Il testo è contato come settima lezione.


3. ff. 3-13 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.
tit. Passio sancti Pauli
prol. inc. Paulus hebraice ammirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego
inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum
Paulus apostolus: Passio
data liturgica 30 giugno
note Il testo è suddiviso in lezioni: conclude la settima e arriva a cominciare l'undicesima.


4. ff. 13-14v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio
note Il testo completa l'undicesima lezione e contiene la dodicesima.


5. ff. 14v-19 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sancti Romuli episcopi et martyris
inc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radices montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno in pace
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio
note Suddivisa in otto lectiones.


6. ff. 19-21 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopi
inc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. et apud mortua sua ossa perseverat
Fortunatus Tudertinus episcopus: Vita
note Non è indicata una data, e non vi sono riscontri negli altri codici laurenziani per una collocazione nei primi giorni di luglio. Suddivisione in dodici lectiones.


7. ff. 21-22 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis martyris
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio
note Divisa in tre lezioni.


8. ff. 22-24 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicis
inc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nabor et Felix Mediolani mart.: Passio
data liturgica 13 luglio
note La data è posticipata di un giorno. Divisione in tre lectiones.


9. ff. 24-26v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 d [inc.])
tit. Vita sancti Alexii confessoris urbis Rome
inc. Fuit vir nomine Euphemianus bene confidens et timens Deum in civitate Roma - expl. dabit ei Dominus retributionem in omni opere bono super omnes qui sperant in eo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio
note Il testo è diviso in tre lezioni.


10. ff. 26v-27v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedis
inc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi usque hodie florent orationes eius in saecula saeculorum
Praxedis Romana virgo: Passio
data liturgica 21 luglio


11. ff. 27v-28v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Madgalene
inc. Narrat Iosephus de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum eterno Patre et Sancto Spiritu idest eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Maria Magdalena paenitens: Vita
data liturgica 22 luglio (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni.


12. ff. 28v-33 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyris
inc. In diebus Claudii cesaris veniens Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Apollinaris Ravennas episcopus: Passio
data liturgica 23 luglio
note Suddivisa in dodici lezioni.


13. ff. 33-35v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangeliste
inc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iacobus Maior: Passio
data liturgica 25 luglio
note Suddivisa in lezioni: resta visibile a margine la numerazione delle prime sette.


14. ff. 35v-38 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1773 [inc.])
tit. Passio sancti Christofori martyris
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die octavo kalendas augustas qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. in eadem hora misit litteras in universas provincias regni sui ut paverent et timerent Christum filium Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 25 luglio


15. ff. 38v-40v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsi
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano et genere et patria Affer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio
note Il testo è diviso in tre lezioni.


16. ff. 39v e 40 - Liber pontificalis, estratti dai capp. 42 (Innocenzo) e 15 (Vittore)
Innocentius I papa
Victor I papa m. 199: Vita
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Nel margine dei due fogli affrontati un'altra mano copia estratti sui due papi venerati nella stessa data liturgica dei protagonisti della passione: in particolare per Innocenzo il testo corrispondente alle pp. 220 ll. 1-4 e 222 ll. 5-10, per Vittore alla p. 137 ll. 1-6 e 9-10 dell'edizione Duchesne.


17. ff. 40v-41 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis
expl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum - inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio
note Suddivisa in nove lectiones.


18. ff. 41-42 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopi
inc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem
Felix II papa m. 22-11-365: Passio
data liturgica 29 luglio


19. ff. 42-43 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Sennen
inc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendas martias
Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Come sempre, la prima parte della passione riguardante Policronio è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente, che concerne propriamente i due santi della titolatura.


20. ff. 43-44v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure
Abdon et Sennen Romae mart.: Passio
data liturgica 30 luglio
note Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria; si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL.


21. ff. 44v-45v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. Passio sanctorum Machabeorum
inc. Contigit autem septem fratres cum matre sua apprehensos compelli - expl. novissime autem et post filios mater consumpta est
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto
note Divisa in quattro lezioni.


22. ff. 45v-47v
tit. Sermone sui Maccabei attribuito ad Agostino
note Comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il testo precedente.


23. ff. 47v-52 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyris
inc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kalendarum septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus I papa mart.: Passio
data liturgica 2 agosto
note Suddivisa in dodici lectiones.


24. ff. 52-54 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto
note Suddivisa in tre lezioni.


25. ff. 54-56 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de translatione sancti Stephani protomartyris
inc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 3 agosto (non indicata)


26. ff. 56-58 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Xisti, Felicissimi et Agapiti
inc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis attenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto
note Suddivisa in sette lezioni.


27. ff. 58-60 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyris
inc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres: Passio
data liturgica 7 agosto
note Suddivisa in otto lezioni.


28. ff. 60-61v - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item alii sancti Donati episcopi
inc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ophyrum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam
Donatus Euroeae in Epiro ep.: Vita
data liturgica 7 agosto
note Omessa l'ultima frase del testo. Si rimanda in calce all'ultimo foglio ad un altro passionale non meglio precisato per Ciriaco, Largo e Smaragdo.


29. ff. 61v-64v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii archidiaconi
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto
note Suddivisa in sette lectiones.


30. ff. 64v-66v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyris
inc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Hippolytus Romanus presb.: Passio
data liturgica 13 agosto
note Divisione in undici lezioni.


31. ff. 66v-67 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyris
inc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata proncumatis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum
Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr: Passio
data liturgica 13 agosto
note Il testo è contato come dodicesima lezione in continuità con il precedente.


32. f. 67r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteri
inc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Eusebius Romanus presbyter saec. IV: Passio
data liturgica 14 agosto
note Divisa in tre lectiones.


33. ff. 67v-69v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyris
inc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Christum Deum per famulum Dei Agapitum per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.: Passio
data liturgica 18 agosto
note Suddivisa in tre lezioni.


34. ff. 69v-72 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (= BHL S 5171 b)
prol.
tit. Passio sancti Magni episcopi et martyris
prol. inc. Omnia que a sanctis facta leguntur si quis voluerit studiose requirere - expl. quoniam ipsi Deum videbunt
inc. Beatissimus autem athleta Christi Magnus huius vocem audiens meditabatur - expl. celebratur autem natalis eius die XIIII kalendarum septembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio
data liturgica 19 agosto
note Divisa in tre lezioni. La premessa non è distinta dalla narrazione.


35. ff. 72-75v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti sancti Bartholomei apostoli
inc. Indiae tres esse ab hystoriographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 25 agosto
note Suddivisa in almeno dieci lezioni visibili.


36. ff. 75v-76v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyris
inc. Imperante Dioclitiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum et maxime omnes episcopi et sacerdotes persecutionem patiebantur - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 agosto


37. ff. 76v-83 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto
note Suddivisa in dodici lectiones.


38. f. 83r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2878)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audacti
inc. Rome via Ostiensi miliario secundo ab urbe beatissimorum Felicis et Adaucti - expl. compleverunt autem martyrium suum III kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 30 agosto
note Suddivisa in tre lezioni. A margine la stessa mano che aveva copiato gli estratti dal Liber pontificalis ai ff. 39v-40 rimanda per Giuliano alla fine del manoscritto: segno che il suo intervento fu successivo all'assemblamento delle unità che compongono il codice.


39. ff. 83v-86 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.
tit. Passio sancti Terentiani episcopi et martyris
prol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo - expl. qui ad palmam martyrii taliter pervenit
inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Terentianus Tudertinus ep. mart.: Passio
data liturgica 1 settembre
note Divisa in due lezioni. Il prologo non è distinto dalla narrazione.


40. ff. 86-87 - Passio sancti Reguli Afri ep. (cfr. BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli archiepiscopi et martyris
inc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio
data liturgica 1 settembre
note Il testo è contato come terza lectio in continuità con il precedente.


41. ff. 87-94 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyris
inc. Factum est in secunda interrogatione Maximiani tyranni ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt seculi et serviebant Domino, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre


42. ff. 94-97 - Hieronymus Stridonius pseudo, De nativitate sanctae Mariae (= BHL 5345 [prol. I] - 5344 [prol. II] - 5343)
prol.
tit. Hieronimi Cromati et Heliodoro episcopis de nativitate sancte Marie
prol. I inc. Petitis a me petitiunculam - expl. quantum ad sensum pertinet huius prephationem habuisse
prol. II inc. Petitis a me ut vobis rescribam quid mihi de quodam libello videatur - expl. aut consequenter scribi potuerunt
inc. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe - expl. et peperit filium suum primogenitum sicut sancti evangeliste docuerunt Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta unus Deus in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita): Vita + miracula
data liturgica 8 settembre
note Il testo è suddiviso in otto lectiones.


43. ff. 97v-98v
tit. Sermone per la festa di S. Salvio attribuito ad Ambrogio


44. ff. 98v-100v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita beati Salvii episcopi
inc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)
note Tra i ff. 99 e 100 è allegata una cartula a integrazione del testo. Suddivisione in dodici lezioni.


45. ff. 100v-108v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Iacincti et sancte Eugenie
inc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Philippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 11 settembre


46. ff. 108v-109v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii pape
inc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cornelius papa mart.: Passio
data liturgica 14 settembre
note Suddivisa in quattro lectiones.


47. ff. 109v-110v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cipriani episcopi
inc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kalendas septembris Cartagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kalendarum octobrium sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre
note Il testo comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il precedente.


48. ff. 110v-112 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucis
inc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre
note Suddivisa in nove lectiones.


49. ff. 112-116v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucia et Geminianus Romae mart.: Passio
data liturgica 16 settembre


50. ff. 116v-122v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL S 5691 [prol. I] - BHL 5690)
prol., epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoli
prol. I inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur donatus - expl. requiescit in montibus Parthorum
prol. II inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera succurrant medicine
inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethyopiam - expl. ad confessionem beati apostoli Matthei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre
note È aggiunto in principio un prologo supplementare, mentre il prologo abituale, così come l'epilogo, è copiato indistintamente dal testo. Suddivisione in nove lectiones.


51. ff. 122v-126 - Eucherius Lugdunensis episcopus, Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen
tit. Passio sanctorum Mauritii et sociorum eius
inc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres: Passio
data liturgica 22 settembre
note Divisa in otto lectiones.


52. ff. 126-129v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.
tit. Passio sanctorum Cosme et Damiani
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas festinare contendat
inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres: Passio
data liturgica 27 settembre
note Suddivisa in otto lezioni.


53. ff. 129v-134v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Hieronimi presbyteri et confessoris
inc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Hieronymus Stridonius: Vita
data liturgica 30 settembre
note La prima parte fino a compendiosa brevitate poterunt scire, come spesso avviene nei manoscritti qui censiti, è isolata come prologo. Il testo è diviso in dodici lezioni.


54. ff. 134v-142 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882, Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopi
vita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio
translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Ierusalem
cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. obmisimus ponere
cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532: Vita + translatio
data liturgica 1 ottobre
note Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 139v, 140v, 141), ma lo stesso avviene anche in altri punti del testo. Suddivisione in otto lectiones.


55. ff. 142-147v - Vita sancti Marci papae (cfr. BHL 5293)
prol., epilogo
tit. Vita sancti Marci pape
prol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga, sed brachiloga narratione describam
inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. idem quoque cilicium in altare prefati Marci pontificis actenus cernitur, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Marcus papa: Vita
data liturgica 7 ottobre
note Divisa in tre lezioni.


56. ff. 147v-148v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginis
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


57. ff. 148v-151v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyris
inc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. VII idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Sono numerate quattro lectiones dalla quinta alla dodicesima: incoerenza che si spiega forse con l'inversione tra questo testo e il successivo (che solitamente lo precede nei passionali, e qui comprende proprio quattro lezioni) e l'adesione a un modello per la suddivisione ove l'ordine era invece rispettato.


58. ff. 151v-153 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyris
inc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio
data liturgica 9 ottobre
note Suddivisione in quattro lectiones.


59. ff. 153-156v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita sancti Cerbonii episcopi Populonie civitatis
prol. inc. In divinis hystoriis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre
note Prologo indistinto dal testo.


60. ff. 156v-159 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti pape et martyris
inc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum [corr. est] in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222: Passio
data liturgica 14 ottobre
note Suddivisa in otto lectiones.


61. ff. 159-163 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli abatis
inc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hyberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita
data liturgica 16 ottobre
note Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132 e in altre copie qui censite. Suddivisione in dodici lectiones.


62. ff. 163-166 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.
tit. In natale sancti Luce evangeliste
prol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat
inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis extitit - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens et regnat per inmensa saecula saeculorum
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


63. ff. 166-175v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.
tit. Prologus beati Hieronimi in vita sancti Hylarionis
prol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo
inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerit
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Suddivisa in dodici lectiones.


64. ff. 175v-180v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginum
item I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum
item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te
item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Le tre parti si susseguono indistintamente.


65. ff. 180v-186v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.
tit. Passio sanctorum Crisanti et Darie
prol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam
inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Suddivisa in otto lezioni.


66. ff. 186v-188 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.
tit. De miraculis sanctorum
prol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est
inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Passio + translatio
data liturgica 25 ottobre
note La data propria di questi santi è il 1° dicembre, ma come spesso accade essi formano un'unica sequenza con Crisanto e Daria.


67. ff. 188-189 - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. De triumphis sanctorum
inc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus
Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart.: Miracula
data liturgica 25 ottobre
note Come in altre manoscritti laurenziani, il testo si arresta prima dell'explicit indicato in BHL.


68. ff. 189-192 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024, Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyris
inc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honot et gloria in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre
note Nella rubrica è eraso il numero che precedeva kal. nov. e che doveva collocare il testo nella data abituale, comprovata anche dalla posizione interna alla raccolta.


69. ff. 192-197v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum
tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iude
prol. inc. Symon zelotes qui interpretatur zelus - expl. eius natalitium celebratur V kalendas novembris
inc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire
app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias episcopus Babylonis - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note L'appendice non è distinta dal testo. Suddivisione in otto lectiones. A margine viene indicato il punto nel quale si tratta di Eufrosino.


70. ff. 197v-200 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.
tit. Vita sancti Germani episcopi et confessoris
prol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens
inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca.: Vita
data liturgica 30 ottobre
note Il prologo è indistinto dal testo. Divisa in tre lezioni.


71. ff. 200-202v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyris
inc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum
Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II: Passio
data liturgica 1 novembre
note A margine la stessa mano che aveva segnalato Eufrosino entro la precedente passione di Simone e Giuda rimanda appunto ad essa.


72. ff. 202v-203v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre
note Divisa in otto lezioni.


73. ff. 203v-208 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum IIII cononatorum
inc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonias ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre
note Suddivisione in lectiones (apparentemente tre).


74. ff. 208-210 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyris
inc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et in saecula saeculorum
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.: Passio
data liturgica 9 novembre
note Suddivisa in otto lectiones.


75. ff. 210-214 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.
tit. Sermo de ycona Domini [marg. a. m. sancti Athanasii]
praeamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius
prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius
inc. Quedam civitas est in Syrie partibus infra terminos Sydonis et Tyri posita Berittus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
data liturgica 9 novembre
note Il preambolo e il prologo, a differenza che in altri codici qui descritti, sono tra loro distinti, ma la cesura cade in anticipo, accorpando l'ultimo periodo del preambolo al prologo; questo, inoltre, si lega senza interruzione alla narrazione. Come sempre nei laurenziani, invece, la parte finale si presenta differente rispetto agli estremi della BHL (cfr. il ms. Edili 132).


76. ff. 214-223v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol., ep.ded.
tit. Epistola Severi ad Desiderium de vita sancti Martini - Vita sancti Martini episcopi et confessoris
ep. ded. inc. Severus Desiderio fratri karissimo salutem - expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem
prol. inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Suddivisa in undici lectiones. Al f. 217v la stessa mano già intervenuta ai ff. 39v-40 aggiunge a margine qualche riga su un miracolo compiuto da Martino, cui è premessa la rubrica Resuscitatio tertii mortui.


77. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
tit. Epistola Severi de transitu beati Martini episcopi
inc. Martinus gloriosum obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo è numerato come dodicesima lectio in continuità con il precedente.


78. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
tit. Epistola Severi de transitu sancti Martini
pars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonorum episcopus - expl. et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpus ad urbem Turonis sunt regressi
pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. anni quadringenti duodecim computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Le due parti sono copiate di seguito.


79. ff. 225-226v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
tit. Item transitus sancti Severini episcopi - Epistola sancti Ambrosii - Miraculum de translatione sancti Martini
item II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare
item IV inc. Opere pretium est etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus silere nequivimus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)


80. ff. 226v-227v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi et confessoris
inc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria, honor, laus, imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Briccius Turonensis ep.: Vita
data liturgica 13 novembre (non indicata)
note Suddivisa in otto lezioni.


81. ff. 227v-231v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3175 b)
prol.
tit. Vita sancti Frigdiani episcopi
prol. inc. Summe Trinitati, Patri Filioque Spiritui Sancto omnis creatura laudes debitas reddat - expl. sine dubio fore censemus arbitrandum
inc. Beatus vero Frigdianus, sicut prisci catholici tradiderunt, ex Hibernia Scotie insula oriundus extitit - expl. procul dubio eius petitioni annuitur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita
data liturgica 18 novembre
note Il testo e la narrazione sui miracoli che segue, distinta solo andando a capo, sono suddivisi in dodici lectiones.


82. ff. 231v-234 - Miracula sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 d)
inc. Sed ne tanti patris digna preconia silentio tegere videamur - expl. qui talia per famulum suum beatum Frigdianum episcopum operari dignatus est et operatur et usquequo hic mundus steterit operabitur
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Miracula
data liturgica 18 novembre


83. ff. 234-242 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.
tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyris
prol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam
inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre
note Il testo è suddiviso in dodici lezioni; al suo interno è inoltre segnalata la parte riguardante Tiburzio e Valeriano, a sua volta divisa in tre lezioni.


84. ff. 242-248v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659, Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatis
inc. Columbanus etenim qui Columba est hortus Hybernia insula extremo oceano sita; hanc Scottorum gens incolit - expl. nequaquam enim claves a me nocte hac discesserunt
Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615: Vita
data liturgica 23 novembre
note La copia si interrompe con la fine del fascicolo, all'interno del cap. 28 (= PL 87,1027D). Non pare che la circostanza sia da attribuirsi alla perdita di un fascicolo successivo, poiché la numerazione prosegue regolarmente (dal XXXI al XXXII) e la passione di Clemente ha inizio con il nuovo foglio senza alcuna mutilazione. Sono indicate otto lectiones.


85. ff. 249-251v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyris
inc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre


86. ff. 251v-252v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis de puero reservatum in mare
prol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare
inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Miracula
data liturgica 23 novembre


87. ff. 252v-254v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyris
inc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem
epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo
Chrysogonus Aquileiae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre
note Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche al n° 401 b), che comprende il gruppo di santi legati ad Anastasia.


88. ff. 254v-256v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Yrene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonarum aprilis et in ipsis nonis Yrene apud Saloniam Maximiano ter consule
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304: Passio
data liturgica 24 novembre
note Questa sezione della passione segue la precedente senza titolatura propria, solo andando a capo; le due successive sono invece copiate di seguito a questa senza distinzione.


89. ff. 256v-259 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bythinie apud urbem Nicenam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum
Theodota cum tribus filiis Niceae mart.: Passio
data liturgica 24 novembre


90. ff. 259-260v - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Ylirici - expl. in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi
Anastasia in insula Palmaria martyr: Acta
data liturgica 24 novembre


91. ff. 260v-264 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.
tit. Vita sancti Prosperi episcopi
prol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur
inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. quam ipse olim in honore sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus: Sermo
data liturgica 25 novembre
note Il prologo non è distinto dal testo.


92. ff. 264-267v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisi
inc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum
Iacobus Intercisus in Perside mart.: Passio
data liturgica 27 novembre
note Suddivisa in otto lezioni.

U.C. II; sec. XII terzo o ultimo quarto
II. ff. 267v-272v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864-4865-4866-4867-4868-4869-4870-4871)
Vita sancti Leonardi confessoris
inc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum langores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi
II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium
III inc. Alterum quoque miraculum
IV inc. Rursus quidam peregrinus ex longinqua satis regione
V inc. Aliud quoque quod fecit prodigium
VI inc. Factum est autem quodam tempore
VII inc. Preterea super fluvium Rodanum
VIII inc. Quin etiam cuidam servo suo
IX inc. Preterea in Pictaviensi diocesi - expl. et nos de tantis miraculis referamus gratias et laudes Deo et sancto Leonardo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
note La sezione sui miracoli è distinta andando a capo (f. 270v), e così sono separati i singoli miracoli (ad eccezione del n° 4870 che segue senza interruzione il precedente). Dall'explicit viene eraso et sancto Leonardo, che resta tuttavia visibile. Suddivisione in dodici lezioni.

III. ff. 272v-277 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
In sancti Gaudentii confessoris
inc. Beatus Gadentius Yporediensis urbis regionis Hisperie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418: Vita
note I ff. 273-280 costituiscono un fascicolo di minore altezza (circa 2 cm meno degli altri, con riduzione del margine inferiore), ma vi è continuità di copista con il foglio precedente dove ha inizio il testo su Gaudenzio, di mano differente da quella all'opera per Leonardo.

IV. ff. 277-280v
Scambio epistolare attribuito a Damaso e Gerolamo sulla Genesi (de septem vindictis Cain)
note Al termine dell'unità, pressoché coeva rispetto alla precedente, una nota corsiva osserva che le sezioni assemblate in seguito sono databili al XIV/XV secolo, mentre il manoscritto principale sarebbe del X o XI.

U.C. III; sec. XIII/XIV
V. ff. 281-300v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153, Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
Vita sancti Iohannis Gualberti
suddivisione lectiones Sono segnati più cicli di lectiones da due diverse mani, di numero variabile fra tre, quattro, undici e dodici.
inc. Tempore quo simoniaca et Nicolaitarum hereses - expl. sunt preterea nunnulla alia de venerabili patre
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
note Il testo rimane mutilo in corrispondenza della prima frase dell'ultimo capitolo (LXXXVII: cfr. PL 146,704D).

U.C. IV; sec. XIII/XIV
VI. ff. 301-302v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
In natale sancte Marthe hospite Domini nostri Iesu Christi
inc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio
note La formulazione del titolo, con l'indicazione della data di destinazione del testo, suggerisce che l'origine di questo frammento fosse un leggendario.

U.C. V; sec. XIV
VII. ff. 303-310v
Frammento di lezionario
ordinamento I testi non seguono un ordine per annum. L'interesse per questo fascicolo, estrapolato dal codice di origine, fu con ogni probabilità dovuto alla presenza del primo di essi, relativo a Salvio ossia al patrono della sede di conservazione del leggendario cui questi frammenti sono accorpati.


1. ff. 303-304v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7468/9)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessoris
inc. Licet sit studium hystoriarum seriem prosequi - expl. neque Deum neque sanctos eius habere offensos et reliqua
Salvius ep. Albigensis: Vita
data liturgica 10 settembre (non indicata)
note Versione interpolata: la copia procede fino quasi al termine del cap. VII 1 (sed in requiem introire possitis = MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 1, p. 326 l. 21), aggiunge la narrazione di un miracolo (con estremi Quodam itaque tempore dum quidam demonio plenus... et sic liberatus est homo), quindi si completa con la parte rimanente del capitolo, cui si saldano le prime frasi del par. 44 del V libro (l'explicit cade in corripondenza di ibid., p. 253 l. 10). Il testo è suddiviso in dodici lezioni.


2. ff. 305-306 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. In sancti Bernardi doctoris atque abbatis Ordinis Cisterciensis
inc. Bernardus in Burgundia Castro Fontanis ex nobilibus valde ac religiosis parentibus - expl. anno Domini MCLIII inter filiorum manus obdormivit in Domino
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Il testo si conclude a breve distanza dalla fine, omettendo l'apparizione post mortem, ovvero con il periodo 261 a p. 826 dell'edizione Maggioni.


3. ff. 306-307 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 30 (Giuliano)
tit. In sancti Iuliani confessoris II pontificis
inc. Fuit quidam Iulianus nomine qui utrumque parentem nescius occidit - expl. plenus bonis operibus et helemosinis in Domino requievit
Iulianus hospitator seu paenitens
data liturgica 29 gennaio (non indicata)
note Sono estratti i periodi relativi a Giuliano penitente, ossia 52-78 (pp. 212-4 dell'edizione Maggioni).


4. ff. 307-308
tit. Sermone attribuito a Gregorio e omelia attribuita ad Agostino
note Il primo testo è definito dalla rubrica lectio V; il secondo accompagna una lectio dal Vangelo di Giovanni.


5. ff. 308-309v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, 168 (Caterina) (= BHL 1667)
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Catharina Costi regis filia omnibus liberalibus studiis erudita fuit - expl. et cum ducentis militibus fidem percepit et cetera
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Vita
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Il testo, interrotto con il periodo 85 (p. 1209 dell'edizione Maggioni), è suddiviso in dodici lectiones.


6. ff. 309v-310v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. Sermo sancti Gregorii pape
inc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. quare germane denegas quid etiam extraneis
Scholastica in Monte Casino virgo: Sermo
data liturgica 10 febbraio (non indicata)
note Sezione sulla festività di Scolastica, aperta da un rimando alla leggenda di Benedetto per le prime lectiones; la rubrica presenta questa come quinta. Il testo rimane mutilo di circa la metà, in corrispondenza di PL 94,485B.

U.C. VI; sec. XIV
VIII. ff. 311-314v
Frammento di lezionario
note Sono compresi sette sermoni già divisi in cicli di otto lectiones (quattro attribuiti ad Ambrogio, uno a Fulgenzio, due ad Agostino) legati a festività dalla domenica infra octavam del Battista alla domenica dopo Natale. Rimane la sola titolatura di un successivo.

U.C. VII; sec. XIV
IX. ff. 315-316v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 145 (Francesco) (= BHL 3130)
Vita santi Francisci confessoris
inc. Franciscus servus et amicus Altissimi - expl. que protinus canens non nisi licentiata recessit
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
note Il testo comprende i periodi 14-162, pp. 1017-25 dell'edizione Maggioni.

U.C. VIII; sec. XIV
X. ff. 317-319v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
In festo sancte Marie de nive
suddivisione lectiones Il testo è suddiviso in dodici lectiones.
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genitricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
note Il codice si conclude con un f. 320 sul cui recto è stilato l'indice dell'intero contenuto, aggiunto dunque a composizione già avvenuta; i rimandi sono a numeri di pagina segnati consecutivamente sui fogli di tutte le unità, nel margine del verso. L'asportazione di un tassello nell'angolo inferiore ha eliminato le voci successive a Scolastica.

bibliografia Bibbie atlantiche, 294; Diventare Santo, 212; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani, 575; Berg, Studies, 253-4; Del Furia, Supplementum BML, III, 555-66



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 147

Lezionario per la Cattedrale di Firenze (IV e ultima parte)
orig. Firenze, S. Maria del Fiore, Opera
Ultimo volume del progetto descritto nelle note introduttive del ms. 144, molto più esteso degli altri tre. Anche in questo caso viene operata, a breve distanza di tempo, l'aggiunta finale di festività rimaste escluse.

U.C. I, ff. 1-324; a. 1447-1453; Bartolomeo di Antonio Varnucci; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di S. Giorgio di Terranova priore OSBCVU
I. ff. 1-324v
Lezionario dalla prima domenica dopo Pentecoste alla quarta di novembre (de tempore, proprium e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso Di nuovo, il volume presenta un'evidente usura.
struttura Secondo la struttura già descritta per il primo volume, si susseguono le tre sezioni liturgiche relative al periodo che conclude l'anno, rispettivamente ai ff. 1-105, 105v-284v e 285-317, con una parziale sovrapposizione iniziale: si ripetono infatti festività già presenti nel ms. 146 (da Zenobio a Paolino). In chiusura inoltre sono aggiunte due ricorrenze prima trascurate: Eugenio, dopo il quale si trova la sottoscrizione, e la Trasfigurazione, da parte dello stesso copista ma a distanza di qualche anno (poiché l'istituzione della festività avvenne nel 1457).


1. ff. 1-105
tit. Proprium de tempore


2. ff. 105v-111 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. Vita sancti Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note I primi testi della sezione, fino a Primo e Feliciano compresi, non presentano suddivisione in lectiones: si tratta delle stesse lunghe vitae e passiones del ms. 146, anomale rispetto alla normale estensione dei testi del lezionario.


3. ff. 111-118v - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 25 maggio (non indicata)


4. ff. 118v-122 - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyris
inc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio
data liturgica 1 giugno (non indicata)


5. ff. 122-125v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petri
inc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 2 giugno (non indicata)


6. ff. 125v-129v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Feliciani
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Primus et Felicianus Romae mart.: Passio
data liturgica 9 giugno (non indicata)


7. f. 129v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


8. ff. 129v-130 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebrat
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


9. ff. 130-131v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minorum
inc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25.


10. ff. 131v-132v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


11. ff. 132v-133 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835).


12. f. 133 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


13. ff. 133-135 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


14. ff. 135-136 - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


15. f. 136 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


16. ff. 136-138v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


17. ff. 138v-140
tit. Nove lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia anonima)


18. ff. 140-141 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


19. ff. 141-142 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit. Tu autem Domine miserere nobis
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


20. ff. 142v-146v
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


21. ff. 146v-149
tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo)


22. ff. 149-151 - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


23. ff. 151v-154
tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo)


24. ff. 154-156v
tit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


25. ff. 156v-158 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In festo sanctorum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


26. f. 158 - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Ruphino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


27. f. 158r-v - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


28. ff. 158v-160v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 90 (Alessio) (= BHL 291)
tit. In sancti Alexi confessoris
inc. Alexius fuit filius Eufemiani viri nobilissimi Romani - expl. obiit sextodecimo kalendas augusti circa annum Domini trecentesimum octuagesimum octavum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V
data liturgica 17 luglio (non indicata)


29. f. 161 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis
inc. Apud Tiburtina civitate Ytalie natale beate Symphorose uxoris beati Getulii martiris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 161r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. iuxta sororem suam atque patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


31. ff. 161v-164
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


32. f. 164r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


33. ff. 164v-166v
tit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


34. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo.


35. f. 166v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Panthaleonis martyris
inc. Nichomedie passio sancti Panthaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


36. ff. 166v-168v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


37. f. 168v - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio.


38. ff. 168v-169 - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies viginti duo
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce le ultime due lezioni.


39. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


40. f. 169 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, non titolato perché apparentemente relativo allo stesso santo del precedente, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne.


41. ff. 169-170 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


42. f. 170r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


43. ff. 171-174
tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo)


44. ff. 174-175 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


45. f. 175 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


46. ff. 175-177 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione corporis sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martitologio, che occupa le prime sei lectiones, è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo.


47. ff. 177-181 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie virginis ad Nives
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note L'estratto, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono dal f. 180v tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


48. ff. 181-183 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. sepultus est autem Bononie in ecclesia sancti Nicholai fratrum predicatorum quorum ordinis ipse primus extitit institutor
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si interrompe prima del termine riportato in BHL.


49. f. 183r-v - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime due delle nove lectiones complessive; lo segue senza distinzione la passio registrata all'item seguente.


50. ff. 183v-185 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


51. ff. 185-186 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


52. f. 186r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Ciriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


53. ff. 186v-187 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto e 10 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani martyris qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. qui adductus foras muros porte Salarie decapitatus est quinto ydus augusti
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, che comprende la voce propria di Romano e, dopo una breve interpolazione di collegamento, parte di quella di Lorenzo, corrispondente a p. 262 ll. 6-35 dell'edizione Dubois.


54. ff. 187-188v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. nunc illic plurimi Christum exultant in populis
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'estratto dalla passione è unito a materiale omiletico e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate dal f. 188 con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino.


55. ff. 188v-193v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753 e 4758 p [expl.])
tit. Infra octavam sancti Laurentii
I inc. Post hec mandavit Valerianus ad Ypolitum - expl. tu miser torqueris insania et furore tuo
II inc. Detius dixit: Levate eum et date - expl. tu consolaris servos tuos
III inc. Eadem hora unus de militibus nomine Romanus - expl. in predio Ciriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
note Si susseguono tre cicli di nove lectiones così ripartite: le prime tre di ogni gruppo sono tratte dalla passione di Lorenzo (rispettivamente ai ff. 188v-189v, 190v-191 e 192-193v - le due riprese introdotte dal titolo item de legenda); le tre mediane derivano da un sermone anonimo e le ultime da un'omelia anonima (nel terzo ciclo per queste sei si prescrive di ricominciare da capo). I tre estratti dalla passione, tra loro consecutivi, corrispondono nell'edizione di Mombritius I rispettivamente alle pp. 93 ll. 22-50, 93 l. 50 - 94 ll. 29-30 e di qui alla fine.


56. ff. 193v-195v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


57. ff. 195v-196 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sancti Ypoliti martyris
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


58. f. 196r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. Eadem die pro sancta Concordia
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


59. f. 196v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


60. ff. 196v-199 - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. omnia cognoverint et in omnem edocti pervenerunt veritatem
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera (che si arresta all'interno del par. III: cfr. PL 30,124D) occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre dal f. 198v tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


61. ff. 199-208
tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino.


62. f. 208r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


63. ff. 208v-210 - Legenda sancti Bernardi Claraevallensis abb.
tit. In sancti Bernardi abbatis
inc. Bernardus Fontanis oppido Burgundie patre Tecilino milite - expl. completis annis vite eius sexaginta tribus migravit ad Dominum
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Testo non identificabile con alcuna voce BHL.


64. f. 210r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Symphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum in ystoria sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


65. f. 210v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syra lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla passione tradizionale (con il prologo che spesso l'accompagna) drasticamente abbreviata.


66. ff. 210v-211 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


67. ff. 211-212 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome distribuita in tre lectiones.


68. f. 212 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. Pro sancto Hermete martyre
inc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quarto kalendarum septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo costituisce una singola lectio, che la rubrica definisce nona, malgrado il testo precedente ne occupasse tre. Riproduce la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


69. ff. 212-214v
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


70. ff. 214v-215 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Pro sancta Sabina
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, riproduce la voce del martirologio come sempre nella recensio I dell'edizione Dubois.


71. ff. 215-216 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


72. ff. 216-217v
tit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


73. ff. 217v-218 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nichomediam natale sancti Adriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur - expl. non longo post tempore beati Adriani corpus Romam etiam translatum honorabili in templo exornatum est
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo, intitolato come lectio IX, comprende quasi integralmente la voce nella recensio I, con esclusione delle ultime frasi su Natalia (l'explicit corrisponde all'ed. Dubois, p. 306 l. 6).


74. ff. 218-222
tit. Tre cicli di nove lectiones per i giorni infra octavam
note Ogni ciclo comprende tre lezioni dal Cantico dei Cantici, tre da un sermone attribuito ad Agostino e tre da un'omelia attribuita a Gerolamo; sono trascritti quelli per i primi tre giorni, con la prescrizione di ricominciare dall'inizio per i tre giorni seguenti.


75. f. 222 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgoni martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


76. f. 222v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


77. ff. 222v-223 - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In festo exaltationis sancte Crucis. Sex prime lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies triginta quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura.


78. ff. 223-224v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla terza alla sesta.


79. ff. 224v-226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. De Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio, corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio, dal f. 225v, è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino.


80. f. 226 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


81. ff. 226-227 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dyoclitiano et Maximiano iudicibus ab Offrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime quattro delle sei lectiones del giorno, completate dalle due di Eufemia.


82. f. 227r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Eodem die sancte Eufemie virginis
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


83. ff. 227v-229 - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Pardorum XI kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, che occupa la prima lezione del ciclo (f. 227v); altre tre, numerate dalla settima alla nona, sono tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio (quelle centrali dovevano essere ricavabili dal commune).


