Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 302
Composito
membr.Ente possessore Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB ; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB Chronica de origine civitatis (Florentiae) De nativitate sanctae Mariae , Hieronymus Stridonius pseudo
Decem libri historiarum , Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives Dialogorum libri IV , Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 Epistola III ad Bassulam , Sulpicius Severus Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris , Lucianus Hierosolymitanus Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. Exaltatio sanctae Crucis Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia Laudatio sancti Lucae evangelistae Legenda aurea , Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 Liber pontificalis Libri VIII miraculorum [comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum ], Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. Miracula sancti Clementis I papae Miracula sancti Frigdiani Lucensis ep. Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. Passio Acaunensium martyrum , Eucherius Lugdunensis episcopus Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis suis [BHL 2853], ff. 21-22Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. Passio sancti Agapiti Praeneste mart. Passio sancti Apollinaris ep. Passio sancti Bartholomaei ap. Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. Passio sancti Christophori in Lycia mart. Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. Passio sancti Clementis I papae Passio sancti Cornelii papae mart. Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. Passio sancti Donati episcopi et martyris , ff. 58r-60r BHL 2289Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. Passio sancti Eusebii Romani presb. Passio sancti Felicis II papae Passio sancti Genesii mimi mart. Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. Passio sancti Hippolyti Romani presb. Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside Passio sancti Iacobi maioris ap. Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. Passio sancti Matthaei ap. Passio sancti Pauli ap. Passio sancti Polychronii Babylonis ep. Passio sancti Reguli Afri ep. Passio sancti Sixti II papae mart. Passio sancti Stephani I papae mart. Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. Passio sanctorum Abdon et Sennen Passio sanctorum Caesarii diaconi et Iuliani presbyteri martyrum Terracinae [BHL 1511], ff. 200r-202vPassio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. Passio sanctorum Machabaeorum mart. Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. Passio sanctorum quattuor coronatorum Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. Passio sanctorum Vitalis et Agricolae , Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi , Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] Vita Augustini , Possidius Calamensis Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis Vita et miracula sancti Galli , Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] Vita Martini Turonensis , Sulpicius Severus Vita sanctae Praxedis v. Romanae Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. Vita sancti Cerbonii Populonii ep. Vita sancti Columbani , Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659 Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. Vita sancti Germani Capuani ep. Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] Vita sancti Hilarionis , Hieronymus Stridonius Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae , Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153 Vita sancti Marci papae Vita sancti Remigii episcopi Remensis , Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 Vita secunda sancti Francisci , Thomas de Celano n. 1190 ca., m. 1260 ca. Bibliografia Guglielmetti Testi agiografici (2007) pp. 322-43
U.C. I sec. XII terzo quartoLuogo di copia Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB (?) membr. ff. 1-267 dimensioni: 508 x 342 disposizione del testo: 2 colonne decorato: Iniziali policrome, talora abitate dai ritratti dei santi protagonisti delle leggende (Pietro e Paolo, Cristoforo, Salvio), più spesso a intrecci geometrico-vegetali o figurate, di mano di diversi miniatori; il primo di essi coincide con una mano all'opera sul ms. Edili 141, attiva anche nel ms. 303, il secondo con il quarto dello stesso Edili 141.Ente possessore Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB Passio sancti Cassiani ludimagistri martyris apud Forum Cornelii [BHL 1626], ff. 66v-67r
Passio sancti Clementis I papae [BHL 1848], ff. 249r-251vPassio sancti Cornelii I papae [BHL 1958; recensio brevior ], ff. 108v-109vPassio sancti Eusebii presbyteris Romani [BHL 2740], ff. 67r-67vPassio sancti Felicis II papae [BHL 2857], ff. 41r-42rPassio sancti Stephani I papae martyris [BHL 7845], ff. 47v-52rPassio sanctorum Callisti papae, Calepodii presbyteri et sociorum martyrum Romae [BHL 1523], ff. 156v-159rPassio sanctorum Chrysanti et Dariae martyrum Romae [BHL 1787], ff. 180v-186vPassio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi martyrum Romae [BHL 2666], ff. 100v-108vPassio sanctorum Naboris et Felicis martyrum Mediolani [BHL 6029], ff. 22r-24rPassio sancti Romuli Faesulani episcopi , ff. 14v-19rPassio sanctae Reparatae virginis martyris , ff. 147v-148v BHL 7184Passio sancti Miniatis martyris , Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , ff. 189r-192rBibliografia Nocentini Le passioni (2018) pp. 125-6
U.C. II sec. XII terzo o ultimo quarto membr. ff. 268-280 dimensioni: 508 x 342 (ff. 268-272); 480 x 342 (ff. 273-280) disposizione del testo: 2 colonne decorato: Iniziali decorate in rosso e nero.
U.C. III sec. XIII-XIV membr. ff. 281-300 dimensioni: 490 x 325 disposizione del testo: 2 colonne
U.C. IV sec. XIII-XIV membr. ff. 301-302 dimensioni: 414 x 280 disposizione del testo: 2 colonne
U.C. V sec. XIV membr. ff. 303-310 dimensioni: 502 x 340 disposizione del testo: 2 colonne decorato: Iniziale decorata a motivi geometrici.
U.C. VI sec. XIV membr. ff. 311-314 dimensioni: 487 x 331 disposizione del testo: 2 colonne decorato: Iniziali filigranate in rosso e blu alternati.
U.C. VII sec. XIV membr. ff. 315-316 dimensioni: 498 x 339 disposizione del testo: 2 colonne
U.C. VIII sec. XIV membr. ff. 317-319 dimensioni: 420 x 303 disposizione del testo: 2 colonne decorato: Iniziali filigranate in rosso e blu alternati.
