Charles M. Atkinson Martianus Capella 935 and Its Carolingian Commentaries JMus 17 (1999 ma 2001) 498-519
Abstract
Sui commenti di Martino di Laon, Giovanni Scoto Eriugena e Remigio d'Auxerre
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Martianus Capella, Fortleben ,
De nuptiis Philologiae et Mercurii Dunchad saec. IX ,
Glossae in Martiani Capellae De nuptiis Philologiae et Mercurii (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Iohannes Scottus Eriugena n. 810 ca., m. post 877 ,
Annotationes in Martianum Martinus Laudunensis n. 819, m. 875 ,
Glossae in Martianum (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Remigius Autissiodorensis monachus n. 841 ca., m. 2-5-908 ,
Commentarium in Martianum Capellam Scheda N: 25 - 4688
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-martianus-capella-935-and-its-carolingian-comment/457679
*
Calvin M. Bower Quadrivial Reasoning and Allegorical Revelation: «Meta-knowledge» and Carolingian Approaches to Knowing in Carolingian Scholarship and Martianus Capella. Ninth-Century Commentary Traditions on «De nuptiis» in Context cur. Mariken Teeuwen - Sinéad O'Sullivan , Turnhout, Brepols 2011 (Cultural Encounters in Late Antiquity and the Middle Ages 12) pp. VIII-391, 57-73
Abstract
L'A. confronta la stratificazione delle glosse al
De nuptiis di Marziano Capella (in particolare dal ms. Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, Voss. lat. F. 48) con i trattati di Boezio sulle arti del Quadrivio (
De institutione arithmetica e
De institutione musica ), al fine di valutare la preparazione culturale del loro autore. Lo studio permette di individuare una significativa componente platonica nella concezione filosofica e teologica delle glosse sotto la patina cristiana, utile non solo per interpretare allegoricamente un testo sostanzialmente pagano, ma anche necessaria alla migliore comprensione del
De nuptiis , che tanto per i contenuti quanto per lo stile risulta ostico al lettore. La simbologia del
De nuptiis rappresenta infatti le discipline del Trivio e del Quadrivio, e le glosse al testo offrono una coerente visione d'insieme della concezione medievale del sapere. (Marianna Cerno)
Riduci
Argomenti e indici Martianus Capella, Fortleben ,
De nuptiis Philologiae et Mercurii Boethius n. 480 ca., m. 524 ,
Institutio arithmetica Boethius n. 480 ca., m. 524 ,
Institutio musica Dunchad saec. IX ,
Glossae in Martiani Capellae De nuptiis Philologiae et Mercurii (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Martinus Laudunensis n. 819, m. 875 ,
Glossae in Martianum (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Manoscritti
Scheda N: 34 - 4407
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-quadrivial-reasoning-and-allegorical-revelation-m/629929
John J. Contreni Three Carolingian Texts Attributed to Laon: Reconsiderations SM 17 (1976) 797-813
Abstract
Nell'ambito di una ricerca sulla scuola cattedrale di Laon nel IX sec., l'A. esamina la provenienza di tre testi ad essa attribuiti e conclude che la lettera dell'allievo A. al maestro E. e quella dell'allievo H. ad A. vanno piuttosto attribuite a Fleury, che gli
Scholica Graecarum Glossarum , di solito attribuiti a Martino di Laon, sembrano piuttosto di origine visigotica, rimaneggiati e diffusi dalla scuola di Auxerre nell'876-877 mentre il commento al
De nuptiis di Marziano Capella, attribuito prima a Duncaht di Reims e poi allo stesso Martino di Laon, potrebbe essere di quest'ultimo, ma anche di un anonimo che dipendeva da una fonte comune