84. ff. 229-231 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


85. f. 231 - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nono kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


86. ff. 231-232 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


87. ff. 232-233 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


88. ff. 233-236v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In festo sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I dell'edizione Dubois, occupa tre lectiones, seguite dal f. 234 da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


89. ff. 236v-239 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno; ne seguono dal f. 238 altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


90. f. 239v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


91. ff. 239v-241v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessoris
inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione Fontes Franciscani di Menestò - Brufani).


92. ff. 241v-242 - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sanctorum martyrum Sergi, Bachi, Marcelli et Apulei fit officium plurimum martyrum sed nona lectio legitur de sancto Marco
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, che come spiega la rubrica costituisce l'ultima del giorno (mentre le altre sono da leggersi dal commune).


93. ff. 242-246 - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7188-7189)
tit. Passio sancte Reparate virginis et martyris
inc. Palestine igitur provincie Decio presidente pervenerunt templorum pontifices - expl. passa est autem virgo beatissima VIII ydus octobris
translatio inc. Post vero multa annorum curricula - expl. puellarum monasterium facere studuerunt collaudantes et benedicentes salvatorem mundi Dominum Iesum Christum qui vivit et regnat Deus cum Patre et Sancti Spiritus unitate per infinita saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio + translatio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)
note Le due parti del testo sono distinte andando a capo (f. 245); non è operata la suddivisione in lectiones, così come era stata evitata nei primi testi del volume altrettanto estesi.


94. f. 246 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dyonisii, Rustici et Eleuterii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium impleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


95. f. 246 e 247 - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


96. ff. 246v-247 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


97. f. 247r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiochensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Le prime due lectiones delle tre riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; l'ultima è invece tratta dal testo che segue.


98. f. 247v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


99. ff. 247v-249v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. In festo XI milium virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. in quadam cronica legitur quia regnavit anno Domini trecentesimo tertio
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Estratto che ha termine con il periodo 46 a p. 1077 dell'edizione Maggioni.


100. ff. 249v-251 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


101. ff. 251-254 - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
additamentum
tit. In sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. et reconditum corpus eius VIII kalendas novembris
addit. inc. Postmodum vero ecclesie Dei pace reddita - expl. residente impiissimo Decio in civitate Florentina que ex tunc usque in presentem diem ipsius meritis et precibus incrementum suscipit et honorem ad laudem et gloriam omnipotentis Dei qui est benedictus in saecula saeculorum
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Al termine consueto si aggiunge un breve complemento.


102. ff. 254-255v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Crisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (il cui dettato appare parzialmente rielaborato).


103. f. 255v - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


104. ff. 255v-258 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (cfr. BHL 7750)
tit. In sanctorum appostolorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus et Iudas zelotes Domini nostri Iesu Christi apostoli Spiritu Sancto revelante - expl. ubi apostolorum corpora requiescunt quo beneficia multa prestantur, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo appare una rielaborazione della versione più nota.


105. ff. 258v-262
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


106. ff. 262-263v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


107. ff. 263v-264v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


108. ff. 264v-265 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


109. ff. 265-267v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. inhermis obiceretur barbaris
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime quattro lectiones del ciclo dedicato a Martino, si arresta con il cap. IV par. 6 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 ll. 19-20 nell'edizione Smit).


110. ff. 267v-268 - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam, adbreviatio (= BHL S 5616 e)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. Martinus hic pauper et modicus celum dives ingreditur
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
note Il testo occupa la quinta e sesta lectio e parte della settima, nella quale è seguito indistintamente dal successivo.


111. f. 268r-v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. fuisse revelatum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo completa la settima lectio e costituisce parte dell'ottava, a sua volta completata dall'estratto che segue.


112. ff. 268v-269v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti et duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Mugellano 15) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


113. ff. 269v-270 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Eodem die sancti Menne martyris
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lectio del ciclo aperto da Martino.


114. ff. 170-271v - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. depositus die septima decima mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


115. ff. 271v-274 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In festo sancte Elysabeth
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. sicque nobilis ille compos sui desiderii cum gaudio ad propria remeavit
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note La stessa versione della leggenda, non pienamente identificabile con la voce indicata, si trova nei mss. Mugellano 15 e Pl. 20. 5, dove però il testo si arresta in punti differenti.


116. f. 274r-v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


117. ff. 274v-276v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


118. f. 277 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


119. f. 277r-v - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


120. ff. 277v-279 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In festo sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


121. ff. 279-283 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 m)
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Maxentius imperator anno regni sui XXXV residens in civitate Alexandrinorum - expl. corpora debilium celeri medicina sanantur, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)


122. ff. 283-284v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 170 (Giacomo Interciso) (= BHL 4101)
tit. In sancti Iacobi Intercisi
inc. Iacobus martyr cognomine Intercisus nobilis genere - expl. passus est autem quinto kalendas decembris
Iacobus Intercisus in Perside mart.
data liturgica 27 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


123. ff. 285-321
tit. Commune sanctorum


124. ff. 321-322v - Vita sancti Eugenii Florentini diac. (= BHL S 2682 b)
tit. Vita sancti Eugenii confessoris archidyaconi ecclesie Florentine
inc. Provincia Tuscie civitate Florentie fuit vir quidam nobilis - expl. astante populi multitudine copiosam ecclesiam consecrarunt
Eugenius Florentinus diaconus saec. V: Vita
data liturgica 17 novembre (non indicata)
note Il testo (tratto dal leggendario abbreviato anonimo del Pl. 20. 6, così come la vita di Zenobio presente nei diversi volumi di questo lezionario) è seguito dal colophon trascritto sotto.


125. ff. 322v-324v
tit. Ufficio della Trasfigurazione

U.C. II, ff. 325-327; paulo post 1450
II. ff. 325-327v - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
In festo exaltationis sancte Crucis
inc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset - expl. percipiens miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note La seconda unità del codice è costituita da tre fogli aggregati al lezionario, con le nove lectiones per questa festività: le prime sei tratte dalla narrazione, le ultime da un sermone attribuito ad Agostino (ff. 326v-327v), come nel complemento cinquecentesco al ms. 145.

U.C. III, ff. 328-345; paulo post 1450
III. ff. 328-342
Lectiones per i giorni dell'ottava di Ognissanti
note La terza sezione è composta da due quinioni (il secondo mutilo dei due fogli finali); restano vuoti i fogli da 342v. Ai ff. 344v-345v una mano del XVI secolo stila l'indice dell'intero codice, come già aveva fatto per i tre precedenti volumi del lezionario.

bibliografia Biblioteca Medicea Laurenziana, 162; Firenze. I libri del Duomo, 72, 79-80, 89-91; I santi patroni, 177-9; Bandini, Leopoldina, I, 444; D'Ancona, La miniatura fiorentina, I pp. 194-5



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Mugellano 15

Lezionario francescano per l'intero anno
sec. XIV; prov. S. Piero a Sieve (Firenze), Bosco ai Frati, convento OFM
La composizione del santorale e le caratteristiche della decorazione indicano che il manoscritto è nato per un convento dell'Ordine dei Minori: vi sono infatti specialmente rilevati Francesco (definito pater noster e ricordato due volte nell'anno), Antonio da Padova e Ludovico da Tolosa.

I. ff. 258, acefalo e mutilo
Lezionario (10 dicembre - 25 novembre e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, ma in forma ibrida: ogni testo si apre, dopo la rispettiva titolatura, con la rubrica lectio I, senza però che siano analogamente individuate le successive; sono invece tre diverse mani a intervenire a posteriori sul manoscritto per numerarle a margine. Fa eccezione, come si è ricordato, Francesco, suddiviso da rubriche fin dall'origine. Quando non si specifichi altrimenti, si intenda che ogni testo forma un ciclo di nove lectiones.
note La perdita iniziale interessa probabilmente un singolo quaternione, e abbastanza ridotta dev'essere anche quella finale, poiché il commune è quasi completo. I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis, in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III e fatto proprio dall'Ordine Francescano.


1. f. 1 - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi, frammento (= BHL 377)
inc. Nos vero labia illius moveri videbamus - expl. verum etiam in plurimis provinciis usque in hodiernum diem manet
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note L'estratto acefalo comprende il testo edito da Bastiaensen alle pp. 114-6 (ossia parte dei parr. 47.2 - 48.2); cfr. anche Mombritius I, p. 62 ll. 8-26.


2. f. 1r-v - Liber pontificalis, cap. 33 (Milziade)
tit. In sancti Melchiadis pape et martyris
inc. Melchiades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus dies sedecim
Miltiades papa: Vita
data liturgica 10 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


3. f. 1v - Liber pontificalis, cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessoris
inc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies triginti unum
Damasus II papa: Vita
data liturgica 11 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


4. ff. 1v-3v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (cfr. BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. in confessione emisit spiritum
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note Il testo appare in parte parafrasato rispetto alla versione indicata.


5. ff. 3v-5 - Passio sancti Thomae ap. (cfr. BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoli
inc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones, dopo le quali si rimanda per altre tre al commune; le ultime tre sono tratte da un'omelia di Gregorio Magno.


6. f. 5r-v - Liber pontificalis, cap. 10 (Igino)
tit. In sancti Ygini pape et martyris
inc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres
Iginus papa
data liturgica 11 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


7. ff. 5v-6 - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincis
inc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. in qua beneficia divina exuberant orationibus eius usque in hodiernum diem, ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones.


8. ff. 6-7v - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. non longe ab urbe Roma miliario tertio et requievit in pace
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 52 dell'edizione Mombritius, vol. II.


9. ff. 7v-8v - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessoris
inc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. et ipsum vendiderunt hysmaelitis triginta argenteis
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe con la fine del par. 4 a p. 228 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242 (compresa l'aggiunta testuale registrata in apparato, nota 3).


10. ff. 8v-9v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacum
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. et iunxit corporibus sanctissimis tertio decimo kalendas februarias, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, presenta abbreviazioni e omissioni.


11. f. 9v - Liber pontificalis, cap. 21 (Fabiano)
tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastiani
inc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII
Fabianus papa
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei destinate alla coppia.


12. ff. 9v-12 - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastiano
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. fecit ipsam ecclesiam heredem in Christo, qui vivit et regnat cum Deo Patre omnipotente et Spiritu in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)


13. ff. 12-15 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. aliquanti tamen lapidibus ictibus lesi evaserunt
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 43 l. 35. Altri due estratti seguono poco sotto.


14. ff. 15v-17v - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8633)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasii
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. ut in beati Vincentii fide benedicatur per totas Yspanias nomen Domini nostri Iesu Christi qui semper regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi.


15. ff. 17v-18v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart.
tit. Pro sancto Anastasio
inc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. suum agonis martyrium gratanter suscepit pro nomine Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19.


16. f. 18v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyris
inc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni.


17. ff. 18v-21v
tit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


18. ff. 21v-22v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundo
inc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il testo, diviso in sei lectiones, riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione della formula finale Passa est...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27.


19. ff. 22v-23 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Hieronimus de illustribus viris
inc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. iacent extra portam Dampniticam in cymiterio
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lectiones.


20. ff. 23-25
tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


21. f. 25r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 febbraio (Biagio)
tit. In sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. datoque pretio sanguinis vitam mereantur eternam
Blasius Sebastenus ep. mart.
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Una singola lectio.


22. ff. 25v-26v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 febbraio (Agata)
tit. In sancte Agathe virginis et martyris
inc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. qui Dei iudicio in medio flumine interiit
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune.


23. ff. 26v-29
tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


24. f. 29r-v - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Matthie apostoli
inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. et annumeratus est cum undecim apostolis
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Una prima lectio è ricavata dall'inizio del sermone (= Mombritius II, p. 268 l. 27 - 269 l. 34) unito a un estratto dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum.


25. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 marzo (40 Sebasteni)
tit. In sanctorum XL martyrum
inc. Apud Sebasten Armenie minoris quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite
Sebasteni martyres XL
data liturgica 11 marzo (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


26. f. 30r-v - Liber pontificalis, cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
tit. In sancti Gregorii pape et confessoris
inc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddiviso in tre lectiones.


27. ff. 30v-33 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatis
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. que omni vite sue tempore in eadem quam acceperat salute permansit
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratto comprendente i primi 38 capitoli: cfr. l'edizione di Moricca, p. 133 ll. 16-17.


28. ff. 33-37
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


29. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Aniceti pape et martyris
inc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


30. f. 37 - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaii
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


31. f. 37r-v - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. Pro sancto Gaio
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


32. ff. 37v-40
tit. Nove + due lectiones per le festività dei santi da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino)


33. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


34. ff. 40-41 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Estratto da Gerolamo rielaborato, che si spinge fino a PL 23,187C. Il testo occupa tre lectiones, cui si prescrive di aggiungerne tre dal commune degli evangelisti e tre da un'omelia di Gregorio.


35. f. 41 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum martyrum Cleti pape et Marcellini pape
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


36. f. 41r-v - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)


37. ff. 41v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis martyris
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


38. ff. 41v-42v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


39. ff. 42v-45 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacobo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. set falsa eorum opinio est
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 43v altre tre ricavate da un'omelia attribuita ad Agostino.


40. ff. 45-47v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones (fino al f. 45v) riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino.


41. ff. 47v-49v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus de illustribus viris
inc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. mortuus est et iuxta eamdem civitatem sepultus
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones; le altre tre (dal f. 48) sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


42. ff. 49v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
prol., additamentum
tit. In inventione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. cotidie orationi vacabant
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Come spiega la rubrica iniziale, la narrazione (che comprende la prima metà circa della voce nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois) occupa le prime tre lectiones, mentre le altre sei sono tratte rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


43. ff. 49v-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sancti Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


44. f. 50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei et Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
parte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


45. ff. 50-51 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dioclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


46. f. 51r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


47. ff. 51v-53v - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, cap. XV (= BHL 3107)
tit. In translatione beati Francisci confessoris
inc. Franciscus igitur servus et amicus Altissimi ordinis minorum fratrum institutor - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Translatio
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Si riporta solo l'ultimo capitolo dell'opera (cfr. Fontes Franciscani, pp. 905-11).


48. f. 53v - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


49. ff. 53v-54 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Di nuovo una singola lectio.


50. ff. 54-55 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies L et octo
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


51. f. 55 - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce un singola lectio.


52. f. 55r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (cfr. BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginis
inc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata.


53. ff. 55v-56 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 giugno (Marcellino e Pietro)
tit. In sanctorum martyrum Marcellini et Petri atque Herasmi
inc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. in inferiori parte cripte sepelierunt quinto kalendas septembrium
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.
data liturgica 2 giugno (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo, mentre ad Erasmo sono riservate le altre tre.


54. f. 56r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 giugno (Erasmo)
tit. Pro sancto Herasmo
inc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus - expl. vocante Domino martirio clarus sancto fine quievit
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV
data liturgica 3 giugno (non indicata)
note Il santo è compreso nello stesso giorno dei precedenti, anche se appartiene al seguente.


55. ff. 56v-57v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 giugno (Primo e Feliciano)
tit. In sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII°
Primus et Felicianus Romae mart.
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


56. f. 57v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine dicitur vel interpretatur filius consolationis vel filius prophete - expl. cuius festa celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


57. ff. 57v-58 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cirini, Naboris et Nazarii et Celsi pueri
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta integralmente nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


58. ff. 58-64 - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In festo sancti Antonii confessoris
inc. In Hispanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugallie plagam - expl. sanctitatis illius professor in se experientia doctus efficitur
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Eccezionalmente sono impegnati con un unico testo quattro cicli di nove lectiones, a conferma del particolare rilievo dato all'Ordine Francescano.


59. ff. 64-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


60. f. 65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


61. ff. 65-66v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
addit. inc. Martyrizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)


62. f. 67r-v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


63. f. 67v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 giugno (Paolino)
tit. In sancti Paulini episcopi et confessoris
inc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones
Paulinus Nolanus ep.
data liturgica 22 giugno (non indicata)
note Una singola lectio.


64. ff. 67v-71v
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


65. ff. 71v-72v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio horum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


66. ff. 72v-73 - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. pro eo quod ecclesia Albanensis episcopum minime habuit
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


67. ff. 73-77
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


68. ff. 77-78v
tit. Sei lectiones per Paolo apostolo (da Atti e dal De gratia et libero arbitrio di Agostino)
note Per le ultime tre lectiones la rubrica rimanda alla ricorrenza della Conversione.


69. ff. 78v-80v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi prestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)


70. ff. 80v-83
tit. Lectiones infra octavam di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito a Massimo)
note Si rimanda per le lectiones omiletiche al commune apostolorum.


71. ff. 83-85
tit. Nove lectiones in octava di Pietro e Paolo (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


72. ff. 85-86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In natale sanctorum martyrum septem fratrum
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre le altre otto (dal f. 85v) sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


73. f. 86v - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies quattuordecim
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


74. ff. 86v-87 - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tredecim
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


75. f. 87 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Symphorose cum septem filiis suis martyris
inc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


76. f. 87r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


77. ff. 87v-91
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


78. f. 91 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


79. ff. 91-93
tit. Nove lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


80. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo martyre
inc. In Licia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio, benché il ciclo precedente fosse già completo.


81. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Pantaleonis martyris
inc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


82. ff. 93-94v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii, Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. mundati sunt confestim in virtute et gratia Domini nostri Iesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del gruppo di nove cui si riferisce la titolatura.


83. ff. 94v-95 - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Decretum Victoris
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. et cessavit episcopatus dies duodecim
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la settima lectio, secondo la numerazione apposta a margine (ma nel modello seguito dallo scriba doveva comprendere anche l'ottava, poiché la sezione su Innocenzo è intitolata lectio IX).


84. f. 95r-v - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Decretum Innocentii
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le ultime due lectiones del gruppo, con la contraddizione sopra ricordata tra numerazione marginale e rubrica.


85. f. 95v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


86. ff. 95v-96 - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. factum est a presbyteris et diaconibus constitutum de omni ecclesia
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, ritenuto di nuovo relativo allo stesso santo e perciò non titolato, occupa le lezioni seconda e terza.


87. f. 96r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sancto Simplicio, Faustino et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


88. ff. 96v-97 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati sunt in cymiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in tre lectiones.


89. ff. 97-99
tit. Otto lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti e un sermone attribuito ad Ambrogio)


90. f. 99 - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. De sanctis Machabeis
inc. Contigit autem septem fratres cum matre sua comprehensos - expl. novissime autem post filios et mater consumpta est
Machabaei (septem fratres) mart.: Passio
data liturgica 1 agosto (non indicata)
note Il testo è numerato nella rubrica come nona lectio dopo le precedenti, ma diviso a margine in tre.


91. ff. 99-100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cimiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime due lectiones delle tre dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


92. f. 100 - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


93. ff. 100-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. innumera miracula facta sunt de quibus plurima beatus Augustinus in libris de civitate Dei memorat
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martirologio occupa le prime sei lectiones; da f. 101 ne seguono altre tre ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


94. ff. 102-105v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In festo sancte Marie de Nivibus
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenius effectibus in ipsa ecclesia exuberant, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genetricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lezioni, cui dal f. 105 ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


95. ff. 105v-106 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus fratrum predicatorum pater inclitus - expl. hospitem suum hereticum ad fidem catholicam Dei spiritu cooperante convertit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)
note Il testo si interrompe prima della sua conclusione normale, riportata nella voce BHL.


96. ff. 106v-107 - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il testo occupa la prima lectio e parte della seconda delle nove complessive; lo segue senza distinzione la passione registrata all'item seguente.


97. ff. 107-108v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. martyrizatus est autem beatus Sixtus episcopus VIII° ydus augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)


98. ff. 108v-109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. in Hostia civitate tumulata servantur
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones.


99. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di tre lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


100. f. 110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome sancti Romani militis qui confessione sancti Laurentii conpunctus - expl. et mox iubente Decio cum fustibus exibitus ac decollatus est
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


101. ff. 110-113v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In festivitate sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Romane episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. gratias tibi ago Domine quia merui ianuas tuas intrare; et hec dicens emisit spiritum
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, si chiude in corrispondenza degli eventi narrati nella versione edita in Mombritius II, p. 95 l. 26, anche se in diversa forma. Dal f. 111 seguono altri due gruppi di sei, tratti rispettivamente da un sermone e un'omelia attribuiti ad Agostino.


102. f. 113v-115 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duas lauros natale sancti Tiburtii martyris filii Chromatii urbis prefecti - expl. in eodem quoque loco a quodam apparente Christiano sepultus est tertio idus augusti
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)


103. ff. 115v-120 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. post te trahas ad gaudium et gloriam sempiternam, quo nos perducat rex noster et dux Christus Iesus crucifixus cui cum Patre et Spiritu Sancto est omnis honor et gloria per infinita saecula saeculorum
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note La numerazione delle lezioni è apposta da due mani, sfasate tra loro ma sempre per un totale di nove.


104. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et Cassiani
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. in campo eodem iuxta nimphas ad latus agri Verani ydus augusti
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce è suddivisa in tre lectiones.


105. f. 121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. In sancte Concordie
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


106. f. 121r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii presbyteri et confessoris
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. factaque est gravissima persecutio in ecclesia catholica ab arrianis sedem apostolicam tenente tunc Liberio
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


107. ff. 121v-127v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In assumptione beate Marie virginis sermo sancti Hieronymi presbyteri
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. ubi post labores et erumpnas felix et suavis refectio animarum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera, che si conclude entro il par. IV (= PL 30,126B), occupa un primo gruppo di nove lectiones, cui ne seguono (rispettivamente dai ff. 124 e 125v) sei e di nuovo nove tratte da due omelie attribuite ad Agostino.


108. ff. 127v-139
tit. Cicli di sei lectiones per i cinque giorni infra hebdomadam (da un sermone attribuito a Gerolamo)


109. f. 139r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


110. ff. 139v-143 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334, Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. Vita beati Ludovici episcopi et confessoris
inc. Iohannes episcopus servus servorum Dei universis Christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem. Sol oriens in mundo - expl. misericorditer relaxamus. Datum Avinione VII idus aprilis pontificatus nostri anno primo
Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca.
data liturgica 19 agosto (non indicata)
note Il testo si estende per tre cicli di nove lezioni (misura eccezionale comune ad un altro minorita, Antonio da Padova, a ulteriore conferma dell'origine francescana della raccolta).


111. f. 143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Tymothei, Ypoliti et Simphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cymiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in historia sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


112. f. 143r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
prol.
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo, abbreviazione della passio con il prologo che abitualmente la precede, occupa tre lectiones. La data cui è associato Bartolomeo nei leggendari di quest'area oscilla tra il 24 e il 25 agosto: poiché per il 25 è presente Luigi IX e i due santi non sono associati nella titolatura, probabilmente Bartolomeo si voleva destinato al 24.


113. ff. 143v-145 - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Ludovici regis Francorum
inc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto (non indicata)
note La voce BHL fa riferimento proprio a questo manoscritto.


114. f. 145 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Habundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


115. ff. 145-147 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Africa depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Africana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome suddivisa in tre lectiones cui ne seguono quattro ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino.


116. ff. 147-148 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. In sancti Hermetis martyris
inc. Natale beatissimi Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. via Salaria vetere non longe ab urbe Roma sub die quinto mensis septembris sepultus est
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones e riporta la voce del martirologio dedicata al santo nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


117. ff. 148-151
tit. Nove lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


118. f. 151r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Sancte Sabine
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi ad Arcum Faustini - expl. ubi ipsa venerabiliter reposuerat magistram fidei sue Seraphyam ad Arcum Faustini iuxta aream Vindiciani in oppido Vindinensi
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones (come sempre nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois).


119. ff. 151v-152 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adaucto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in tre lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio.


120. ff. 152-156v
tit. Lectiones per la natività di Maria
note Si susseguono prima sei cicli da tre lezioni tratte dal Cantico dei Cantici (per ciascuno dei giorni della settimana), quindi altri sei con le lezioni dalla quarta alla sesta tratte da un sermone attribuito ad Agostino, infine altri tre soli con le lezioni dalla settima alla nona tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo (i tre mancanti sono copiati dopo la lectio riservata ad Adriano).


121. ff. 156v-158v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 8 settembre (Adriano) (= BHL S 3745 d)
tit. Pro sancto Hadriano
inc. Apud Nicomediam natale sancti Hadriani martyris cum aliis viginti tribus. Maximianus cum gravissime persequeretur Christianos - expl. iuxta corpora sanctorum sepulta est kal. decembris. Passio horum martyrum VI idus septembris
Hadrianus et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 8 settembre (non indicata)
note Il testo è intitolato come lectio IX.


122. ff. 158v-159v
tit. Lectiones rimanenti infra octavam
note Sono recuperati i tre cicli di lectiones dalla settima alla nona, tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo, che mancavano per completare la serie interrotta per la natività di Maria.


123. f. 159v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


124. ff. 159v-160 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria veteri in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. breviter supra notatum est octavo kalendas ianuarii
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, nella recensio I del martirologio secondo l'edizione Dubois.


125. f. 160r-v - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In exaltatione sancte Crucis sex lectiones leguntur de sanctis Cornelio et Cypriano
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. et cessavit episcopatus dies XXX quinque
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del giorno.


126. ff. 160v-162 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
tit. Pro sancto Cypriano
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. referuntur autem cum beato Cypriano passi Crescentianus, Victor, Rosula et Generalis
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le lectiones dalla quarta alla nona, malgrado quanto annunciava la rubrica iniziale del gruppo, come spesso accade nel codice legata a una numerazione diversa da quella effettivamente apposta a margine.


127. ff. 162-164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. Pro sancta Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. in basilica Salvatoris que appellatur Constantiniana osculatur et adoratur
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lectiones, cui ne seguono altre tre (dal f. 162v) tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


128. f. 164 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


129. ff. 164-165 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani
inc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus ab Offragio et Megasio manserat beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones, completate dalle tre del successivo numerate da sette a nove.


130. f. 165r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Pro sancta Euphemia
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dioclitiano imperatore - expl. completum est autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


131. ff. 165-167v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Matthei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Partorum undecimo kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, suddiviso in tre lezioni; altre tre seguono dal f. 166, tratte da un'omelia attribuita ad Ambrogio.


132. ff. 167v-169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. sed ut ceteris martyribus sepultura venerabiliter sotiaretur
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


133. f. 169r-v - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die XIIII kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


134. ff. 169v-170v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. excipiens illa sepelivit in predio suo. Passi sunt autem VI° kalendas octubris
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


135. ff. 170v-171 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


136. ff. 171-174v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In dedicatione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis - expl. unde et isdem locus in sumitate sui continens ecclesiam inter nubes situs vocatur
Michael archangelus
data liturgica 29 settembre (non indicata)
note Il testo, che riproduce la voce del martirologio secondo la recensio I classificata dall'editore Dubois, occupa le prime tre lectiones; dal f. 172 seguono le altre sei, ricavate rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo.


137. ff. 174v-177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. libros suos per quinquaginta et sex annos confecit
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones del giorno; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


138. f. 177v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


139. ff. 177v-192 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In festo beatissimi patris nostri Francisci confessoris
prol. inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. insigniter demonstravit illustrem
inc. Hic nimirum de vallis Spoletane partibus civitate Assisii trahens originem - expl. quo nos introducat per beati patris suffragia inclitus ille salvator et ductor Iesus, cui cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta omnis sit laus, honor et gloria in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Unico nella raccolta, il testo si apre con una miniatura che ritrae Francesco e si estende in tralci lungo l'intero margine superiore e inferiore, ed è suddiviso in lectiones da rubriche interne (secondo la sua struttura originale). Sono distinte sette sezioni, una per ogni giorno dell'ottava (si prescrive di ripetere la prima anche nell'ultimo giorno), ciascuna delle quali comprende nove lectiones.


140. f. 192r-v - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In sancti Marci pape
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note La rubrica iniziale rimanda per i santi Sergio, Bacco, Marcello e Apuleio al commune dei martiri. Marco occupa tre lectiones.


141. f. 192v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleutherii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi, Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


142. f. 192v - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
pars I inc. Calixtus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca decem novem
pars II inc. Post dies vero decem et septem - expl. et cessavit episcopatus dies sex
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue; in chiusura viene ripreso il tratto finale del Liber, con una minima rielaborazione per collegarlo al testo interposto.


143. ff. 192v-193 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note La voce è trascritta quasi integralmente, con omissione dell'ultima frase.


144. f. 193 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In festo sancti Luce evangeliste Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Una prima sezione, non suddivisa in lectiones, coincide con il capitolo di Gerolamo; è quindi distinto andando a capo il testo che segue.


145. f. 193r-v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


146. ff. 193v-195 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Ylarionis abbatis
inc. Ylarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad Austrum situs est - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


147. ff. 195-196 - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. in una fovea atque in una voluntate perdurantes simul pertingerent ad coronam
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lectiones, si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 278 l. 10, ossia quasi al termine della passio (la forma appare parzialmente rielaborata).


148. f. 196 - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies decem et novem
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


149. ff. 196-197 - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude - Pro sancto Iuda apostolo
Simon inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. passus est autem die quinto kalendarum novembris quo etiam die festum beati Iude coapostoli eius simili honore celebratur
Iudas inc. Iudas qui interpretatus confessor Iacobi frater - expl. in Erintho Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, è spezzato con una titolatura propria per Giuda al f. 196v.


150. ff. 197-200v
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


151. ff. 200v-201v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres Vitalis et Agricola in provincia Ytalie in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


152. ff. 201v-202v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quatuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. passi sunt pro nomine Domini nostri Iesu Christi sub die sexto ydus novembris
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


153. ff. 202v-203 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


154. ff. 203-204v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. cui prestitum sit ne inermis ad prelium micteretur
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime lectiones delle nove riservate a Martino, si arresta con il cap. 4 par. 7 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 23 nell'edizione Smit).


155. ff. 204v-205v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem
Martinus Turonensis episcopus: Epistola


156. ff. 205v-206v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum, De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622)
item II inc. Beatus autem Severinus Colonie civitatis episcopus - expl. audiunt psallentium chorum
item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem historiam explicare possimus
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo segue senza distinzione il precedente ed è a sua volta indistinto dal successivo. La prima parte, ossia il capitolo 5 dell'opera, si interrompe poche righe prima del termine (= PL 71, 919B o MGH Scriptores rerum Merovingicarum I, 2, p. 140 l. 23).


157. ff. 206v-207 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Decem libri historiarum, I 48 (miracoli di Martino) (= BHL 5619-5620)
pars I inc. Arcadio vero et Honorio imperantibus sanctus Martinus Turonicorum episcopus - expl. cum magna confusione ad propria sunt reversi
pars II inc. Deductoque ad ecclesiam Turonum beati viri corpore - expl. a passione Domini nostri usque ad transitum sancti Martini anni quadringenti duo computantur
Martinus Turonensis episcopus: Miracula
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note La seconda parte (come nel ms. Edili 147) si apre con una versione rielaborata del testo consueto.


158. f. 207r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Pro sancto Menna martyre
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. cuius deinde sacrum corpus Constantinopolim translatum civitate regia digno honore veneratur
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo è numerato dalla rubrica come nona lectio, anche se di fatto la sezione su Martino era già suddivisa in nove marginalmente e questa stessa lo è in tre.


159. ff. 207v-209 - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertina provincia Tuscie - expl. depositus die decimo septimo mensis septembris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il capitolo occupa sei lectiones.


160. ff. 209-211v - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabeth
inc. Beata Helisabeth filia regis Ungarorum in palatio et purpura nobiliter educata - expl. ut plenius in posterum desiderium adimpleat collium eternorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Versione della vita che si ritrova, interrotta in diversi punti, anche nei due lezionari Aed. 147 e Pl. 20. 5.


161. f. 211v - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calfurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


162. ff. 211v-213v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. Martyrizata est autem beatissima Cecilia sub die decimo kalendarum decembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)


163. f. 213v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle nove lectiones riservate al santo; la seconda, tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente), è numerata fin dall'origine e così la terza, che al suo interno è poi ripartita a margine fino al numero di nove.


164. ff. 213v-214 - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


165. ff. 214-216 - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
inc. Quartus Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et ibi laus Deo cum omni pace et laudatur et benedicitur Christus Filius Dei vivi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Clemens I papa saec. I: Passio
data liturgica 23 novembre (non indicata)


166. ff. 216-217v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natale sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. apparente sibi beato Grisogono perrexit ad Dominum
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


167. ff. 217v-219v - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. In sancte Katherine virginis et martyris
inc. Regnante Maxentio Maximiani filio in urbe Alexandrie erat puella quedam annorum decem et octo - expl. agnosce creatorem tuum pro cuius amore laboriosum subisti conflictum, constans esto
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note Versione non identificabile con alcuna voce BHL. L'ultimo foglio è lasciato per metà vuoto: forse la copia, che giunge precisamente alla fine della prima colonna, fu interrotta accidentalmente.


168. ff. 220-258v, mutilo
tit. Commune sanctorum
note La perdita finale cade nella seconda lectio del sermone per il natale virginum.

bibliografia Bandini, Leopoldina, I, 591-608



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 20.5

Lezionario per l'intero anno, originario della basilica fiorentina di S. Lorenzo
orig. Firenze, S. Lorenzo, basilica
Sono assemblate un'unità principale, contenente un lezionario completo, e due complementari, che non appaiono frammenti di diversi codici, ma più probabilmente aggiunte realizzate appositamente (l'impianto decorativo è simile e non vi sono tracce di mutilazione). La scelta dei santi suggerisce che la destinazione fosse la liturgia della Basilica di S. Lorenzo. Il lezionario principale coincide, salvo singole varianti di adattamento alla rispettiva destinazione (su tutte la presenza di Zenobio in luogo di Francesco), con quello del ms. Mugellano 15, ma spesso i testi sono qui interrotti prima per ottenere letture più brevi.

I. ff. 1-162v
Lezionario (29 novembre - 25 novembre e commune sanctorum)
ordinamento Per circulum anni
suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones. Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove.
segni d'uso L'usura degli angoli è molto pronunciata, segno di uno sfruttamento intenso del volume.
note Tit. opera: Incipiunt festivitates sanctorum per anni circulum I testi sono tratti in parte dal Martirologio e dal Liber pontificalis, in parte dalle vite e passioni tradizionali, secondo l'uso introdotto nella curia Romana al tempo di Innocenzo III.


U.C. I, ff. 1-162
1. f. 1r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 novembre (Saturnino)
tit. In sancti Saturnini martyris
inc. Rome natale sancti Saturnini martyris et senis et Sisinni diaconi - expl. sepelivit in predio suo via Salaria sub die III° kalendarum decembrium
Saturninus et Sisinnius Romae martyres
data liturgica 29 novembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


2. ff. 1v-2v - Passio sancti Andreae ap. (= BHL 428)
prol.
tit. In sancti Andree apostoli
prol. inc. Passionem sancti Andree apostoli quam oculis nostris vidimus - expl. prout possumus explicamus
inc. Proconsul itaque Egeas civitatem Patras ingressus - expl. crucis gloriam non predicarem
Andreas apostolus: Passio
data liturgica 30 novembre (non indicata)
note Il prologo occupa la prima delle sei lezioni ricavate dalla passio, trascritta in parte (fino a p. 105 l. 21 nell'edizione del Mombritius, vol. I). Le ultime tre del ciclo sono costituite da un estratto da un'omelia sui Vangeli di Gregorio Magno.


3. ff. 2v-4 - Iohannes Diaconus Neapolitanus n. 880 ca., m. post 906, Vita sancti Nicolai opus Methodii Constantinopolitani patriarchae; translatio ex graeco (= BHL 6105)
tit. In sancti Nicolai episcopi et confessoris
inc. Nicolaus itaque ex illustri prosapia ortus civis fuit Patere urbis - expl. Nicolaum huius rei indicaret auctorem
Nicolaus Myrensis episcopus: Vita
data liturgica 6 dicembre (non indicata)
note Estratto che si interrompe in corrispondenza di p. 299 l. 17 nell'edizione del Mombritius, vol. II; all'interno, è omessa la sezione a grandi linee coincidente con p. 298 ll. 24-47.


