Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Conv. soppr. 302
Leggendario (seconda parte, complementare al ms. Conv. Soppr. 303), con diversi aggregati per lo più agiografici
prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; Vallombrosa (Firenze), S. Maria, abbazia CVUOSB Il codice è composto da un leggendario principale, cui si aggiunge a breve distanza di tempo la seconda unità e si assemblano in seguito frammenti varii; l'indice che occupa il f. 320, comprensivo dell'intero contenuto e di epoca vicina, dimostra che l'operazione avvenne precocemente. Come dichiara la doppia nota di possesso nel margine superiore del f. 1 (Monasterii sancti Salvii prope Florentiam - Nunc autem est monasterii Vallis Umbrose ), il codice appartenne dapprima a S. Salvi, per cui forse fu prodotto: il patrono è infatti uno dei pochi santi ritratti nella relativa iniziale. In ogni caso, l'origine è fiorentina e probabilmente da collegarsi al ms. 303 dello stesso fondo, il cui programma agiografico è complementare.
U.C. I ; sec. XII terzo quarto; orig. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB; prov. Firenze, S. Salvi, abbazia CVUOSB I. ff. 1-267v Leggendario (29 giugno - 27 novembre)ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones Molti dei testi ricevono una successiva scansione marginale in lectiones , in numero variabile fra tre e dodici. 1. ff. 1-6v - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6657)
tit. Passio sanctorum apostolorum Petri et Pauliinc. Cum venisset Paulus Romam convenerunt ad eum omnes Iudei - expl. in via Hostiensi miliario secundo, ubi prestantur beneficia eorum assidue fideliter poscentibus, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui vivit et regnat in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Suddivisa in sei lezioni. 2. ff. 6v-8 - Passio sanctorum Petri et Pauli apostolorum (= BHL 6654-6649 [epil.])
epilogo
, additamentum tit. Item epistola Marcelli discipuli Petriaddit. inc. Ego Marcellus discipulus domini mei apostoli Petri que vidi scripsi inc. Erat tunc temporis Rome Petrus et Paulus doctores Christianorum - expl. alter cruce alter gladio necati sunt epil. inc. Desertus igitur Nero non post multos tunc dies - expl. passi sunt sub die tertio kalendarum iuliarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Petrus et Paulus : Passiodata liturgica 29 giugnonote Il testo è contato come settima lezione. 3. ff. 3-13 - Passio sancti Pauli ap. (= BHL 6572 [prol.] - 6570)
prol.tit. Passio sancti Pauliprol. inc. Paulus hebraice ammirabilis vel mitis apud latinos interpretatur - expl. bonum est illis si sic permaneant sicut et ego inc. Cum venissent Romam Lucas a Galatia et Titus a Dalmatia - expl. ieiunium usque ad vesperum percurrentes baptizati sunt in nomine Domini nostri Iesu Christi cui cum Patre et in unitate Spiritus Sancti est honor et gloria, virtus, imperium per omnia saecula saeculorum Paulus apostolus : Passiodata liturgica 30 giugnonote Il testo è suddiviso in lezioni: conclude la settima e arriva a cominciare l'undicesima. 4. ff. 13-14v - Passio sanctorum Processi et Martiniani Romae mart. (= BHL 6947)
tit. Passio sanctorum Processi et Martinianiinc. Tempore quo Symon magus crepuit intus - expl. ubi praestantur beneficia eorum usque in hodiernum diem, regnante Domino Deo atque Salvatore nostro Iesu Christo qui vivit et regnat cum Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Processus et Martinianus Romae mart. : Passiodata liturgica 2 luglionote Il testo completa l'undicesima lezione e contiene la dodicesima. 5. ff. 14v-19 - Passio sancti Romuli Faesulani ep. (= BHL 7332)
tit. Passio sancti Romuli episcopi et martyrisinc. Cum beatus Petrus apostolorum princeps ecclesiam sibi a Christo commissam cupiens augere - expl. quorum corpora Christiani colligentes cum aromatibus condientes simul ad radices montis sepelierunt miliario minus ab urbe uno in pace Romulus Faesulanus ep. : Passiodata liturgica 6 luglionote Suddivisa in otto lectiones . 6. ff. 19-21 - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopiinc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. et apud mortua sua ossa perseverat Fortunatus Tudertinus episcopus : Vitanote Non è indicata una data, e non vi sono riscontri negli altri codici laurenziani per una collocazione nei primi giorni di luglio. Suddivisione in dodici lectiones . 7. ff. 21-22 - Passio sanctae Felicitatis cum septem filiis (= BHL 2853)
tit. Passio sancte Felicitatis martyrisinc. Temporibus Antonini imperatoris orta est seditio pontificum - expl. et verbera contempnentes Christi amici facti sunt in regna caelorum Felicitas cum septem filiis Romae mart. : Passiodata liturgica 10 luglionote Divisa in tre lezioni. 8. ff. 22-24 - Passio sanctorum Naboris et Felicis Mediolani mart. (= BHL 6029)
tit. Passio sanctorum Naboris et Felicisinc. Regnante impio Maximiano imperatore in civitate Mediolanensi erat persecutio ingens Christianorum - expl. Passi sunt sancti martyres Nabor et Felix quinto iduum Iuliarum sub Maximiano imperatore, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Nabor et Felix Mediolani mart. : Passiodata liturgica 13 luglionote La data è posticipata di un giorno. Divisione in tre lectiones . 9. ff. 24-26v - Vita sancti Alexii Edessae et Romae conf. (cfr. BHL S 290 d [inc.])
tit. Vita sancti Alexii confessoris urbis Romeinc. Fuit vir nomine Euphemianus bene confidens et timens Deum in civitate Roma - expl. dabit ei Dominus retributionem in omni opere bono super omnes qui sperant in eo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Alexius Edessae et Romae confessor saec. V : Vitadata liturgica 17 luglionote Il testo è diviso in tre lezioni. 10. ff. 26v-27v - Vita sanctae Praxedis v. Romanae (= BHL 6920)
tit. Passio sancte Praxedisinc. Virgo venerabilis Praxedis habitavit in titulo supradicto - expl. sepelivi iuxta patrem suum in cimiterio Priscille via Salaria, ubi usque hodie florent orationes eius in saecula saeculorum Praxedis Romana virgo : Passiodata liturgica 21 luglio 11. ff. 27v-28v - Vita beatae Mariae Magdalenae paenitentis (= BHL 5456)
tit. Vita sancte Marie Madgaleneinc. Narrat Iosephus de Maria Magdalena quod post ascensionem Domini virum amplius videre noluit - expl. et repleantur virtutum unguentis, ipso adiuvante qui cum eterno Patre et Sancto Spiritu idest eternus vivit et gloriatur et regnat Deus per infinita saecula saeculorum Maria Magdalena paenitens : Vitadata liturgica 22 luglio (non indicata)note Suddivisa in otto lezioni. 12. ff. 28v-33 - Passio sancti Apollinaris ep. (= BHL 623)
tit. Passio sancti Apolenaris martyrisinc. In diebus Claudii cesaris veniens Petrus apostolus Iesu Christi Nazareni ab Antiochia - expl. Martyrizatus est beatissimus Apolenaris sacerdos et martyr sub Vespasiano cesare die decima kalendarum augustarum, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Apollinaris Ravennas episcopus : Passiodata liturgica 23 luglionote Suddivisa in dodici lezioni. 13. ff. 33-35v - Passio sancti Iacobi maioris ap. (= BHL 4057)
tit. Passio sancti Iacobi apostoli fratris Iohannis evangelisteinc. Apostolus Domini nostri Iesu Christi Iacobus, frater Iohannis apostoli et evangeliste - expl. cum apostolo una hora simul martyr effectus perrexit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iacobus Maior : Passiodata liturgica 25 luglionote Suddivisa in lezioni: resta visibile a margine la numerazione delle prime sette. 14. ff. 35v-38 - Passio sancti Christophori in Lycia mart. (cfr. BHL 1773 [inc.])