Riduci
Recensioni e segnalazioni
Argomenti e indici Scheda N: 1 - 4040; 4 - 3709; R - M
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-three-carolingian-texts-attributed-to-laon-recons/386683
*
Bruce Stansfield Eastwood The Power of Diagrams: The Place of the Anonymous Commentary in the Development of Carolingian Astronomy and Cosmology in Carolingian Scholarship and Martianus Capella. Ninth-Century Commentary Traditions on «De nuptiis» in Context cur. Mariken Teeuwen - Sinéad O'Sullivan , Turnhout, Brepols 2011 (Cultural Encounters in Late Antiquity and the Middle Ages 12) pp. VIII-391, 193-220
Abstract
La glossa all'ottavo libro del
De nuptiis Philologiae et Mercurii di Marziano Capella ha influenzato in maniera decisiva il progresso dell'astronomia e delle conoscenze cosmologiche dell'età carolingia e in particolare dei due commenti allo stesso libro, di poco successivi: quello di Giovanni Scoto Eriugena e quello di Remigio di Auxerre. La glossa, anteriore alla metà del IX secolo, è conservata nei manoscritti Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, Voss. lat. F 48 e Besançon, BM, 594 nella sua forma originaria, modificata nei codici Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, B.P.L. 88 e Vat. Reg. lat. 1987 (seconda redazione). Altri testimoni contaminano in diversi modi le due versioni della glossa per creare nuovi commenti, come ad esempio l'anonima glossa del codice Leiden, Bibl. der Rijksuniversiteit, B.P.L. 87. L'A. analizza il contenuto della glossa originaria, che attinge a fonti quali le
Etymologiae di Isidoro, il
De temporum ratione e il
De rerum natura di Beda, utilizzate anche dagli altri commentatori, ma dando un apporto originale alle conoscenze scientifiche sia a motivo del suo approccio di metodo sia per le nuove informazioni che offre, ad esempio sulle orbite dei pianeti e sulle stagioni. (Marianna Cerno)
Riduci
Argomenti e indici Martianus Capella, Fortleben ,
De nuptiis Philologiae et Mercurii Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
De natura rerum (Naturas rerum varias labentis et aevi... ) Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
De temporum ratione Dunchad saec. IX ,
Glossae in Martiani Capellae De nuptiis Philologiae et Mercurii (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Iohannes Scottus Eriugena n. 810 ca., m. post 877 ,
Annotationes in Martianum Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636 ,
Etymologiarum libri XX Martinus Laudunensis n. 819, m. 875 ,
Glossae in Martianum (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Remigius Autissiodorensis monachus n. 841 ca., m. 2-5-908 ,
Commentarium in Martianum Capellam Manoscritti
Besançon, Bibliothèque Municipale d'Etudes et de Conservation, 594 Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Reg. lat. 1987 Leiden, Bibliotheek der Universiteit, B.P.L. 88 Leiden, Bibliotheek der Universiteit, B.P.L. 87 Leiden, Bibliotheek der Universiteit, Voss. lat. 2° 48 Scheda N: 34 - 4409
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-the-power-of-diagrams-the-place-of-the-anonymous-/629765
*
Mario Esposito Irish Commentaries on Martianus Capella in Mario Esposito Irish Books and Learning in Medieval Europe cur. Michael Lapidge , Aldershot, Variorum 1990 (Variorum Collected Studies Series 313) pp. XIII-320,
Abstract
Saggio apparso in «Zeitschrift für celtische Philologie» 9 (1913) 159-63. Risposta alle critiche di Robin Flower al suo articolo