4. ff. 4-5v - Paulinus Mediolanensis, Vita sancti Ambrosii Mediolanensis episcopi (= BHL 377)
tit. In sancti Ambrosii episcopi et confessoris
inc. Igitur posito in administratione prefecture Galliarum patre eius Ambrosio - expl. provinciis usque in hodiernum manet
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397: Vita
data liturgica 7 dicembre (non indicata)
note Il testo, privo di prologo, è in parte integrale, in parte abbreviato; la conclusione corrisponde al par. 48.2 (p. 116) dell'edizione Bastiaensen (cfr. anche Mombritius I, p. 62 l. 26).


5. f. 5v - Liber pontificalis, cap. 33 (Milziade)
tit. In sancti Melciadis pape et martyris
inc. Melciades natione Affer sedit annos tres - expl. et cessavit episcopatus diebus sedecim
Miltiades papa: Vita
data liturgica 10 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa una singola lectio.


6. ff. 5v-6 - Liber pontificalis, cap. 39 (Damaso) (= BHL 2085)
tit. In sancti Damasi pape et confessoris
inc. Damasus natione Yspanus ex patre Antonio - expl. cessavit episcopatus dies XXXI
Damasus II papa: Vita
data liturgica 11 dicembre (non indicata)
note Il testo occupa tre lezioni.


7. ff. 6-7v - Passio sanctae Luciae Syracusis v. mart. (= BHL 4992)
tit. In sancte Lucie virginis et martyris
inc. Cum per universam Sicilie provinciam - expl. et decemmilia a dexteris tuis
Lucia virgo Syracusis mart.: Passio
data liturgica 13 dicembre (non indicata)
note L'estratto si conclude in corrispondenza di p. 109 l. 6 dell'edizione Mombritius, vol. II.


8. ff. 7v-8 - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8143 [inc.])
tit. In sancti Thome apostoli
inc. Thomas hebraice latine abyssus - expl. in civitate Edessa ad laudem Domini nostri Iesu Christi cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Solo l'inizio coincide con la voce BHL indicata. Il testo occupa tre lectiones, dopo le quali si rimanda per altre tre al commune e si copiano invece le ultime tre del ciclo da un'omelia di Gregorio.


9. f. 8r-v - Liber pontificalis, cap. 10 (Igino)
tit. In sancti Ygini pape et martyris
inc. Yginus natione grecus ex phylosopho de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies tres
Iginus papa
data liturgica 11 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa una singola lectio.


10. f. 8v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2880)
tit. In sancti Felicis in Pincis presbyteri et martyris
inc. Cum fervor Dyoclitiani et Maximiani sanctos Dei diversis penis interficeret - expl. eversio arboris illius cum sepellierunt
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio (non indicata)
note La data cui il testo è destinato è certamente quella propria dell'altro Felice, fratello di questo, ossia il 14 gennaio; i due santi sono invece venerati il 30 agosto (dove si ritrovano in questo stesso lezionario). Sono occupate tre lectiones.


11. ff. 8v-10 - Passio sancti Marcelli papae et soc. mart. (= BHL 5235)
tit. In sancti Marcelli pape et martyris
inc. Tempore quo Maximianus augustus rediens de partibus Africe ad urbem Romam - expl. prescriptione eam dampnavit
Marcellus papa et soc. mart.: Passio
data liturgica 16 gennaio (non indicata)
note Il testo, in parte abbreviato nella sezione finale, si interrompe in corrispondenza di p. 172 l. 43 dell'edizione Mombritius, vol. II.


12. ff. 10-11 - Legenda sancti Antonii in Thebaide abb. de Patras (= BHL S 610 h)
tit. In sancti Antonii abbatis et confessoris
inc. Beatus Antonius abbas cum esset in civitate Patras - expl. in vitam eternam inveniet eam
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lezioni, si interrompe in corrispondenza di p. 227, par. 3 l. 21 dell'edizione di F. Halkin in «Analecta Bollandiana» 61 (1943), pp. 224-242.


13. f. 11r-v - Passio sanctorum Marii, Marthae, Audifacis et Abacuc Persae et Valentini presb. Romae mart. (= BHL 5543)
tit. In sanctorum martyrum Marii, Marthe, Audifax et Abacuc
inc. Temporibus Claudii imperatoris venit quidam vir de Perside partibus - expl. gratias agimus tibi Domine
Marius, Martha, Audifax et Abacuc Persae et Valentinus presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 19 gennaio (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, presenta abbreviazioni e salti e si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius II, p. 243 l. 57.


14. f. 11v - Liber pontificalis, cap. 21 (Fabiano)
tit. In sanctorum martyrum Fabiani et Sebastiani. Pro sancto Fabiano
inc. Fabianus natione Romanus ex patre Fabio - expl. et cessavit episcopatus dies VII
Fabianus papa
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Il testo occupa le prime due lectiones del gruppo di sei intitolate alla coppia.


15. ff. 11v-12v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. Pro sancto Sebastiano
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensibus partibus eruditus - expl. os Zacharie prophete Domini
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio (non indicata)
note Estratto che si arresta entro il par. 24 del cap. VII degli acta (cfr. PL 17,1031D).


16. ff. 12v-14 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, primo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis virginis et martyris
inc. Servus Christi Ambrosius episcopus virginibus sacris - expl. quicquid tibi videtur excide
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note La copia si interrompe in corrispondenza dell'edizione del Mombritius I, p. 41 l. 53. Altri due estratti seguono poco sotto.


17. ff. 14-15 - Passio sancti Vincentii Caesaraugustani diac. (cfr. BHL 8630)
tit. In sanctorum martyrum Vincentii et Anastasii
inc. Cum apud Cesaream Augustanam civitatem, ut multorum sinceritas - expl. erant dictione vexare
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr: Passio
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Il testo, che occupa le prime sei lectiones delle nove intitolate alla coppia di santi, segue la linea narrativa della voce BHL indicata, ma con dettato differente.


18. f. 15r-v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart.
tit. Pro sancto Anastasio martyre
inc. Post hec premotis quindenis ferme diebus - expl. existentes minime promiserunt
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
data liturgica 22 gennaio (non indicata)
note Versione della passio diversa da quella edita in Mombritius, vol. I; il passaggio della narrazione dal quale ha inizio questo estratto cadrebbe in quest'ultima a p. 74 l. 19.


19. f. 15v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, secondo estratto (Emerenziana) (= BHL 2527)
tit. In sancte Emerentiane virginis et martyris
inc. Emerentiana autem que collectanea beate Agnetis - expl. in confinio agelli beatissime virginis Agnetis
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Estratto corrispondente all'edizione di Mombritius I, p. 43 ll. 35-47; occupa tre lezioni.


20. ff. 15v-17
tit. Nove lectiones per la Conversione di Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


21. f. 17r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctae Agnetis, terzo estratto (= BHL 156)
tit. In sancte Agnetis secundo
inc. Igitur dum parentes beate Agnetis assiduis pernoctationibus - expl. in conspectu Domini valeat invenire
Agnes Romae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 21 gennaio (non indicata)
note Il testo, diviso in sei lectiones, riprende di seguito l'estratto su Emerenziana fino alla conclusione (con omissione soltanto della formula finale Passa est...); cfr. Mombritius I, p. 43 l. 47 - p. 44 l. 27.


22. ff. 17v-18 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 16 (Ignazio) (= BHL 4262)
tit. In sancti Ignatii episcopi et martyris Ieronimus de illustribus viris
inc. Ignatius Antiocene ecclesie tertius post Petrum episcopus - expl. tantum ut Christo fruar
Ignatius Antiochenus ep. mart.
data liturgica 1 febbraio (non indicata)
note L'estratto, che occupa tre lectiones, si interrompe poco prima della fine del capitolo (cfr. l'ed. Herding, p. 21 l. 10, o PL 23,667).


23. ff. 18-19v
tit. Nove lectiones per la Purificazione della Vergine (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


24. f. 19v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 febbraio (Biagio)
tit. In sancti Blasii episcopi et martyris
inc. Apud Sebastem civitatem passio sancti Blasii episcopi qui multorum patrator miraculorum - expl. felicia regna ita cum ipsis ingressus est
Blasius Sebastenus ep. mart.
data liturgica 3 febbraio (non indicata)
note Estratto in una singola lectio corrispondente alla metà circa della voce del martirologio dedicata al santo (precisamente, fino a p. 87 l. 7 dell'edizione Dubois).


25. ff. 19v-20v - Passio sanctae Agathae Catanae v. mart.
tit. In sancte Agathe virginis et martyris
inc. Natale sancte Agathe virginis et martyris in Sicilia civitate Cathanensi sub Quintiano procuratore imperatore Decio - expl. aromatibus in sepulcro novo
Agatha Catanae virgo mart.: Passio
data liturgica 5 febbraio (non indicata)
note Il testo, che non corrisponde ad alcuna voce BHL, occupa sei lectiones; una rubrica seguente rimanda per le altre tre al commune.


26. ff. 20v-21v
tit. Nove lectiones per la Cattedra di Pietro (dalla Prima lettera di Pietro, un sermone attribuito ad Agostino e Matteo)


27. ff. 21v-22 - Sermo de sancto Matthia (= BHL 5695)
tit. In sancti Mathie apostoli
inc. Mathias hebraice latine dicitur Donatus - expl. ex septuaginta duobus discipulis unus
Mathias apostolus: Passio
data liturgica 24 febbraio (non indicata)
note Una singola lectio, ricavata dal prologo del sermone (= Mombritius II, p. 268 ll. 27-31); altre due sono ricavate dagli Atti, mentre per altre tre si prescrive di ricorrere al commune apostolorum.


28. ff. 22-23 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 marzo (40 Sebasteni)
tit. In sanctorum quadraginta martyrum
inc. Apud Sebasten Armenie minoris sanctorum quadraginta militum tempore Licinii regis - expl. et honore digno condite
Sebasteni martyres XL
data liturgica 11 marzo (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


29. f. 23 - Liber pontificalis, cap. 66 (Gregorio Magno) (= BHL 3636)
epilogo
tit. In sancti Gregorii pape et confessoris
inc. Gregorius natione Romanus ex patre Gordiano sedit - expl. et cessavit episcopatus menses V dies XVI
Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604: Vita
data liturgica 12 marzo (non indicata)
note Suddiviso in tre lectiones.


30. ff. 23-24v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV, lib. II (vita di Benedetto) (= BHL 1102)
tit. In sancti Benedicti abbatis et confessoris
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. ad ecclesiam presbiter recessit
Benedictus Casinensis abbas m. 543: Vita
data liturgica 21 marzo (non indicata)
note Estratto comprendente il primo capitolo, fino al penultimo capoverso (= ed. Moricca, p. 78 l. 8).


31. ff. 24v-26
tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


32. f. 26 - Liber pontificalis, cap. 12 (Aniceto)
tit. In sancti Anacleti [corr. Aniceti] pape et martyris
inc. Anacletus [corr. Anicetus] natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


33. f. 26 - Liber pontificalis, cap. 13 (Soter)
tit. In sanctorum martyrum Sotheris et Gaii pape et martyris
inc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


34. f. 26r-v - Liber pontificalis, cap. 29 (Gaio)
tit. Pro sancto Gaio papa
inc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI
Gaius seu Caius papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


35. ff. 26v-28v
tit. Nove + due lectiones per le festività dei martiri da Pasqua a Pentecoste (da un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita ad Agostino)


36. f. 28v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 23 aprile (Giorgio)
tit. In sancti Georgii martyris
inc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honoratur
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile (non indicata)
note Una singola lectio.


37. ff. 28v-29 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 8 (Marco), e Passio sancti Marci evangelistae (cfr. BHL 5274-5276)
tit. In sancti Marci evangeliste
inc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. ac saxa inficiebantur sanguine
Marcus evangelista: Passio
data liturgica 25 aprile (non indicata)
note Si succedono un estratto da Gerolamo, non letterale, e parte della passione edita da Mombritius, vol. II (fino a p. 174 l. 26). Il testo occupa tre lectiones, cui si prescrive di aggiungerne sei dal commune degli evangelisti.


38. f. 29 - Liber pontificalis, cap. 3 (Cleto)
tit. In sanctorum martyrum Cleti et Marcellini pape
inc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX
Cletus papa
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi.


39. f. 29r-v - Liber pontificalis, cap. 30 (Marcellino)
tit. Pro sancto Marcellino
inc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. iuxta corpus sancti Crescentionis VII kal. maii
Marcellinus papa mart.
data liturgica 26 aprile (non indicata)
note Sono omesse le due frasi finali (cfr. ed. Duchesne, p. 162 l. 10).


40. ff. 29v-30 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 aprile (Vitale e Valeria)
tit. In sancti Vitalis
inc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum
Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart.
data liturgica 28 aprile (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


41. f. 30r-v - Passio sancti Philippi ap. (= BHL 6816)
tit. In sanctorum apostolorum Phylippi et Iacobi
inc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. multa milia hominum et baptizati sunt
Philippus apostolus: Passio
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Il testo corrisponde, con alcune varianti, all'edizione di Mombritius, vol. II, p. 385 ll. 1-31. Occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi.


42. ff. 30v-31 - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. Pro sancto Iacobo
inc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. in cerebro percussus interiit
Iacobus Minor apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)
note Estratto in tre lezioni, che comprende poco più di metà del capitolo (l'explicit corrisponde a p. 8 l. 23 dell'ed. Herding, o a PL 23,642B). Ne seguono altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


43. ff. 31-32v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 maggio (Alessandro papa)
tit. In inventione sancte Crucis
inc. Rome via Numentana miliario octavo passio sancti Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Come chiarisce il seguito della rubrica, le prime sei lectiones riguardano i santi, le altre tre sono ricavate dal De obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino.


44. ff. 32v-33v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus in libro illustrium virorum
inc. Iohannes apostolus quem Iesus amavit plurimum - expl. iuxta eadem urbem sepultus est
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones; le altre tre sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo.


45. ff. 33v-34v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 settembre (Michele)
tit. In apparitione sancti Michaelis archangeli
inc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. orationi vacabant
Michael archangelus
data liturgica 8 maggio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones, seguite da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo; comprende la voce del martirologio, nella recensio I, fino a p. 334 l. 8 dell'edizione Dubois. Nel margine inferiore del f. 34v si rimanda, con una manucola, alla fine del codice per la traslazione di Gerolamo (dunque ad assemblamento già avvenuto).


46. ff. 34v-35 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)
tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachi
inc. Rome via Latina in cymiterio eiusdem natale sanctorum Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat
Gordianus et Epimachus mart.
data liturgica 10 maggio (non indicata)
note Suddivisione in tre lezioni.


47. f. 35r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)
tit. In sanctorum martyrum Nerei, Archilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratio
pars I inc. Rome in cymiterio Pretaxtati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis
pars II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° idus madii
Nereus, Achilleus et soc. mart.
Pancratius Romae mart.
data liturgica 12 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones, divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio.


48. ff. 35v-36 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 5 giugno (Bonifacio)
tit. In sancti Bonifatii martyris
inc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dyoclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. petimus ut des nobis eum
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)
note La voce del martirologio è riportata, in sei lezioni, fino a due terzi circa (p. 185 l. 25 dell'edizione Dubois).


49. f. 36r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 19 maggio (Potenziana)
tit. In sancte Potentiane virginis
inc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita
Pudentiana Romana virgo
data liturgica 19 maggio (non indicata)
note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio.


50. ff. 36v-37v - Laurentius Casinensis monachus OSB m. 1048/1049, Vita sancti Zenobii episcopi (= BHL 9014)
tit. In sancti Zenobii episcopi et confessoris
inc. Zenobius Florentine civitatis indigena non solum carnis origine nobilis - expl. de via constabat incedere
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note L'opera è trascritta fino al cap. I par. 6 (cfr. AASS Maii VI, col. 58F).


51. ff. 37v-38 - Liber pontificalis, cap. 18 (Urbano)
tit. In sancti Urbani pape et martyris
inc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies XXX
Urbanus I papa
data liturgica 25 maggio (non indicata)
note Una singola lectio.


52. f. 38 - Liber pontificalis, cap. 14 (Eleuterio)
tit. In sancti Eleutherii pape et martyris
inc. Eleuterius natione Grecus ex patre Abundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Eleutherius papa
data liturgica 26 maggio (non indicata)
note Di nuovo una singola lectio.


53. ff. 38-39 - Liber pontificalis, cap. 55 (Giovanni I)
tit. In sancti Iohannis pape et martyris
inc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinque
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


54. f. 39 - Liber pontificalis, cap. 27 (Felice I)
tit. In sancti Felicis pape et martyris
inc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V
Felix I papa
data liturgica 30 maggio (non indicata)
note Il testo costituisce un singola lectio.


55. f. 39r-v - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061 [inc. beta])
tit. In sancte Petronille virginis
inc. Petronillam bene nostis voluntate Petri apostoli clericam factam - expl. cuius corpus via Ardeatina sepultum est
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio (non indicata)
note Il testo, in tre lezioni, non coincide pienamente con la voce indicata.


56. ff. 39v-40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 giugno (Marcellino e Pietro)
tit. In sanctorum martyrum Marcellini, Petri atque Heranni
inc. Rome Marcellini presbiteri et Petri exorciste sub Dioclitiano imperatore iudice Sereno - expl. ubi nuper baptizati orabant
Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart.
data liturgica 2 giugno (non indicata)
note Il testo, suddiviso in sei lezioni, comprende circa due terzi della voce: cfr. p. 177 l. 25 dell'edizione Dubois.


57. f. 40 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 giugno (Erasmo)
tit. Pro sancto Herasmo
inc. In Campania beati Herasmi episcopi et martyris - expl. angelica visitatione confortatus eripitur
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV
data liturgica 3 giugno (non indicata)
note Il testo costituisce la sesta lectio del giorno 2, benché appartenente di per sé alla data successiva.


58. ff. 40-41 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 giugno (Primo e Feliciano)
tit. In sanctorum martyrum Primi et Feliciani
inc. Rome in monte Celio natale sanctorum martyrum Primi et Feliciani sub Dioclitiano et Maximiano imperatorum - expl. quinto idus iunii ab urbe Roma miliario XIIII°
Primus et Felicianus Romae mart.
data liturgica 9 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


59. f. 41 - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 984-985)
tit. In sancti Barnabe apostoli
inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius festivitas celebratur tertio idus iunii
Barnabas apostolus: Passio
data liturgica 11 giugno (non indicata)
note Il testo, che costituisce una singola lectio, appare un'epitome della passione più diffusa e del prologo che talora l'accompagna.


60. f. 41r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazarii
inc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. festivitas vero agitur V° kal. augusti de martirio
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
data liturgica 12 giugno (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones, è trascritta fino alla penultima frase, nella forma della recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.


61. ff. 41v-42v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris de ordine fratrum minorum
inc. In Hyspanis civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugalie plagam - expl. donec tandem vix promissam sibi licentiam ad terram saracenorum transivit
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
data liturgica 13 giugno (non indicata)
note Il testo si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 18.


62. ff. 42v-43 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)
tit. In sanctorum martyrum Viti, Modesti atque Crescentie
inc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


63. f. 43r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 giugno (Marco e Marcelliano)
tit. In sanctorum martyrum Marchi et Marcelliani
inc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marchi et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad sydera regni migraverunt
Marcus et Marcellianus Romae mart.
data liturgica 18 giugno (non indicata)
note Il testo, in una singola lectio, corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois.


64. ff. 43v-44v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. et dum cederetur iussit eum eripi
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Versione in parte rielaborata dell'opera, il cui explicit si avvicina per contenuto al tratto in PL 17,823B.


65. ff. 44v-45v - Liber pontificalis, cap. 60 (Silverio)
tit. In sancti Silverii pape et martyris
inc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)
note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones.


66. ff. 45v-47
tit. Nove lectiones per la Natività del Battista (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


67. ff. 47v-49
tit. Nove + tre lectiones infra octavam (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio)


68. ff. 49-50 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 giugno (Giovanni e Paolo)
tit. In sanctorum martyrum Iohannis et Pauli
inc. Rome Iohannis et Pauli fratrum quorum prior prepositus - expl. ab ipso Terentiano descripta est passio sanctorum martyrum. Passi sunt autem VI kalendas iulii
Gallicanus, Iohannes et Paulus mart.
data liturgica 26 giugno (non indicata)
note Il testo comprende sei lectiones.


69. f. 50r-v - Liber pontificalis, cap. 82 (Leone II)
tit. In sancti Leonis pape et confessoris
inc. Leo iunior natione Siculus ex patre Paulo - expl. et cessavit episcopatus menses XI et dies XXII
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


70. ff. 50v-52
tit. Nove lectiones per Pietro e Paolo (da Atti, un sermone attribuito a Leone e un'omelia attribuita a Gerolamo)


71. ff. 52-53
tit. Nove lectiones per Paolo apostolo (da Atti, dal De gratia et libero arbitrio di Agostino e da un'omelia attribuita a Gerolamo)


72. ff. 53-54v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. In sanctorum martyrum Processi et Martiniani
inc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. et tripodam coram Paulino magistro offitii
Processus et Martinianus Romae mart.: Passio
data liturgica 2 luglio (non indicata)
note Il testo si conclude in corrispondenza dell'edizione del Mombritius, vol. II, p. 404 l. 12.


73. ff. 54v-56v
tit. Tre gruppi di sei lectiones infra octavam apostolorum (da un sermone attribuito a Massimo)
note Si rimanda per le lectiones omiletiche, ossia per le tre che devono chiudere ognuno dei tre cicli, al commune apostolorum.


74. ff. 56v-58
tit. Nove lectiones in octava apostolorum (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


75. f. 58r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 10 luglio (Felicita e i sette figli)
tit. In sanctorum martyrum septem fratrum et sanctarum Rufine et Secunde virginis et martyris
inc. Rome septem fratrum filiorum sancte Felicitatis - expl. et martialis capitali sententia puniti sunt
Felicitas cum septem filiis Romae mart.
data liturgica 10 luglio (non indicata)
note La voce del martirologio occupa solo la prima lectio, mentre altre cinque sono ricavate da un sermone attribuito ad Agostino.


76. f. 58v - Liber pontificalis, cap. 11 (Pio I)
tit. In sancti Pii pape et martyris
inc. Pius natione Ytalus ex patre Rufino - expl. et cessavit episcopatus dies XIIII
Pius I papa
data liturgica 11 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


77. ff. 58v-59 - Liber pontificalis, cap. 5 (Anacleto)
tit. In sancti Anacleti pape et martyris
inc. Anacletus natione Grecus de Athenis - expl. et cessavit episcopatus dies XIII
Anacletus papa
data liturgica 13 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


78. f. 59 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 giugno (Sinforosa)
tit. In sancte Simphoriose cum septem filiis suis martirum
inc. Apud Tyburtina civitate Ytalie natale sancte Symphorose beati Getulii martiris uxoris - expl. via Tyburtina miliario nono
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


79. f. 59r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 luglio (Prassede)
tit. In sancte Praxedis virginis
inc. Rome sancte Praxedis virginis. Hec cum sorore sua beata Potentiana - expl. patrem Pudentem posita
Praxedis Romana virgo
data liturgica 21 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


80. ff. 59v-60v
tit. Nove lectiones per la festa di Maria Maddalena (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia di Gregorio Magno)


81. ff. 60v-61 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 luglio (Cristina)
tit. In sancte Christine virginis et martyris
inc. Apud Ytaliam in Tyro que est circa lacum Vulsinum natale sancte Christine virginis - expl. cursum gloriosi martyrii consummavit
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III
data liturgica 24 luglio (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


82. ff. 61-62
tit. Otto lectiones per la festa di Giacomo Maggiore (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo)


83. f. 62 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 25 luglio (Cristoforo)
tit. Pro sancto Christoforo martyre
inc. In Litia civitate Samon natale sancti Christofori martyris - expl. capitis obtruncatione complevit
Christophorus in Lycia martyr m. 250
data liturgica 25 luglio (non indicata)
note Il testo costituisce la nona lezione del ciclo.


84. f. 62 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 luglio (Pantaleone)
tit. In sancti Pantaleonis martyris
inc. Nicomedie passio sancti Pantaleonis qui cum iubente Maximiano - expl. ictu gladii martyrium consummavit
Pantaleon Nicomediae mart.
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Una singola lectio.


85. f. 62r-v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. In sanctorum martyrum Nazarii et Celsi, Victoris et Innocentii
inc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano matre vero eius nomine Perpetua - expl. et in quemcumque portum volueris
Nazarius et Celsus Mediolani mart.: Passio
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le prime tre lectiones del gruppo di sei cui si riferisce la titolatura.


86. f. 62v - Liber pontificalis, cap. 15 (Vittore)
tit. Pro sancto Victore
inc. Victor natione Affer ex patre Felice - expl. diacones VII episcopos per diversa loca numero XII
Victor I papa m. 199
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo, che costituisce la quarta lectio, comprende la prima parte del capitolo, fino a p. 137 l. 6 dell'edizione di Duchesne).


87. ff. 62v-63 - Liber pontificalis, cap. 42 (Innocenzo)
tit. Pro sancto Innocentio
inc. Innocentius natione Albanensis ex patre Innocentio - expl. et discipuli ieiunaverunt
Innocentius I papa
data liturgica 28 luglio (non indicata)
note Il testo, che costituisce le lezioni quinta e sesta, arriva fino a p. 222 l. 6 dell'edizione di Duchesne, ma con omissione della maggior parte dell'elenco che precede.


88. ff. 63-64 - Marcilia pseudo, Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche], adbreviatio (= BHL 5545)
tit. In sancte Marthe virginis
inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi beata Martha - expl. Martham et sororem suam Spiritus Sanctus sotiavit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo qui riportato è un'epitome dell'opera, la cui conclusione corrisponde al passaggio a p. 235 l. 14 dell'edizione di Mombritius, vol. II.


89. f. 64 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Felice II)
tit. In sanctorum martyrum Felicis pape, Simplicii, Fausti et Beatricis
inc. Rome via Aurelia beati Felicis pontificis sub Constantino filio Constantini - expl. cuius natale celebratur IIII kalendas augusti
Felix II papa m. 22-11-365
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa la prima delle sei lectiones del gruppo di santi della titolatura.


90. f. 64r-v - Liber pontificalis, cap. 50 (Felice III)
inc. Felix natione Romanus ex patre Felice presbitero de titulo Fasciole - expl. cui concilium concessit tempus penitentie
Felix III papa
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo, che si riteneva relativo allo stesso santo e dunque non ha titolo proprio, occupa le lezioni seconda e terza; si interrompe in corrispondenza di p. 252 l. 13 dell'edizione di Duchesne.


91. ff. 64v-65 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 luglio (Simplicio, Faustino e Beatrice)
tit. Pro sanctis Faustino, Simplicio et Beatrice
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani natale sanctorum martyrum Simplicii, Faustini et Beatricis - expl. vexatus emisit spiritum
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)
note Il testo occupa le lezioni dalla quarta alla sesta.


92. f. 65r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 luglio (Abdon e Sennen)
tit. In sanctorum martyrum Abdon et Senen
inc. Rome Abdon et Senen subregulorum sub Decio imperatore - expl. et translati in cimiterio Pontiani
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)
note Suddivisione in sei lectiones.


93. ff. 65v-67
tit. Nove lectiones per la festa di S. Pietro in Vincoli (da Atti, un sermone attribuito ad Ambrogio e un'omelia attribuita a Gerolamo)


94. f. 67r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 2 agosto (Stefano I)
tit. In sancti Stephani pape et martyris
inc. Rome in cymiterio Calixti natale sancti Stephani pape et martyris - expl. appellatur hodie cymiterium Calixti
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le prime cinque lectiones delle sei dedicate al santo, mentre l'ultima è tratta dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


95. f. 67v - Liber pontificalis, cap. 24 (Stefano I)
inc. Stephanus natione Romanus ex patre Iulio - expl. et cessavit episcopatus dies XXII
Stephanus I papa mart.
data liturgica 2 agosto (non indicata)


96. ff. 67v-69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 agosto (invenzione di Stefano)
tit. In inventione sancti Stephani prothomartyris
inc. Ierosolimis inventio corporis beatissimi Stephani protomartyris et sanctorum Gamalielis Nichodemi et Abibon - expl. pausavit in pace cum quibus ego iaceo
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 3 agosto (non indicata)
note La voce del martirologio, che occupa le prime sei lectiones, è riportata per circa metà (fino a p. 246 l. 27 dell'edizione Dubois); seguono altre tre lectiones tratte da un'omelia attribuita a Gerolamo.


97. ff. 69-70 - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
prol.
tit. In sancte Marie virginis ad Nives
prol. inc. Cum ad omnium sanctorum reverentiam Christianorum cunctorum debeat devotio excitari - expl. quod divinis revelationibus gestum est replicemus
inc. Tempore quo prefatus papa Liberius beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. oculate visionis revelatione nosceretur
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)
note Il testo, che comprende il prologo e (dall'interno della quarta lectio) l'inizio della narrazione, occupa le prime sei lezioni, cui ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita a Beda.


98. ff. 70-71v - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219)
tit. In sancti Dominici confessoris
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclitus - expl. religione societatis ornamentum assumpsit
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 4 agosto (non indicata)


99. ff. 71v-72 - Liber pontificalis, cap. 25 (Sisto II)
tit. In sanctorum martyrum Sixti pape, Felicissimi et Agapiti
inc. Sixtus natione Grecus ex phylosopho sedit - expl. cessavit episcopatus dies XXV
Sixtus II papa mart.
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note Il tsto occupa le prime due lectiones e parte della terza delle nove complessive; lo segue senza distinzione l'estratto dalla passione registrato all'item seguente.


100. f. 72r-v - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7801)
inc. Sixtus urbis Rome episcopus Athenis natus et doctus - expl. gloriosior de tyranno triumphus expectat
Sixtus II papa mart.: Passio
data liturgica 6 agosto (non indicata)
note La copia, non del tutto letterale, si chiude in corrispondenza di p. 650 l. 1 dell'edizione del Mombritius, vol. II.


101. ff. 72v-73v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 7 agosto (Donato)
tit. In sancti Donati episcopi et martyris
inc. Apud Tusciam civitate Aritii natale sancti Donati episcopi et martyris - expl. Quadratianus quicumque gladio percuteret VII° idus augusti
Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres
data liturgica 7 agosto (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, omette solo l'ultima frase della voce del martirologio.


102. ff. 73v-74 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 marzo e 8 agosto (Ciriaco, Largo e Smaragdo)
tit. In sanctorum martyrum Cyriaci, Largi et Smaragdi
inc. Rome natale sancti Cyriaci martyris qui post longam carceris macerationem - expl. subito ceciderunt et mortui sunt
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)
note Sono accorpate, per un totale di sei lectiones, le due voci del martirologio relative ai tre santi, con omissione dell'ultima frase della seconda.


103. f. 74r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 agosto e 10 agosto (Romano)
tit. In sancti Romani martyris
inc. Rome natale sancti Romani militis qui confessione beati Laurentii conpunctus - expl. misit angelum suum nunc me derelinques
Romanus miles Romae martyr m. 258
data liturgica 9 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, ottenuta dalla voce propria di Romano e da un estratto da quella relativa a Lorenzo (= p. 262 ll. 6-23 dell'edizione Dubois), con una breve interpolazione di collegamento.


104. ff. 74v-75v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.])
tit. In sancti Laurentii martyris
inc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. hec ergo tota causa passionis est, fratres, propter quam morti addictus est sanctus vir ut sui similes esse ceteros hortaretur
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
data liturgica 10 agosto (non indicata)
note L'estratto dalla passione è unito alla prima parte del sermone CCVII del gruppo di attribuzione agostiniana incerta (cfr. PL 39,2128-2129) e occupa le prime sei delle nove lectiones complessive, completate con un estratto da un'omelia attribuita ad Agostino.


105. ff. 75v-77 - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL 4753)
tit. Infra octavam
inc. Audiens autem hec Ypolitus dixit ad beatum Laurentium - expl. Christum confessus sum assatus gratias ago
Laurentius diaconus, Romae martyr: Passio
note Le prime tre lectiones sono occupate da un altro estratto dalla passione di Lorenzo (= Mombritius II, p. 94 l. 49 - p. 95 l. 18); le sei restanti da due estratti rispettivamente da un sermone e da un'omelia attribuiti ad Agostino.


106. f. 77r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 agosto (Tiburzio)
tit. In sanctorum martyrum Tyburtii et Susanne
inc. Rome inter duos laureos natale sancti Tyburtii martyris filii Cromatii urbis prefecti - expl. sanctus Tyburtius dixit: Falsus testis non erit impunitus
Tiburtius Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, comprende la prima metà della voce del martirologio relativa al santo, fino a p. 266 l. 19 dell'edizione Dubois.


107. ff. 77v-79 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In festo sancte Clare virginis
inc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. per exemplaritatis efficaciam complantaret
Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253: Vita
data liturgica 12 agosto (non indicata)
note La conclusione dell'estratto corrisponde in parte all'edizione del Mombritius, vol. I, p. 294 l. 10.


108. f. 79r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Ippolito)
tit. In sanctorum martyrum Ypoliti et sociorum eius
inc. Rome sancti Ypoliti martyris sub Decio imperatore et Valeriano prefecto - expl. et tribulus tractus emisit beatum spiritum
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note La voce, suddivisa in tre lectiones, è copiata con omissione dell'ultima frase.


109. ff. 79v-80 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 13 agosto (Concordia)
tit. Pro sancta Concordia
inc. Rome sancte Concordie nutricis eiusdem sancti Ypoliti - expl. sepelivit VIII° kal. septembris
Concordia Romae mart.
data liturgica 13 agosto (non indicata)
note Il testo comprende le lezioni dalla quarta alla sesta.


110. f. 80 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 agosto (Eusebio)
tit. In sancti Eusebii confessoris
inc. Beatus Eusebius presbiter cum presente Constantino fidem catholicam - expl. scribentes posuerunt ita Eusebio homini Dei
Eusebius Romanus presbyter saec. IV
data liturgica 14 agosto (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla voce quasi integrale del martirologio (si conclude in corrispondenza di p. 274 l. 8 dell'edizione Dubois).


111. ff. 80-81v - Paschasius Radbertus n. 790 ca., m. post 851, Epistola beati Hieronymi ad Paulam et Eustochium de assumptione Mariae virginis (= BHL S 5355 d)
tit. In festo assumptionis beate Marie virginis
inc. Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit - expl. immortalitate in celestibus vestiri
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Epistola
data liturgica 15 agosto (non indicata)
note L'estratto dall'opera, presentata come sermone di Gerolamo, occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino. Comprende il primo paragrafo e parte del secondo (l'explicit corrisponde a PL 30,123D).


112. ff. 81v-86v
tit. Cicli di nove lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono dapprima copiati i sei gruppi di sei lectiones tratte da un sermone attribuito a Gerolamo, quindi i sei gruppi di tre (dalla settima alla nona, a completamento delle precedenti), tratte invece da un'omelia attribuita ad Agostino.


113. f. 86v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 18 agosto (Agapito)
tit. In sancti Agapiti martyris
inc. Apud Penestrinam civitatem miliario ab urbe XXXIII° natale sancti Agapiti martyris - expl. nutu divino ibi invento
Agapetus seu Agapitus Praeneste mart.
data liturgica 18 agosto (non indicata)
note Il testo occupa tre lectiones.


114. ff. 86v-88 - Iohannes XXII papa n. 1244 ca., m. 4-12-1334, Bulla canonizationis sancti Ludovici Tolosani ep. (= BHL 5054)
tit. In sancti Lodovici episcopi et confessoris
inc. Sol oriens in mundo in altissimis Dei Deus Dei filius et paterno utero - expl. non audebant votum ipsum solemniter iteravit
Ludovicus Tolosanus OFM m. 1297 ca.
data liturgica 19 agosto (non indicata)


115. ff. 88-89 - Gaufridus Autissiodorensis n. 1114/1120, m. post 1200, Vita prima sancti Bernardi Claraevallensis abbatis duae recensiones (= BHL 1217)
tit. In sancti Bernardi abbatis et confessoris
inc. Bernardus Burgundie partibus Fontanis oppido patris sui - expl. non in hac spe erudierat eum
Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153: Vita
data liturgica 20 agosto (non indicata)
note Estratto dalla prima parte della vita, fino al punto corrispondente a p. 178 l. 34 dell'edizione in Mombritius, vol. I.