tit. Passio sancti Christofori martyrisinc. Passio sancti Christophori martyris sub die octavo kalendas augustas qui fuit passus sub Dagno imperatore - expl. in eadem hora misit litteras in universas provincias regni sui ut paverent et timerent Christum filium Dei, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Christophorus in Lycia martyr m. 250 : Passiodata liturgica 25 luglio 15. ff. 38v-40v - Passio sanctorum Nazarii et Celsi Mediolani mart. (= BHL 6040)
tit. Passio sanctorum Nazarii et Celsiinc. Nazarius genitus a patre nomine Affricano et genere et patria Affer - expl. mundati sunt confestim per virtutem et gratiam Domini nostri Iesu Christi cui sit honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Nazarius et Celsus Mediolani mart. : Passiodata liturgica 28 luglionote Il testo è diviso in tre lezioni. 16. ff. 39v e 40 - Liber pontificalis , estratti dai capp. 42 (Innocenzo) e 15 (Vittore)Innocentius I papa Victor I papa m. 199 : Vitadata liturgica 28 luglio (non indicata)note Nel margine dei due fogli affrontati un'altra mano copia estratti sui due papi venerati nella stessa data liturgica dei protagonisti della passione: in particolare per Innocenzo il testo corrispondente alle pp. 220 ll. 1-4 e 222 ll. 5-10, per Vittore alla p. 137 ll. 1-6 e 9-10 dell'edizione Duchesne. 17. ff. 40v-41 - Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricis Romae mart. (= BHL 7790)
tit. Passio sanctorum Simplicii, Faustini et Beatricisexpl. pax dabitur ecclesiis Christi, quod factum est Domino Iesu Christo auxiliante cui est honor et gloria et potestas et imperium una cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum - inc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani sceleratissimorum imperatorum multi Christianorum necati sunt Simplicius, Faustinus et Beatrix Romae mart. : Passiodata liturgica 29 luglionote Suddivisa in nove lectiones . 18. ff. 41-42 - Passio sancti Felicis II papae (= BHL 2857)
tit. Passio sancti Felicis episcopiinc. Fuit autem temporibus Constantini filii Constantini magni principis usque ad Constantium Augustum Liberius quidam papa - expl. cuius natalis celebratur IIII kal. augusti ad laudem et gloriam nominis Dei usque in presentem diem Felix II papa m. 22-11-365 : Passiodata liturgica 29 luglio 19. ff. 42-43 - Passio sancti Polychronii Babylonis ep. (= BHL 6884)
tit. Passio sanctorum Abdon et Senneninc. Horta tempestate sub Decio multi Christianorum necati sunt in urbe Roma - expl. et sepelierunt in predio suo iuxta civitatem Cordulam decimo kalendas martias Polychronius Babylonis ep., Parmenius presb. et soc. mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Come sempre, la prima parte della passione riguardante Policronio è trascritta senza soluzione di continuità con il testo seguente, che concerne propriamente i due santi della titolatura. 20. ff. 43-44v - Passio sanctorum Abdon et Sennen (= BHL 6)
inc. Eodem tempore cepit Decius curiose querere Christianos - expl. iusserunt sibi Xixtum episcopum cum clero suo presentari noctu intra civitatem in tellure Abdon et Sennen Romae mart. : Passiodata liturgica 30 luglionote Copiata di seguito al testo precedente, senza titolatura propria; si interrompe una frase dopo rispetto all'explicit riportato in BHL. 21. ff. 44v-45v - Passio sanctorum Machabaeorum mart. (= BHL 5106)
tit. Passio sanctorum Machabeoruminc. Contigit autem septem fratres cum matre sua apprehensos compelli - expl. novissime autem et post filios mater consumpta est Machabaei (septem fratres) mart. : Passiodata liturgica 1 agostonote Divisa in quattro lezioni. 22. ff. 45v-47vtit. Sermone sui Maccabei attribuito ad Agostinonote Comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il testo precedente. 23. ff. 47v-52 - Passio sancti Stephani I papae mart. (cfr. BHL 7845)
tit. Passio sancti Stephani pape et martyrisinc. Temporibus Valeriani et Gallieni multi Christianorum declinantes saevitiam tyrannorum occultabantur - expl. Sixtum episcopum VIIII kalendarum septembris Valeriano tertio et Gallieno secundo consulibus, apud nos autem regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus I papa mart. : Passiodata liturgica 2 agostonote Suddivisa in dodici lectiones . 24. ff. 52-54 - Lucianus Hierosolymitanus , Epistola de inventione corporis sancti Stephani martyris (= BHL 7851)
tit. Inventio corporis sancti Stephani protomartyrisinc. Lucianus misericordia indigens et omnium hominum minimus - expl. quem periclitanti mundo aperire dignatus est in Domino Iesu Christo, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Inventiodata liturgica 3 agostonote Suddivisa in tre lezioni. 25. ff. 54-56 - Translatio sancti Stephani diac. protomart. Costantinopolim [interprete Anastasio Bibliothecario] (= BHL 7858)
tit. Miraculum de translatione sancti Stephani protomartyrisinc. Factum est autem cum esset reconditum corpus sancti Stephani - expl. septuaginta namque et tres tunc a variis languoribus curati sunt homines, ad gloriam Dei Patris omnipotentis et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria et imperium in saecula saeculorum Stephanus diac. protomart. : Translatiodata liturgica 3 agosto (non indicata) 26. ff. 56-58 - Passio sancti Sixti II papae mart. (= BHL 7809)
tit. Passio sanctorum martyrum Xisti, Felicissimi et Agapitiinc. Magnas martyrum preclarasque virtutes humilis attenuat potius quam explicat sermo - expl. sanctos vero Felicissimum et Agapitum martyres et diacones sepelierunt in cimeterio Pretextati sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Sixtus II papa mart. : Passiodata liturgica 6 agostonote Suddivisa in sette lezioni. 27. ff. 58-60 - Passio sanctorum Donati et Hilariani Aretii mart. (= BHL 2289)
tit. Passio sancti Donati episcopi et martyrisinc. Erat quidam puer in civitate Romana nomine Donatus - expl. quorum corpora collecta sunt a Christianis et sepulta sunt sunt iuxta civitatem Aritium in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Donatus episcopus et Hilarianus mon., Aretii martyres : Passiodata liturgica 7 agostonote Suddivisa in otto lezioni. 28. ff. 60-61v - Passio sancti Donati Euroeae in Epiro ep. (= BHL 2304)
tit. Item alii sancti Donati episcopiinc. Temporibus Theodosii principis in provincia Ophyrum et a veteris civitatem - expl. ubi draconem occiderat et designavit oratorii domum sibi ad sepulturam Donatus Euroeae in Epiro ep. : Vitadata liturgica 7 agostonote Omessa l'ultima frase del testo. Si rimanda in calce all'ultimo foglio ad un altro passionale non meglio precisato per Ciriaco, Largo e Smaragdo. 29. ff. 61v-64v - Passio sancti Laurentii diac. Romae mart. (= BHL S 4758 f [inc.] - 4758 p [expl.])