Note on a Ninth-Century Commentary on Martianus Capella pubblicato in «Zeitschrift für celtische Philologie» 7 (1910) 499-507. L'A. espone inoltre i risultati di un suo ulteriore studio sul ms. London, BL, Royal 15.A.XXXIII, effettuato in collaborazione con W.F. Wyatt: il f. 3 che contiene l'attribuzione a Dunchad del commento non appartiene al ms. Il testo corrisponde in gran parte al commento a Marziano di Remigio di Auxerre. (Lucia Pinelli)
Riduci
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 13 - 1879
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-irish-commentaries-on-martianus-capella/45042
*
Mario Esposito Note on a Ninth-Century Commentary on Martianus Capella in Mario Esposito Irish Books and Learning in Medieval Europe cur. Michael Lapidge , Aldershot, Variorum 1990 (Variorum Collected Studies Series 313) pp. XIII-320,
Abstract
Articolo apparso in «Zeitschrift für celtische Philologie» 7 (1910) 499-507. Oggetto dello studio è il commento a Marziano tradito dai mss. London, BL, Royal 15.A.XXXIII, IX sec.; Paris, BNF, lat. 8786, X sec., e lat. 14754, XII sec. Il ms. di Londra lo attribuisce all'irlandese Dunchad. L'A. offre una descrizione del ms. londinese. Chiude il saggio un
addendum con aggiunte e correzioni alla sua ed. del
Computus di Dicuil (
An Unpublished Astronomical Treatise by the Irish Monk «Proceedings of the Royal Irish Academy» 26 C, 1907, pp. 378-446). (Lucia Pinelli)
Riduci
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 13 - 1880
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-note-on-a-ninth-century-commentary-on-martianus-c/45043
*
Mario Esposito Sur le prétendu commentaire de Dunchad sur Marcien Capella in Mario Esposito Irish Books and Learning in Medieval Europe cur. Michael Lapidge , Aldershot, Variorum 1990 (Variorum Collected Studies Series 313) pp. XIII-320,
Abstract
Articolo apparso in «Didaskaleion» 3 (1914) 173-81. L'A. riprende la questione dell'attribuzione del commento a Marziano contenuto nel ms. London, BL, Royal 15.A.XXXIII e offre la trascrizione di alcuni estratti del testo. L'A. raggiunge la conclusione che si tratta del commento di Remigio di Auxerre con aggiunte e modifiche considerevoli. Rifiuta inoltre l'attribuzione del Traube a Dunchad del commento a Marziano conservato nel ms. Paris, BN, lat. 12960. (Lucia Pinelli)
Riduci
Argomenti e indici Manoscritti
Scheda N: 13 - 1881
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-sur-le-prétendu-commentaire-de-dunchad-sur-marcie/45045
*
Mario Esposito The Knowledge of Greek in Ireland during the Middle Ages in Mario Esposito Latin Learning in Mediaeval Ireland cur. Michael Lapidge , London, Variorum 1988 (Variorum Collected Studies Series 285) pp. IX-326,
Abstract
Saggio apparso in «Studies» 1 (1912) 665-83. Nel periodo compreso tra il VI sec. e la fìne dell'VIII non vi sono attestazioni di rilievo in Irlanda riguardo a una conoscenza della letteratura classica e del greco. Nel IX sec. è possibile riscontrare una profonda familiarità col greco in Giovanni Scoto Eriugena, mentre molti irlandesi che vissero sul continente possedevano scarse nozioni della lingua e della letteratura classica. In ogni caso tali conoscenze derivavano da libri che essi poterono reperire soprattutto in Francia e non in Irlanda. Nei secoli successivi non risulta esservi una prosecuzione di studi classici e del greco fra gli irlandesi. Tra gli autori e le opere citati si ricordano: lo ps. Columba (