116. f. 89 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 agosto (Timoteo)
tit. In sanctorum martyrum Timothei, Ypoliti et Simphoriani
inc. Rome via Hostiensi in cimiterio eiusdem natale sancti Timothei - expl. scriptum est in hystoria sancti Silvestri
Timotheus Romae mart.
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


117. f. 89r-v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1001-1002)
tit. In sancti Bartholomei apostoli
inc. Bartholomeus apostolus nomen ex Syria lingua suscipiens - expl. octavo kalendas semptembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bartholomaeus apostolus: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo, che abbrevia la tradizionale passio con il prologo che spesso l'accompagna, occupa tre lectiones. Si propone la data cui il santo è associato più frequentemente nei leggendari di quest'area (in alternativa al 23 agosto).


118. ff. 89v-90v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (= BHL 5049)
tit. In sancti Lodovici confessoris regis Francorum
inc. Beatus Ludovicus rex Francie illustris patrem Christianissimum habuit regem - expl. studio videbat cuique expediri
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto (non indicata)


119. ff. 90v-91 - Liber pontificalis, cap. 19 (Zefirino)
tit. In sancti Zepherini pape et martyris
inc. Zepherinus natione Romanus ex patre Abundio - expl. cessavit episcopatus dies VI
Zephyrinus papa
data liturgica 26 agosto (non indicata)
note Una singola lectio.


120. f. 91r-v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato], adbreviatio (cfr. BHL 792)
tit. In sancti Augustini episcopi et confessoris
inc. In Affrica depositio sancti Augustini episcopi. Ex provincia ergo hic Affricana - expl. Ticini relatum et honorifice conditum est
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Epitome distribuita in sei lectiones cui ne seguono tre ricavate da un sermone attribuito allo stesso Agostino.


121. f. 91v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 28 agosto (Ermes)
tit. Pro Hermete martyre
inc. Natalis sancti Hermetis martyris hunc illustrissimum beatus Alexander pontifex et martyr cum esset prefectus - expl. ego prefecturam non perdidi sed mutavi
Hermes Romae mart.
data liturgica 28 agosto (non indicata)
note Il testo costituisce una singola lectio, che la rubrica definisce nona, malgrado il ciclo precedente fosse completo. Comprende la prima parte della voce del martirologio dedicata al santo, nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois (con explicit corrispondente a p. 288 l. 29).


122. ff. 92-93
tit. Otto lectiones per la decollazione del Battista (da un sermone attribuito a Giovanni Crisostomo e un'omelia attribuita ad Agostino)


123. f. 93 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 29 agosto (Sabina)
tit. Pro sancta Sabina
inc. Rome in Adventino in oppido Vindinensi in Arcum Faustini - expl. ad locum passionis secuta est
Sabina Romae mart.
data liturgica 29 agosto (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio del giorno, comprende le prime righe della voce del martirologio (come sempre nella recensio I), fino a p. 292 l. 9 dell'edizione Dubois.


124. ff. 93-94 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 agosto (Felice e Adautto) (= BHL 2878)
tit. In sanctorum martyrum Felicis et Audacti
inc. Rome via Hostiensi miliario secundo ab urbe beatorum martyrum Felicis et Audacti sub Maximiano et Dioclitiano imperatoribus - expl. compleverunt autem martyrium suum pridie kalendas septembris
Felix et Adauctus Romae martyres saec. III
data liturgica 30 agosto (non indicata)
note Il testo è suddiviso in sei lezioni. Un estratto dalla passione degli stessi santi si trovava sotto il 14 gennaio.


125. ff. 94-95
tit. Nove lectiones per la natività di Maria (dal Cantico dei Cantici, un sermone attribuito a Agostino e un'omelia attribuita a Gerolamo)


126. ff. 95-99
tit. Lectiones per i sei giorni infra octavam
note Sono trascritti dapprima i sei gruppi di tre lezioni dal Cantico dei Cantici che aprono ciascuno dei giorni, quindi quelli per i primi quattro giorni da un sermone attribuito ad Agostino, infine quelli per i primi due giorni da un'omelia attribuita a Gerolamo.


127. f. 99 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 settembre (Gorgonio e Doroteo) (= BHL 3615)
tit. In sancti Gorgonii martyris
inc. Passio beatorum martyrum Dorothei et Gorgonii apud Nichomediam sub Dioclitiano imperatore - expl. compleverunt autem martyrium suum V idus septembris
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.
data liturgica 9 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


128. f. 99v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 settembre (Proto e Giacinto)
tit. In sanctorum martyrum Prothi et Iacincti
inc. Rome via Salaria vetere in cimiterio Basille natale sanctorum Prothi et Iacincti qui erant eunuchi - expl. pariter decollantur tertio idus septembris
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
data liturgica 11 settembre (non indicata)
note Una singola lectio, tratta dalla prima parte della voce del martirologio, fino a p. 309 l. 4 dell'edizione Dubois.


129. ff. 99v-100 - Liber pontificalis, cap. 22 (Cornelio)
tit. In exaltatione sancte Crucis pro sancto Cornelio
inc. Cornelius natione Romanus ex patre Castino - expl. ad animas redimendas
Cornelius papa mart.
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Estratto che comprende la parte iniziale del capitolo, fino a p. 150 l. 16 dell'edizione Duchesne, e occupa le prime tre lectiones del gruppo raccolto sotto la titolatura.


130. f. 100 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (Cipriano)
tit. Pro sancto Cypriano
inc. Apud Affricam beati Cypriani episcopi Valeriano et Galieno imperatoribus - expl. ad septam cerimoniarum suarum vocare potuerunt
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258: Passio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa le lectiones dalla quarta alla sesta, comprende la prima metà circa della voce del martirologio, sino a p. 312 l. 22 dell'edizione Dubois.


131. f. 100r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 settembre (esaltazione della Croce)
tit. De sancta Cruce
inc. Cum igitur venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre inventum fuisset ita per medium est sectum - expl. regno tradito in prophano huiuscemodi residebat
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa la settima e l'ottava lectio, corrisponde alla prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 314 l. 13 dell'edizione Dubois. La nona lectio è tratta da un'omelia attribuita ad Agostino.


132. ff. 100v-101 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 15 settembre (Nicomede)
tit. In sancti Nichomedis martyris
inc. Natale sancti Nichomedis quem Flaccus comes cum rocum perlatum fuisset - expl. sepultum est iuxta muros via Numentiana
Nicomedes presb. Romae mart.
data liturgica 15 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


133. f. 101r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Lucia e Gimignano) (= BHL 4989)
tit. In sanctorum martyrum Lucie et Geminiani et sancte Eufemie virginis et martyris
inc. Imperantibus Dioclitiano et Maximiano iudicibus Boffrasio et Megasio manserat autem beata Lucia in viduitate - expl. mulier Christiana nomine Maxima et ut decuit martyres sepelivit
Lucia et Geminianus Romae mart.
data liturgica 16 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei delle nove lectiones del giorno, completate dalle tre del successivo.


134. ff. 101v-102 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 16 settembre (Eufemia)
tit. Pro sancta Eufemia
inc. Natale sancte Eufemie virginis que martyrizata est sub Dyoclitiano imperatore - expl. complevit autem martyrium eius XVI° die mensis septembris
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303
data liturgica 16 settembre (non indicata)


135. f. 102r-v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL 5691)
tit. In sancti Mathei apostoli et evangeliste
inc. Beatus Mattheus apostolus et evangelista qui latine interpretatur Donatus etiam ex tribu sua Levi sumpsit cognomen - expl. et requiescit in montibus Parthorum XI kalendas octobris
Matthaeus apostolus: Passio
data liturgica 21 settembre (non indicata)
note È estratto il solo prologo della passio, suddiviso in tre lezioni; le altre sei del ciclo sono tratte rispettivamente dal commune evangelistarum e da un'omelia attribuita ad Ambrogio.


136. ff. 102v-103v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 22 settembre (Acaunensi) (= BHL 5748)
tit. In sanctorum martyrum Mauritii et sociorum eius
inc. In Galliis civitate Seduno loco Agauno natale sanctorum martyrum Thebeorum - expl. auctorem velis nolis tuum
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)
note È riportata, in sei lectiones, la prima metà circa della voce del martirologio, fino a p. 323 l. 18 dell'edizione Dubois.


137. f. 103v - Liber pontificalis, cap. 2 (Lino)
tit. In sancti Lini pape et martyris
inc. Linus natione Ytalus de regione Tuscie patre Herculiano - expl. in Vaticano sub die nona kalendarum octobris
Linus papa mart.
data liturgica 23 settembre (non indicata)
note Una singola lectio.


138. ff. 103v-104v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 26 settembre (Cipriano e Giustina)
tit. In sanctorum martyrum Cypriani et Iustine
inc. Natale sanctorum martyrum Cypriani episcopi et Iustine virginis qui passi sunt sub Dioclitiano imperatore - expl. erupit ignis et consumpsit illum
Cyprianus, Iustina et Theoctistus prope Nicomediam martyres
data liturgica 26 settembre (non indicata)
note Il testo, che occupa sei lectiones, comprende la voce del martirologio fino a p. 329 l. 1 dell'edizione Dubois.


139. ff. 104v-105 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 27 settembre (Cosma e Damiano)
tit. In sanctorum martyrum Cosme et Damiani
inc. Apud Egeam civitatem natale sanctorum martyrum Cosme et Damiani qui passi sunt persecutionem Dioclitiani - expl. nomini eorum edificato solemniter agit
Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres
data liturgica 27 settembre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


140. ff. 105-106 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 30 settembre (Gerolamo)
tit. In sancti Ieronimi presbyteri et confessoris
inc. Apud Bethleem Iude depositio sancti Ieronimi presbyteri - expl. eamque penes omnia commentatus est
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note La rubrica, prima della titolatura riportata, rimanda per la festa della dedicazione di Michele alle lectiones precedenti (cfr. item 45). Il testo, che occupa le prime sei lectiones del giorno, comprende metà circa della voce del martirologio, sino a p. 338 l. 9 dell'edizione Dubois; ne seguono altre tre tratte da un'epistola a Eustochio di Gerolamo stesso.


141. f. 106 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 1 ottobre (Remigio)
tit. In sancti Remigii episcopi et confessoris
inc. Remis sancti Remigii episcopi et confessoris viri preclarissimi virtutis et sanctitatis - expl. puellam a morte corporis suscitavit
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, dalla voce del martirologio nella recensio I.


142. ff. 106-108 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci minor (= BHL 3110)
tit. In sancti Francisci confessoris
inc. Apparuit gratia Dei salvatoris nostri diebus istis novissimis in servo suo Francisco - expl. in tribus ab eo institutis ordinibus cernimus esse completum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita
data liturgica 4 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino al termine del cap. I (p. 972 dell'edizione nei Fontes Franciscani).


143. f. 108r-v - Liber pontificalis, cap. 35 (Marco)
tit. In commemoratione sancti Marci pape et confessoris
inc. Marcus natione Romanus ex patre Prisco - expl. patenam argenteam pensatem libras XXX
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio, che trascrive il capitolo fino a p. 202 l. 9 dell'edizione Duchesne.


144. ff. 108v-109v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. In sancte Reparate virginis et martyris
inc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino VIII idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio
data liturgica 8 ottobre (non indicata)


145. f. 109v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 ottobre (Dionigi, Rustico ed Eleuterio)
epilogo
tit. In sanctorum martyrum Dionisii, Rustici et Eleuterii
inc. Apud Parisius natale sanctorum martyrum Dionisii episcopi et Eleuterii presbyteri et Rustici diaconi - expl. gladio animadversi martyrium compleverunt
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III
data liturgica 9 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


146. f. 109v - Liber pontificalis, cap. 17 (Callisto)
tit. In sancti Calixti pape et martyris
inc. Calistus natione Romanus ex patre Demetrio - expl. per diversa loca XIX
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note Il testo segue il Liber pontificalis solo per il primo tratto della prima lectio, fino a p. 141 l. 5 dell'edizione Duchesne, per poi proseguire fino a tre lezioni con la voce che segue.


147. ff. 109v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 14 ottobre (Callisto)
inc. Qui sub persecutione Alexandri imperatoris martyrii gloriam adeptus est - expl. ad puteum demergi et eum per rudera cumulari
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)
note La voce è copiata quasi interamente, con esclusione dell'ultima frase.


148. f. 110r-v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 7 (Luca) (= BHL 4971)
tit. In sancti Luce evangeliste
inc. Lucas medicus Antiocensis ut eius scripta indicant Greci sermonis non ignarus - expl. ossa eius cum reliquiis Andree apostoli translata sunt
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre (non indicata)
note Le prime quattro lectiones delle sei riservate a Luca coincidono con il capitolo di Gerolamo; altre due sono invece tratte dal testo che segue.


149. f. 110v - Laudatio Lucae [interdum in mss. Bedae adscripta] (= BHL S 4973 b)
inc. Lucas hebraice latine ipse consurgens sive elevans - expl. cuius natalitium celebratur XV° kalendas novembris
Lucas evangelista: Laudatio
data liturgica 18 ottobre (non indicata)


150. ff. 110v-112 - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428)
tit. In sanctarum XI milia virginum
inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam ac resurrectionem - expl. perdoceri meruit quod postea rerum exitus docuit
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre (non indicata)
note Estratto comprendente il cap. I parr. 1-5, fino a p. 158A nell'edizione degli AASS Oct. XI.


151. ff. 112-113 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 21 ottobre (Ilarione)
tit. In sancti Hylarionis abbatis et confessoris
inc. Hylarion ortus vico Tabatha qui circiter V milia a Gaza urbe Palestine - expl. ut delibutum unguento putaretur
Hilarion in Palaestina abb.: Vita
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


152. ff. 113-114v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart. (= BHL S 5965 b)
tit. In sancti Miniatis martyris
inc. In illo tempore imperante impiissimo Decio imperatore qui imperavit Romane reipublice anno uno - expl. quis potest enarrare innumerabilia beneficia eius
Minias Florentiae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Estratto che si spinge fino quasi al termine del par. 3 (= p. 429E dell'edizione negli AASS Oct. XI).


153. ff. 114v-115v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
tit. In sanctorum martyrum Grisanti et Darie
inc. Polemius inlustrissimus vir Alexandrie urbis honoratus - expl. poterit eum ad tuum arbitrium et ad suos libitus inclinare
Chrysanthus et Daria Romae mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note L'estratto si interrompe in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 273 l. 25.


154. f. 115v - Liber pontificalis, cap. 6 (Evaristo)
tit. In sancti Evaristi pape et martyris
inc. Evaristus natione Grecus ex patre Iudeo nomine Iuda - expl. et cessavit episcopatus dies XIX
Evaristus papa
data liturgica 25 ottobre (non indicata)
note Una singola lectio.


155. ff. 115v-116v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL S 7752 b)
tit. In sanctorum apostolorum Symonis et Iude
inc. Simon Chananeus ad distinctionem sancti Petri dicitur - expl. in Erito Armenie urbe cuius festivitas celebratur V° kalendas novembris
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.: Passio
data liturgica 28 ottobre (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones.


156. ff. 116v-118v
tit. Nove lectiones per Ognissanti (dal sermone Legimus e da un'omelia attribuita ad Agostino)


157. ff. 118v-119v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8692)
tit. In sanctorum martyrum Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi Iesu vocatus episcopus - expl. passi sunt autem sancti martyres in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre (non indicata)


158. ff. 119v-120v - Passio sanctorum quattuor coronatorum (cfr. BHL 1837)
tit. In sanctorum martyrum quattuor coronatorum
inc. Cum perrexisset Dioclitianus augustus Pannoniam ad metalla diversa sua - expl. expiravit sedens in tribunali suo
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.: Passio
data liturgica 8 novembre (non indicata)
note Il testo, in sei lectiones, appare una versione abbreviata della passione indicata.


159. ff. 120v-121 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 9 novembre (Teodoro)
tit. In sancti Theodori martyris
inc. Natale sancti Theodori martyris temporibus Maximiani et Maximi imperatorum - expl. in loco qui appellatur Euchaita
Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart.
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note La rubrica ha inizio con un rimando al commune per la ricorrenza della dedicazione della Basilica del Salvatore. Il testo occupa tre lectiones.


160. f. 121r-v - Sulpicius Severus, Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
tit. In sancti Martini episcopi et confessoris
inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniarum oppido oriundus fuit - expl. retractari militiam
Martinus Turonensis episcopus: Vita
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce le prime sette lectiones del ciclo, si arresta con il cap. 4 par. 4 (p. 260 nell'edizione Fontaine, p. 16 l. 13 nell'edizione Smit).


161. f. 121v - Sulpicius Severus, Epistola III ad Bassulam, adbreviatio (= BHL S 5616 e)
tit. De transitu eiusdem
inc. Beatus igitur Martinus obitum suum longe ante prescivit - expl. invadent enim gregem tuum lupi rapaces
Martinus Turonensis episcopus: Epistola
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che occupa l'ottava lectio, si conclude in corrispondenza del decimo paragrafo nell'edizione di Fontaine, p. 338 (cfr. anche PL 20,182B).


162. f. 122 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 11 novembre (Menna)
tit. Pro sancto Menna martyre
inc. In Scithia metropoli Frigie salutarie passio sancti Menne martyris - expl. iussit eum suis aspectibus presentari
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)
note Il testo, che costituisce la nona lectio, riproduce la voce del martirologio relativa al santo per la prima parte, fino a p. 380 l. 10 dell'edizione Dubois.


163. ff. 122-123 - Liber pontificalis, cap. 76 (Martino) (= BHL 5595)
tit. In sancti Martini pape et martyris
inc. Martinus de civitate Tudertia provincia Tuscie - expl. adeo conservante urbe peragere
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)
note Il capitolo, che occupa sei lectiones, è riportato fino a p. 357 l. 9 dell'edizione Duchesne.


164. ff. 123-124 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae (cfr. BHL S 2510 a)
tit. In sancte Helysabeth
inc. Beata Helisabeth filia regis Hungarorum in palatio et in purpura nobiliter educata - expl. Dei magnalia collaudaverunt qui per beatam Helisabeth dignatus est tantum coram eis miraculum operari
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note La rubrica rimanda prima al commune per la ricorrenza della dedicazione della Basilica dei SS. Pietro e Paolo. Versione della leggenda usata anche nei lezionari Aed. 147 e Mugellano 15.


165. f. 124 - Liber pontificalis, cap. 19 (Ponziano)
tit. In sancti Pontiani pape et martyris
inc. Pontianus natione Romanus ex patre Calphurnio - expl. cessavit episcopatus dies XI
Pontianus papa mart.
data liturgica 19 novembre (non indicata)
note Una singola lectio.


166. ff. 124-125v - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (cfr. BHL 1496)
tit. In sancte Cecilie virginis et martyris
inc. Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore suo - expl. ut quarum volueris petitionem insinues
Caecilia Romae virgo martyr: Passio
data liturgica 22 novembre (non indicata)
note Versione non del tutto coincidente con quella edita.


167. f. 125v - Hieronymus Stridonius, De viris inlustribus, cap. 5 (Clemente)
tit. In sancti Clementis pape et martyris lectiones leguntur de Ieronimo in libro illustrium virorum
inc. Clemens de quo apostolus Paulus ad Phylippenses scribens - expl. extructa ecclesia custodit
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)
note Il capitolo di Gerolamo, riportato integralmente, costituisce la prima delle tre lectiones riservate al santo; le due restanti sono tratte dal Liber pontificalis (vd. item seguente).


168. ff. 125v-126 - Liber pontificalis, cap. 4 (Clemente)
inc. Clemens natione Romanus de regione Celio monte - expl. cessavit episcopatus dies XXXIII
Clemens I papa saec. I
data liturgica 23 novembre (non indicata)


169. ff. 126-127v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 novembre (Crisogono)
tit. In sancti Grisogoni martyris
inc. Rome natalis sancti Grisogoni martyris qui per biennium - expl. aquas gradatas et ibidem decollari
Chrysogonus Aquileiae mart.
data liturgica 24 novembre (non indicata)
note La voce del martirologio è riportata quasi interamente, fino a p. 393 l. 21 dell'edizione Dubois.


170. ff. 127v-129 - Passio sanctae Catharinae Alexandriae v. mart. (= BHL S 1661 b)
tit. In sancte Caterine virginis et martyris
inc. Anno XXXV° regnante impio et iniquo Maxentio imperatore - expl. deorum famine esse depromptam set potius Dei veri iuvamine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre (non indicata)


171. ff. 129v-147v
tit. Commune sanctorum


172. ff. 147v-148
tit. Sei lectiones per l'offertorio della Vergine


173. ff. 148-149v
tit. Nove lectiones per l'offertorio dei defunti


174. ff. 149v-160
tit. Lectiones domenicali


175. ff. 160-161v
tit. Nove lectiones per la Concezione di Maria (da un sermone attribuito ad Anselmo di Canterbury)


176. ff. 161v-162v - Translatio sancti Augustini Hipponensis ep.
tit. In translatione beati Augustini episcopi
inc. Pridie kalendas martii translatio corporis beati Augustini episcopi de Sardinia ad urbem Tycinensium. Beatissimus igitur Augustinus - expl. tota terra sanguine videretur aspersa
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Translatio
note Testo non identificato.

II. ff. 163-183
Segmento di lezionario
suddivisione lectiones I testi sono divisi dall'origine in cicli di nove lectiones, di estensione superiore rispetto al lezionario precedente.


1. ff. 163-165 - Inventio et translatio sanctae Crucis (cfr. BHL S 4169 n)
tit. In festo invenctionis sancte Crucis
inc. Anno CCXXXVI° a destructione templi et eversione Hierusalem - expl. visitata est Helena ut imperator redimeretur
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 3 maggio (non indicata)
note Il testo occupa sei lectiones, seguite da altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


2. ff. 165v-167v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL 5335)
tit. In sancte Anne matris beate Marie
inc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda - expl. Deus Ysaach dedit semen
Anna mater B.V. Mariae
Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita)
data liturgica 26 luglio (non indicata)
note Il testo, unitamente a un estratto evangelico, occupa sei lectiones; si rimanda al commune de viduis per le altre.


3. ff. 167v-168v
tit. Nove lectiones per la Trasfigurazione (da due omelie attribuite ad Origene e a Giovanni Crisostomo)


4. 168v-171 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL S 4178 b)
tit. In exaltatione sanctissime Crucis
inc. Cum venerabile lignum sancte Crucis ab Helena Constantini matre - expl. miraculorum eius plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per omnia saecula saeculorum
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Il testo, un estratto del quale si trovava anche nel lezionario precedente, occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino.


5. ff. 171-172v
tit. Nove lectiones infra octavam omnium sanctorum (da un sermone anepigrafo e un'omelia attribuita ad Agostino)


6. ff. 172v-174v
tit. Nove lectiones per la Presentazione delle Vergine (da un sermone anepigrafo e un'omelia di Gregorio Magno)


7. ff. 174v-176v
tit. Nove lectiones per la festa di S. Giuseppe (da un sermone attribuito ad Agostino, uno a Bernardo e un'omelia attribuita a Origene)


8. ff. 176v-178 - Translatio sancti Hieronymi Stridonii Romam (= BHL 3878)
prol.
tit. In translatione sancti Hieronymi presbyteri atque doctoris eximii
prol. inc. Inter laudabiles prerogativas quas reverende et alme urbi - expl. cum delectatione legentibus referamus
inc. Igitur postquam civitas illa sancta Hierusalem - expl. vitam eternam possidebunt
Hieronymus Stridonius: Translatio
data liturgica 30 settembre (non indicata)
note Il testo occupa le prime sei lectiones, cui ne seguono tre ricavate da un'omelia attribuita allo stesso Gerolamo.


9. ff. 178-179v - Coniunctio corporum sanctorum Stephani et Laurentii mart.
tit. De translatione vel coniunctione sanctorum Stephani et Laurentii
inc. Coniunctio corporum sanctorum martyrum Stephani et Laurentii facta est Rome sub Theodosio iuniore. Nam cum Cirdoxia filia - expl. hec autem commemoratio facta est nonis maii
Laurentius diaconus, Romae martyr
Stephanus diac. protomart.: Translatio
data liturgica 7 maggio (non indicata)
note Testo non identificato, anche se simile alle narrazioni di Jacopo da Varazze e Bartolomeo da Trento. Occupa le prime tre lectiones del ciclo, mentre altre sei sono tratte da un sermone attribuito ad Ambrogio.


10. ff. 179v-182 - Passio sancti Crescii in Tuscia mart. (= BHL 1987)
tit. In sancti Crisci martyris
inc. Temporibus Decii imperatoris cum sevissima persecutio contra Christi famulos - expl. passus est autem beatus Cerbonius cum sociis suis in loco qui dicitur Colle VIIII° kal. novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo pro cuius amore terrena despicientes celestia suscipere meruerunt
Crescius (al. Criscus) et soc. in Tuscia martyres fl. saec. III: Passio
data liturgica 24 ottobre (non indicata)


11. ff. 182-183 - Vita sancti Marci papae
inc. Marcus natione Romanus patre Prisco magni Constantini temporibus floruit - expl. in honorem sanctorum martyrum Vitalis et Agricole in ligucoserimolo composuit
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)
note Un diverso scriba sfrutta la fine del fascicolo rimasta libera per aggiungere quest'ultimo gruppo di sei lectiones (resta bianco il f. 183v); sono lasciati gli spazi per il titolo e la numerazione delle lezioni, ma tali rubriche non vennero realizzate. Si può osservare, a possibile spiegazione di questa iniziativa, che papa Marco era particolarmente venerato in S. Lorenzo, dove si conservavano le sue reliquie. Il testo non pare identificabile con quelli repertoriati.

U.C. III, ff. 184-197; sec. XIV ex.
III. ff. 184-197v
Segmento di lezionario
suddivisione lectiones Di nuovo, si tratta di testi già predisposti come lectiones.


1. ff. 184-185v
tit. Nove lectiones infra octavam omnium sanctorum (da un testo anepigrafo e un'omelia attribuita ad Agostino)


2. ff. 185v-197
tit. Cicli di nove lectiones per i giorni dal terzo all'ottavo
note Ogni giorno è composto da otto lezioni tratte da un sermone e una omiletica, ad eccezione dell'ultimo che si arresta con l'ottava.


3. f. 197v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 119 (Bartolomeo)
tit. In translatione sancti Bartholomei apostoli
inc. Anno autem Domini 331° Saraceni Siciliam invadentes - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit
Bartholomaeus apostolus
note Il testo (tratto dai periodi 89-98 del capitolo: cfr. edizione Maggioni, p. 835) non presenta la consueta suddivisione, ma si apre con la rubrica lectio I e reca al suo interno due segni di paragrafo (C) che indicano probabilmente altre due lectiones.

bibliografia San Lorenzo: i documenti e i tesori nascosti, 27; Bandini, Catalogus, I, 615



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 25 sin. 4

Liber dictaminis, glosse bibliche e relativi strumenti lessicografici e leggendario abbreviato di autore francescano
prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Illuminato di Caponsacci OFM
Codice composto da più sezioni, simili tra loro per rigatura, stile decorativo delle iniziali, segnalazione dei paragrafi con simboli in rosso e blu alternati (questo a partire dalla seconda): è possibile che tutte o buona parte siano originarie dello stesso scrittorio, ma è difficile dire se siano state concepite dall'inizio in un progetto complessivo. La tabula sul verso del foglio di guardia membranaceo registra solo il Liber dictaminis e le glosse. Al f. 283v si legge: Iste liber spectat ad conventum Fratrum Minorum Flor. deputatus ad usum fratri Illuminato de Caponsaccis eiusdem ordinis. Si seguirà qui la foliazione più recente, che conta anche la guardia.

U.C. I, ff. 1-33; sec. XIII ex.
I. ff. 1-33v
Liber dictaminis anonimo

U.C. II, ff. 34-101v; sec. XIII ex.
II. ff. 34-43
Lessico di vocaboli biblici
note La sezione aveva una precedente foliazione da 1, dunque è certo che in origine costituisse un codice a sé stante rispetto alla precedente. Il f. 43v resta vuoto; è possibile che il nuovo fascicolo costituisca a sua volta una diversa unità codicologica.

III. ff. 44-101v
Iohannes Aegidii Zamorensis, Tractatus de accentu sive prosodia

U.C. III, ff. 102-109; sec. XIII ex.
IV. ff. 102-109
Glosse sull'Antico Testamento
note Quaderno isolato, con l'ultima pagina vuota.

U.C. IV, ff. 110-181; sec. XIII ex.
V. ff. 110-178v
Glosse sull'Antico Testamento

U.C. IV, ff. 110-181; sec. XIII ex.
VI. ff. 178v-180v
Trattatello sui titoli dei libri biblici
note Rimane vuoto il f. 181r-v.

U.C. V, ff. 182-263; sec. XIII ex.
VII. ff. 182-187v
Trattatello sulle lettere e i vocaboli ebraici e greci

VIII. ff. 188-213v
Glosse bibliche

IX. ff. 214-262v
Glosse bibliche
note Rimane vuoto il f. 263r-v.

U.C. VI, ff. 264-283; sec. XIII ex.
X. ff. 264-283
Leggendario abbreviato di autore francescano
ordinamento Per circulum anni . Il leggendario segue il normale ordine liturgico dal 30 novembre al 25 novembre. Si aggiungono però papa Milziade, venerato il 10 dicembre, e S. Matteo, celebrato il 21 settembre.
segni d'uso Un'ulteriore mano appone alla tabula i numeri di pagina e d'ordine delle vite e aggiunge rimandi interni tra i testi e rinvii alla bibliografia relativa ad ogni leggenda (sermoni, libelli o altre fonti che l'autore stesso cita). Questo glossatore corregge inoltre errori e lacune del copista, che non coincide dunque verosimilmente con l'autore del leggendario.
prol., epilogo , tabula
prol. inc. Utilitatem comparis praedilecti confratris B. mihi caritatis vinculo spiritualiter copulati - expl. rubricae legendarum hic positarum inferius subscribuntur
epil. inc. Quia vere sanctos nostros frequenter legimus a penis operantibus per martirium intactos - expl. prima tamen ratio videtur melior
struttura Una tabula su due colonne dopo il prologo elenca i santi trattati. Come promesso nel prologo stesso, ogni testo è corredato da una titolatura originale (cui nella copia si aggiunge un titolo marginale di altra mano), formulata In festo o In legenda più il nome del santo e in genere seguita da dicitur per introdurre la narrazione.
note Nel prologo programmatico l'autore spiega di aver composto l'opuscolo ad uso del confratello B. e si affida a Maria, a S. Francesco e a S. Cecilia; così descrive e definisce il suo progetto: Quod quia legendas sanctorum nostri ordinis difficiles elucidat et luculentius clarificat volo censeri lucidarium legendarum, anche se di fatto il riferimento al suo ordine, da intendersi come quello Francescano, non trova rispondenza nella scelta dei contenuti. I testi, piuttosto brevi, raccolgono i principali dati biografici di ogni santo, con spiegazioni di usi e terminologia, osservazioni dottrinali, rimandi al materiale agiografico e liturgico relativo. L'ultimo capo della raccolta costituisce una sorta di epilogo, una riflessione conclusiva sulle varie forme di invulnerabilità concesse ai martiri da Dio. Non si riferiscono qui gli estremi delle singole leggende abbreviate, ma solo le titolature (quando assenti, si indicherà comunque il santo protagonista).


1. f. 264r-v
tit. Andrea ap. [senza titolo]
Andreas apostolus
data liturgica 30 novembre


2. ff. 264v-265
tit. In legenda sancti Nicholai
Nicolaus Myrensis episcopus
data liturgica 6 dicembre (non indicata)


3. f. 265
tit. In legenda beati Ambrosii
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397
data liturgica 7 dicembre (non indicata)


4. f. 265
tit. In legenda sancte Lucie
Lucia virgo Syracusis mart.
data liturgica 13 dicembre (non indicata)


5. f. 265r-v
tit. In legenda sancti Thome
Thomas apostolus
data liturgica 21 dicembre (non indicata)


6. ff. 265v-266
tit. In festo beati Stephani
Stephanus diac. protomart.
data liturgica 26 dicembre (non indicata)


7. f. 266
tit. In legenda beati Iohannis evangeliste
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 27 dicembre (non indicata)


8. f. 266
tit. In omelia Innocentium
Innocentes martyres
data liturgica 28 dicembre (non indicata)


9. f. 266r-v
tit. In festo sancti Thome martyris
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus
data liturgica 29 dicembre (non indicata)


10. f. 266v
tit. In legenda sancti Silvestri
Silvester I papa
data liturgica 31 dicembre (non indicata)


11. f. 266v
tit. In legenda sancti Felicis in Pincis
Felix Romanus presbyter saec. III
data liturgica 14 gennaio (non indicata)


12. ff. 266v-267
tit. In legenda beati Marcelli pape et martiris
Marcellus papa et soc. mart.
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


13. f. 267r-v
tit. In legenda sancte Agnetis
Agnes Romae virgo martyr saec. III
data liturgica 21 gennaio (non indicata)


14. ff. 267v-268v
tit. In legenda sanctorum martirum Vincentii et Anastasii
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres
Vincentius Caesaraugustanus diaconus, Valentiae martyr
data liturgica 22 gennaio (non indicata)


15. f. 268v
tit. In legenda sancte Emerentiane
Emerentiana Romae virgo mart. saec. III
data liturgica 23 gennaio (non indicata)


16. ff. 268v-269
tit. In legenda sancte Agathe
Agatha Catanae virgo mart.
data liturgica 5 febbraio (non indicata)


17. f. 269
tit. In legenda sanctorum XL martirum
Sebasteni martyres XL
data liturgica 10 marzo (non indicata)


18. f. 269
tit. In legenda sancti Aniceti
Anicetus papa
data liturgica 17 aprile (non indicata)


19. f. 269
tit. In legenda sanctorum Sotheri et Gaie
Soter papa
data liturgica 22 aprile (non indicata)


20. f. 269r-v
tit. In legenda sanctorum apostolorum Philippi et Iacobi
Iacobus Minor apostolus
Philippus apostolus
data liturgica 1 maggio (non indicata)


21. f. 269v
tit. In legenda inventionis sancte Crucis
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 3 maggio (non indicata)


22. f. 269v
tit. In festo sancti Iohannis ante Portam Latinam
Iohannes apostolus sec. I
data liturgica 6 maggio (non indicata)


23. ff. 269v-270
tit. In legenda sancti Bonifatii martiris
Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV
data liturgica 14 maggio (non indicata)


24. f. 270
tit. In legenda sancti Iohannis Tusci pape et martiris
Iohannes I papa
data liturgica 27 maggio (non indicata)


25. f. 270
tit. In legenda sancte Petronille
Petronilla Romana virgo
data liturgica 30 maggio (non indicata)


26. f. 270
tit. In legenda sanctorum martirum Viti et Modesti atque Crescentie
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.
data liturgica 15 giugno (non indicata)


27. f. 270r-v
tit. In legenda beati Silverii pape et martiris
Silverius papa
data liturgica 20 giugno (non indicata)


28. f. 270v
tit. In legenda sanctorum martirum Gervasii et Prothasii
Gervasius et Protasius Mediolani mart.
data liturgica 19 giugno (non indicata)


29. ff. 270v-271
tit. In legenda sancti Leonis pape
Leo II papa
data liturgica 28 giugno (non indicata)


30. f. 271
tit. In legenda sanctorum martirum Processi et Marciani
Processus et Martinianus Romae mart.
data liturgica 2 luglio (non indicata)


31. f. 271
tit. In legenda sancti Alexii
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V
data liturgica 17 luglio (non indicata)


32. f. 271
tit. In legenda sanctorum martirum Sinforose cum VII filiis suis
Symphorosa et septem filii Tibure mart.
data liturgica 18 luglio (non indicata)


33. f. 271r-v
tit. In legenda sanctorum martirum Nazarii et Celsi, Victoris et Innocentii
Nazarius et Celsus Mediolani mart.
Victor et soc. Emeritenses martyres
data liturgica 28 luglio (non indicata)


34. f. 271v
tit. In legenda sanctorum martirum Felicis, Simplicii, Faustini et Beatricis
Felix II papa m. 22-11-365
Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart.
data liturgica 29 luglio (non indicata)


35. f. 271v
tit. In legenda sanctorum martirum Abdon et Senen
Abdon et Sennen Romae mart.
data liturgica 30 luglio (non indicata)


36. f. 271v
tit. In legenda sancti Petri ad vincula
Petrus apostolus
data liturgica 1 agosto (non indicata)


37. ff. 271v-272
tit. In legenda sanctorum martirum Cyriaci, Largi et Smaragdi
Cyriacus, Largus et Smaragdus Romae martyres
data liturgica 8 agosto (non indicata)


38. f. 272
tit. In legenda sanctorum martirum Tyburtii et Susanne
Susanna v. Romae mart.
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.
data liturgica 11 agosto (non indicata)


39. f. 272
tit. In legenda sanctorum martirum Ypoliti et sociorum eius
Hippolytus Romanus presb.
data liturgica 13 agosto (non indicata)


40. f. 272
tit. In legenda exaltationis sancte Crucis
Iesus Christus (ss. crucis)
data liturgica 14 settembre (non indicata)


41. f. 272r-v
tit. In legenda sanctorum martirum Cornelii et Cypriani
Cornelius papa mart.
Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258
data liturgica 14 settembre (non indicata)
note Unico fra i testi della raccolta, non è registrato nella tabula iniziale.