tit. Passio sancti Laurentii archidiaconiinc. Postquam beatus Sixtus urbis Rome episcopus martyrii coronam adeptus consummavit agonem - expl. sepelierunt eum in cripta via Tyburtina in predio Cyriace vidue in agro Verano quarto iduum Augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Laurentius diaconus, Romae martyr : Passiodata liturgica 10 agostonote Suddivisa in sette lectiones . 30. ff. 64v-66v - Passio sancti Hippolyti Romani presb. (= BHL 3962)
tit. Passio sancti Ypoliti martyrisinc. Sanctus Ypolitus et Iustinus presbyter cum sepelissent corpus beati Laurentii ieiunaverunt - expl. sicque coronam martyrii percipere meruerunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Hippolytus Romanus presb. : Passiodata liturgica 13 agostonote Divisione in undici lezioni. 31. ff. 66v-67 - Passio sancti Cassiani ludimagistri apud Forum Cornelii mart. (= BHL 1626)
tit. Passio sancti Cassiani martyrisinc. Prudentius sicut notum est fidei vir et religiosa dogmata proncumatis etiam iocunditatem commendans - expl. Passus est autem beatissimus Cassianus sub die iduum augustarum, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus in saecula saeculorum Cassianus ludimagister, apud Forum Cornelii martyr : Passiodata liturgica 13 agostonote Il testo è contato come dodicesima lezione in continuità con il precedente. 32. f. 67r-v - Passio sancti Eusebii Romani presb. (= BHL 2740)
tit. Passio sancti Eusebii presbyteriinc. Eodem tempore quo Liberius de exilio revocatus fuerat a Constantio augusto - expl. cessavit persecutio non tamen multum tempus, donante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Eusebius Romanus presbyter saec. IV : Passiodata liturgica 14 agostonote Divisa in tre lectiones . 33. ff. 67v-69v - Passio sancti Agapiti Praeneste mart. (= BHL 125)
tit. Passio sancti Agapiti martyrisinc. Sub rege Antiocho pagano erat quidam puer nomine Agapitus - expl. multi paganorum crediderunt Christum Deum per famulum Dei Agapitum per eundem Christum Dominum nostrum qui vivit et regnat cum Deo Patre et cum Spiritu Sancto in saecula saeculorum Agapetus seu Agapitus Praeneste mart. : Passiodata liturgica 18 agostonote Suddivisa in tre lezioni. 34. ff. 69v-72 - Passio sancti Magni Tranensis ep. mart. (= BHL S 5171 b)
prol.tit. Passio sancti Magni episcopi et martyrisprol. inc. Omnia que a sanctis facta leguntur si quis voluerit studiose requirere - expl. quoniam ipsi Deum videbunt inc. Beatissimus autem athleta Christi Magnus huius vocem audiens meditabatur - expl. celebratur autem natalis eius die XIIII kalendarum septembrium, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Magnus Tranensis ep. mart. : Passiodata liturgica 19 agostonote Divisa in tre lezioni. La premessa non è distinta dalla narrazione. 35. ff. 72-75v - Passio sancti Bartholomaei ap. (= BHL 1002)
tit. Passio sancti sancti Bartholomei apostoliinc. Indiae tres esse ab hystoriographis asseruntur - expl. et perfectis plurimis bonis operibus atque bene constabilitis migravit ad Dominum, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 25 agostonote Suddivisa in almeno dieci lezioni visibili. 36. ff. 75v-76v - Passio sancti Genesii mimi mart. (= BHL 3321)
tit. Passio sancti Genesii martyrisinc. Imperante Dioclitiano erat per annos quattuor insecutio ecclesiarum et maxime omnes episcopi et sacerdotes persecutionem patiebantur - expl. quam sententiam cum omni gaudio suscepit sanctus Genesius octavo kal. septembris eodem Dioclitiano quater consule, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Genesius mimus Romae martyr saec. III : Passiodata liturgica 25 agosto 37. ff. 76v-83 - Vita et translationes sancti Augustini Hipponensis ep. [ex opere Possidii interpolato] (= BHL 792)
tit. Vita sancti Augustini episcopi et confessorisinc. Beatissimus Augustinus ex provincia Africe civitate Thacastensi parentibus honestis et Christianis progenitus - expl. diabolicas hereticorum fraudes patefaciendo disperdidit, adiuvante Iesu Christo fidei nostre auctore qui cum Patre et Spiritu Sancto vivens et regnat per cuncta saecula saeculorum Augustinus Hipponensis episcopus n. 354, m. 430 : Vitadata liturgica 28 agostonote Suddivisa in dodici lectiones . 38. f. 83r-v - Passio sanctorum Felicis et Adaucti Romae mart. (= BHL 2878)
tit. Passio sanctorum Felicis et Audactiinc. Rome via Ostiensi miliario secundo ab urbe beatissimorum Felicis et Adaucti - expl. compleverunt autem martyrium suum III kalendas septembris Felix et Adauctus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 30 agostonote Suddivisa in tre lezioni. A margine la stessa mano che aveva copiato gli estratti dal Liber pontificalis ai ff. 39v-40 rimanda per Giuliano alla fine del manoscritto: segno che il suo intervento fu successivo all'assemblamento delle unità che compongono il codice. 39. ff. 83v-86 - Passio sancti Terentiani Tudertini ep. mart. (= BHL 8003)
prol.tit. Passio sancti Terentiani episcopi et martyrisprol. inc. Anno Cesaris Augusti quadragesimo secundo - expl. qui ad palmam martyrii taliter pervenit inc. Regnante Adriano imperatore in urbe Roma - expl. et multa ibidem miracula operantur usque in presentem diem, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat Deus in unitate Spiritus Sancti per omnia saecula saeculorum Terentianus Tudertinus ep. mart. : Passiodata liturgica 1 settembrenote Divisa in due lezioni. Il prologo non è distinto dalla narrazione. 40. ff. 86-87 - Passio sancti Reguli Afri ep. (cfr. BHL S 7102 a)
tit. Passio sancti Reguli archiepiscopi et martyrisinc. Beatissimus ergo Regulus sicut viri eruditissimi tradiderunt - expl. multa invalidi expectant eius beneficia ut valentes fiant, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Regulus Afer ep., Lucae cultus : Passiodata liturgica 1 settembrenote Il testo è contato come terza lectio in continuità con il precedente. 41. ff. 87-94 - Passio sancti Hadriani et soc. Nicomediae mart. (= BHL 3744)
tit. Passio sancti Adriani martyrisinc. Factum est in secunda interrogatione Maximiani tyranni ut egrederentur persecutores Nicomediorum - expl. multitudo autem virorum abrenuntiantes omnibus que sunt seculi et serviebant Domino, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Hadrianus et soc. Nicomediae mart. : Passiodata liturgica 8 settembre 42. ff. 94-97 - Hieronymus Stridonius pseudo , De nativitate sanctae Mariae (= BHL 5345 [prol. I] - 5344 [prol. II] - 5343)