Altus prosator ), Colombano, Alleran, Muirchu Maccu Machteni, Adamnano, Virgilio di Salisburgo, Sedulio, Martino Ibernico (819-75), Dunchat, il
De mirabilibus sacrae Scripturae pseudoagostiniano (in realtà di Agostino Ibernico), l'Antifonario di Bangor e gli
Hisperica famina . (Lucia Pinelli)
Riduci
Argomenti e indici Storia letteraria Adamnanus Hiiensis abbas n. 623/624, m. 23-9-704 Aileranus Sapiens m. 665 ca. Altus prosator (Altus prosator, vetustus dierum et ingenitus erat absque origine... ) Antiphonaria, Libri liturgici Augustinus Aurelius pseudo, Fortleben Augustinus Hibernicus fl. 655 Biblia sacra, FORTLEBEN Columba Hiiensis abbas n. 521, m. 597 ca. Columbanus Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615 Dunchad saec. IX Hisperica famina Iohannes Scottus Eriugena n. 810 ca., m. post 877 Martinus Laudunensis n. 819, m. 875 Muirchú moccu Machténi fl. saec. VII post med. Sedulius Scotus fl. 848-874, m. post 858 Virgilius Salisburgensis episcopus v. 743, m. 27-11-784
Manoscritti
Scheda N: 11 - 3529
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-the-knowledge-of-greek-in-ireland-during-the-midd/110458
*
Anton von Euw «Artes liberales» und «artes technicae» im Spiegel der antiken, früh- und hochmittelalterlichen Handschriftenüberlieferung in Canossa 1077 - Erschütterung der Welt. Geschichte, Kunst und Kultur am Aufgang der Romanik cur. Christoph Stiegemann - Matthias Wemhoff , München, Hirmer 2006 pp. 633, 581, I 544-54 tavv. 5
Abstract
Der A. gibt einen Überblick über die antike und mittelalterliche
... Leggi tutto Der A. gibt einen Überblick über die antike und mittelalterliche Literatur zu den
artes liberales und den
artes technicae , wobei auch die handschriftliche Überlieferungslage berücksichtigt wird. Abgesehen von den antiken Werken werden u. a. folgende Traktate, geordnet nach den verschiedenen Disziplinen, aufgelistet und Angaben zu Editionen und weiterführender Sekundärliteratur beigegeben: Artes liberales: Isidor v. Sevilla (
De natura rerum ), Beda Venerabilis (
De natura rerum ,
De temporibus ,
De temporum ratione ), Aachener astronomisch-komputistische Enzyklopädie aus dem Jahr 809, Reichenauer Enzyklopädie von Reginbert (? 846; nicht mehr erhalten), karolingische Kommentatoren des Martianus Capella (Remigius v. Auxerre, Martinus v. Laon, Johannes Scotus Eriugena, Notker Teutonicus), Abbo v. Fleury (
Computus vulgaris : Berlin, SB, Phillipps 1883; Abhandlungen zur Astronomie und Kosmologie: Cambridge, Trinity College, 945), Gerbert v. Aurillac (Werke zum Quadrivium), Hermann v. Reichenau (
Prognostica de defectu solis et lunae ,
Musica Hermanni Contracti ), Sigebert v. Gembloux (
Liber decennalis ), Wilhelm v. Hirsau (
Astronomia ); Lambert v. Saint-Omer (
Liber floridus ); artes technicae: Isidor v. Sevilla (
Etymologiae ), Hrabanus Maurus (
De rerum naturis ), Rezepte für Medizin und Mosaikherstellung (Leiden, UB, Voss. graec. Q. 7),
Mappae clavicula -
De efficiendo auro (wohl von Reginbert; nicht mehr erhalten; Hss. ähnlichen Inhalts: Lucca, Bibl. Capitolare, 490: um 800; Madrid, BN, 19 (A 16): XII. Jh.; Sélestat, Bibl. Humaniste et Municipale, 17 (1153 bis): 1. Hälfte X. Jh.,
Mappae clavicula ), Pacificus v. Verona, Gerbert v. Aurillac, Hermann v. Reichenau (
De mensura astrolabii ), Ademar v. Chabannes, Wilhelm v. Hirsau und Theophilus presbyter (
Schedula diversarum artium ). (Michael Bachmann)
Riduci