42. f. 272v
tit. In legenda sanctorum martirum Mauricii et sociorum eius
Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres
data liturgica 22 settembre (non indicata)


43. f. 272v
tit. In dedicatione sancti Michaelis in monte Gargano
Michael archangelus
data liturgica 29 settembre (non indicata)


44. ff. 272v-273v
tit. In legenda sancti Ieronimi
Hieronymus Stridonius
data liturgica 30 settembre (non indicata)


45. f. 273v
tit. In legenda sancti Remigii
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532
data liturgica 1 ottobre (non indicata)


46. ff. 273v-274
tit. In legenda sancti Marchi pape et martiris
Marcus papa
data liturgica 7 ottobre (non indicata)


47. f. 274
tit. In legenda sancti Calixti
Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222
data liturgica 14 ottobre (non indicata)


48. f. 274r-v
tit. Luca ev. [senza titolo]
Lucas evangelista
data liturgica 18 ottobre
note Privo di titolatura.


49. f. 274v
tit. Pretestato [senza titolo]


50. ff. 274v-275
tit. In festo sancti Ylarionis
Hilarion in Palaestina abb.
data liturgica 21 ottobre (non indicata)


51. ff. 275-277
tit. In legenda sanctorum martirum Crisanti et Darie
Chrysanthus et Daria Romae mart.
data liturgica 25 ottobre (non indicata)


52. f. 277
tit. In legenda sanctorum apostolorum Symonis et Iude
Simon et Iudas (Thaddaeus) ap.
data liturgica 28 ottobre (non indicata)


53. f. 277v
tit. In legenda sanctorum martirum Vitalis et Agricole
Vitalis et Agricola Bononiae mart.
data liturgica 4 novembre (non indicata)


54. f. 277v
tit. In legenda sanctorum IIIIor coronatorum
Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart.
data liturgica 8 novembre (non indicata)


55. ff. 277v-279
tit. In legenda sancti Martini
Martinus Turonensis episcopus
data liturgica 11 novembre (non indicata)


56. f. 279r-v
tit. Menna [senza titolo]
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr
data liturgica 11 novembre (non indicata)


57. ff. 279v-280
tit. In legenda sancti Martini pape et martiris
Martinus I papa m. 655
data liturgica 12 novembre (non indicata)


58. f. 280
tit. Cecilia [senza titolo]
Caecilia Romae virgo martyr
data liturgica 22 novembre (non indicata)


59. ff. 280-281v
tit. In legenda sancte Katerine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
data liturgica 25 novembre (non indicata)


60. ff. 281v-282
tit. In legenda sancti Melchiadis pape et martiris
Miltiades papa
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


61. ff. 282-283
tit. Matteo ap. [senza titolo]
Matthaeus apostolus
data liturgica 21 settembre (non indicata)

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 181-4; Pfändtner, Die Psalterillustration, 1



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 27.1

Leggendario - lezionario per il monastero e la basilica di San Lorenzo di Firenze, composto di cinque sezioni assemblate
orig. Firenze, S. Lorenzo, basilica
L'ex libris ritagliato e incollato ora sul contropiatto recita: Hic sacratissimus liber est monasterii et ecclesie sancti Laurentii de Florentia. La composizione del santorale della seconda e della quarta sezione del codice, come la presenza del papa Marco nella terza, denuncia chiaramente l'origine locale delle sezioni assemblate.

I. ff. 189
Leggendario misto
ordinamento Misto
segni d'uso L'usura degli angoli denota un uso intenso del manoscritto.
tabula
note Il contenuto del composito viene indicizzato a posteriori a destra della tabula originaria della prima unità (vedi nota al testo n° 1), comprendendo i testi fino a Eugenio; prima dunque dell'accorpamento dell'ultima unità codicologica più recente. Nell'indice sono riportati anche santi interni ai Dialogi, ossia tutti quelli segnalati a margine e legati a lectiones (ed è forse la stessa mano a compiere quell'operazione sul testo e a stilare tale elenco).


U.C. I, ff. 1-38
1. ff. 1-4v - Hieronymus Stridonius, Vita sancti Pauli, con prefazione dei Verba seniorum (= BHL 6525 [praef.] - 6596)
prol., tabula
tit. Vita sanctorum patrum
praef. inc. Vere mundum quis dubitet melius stare sanctorum horum - expl. ut legentibus posteris conferrent veritatis doctrinam et exempla salutis
prol. inc. Inter multos sepe dubitatum est a quo potissimum monachorum heremus habitari cepta sit - expl. nulli homini compertum habetur
inc. Sub Decio et Valeriano persecutoribus - expl. multo magis eligeret tunicam Pauli cum meritis eius quam regum purpuras cum gemmis suis
Paulus Thebaeus primus erem.: Vita
data liturgica 7 gennaio (non indicata)
note Dopo la prefazione generale (tratta dai Verba seniorum, com'è frequente in queste raccolte di vite dei Padri) e la prima titolatura, il copista riporta in effetti l'indice delle Vitae Patrum (nell'ordine: Paolo, Antonio, Ilarione, Malco e i personaggi dell'Historia monachorum Giovanni, Apollonio, Ammone, Coprete, Siro, Eleno, Elia, Eulogio, Apelle, Panufzio, Isidoro, Serapione, Apollonio, Dioscoro, i monaci di Nitria, Ammone, Paolo Semplice, Piammone, Giovanni, Or, Ammone, Beno, Teone, i monaci di Ossirinco). In realtà però non sarà questo il contenuto del codice, salvo che per le prime due voci: è possibile o che si sia riprodotto l'indice del modello usato per esse, benché inappropriato al nuovo prodotto, o che il progetto agiografico sia cambiato, come suggerirebbe l'introduzione di Mauro in terza sede. Pare inoltre che l'esecuzione di questa prima unità sia stata interrotta (buona parte del f. 38v, ultima pagina della vita di Mauro, resta infatti inutilizzata), anche a prescindere dal riuso di questa unità codicologica per assemblare il leggendario composito. Questa prima vita si presenta anepigrafa, e con prologo indistinto dal testo.


2. ff. 4v-25v - Evagrius Antiochenus, Vita Antonii abbatis in Thebaide [opus Athanasii Alexandrini ep.; translatio ex graeco] (= BHL 609)
prol., epilogo , ep.ded.
tit. Vita sancti Antonii monachi
ep. ded. inc. Presbyter Evagrius karissimo filio in Domino salutem - expl. alii sillabas aucupentur et litteras, tu quere sententiam
prol. inc. Optimum, fratres, iniistis certamen - expl. non potest dignum esse miraculo pro tanti nominis viro
inc. Igitur Antonius nobilibus religiosisque parentibus Aegypto oriundus fuit - expl. per vestimentum recordatur imaginem sanctitatis
epil. inc. Hic Antonio vite terminus fuit - expl. deceptores scilicet hominum et totius corruptionis artifices
Antonius in Thebaide abbas n. 250 ca., m. 17-1-356: Vita
data liturgica 17 gennaio (non indicata)
note Come in molte altre copie qui censite, l'epistola e il prologo sono accorpati e l'epilogo non è distinto dal testo.


3. ff. 25v-38v - Odo Glannafoliensis abbas fl. 862-869, Vita sancti Mauri Adelmodo Cenomanensi dicata (= BHL 5773)
tit. Vita sancti Mauri abbatis
inc. Beatissimus igitur Maurus clarissimo senatorum genere patre Equitio - expl. qui simul fiunt anni septuaginta duo et dies duodecim. Per omnia benedictus Dominus in saecula saeculorum
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita
data liturgica 15 gennaio


U.C. II, ff. 39-120
4. ff. 39-43v - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo, Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.
tit. De ycona Domini hic tractatur
preamb. inc. Apud Cesaream Cappadocie urbem maximan convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. hoc ordine aggressus est intimare
prol. inc. Dilectissimi cuncti sancte ecclesie filii - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius
inc. Quedam civitas est in Syrie partibus infra terminos Tyri et Sydonis posita Berintus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
data liturgica 9 novembre (non indicata)
note Dopo il preambolo, è vergata una titolatura più analitica: Libellus Athanasii patriarchi Alexandrine urbis de passione Domini salvatoris imaginis qualiter crucifixa est in partes Syrie in quadam urbe que Berintus dicitur temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius. Come sempre nelle copie qui censite, la parte finale presenta differenze rispetto agli estremi della BHL: Hec ergo sciens, amantissimi fratres, festinavi scripture tradere et vobis declarare... agite gratias eo quod fidei sue et scientie nos dignos fecit, con l'aggiunta di un intero segmento, dall'inizio: Finitis his sermonibus a Petro Nicomedie episcopus de sancti Athanasii libello sancta et magna synodus in Dei proruens laudes ait..., fino all'explicit riportato.


5. ff. 43v-46v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.
tit. Vita sancti Cerbonii episcopi et confessoris
prol. inc. In divinis historiis sanctorum sacra gesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt
inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam que est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Cerbonius Populonii ep.: Vita
data liturgica 10 ottobre (non indicata)


6. ff. 46v-53 - Vita sancti Donati Faesulani ep. (= BHL 2305 [inc. beta])
prol.
tit. Vita sancti Donati Scotti Fesulani episcopi
prol. inc. Sanctus et sollemnis, carissimi fratres, adest dies omni laude extollendus - expl. quos benedictionibus exaltavit
inc. Iste nempe, fratres mei, iste est beatus ille - expl. tua saltem sancta suffragia inter supplicia sentiamus solatia prestante Domino nostro Iesu Christo qui regnat in Trinitate cui omnia donata sunt a Patre in Spiritus Sancti unitate in saecula saeculorum
Donatus Faesulanus ep.: Sermo
data liturgica 22 ottobre (non indicata)
note Il prologo non è distinto dal testo.


7. ff. 53-57v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Natale sancti Romuli martyris
inc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radices montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio (non indicata)


8. ff. 57v-60v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL S 2761 d)
tit. Natale sancti Eustasii martyris
inc. In diebus Traiani imperatoris crescebat idolorum sevitia ipso exhibente - expl. ut de ipsorum intercessionibus in hoc mundo et in perpetuo gaudeamus, per Dominum nostrum cui est honor et potestas, virtus, magnificentia, imperium in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 20 maggio (non indicata)


9. ff. 60v-117v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604, Dialogorum libri IV (= BHL 6542)
tit. Liber dialogorum secundus - Libri dialogi sancti Gregorii pape urbis Rome
inc. Fuit vir vite venerabilis gratia Benedictus et nomine - expl. si aliud exordium sumamus
Benedictus Casinensis abbas m. 543
Bonifatius Ferentinus episcopus saec. VI
Constantius Anconae conf.
Constantius Aquinensis episcopus saec. VI
Datius Mediolanensis ep.
Eleutherius Spoletanus abbas m. 560
Equitius in ltalia abbas n. 480/490, m. ante 571
Eutychius et Florentius apud Nursiam monachi m. ca. 550 e 547
Fortunatus Tudertinus episcopus
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588
Galla Romae vidua monialis
Herculanus (Herculianus) Perusinus episcopus et martyr
Hermenegildus rex, in Hispania martyr
Honoratus Fundanus abb.
Isaac Spoletanus abb.
Marcellinus Anconitanus ep.
Martinus in Montemarsico eremita m. ca. 580
Mennas in Samnio erem.
Nonnosus in Monte Soractis conf.: Miracula
note L'opera è copiata trasponendo il primo libro in ultima sede (fin dall'origine: non si tratta di un incidente di rilegatura): esso ha inizio al f. 107, dove si trova la titolatura complessiva e la tabula integrale. Dal f. 65 cambia il copista (che oltre a ridurre il modulo amplia lo specchio scrittorio). Molti capitoli sono suddivisi in lezioni - tre, sei o nove - e segnalati nei margini da una diversa mano (II 37-38, Scolastica; II 39-40, Patrizio; III 1-2, Paolino; III 8, Costanzo; III 9-10, Frediano; III 11-12, Cerbonio; III 13, Ercolano; III 14, Isacco; III 15, Florenzio e Eutizio; III 16, Martino). Cfr. anche, per i singoli santi, BHL 1102, 1394, 1933, 1934, 2101, 2454, 2577, 2791, 3088, 3173, 3234, 3822, 3850, 3980, 4475, 5224, 5601, 5925, 6247.


10. ff. 117v-120v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum undecim milia virginum
item I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum
item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te
item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre
note Le righe finali della pagina, che conclude il fascicolo, restano vuote.


U.C. III, ff. 121-137
11. ff. 121-123v - Passio sanctorum Ciryci et Iulittae Tarsi mart. (= BHL S 1808 d)
tit. Passio sanctorum Quirici et Iulittae
inc. In tempore illo agente preside Alexandro in civitate Yconia - expl. passus est autem beatus Quiricus una cum matre sua Iulitta in Antiochia in Tharso Cilicie sub Alexandro preside, regnante Domino nostro Iesu Christo cuius est honor et gloria in saecula saeculorum
Cirycus (Quiricus) et Iulitta Tarsi mart.: Passio
data liturgica 15 luglio (non indicata)
note Si propone questa data per analogia con la maggior parte degli altri codici censiti, che la adottano in luogo del 16 giugno.


12. ff. 123v-130 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL S 5306 b)
prol.
tit. Passio sancte Margarite virginis et martyris
prol. inc. Quia auxiliante atque largiente Domino ad hanc festivitatem - expl. ad passionem ipsius ordinem conscribendi mentis gressus ponamus
inc. Quodam vero tempore postquam Christus pro redemptione humani generis ex mortuis resurrexit - expl. sub die XX mensis iulii, idest XIII kalendarum augustarum, indictione XIII, feliciter regnante piissimo Domino nostro Iesu Christo qui glorificat sanctos suos qui regnat in Trinitate perfecta et nunc et per cuncta saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio (non indicata)
note Il titolo è integrato nello spazio rimasto vuoto dalla stessa mano che altrove segna le lectiones (dunque dopo l'assemblamento del leggendario). Prologo indistinto dal testo.


13. ff. 130-137v - Vita sancti Marci papae (= BHL 5293)
prol., notitia , carmen
tit. Vita sancti Marci pape
prol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga, sed brachiloga ratione describam
inc. Marcus igitur stemmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. idemque quoque cilicium in altare prefati Marci pontificis hactenus cernitur, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
inc. Hunc famuli Marcum laudemus carmine sancto / qui quantum decuit moribus emicuit - expl. gloria sit Domino mortis qui vincla resolvit / ac Patri summo Spirituique pio
Marcus papa: Vita
data liturgica 7 ottobre
note Al termine della vita, sfruttando lo spazio rimasto vuoto al f. 137v, una diversa mano aggiunge la nota relativa alla basilica di S. Lorenzo: Florentie in basilica Ambrosiana condidit beatus Ambrosius corpus beati Marci pape sub altariolo quod ipsemet consecravit in honore sanctorum martirum Vitalis et Agricole in parte orientis. Corpus dico repositum in capsula lignea quod corpus magno labore magnisque precibus a summo Romano pontifice acquisivit. Segue quindi il carme in distici elegiaci, non registrato in BHL né nei repertori specifici. Il testo è inoltre scandito in nove lectiones da una mano differente dalla precedente, che per completare l'ultima rimanda anche alla leggenda di Concordia alla fine del leggendario, con un segno identificativo: leggenda qui non conservata, che forse faceva parte del manoscritto originario da cui è estratta quest'unità codicologica.


U.C. IV, ff. 138-143
14. ff. 138-141 - Simplicianus Mediolanensis episcopus pseudo, Vita Zenobii (= BHL 9015)
prol.
tit. Vita sancti Zenobii confessoris
prol. inc. Rome namque positi novum opus me facere cogis - expl. pauca ad memoriam revocemus
inc. Igitur Zenobius ut erat ex nobili Florentinorum progenie natus - expl. qui tam mira, tam preclara per servum suum Zenobium quotidie operatur
Zenobius Florentinus ep.: Vita
data liturgica 25 maggio (non indicata)


15. ff. 141-143 - Vita sancti Eugenii Florentini diac. (= BHL 2682)
tit. Vita sancti Eugenii archidiaconi et confessoris
inc. Temporibus summi patris nostri Ambrosii erat in partibus Tuscie quidam Clarus nomine - expl. sed super candelabrum posita lucerent, ad laudem et gloriam atque honorem Domini nostri Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eugenius Florentinus diaconus saec. V: Vita
data liturgica 17 novembre (non indicata)
note Il copista anticipa l'incipit, poi lo ripete e prosegue dopo la titolatura. Il prologo non è distinto dalla narrazione. Al termine del testo e arrivando a occupare le prime righe del f. 143v (per il resto vuoto) la stessa mano già intervenuta su Marco riscrive esattamente la stessa notizia del f. 137v cui aggiunge di seguito un'altra informazione riguardante la basilica: In eadem basilica iacet Pansophus Pansophie filius in ingressu ecclesie contra meridiem, quem beatus Ambrosius ibidem me adstante a mortuis suscitavit, ad cuius caput repositus fuit libellus quem illi pater Ambrosius conscripsit docens quomodo vivere debuisset. Sepulta est ibi cum fiio mater eiusdem Pansophii que mulier casta et sancta fuit. Deo gratias. Amen.


U.C. V, ff. 144-189
16. ff. 144-148v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, 168 (Caterina) (= BHL 1667)
inc. Catharina Costi regis filia omnibus liberalibus studiis erudita fuit - expl. in historia de inventione Crucis habetur
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Vita
data liturgica 25 novembre (non indicata)
note La copia si arresta al periodo 137 (p. 1212) dell'edizione Maggioni.


17. ff. 148v-151 - Narratio de vita Thomae Becket Cantuariensis archiep. (= BHL S 8203 d)
tit. In sancti Thome episcopi et martyris
inc. Thomas Cantuariensis dum in curia regis Anglie consisteret - expl. alii amentes effecti miserabiliter interirent
Thomas Becket, Cantuariensis archiepiscopus
data liturgica 29 dicembre (non indicata)
note Come nel caso di Margherita la titolatura è integrata dall'artefice delle lezioni (nove). La narrazione si interrompe in un punto differente da quello riportato in BHL sotto la voce indicata.


18. ff. 151v-167 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, 164 (Elisabetta) (= BHL 2506)
inc. Elisabeth illustris regis Hungarie filia - expl. et gratias agentis letus ad propria remeavit
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
data liturgica 19 novembre (non indicata)


19. ff. 167-180v - Passio sancti Thomae ap. (= BHL 8138)
inc. Cum apostolus Thomas, qui et Didimus, esset apud Cesaream apparuit ei Dominus Iesus Christus - expl. Martyrizatus est autem beatus Thomas apostolus in India provincia duodecima kalendas ianuarias, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Thomas apostolus: Passio
data liturgica 21 dicembre (non indicata)
note Dal f. 173 al f. 181 il lembo superiore delle pagine è strappato, in misura ora più ora meno sensibile.


20. ff. 180v-184 - Vita sancti Barnabae ap. (= BHL 984)
prol.
prol. inc. Barnabas hebraice latine interpretatur filius prophete vel filius consolationis - expl. cuius nativitas celebratur tertio idus iunii
inc. Iohannes igitur qui et Marcus famulus Domini nostri Iesu Christi - expl. cum ympnis et laudibus mirifice collocatum est ad honorem Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Barnabas apostolus: Vita
data liturgica 11 giugno (non indicata)


21. ff. 184-186v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL S 5403 b)
tit. In sancte Marie ad Nives
inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. ut nullus ambigere possit inmensa nobis celitus divina beneficia provenisse
Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.): Dedicatio
data liturgica 5 agosto (non indicata)


22. ff. 186v-189v
tit. Un'omelia attribuita a Beda e due sermoni attribuiti ad Agostino
note L'ultimo testo rimane mutilo per la perdita dell'ultimo foglio del quinione che conclude questa unità.

bibliografia Diventare Santo, 212; San Lorenzo: i documenti e i tesori nascosti, 26-7; Bandini, Catalogus, I, 779-84; Berg, Studies, 244



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 27 dext. 11

Dossier su S. Umiliana de' Cerchi e S. Giovanni d'Alvernia, cui è assemblata una seconda unità con testi agiografici in volgare
prov. Firenze, S. Croce, convento OFM

U.C. I, ff. 1-46; sec. XIV
I. ff. 1-19 - Vitus Cortonensis n. 1187 ca., m. 12-6-1247, Legenda beatae Humilianae de Circulis (= BHL 4041)
Legenda beate Humiliane de domo Circulorum quam legendam frater Vitus de Cortonio ditavit qui fuit receptus a beato Francisco et fuit minister in provincia Romanie
ordinamento Misto
segni d'uso Un'altra mano appone alcuni segni di nota.
prol., oratio
prol. inc. Isti sunt testes vite beate Humiliane: Frater Michael natione Florentinus - expl. et domina Scotta cognata sua uxor Raci eiusdem populi
inc. Domina quedam Humiliana nomine filia Uliverii de Circulis - expl. ne det dubia pro certis sententia transmutata
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Vita
note Segue una breve orazione. Il testo è accompagnato da titolini marginali del rubricatore stesso, coincidenti con le voci della tabula capitulorum che conclude il trittico su Umiliana; lo stesso trattamento doveva essere previsto per gli altri due testi del dossier, poiché la tabula prosegue anche per essi nella sua suddivisione analitica in capitoli, ma i titolini marginali relativi non furono realizzati.

II. ff. 19v-21v - Hippolytus Florentinus frater saec. XIV, Apparitiones beatae Humilianae de Circulis post mortem (= BHL 4042)
Item de apparitionibus eius post mortem
inc. Quidam frater minor, vocabulo Bonamicus - expl. et fratris Angeli sacerdotis de Podiobonizi eiusdem ordinis in mense aprilis anno Domini 1249
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Apparitio

III. ff. 22-30 - Hippolytus Florentinus frater saec. XIV, Miracula beatae Humilianae de Circulis (= BHL 4043)
Hec sunt miracula que Deus operatus est per beatam Humilianam preter ea que sunt superius posita in legenda et apparitionibus post mortem
ordinamento Misto
prol., oratio, notitia , tabula
prol. inc. Ad honorem Dei et beate virginis Marie et beate Humiliane - expl. sub anno MCCXLVIIII existente domino Innocentio papa IIII
not. inc. Beata Humiliana de populo sancti Martini de civitate Florentia obiit anno Domini 1246 in mense madii in die sancte Potentiane in die sabbati XIIII kal. iunii
inc. Domina Beatrix de Populo sancti Miniati in Monte de Florentia - expl. in presentia fratris Vigoris supradicti et fratris Ypoliti predicti anno Domini 1247
oratio I inc. Ave lux meridiana - expl. ut digni efficiamur promissionibus Christi
oratio II inc. Omnipotens sempiterne Deus - expl. cum ipsa facias perhenniter contemplari
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Miracula
note La notitia sulla santa è copiata dopo il prologo e prima della titolatura, nella stessa forma di rubrica. Il f. 30v resta vuoto; al f. 31r-v si trova la tabula dei tre testi e dei rispettivi capitoli, con rimando ai numeri di colonna.

IV. ff. 32-42 - Vita sancti Iohannis Firmani seu de Alverna (= BHL 4393)
Prologus in vita beati Iohannis de Alvernia - Vita beati Iohannis de monte Alverne
ordinamento Misto
prol.
prol. inc. In sacro loco qui dicitur mons Alverne - expl. et alia addere secundum quod eis videbitur convenire
inc. Vir iste sanctissimus cum adhuc esset puerulus - expl. omni miraculo sensibili fuisse maiorem
tit. finale Explicit legenda beati Iohannis de Alvernia
Iohannes Firmanus seu de Alverna: Vita
note Anche questo testo è corredato da titolini in rosso a margine.

V. ff. 42-43 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 164 (Elisabetta) (= BHL 2506)
Legenda sancte Helisabet
ordinamento Misto
inc. Elisabeth illustris regis Hungariae filia genere nobilis - expl. tantam eius inobedientiam relaxare noluit donec usque ad camisiam
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita + miracula
note Estratto parziale, privo della parte iniziale sul nome e interrotto all'interno del periodo 61 (p. 1160 dell'edizione Maggioni); restano vuoti i ff. 43v-46v che concludono il quinione (al quale manca inoltre il foglio finale).

U.C. II, ff. 48-52; sec. XIV
VI. ff. 48-49 - Ambrosius Mediolanensis episcopus, De virginibus, estratto (volgare)
ordinamento Misto
inc. Secondo che dice santo Ambrosio e scrisse de le virgine - expl. e furono martiri per lo nome di Cristo
tit. finale Explicit legenda cuiusdam virginis de Antiochia quam descripsit beatus Ambrosius in libro virginum
Antiochena quaedam v. et mart.

VII. ff. 49-50 (volgare)
Leggenda di S. Caterina
ordinamento Misto
inc. Santa Caterina vergine bellissima figliuola unica del re Costo infedele - expl. secondo che se contiene nella sua legenda
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
note Un foglio, l'attuale 47r-v, è rilegato fuori posto: va collocato dopo il 49v.

VIII. ff. 50-52v (volgare)
Leggenda di S. Felicita
notitia
inc. Nel tempo dantonio [corr. antonino] imperatore lo quale fue grandissimo perseguitatore de cristiani - expl. beata in paradiso, al quale ci perduca Christus filius Dei qui est benedictus et laudabilis in saecula saeculorum
not. inc. De istis septem fratribus agitur festum in ecclesia VI idus iulii
Felicitas cum septem filiis Romae mart.

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 690-2



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pl. 35 sin. 9

Leggendario abbreviato, forse da attribuirsi a Jacopo da Tresanti, con diversi complementi
orig. Firenze; prov. Firenze, S. Croce, convento OFM; Guido de Leonardis frate OFM; Tedaldo della Casa da Pulicciano frate OFM
Il codice è il risultato dell'unione di nove diverse sezioni, avvenuta almeno in parte prima che esso giungesse in possesso di Tedaldo della Casa: oltre a un indice più recente e sommario dell'intero contenuto, stilato sul secondo foglio di guardia dopo l'ex libris Iste liber est conventus sancte Crucis de Florentia Ordinis Minorum, sullo stesso foglio (che era in origine capovolto) sopravvive anche la tabula della raccolta di base (il leggendario con il suo complemento, salvo i testi del fascicolo sostituito: cfr. infra) in ordine alfabetico, che Tedaldo ha poi integrato con i testi delle unità IV-IX. Inoltre al f. 204, entro l'unità VIII, è vergata sul margine superiore la nota di possesso di un altro confratello: fratris Guidonis de Leonardis Ordinis Minorum.

I. ff. 1-64v
Leggendario abbreviato
ordinamento Alfabetico
note Sono raccolte, in ordine alfabetico, leggende per lo più abbreviate o talvolta le voci del Martirologio relative al santo in questione: si indicheranno di volta in volta le voci BHL che appaiono più vicine alle versioni qui presenti, verosimilmente come testi di partenza per la riscrittura. Gamboso (cfr. bibliografia) avanza l'ipotesi che autore del leggendario sia Jacopo da Tresanti, frate nel convento di Castelfiorentino; in ogni caso l'area di origine è quella fiorentina e l'ambiente francescano, come mostra la composizione del santorale. Sulla base dei contenuti e della scelta dei santi, Antonella Del'Innocenti conferma l'origine della raccolta, mentre dalla menzione di un miracolo di Zenobi del 1294 ricava la datazione al XIV secolo. Questo primo nucleo (cui si aggiungono i complementi della seconda unità codicologica) constava di cinque sesterni, il secondo dei quali fu sostituito da un sesterno più un duerno - con conseguente sfasatura della cartulazione attuale rispetto alla precedente - probabilmente in seguito a un incidente che guastò l'originale.


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
1. f. 1r-v - Acta sancti Alexandri Faesulani ep. (cfr. BHL 278)
tit. De sancto Alexandro episcopo Fesulano
inc. Beatus Alexander de civitate Fesulana ex nobili genere oriundus fuit - expl. sed penitens pristine reddidit sanitati, regnante Deo
Alexander Faesulanus episcopus m. 6-6-823: Acta


2. ff. 1v-2v - Acta sancti Antonini Apamiis in Gallia mart. (cfr. BHL 572-573)
tit. De sancto Antonino martyre
inc. Beatus Antoninus Appamie oppido extitit oriundus nobilis quod genere - expl. totum ergo corpus crudeliter discerptum fil[[...]] cum absciso capite demiserunt in flumine
miracula inc. Cum ergo beatissimus martyr et presbiter Antoninus suum, ut supra dictum est, complevisset martirium - expl. per merita huius sancti martiris perfectam obtinent a Christo salutem, qui cum Patre et cetera
Antoninus Apamiis in Gallia martyr: Acta
note Punto di partenza dell'adbreviatio appare il testo delle voci BHL indicate; il passaggio tra la vita e i miracoli è segnato andando a capo, al f. 2.


3. ff. 2v-3 - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
inno , oratio
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Apud Alexandriam passio sancte Appollonie cui persecutores primum dentes excusserunt - expl. passa est autem quinto idus februarias ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
note Testo in parte rielaborato dal Martirologio (9 febbraio), seguito da un inno e da una preghiera alla santa.


4. ff. 3-4v - Miraculum sancti Anastasii Persae Romae ad Aquas Salvias (cfr. BHL 412)
tit. De sancto Anastasio martyre
inc. Beatus Anastasius de Zareth regione Persarum oriundus filius fuit unius magi - expl. liberata est potenter et evidenter per merita gloriosi martyris Anastasii ad gloriam Christi Iesu qui est benedictus in saecula
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Miracula


5. ff. 4v-5v - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (cfr. BHL 1622)
tit. De alio sancto Anastasio martyre cum pluribus sociis
inc. Temporibus Iuliani imperatoris venit de partibus Syrie beatus Anastasius cum filiis et nepotibus - expl. sepultus ibidem ubi prestantur beneficia eius ad laudem Christi, cui est honor et cetera
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio


6. ff. 5v-6 - Passio sancti Alexandri Romae ep. mart.
tit. De sancto Alexandro episcopo et martyre
inc. Temporibus Antonini imperatoris Rome passio beati Alexandri episcopi et martyris cui beato episcopo cum esset famosissimus - expl. et vere martirem Alexandrum esse prefitens Christo crediderunt, cui est honor et cetera
Alexander Baccanis via Cassia episcopus et martyr saec. III: Passio
note Testo non identificabile con quelli repertoriati.


7. f. 6 - De sepultura sancti Ambrosii Mediolanensis ep.
tit. De sepultura sancti Ambrosii episcopi
inc. Apud Mediolanum natale sancti Ambrosii episcopi et confessoris quem certum est extitisse in Ytalia defensorem - expl. ubi sepultus est gloriose plurimis miraculis corruscando, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei et cetera
Ambrosius Mediolanensis episcopus m. 4-4-397


8. f. 6 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 3 aprile (Agape e Chionia)
tit. De sanctis virginibus Agape et Cionia
inc. Thesalonice sanctarum virginum Agapes et Cionie - expl. Christo animas reddiderunt, ad laudem Christi amen; cuius festum agitur vel quarum tertio non. apr.
Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
9. f. 6r-v - Passio sanctorum Albani, Amphibali et soc. Verulamii mart. (cfr. BHL 206)
tit. De sancto Albano martyre
inc. Anno dominice incarnationis 289 sub persecutione Maximiani beatus Albanus in Brittania adhuc paganus - expl. et protinus ceciderunt propter quod multi ad Christum missi sunt, cui est honor et cetera
Albanus, Amphibalus et soc. Verulamii mart.: Passio


10. ff. 6v-7 - Passio sancti Albani Hungariae regis ficticii mart. (cfr. BHL 201)
tit. De altero Albano imperatoris filio martyre
inc. In partibus Aquilonis vir nobilis quidam imperium tenens - expl. ibique ei exhibent celeberrimam sepulturam ubi beneficia Dei exuberant, cui est honor et cetera
Albanus Hungariae rex ficticius mart.: Passio


11. f. 7r-v - Passio sancti Anthimi presb. mart. (cfr. BHL 561)
tit. De sancto Antimo martyre
inc. Dum vario penarum genere Cerimon consiliarius Maximiani et Dioclitiani Christianos affligeret - expl. de quorum martyrio gaudens Pinianus illustriter cum bona fide perrexit ad Dominum Iesum Christum cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anthimus presb., Sisinnius diac., Pinianus et Lucina et soc. mart.: Passio


12. ff. 7v-8 - Vita sancti Apiani Papiae mon. (cfr. BHL 619)
tit. De sancto Appiano confessore
inc. Appianus a cunabulis fere cepit Christo servire - expl. et cotidie multa Deus per eum operatur miracula, qui est benedictus et cetera
Apianus seu Appianus Papiae mon.: Vita


13. ff. 8-10 - Legenda sancti Antonii de Padua (cfr. BHL S 602 f)
tit. De sancto Antonio confessore fratre minore
inc. Antonius in civitate Ulixbona natus soli Deo servire cupiens - expl. plures convertit ad Christum
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Vita
note Il testo è descritto e edito da Palandri nell'articolo citato in bibliografia.


14. f. 10 - Passio sancti Alexandri Bergomi mart. (cfr. BHL 275)
tit. De sancto Alexandro milite et martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris beatus Alexander miles Christianus factus oblatus est Maximiano - expl. sepelivit iuxta murorum urbis Pergami in predio suo septimo kal. sep. ubi prestantur beneficia Dei, cui est honor et cetera
Alexander Bergomi martyr m. 303: Passio


15. f. 10r-v - Legenda sancti Bartholomaei ap.
tit. De nativitate et conversione sancti Bartholomei apostoli
inc. Tempore quo Iohannes Baptista natus est fuit in Syria quedam baro nobilis - expl. factus est unus ex duodecim apostolis Christi; cetera vide in legenda
Bartholomaeus apostolus


16. ff. 10v-11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 31 marzo (Balbina)
tit. Sancte Balbine virginis
inc. Rome sancta Balbina filia Quirini martyris - expl. sepelitur iuxta patrem suum Quirinum via Appia in cimiterio Pretextati II kal. apr.
Balbina virgo Romae: Passio


17. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 24 gennaio (Babila)
tit. Sancti Babille martyris
inc. Apud Antiocchiam sancti Babille episcopi - expl. feruntur cum eo passi tres pueri Urbanus, Prelidanus et Epolonius
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250
note Al testo riportato dal Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


18. f. 11 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 20 maggio (Basilla)
tit. Sancte Basille virginis et martyris
inc. Rome via Salaria natale sancte Basille - expl. cius festum agitur XIIII° kal. iunii
Basilla Romae mart.: Passio
note Al testo del Martirologio si aggiunge la frase finale qui trascritta.