prol.tit. Hieronimi Cromati et Heliodoro episcopis de nativitate sancte Marieprol. I inc. Petitis a me petitiunculam - expl. quantum ad sensum pertinet huius prephationem habuisse prol. II inc. Petitis a me ut vobis rescribam quid mihi de quodam libello videatur - expl. aut consequenter scribi potuerunt inc. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe - expl. et peperit filium suum primogenitum sicut sancti evangeliste docuerunt Dominum Iesum Christum, qui vivit et regnat cum Patre et Spiritu Sancto in Trinitate perfecta unus Deus in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita) : Vita + miraculadata liturgica 8 settembrenote Il testo è suddiviso in otto lectiones . 43. ff. 97v-98vtit. Sermone per la festa di S. Salvio attribuito ad Ambrogio 44. ff. 98v-100v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7469)
tit. Vita beati Salvii episcopiinc. Licet sit studium historiarum seriem prosequi - expl. nam post dies viginti duo filii regis superius nominati obierunt, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat in saecula saeculorum Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre (non indicata)note Tra i ff. 99 e 100 è allegata una cartula a integrazione del testo. Suddivisione in dodici lezioni. 45. ff. 100v-108v - Passio sanctorum Eugeniae, Prothi et Hyacinthi Romae mart. (= BHL 2666)
tit. Passio sanctorum martyrum Proti et Iacincti et sancte Eugenieinc. Septimo consulatu suo Commodus imperator direxit Philippum illustrissimum virum ad Egyptum - expl. quod nomen Domini nostri Iesu Christi et Spiritus Sancti in ipsis laudibus resonabant. Gloriam Patri et Filio et Spiritui Sancto et nunc et semper et in saecula saeculorum Eugenia, Prothus et Hyacinthus Romae martyres saec. III : Passiodata liturgica 11 settembre 46. ff. 108v-109v - Passio sancti Cornelii papae mart. (= BHL 1958)
tit. Passio sancti Cornelii papeinc. Temporibus Decii Caesaris maxima persecutio orta est Christianis - expl. in cripta iuxta cimiterium Calixti ubi hodieque orationes eorum florent ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cornelius papa mart. : Passiodata liturgica 14 settembrenote Suddivisa in quattro lectiones . 47. ff. 109v-110v - Passio sancti Cypriani Carthaginensis ep. (= BHL 2037)
tit. Passio sancti Cipriani episcopiinc. Imperantibus Valeriano quater et Gallieno ter consulibus tertio kalendas septembris Cartagine - expl. passus est autem beatissimus Cyprianus martyr die octavodecimo kalendarum octobrium sub Valeriano et Galieno imperatoribus, regnante vero Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Cyprianus Carthaginiensis episcopus et martyr n. 210 ca., m. 14-9-258 : Passiodata liturgica 14 settembrenote Il testo comprende le lezioni dalla quinta all'ottava in continuità con il precedente. 48. ff. 110v-112 - Exaltatio sanctae Crucis (= BHL 4178)
tit. Exaltatio sancte Crucisinc. Tempore illo quo Constantinus Augustus contra Maxentium tyrannum properavit ad bellum - expl. in sancte crucis signaculo suscepit miraculorum plurima incrementa, donante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria cum Patre et Spiritu Sancto omnipotenti Deo per omnia saecula saeculorum Iesus Christus (ss. crucis) : Inventio + translatiodata liturgica 14 settembrenote Suddivisa in nove lectiones . 49. ff. 112-116v - Passio sanctorum Luciae et Geminiani Romae mart. (= BHL 4988)
tit. Passio sanctorum martyrum Lucie et Geminianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani anno tertiodecimo imperii eorum in urbe Roma seva persecutio advenit - expl. agitur autem natalis sanctorum Lucie et Geminiani sub die sextadecima kal. octobris, in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cui est honor et gloria in saecula saeculorum Lucia et Geminianus Romae mart. : Passiodata liturgica 16 settembre 50. ff. 116v-122v - Passio sancti Matthaei ap. (= BHL S 5691 [prol. I] - BHL 5690)
prol.,
epilogo
tit. Passio sancti Mathei apostoliprol. I inc. Mattheus apostolus et evangelista qui interpretatur donatus - expl. requiescit in montibus Parthorum prol. II inc. Quoniam Deo cura est de hominibus - expl. maiora genera succurrant medicine inc. Erant itaque duo magi Zaroes et Arfaxar apud Ethyopiam - expl. ad confessionem beati apostoli Matthei qui primus hebreo sermone scripsit evangelium Domini nostri Iesu Christi qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum epil. inc. Zaroes autem et Arfaxar illi duo magi - expl. in Dei nomine sequens libellus ostendit Matthaeus apostolus : Passiodata liturgica 21 settembrenote È aggiunto in principio un prologo supplementare, mentre il prologo abituale, così come l'epilogo, è copiato indistintamente dal testo. Suddivisione in nove lectiones . 51. ff. 122v-126 - Eucherius Lugdunensis episcopus , Passio Acaunensium martyrum (= BHL 5744)
carmen tit. Passio sanctorum Mauritii et sociorum eiusinc. Dioclitianus Augustus Romane reipublice princeps cum ad imperium fuisset electus - expl. illic degentes mente et ore Deo debitas incessanter laudes reboant, cui est honor et gloria, imperium et potestas et nunc et per infinita saecula saeculorum Mauritius et soc. Agaunenses seu Thebaei martyres : Passiodata liturgica 22 settembrenote Divisa in otto lectiones . 52. ff. 126-129v - Passio sanctorum Cosmae et Damiani cum sociis Aegis in Cilicia mart. (= BHL 1970)
prol.tit. Passio sanctorum Cosme et Damianiprol. inc. Licet omnium sanctorum veneranda gesta reverenter a piis animis legantur - expl. ad eorundem sanctorum venerabiles palmas festinare contendat inc. Denique temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum fuit quedam mulier in civitate Egea - expl. que enarrare longum est que per eos Dominus ad laudem nominis sui prestat fieri usque in hodiernum diem, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Cosmas et Damianus et soc. Aegis in Cilicia martyres : Passiodata liturgica 27 settembrenote Suddivisa in otto lezioni. 53. ff. 129v-134v - Vita sancti Hieronymi Stridonii [Sebastiano mon. Casinensi adscripta] (= BHL S 3871 b)
tit. Vita beati Hieronimi presbyteri et confessorisinc. Plerosque nimirum illustrium virorum non ambigo nosse quo natus - expl. et tanto dehinc studio divina legissem quanto mortalia ante non legeram. Redemptori etenim nostro gloria qui vult omnes salvos fieri et ad agnitionem veritatis venire, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Hieronymus Stridonius : Vitadata liturgica 30 settembrenote La prima parte fino a compendiosa brevitate poterunt scire , come spesso avviene nei manoscritti qui censiti, è isolata come prologo. Il testo è diviso in dodici lezioni. 54. ff. 134v-142 - Hincmarus Remensis archiepiscopus n. 806 ca., m. 21-12-882 , Vita sancti Remigii episcopi Remensis (= BHL 7155-7156-7157-7158)