Argomenti e indici Arti liberali Ademarus Cabannensis monachus n. 988 ca., m. 1034 Astronomia Computo e calendari Enciclopedie Gerbertus Aureliacensis scholasticus n. 940/945, m. 12-5-1003 Mappae clavicula (Aurum plurimum facere. Accipe cyprii aeris posios rufi dragmam I, argenti sane boni dragmam I... Multis et mirabilibus in his meis libris conscriptis, curae nobis fuit exponere commentarium... ) Medicina Notkerus Labeo n. 950 ca., m. 28-6-1022 Pacificus Veronensis archidiaconus n. 776 ca., m. 23-11-844 ca. Reginbertus Augiensis bibliothecarius v. 806, m. 9-5-847 Abbo Floriacensis abbas n. 945/950, m. 13-11-1004 ,
De cursu septem planetarum (Denique luna totius zodiaci... ) Abbo Floriacensis abbas n. 945/950, m. 13-11-1004 ,
De duplici signorum ortu vel occasu (De duplici ortu signorum dubitantes aliquando hac ratione conveni... ) Abbo Floriacensis abbas n. 945/950, m. 13-11-1004 ,
Liber de computo Abbo Floriacensis abbas n. 945/950, m. 13-11-1004 ,
Sententia de ratione sphaerae Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
De natura rerum (Naturas rerum varias labentis et aevi... ) Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
De temporibus liber Beda Venerabilis n. 672/673 ca., m. 26-5-735 ,
De temporum ratione Dunchad saec. IX ,
Glossae in Martiani Capellae De nuptiis Philologiae et Mercurii (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Guillelmus Hirsaugiensis abbas m. 5-7-1091 ,
Dialogus de astronomia [ca. 1074] Hermannus Contractus n. 18-07-1013, m. 24-09-1054 ,
De mensura astrolabii (In metienda igitur subtilissime... Herimannus... B. suo iugem in Domino salutem. Cum a plurimis saepe amicis... ) Hermannus Contractus n. 18-07-1013, m. 24-09-1054 ,
De musica (In consideranda monochordi positione... ) Hermannus Contractus n. 18-07-1013, m. 24-09-1054 ,
Prognostica de defectu solis et lunae Hrabanus Maurus n. 780 ca., m. 4-2-856 ,
De rerum naturis [una cum epistolis praefatoriis ad Hemmonem episcopum et Ludovicum Germanicum ] (Memor boni studii tui, sancte Pater, quod habuisti in puerili atque iuvenili aetate... Audita bona opinione vestra, quae praedicatur per totas Iohannes Scottus Eriugena n. 810 ca., m. post 877 ,
Annotationes in Martianum Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636 ,
De natura rerum Isidorus Hispalensis episcopus n. 560 ca., m. 4-4-636 ,
Etymologiarum libri XX Lambertus Audomarensis canonicus fl. 1090/1120 ,
Liber floridus Martianus Capella, Fortleben ,
De nuptiis Philologiae et Mercurii Martinus Laudunensis n. 819, m. 875 ,
Glossae in Martianum (?) («Alii quoque huius» id est praedicti «generis», subauditur emitheorum. «Ab effuso» id est multo. «Sibilla» mens divina... ) Remigius Autissiodorensis monachus n. 841 ca., m. 2-5-908 ,
Commentarium in Martianum Capellam Sigebertus Gemblacensis monachus n. 1030 ca., m. 5-10-1112 ,
Liber decennalis Theophilus presbyter saec. XI/XII ,
Schedula diversarum artium (Theophilus, humilis presbyter, servus servorum Dei... Color qui dicitur membrana, quo pinguntur facies et nudi corpora, si componitur... ) Manoscritti
Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Phillipps 1833 (Rose 138, Meerm. 719) Cambridge, Trinity College, Ms. R.15.32 (945) Leiden, Bibliotheek der Universiteit, Voss. graec. 4° 7 Lucca, Biblioteca Capitolare Feliniana, 490 Madrid, Biblioteca Nacional de España, Ms. 19 Sélestat, Bibliothèque Municipale (Bibliothèque Humaniste), 17 (olim 1153 bis) Scheda N: 28 - 4563
Permalink: http://www.mirabileweb.it/mel/-artes-liberales-und-artes-technicae-im-spiegel-de/521513