Altri progetti collegati:
CALMA
MAGI
MEL
Permalink:
http://www.mirabileweb.it/manuscript/firenze-biblioteca-medicea-laurenziana-conv-soppr--manoscript/86481
Descrizione diretta
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28
datato sec. XV ex. - XVI in.; a. 1517 agosto 8Note datazione il codice si divide in due parti: una più antica e l'altra reintegrata nel 1517, vd. sottoscrizioneLuogo di copia Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB (a. 1517) membr. ff. II, 508, I'; la numerazione, del sec. XVII-XVIII, presenta cinque fogli non numerati (ora segnati 39 bis, 69 bis, 116 bis, 270 bis, 393 bis ) e ripete due volte 114 ; il f. I' è di restauro; fascicoli 1-6 (10), 7 (9), 8-12 (10), 13 (9), 14 (10), 15 (8), 16-20 (10), 21 (9), 22 (6), 23-24 (8), 25 (5), 26 (9), 27 (10), 28 (12), 29-50 (10), 51 (3), 52-53 (10), 54 (2): i fascc. 7, 13, 21, 26, originariamente quinterno, mancano ciascuno di un foglio; il fasc. 15, anch'esso all'origine un quinterno, ha perduto due ff. al centro. I fascc. 25 e 51, ternioni all'origine, hanno perduto rispettivamente un foglio e tutta la seconda metà del fascicolo. Il fasc. 4, a cui è stato strappato l'ultimo f., è stato reintegrato con un foglio in pergamena in fase di restauro; il bifolio finale, dimidiato è stato pure reintegrato dimensioni: 259 x 172; specchio di scrittura: 31 [163] 65 x 24 [45 (12) 52] 39 (f. 16r); rr. 31/ll. 31 (f. 16r)scritture e mani littera textualis; minuscola umanistica; note generali sulla scrittura: vd. Storia del ms. decorato: le miniature sono state attribuite alla scuola di Attavante di Gabriello Attavanti; nella parte reintegrata la decorazione è assai diversa e si limita a iniziali semplici blu di tipo capitale e di rubriche Iniziali semplici; Iniziali filigranate; Iniziali decorate; pagine decorate: pagine decorate a f. 1r, f. 194r, f. 270rbis, f. 483r, f. 501r; iniziali decorate con prolungamenti marginali (in alcuni di essi si aprono clipei illustrati, come a f. 229ra) rubricatoLegatura di restauro con recupero dei due piatti anteriore e posteriore, in pelle decorata a secco (sec. XVI)Stato di conservazione Molte iniziali illustrate sono state asportate già in epoca antica e reintegrate con parti in pergamena; i prolungamenti di alcune iniziali dovevano aprirsi in clipei illustrati, ora ritagliati (si vedano ff. 19v, 200r, 238r, 287v, 296v).
Sottoscritto
A f. 480vb-481ra: Absolutum est hoc divinorum opus officiorum die octava, mensis augusti in [segue lettera depennata] Virginis Mariae caelesti auspicio hoc est in sabbato anno ab eiusdem matris Iesu parto M° CCCCC XVII in coenobio Salviano, hora diei XXII, non sine gratia et adiutorio Dei, quo deserente, nihil possumus boni. Quod quidem opus pluribus retro transactis annis iam per quendam, ut sic dixerim, scriptorem cognomento Moschynium aliumque deinde monachum sacerdotem venerabilem nomine Augustinum de Crescis inceptum fuerat ac novissime a domino Fidele monacho ultima tandem manu elaboratum. Id notationis non iactantiae ambitu sed ut incitamentum sit, si potest, aliis ad maiora et praestantiora obeunda subscribere curavimus; qui antiquioribus his, ut ferunt, apicibus huiusmodi additamentum uti scivimus exarare per venerandum sacerdotem de Oricellariis Pancratium non absque numine rogatus fui. Ente possessore Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB (?) (post XVI)Stemma Nomi Moschynius (fl. XV. 2), copista (sec. XV ex.); Augustinus de Crescis sacerdos (fl. XV. 2), copista (sec. XV ex.); Fidelis monachus (fl. XV. 2), copista (a. 1517)Storia del manoscritto Il ms., come è chiaramente indicato dalla sottoscrizione, presenta un nucleo più antico (ff. 1r-309v e 483r-502v), realizzato nel tardo Quattrocento, in littera textualis , dai copisti Agostino de Crescis e Moschinio, e un successivo restauro (ff. 310r-481v) in minuscola umanistica effettuato dal monaco Fedele nel 1517. Nonostante le differenze grafiche, le scelte codicologiche della parte reintegrata (dimensioni dello specchio scrittorio, numero delle linee) rispettano le scelte precedenti. Lo stemma, non identificato, posto al centro del margine inferiore di f. 194r, è partito, nel primo di blu alla lettera S intrecciata con un pastorale, al secondo di nero al levriero (?) rampante di bianco.Breviarium , ff. 1ra-501vb mutilo e lacunosoBibliografia Cod. lit. min. (1982) pp. 200-208
Note scheda originaria a c. di Elisabetta Caldelli; revisione 2018
Risorse esterne collegate
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 1r
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 47v
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 194r
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 270bis
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 310r
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 480v
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 481r
Vallombrosa (Firenze), Abbazia IV.28, f. 482r
Responsabile scheda: CODEX
Altri progetti collegati:
CODEX Permalink: http://www.mirabileweb.it/manuscript/vallombrosa-(firenze)-abbazia-iv-28-manoscript/200619