19. f. 11 - Passio sancti Boni et soc. marti.
tit. De sanctis martyribus Bono et sociis
inc. Cum Valerianus et Galienus nefandissimi persecutores nominis Christi summo requirerent studio - expl. et multis exhortationibus edocens baptizavit et presbiterum ordinavit
Bonus et soc. mart.: Passio
note Estratto rielaborato dalla passione di papa Stefano I.


20. ff. 11-12 - Legenda sanctae Brigidae Kildariae v.
tit. De sancta Brigida virgine
inc. Beata virgo Brigida gentis Scotorum gloria nobilibus fuit orta parentibus - expl. tandem beatissima virgo Brigida multis plena virtutibus et miraculis kalendarum februariarum migravit ad Christum, cui est honor et cetera
Brigida Kildariae in Hibernia virgo: Vita


21. f. 12r-v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart.
tit. De sancta Barbara virgine et martyre
inc. Erat in partibus orientis in civitate sub tempore Maximiani quidam vir dives nomine Dioscorus - expl. quidam vero nomine Valentius inperiens corpora sepelivit ubi exuberant beneficia Dei, cui est honor et cetera
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio


U.C. II, ff. 13-28
22. ff. 12v-14v - Legenda sanctae Catharinae Alexandriae v. mart.
tit. De conversione beate Chaterine
inc. Cum beata Chaterina virgo pulcherrima Costi ydolatre et infidelis filia unica - expl. pervenit ad sponsum suum sicut in eius abetur legenda
tit. finale Explicit legenda sancte Katerine
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III
note I ff. 13-28v sono costituiti da due fascicoli di restauro poco più tardi, il cui copista adopera un modulo sensibilmente maggiore. In questo tratto interviene anche un correttore che erade e riscrive le pagine 17v, 21v e 22 (tranne le ultime righe) e parte di 22v e 23.


U.C. II, ff. 13-28
23. ff. 14v-17v - Legenda sancti Eligii Noviomensis ep.
tit. Legenda sancti Eligii epischopi et confessoris cuius festum fit in crastino sancti Iohannis Baptiste
inc. Sanctus Eligius fuit natus de parentibus Christianis et ingenuis in villa Catalacense iuxta Lemovicam civitatem - expl. sicque sanctus Eligius celo gaudente, terra plorante ex hoc mundo migravit ad Christum
Eligius Noviomensis episcopus n. 588 ca., m. 660: Vita


U.C. II, ff. 13-28
24. ff. 17v-20v - Legenda sancti Euphrosyni Pamphiliae ep.
inc. Tempore quo sancti apostoli Symon Cananeus et Iudas Iacobi revelante Spiritu Sancto predicando Christum in Persida pervenerunt - expl. ad propria sunt reversi, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
tit. finale Explicit legenda sancti Eufrosini
Euphrosynus Pamphiliae ep. (?), Panzani in Tuscia cultus


U.C. II, ff. 13-28
25. ff. 20v-28v - Legenda sancti Hieronymi Stridonii
tit. Legenda sancti Ieronomi
inc. Ieronimus ex nobili viro Eusebio de oppido Stridonis puer - expl. et illa die supradictus episcopus omni populo hanc iussionem predicavit
tit. finale Explicit legenda sancti Ieronomi ad laudem Christi Domini nostri
Hieronymus Stridonius: Vita
note Il testo è in buona parte incentrato sui miracoli; a margine sono vergati anche brani aggiuntivi. Rispetto all'ordine alfabetico esso risulta fuori posto ed è per di più di lunghezza anomala: con ogni probabilità non apparteneva alla raccolta originaria.


26. f. 29r-v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart., acefala
tit. De sancta Basilla [marg. a. m.]
inc. Fuit et in episcopatu anno uno et mensibus tribus - expl. et per multos annos in Christi servitio perdurantes ad regna syderea migraverunt, ad laudem Christi
Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III
note L'inizio del testo è perduto e non recuperato nel precedente fascicolo di restauro. L'ordine alfabetico suggerisce che l'originaria intitolazione fosse a Eugenia, al cui martirio è legata anche Basilla già presente sopra.


27. ff. 29v-30 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart.
tit. De sancto Eleuterio martyre et Ancia eius matre
inc. Tempore Adriani imperatoris erat Eleutherius nobilissimus in Apulia - expl. martyrizati sunt autem Rome Eleutherius et Amtia mater eius XII kal. maii ad laudem Christi
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio


28. ff. 30-31 - Vita sanctae Euphrasiae in Thebaide v. (cfr. BHL 2718)
tit. De sancta Euphrasia virgine
inc. Tempore Theodosii imperatoris erat in regia urbe de imperiali progenie vir honestus nomine Antigonus - expl. posuerunt in monumento sancte Eufrasie, ubi multa facta sunt miracula ad laudem et gloriam Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Euphrasia seu Eupraxia in Thebaide virgo v. post 410: Vita


29. f. 31 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (cfr. BHL 2695 / 2696)
tit. De sancta Eulalia virgine et martyre
inc. In Yspaniis civitate Barcinona erat quedam virgo nomine Eulalia annorum circiter XIII - expl. celebratur autem eius festivitas IV idus decembris ad laudem Christi
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio


30. ff. 31-32v - Vita sanctae Humilianae de Circulis viduae (cfr. BHL 4044)
tit. De sancta Emiliana de Circulis de Florentia
inc. De Emiliana sancta filia Oliverii de Circulis Florentini civis testes XXVIII - expl. sepulta est igitur in loco sancte Crucis fratrum minorum de Florentia cum gaudio et honore XIV kal. iunii virtutibus et quamplurimis miraculis coruscando, ad gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Humiliana (Aemiliana) de Circulis vidua: Vita


31. ff. 32v-34 - Vita sanctae Elisabeth Thuringiae landgraviae
tit. De sancta Helysabeth filia regis Ungharie
inc. Beata Elisabeth filia regis Ungarorum in purpura et delitiis nobiliter educata - expl. et summus pontifex (...) cathalogo sanctorum ascripsit ad laudem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Elisabeth Thuringiae landgravia m. 1231: Vita
note Il testo è edito da Leonhard Lemmens in «Mitteilungen des historischen Vereins der Diözese Fulda», 4 (1901), pp. 14-9.


32. f. 34 - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart.
tit. Complementum legende sancte Columbe
inc. Oravit dicens: Domine Yesu Christe pater sponsus et dux virginitatis mee - expl. protinus alacriter collum extendit et coronam suscepit et cetera
Columba apud Senones virgo martyr saec. III
note La formulazione del titolo indica che nel fascicolo perduto e sostituito doveva trovarsi un testo dedicato alla stessa santa. La versione qui riportata non si lascia identificare con le relative voci BHL.


33. f. 34r-v - Legenda sancti Frigdiani Lucensis ep.
tit. De sancto Fridiano episcopo Lucano
inc. Fridianus de Scotia oriundus sed relictis omnibus propter Christum venit in partes Thuscie - expl. nam habitum monachalem assumpsit et in cilicio nudis pedibus Deo servivit, cui est honor et cetera
Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588: Vita


34. ff. 34v-35v - Vita sancti Florentii Arausicani ep. (cfr. BHL 3042)
tit. De sancto Florentio episcopo et confessore
inc. Beatus Florentius natione Gallicus civis Turonensis mediocribus parentibus ab adolescentia sua - expl. sicut vita et moribus ita et officio societatis ad laudem Christi
Florentius Arausicanus ep.: Vita


35. f. 35v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae
tit. De sanctis Faustino et Iovitta
inc. Tempore Adriani imperatoris in civitate Brixia passio sanctorum martyrum germanorum Faustini et Iovicte - expl. ad palmam martirii pervenerunt XV kal. martii ad laudem Christi
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio


36. f. 36 - Passio sancti Maximi comitis millenarii et soc. mart. Romae (cfr. BHL S 5857 d)
tit. De sanctis Flaviano et CXXIIII martyribus
inc. Post mortem Dioclitiani imperante Constantino orta est persecutio Christianis in urbe Roma - expl. et sepelivit in eodem loco noniis iunii ubi florent orationes eorum et miracula quam plura ad laudem et gloriam Christi Yesu qui vivit et regnat et cetera
Maximus comes millenarius et soc. Romae mart.: Passio


37. f. 36r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (cfr. BHL 5017)
tit. De sanctis virginibus Flora et Lucilla
inc. Flora virgo sanctimonialis cum Lucilla capta est a rege barbaro Eugegio - expl. passe sunt autem beate virgines IIII° kal. agosti; harum festum carum fiat alias ad laudem Christi
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio


38. ff. 36v-38 - Legenda sancti Galli in Alamannia abb.
tit. De sancto Gallo abbate
inc. Gallus nobilibus ortus parentibus traditus est ab eis in ipso iuventutis flore beato Columbano abbati - expl. ad propria cum gaudio remeavit. Ora pro nobis domine, miserationis medelam implorare digneris prestante Yesu Christo
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita


39. f. 38r-v - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (cfr. BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio martyre
inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatoris erat quidam iniqus nomine Flaccus - expl. sepelivit iuxta muros civitatis IX kal. ian. cantans mirabilis Deus in sanctis suis, cui est honor et gloria et cetera
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio


40. f. 38v - Passio sancti Genesii mimi mart. (cfr. BHL 3318)
tit. De sancto Genesio martyre
inc. Tempore Dyoclitiani imperatoris erat in civitate Arelate vir quidam nomine Genesius mimustele artis - expl. iussit eum decollari V kal. septembris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et cetera
Genesius mimus Romae martyr saec. III: Passio


41. ff. 38v-39 - Passio sanctorum Gavini, Proti et Ianuarii in Sardinia mart. (= BHL S 3291 m)
tit. De sancto Gavino martyre
inc. Tempore Dyocletiani et Maximiani erat in insula Sardinee in civitate Turritana - expl. decollatus est autem beatus Gavinus VIII kal. nov., Protus vero et Ianuarius VI kal. eiusdem mensis, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria et cetera
Gavinus, Protus et Ianuarius in Sardinia mart.: Passio


42. f. 39r-v - Vita sancti Geminiani Mutinensis ep. (= BHL 3301)
tit. De sancto Geminiano episcopo
inc. Geminianus episcopus Mutinensis vir Deo carus - expl. exivit laudans Deum qui est benedictus in saecula
Geminianus Mutinensis episcopus: Vita


43. f. 39v - Passio sanctorum Abundii presb., Abundantii diac., Marciani et Iohannis Romae mart.
tit. De sanctis Habundio et Habundantio
inc. Rome XXV Christiani ducti sunt ad imperatorem Dyocletianum inter quos erant Habundius presbiter et Habundantius diaconus - expl. cum aromatibus sepelivit ad laudem Christi Yesu
Abundius presb., Abundantius diac., Marcianus et Iohannes Romae mart.: Passio


44. ff. 39v-40 - Vita sanctorum Iusti et Clementis afrorum
tit. De sanctis Iusto et Clemente
inc. Iusti tres sancti fuisse leguntur, unus archiepiscopus Lugelunus - expl. vitam sanctam perfecto termino concluserunt, prestante Domino Yesu Christo
Iustus et Clemens Afri, Volaterris culti saec. V: Vita


45. ff. 40v-43 - Legenda sancti Iohannis Gualberti
tit. De sancto Iohanne Gualberto [marg. sup. a. m.]
inc. Erat quidam vir nobilis in Thuscie partibus Florentine diocesis duos habens filios - expl. cepit et illico multis coruscare miraculis, ad laudem Christi
Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073: Vita
note Il testo è edito da Antonella Degl'Innocenti nel contributo relativo al santo citato in bibliografia.


46. ff. 43-44 - Vita sancti Iohannis Chrysostomi
tit. De sancto Iohanne Crisostomo
inc. Iohannes Crisostomus primo fuit advocatus et pauperes et viduas absque pretio ab iniuste opprimentibus liberabat - expl. cuius festum agitur VI kal. feb. ad laudem Yesu Christi
Iohannes Chrysostomus: Vita


47. f. 44r-v - Historia de sancto Ianuario et sociorum eius (cfr. BHL 4115)
tit. De sancto Ianuario episcopo Beneventano
inc. Temporibus Dyocletiani data est prefectura in provincia Campanie - expl. et non multo post cum ipso passus est, ad laudem Christi
Ianuarius Beneventanus ep. et soc. (Sosius, Festus, Proculus, Desiderius, Eutyches et Acutius) mart.: Passio


48. ff. 44v-45 - Legenda sancti Hilarii Pictavensis ep.
tit. De sancto Hylario episcopo
inc. Temporibus Constantii imperatoris arriani beatus Hylarius episcopus Pictaviensis missus fuit ab ipso - expl. etiam post obitum eius hereticos expugnabat ad laudem Christi. Cetera videas in legendis comunibus
Hilarius Pictavensis episcopus


49. f. 45r-v - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc.
tit. De sanctis Iuliano et Basilissa
inc. Beatus Iulianus illustri progenie ortus in civitate Antyochia que est metropolis Egypti - expl. in die epyfanie festivitatis, vero in martirologio nuntiatur VI ydus ian. quia forte transfertur propter epifaniam ad laudem Christi
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio


50. f. 45v - Passio sancti Miniatis Florentiae mart.
tit. De sancto Miniate
inc. Decius imperator Florentiam adveniens Christianos persequens et perquirens invenit virum - expl. in qua etiam sociorum eius martyrum corpora plurima sunt sepulta ubi divina beneficia prestantur ad laudem Christi
Minias Florentiae mart.: Passio


51. ff. 45v-46 - Legenda sancti Mauri Glannafoliensis abb. (cfr. BHL 5773)
tit. De sancto Mauro abbate
inc. Beatissimus Maurus clarissimo senatorum genere patre suo Equitio matre Julia natus est - expl. et in suo monasterio fuit annis XLIII diebus XIIII, omne igitur tempus vite sue fuerunt anni LXX dies XIIII, ad laudem Christi cui est honor et gloria et cetera
Maurus sancti Benedicti discipulus (Glannafoliensis abbas) fl. saec. VI: Vita


52. f. 46r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart.
epilogo
tit. De sancta Mustivola
inc. Tempore Aureliani augusti sub preside Curcio in civitate Falisca quidam presbiter nomine Felix - expl. et sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationibus eius multa miracula, ad laudem Christi
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio


53. ff. 46v-47 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (cfr. BHL 5174)
epilogo
tit. De sancto Magno episcopo
inc. Beatus Magnus natus est in Apulia in civitate Trana et cum esset unicus parentibus - expl. cuius festum agitur IX kal. sep. ad laudem Christi
Magnus Tranensis ep. mart.: Passio


54. f. 47r-v - Vita sancti Mamiliani et soc.
tit. De sanctis Mamiliano et sociis martyribus
inc. Duo religiosissimi sacerdotes Mamilianus et Sentias cum tribus monacis - expl. tandem in Christo quievit X kal. iunii ad laudem Christi
Mamilianus (Panormitanus ep.?) et soc.: Vita


55. ff. 47v-49v - Legenda sancti Martialis Lemovicensis ep. (cfr. BHL 5552)
tit. De sancto Martiali confessore
inc. Predicante Christo apud Iudeam confluebant multi ad eum - expl. scripsit qui certissime novit ad laudem Christi
Martialis Lemovicensis ep.: Vita


56. ff. 49v-50 - Passio sanctarum Luceiae, Auceiae et soc. Romae mart. (cfr. BHL 4981)
tit. De sanctis Luceia et Auceia
inc. Apud urbem Romam Luceia virgo sanctimonialis ab Auceia rege barbarorum de territorio urbis capta est - expl. passi sunt autem [[...]] ydus septembris ad laudem Christi
Luceia, Auceia et soc. Romae mart.: Passio


57. f. 50r-v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (cfr. BHL 6957)
tit. De sancto Proculo
inc. Beatus Proculus de Syria in Romanam provinciam veniens cum pluribus aliis - expl. passus est autem Christi martyr beatus Proculus kalendas iunii, ad laudem Iesu Christi Domini nostri
Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis): Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
58. f. 50v - Passio sanctae Priscae Romae v. mart.
tit. De sancta Prisca virgine et martyre
inc. Beata Prisca nobilibus parentibus Romanis orta - expl. et ubi etiam Dei beneficia exuberare non cessant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prisca virgo Romae mart.: Passio


59. ff. 50v-51 - Passio sancti Potiti mart. (cfr. BHL 6910)
tit. De sancto Potito martyre
inc. Tempore Antonini imperatoris erat in Apulia in civitate Sardica quidam puer Potitus nomine - expl. ubi eorum festum agitur idus novembris ad laudem Domini nostri Iesu Christi cui est honor in saecula saeculorum
Potitus mart.: Passio


60. f. 51r-v - Passio sanctorum Eusebii, Pontiani, Vincentii et Peregrini mart.
tit. De sanctis Pontiano et sociis
inc. Pontianus vir prudens et mitis et rectus in fide ortus ex vico Carnario tempore Commodi imperatoris - expl. gloriam Deo dantes qui tantam suis martyribus gloriam prestare dignatur, cui est honor et gloria et cetera
Eusebius, Pontianus, Vincentius et Peregrinus Romae martyres saec. II: Passio


61. f. 51v - Vita sancti Prisci Capuani ep. (cfr. BHL 6927)
tit. De sancto Prisco martyre
inc. Tempore Valentiniani et Valentis imperatorum fuit in partibus orientis episcopus Laudicensis Apolinaris nomine - expl. cuius festivitas celebratur kal. sep. ad laudem Domini nostri Yesu Christi cui est honor et cetera
Priscus Capuanus ep.: Vita


62. f. 52r-v - Legenda sancti Remigii Remensis ep.
tit. De sancto Remigio
inc. Montanus monachus solitariam vitam ducens, orans, ieiunans - expl. celebrata missa ad Christum migravit, cui est honor et gloria et cetera
Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532


63. ff. 52v-53 - Passio sanctae Reparatae mart. (cfr. BHL 7183 / 7184)
tit. De sancta Reparata virgine et martyre
inc. Tempore Decii presidis in civitate Cesarea erat quedam virgo nobilis - expl. passa est autem VIII ydus octobris, regnante Domino nostro Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Reparata mart.: Passio


64. f. 53r-v - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (cfr. BHL 7330)
tit. De sancto Romulo episcopo et martyre
inc. Lucina virgo ammonita per angelum nocte ut se in coniugium traderet - expl. quos Christiani ad radicem montis sepelierunt, Deo gratias
Romulus Faesulanus ep.: Passio


65. f. 53v - Passio sanctorum Rufi et Carponii Capuae mart. (cfr. BHL 7378)
tit. De sancto Rufo martyre
inc. Tempore Dyoclitiani et Maximiani erat in provincia Campanie in templo capitolii diaconus quidam Rufus - expl. ut non fuerit deinceps in eo superstitio ydolorum ad laudem Christi
Rufus et Carponius Capuae mart.: Passio


66. ff. 53v-54 - Passio sancti Reguli Afri ep.
tit. De sancto Regulo
inc. Beatissimus Regulus in Affrica archiepiscopus tempore arrianorum fidem catholicam defensabat - expl. Regulus antistes s. q. capelus esse peremptum, regnante Domino nostro Iesu Christo et cetera
Regulus Afer ep., Lucae cultus: Passio


67. f. 54r-v - Legenda sancti Rainerii Pisani conf. (= BHL 7085)
tit. De venerabili viro Raynerio Pisano
inc. Raynerius Pisane civitatis oriundus fuit dum citharista foret - expl. hec et alia innumera miracula operatus est et operatur Deus per servum suum Raynerium, qui Deus sit benedictus in saecula
Rainerius Pisanus conf.: Vita


68. f. 54v - Legenda sanctae Serapiae v. mart. Romae
tit. De sancta Serapya virgine et martyre
inc. Beata virgo Serapia Berillo presidi presentata audivit ab eo - expl. cuius festum agitur III non. sep. ad laudem Christi
Serapia seu Seraphia Romae virgo mart.: Passio


69. ff. 54v-55 - Legenda sanctorum Danielis, Samuelis et soc. OFM Septae mart. (= BHL S 2094 a)
tit. Passio septem fratrum minorum
lemma inc. Passio septem fratrum minorum qui passi sunt anno Domini MCCXXVII ydus octobris in civitate Cepta
inc. Igitur frater Daniel qui fuerat minister in Calabria - expl. Deus autem pro quo passi sunt multis eos miraculis declaravit, qui vivit etc.
Daniel, Samuel et soc. OFM Septae mart.


70. f. 55r-v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart.
tit. De sancto Savino et sociis
inc. Tempore Maximiani imperatoris Venustianus augustalis Thuscie reperit in civitate Assisii Sabinum - expl. sed omnium sanctorum martyrum agitur festum III kal. ian. ad laudem Christi
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio


71. ff. 55v-56 - Legenda sancti Salvii Albigensis ep.
tit. De sancto Salvio
inc. Salvius in habitu seculari cum iudicibus diu causas seculares est executus - expl. huius festum agitur VI ydus septembris ad laudem Domini nostri Yesu Christi
Salvius ep. Albigensis
note La titolatura è rimasta nella traccia marginale, che il rubricatore ha trascurato e dunque non cancellato.


72. f. 56r-v - Passio sanctorum Secundiani, Marcelliani et Verani mart.
tit. De sancto Secundiano et sociis
inc. Temporibus Decii cesaris erat vir togatus nomine Secundianus prefectus - expl. passi sunt autem kal. iulii in civitate Perusina ad laudem Christi
Secundianus, Marcellianus et Veranus mart.: Passio
note Di nuovo, la titolatura resta nella traccia, in parte rifilata.


73. ff. 56v-57 - Vita sancti Syri Ticinensis ep.
tit. De sancto Syri et Yventio
inc. A fonte luminis Christo claritas veritatis evangelice refluxit in Petro - expl. ipse vero dormivit in Deo completis vite sue annis CXII ad laudem Christi
Iventius Ticinensis ep.
Syrus Ticinensis episcopus saec. IV: Vita


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
74. f. 57r-v - Vita sancti Severi Ravennatis ep.
tit. De sancto Severo episcopo Ravennate
inc. Severus civis Ravennas oriundus et sicut de beato Gregorio legitur - expl. propter quod ad penitentiam conversi Deo et beato Severo gratias retulerunt ad laudem Christi
Severus Ravennas ep.


75. f. 57v - Legenda sancti Severini in Norico Ripensi presb. (cfr. BHL 7656)
tit. De sancto Severino confessore
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est beatus Severinus de partibus orientis - expl. ubi Dei beneficia Dei exuberant, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.


76. ff. 57v-58 - Legenda sancti Symeonis stylitae senioris (cfr. BHL 7956)
tit. De sancto Symeone confessore
inc. Sanctissimus Symeon puerulus pascebat oves patris sui - expl. induta veste virili statim expiravit ad laudem Christi
Symeon stylita senior


77. f. 58r-v - Legenda sancti Theopompi ep. mart.
tit. De sancto Theopompo martyre
inc. Beatus Teopompus episcopus apud Nicchomediam Dyoclitiano primus occurrit - expl. expansis manibus migravit ad Dominum pridie non. ian. ad laudem Christi
Theopemptus (Theopompus) ep. et Theonas (Sinesius) mart.: Passio


78. f. 58v - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (cfr. BHL 8002)
tit. De sancto Terentiano
inc. Anno a passione Domini 85 imperante Adriano data est sevitia generalis contra Christianos - expl. ubi beneficia Dei cotidie exuberant cui est honor et cetera
Terentianus Tudertinus ep. mart.: Passio


79. ff. 58v-59 - Passio sanctae Theclae v. (cfr. BHL 8020)
tit. De sancta Tecla virgine et martyre
inc. Paulus apostolus cum duobus discipulis filiis Dema et Hermogene venit Yconium - expl. ad hanc vocem protinus in Deo obdormivit VIIII kal. oct., ad laudem Christi Iesu cui est gloria in saecula saeculorum
Thecla virgo Pauli apostoli discipula: Passio


80. ff. 59v-60 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart.
tit. De sancta Victoria
inc. Cum vir illustris Titus Aurelianus virginem Anatoliam in coniugium assumere vellet - expl. in navi ad orientem immo fuerat cum scripto passionis eius ad laudem Christi
Victoria Romana virgo mart.: Passio


U.C. I, ff. 1-12 e 29-64
81. f. 60 - Legenda sanctae Bibianae v. et soc. Romae mart. (cfr. BHL 1323)
tit. De sancta Viviana martyre
inc. Tempore Iuliani imperatoris erat quidam vir illustris Christianus sed occultus - expl. sepulta a Iohanne presbitero iuxta sororem et matrem suam VIII kal. ian. ad laudem Christi
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio


82. ff. 60-61v - Legenda sancti Venantii Camerini mart.
tit. De sancto Venantio martyre
inc. Erat quidam puer in civitate Camerina nomine Venantius - expl. cum gaudio et letitia ad propria incolumis remeavit ad laudem Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Venantius Camerini mart.: Passio


83. f. 61v - Legenda sanctorum Severini et Victorini fratrum (cfr. BHL S 7663 d)
tit. De sancto Victorino et sociis
inc. Fuerunt Rome duo fratres Victorinus et Severinus - expl. quia ea die fuit honorifice tumulatus ad laudem Christi
Severinus Septempedanus et Victorinus frater eius (Amiterninus ep.)


84. f. 61v - Legenda sancti Victoris Mauri Mediolani mart. (cfr. BHL 8580)
tit. De sancto Victore martyre
inc. Tempore Maximiani imperatoris erat in civitate Mediolani quidam milex - expl. teste Deo oculis meis vidi et scripsi ad laudem Christi Yesu qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Victor Maurus Mediolani martyr: Passio


85. f. 62 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep.
tit. De sancto Valentino episcopo
inc. Valentinus Interampnensis episcopus omnibus virtutibus pollebat - expl. domo sua fuerat martirio coronatus ad laudem Christi Yesu
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio


86. ff. 62v-63 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (cfr. BHL 8559 e ss.)
inc. Tempore Antonini imperatoris facta est persecutio Christianis sub Sebastiano - expl. passi sunt autem gloriosi martyres Victor et Corona idus maii, regnante Domino Yesu Christo cui est gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio


87. ff. 63-64v - Vita sancti Zenobii Florentini ep.
tit. Vita sancti Zenobii
inc. Zenobius Florentinorum nobili progenie ortus liberalibus litteris eruditus - expl. omnibus audire volentibus et mihi scriptori firmiter testabatur, ad laudem Christi
Zenobius Florentinus ep.: Vita
note La titolatura non è eseguita dal rubricatore: resta la traccia marginale. Rielaborazione della vita dello Pseudo-Simpliciano (BHL 9015) con un inserto tratto da quella di Lorenzo Amalfitano (BHL 9014), edita nell'articolo di Antonella Degl'Innocenti citato in bibliografia.


88. f. 64v - Legenda sancti Zenonis Veronensis ep.
tit. De sancto Zenone episcopo
inc. Sanctus Zenon a cunabulis benedictus et sanctificatus ad hoc pertingere meruit - expl. poterat bibi ut aqua sed non fluebat ut aqua, ad laudem Christi
Zeno Veronensis ep.: Vita
note Restano vuote le ultime tre righe della pagina, che conclude il fascicolo e la sezione del codice.

II. ff. 65-70
Complemento al leggendario abbreviato
note Il fascicolo, che consta di tre bifolii, è un'aggiunta coeva e di stessa mano al leggendario copiato nella prima unità, a scopo di integrazione: comprende leggende abbreviate con identiche modalità (ad esempio con la stessa formula finale ad laudem Christi) rispetto alla raccolta maggiore.


89. ff. 65-67 - Passio, inventio et translatio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (cfr. BHL 2267)
epilogo
tit. De sancto Domnino martyre - Inventio corporis sancti Domnini - Translatio
inc. Gloriosus miles et martyr Christi Domninus natione Romanus - expl. per sanctum Domninum concessit remeare vite, prestante Domino nostro Yesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
app. inc. Post hec evolutis pluribus annis et ecclesia Dei a tyrampnis - expl. et suum scelus ad honorem sancti Domnini omnibus narraverunt ad laudem Dei
Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III: Passio + inventio
note Le parti concerneti l'inventio e la translatio sono distinte con una propria titolatura. Per un incidente di rilegatura, il f. 68 precede il 67.


90. f. 67r-v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart.
tit. De sancta Apollonia virgine et martyre
inc. Postquam Decius imperator iniquissimus et in omnibus preter quam in armis pessimus - expl. passa est autem beata Apollonia V° ydus feb. ad laudem Christi
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio


91. ff. 67v-68v - Legenda sancti Edmundi Rich Cantuariensis archiep.
tit. De sancto Emundo confessore
inc. Emundus qui dicitur quia extra mundum et totus celestis - expl. sed subtus duram terram anno Domini MCCXL ad laudem Christi
Edmundus Rich, Cantuariensis archiepiscopus m. 16-11-1240


92. ff. 68v-69 - Legenda sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia
tit. De sancto Prospero confessore
inc. Tempore quo beatus Leo papa vir scolasticus presidebat in sede apostolica floruit beatus Prosper - expl. sanctitate percepta leti redibant ad propria, ad laudem Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus


93. f. 69 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875, Martyrologium tres recensiones, 17 maggio (Torpete) (= BHL p. 1202 n° 2)
tit. De sancto Torpete martyre
inc. In Thuscia sanctus Torpes martyr sub Nerone principe - expl. agitur tamen festum eius I kal. maii ad laudem Christi
Torpes Pisis mart.
note Il testo coincide quasi letteralmente con la voce del Martirologio.


94. f. 69r-v - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart.
tit. De sancto Sigismundo martyre
inc. Beatissimus Sigismundus rex Burgundionum et Christi martyr fuit filius Gundobadi - expl. a baliis et infirmitatibus quamplurimi liberati ad laudem Christi
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio


95. ff. 69v-70 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (cfr. BHL 2853)
tit. De sancta Felicitate
inc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. alius matrem eorum decapitavit ad laudem Christi
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio


96. f. 70 - Passio sanctae Iulianae Nicomediae v. mart., frammento
inc. Iuliana dum Eulogio prefecto Nicomedie desponsata esset - expl. alioquin Deus meus eris
Iuliana virgo Nicomediae mart.: Passio
note Una diversa mano trascrive cinque righe soltanto di questo ulteriore testo; rimane vuoto il verso del foglio.

U.C. IV, ff. 71-93 bis; sec. XIV
III. ff. 71-93v - Marcilia pseudo, Vita sanctae Marthae v. hospitae Christi [interprete ps. Syntyche] (= BHL 5546)
Gloriosissime Marthe Christi hospite vita a beata Marcila eius famula et filiola in baptismo in ebreo prius edita et postea in latinum sermonem per Sinticen de ebreo traslata
prol.
prol. inc. Sancte ecclesie tipum beata Martha Christi discipula - expl. pie imitationis fiat exemplum
inc. Beatissima igitur et venerabilis hospita Christi Martha pago Iherossolymitano - expl. et ope sue intercessionis faciat nos consortes esse sue beatitudinis, prestante Domino nostro Iesu Christo Filio suo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Martha hospita Christi virgo: Vita
note Il testo è suddiviso in due libri e in origine destinato a una divisione in lectiones che rimane accennata: l'inizio è contrassegnato dalla rubrica lectio I, ma non compaiono indicazioni a seguire. La sezione, composta da tre quaternioni, si conclude con un foglio interamente vuoto, numerato 93 bis.

U.C. V, ff. 94-105; sec. XIV
IV. ff. 94-104 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (= BHL 5303)
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi et gloriosam ascensionem eius - expl. sanabantur a languoribus suis et credebant
epil. inc. Ego vero Theodimus tuli reliquias beate Margarite in scrineo - expl. ut in suis ipsa nos precibus memoretur ante Dominum nostrum Iesum Christum, cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
note L'epilogo non è distinto dalla narrazione. Si apre con questo testo una sezione formata da quattro quaternioni e un senione.

V. ff. 104-105v
Pericopi evangeliche
note Nella parte inferiore sinistra del f. 105v erano vergate tre righe ora erase, delle quali resta visibile l'attacco Reverendo in Christo patri.

U.C. VI, ff. 106-138 ter; sec. XIV
VI. ff. 106-133v - Legenda sancti Iohannis ap.
Qualiter beatus Iohannes de Effeso venit Romam
segni d'uso Lungo la narrazione sono apposte manicule e sigle di 'nota'.
inc. Auditis querimoniis, visis litteris et perlectis que mittebantur de Epheso contra sanctum Iohannem evocat post hec Domitianus imperator veredarios - expl. et dominatorem orbis diligentem diligit
Iohannes apostolus sec. I
note La titolatura subisce un'interpolazione interlineare e marginale, che aggiunge evangeliste dopo il nome del santo e et qualiter passus est in chiusura. Si tratta di un testo non identificabile, apparentemente, con quelli registrati in BHL.

VII. ff. 134-138
Cantico dei Cantici
note Rimangono vuoti al termine della sezione il verso del f. 138 e altri due fogli numerati 138 bis e ter.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
VIII. ff. 139-144 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior, et minor, estratti (= BHL 3107, 3109 e 3110)
De miraculis beati Francisci et de stigmatibus
inc. Fidelis revera famulus et minister Christi Franciscus biennio ante quam spiritum redderet celo - expl. ut deinceps huius infirmitatis molestiam non sentiret
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Miracula
note Serie di miracoli estratti dalle due vitae: si susseguono dalla minor le lectiones 1 e 5 del cap. VI, dalla maior i capp. XIII 7,6,8, i miracoli post mortem I 3-6, II 1.4-5, III 6, VI 5, VII 1.5-6, infine i capp. XII 9-11.

U.C. VII, ff. 139-150; sec. XIV
IX. ff. 144-146 - Vita sancti Antonii de Padua, estratti (= BHL 587)
Miracula beati Antonii
inc. Puer quidam Albertus nomine - expl. et fideliter Christo adherens mirabilia eius constantissime predicavit
Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231: Miracula
note Sono raccolti miracoli del santo dai seguenti capitoli e paragrafi: XXXI 19-21.33-35.46-49.65-66, XXXII 3-4.10-15, XXXIII 1-4.8, XXXIV 1-2.4, XXXV 1.4, XXXVI 3-4, XXXIX 1-8, XXXVII 1-2, XL 1-4 (cfr. l'articolo di Palandri in bibliografia).

X. ff. 146-147
Legendae per la Settuagesima e la Quinquagesima
note La sezione (consistente in un sesterno) è completata, ai ff. 146v-150, da un indice analitico delle res praedicabiles reperibili nei testi precedenti, stilato a due riprese da due diverse mani.

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XI. ff. 151-211
Pericopi dai Vangeli e dalle Epistole per le Messe dalla prima domenica di Avvento alla XXIV dopo Pentecoste

U.C. IX, ff. 212-217; sec. XIV
XII. ff. 212-214
Sermone per la festività di S. Domenico
note La titolatura si presentava in festo beati Dominici vel sancti Francisci vel sancti Antonii, ma le due alternative sono state erase (e in effetti il santo citato all'interno è Domenico).

XIII. ff. 214-216
Sermone per la festività di S. Luca

U.C. VIII, ff. 151-211; sec. XIV
XIV. ff. 216-217v, mutilo
Sermone per la festività di S. Prosdocimo
note Al termine è aggiunto un foglio (218), di dimensione pari a quelli delle unità maggiori, interamente vuoto.

bibliografia Bandini, Catalogus, IV, 322-8; Degl'Innocenti, Agiografia toscana del XIV secolo; Degl'Innocenti, Un'inedita epitome della Vita di Giovanni Gualberto; Degl'Innocenti, Vita S. Zenobii; Gamboso, Tre panegirici di s. Antonio, 5; Palandri, La Leggenda fiorentina di S. Antonio



Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Strozzi 4

Leggendario originario dell'Italia centrale
sec. XV in.; orig. Italia centrale
Come nei mss. 1 e 2 dello stesso fondo, tre cartule con la tabula dei contenuti sono inserite nel codice in età moderna, tra i fogli di guardia e il f. 1. La precedente costa, ora incollata alla fine del codice, lo data al XIV secolo.