tit. Vita sancti Remigii episcopivita inc. Post vindictam scelerum que facta est a Domino caede Galliarum prosequente Uuandalorum crudelitate - expl. et post obitum preclara ostensio translatio inc. Cum beati Remigii corpus sanctissimum defereretur ad sepulturam - expl. et universa sancta civitate Ierusalem cap. 29 inc. Anno incarnationis dominice DCCCLII - expl. obmisimus ponere cap. 30 inc. Quia ex digestis virtutibus abundantissime claret - expl. cum omni gaudio celebremus diei solemnitatem, auxiliante Domino qui vivit et regnat in Trinitate per inmortalia eterne vite perpetua claritate Remigius (Remedius) Remensis episcopus m. ca. 532 : Vita + translatiodata liturgica 1 ottobrenote Tra ciascuna delle parti si va a capo (rispettivamente ai ff. 139v, 140v, 141), ma lo stesso avviene anche in altri punti del testo. Suddivisione in otto lectiones . 55. ff. 142-147v - Vita sancti Marci papae (cfr. BHL 5293)
prol.,
epilogo
tit. Vita sancti Marci papeprol. inc. Crebris me, Iohannes sancte Romane ecclesie cardinalis - expl. atque non macriloga, sed brachiloga narratione describam inc. Marcus igitur stegmate Romanus cuius pater Priscus nuncupabatur - expl. idem quoque cilicium in altare prefati Marci pontificis actenus cernitur, ad laudem et gloriam Domini nostri Iesu Christi qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Marcus papa : Vitadata liturgica 7 ottobrenote Divisa in tre lezioni. 56. ff. 147v-148v - Passio sanctae Reparatae mart. (= BHL 7184)
tit. Passio sancte Reparate virginisinc. Sub Decio preside qui fuit persecutor Christianorum quedam virgo erat nomine Reparata - expl. et conditum aromatibus sepelierunt. Requievit in Domino octavo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Reparata mart. : Passiodata liturgica 8 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 57. ff. 148v-151v - Passio sanctorum Dionysii Parisiensis ep., Rustici et Eleutherii mart. (= BHL 2178)
tit. Passio sancti Dionisii martyrisinc. Post beatam et gloriosam resurrectionem Domini nostri Iesu Christi - expl. VII idus octobris sub Domitiano imperatore apud Gallias Parisius civitate, regnante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Dionysius Parisiensis episcopus, Rusticus et Eleutherius martyres saec. I/III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Sono numerate quattro lectiones dalla quinta alla dodicesima: incoerenza che si spiega forse con l'inversione tra questo testo e il successivo (che solitamente lo precede nei passionali, e qui comprende proprio quattro lezioni) e l'adesione a un modello per la suddivisione ove l'ordine era invece rispettato. 58. ff. 151v-153 - Passio sancti Domnini in ducatu Parmensi mart. (= BHL 2265)
tit. Passio sancti Domnini martyrisinc. Tempore Maximiani imperatoris facta est persecutio magna super Christianorum genus - expl. sanctus vero Domninus depositus est septimo idus octobris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Domninus in ducatu Parmensi martyr saec. III : Passiodata liturgica 9 ottobrenote Suddivisione in quattro lectiones . 59. ff. 153-156v - Vita sancti Cerbonii Populonii ep. (= BHL 1728)
prol.tit. Vita sancti Cerbonii episcopi Populonie civitatisprol. inc. In divinis hystoriis sanctorum sacra digesta excolitur - expl. et soli Deo mente et spiritu adheserunt inc. Beatus namque Cerbonius, sicut prisci catholici viri tradiderunt - expl. conversi sunt ad viam rectam quae est Christus, qui vivit et regnat cum Deo Patre in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum Cerbonius Populonii ep. : Vitadata liturgica 10 ottobrenote Prologo indistinto dal testo. 60. ff. 156v-159 - Passio sanctorum Callisti papae, Calepodii presb. et soc. Romae mart. (= BHL 1523)
tit. Passio sancti Calixti pape et martyrisinc. Temporibus Macrini et Alexandri incendio divino concremata est pars Capitolii - expl. sepultum eum [corr. est] in eadem civitate sub die XIIII kal. novembris in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo qui vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Callistus papa, Calepodius presbyter et socii Romae martyres m. 222 : Passiodata liturgica 14 ottobrenote Suddivisa in otto lectiones . 61. ff. 159-163 - Walahfridus Strabo n. 808/809, m. 18-8-849 , Vita et miracula sancti Galli (= BHL 3247)
tit. Vita sancti Galli abatisinc. Cumque perclara sanctissimi viri Columbani qui et Columba conversatio per omnem Hyberniam celebris haberetur - expl. cave ne omnino alicui dixeris donec videas gloriam Dei Gallus in Alamannia abbas m. 630 ca. : Vitadata liturgica 16 ottobrenote Testo incompleto: l'explicit corrisponde al cap. XI (= PL 114,988A), come nel ms. Edili 132 e in altre copie qui censite. Suddivisione in dodici lectiones . 62. ff. 163-166 - Laudatio sancti Lucae evangelistae (= BHL 4973)
prol.tit. In natale sancti Luce evangelisteprol. inc. Cum in divinis atque sacris voluminibus studiose lectitando perquirerem - expl. noster subsequens sermo declarat inc. Igitur gloriosissimus apostolus et evangelista Iesu Christi Lucas natione videlicet Syrus Antiocensis extitit - expl. ad fidem ac dilectionem Iesu Christi Domini nostri quem predicavit confluerent, qui cum Deo Patre Sanctoque Spiritu vivens et regnat per inmensa saecula saeculorum Lucas evangelista : Laudatiodata liturgica 18 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 63. ff. 166-175v - Hieronymus Stridonius , Vita sancti Hilarionis (= BHL 3879)
prol.tit. Prologus beati Hieronimi in vita sancti Hylarionisprol. inc. Scripturus vitam beati Hilarionis habitatorem eius invoco Spiritum Sanctum - expl. et Scylleos canes obturata aure transibo inc. Hilarion ortus vico Tabatha qui circiter quinque milia a Gaza urbe Palestine ad austrum situs est - expl. forsitan quia plus illum locum dilexerit Hilarion in Palaestina abb. : Vitadata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Suddivisa in dodici lectiones . 64. ff. 175v-180v - Passio sanctarum Ursulae et sociarum Coloniae v. mart. (= BHL 8428-8429-8430)
tit. Natale sanctarum XI milia virginumitem I inc. Regnante Domino nostro Iesu Christo cum post passionem suam - expl. factum est tripudium devote congratulationis patriarcharum et confessorum item II inc. Ut etiam Colonia illa beata et incomparabili hoc thesauro beatior - expl. benedixit filiis tuis in te item III inc. Erat autem de eodem sanctarum virginum contubernio quedam nomine Cordula - expl. vel novissime sortis municipatum capiamus, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et gloriatur Deus per immortalia saecula saeculorum Ursula et soc. virgines et mart. Coloniae cultae : Passiodata liturgica 21 ottobre (non indicata)note Le tre parti si susseguono indistintamente. 65. ff. 180v-186v - Passio sanctorum Chrysanthi et Dariae Romae mart. (= BHL 1787)
prol.tit. Passio sanctorum Crisanti et Darieprol. inc. Historiam priorum sanctorum ad edificationem nostram Deus voluit pervenire - expl. omnibus qui in Christo credituri sunt profuturam inc. Polemius vir illustrissimus Alexandrie urbis honoratus et primus - expl. cum multis filiis in triumpho martyrii et gloria perpetue corone suscepit Chrysanthus et Daria Romae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Suddivisa in otto lezioni. 66. ff. 186v-188 - Passio et translatio sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL S 2164 a)
prol.tit. De miraculis sanctorumprol. inc. Gloriosissimorum martyrum triumphos venerari pie devotionis est - expl. ad laudem ipsius preconari laudabile est inc. Eo itaque tempore quo beatus Stephanus Romane preerat ecclesie - expl. ut celica demum gaudia eorum suffragiis cum supernis civibus percipere mereantur, per Dominum nostrum Iesum Christum qui cum Deo Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Passio + translatiodata liturgica 25 ottobrenote La data propria di questi santi è il 1° dicembre, ma come spesso accade essi formano un'unica sequenza con Crisanto e Daria. 67. ff. 188-189 - Miracula sanctorum Diodori, Mariani et soc. Romae mart. (= BHL 2165)
tit. De triumphis sanctoruminc. Sanctorum Diodori et Mariniani sociorumque revelationis tempore sue Deus dignatus est miracula ostendere - expl. et post paucos dies pristine est sanitati redditus Diodorus, Marianus (Marinianus) et soc. Romae mart. : Miraculadata liturgica 25 ottobrenote Come in altre manoscritti laurenziani, il testo si arresta prima dell'explicit indicato in BHL. 68. ff. 189-192 - Drugo Sancti Miniatis abbas v. 1008-1024 , Passio sancti Miniatis martyris (= BHL 5967)
tit. Passio sancti Miniatis martyrisinc. Seviente per universum pene orbem rabie Deciana - expl. cuncta ergo que postulant ab ipso impetrabunt pro quo strenue certando gloriosum sanguine fuderunt, cui est honot et gloria in saecula saeculorum Minias Florentiae mart. : Passiodata liturgica 25 ottobrenote Nella rubrica è eraso il numero che precedeva kal. nov. e che doveva collocare il testo nella data abituale, comprovata anche dalla posizione interna alla raccolta. 69. ff. 192-197v - Passio sanctorum Simonis et Iudae ap. (= BHL 7752-7750-7751)
prol., additamentum tit. Passio sanctorum apostolorum Simonis et Iudeprol. inc. Symon zelotes qui interpretatur zelus - expl. eius natalitium celebratur V kalendas novembris inc. Symon Chananeus et Iudas zelotes apostoli Domini nostri Iesu Christi cum per revelationem Spiritus Sancti Persidis fuissent regionem ingressi - expl. credentes in Dominum Iesum Christum illuc meruerunt pervenire app. inc. Scripsit autem gesta apostolorum Abdias episcopus Babylonis - expl. ista descripsimus, initia de primo et ultima de decimo, agentes Deo gratias qui vivit et regnat in saecula saeculorum Simon et Iudas (Thaddaeus) ap. : Passiodata liturgica 28 ottobre (non indicata)note L'appendice non è distinta dal testo. Suddivisione in otto lectiones . A margine viene indicato il punto nel quale si tratta di Eufrosino. 70. ff. 197v-200 - Vita sancti Germani Capuani ep. (= BHL 3465)
prol.tit. Vita sancti Germani episcopi et confessorisprol. inc. Campanie tellus sicut ad proferendas multimodi generis fructus opima est - expl. ut ab ipso fuerant digesta interserens inc. Beatus igitur Germanus patre Amantio, matre Iuliana Capuanis civibus editus - expl. post abstinentiam et lamenta numquam finienda gaudia susceperunt regnaturum cum Deo, qui vivit et regnat in saecula saeculorum Germanus Capuanus episcopus m. 30-10-541 ca. : Vitadata liturgica 30 ottobrenote Il prologo è indistinto dal testo. Divisa in tre lezioni. 71. ff. 200-202v - Passio sancti Caesarii diac. et Iuliani presb. Terracinae mart. (= BHL 1511)
tit. Passio sancti Cesarii martyrisinc. Tempore quo Claudius matrem suam necavit furore arreptus - expl. ubi orationes eorum florent usque in hodiernum diem, regnante Iesu Christo Domino nostro in saecula saeculorum Caesarius diaconus et Iulianus presbyter Terracinae martyres saec. II : Passiodata liturgica 1 novembrenote A margine la stessa mano che aveva segnalato Eufrosino entro la precedente passione di Simone e Giuda rimanda appunto ad essa. 72. ff. 202v-203v - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Passio sanctorum Vitalis et Agricolae (= BHL 8691)
tit. Passio sanctorum martyrum Vitalis et Agricoleinc. Ambrosius servus Christi vocatus episcopus dilectissimis fratribus et universis plebibus suis - expl. in civitate Bononiensi sub Dioclitiano et Maximiano imperatoribus pridie nonas novembris, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Vitalis et Agricola Bononiae mart. : Passiodata liturgica 4 novembrenote Divisa in otto lezioni. 73. ff. 203v-208 - Passio sanctorum quattuor coronatorum (= BHL 1837)
tit. Passio sanctorum IIII cononatoruminc. Tempore illo Dioclitianus Augustus perrexit Pannonias ad metalla diversa sua - expl. sub nomine sanctorum Claudii, Nicostrati, Simphoriani, Castorii et Simplicii anniversaria recolatur dies eorum, regnante Domino et Salvatore nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Claudius, Nicostratus, Symphorianus, Castorius et Simplicius in Pannonia mart. : Passiodata liturgica 8 novembrenote Suddivisione in lectiones (apparentemente tre). 74. ff. 208-210 - Passio sancti Theodori tironis Amaseae mart. (= BHL 8077)
tit. Passio sancti Theodori martyrisinc. Temporibus suis Maximianus et Maximus imperatores miserunt per omnem terram regni sui edictum - expl. et variis infirmitatibus liberantur usque in presentem diem, ad laudem et gloriam Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti qui vivit et regnat nunc et in saecula saeculorum Theodorus tiro Amaseae in Ponto mart. : Passiodata liturgica 9 novembrenote Suddivisa in otto lectiones . 75. ff. 210-214 - Athanasius Alexandrinus episcopus pseudo , Sermo in imagine Berytensi Christi crucifixi (cfr. BHL 4228)
prol.tit. Sermo de ycona Domini [marg. a. m. sancti Athanasii]praeamb. inc. Apud Caesaream Cappadocie urbem maximam convenientes de plurimis Asie urbibus - expl. temporibus Constantini iunioris et Hyrene uxoris eius prol. inc. Dilectissimi cuncti ecclesie filii mentis vestre oculos simul et aures erigite - expl. est autem huiusmodi series narrationis illius inc. Quedam civitas est in Syrie partibus infra terminos Sydonis et Tyri posita Berittus vocata - expl. et qui aliter crediderit vel senserit a liminibus ipsius sancte procul pellatur ecclesie. Christo itaque Domino Salvatori cum Patre Sanctoque Spiritu (...) absque fine et initio optinet imperium Iesus Christus (miracula in imaginibus Christi) : Miraculadata liturgica 9 novembrenote Il preambolo e il prologo, a differenza che in altri codici qui descritti, sono tra loro distinti, ma la cesura cade in anticipo, accorpando l'ultimo periodo del preambolo al prologo; questo, inoltre, si lega senza interruzione alla narrazione. Come sempre nei laurenziani, invece, la parte finale si presenta differente rispetto agli estremi della BHL (cfr. il ms. Edili 132). 76. ff. 214-223v - Sulpicius Severus , Vita Martini Turonensis (= BHL 5610)
prol., ep.ded.