I. ff. 275, acefalo
Leggendario
ordinamento Non si ravvisa un criterio organico di ordinamento né cronologico (benché i riferimenti alle date liturgiche siano quasi sempre dati nei titoli), né alfabetico, né per categorie di santi o tipologie letterarie: sono frammischiati capitoli della Legenda aurea, epitomi e legendae novae di altra provenienza, più di rado vite e passioni in forma integrale. Si incontrano talora piccoli gruppi o coppie di testi per i quali è riconoscibile un elemento di continuità cronologica oppure geografica.
note I primi 32 fogli sono perduti, come si evince dalla numerazione più antica.


1. ff. 1-5v - Vita sancti Iohannis Chrysostomi, acefala
inc. possidebitis in celis: elegit totis viribus suis placere Domino - expl. requiescit vero sanctum corpus beatissimi patris nostri Grisostomi Iohannis in ecclesia duodecim apostolorum Domini, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et dominatur Deus per infinita saecula saeculorum
Iohannes Chrysostomus: Vita
note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL; neppure è ricostruibile l'esatta data cui era destinato, dato il criterio di successione non cronologico dei testi del leggendario.


2. ff. 5v-6 - Vita sancti Severi Ravennatis ep. (cfr. BHL S 7680 g [inc.])
tit. De electione beatissimi Severi ac eius laudabilibus gestis
inc. De electione sancti viri beatissimi Severi pontificis - expl. ut vos cum desiderio magis quam fastidio legatis, qui est benedictus in saecula saeculorum
Severus Ravennas ep.: Vita
data liturgica 1 febbraio


3. f. 6r-v - Passio sancti Pancratii Romae mart. (= BHL 6421)
inc. Temporibus illis immanis persecutio fuit Christianis - expl. Dioclitiano nono Maximo octavo consulibus et imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et laus et gloria in saecula saeculorum
Pancratius Romae mart.: Passio
data liturgica 12 maggio


4. ff. 6v-7 - Passio sanctae Petronillae Romanae v. (= BHL 6061)
tit. De sancta Petronilla
inc. Petronillam itaque bene nostis voluntate Petri apostoli clenicam factam - expl. et precipitata est in cloacam
Petronilla Romana virgo: Passio
data liturgica 31 maggio
note Come sempre, questa parte della passione ciclica di Nereo, Achilleo e compagni è seguita senza distinzione da quella relativa a Nicomede.


5. f. 7 - Passio sancti Nicomedis presb. mart. Romae (= BHL 6062)
inc. Sanctus autem Nicomedes presbyter in speculis positus occulte liberavit corpus eius - expl. interventum martyris qui passus est pro nomine Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicomedes presb. Romae mart.: Passio
data liturgica 31 maggio


6. ff. 7-8 - Passio sanctorum Viti, Modesti et Crescentiae mart. (= BHL 8712)
tit. De sancto Vito, Modesto et Crescentia
inc. In provincia Litia temporibus Dioclitiani et Antonini imperatorum multas virtutes operabatur in infantia sua beatissimus Vitus - expl. passi sunt autem beatissimi martyres Vitus, Modestus et Crescentia septimodecimo kal. iulii sub Diocletiano et Antonino imperatoribus, in nobis vero regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart.: Passio
data liturgica 15 giugno
note Al f. 7 ne segue uno non numerato e mutilato da un ampio strappo, che preserva solo un terzo circa della colonna interna.


7. f. 8r-v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol.
tit. De sanctis Gervasio et Protasio martyribus
prol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Italiam - expl. de inventione corporum ad letitiam rememoremus
inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me per orationes eorum consequi misericordiam Domini nostri Yhesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Gervasius et Protasius Mediolani mart.: Passio + inventio
data liturgica 19 giugno (non indicata)
note Prologo indistinto dal testo.


8. ff. 8v-9 - Passio sanctae Aureae mart. (= BHL 808)
tit. De sancta Aurea virgine
inc. Tempore quo nequissimus Claudius Romane urbis sumpsit imperium - expl. et ibi die noctuque ieiuniis et orationibus epulabatur
Aurea seu Chryse virgo, Censurinus et soc. ad Ostia Tiberina martyres saec. III: Passio
data liturgica 24 agosto (non indicata)
note Il testo comprende solo i primi 4 paragrafi della Passio (cfr. AASS Aug. IV, col. 758B).


9. f. 9r-v - Passio sancti Secundi Thebaei mart. (= BHL 7569)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus fuit vir quidam spectabilis nomine Secundus - expl. que Duzia nuncupatur. Passus est autem beatissimus martyr Christi Secundus sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria per omnia saecula saeculorum
Secundus Thebaeus mart.: Passio
data liturgica 26 luglio
note Poiché la data abituale del santo è il 26 di agosto, si può sospettare che la rubrica contenga una svista, recitando VII kal. augusti in luogo di septembris; sono del resto frequenti nel codice date anomale.


10. ff. 9v-14 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. De sancta Martina
inc. Regnante primo omnium in abitu totius orbis Domino et salvatore nostro Yhesu Christo - expl. et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum, cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


11. ff. 14-20 - Passio sancti Iuliani, Basilissae et soc. (= BHL 4532)
tit. De sancto Iuliano martyre
inc. Beatus Iulianus nobilis familie illustris in seculo erat - expl. passi sunt autem idibus ianuarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui est gloriosus in saecula saeculorum
Iulianus, Basilissa et soc. Antinoi in Aegypto monaci: Passio
data liturgica 13 gennaio
note Questi santi sono ricordati il 6 gennaio nel Martirologio geronimiano, il 9 gennaio in quello di Adone, ma il testo stesso della passione corrisponde alla rubrica idibus ianuarii.


12. f. 20r-v - Passio sancti Felicis Romani presb. (= BHL 2885)
tit. De sancto Felice iuniori confessore
inc. Factum est autem ut post completionem beatissimi Felicis presbyteri alius Felix germanus eius - expl. proiiciens se in pavimento in orationem perrexit ad Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per inmortalia saecula saeculorum
Felix Romanus presbyter saec. III: Passio
data liturgica 14 gennaio


13. ff. 20v-23v - Passio sancti Anastasii Persae et soc. in Assyria mart. (cfr. BHL 408 [inc.])
prol.
tit. De sancto Anastasio
prol. inc. Unigenitus Filius et Verbum Dei per quem omnia facta sunt - expl. et sic incipiam enarrare
inc. Erat quidam de Persida Razehe vocabulo, nomen autem ei Magundat - expl. XXII die ianuarii indictione I anno XVII imperii Heraclii et XV Constantini, regnante Domino nostro Iesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Anastasius Persa et soc. in Assyria martyres: Passio
data liturgica 22 gennaio


14. f. 23v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 94 (Cristina)
tit. De sancta Christina virgine
inc. Christina magnis parentibus orta in Tyro Italie - expl. et illa percussa spiritum Deo reddidit IX kal. augusti
Christina Vulsinii, alias in Tyro civitate virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 24 luglio
note Il testo corrisponde, con alcune variazioni, al cap. 94 della Legenda aurea, privo dell'iniziale de nomine e degli ultimi due periodi (62-63, p. 649 nell'edizione Maggioni).


15. ff. 23v-25 - Passio Sebastenorum mart. XL (= BHL 7537)
tit. Sanctorum XL martyrum
lemma inc. Qui in Sebastia civitate martyrio consummati sunt - expl. Gorgoni, Candidi
inc. Hi omnes simul XL passi sunt temporibus Licinii imperatoris - expl. consummati sunt sancti XL martyres et preside Agricolao et duce Lysia sub die quinto iduum martiarum, in gloriam et in laudem Dei
Sebasteni martyres XL: Passio
data liturgica 10 marzo
note La prima parte del lemma è copiata in forma di titolatura.


16. ff. 25-26v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 56 (Giorgio) (= BHL 3395)
prol.
tit. De sancto Georgio martyre
prol. inc. Georgius dicitur a geos quod est terra - expl. Persarum presentibus LXX regibus imperii sui
inc. Georgius tribunus genere Cappadocum pervenit quadam vice in provinciam Lybie - expl. donec ibidem reliquiarum particulam dimiserunt
Georgius Cappadox martyr saec. III: Passio
data liturgica 23 aprile
note Sono omessi i periodi finali (139-142, p. 398 dell'edizione Maggioni).


17. ff. 26v-27 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 10 (Innocenti) (= BHL 4277)
prol.
tit. De sanctis innocentibus
prol. inc. Innocentes dicti sunt triplici ratione - expl. et post medium vite equitatem bone opinionis
inc. Innocentes ab Herode Ascalonita - expl. prout cum fratre ordinaverat interfecit
Innocentes martyres: Passio
data liturgica 28 dicembre


18. ff. 27-28 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 36 (Ignazio) (= BHL 4263)
tit. Ignatii episcopi et martyris
inc. Ignatius quasi ignem patius idest patiens ignem divini amoris - expl. et commendatio honoris immensi
Ignatius Antiochenus ep. mart.: Passio
data liturgica 1 febbraio


19. f. 28r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 140 (Furseo) (= BHL 3217)
tit. De sancto Forseo episcopo et confessore
inc. Forseus episcopus cuius historiam Bedam scripsisse creditur - expl. et in bonis operibus laudabiliter vitam finivit
Furseus Latiniacensis abbas: Vita
data liturgica 16 gennaio (non indicata)


20. ff. 28v-29 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. De pessimo Magumettho
inc. Clericus quidam valde famosus cum in Romana curia honorem quem cupiebat - expl. ad Longobardorum historiam prosequendam stylus se vertat
note Estratto corrispondente ai periodi 77-151, pp. 1261-6 dell'edizione Maggioni.


21. ff. 29-31v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio)
tit. Historia Longobardorum
inc. Longobardi igitur Romano imperio plurimum molesti erant - expl. sedes imperii usque hodie vacat
note Estratto dallo stesso cap. 177, che prosegue il precedente fino al termine, corrispondente ai periodi 152-406, pp. 1266-82 della citata edizione.


22. ff. 31v-32 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 57 (Marco) (= BHL 5290)
prol.
tit. De sancto Marco evangelista
prol. inc. Marcus interpretatus sublimis mandato - expl. laudem divinam confirmat ecclesiam
inc. Marcus evangelista leviticus genere - expl. ubi ecclesia in honorem sancti Marci mire pulcritudinis fabricata est
Marcus evangelista: Passio + translatio
data liturgica 25 aprile
note Estratto dal principio del capitolo al periodo 64, p. 403 dell'edizione Maggioni.


23. f. 32r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 83 (papa Leone)
tit. De sancto Leone papa confessore
inc. Leo papa, ut in miraculis beate virginis legitur - expl. aliter alicui manus imposueris exigeris
Leo II papa
data liturgica 28 giugno
note Omesso l'ultimo periodo con la data di morte (27, p. 557 nell'edizione Maggioni).


24. ff. 32v-33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 125 (Lupo) (= BHL 5084)
tit. De sancto Lupo confessore
inc. Lupus apud Aurelianum ex genere regali ortus - expl. tandem multis clarus virtutibus in pace quievit
Lupus Senonicus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre (non indicata)


25. f. 33 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 126 (Mamertino) (= BHL 5202)
tit. De sancto Mamurtino confessore
inc. Mamurtinus prius Paganus cum quadam vice idola coleret - expl. ubi in ecclesia sancti Germani honorifice est sepultus
Mamertinus Autisiodorensis abb.: Conversio
data liturgica 20 aprile (non indicata)
note È possibile anche la data del 20 marzo.


26. f. 33r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 135 (Lamberto) (= BHL p. 700 n° 7)
tit. De sancto Lamberto martyre
inc. Lambertus nobilis genere sed nobilior sanctitate vite - expl. cum multa civitatis mestitia sepulture dederunt
Lambertus Traiectensis episcopus: Vita
data liturgica 17 settembre (non indicata)


27. ff. 33v-34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 144 (Leodegario) (= BHL p. 723 n° 7)
tit. De sancto Leodegario episcopo et martyre
inc. Leodegarius dum omni virtute polleret - expl. passus est autem circa annum Domini DCLXXX
Leodegarius Augustodunensis ep.: Passio
data liturgica 2 ottobre


28. f. 34 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 172 (Giovanni Colobo) (= BHL p. 648 n° 1)
tit. De sancto Iohanne abbate confessore
inc. Iohannes abbas cum per annos XL in eremo habitasset - expl. quam quod primus ego ipse non fecerim. Hec in vita Patrum
Iohannes Colobus seu Parvus in deserto Scetis erem.
data liturgica 17 ottobre (non indicata)


29. ff. 34-35v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 8 (Stefano) (= BHL p. 1140 n° 16)
tit. De sancto Stephano protomartyre
inc. Stephanus grece latine dicitur corona - expl. secundum fuit in beato Iohanne, tertium in innocentibus
Stephanus diac. protomart.: Passio
data liturgica 26 dicembre


30. ff. 35v-36 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 49 (Patrizio) (= BHL 6514)
tit. De sancto Patricio confessore
inc. Patricius dum Scottum regi de Christi passione predicaret - expl. post XXX dies in Domino feliciter requievit
Patricius episcopus, Hibernorum apostolus: Vita
data liturgica 17 marzo


31. f. 36r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 88 (Teodora) (= BHL 8071)
tit. De sancta Theodora
inc. Theodora nobilis mulier et speciosa - expl. ipse in abbatem unanimiter est electus
Theodora Alexandrina, Theodorus dicta: Vita
data liturgica 11 settembre (non indicata)


32. ff. 36v-37 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 124 (Sabiniano) (= BHL 7442)
tit. De sancto Saviniano martyre et Savina
inc. Savinianus et Saviniana fuerunt filii Savini - expl. qui venientes eum honorifice sepelierunt
Sabina Trecis v.
Sabinianus Trecis mart.: Passio
data liturgica 29 gennaio
note Privo del periodo finale (87, p. 894 nell'edizione Maggioni) relativo alla passione di Sabina.


33. ff. 37v-38 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 177 (papa Pelagio) (= BHL 6614)
tit. De sancto Pelagio papa et confessore et quibusdam actis Longobardorum
inc. Pelagius papa multe sanctitatis fuit - expl. sicut legitur in quadam historia ipsius et in quadam chronica
Pelagius I papa
data liturgica 2 marzo (non indicata)
note La voce BHL è ricavata proprio da questo codice. Si tratta della prima parte del cap. 177, fino al periodo 76 a p. 1261 dell'edizione Maggioni; il rimanente era già stato copiato separatamente (cfr. sopra, item 20 e 21).


34. f. 38r-v - Passio sanctarum Lucillae, Florae et soc. mart. (= BHL 5017)
tit. De sancta Flora virgine et martyre
inc. Flora virgo sanctimonialis civis urbis Rome - expl. passe sunt iste gloriose virgines et martyres Christi IV kal. augusti, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Lucilla, Flora et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 29 luglio
note Normalmente il testo è associato al 28 luglio nei leggendari qui censiti.


35. ff. 38v-43v - Vita sancti Eusebii Vercellensis ep. (= BHL 2748-2749)
prol., additamentum
tit. De sancto Eusebio episcopo et martyre
prol. inc. Que Deo auctore in hoc nostro opere conscripta sunt - expl. primitus edisserendum est
inc. Diocletiano ergo et Maximiano imperatoribus Romanorum et persecutoribus Christianorum - expl. celebratur autem eius festivitas kal. augusti, regnante Yhesu Christo Domino nostro qui cum Patre et Filio et Spiritu Sancto in trinitate perfecta vivit et regnat unus Deus per infinita saecula saeculorum
addit. inc. Precepit enim idem beatissimus Eusebius - expl. eius precibus et meritis nostri auctoris illius gestorum misertus sit omnipotens Deus
Eusebius Vercellensis episcopus m. 1-8-371: Vita
data liturgica 16 luglio
note La data non corrisponde a quelle abituali, 1° agosto o 16 dicembre.


36. ff. 43v-45 - Passio et translationes sanctorum Firmi et Rustici Veronae mart. (= BHL 3020-3021)
tit. De sanctis Firmo et Rustico martyribus
inc. In diebus illis regnante impiissimo Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi facta est persecutio ingens Christianorum - expl. quod fieri nullus ambigat usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto in unitate vivit et regnat Deus per infinita saecula saeculorum
Firmus et Rusticus Veronae martyres saec. III: Passio + translatio
data liturgica 9 agosto


37. ff. 45-48 - Passio sanctae Susannae v. mart. (cfr. BHL 7937 [inc.])
tit. De sancto Gavinio et Susanna eius filia martyribus
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani augustorum fuit quidam presbyter - expl. quia domus ad domum beati Gavinii presbyteri iungebatur beati Gaii episcopi, regnante in universo mundo Domino nostro Yhesu Christo cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Susanna v. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto


38. ff. 48-49v - Passio sancti Zenonis et soc. Nicomediae mart. (= BHL 8999)
tit. De sancto Zenone martyre
inc. Eodem tempore quo Iulianus imperator perrexit Nicomediam civitatem - expl. sepelivit in Nicomedia intra civitatem ubi florent eius orationes usque in hodiernum diem, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi in saecula saeculorum
Zeno et soc. Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 2 settembre


39. ff. 49v-51v - Passio sanctae Euphemiae Chalcedone v. mart. (= BHL 2708)
tit. De sancta Euphemia martyre virgine
inc. Sub Diocletiano imperatore, proconsule autem Prisco, in Europa erat congregatio magna Christianorum - expl. ut precibus sancte martyris inveniamur partem habere cum illa in saecula saeculorum
Euphemia Chalcedone virgo martyr m. 16-9-303: Passio
data liturgica 16 settembre


40. ff. 51v-53 - Passio sanctorum Gorgonii et Dorothei Nicomediae mart. [Adalberto Pragensi ep. adscripta] (= BHL 3617)
prol.
tit. De sanctis Gorgonio et Dorotheo martyribus
prol. inc. Magnum summopere studium multaque cura - expl. ne pro Dei amore pigrescant
inc. Diocletiano in rebus publicis agente - expl. genti Saxonum et ecclesie Mindonensi patrocinatur, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Gorgonius et Dorotheus Nicomediae mart.: Passio
data liturgica 11 marzo
note La data corrisponde al culto originario, mentre nei martirologi latini a partire da Adone si fissa il 9 settembre.


41. ff. 53-55v - Passio sanctorum Sergii et Bacchi mart. (= BHL 7599)
tit. Sergii et Bacchi martyrum
inc. Imperante Maximiano tyranno multus error hominum genus possederat - expl. martyrem Christi honorantes persistunt in eodem loco erga preceptum Domini, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sergius et Bacchus in Syria mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


42. ff. 55v-56v - Passio sanctae Iustinae Patavii v. mart. (= BHL 4573)
prol.
tit. De sancta Iustina virgine martyre
prol. inc. Quoniam sicut sanctus Raphael nos adhortari dignatur - expl. et vobis eam sum preconatus
inc. In diebus illis beatissima igitur Iustina ex Christianis parentibus oriunda - expl. cuius memorabile natale colendum sub die nonarum octobrium Dominus noster Yhesus Christus sue martyri consecravit, cui est honor et gloria et potestas sine fine per omnia saecula saeculorum
Iustina Patavii virgo mart.: Passio
data liturgica 7 ottobre


43. ff. 56v-58 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca., Passio septem dormientium apud Ephesum translatio ex graeco (= BHL 2313)
tit. De septem dormientibus
inc. Temporibus Decii imperatoris cum per universum orbem persecutio Christianorum exagitaretur - expl. et omnis populus glorificavit imperatorem et gratias egerunt Domino Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Dormientes (Septem) Ephesi mart.: Passio
data liturgica 27 luglio (non indicata)


44. ff. 58-59 - Passio sanctorum Crispini et Crispiniani mart. (= BHL 1990)
tit. De sancto Crispino et Crispiniano
inc. Cum sub Maximiano et Diocletiano qui simul imperii potiti potestate - expl. salutem largitur infirmis, cui est honor et imperium, gloria indeficiens qui cum Patre summo et Spiritu Sancto manet in saecula saeculorum
Crispinus et Crispinianus Suessione mart.: Passio
data liturgica 25 ottobre


45. ff. 59-60v - Passio et inventio sancti Quintini Viromandensis mart. (= BHL 6999)
prol.
tit. De sancto Quintino martyre
prol. inc. Sanctum atque perfectum et gloriosum triumphum sancti Quintini - expl. alioquin melius est tacere quam falsa dicere
inc. Igitur illo tempore sub Maximiano imperatore multi Christiani persecutionem patiebantur - expl. aqua autem fuit tumulus corporis illius annis circiter quinquaginta quinque
Quintinus Viromandensis mart.: Passio + inventio
data liturgica 31 ottobre


46. ff. 60v-61 - Passio sanctae Eustochiae Tarsi v. mart. (= BHL 2775)
tit. De sancta Eustochia martyre
inc. Anno sexcentesimo quinquagesimo septimo ab urbe condita Iulianus imperator iussit - expl. martyrizata est autem venerabilis Dei Eustochia virgo sub Iuliano cesare die kalendarum novembrium, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto regnat in saecula saeculorum
Eustochia virgo Tarsi mart.: Passio
data liturgica 1 novembre
note La data consueta è il 2 novembre.


47. f. 61r-v - Passio sanctorum Fidis, Caprasii, Primi et Feliciani Aginni mart. (= BHL 2928)
tit. De sancta Fide
inc. Sancta igitur Fides Agennensium civitate oriunda fuit - expl. ubi non tam sepelisse quam recondidisse viderentur
Fides virgo, Caprasius, Primus et Felicianus Aginni martyres saec. III: Passio
data liturgica 6 ottobre
note L'explicit non corrisponde pienamente a quello riportato in BHL.


48. ff. 61v-64v - Passio sanctorum Eustachii, Theopistes uxoris et filiorum mart. (= BHL 2760)
tit. De sancto Eustachio
inc. In diebus Traiani imperatoris demonum prevalente fallacia erat quidam magister militum - expl. impetrant que promissa sunt sanctis per gratiam Domini et salvatoris nostri Yhesu Christi cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Eustachius seu Eustasius (al. Placidus), Theopiste uxor et filii martyres: Passio
data liturgica 13 novembre


49. ff. 64v-65v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo, Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Vitalis et Agricole
inc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus - expl. Passi sunt in civitate Bononiensi sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Vitalis et Agricola Bononiae mart.: Passio
data liturgica 4 novembre


50. ff. 65v-66v - Passio sancti Mennae Aegyptii in Phrygia mart. (= BHL 5921)
tit. De sancto Menna martyre
inc. Anno secundo imperii sui Diocletianus et Maximianus augusti observanda per provincias universas precepta destinaverunt - expl. in qua multas virtutes operatur Deus ad laudem nominis sui usque in presentem diem, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Mennas Aegyptius in Phrygia martyr: Passio
data liturgica 11 novembre


51. ff. 66v-69 - Passio sancti Petri Alexandrini ep. [interprete Anastasio Bibliotechario] (= BHL S 6698 f)
tit. Petri Alexandrini martyris
inc. Regnante impio et iniquo Diocletiano in Nicomediensium illustrissima civitate erat multa tempestas et conturbatio - expl. et fiduciam magnam habeat apud universorum dominatorem et Deum Dominum nostrum Yhesum Christum cui est gloria et imperium in saecula saeculorum
Petrus Alexandrinus episcopus m. 311: Passio
data liturgica 20 novembre
note La data normalmente attestata è il 25 novembre.


52. ff. 69-73 - Passio sancti Mercurii Caesareae Cappadociae mart. (= BHL 5933)
tit. De sancto Mercurio martyre
inc. Decius ambitionis inflammatus libidine - expl. ultionem sanctorum suorum reddidit qui dixit mihi vindictam et ego retribuam, qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Mercurius Caesareae Cappadociae mart.: Passio
data liturgica 25 novembre


53. ff. 73-74 - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL S 7453 h [inc.] e BHL 7451 [expl.])
tit. De sancto Sabino episcopo martyre
inc. Maximianus augustus iussit ut in capitolium urbis Rome omnes convenirent - expl. martyrizatus est autem sanctus Sabinus episcopus sub die VII iduum decembrium, ubi prestantur beneficia sanctorum usque in hodiernum diem
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


54. ff. 74-75 - Passio sanctae Eulaliae Barcinone v. mart. (= BHL 2696)
tit. De sancta Eulalia martyre et virgine
inc. In Barcillona civitate provincie Hispanie sub Datiano preside - expl. celebratur ergo natale eius in Barcillona civitate sub die IV idus decembris, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Eulalia Barcinone virgo mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre
note La data indicata è propria dell'omonima santa di Merida, mentre il culto di questa Eulalia è legato al 12 febbraio (la sovrapposizione tra le due figure è spesso attestata nei codici).


55. ff. 75-76 - Passio sancti Longini militis in Cappadocia mart. (= BHL 4965)
tit. De sancto Longino
inc. In diebus Domini nostri Yhesu Christi fuit quidam miles centurio nomine Longinus - expl. decima kalendarum decembris sub preside Octavio, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est cum Patre in unitate Spiritus Sancti honor, virtus, imperium et potestas, eternitas, maiestas nunc et per inmortalia saecula saeculorum
Longinus miles in Cappadocia mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


56. ff. 76-77 - Passio sancti Theonesti ep. et soc. Altini mart. (= BHL 8114)
tit. De sanctis Teonisto, Urso, Albano, Tabra et Tabrata martyribus
inc. Regnante Domino nostro Yhesu Christo ante omnia saecula super omnes celos et super omnem terram - expl. migravit cum piissimis principibus potiturus premia meritorum, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Theonestus ep. et soc. Altini mart.: Passio
data liturgica 22 novembre


57. ff. 77-79v - Passio sanctae Febroniae v. et soc. Sibapoli [auctore Thomaide] (= BHL 2844)
tit. De sancta Febronia martyre et virgine
inc. Factum est in diebus Dioclitiani imperatoris Anthimus epharcus infirmitate corporis deprehensus - expl. et omnem traditionem bene tenuit usque in finem. Acta sunt hec ad laudem et gloriam Domini nostri Yhesu Christi, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Febronia virgo et soc. Sibapoli in Mesopotamia martyres: Passio
data liturgica 5 giugno
note La data propria della santa è il 25 giugno (con le varianti del 15 o dei giorni immediatamente precedenti, 23 e 24); indicazioni anomale come questa sono attribuite dall'editore del testo, Paolo Chiesa, a corruttele di trasmissione passate inosservate nelle aree prive di una tradizione cultuale specifica (cfr. l'edizione citata in bibliografia, p. 39). L'explicit è anticipato nella copia all'interno della seconda frase del cap. 43, cui si lega la formula finale (cfr. ibid., p. 191). Il codice tramanda la IV redazione della versione settentrionale dell'opera.


58. ff. 79v-81 - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (= BHL 286)
tit. De sancto Alexio confessore
inc. Fuit Rome vir magnus et nobilis Euphimianus nomine - expl. petitionis effectum sine dubio consequi valeat, per Dominum nostrum Yhesum Yhesum Christum qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum
Alexius Edessae et Romae confessor saec. V: Vita
data liturgica 17 luglio


59. ff. 81-83v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 168 (Caterina) (= BHL 1667)
additamentum
tit. De sancta Katerina martyre virgine
addit. inc. Fuit in civitate Alexandria quidam Costus nomine - expl. de circumstantibus regionibus convenire ad dictam solempnitatem precepit omnes
inc. Katerina igitur Costi regis filia - expl. quod vitio scriptoris factum sit ut pro Maximino Maxentius poneretur
Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 25 novembre
note Il testo della Legenda aurea ha inizio al f. 81v, dopo una prima parte di provenienza estranea che ne sostituisce il prologo.


60. ff. 83v-87v - Passio sanctorum Faustini et Iovitae (= BHL 2838)
tit. De sancto Faustino et Iovita
prol. expl. Dum crebra sanctorum martyrum acta revolvimus - expl. ortus tempus finisque eorum indagandus est
inc. Eodem tempore quo perfidus Adrianus imperator totum quadrato cardine mundum cepit magis perturbare - expl. quintodecimo kalendarum marciarum angelicis provectis manibus a Domino sunt in gloria suscepti eterna, cui est honor et imperium, virtus et gloria in cuncta saecula saeculorum
Faustinus presb. et Iovita diac. fratres: Passio
data liturgica 15 febbraio


61. ff. 87v-88 - Passio sancti Floriani Laureaci in Norico mart. (= BHL 3054)
tit. De sancto Floriano martyre
inc. In diebus illis sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus facta est persecutio Christianorum - expl. acta sunt autem hec apud Nuricum Repense in Lauriaco imperantibus Dioclitiano et Maximiano agente Aquilino preside, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est gloria et potestas in saecula saeculorum
Florianus Laureaci in Norico mart.: Passio
data liturgica 4 maggio


62. ff. 88-89 - Passio sanctorum Victoris et Coronae in Aegypto mart. (= BHL S 8560 b)
tit. De sancto Victore
inc. In diebus illis persecutio erat Christianorum commota ab imperatore Romano scilicet Antonino - expl. martyrizatus est autem sanctus Victor pridie idus novembris, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui honor et gloria in saecula saeculorum
Victor et Corona in Aegypto (al. in Syria) martyres sub Antonino: Passio
data liturgica 12 novembre
note La data attestata per il culto è il 14 maggio, che probabilmente non per caso coincide con quella del testo seguente: la coppia potrebbe provenire da un modello impostato in ordine cronologico.


63. ff. 89-90 - Passio sanctorum Felicis et Fortunati Aquileiensium mart. (= BHL S 2860)
tit. De sanctis Felice et Fortunato
inc. Sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus anno duodecimo exiit edictum eorum - expl. martyrizati sunt autem sancti Dei Felix et Fortunatus sub die quartodecimo mensis madii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Felix et Fortunatus Aquileiae martyres saec. III: Passio
data liturgica 14 maggio


64. f. 90r-v - Passio sancti Severi in provincia Valeriae presb. (= BHL 7685)
tit. De sancto Severo martyre
inc. Temporibus Maximiani imperatoris orta est seva persecutio adversus Christianos - expl. passus est autem beatissimus Christi martyr Severus die kalendarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto per infinita saecula saeculorum
Severus in provincia Valeriae presb.: Passio
data liturgica 1 febbraio


65. ff. 90v-91v - Passio sanctae Bibianae seu Vivianae v. et soc. Romae mart. [auctore Donato subdiac.?] (= BHL 1322)
tit. De sanctis Fabiano, Fausto, Demetria et Viviana
inc. Ortu Iuliani imperatoris impiissimi persecutoris cruciati sunt in diversis provinciis iussu eius multa milia martyrum - expl. qui etiam cum presbyteris et diaconibus in eodem loco Domino Yhesu Christo sacrificium offerebat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Bibiana seu Viviana virgo, Dafrosa, Flavianus, Faustus, Pigmenius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 2 dicembre


66. ff. 91v-95v - Passio sancti Sebastiani Romae mart. [perperam Ambrosio Mediolanensi adscripta] (= BHL 7543)
tit. De sancto Sebastiano martyre
inc. Sebastianus vir Christianissimus Mediolanensium partium civis - expl. fecit ecclesiam heredem Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sebastianus Romae mart.: Passio
data liturgica 20 gennaio


67. ff. 95v-96v - Passio sanctae Apolloniae Alexandriae v. mart. (cfr. BHL S 641 b [inc.])
tit. De sancta Apolonia martyre
inc. Apollonia in urbe Alexandria ex Eusebio rege et matre nata - expl. propter quod in Christo baptizantur multi; passa est autem quarto idus februarii
Apollonia virgo Alexandriae mart.: Passio
data liturgica 9 febbraio


68. ff. 96v-97 - Liber de apparitione sancti Michaelis in Monte Gargano (= BHL 5948)
prol.
tit. Commemoratio Michaelis archangeli
prol. inc. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam - expl. libellus in eadem ecclesia positus indicat
inc. Erat in eadem civitate predives nomine Garganus - expl. administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hereditatem capiunt salutis in Christo Iesu Domino nostro qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Michael archangelus: Apparitio
data liturgica 29 settembre


69. ff. 97-98 - Lucianus Hierosolymitanus, Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio et translatio corporis sancti Stefani protomartyris
inc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. thesaurum misericordie et pietatis quem aperire dignatus est in Domino Iesu Christo cum Spiritu Sancto cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Stephanus diac. protomart.: Inventio
data liturgica 3 agosto


70. ff. 98-104 - Humbertus de Romanis n. 1194/1200, m. 14-7-1277, Legenda sancti Dominici (= BHL 2219 / 2226)
prol.
tit. De sancto Dominico patre Ordinis Predicatorum. Obiit anno Domini 1221 nonis augusti
prol. inc. Multifarie multisque modis olim Dominus electos ad eternum invitans convivium - expl. sed veraci studio perstringere opere pretium est
inc. Beatus Dominicus predicatorum dux et pater inclytus - expl. cuius tanta suavitate redolet adhuc in pulvere iacens corpus
Dominicus Ordinis Praedicatorum fundator n. 1170, m. 6-8-1221: Vita
data liturgica 5 agosto
note L'explicit è rintracciabile negli AASS Aug. I, col. 612F all'interno della versione della vita di Domenico di Teodorico di Appoldia (BHL 2226); l'incipit del testo è però quello della versione di Umberto (BHL 2219), mentre lo stesso prologo accompagna entrambe.


71. f. 104r-v - Miraculum sancti Rufini conf. Capuae culti (= BHL 7372)
prol.
tit. De sancto Rufino confessore
prol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter ac piis animis legantur - expl. pia devotione ad memoriam revocemus
inc. Temporibus siquidem nobilissimi Iustiniani imperatoris - expl. revorsa est cum gaudio in domum suam, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum
Rufinus conf. Capuae cultus: Miracula
data liturgica 25 agosto
note La data propria del culto è di norma il giorno successivo o il 27.


72. ff. 104v-106v - Vita sancti Aegidii in Occitania abb. (= BHL 93)
prol.
tit. De sancto Egidio
prol. inc. Sanctiori quidem ac propensiori cultu reverentie venerandorum patrum gesta - expl. ut sese providendo cognoscat
inc. Sanctus igitur Egidius nativitate grecus a preclaris parentibus originem duxit - expl. petimus tua sancta merita pater Egidi apud Dominum Deum nostrum qui cum Filio suo et Spiritu Sancto vivit et regnat unus Deus per cuncta saecula saeculorum
Aegidius in Occitania abbas saec. VI-VII: Vita
data liturgica 1 settembre


73. ff. 106v-132 - Bonaventura de Balneoregio n. 1217/1221, m. 14/15-7-1274, Legenda sancti Francisci maior (= BHL 3107-3109)
tit. De sancto Francisco confessore patre Minorum - De miraculis beati Francisci
inc. Vir erat in civitate Assisii Franciscus nomine - expl. innotescit fidelibus mirificans sanctum suum magnificentia virtutis Altissimi, cui est honor et gloria per infinita saecula saeculorum
miracula inc. Ad omnipotentis Dei honorem et gloriam beati patris Francisci - expl. quo nos introducat verus populi ductor et salvator Christus Iesus crucifixus per merita servi sui Francisci ad laudem et gloriam unius Dei, qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226: Vita + miracula
data liturgica 4 ottobre
note Il passaggio tra le due parti, con la titlatura per la seconda, avviene al f. 125.


74. ff. 132-135 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849, Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. De sancto Columbano
inc. Cum preclara sanctissimi viri Columbani, qui et Columba, conversatio per omnem Hiberniam celebrem haberetur - expl. requievit ibi nocte illa cum fratribus
Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca.: Vita + miracula
data liturgica 21 settembre
note La data normale è il 16 ottobre (o 2 febbraio). Il testo si interrompe verso la fine del cap. XVII del libro I (= PL 114,992C).