tit. Epistola Severi ad Desiderium de vita sancti Martini - Vita sancti Martini episcopi et confessorisep. ded. inc. Severus Desiderio fratri karissimo salutem - expl. loquatur materiam, non loquatur auctorem prol. inc. Plerique mortalium studio et glorie seculari inaniter dediti - expl. alioquin tacere quam falsa dicere maluissem inc. Igitur Martinus Sabarie Pannoniorum oppido oriundus fuit - expl. non quicumque legerit sed quicumque crediderit Martinus Turonensis episcopus : Vitadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Suddivisa in undici lectiones . Al f. 217v la stessa mano già intervenuta ai ff. 39v-40 aggiunge a margine qualche riga su un miracolo compiuto da Martino, cui è premessa la rubrica Resuscitatio tertii mortui . 77. ff. 223v-224v - Sulpicius Severus , Epistola III ad Bassulam (= BHL 5613)
tit. Epistola Severi de transitu beati Martini episcopiinc. Martinus gloriosum obitum suum longe ante prescivit - expl. me hec scribentem respicit, te legentem Martinus Turonensis episcopus : Epistoladata liturgica 11 novembre (non indicata)note Il testo è numerato come dodicesima lectio in continuità con il precedente. 78. ff. 224v-225 - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , I 48 (miracoli di Martino) (= BHL S 5619 b - BHL 5620)
tit. Epistola Severi de transitu sancti Martinipars I inc. Archadio vero et Honorio sanctus Martinus Turonorum episcopus - expl. et cives Turonici tripudiantes cum sanctissimi viri corpus ad urbem Turonis sunt regressi pars II inc. Quod si quis requirit cur post transitum Gratiani episcopi - expl. anni quadringenti duodecim computantur Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata)note Le due parti sono copiate di seguito. 79. ff. 225-226v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Libri VIII miraculorum comprehenduntur: Liber in gloria martyrum, Liber de passione et virtutibus sancti Iuliani martyris, Libri I-IV de virtutibus sancti Martini episcopi, Liber vitae patrum, Liber in gloria confessorum , De virtutibus sancti Martini libri IV (= BHL 5621-5622-5623)
tit. Item transitus sancti Severini episcopi - Epistola sancti Ambrosii - Miraculum de translatione sancti Martiniitem II inc. Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus - expl. cum libro vite sue fuisse revelatum item III inc. Eo namque tempore beatus Ambrosius - expl. utinam vel simplicem possimus hystoriam explicare item IV inc. Opere pretium est etiam illud inserere lectioni - expl. aut factum certe cognovimus silere nequivimus, adiuvante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum Martinus Turonensis episcopus : Miraculadata liturgica 11 novembre (non indicata) 80. ff. 226v-227v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , II 1 (vita di Brizio) (= BHL 1452)
tit. Vita sancti Britii episcopi et confessorisinc. Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi - expl. sanctus Eustochius successit magnifice sanctitatis, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est gloria, honor, laus, imperium una cum eterno Patre et Spiritu Sancto in saecula saeculorum Briccius Turonensis ep. : Vitadata liturgica 13 novembre (non indicata)note Suddivisa in otto lezioni. 81. ff. 227v-231v - Vita sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3175 b)
prol.tit. Vita sancti Frigdiani episcopiprol. inc. Summe Trinitati, Patri Filioque Spiritui Sancto omnis creatura laudes debitas reddat - expl. sine dubio fore censemus arbitrandum inc. Beatus vero Frigdianus, sicut prisci catholici tradiderunt, ex Hibernia Scotie insula oriundus extitit - expl. procul dubio eius petitioni annuitur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Vitadata liturgica 18 novembrenote Il testo e la narrazione sui miracoli che segue, distinta solo andando a capo, sono suddivisi in dodici lectiones . 82. ff. 231v-234 - Miracula sancti Frigdiani Lucensis ep. (= BHL S 3177 d)
inc. Sed ne tanti patris digna preconia silentio tegere videamur - expl. qui talia per famulum suum beatum Frigdianum episcopum operari dignatus est et operatur et usquequo hic mundus steterit operabitur Frigdianus (al. Fridianus, Frigidianus, Frigianus) Lucensis episcopus m. 18-3-588 : Miraculadata liturgica 18 novembre 83. ff. 234-242 - Passio sanctae Caeciliae Romae v. mart. (= BHL 1495)
prol.tit. Passio sancte Cecilie virginis et martyrisprol. inc. Humanas laudes et mortalium infulas videmus - expl. et ego vos requiescere faciam inc. Huius vocem audiens Cecilia virgo clarissima absconditum semper evangelium Christi gerebat in pectore - expl. in qua beneficia Domini exuberant ad memoriam beate Caecilie usque in hodiernum diem Caecilia Romae virgo martyr : Passiodata liturgica 22 novembrenote Il testo è suddiviso in dodici lezioni; al suo interno è inoltre segnalata la parte riguardante Tiburzio e Valeriano, a sua volta divisa in tre lezioni. 84. ff. 242-248v - Ionas Bobiensis fl. 618-659, m. post 659 , Vita sancti Columbani (= BHL 1898)
tit. Vita sancti Columbani abbatisinc. Columbanus etenim qui Columba est hortus Hybernia insula extremo oceano sita; hanc Scottorum gens incolit - expl. nequaquam enim claves a me nocte hac discesserunt Columbanus (al. Columba) Luxoviensis et Bobiensis abbas n. 543 ca., m. 23-11-615 : Vitadata liturgica 23 novembrenote La copia si interrompe con la fine del fascicolo, all'interno del cap. 28 (= PL 87,1027D). Non pare che la circostanza sia da attribuirsi alla perdita di un fascicolo successivo, poiché la numerazione prosegue regolarmente (dal XXXI al XXXII) e la passione di Clemente ha inizio con il nuovo foglio senza alcuna mutilazione. Sono indicate otto lectiones . 85. ff. 249-251v - Passio sancti Clementis I papae (= BHL 1848)
tit. Passio sancti Clementis pape et martyrisinc. Tertius Romane ecclesie prefuit episcopus Clemens - expl. et benedicitur Christus filius Dei vivi, qui cum Patre regnat in unitate Spiritus Sancti in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Passiodata liturgica 23 novembre 86. ff. 251v-252v - Miracula sancti Clementis I papae (= BHL 1855)
tit. Miraculum sancti Clementis de puero reservatum in mareprol. inc. In divinis voluminibus refertur quod secretum regis abscondere bonum est - expl. nunc incipiam de mirabilibus beati Clementis enarrare inc. Credo enim vos non latere Deo fratres quod Clemens martyr - expl. per beatum Clementem martyrem atque pontificem huius alme Rome, cui est honor et gloria, potestas et imperium in saecula saeculorum Clemens I papa saec. I : Miraculadata liturgica 23 novembre 87. ff. 252v-254v - Passio sancti Chrysogoni Aquileiae mart. (= BHL S 1795-1795 a)
epilogo
tit. Passio sancti Grisogoni martyrisinc. Pretextati illustris viri filiam Anastasiam legimus a Grisogono viro Christianissimo eruditam - expl. a sancto Zoilo presbytero V kal. easdem epil. inc. Ceteras sanctorum actiones prolixitatis nimietate pretereo et carptim per amicas ad ipsius Anastasie finem attingo Chrysogonus Aquileiae mart. : Passiodata liturgica 24 novembrenote Al normale explicit si aggiunge la frase di collegamento alla parte seguente della passione ciclica (come registrato anche al n° 401 b), che comprende il gruppo di santi legati ad Anastasia. 88. ff. 254v-256v - Passio sanctarum Agapes, Chioniae et Irenes Thessalonicae v. mart. (= BHL 118)