75. ff. 135-137v - Vita et miracula sancti Bernardi Parmensis ep. (= BHL 1246-1247)
tit. De sancto Bernardo episcopo confessore
inc. Igitur venerabilis episcopus Bernardus Florentia civitate nobili genere Ubertorum ortus - expl. febribus vexati concta sanitate letantur
miracula inc. Quedam mulier de Burgo Sancti Donnini unicam habens filiam - expl. ut cito mihi occurreret quod volebam, auxiliante Domino Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum
Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133: Vita + miracula
data liturgica 12 dicembre
note La data consueta è il 4 dicembre (ma in effetti pridie idus della rubrica potrebbe essere una svista per pridie nonas). Il passaggio dalla vita ai miracoli (f. 136v) è indistinto nel testo.


76. ff. 137v-138 - Passio sanctorum Primi, Marci et socc. Tergesti mart. (= BHL 6923)
tit. De sanctis Primo et Marco martyribus
inc. In diebus illis cum imperium obtineret Adrianus - expl. sexto idus maias sub imperatore Adriano preside vero Tergestine civitatis Artasio, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria et laus et potestas in omnia saecula saeculorum
Primus, Marcus et soc. Tergesti mart: Passio
data liturgica 10 maggio


77. ff. 138-144 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376-8374)
tit. De sancto Urbano papa martyre
item I inc. Urbanus episcopus natione romanus ex nobilissima prosapia ortus - expl. cantantes et funerea exequia psallentes Domino persolvebant
item II inc. His itaque peractis abiit Carpasius vicarius - expl. multa patrantur mirabilia usque in presentem diem, ad honorem Salvatoris nostri Iesu Christi qui cum Patre ac Flamine Sancto vivit et regnat Deus per eterna saecula saeculorum
Urbanus I papa: Passio
data liturgica 29 maggio
note La data consueta è il 25 maggio.


78. ff. 144-145v - Passio sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianillae (cfr. BHL 1545)
prol.
tit. Sanctorum Cantii, Cantiani et Cantianille martyrum
prol. inc. Omnia que a sanctis gesta sunt vel geruntur - expl. da mentem studiis ut hostis incipiat te timere
inc. Beatissimos igitur martyres Christi Cantium Cantianum et Cantianillam - expl. trans flumen Hysoncio loco qui vocatur Aquas Gradatas, imperante Diocletiano et Maximiano, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui honor est et potestas, laus et iubilatio una cum Patre et Spiritu Sancto nunc et semper in saecula saeculorum
Cantius, Cantianus et Cantianilla Aquileiae martyres: Passio
data liturgica 31 maggio
note Rispetto all'explicit riportato in BHL questo si presenta più esteso nel periodo finale, con indicazione, oltre che della data, del luogo, al dodicesimo miglio da Aquileia.


79. ff. 145v-147v - Passio sanctorum Hermagorae ep. et Fortunati diac. Aquilegiensium mart. (= BHL 3838)
tit. De sanctis Hermacora et Fortunato martyribus
inc. Post resurrectionem Domini nostri Iesu Christi omnes apostoli miserunt sortes - expl. martyrizzatus est autem beatissimus Dei Hermagoras episcopus una cum sancto Fortunato archidiacono suo quarto idus iulias, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Hermagoras episcopus et Fortunatus Aquilegienses diaconus saec. I: Passio
data liturgica 12 luglio


80. ff. 147v-148 - Vita sancti Prisci Capuani ep. (= BHL 6927)
tit. De sancto Prischo episcopo confessore
inc. Temporibus siquidem Valentiniani et Valentis augusti in partibus Orientis - expl. intercedente beatissimo Prisco cuius dies natalis celebratur die kal. septembris, ad laudem Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Priscus Capuanus ep.: Vita
data liturgica 1 settembre


81. ff. 148-151 - Vita sancti Anselmi Lucensis ep. [perperam Bardoni Lucensi adscripta] (= BHL 536)
prol.
tit. De sancto Anselmo episcopo confessore
prol. inc. Devotis quorundam precibus instanter cogimur - expl. aliis vero in resurrectione
inc. A pueritia quippe sua qualiter vixerit tum quia pleniter non novimus - expl. et multa alia que pre multitudine invenire non potuimus que si invenerimus vobis scribemus
Anselmus Lucensis episcopus n. 1040 ca., m. 18-3-1086: Vita + miracula
data liturgica 18 marzo


82. ff. 151-153v - Passio sanctorum Alexandri, Eventii, Theoduli, Hermetis et Quirini mart. (= BHL 266)
tit. Sanctorum Alexandri, Eventii et Teoduli martyrum
inc. Quinto loco a beato Petro apostolo Romane urbis ecclesie cathedram sedit Alexander - expl. sanctorum autem ipsorum natalis est quinto nonas maias. Benedictus Deus in saecula saeculorum
Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres: Passio
data liturgica 3 maggio


83. ff. 153v-155 - Passio sancti Erasmi in Campania ep. mart. (= BHL 2578)
tit. De sancto Erasmo martyre
inc. Facta est persecutio Christianorum a Diocletiano imperatore - expl. et in nomine tuo recipiat mercedem suam sabbato et dominica, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Erasmus in Campania episcopus et martyr saec. III/IV: Passio
data liturgica 2 giugno


84. f. 155r-v - Passio sanctorum Basilidis et soc. Romae mart. (= BHL 1019)
tit. Sanctorum Basilidis, Tripodis et Madalis confessorum
inc. In civitate Orientali beatus Basilides cum esset in officio Platonis prefecti - expl. et fabricata est sanctitati eorum basilica ubi florent beneficia eorum usque in hodiernum diem
Basilides et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 12 giugno


85. ff. 155v-157 - Miraculum in imagine Veronicae (= BHL 4218)
tit. De Veronica que liberavit Tiberium cum imagine Christi
inc. Factum est autem cum Tiberio et Vitellio consulibus eodem tempore Tiberius Cesar gubernabat imperium - expl. et cum sit homo pollutus se Filium Dei ausus est dicere
Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi): Miracula
note Il testo termina in un punto differente da quello indicato in BHL (dove peraltro si avverte della grande varietà in sede finale).


86. ff. 157-160v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. De sanctis apostolis Petro et Paulo
inc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. miliario secundo sub die tertio kalendarum iuliarum ubi prestantur beneficia orationum eorum in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Passio
data liturgica 29 giugno


87. ff. 160v-162 - Gesta Petri et Pauli Antiochiae (= BHL 6678)
tit. Catedra sancti Petri
inc. Cum beatorum apostolorum Petri et Pauli et ceterorum fama et doctrina usquequaque claresceret - expl. in magnam ecclesiam quam fecerant sublimaverunt, eo ipso adiuvante cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Petrus et Paulus: Vita + miracula
data liturgica 22 febbraio


88. ff. 162-164 - Vita sancti Caelestini I papae
prol.
tit. De sancto Celestino papa confessore
prol. inc. Postquam monarchia regni ad Christiane fidei apicem devenit - expl. de multis parvam compendiose recitamus hystoriam
inc. Temporibus igitur Theodosii imperatoris qui eo tempore occidentalem - expl. timore tyranni diu absconditus exstitit
Coelestinus I papa m. 432: Vita
data liturgica 7 giugno
note Testo non identificato.


89. ff. 164v-165v - Passio sanctorum Valeriani, Tiburtii et Maximi Romae mart. (= BHL 8483 [inc.] e 8486 [expl.])
tit. Tiburtii, Valeriani et Maximi martyrum
inc. Sergius Almachius urbis prefectus sanctos Domini fortiter laniabat - expl. ad indicium fidei eius qui resurrectionem se inventurum phenicis exemplo suscepit
Valerianus sponsus sanctae Caeciliae, Tiburtius et Maximus Romae mart.: Passio
data liturgica 14 aprile


90. ff. 165v-166 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Sancte Felicitatis cum septem filiis martyribus
inc. Tempore Antonini principis orta est seditio pontificum - expl. et penas et verbera contempnentes Christi amici effecti sunt in regno celorum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Felicitas cum septem filiis Romae mart.: Passio
data liturgica 10 luglio (non indicata)


91. ff. 166-168 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5305 d [expl.])
tit. De sancta Margarita virgine et martyre
inc. Post passionem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi gloriosamque eius ascensionem - expl. omnes audite, Deum timete, mentem sanctam, spontaneum honorem Deo et patrie liberationem qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr: Passio
data liturgica 20 luglio
note Il testo non corrisponde ad alcuna delle versioni registrate in BHL, tra le quali si indica qui la più somigliante per gli estremi dell'explicit. L'epilogo non è riconoscibile per il caratteristico incipit bensì rifuso in un'unica riformulazione, che vede succedersi i seguenti attacchi di periodo: Domine ne statuas illis hoc peccatum, et tunc venerunt angeli... Tunc recesserunt angeli cum anima... Sanctus sanctus sanctus Dominus Sabaoth... Explevit beata Margarita certamina sua..., prima dell'ultimo riportato.


92. ff. 168-169v - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (= BHL 1772)
tit. De sancto Christofero
inc. Passio sancti Christophori martyris sub die septimo kalendarum augusti qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. passus est sanctus Christophorus septimo kal. augusti in Samon civitate, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honon et gloria in saecula saeculorum
Christophorus in Lycia martyr m. 250: Passio
data liturgica 26 luglio
note La data è posticipata di un giorno rispetto a quella abituale.


93. ff. 169v-172 - Vita sancti Symeonis stylitae senioris [auctore Antonio] (= BHL S 7957 b)
tit. De sancto Simeone monacho
inc. Sanctus Simeon ex utero matris sue electus est a Domino - expl. mercedem ab Altissimo recipiet, adiutus precibus beati Simeonis monachi cuius depositio celebratur VI kal. augusti, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum
Symeon stylita senior: Vita
data liturgica 26 luglio
note La data propria di questo santo è il 5 gennaio, ma evidentemente si è operata una confusione con l'altro Simeone, eremita mantovano dell'XI secolo, venerato appunto il 26 luglio.


94. ff. 172-173 - Wolfherius Hildesheimensis canonicus fl. saec. XI med., Vita Godehardi posterior (= BHL S 3582 b)
tit. De sancto Gotardo confessore episcopo
inc. Preclare indolis puer Gotardus nomine iuxta Althahense monasterium - expl. et alia multa miracula Dominus per eum operatus est, que hic causa brevitatis non ponuntur
Godehardus Hildesheimensis ep.: Vita
data liturgica 5 maggio


95. f. 173r-v - Passio sanctorum Dorotheae et Theophili Caesareae Cappadociae mart. (cfr. BHL 2324)
tit. De sancta Dorothea virgine martyre
inc. Gloriosa martyr et virgo Dorothea ex patre Dorotheo et matre Theodora progenita - expl. et sic perrexit ad Christum quod et nos facere faciat ille qui est benedictus in saecula saeculorum
Dorothea virgo et Theophilus scholasticus Caesareae Cappadociae martyres: Passio
data liturgica 25 gennaio
note La data consueta sarebbe il 6 febbraio: è possibile che l'anomalia si debba a un errore della rubrica, ossia lo scambio tra VIII kal. februarii come si trova scritto e VIII idus, che corrisponderebbe alla data esatta. Il tenore del testo non corrisponde pienamente alla voce BHL.


96. ff. 173v-175 - Vita sancti Thomae Aquinatis (= BHL 8159)
tit. In sancti Tome de Aquino
inc. Beatus Thomas de Aquino ordinis Fratrum Predicatorum fuit prophetatus antequam nasceretur - expl. sic in perpetuum daret sibi gratiam servandi virginitatem
Thomas Aquinas OP 1225-1274: Vita
data liturgica 7 marzo
note La voce BHL è tratta da questo stesso manoscritto.


97. ff. 175-176 - Passio sancti Sigismundi Burgundiorum regis mart. (= BHL 7717)
tit. De sancto Sigismundo rege et martyre
inc. Tempore Tiberii senioris augusti qui sicut reliquas regiones ita Gallias - expl. passus est autem sanctus Sigismundus primo die kalendarum maiarum, regnante Domino Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Sigismundus Burgundionum rex mart.: Passio
data liturgica 1 maggio


98. ff. 176-177v - Vita sancti Ludovici IX Francorum regis (cfr. BHL 5049 [expl.])
tit. De sancto Lodovicho rege ordinis Minorum
inc. Felix sanctus Lodovicus ex regali prosapia, patre videlicet clare memorie Carolo rege Sicilie - expl. que ad presens opportune recitari non possunt
Ludovicus IX Francorum rex: Vita
data liturgica 25 agosto


99. ff. 177v-178v
tit. Epistola sulla Concezione di Maria attribuita ad Anselmo di Canterbury


100. ff. 178v-189v - Syrus Cluniacensis monachus m. post 1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5178)
prol.
tit. De sancto Maiolo abbate
prol. inc. Superna Christi rorante dextera atque opitulante gratia - expl. ne forte cum rusticitate tum etiam prolixitate pagina inculta displiceat
inc. Igitur in partibus Galliarum exigentibus causis - expl. ubi eius sanctissimis meritis multa prestantur beneficia, regnante in perpetuum Domino nostro Yhesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
tit. finale Explicit liber 3 de obitu sancti Maioli
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
data liturgica 11 maggio
note Parecchi passaggi del testo sono sottolineati.


101. ff. 189v-192 - Odilo Cluniacensis abbas n. 961/962, m. 1-1-1049, Vita sancti Maioli (= BHL 5182)
inno
tit. Imnus factus pro sancto Maiolo per dominum Odillum
inno inc. Maiolus pater melitus omni laude dignissimus - expl. tollenti mundi crimina cum Patre et Sancto Spiritu in sempiterna secula
addit. inc. Hic pater emeritus mox est ut ad astra vocatus - expl. hucusque venisse sufficiat
vita inc. Post beatissimorum apostolorum et evangelistarum sacrosancta divina et sallutaria documenta - expl. redit ad propria sospes et letus, prestante Domino nostro qui vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum
Maiolus Cluniacensis abbas m. 994: Vita
note Tra le due vitae si inseriscono l'inno, non identificato, formato da versi di otto sillabe proparossitoni e rimati a coppie (con rima debole, limitata cioè alla vocale finale); ed una breve aggiunta interamente sottolineata che precede l'incipit autentico, senza distinzione.


102. ff. 192-193v - Passio sanctae Barbarae Nicomediae v. mart. (cfr. BHL 913 [expl.])
tit. De sancta Barbara martyre
inc. Temporibus imperatoris Maximiani erat quidam satrapas nomine Dioscorus - expl. Martyrizata est sanctissima Christi martyr Barbara imperante Maximiano augusto et Martiniano, apud nos vero regnante Domino Deo atque salvatore nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Barbara virgo Nicomediae martyr: Passio
data liturgica 4 dicembre


103. ff. 193v-196 - Passio sanctorum Carpophori, Abundii, Anastasii et soc. mart. (= BHL 1621)
tit. Sanctorum Anastasii cum filiis et nepotibus suis
inc. Temporibus imperatorum qui tyrannica rabie accensi velut lupi - expl. defunctus est autem septimo idus iulii et in eodem oratorio sepultus, regnante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per infinita saecula saeculorum
Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart.: Passio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


104. ff. 196-197 - Translatio Bercetum sancti Abundii Spoleti mart. (= BHL 19)
tit. Translatio corporis sancti Habundii
inc. Temporibus invictissimorum imperatorum Lodovici et Lotharii fuit quidam venerabilis abbas Tiberius nomine monasterii Berceti - expl. et pro sanitate sua immensas cepit reddere grates. Sit igitur Patri et Filio ac Spiritui Sancto laus, gloria et iubilatio per infinita saecula saeculorum
Abundius Spoleti mart.: Translatio
data liturgica 10 dicembre (non indicata)


105. ff. 197-198v - Passio sancti Sabini ep. et soc. Spoleti mart. (= BHL 7452)
tit. De sancto Savino episcopo martyre
inc. Maximiano augusto quintodecimo kalendas maias in circo Maximo - expl. ceci illuminantur, infirmi sanantur, demones effugantur ad laudem et honorem Domini nostri Yhesu Christi, qui semper fidelibus suis dat palmam victorie cui est imperium honor regnum in saecula saeculorum
Sabinus episcopus et soc. Spoleti martyres: Passio
data liturgica 7 dicembre


106. ff. 198-200 - Passio sanctae Victoriae Romanae v. mart. (= BHL 8591)
tit. De sancta Victoria martyre
inc. Factum est autem ut illustris vir Titus Aurelius ad petitionem sancte virginis Anatolie - expl. passa est autem a carnifice sancta Victoria decimo kal. ianuarias et decimo eiusdem kal. posita cum laudibus Christi, qui regnat cum Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum
Victoria Romana virgo mart.: Passio
data liturgica 23 dicembre


107. ff. 200-201 - Passio sancti Gregorii Spoleti presb. mart. (= BHL 3677)
tit. De sancto Gregorio Spoletano martyre
inc. Temporibus Diocletiani et Maximiani imperatorum talis furor a sacrilegis exardescebat - expl. Mirabilis Deus qui dat votum optanti et benedicit annos iusti; ipsi honor et gloria et laus et imperium in saecula saeculorum
Gregorius presbyter Spoleti martyr: Passio
data liturgica 23 dicembre
note La data indicata corrisponde a quella testimoniata nella passio tradizionale, anche se i martirologi fissarono il culto nel giorno seguente.


108. ff. 201-202 - Inventio et translatio sanctae Crucis (= BHL S 4177 f)
tit. De inventione et translatione Crucis Christi
inc. Postquam Constantinus auguste memorie imperator sacro per beatum Silvestrum lotus est baptismate - expl. et hoc loco translationis nostre finem imponat
Iesus Christus (ss. crucis): Inventio + translatio
note È probabile che il testo si intendesse riferito al 31 dicembre, data la menzione di Silvestro, in accordo fra l'altro con la successione cronologica dei testi di questa sezione del leggendario.


109. ff. 202-203v - Passio sanctae Columbae Senonensis v. mart. (= BHL 1896)
tit. De sancta Columba virgine et martyre
inc. Eodem tempore cum adhuc mundus sub gentili esset redactus errore - expl. acta sunt hec in civitate Senonas die pridie kal. ianuariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Columba apud Senones virgo martyr saec. III: Passio
data liturgica 31 dicembre


110. ff. 203v-208 - Passio sanctae Martinae Romae v. mart. (= BHL 5588)
tit. Sancte Martine virginis et martyris
inc. Regnante primo omnium in ambitu totius orbis Domino et salvatore nostro Iesu Christo - expl. mereamur cum omnibus sanctis consortes fieri et gratiam invenire apud Dominum nostrum Yhesum Christum cui est honor et gloria cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum
Martina virgo Romae mart.: Passio
data liturgica 1 gennaio


111. ff. 208-212 - Eugippius v. 460/470, m. post 532, Commemoratorium de vita sancti Severini (= BHL 7656)
tit. Sancti Severini episcopi confessoris
inc. Tempore quo Attila rex Hunnorum defunctus est in utraque Pannonia - expl. receperunt ac recipiunt sanitatem operante gratia Domini cui honor et gloria in saecula saeculorum
Severinus in Norico Ripensi presb.: Vita
data liturgica 8 gennaio


112. ff. 212-213 - Passio sancti Babylae Antiocheni ep. mart. (= BHL S 890)
tit. De sancto Babila episcopo martyre
inc. Numerianus rex cum immolasset immundis idolis voluit intrare in domum Dei - expl. et ipsius incisum est caput Babile IX kal. februarii et positus est cum infantibus et cum boia et compedibus in pace. Per omnia benedictus Deus in saecula saeculorum
Babylas Antiochenus episcopus et martyr m. 250: Passio
data liturgica 24 gennaio


113. ff. 213-218 - Passio sanctorum Thyrsi, Leucii, Callinici et soc. mart. (= BHL 8280)
tit. De sanctis Lucio et Tirso martyribus
inc. In illis diebus quo Christi membra hostis interimebat - expl. cuius autem in pleno reperta fuerit fides reportat praemium cum laude, per eumdem Dominum nostrum qui manet in Trinitate unus in saecula saeculorum
Thyrsus, Leucius, Callinicus et soc. in Asia mart.: Passio
data liturgica 2 febbraio
note La data indicata non è tra quelle, pur numerose, fissate dai martirologi (28 aprile e vari giorni di gennaio).


114. ff. 218-219 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 29 (Paola) (= BHL 6550)
tit. De sancta Paula matrona Romana
inc. Paula fuit nobilissima matrona Romanorum - expl. vale, Paula, et cultoris tui ultimam senectutem orationibus iuva
Paula Romana vidua: Vita
data liturgica 26 gennaio (non indicata)


115. ff. 219-222 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 115 (Assunzione) (= BHL 5353)
tit. De assumptione Marie virginis
inc. Assumptio virginis Marie qualiter facta sit ex quodam libello apocrypho - expl. Tunc timore monachi redeunt ad coenobium et demones properant ad infernum
Maria virgo et mater Iesu (obitus et assumptio): Transitus
data liturgica 15 agosto


116. f. 222r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 151 (Leonardo) (= BHL p. 724 n° 5)
tit. De sancto Leonardo confessore
inc. Leonardus fuisse dicitur circa annum Domini - expl. in crastinum se finiendum predixit
Leonardus Corbiniacensis conf.
Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec.: Vita + miracula
data liturgica 6 novembre


117. ff. 222v-223v - Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica, IV 14-15 (passione di Policarpo) (= BHL S 6875 a)
tit. De sancto Polycarpo martyre
inc. Polycarpus qui non solum ab apostolis eruditus est - expl. martyrizatus est autem venerabilis Dei Polycarpus Smyrniacorum episcopus sub die tertia nonarum februariarum, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Polycarpus Smyrnensis ep.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note La data abituale è il 26 gennaio (o 23 febbraio nel culto greco).


118. ff. 223v-225 - Passio sanctorum Tryphonis et Respicii mart. Niceae (cfr. BHL S 8338 b/d)
tit. De sancto Triphone martyre
inc. Anno nonodecimo imperii Augusti regnavit Gordianus in urbe Roma - expl. complevit autem martyrium suum beatissimus Tryphon tertio nonas februarii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tryphon et Respicius Niceae mart.: Passio
data liturgica 3 febbraio
note Il testo non corrisponde ad alcuna voce BHL: qualche somiglianza nell'incipit si riscontra con le due segnalate.


119. ff. 225-226 - Passio sanctarum Fuscae v. et Maurae mart. (= BHL S 3222 c)
tit. De sancta Fusca martyre
inc. In temporibus illis cum magna martyrum victoria et virtus celebraretur - expl. laudantes Patrem et Filium et Spiritum Sanctum, qui tantam gloriam prestat sanctis suis. Ipsi honor et gloria, virtus et potestas in saecula saeculorum
Fusca virgo et Maura Ravennae mart.: Passio
data liturgica 13 febbraio


120. ff. 226-227 - Passio sancti Valentini Interamnensis ep. (= BHL 8460)
tit. De sancto Valentino episcopo et martyre
inc. Propheta loquitur ad Deum: Secundum altitudinem tuam multiplicasti filios hominum - expl. non longe a corpore sancti Valentini sunt sepulti, collaudantes Dominum nostrum Yhesum Christum qui vivit et regnat cum Deo Patre una cum Spiritu Sancto in immortalia saecula saeculorum
Valentinus Interamnensis episcopus Romae martyr: Passio
data liturgica 14 febbraio


121. ff. 227-229 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath (= BHL S 20 f)
prol.
tit. De decem milibus martyrum
prol. inc. Salvatore nostro Iesu Christo apparente orta est magna iustitia - expl. meruerunt huiusmodi gratiam
inc. Adrianus vero et Antoninus imperatores habentes prelium cum Ephratensibus - expl. finierunt autem sancti martyres mense februario vigesima prima die feria quinta hora nona, regnante Domino nostro Yhesu Christo. Ipsum enim decet honor et imperium Patrem et Filium et Spiritum Sanctum nunc et semper in saecula saeculorum
Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath: Passio
data liturgica 21 febbraio
note La data abituale è il 22 giugno. Il prologo presenta la variante iustitia del n° 20 c, contro seditio riportato al 20 f.


122. ff. 229-231 - Passio sancti Secundi Astensis mart. (= BHL 7565)
tit. De sancto Secundo martyre
inc. In diebus illis erat quidam proconsul nomine Sapricius - expl. videntes autem populi magnificabant Deum excelsum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Secundus Astensis mart.: Passio
data liturgica 30 marzo


123. ff. 231-235v - Passio sanctae Theodosiae v. mart. Caesareae (cfr. BHL 8090 [inc.])
tit. De sancta Teodosia martyre
inc. In illis temporibus Diocletiano quater et Maximiano ter orta est persecutio Christianis - expl. parentes vero sancte martyris sepelierunt corpus eius sepultura digna in pace
Theodosia virgo Caesareae mart.: Passio
data liturgica 2 aprile


124. ff. 235v-240 - Iohannes Canaparius n. 950 ca., m. 12-10-1004, Passio sancti Adalberti martyris Christi (= BHL 37)
tit. De sancto Adelberto episcopo et martyre
inc. Est locus in partibus Germanie dives opibus, prepotens armis virisque ferocibus - expl. ut qua die Dominus vult pro homine eadem die homo ille pro Deo suo pateretur
Adalbertus (Vojtechus) Pragensis episcopus: Vita
data liturgica 24 aprile
note La data abituale è il giorno precedente.


125. f. 240r-v - Passio sancti Pollionis lectoris mart. Cibalitani (= BHL 6869)
tit. De sancto Pullio martyre
inc. Diocletianus et Maximianus regnantes decreverunt ut immissa persecutione omnes Christianos aut delerent - expl. ubi prestantur beneficia eius usque in presentem diem, ad laudem Domini nostri Yhesu Christi cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pollio lector Cibalitanus mart.: Passio
data liturgica 28 aprile


126. ff. 240v-242 - Passio sancti Eleutherii ep., Romae mart. (= BHL S 2451 a)
tit. De sancto Eleutherio martyre
inc. Eleutherii nobilissimi viri nos delectat et admonet ad fidei virtutem veneranda concertatio - expl. facta sunt autem hec circa sanctum Eleutherium episcopum et Anthiam matrem eius apud urbem Romam sub die XII kal. iuniarum sub Adriano imperatore, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Eleutherius episcopus, Antia mater eius et soc. Romae martyres: Passio
data liturgica 21 maggio
note La data non è tra le più consuete (il 25 o 26 maggio riportate nei martirologi), ma è attestata presso molte chiese italiane per il culto dell'omonimo santo illirico.


127. ff. 242-243 - Passio sancti Quirini Scisciani ep. mart. (cfr. BHL 7036)
epilogo
tit. De sancto Quirino martyre
inc. Cum malos principes ad cruciandas sanctorum animas diabolus commovisset - expl. ubi sanctus Sebastianus martyr requiescit in loco qui dicitur cantacumbas, ubi prestantur beneficia eius usque in hodiernum diem
Quirinus Sciscianus ep. mart.: Passio
data liturgica 4 giugno
note La formulazione dell'appendice che completa il testo non corrisponde ad alcuna delle voci BHL.


128. ff. 243-244 - Vita et passio sancti Vigilii Tridentini ep. mart. (cfr. BHL 8603)
tit. De sancto Vigilio martyre - Passio beatissimi confessoris et martyris Vigilii
inc. Sacratissime martyrum laudes multifariis sunt preferende preconiis - expl. simul eiusdem corporis inter sanctorum pignora collocarunt. Passus est autem sanctus Vigilius V kal. iulii sub Stilichone consule, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Vigilius Tridentinus episcopus et martyr m. 405 ca.: Vita + passio
data liturgica 27 giugno
note La data è posticipata di un giorno. La seconda titolatura iniziale è copiata come fosse l'inizio del testo stesso; l'incipit e l'explicit coincidono solo in parte con la voce BHL indicata.


129. f. 244r-v - Passio sanctae Mustiolae et soc. Clusii in Etruria mart. (= BHL 4455)
tit. De sancta Mustiola martyre
inc. Temporibus Aureliani augusti seva persecutio orta est in Christianis - expl. sepelivit iuxta muros civitatis Clusine ubi florent orationes eius usque in hodiernum diem, prestante Domino nostro Yhesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Irenaeus, Mustiola et soc. Clusii in Etruria mart.: Passio
data liturgica 3 luglio


130. ff. 244v-246 - Passio sancti Isidori in insula Chio mart. (= BHL S 4478 b)
prol.
tit. De sancto Isidoro martyre
prol. inc. Egregius predicator beatus Paulus apostolus exhortatur - expl. eo quod placuit Domino nostro Iesu Christo
inc. Anno primo regni Flavii Decii iussione facta sub imperatore Decio venit navis in Chium - expl. depositus vero est beatus Isidorus pridie idus maias sub magistro milite Numerio atque Gallo et Ulpiano consulibus, regnante Decio imperatore, apud nos regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Isidorus in insula Chio mart.: Passio
data liturgica 14 maggio
note L'incipit non coincide completamente con la voce indicata.


131. ff. 246-249 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7330)
tit. De sancto Romulo martyre
inc. Erat quidam homo Rome in ea videlicet urbis regione que Lateranensis dicitur - expl. et cum aromatibus condientes simul ad radicem montis sepelierunt miliario minus ab uno, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Romulus Faesulanus ep.: Passio
data liturgica 6 luglio (non indicata)


132. ff. 249v-250v - Passio sanctorum Iustini, Viriani et soc. mart. (= BHL S 4583 a)
tit. De sanctis Viriano, Faustino, Iustino et Marcellino martyribus
inc. Temporibus Decii cesaris prefecto pretorii Valeriano maxima persecutio orta est Christianis - expl. passi sunt autem in civitate Perusia sub Decio impiissimo imperatore et Valeriano preposito kal. iunias, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Iustinus, Virianus et soc. mart.: Passio
data liturgica 1 giugno
note La data propria di questi santi è il 7 agosto, ma si è probabilmente operata una sovrapposizione con Giustino filosofo, ricordato invece il 1° giugno.


133. ff. 250v-252 - Passio sanctorum Pergentini et Laurentini Aretii mart. (= BHL 6632)
tit. De sanctis Laurentino et Pergentino martyribus
inc. In diebus Decii cesaris urbis Rome multe persecutiones erant adversus Christianos - expl. passi sunt autem martyres Christi Laurentinus et Pergentinus sub Decio imperatore in civitate Aretina III nonas iunii, regnante Domino nostro Yhesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Pergentinus et Laurentinus Aretii mart.: Passio
data liturgica 3 giugno


134. f. 252r-v - Passio sanctorum Nicandri, Marciani et soc. Atinae et Venafri mart. (= BHL 6073 [inc.] e BHL S 6072 c [expl.])
tit. De sanctis Nichandro et Marciano martyribus
inc. Beati martyres seculum relinquentes hoc nobis exscriptorum munus titulis relinquerunt - expl. martyrizati sunt autem martyres Christi Nicander et Marcianus die XV kal. iuliarum sub Diocletiano et Maximiano imperatoribus, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cui est honor est honor et gloria in saecula saeculorum
Nicander, Marcianus et soc. Atinae et Venafri in Campania mart.: Passio
data liturgica 17 giugno


135. ff. 252v-253 - Passio sancti Tiburtii Romae mart. [ex Actis sancti Sebastiani mart. excerpta] (= BHL p. 1198 n° 1)
tit. De sancto Tiburcio martyre
inc. Cum divina procurante gratia beatus Tiburtius conversus esset ad Dominum - expl. et ipse cum palma martyrii migravit ad Christum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum
Tiburtius, Chromatius et soc. Romae mart.: Passio
data liturgica 11 agosto (non indicata)


136. ff. 253-256v - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. De sancto Augustino episcopo confessore
inc. Beatissimus Augustinus ex provincia Affrice civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus fuit - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit
Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430: Vita
data liturgica 28 agosto


137. ff. 256v-257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. De sancta Marta
inc. Martha hospita Christi Syro patre Euchana matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit
Martha hospita Christi virgo: Vita
data liturgica 29 luglio (non indicata)


138. f. 257v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 118 (Sinforiano) (= BHL p. 1153 n° 3)
tit. De sancto Symforiano martyre
inc. Symphorianus a symphonia fuit eius tamquam vas musicum - expl. ut etiam a paganis in honore maximo haberetur
Symphorianus Augustoduni mart.: Passio
data liturgica 22 agosto (non indicata)
note Sono omessi gli ultimi tre periodi (21-23, p. 829 nell'edizione Maggioni).


139. ff. 257v-258v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 154 (Orsola) (= BHL 8437)
tit. De undecim millibus virginum
inc. Undecim milium virginum passio hoc ordine celebrata fuit - expl. recedentibus cunctis et paulo redeuntibus ipsum migrasse ad Dominum invenerunt
Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae: Passio
data liturgica 21 ottobre


140. ff. 258v-259 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298, Legenda aurea, cap. 169 (Saturnino) (= BHL p. 1088 n° 7)
tit. De sancto Saturnino martyre
inc. Saturninus ab apostolorum discipulis episcopus ordinatus - expl. beatus vero Saturninus gladio capite truncatur
Saturninus Tolosanus ep.: Passio
data liturgica 29 novembre (non indicata)
note È omessa l'ultima parte della frase finale, ove si riporta la data del martirio.


141. ff. 259-266v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2175)
tit. Sanctorum Dionisii, Rustici et Eleuterii martyrum
inc. Post beatam ac salutiferam Domini nostri Iesu Christi passionem - expl. vitam cum tyrannico principatu miserabiliter ut decuerat amisit, regnante vero Domino nostro Yhesu Christo cuius est honor et gloria, virtus et imperium cum Patre in unitate Spiritus Sancti ab eterno et nunc per omnia saecula saeculorum
Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III: Passio
data liturgica 9 ottobre


142. ff. 266v-275 - Vita sancti Nicolai Tolentinatis (= BHL 6232)
prol.
tit. De sancto Nicolao de Tolentino confessore
prol. inc. Nova lux oriri visa est, gaudium honor et tripudium apud omnes populos - expl. reddant sanctarum graciarum debitas actiones
interpretatio nominis inc. Nicholaus dicitur a nichos - expl. tociusque curie celestis
inc. Gloriosus Deus in sanctis suis - expl. aliis causam tribueas circa horum investigationem et dictamen, ad honorem illius qui gloria et honore istum coronavit sanctum, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum
Nicolaus Tolentinas: Vita
data liturgica 10 settembre
note Il testo è suddiviso nelle tre parti con le titolature intermedie: De interpretatione nominis per l'etimologia, Legenda sanctissimi Nicholai confessoris de Tollentino per la vita vera e propria. Unico fra i testi della raccolta, questo è corredato di titolini marginali che segnalano gli eventi via via narrati, di mano probabilmente del copista stesso.

bibliografia Bandini, Leopoldina, II, 285-304; Chiesa, Passio sanctae Febroniae, 60-1

Trovati 10 records. Pagina 1 di 11

MIRABILE



Impostazioni Privacy



Questo sito Web utilizza i cookie per consentirci di offrire la migliore esperienza utente possibile. Le informazioni sui cookie sono memorizzate nel tuo browser ed eseguono funzioni di riconoscimento quando ritorni sul nostro sito web e aiuta il nostro team a capire quali sezioni del sito web trovi più interessanti e utili. E' possibile regolare tutte le impostazioni dei cookie navigando le schede sul lato sinistro. Per maggiori informazioni consulta la nostra Pagina Privacy visualizzare i nuovi termini.

Cookie strettamente necessari



I Cookie strettamente necessari devono essere abilitati in ogni momento in modo che possiamo salvare le tue preferenze per le impostazioni dei cookie.

Disabilitato

I cookie tecnici devono essere sempre abilitati per poter usufruire dei servizi di base sel sito web.

Cookie policy



Maggiori informazioni sulla nostra Cookie Policy