inc. Sanctarum itaque Cyonie, Yrene et Agapes Dioclitianus rumore comperto - expl. passe sunt autem Agape et Cyonia quarto nonarum aprilis et in ipsis nonis Yrene apud Saloniam Maximiano ter consule Agape, Chionia et Irene virgines Thessalonicae martyres m. 304 : Passiodata liturgica 24 novembrenote Questa sezione della passione segue la precedente senza titolatura propria, solo andando a capo; le due successive sono invece copiate di seguito a questa senza distinzione. 89. ff. 256v-259 - Passio sanctae Theodotae cum tribus filiis mart. Niceae (= BHL 8093)
inc. Revertente autem imperatore Dioclitiano apud Syrmium a Macedonia - expl. passa est autem in provincia Bythinie apud urbem Nicenam cum tribus filiis suis sancta Theodote sub die IIII nonarum augustarum Theodota cum tribus filiis Niceae mart. : Passiodata liturgica 24 novembre 90. ff. 259-260v - Epistolae et acta sanctae Anastasiae in insula Palmaria mart. (= BHL 401)
inc. Igitur ut supra dictum est tradita sancta Anastasia prefecto Ylirici - expl. in domo Apollonie septimo idus septembris in eadem basilica in qua operatur beneficia sua Dominus ad laudem nominis sui usque in finem saeculi Anastasia in insula Palmaria martyr : Actadata liturgica 24 novembre 91. ff. 260v-264 - Homilia de vita sancti Prosperi ep. Regii Lepidi in Aemilia (= BHL 6962)
prol.tit. Vita sancti Prosperi episcopiprol. inc. Cunctis liquet fidelibus, dilectissimi fratres, quod divina munera - expl. nostri cordis precordia irradiare dignetur inc. Licet autem, karissimi fratres, omnium sanctorum solemniter ac miro opere celebranda sit festivitas - expl. quam ipse olim in honore sancti Apolenaris Christi confessoris et martyris Deo sacraverat, cui est honor et gloria in saecula saeculorum Prosper ep., Regii Lepidi in Aemilia cultus : Sermodata liturgica 25 novembrenote Il prologo non è distinto dal testo. 92. ff. 264-267v - Passio sancti Iacobi Intercisi mart. in Perside (= BHL 4100)
tit. Passio sancti Iacobi Intercisiinc. Temporibus Hisdegerni principis Persarum erat in regione Eluzza in civitate Bilape vir quidam Iacobus nomine - expl. cantantes et psallentes Domino qui coronam victorie suis tribuit martyribus, cui est honor et gloria, virtus et imperium per omnia saecula saeculorum Iacobus Intercisus in Perside mart. : Passiodata liturgica 27 novembrenote Suddivisa in otto lezioni.
U.C. II ; sec. XII terzo o ultimo quarto II. ff. 267v-272v - Vita et miracula sancti Leonardi Nobiliacensis (= BHL 4862-4863-4864-4865-4866-4867-4868-4869-4870-4871)
Vita sancti Leonardi confessorisinc. Beatus igitur Leonardus temporibus Anastasii imperatoris in provincia Galliarum - expl. variique hominum langores per intercessionem eius ibidem curantur, prestante Domino nostro Iesu Christo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat per omnia saecula saeculorum miracula I inc. Preterea post transitum sancti Leonardi II inc. Quidam autem vicecomes Lemovicensium III inc. Alterum quoque miraculum IV inc. Rursus quidam peregrinus ex longinqua satis regione V inc. Aliud quoque quod fecit prodigium VI inc. Factum est autem quodam tempore VII inc. Preterea super fluvium Rodanum VIII inc. Quin etiam cuidam servo suo IX inc. Preterea in Pictaviensi diocesi - expl. et nos de tantis miraculis referamus gratias et laudes Deo et sancto Leonardo qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Leonardus Nobiliacensis, in dioecesi Lemovicensi confessor VI saec. : Vita + miraculanote La sezione sui miracoli è distinta andando a capo (f. 270v), e così sono separati i singoli miracoli (ad eccezione del n° 4870 che segue senza interruzione il precedente). Dall'explicit viene eraso et sancto Leonardo , che resta tuttavia visibile. Suddivisione in dodici lezioni.
III. ff. 272v-277 - Vita sancti Gaudentii Novariensis ep. (= BHL 3278)
In sancti Gaudentii confessorisinc. Beatus Gadentius Yporediensis urbis regionis Hisperie - expl. postulemur ut suis meritis adiuvemur cuius natalitia celebramus eo opitulante qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum Gaudentius Novariensis episcopus n. 337, m. 22-1-418 : Vitanote I ff. 273-280 costituiscono un fascicolo di minore altezza (circa 2 cm meno degli altri, con riduzione del margine inferiore), ma vi è continuità di copista con il foglio precedente dove ha inizio il testo su Gaudenzio, di mano differente da quella all'opera per Leonardo.
IV. ff. 277-280v Scambio epistolare attribuito a Damaso e Gerolamo sulla Genesi (de septem vindictis Cain )note Al termine dell'unità, pressoché coeva rispetto alla precedente, una nota corsiva osserva che le sezioni assemblate in seguito sono databili al XIV/XV secolo, mentre il manoscritto principale sarebbe del X o XI.
U.C. III ; sec. XIII/XIV V. ff. 281-300v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153 , Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
Vita sancti Iohannis Gualbertisuddivisione lectiones Sono segnati più cicli di lectiones da due diverse mani, di numero variabile fra tre, quattro, undici e dodici. inc. Tempore quo simoniaca et Nicolaitarum hereses - expl. sunt preterea nunnulla alia de venerabili patre Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073 : Vitanote Il testo rimane mutilo in corrispondenza della prima frase dell'ultimo capitolo (LXXXVII: cfr. PL 146,704D).
U.C. IV ; sec. XIII/XIV VI. ff. 301-302v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
In natale sancte Marthe hospite Domini nostri Iesu Christiinc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. ibi evangelium Christi predicans post decimum annum a dormitione Marthe in pace quievit Martha hospita Christi virgo : Vitadata liturgica 29 luglionote La formulazione del titolo, con l'indicazione della data di destinazione del testo, suggerisce che l'origine di questo frammento fosse un leggendario.
U.C. V ; sec. XIV VII. ff. 303-310v Frammento di lezionarioordinamento I testi non seguono un ordine per annum . L'interesse per questo fascicolo, estrapolato dal codice di origine, fu con ogni probabilità dovuto alla presenza del primo di essi, relativo a Salvio ossia al patrono della sede di conservazione del leggendario cui questi frammenti sono accorpati. 1. ff. 303-304v - Gregorius Turonensis episcopus n. 30-11-538/539, m. 594 ca. , Decem libri historiarum , VII 1 (vita di Salvio) (= BHL 7468/9)
tit. Vita sancti Salvii episcopi et confessorisinc. Licet sit studium hystoriarum seriem prosequi - expl. neque Deum neque sanctos eius habere offensos et reliqua Salvius ep. Albigensis : Vitadata liturgica 10 settembre (non indicata)note Versione interpolata: la copia procede fino quasi al termine del cap. VII 1 (sed in requiem introire possitis = MGH Scriptores rerum Merovingicarum I 1, p. 326 l. 21), aggiunge la narrazione di un miracolo (con estremi Quodam itaque tempore dum quidam demonio plenus... et sic liberatus est homo ), quindi si completa con la parte rimanente del capitolo, cui si saldano le prime frasi del par. 44 del V libro (l'explicit cade in corripondenza di ibid., p. 253 l. 10). Il testo è suddiviso in dodici lezioni. 2. ff. 305-306 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 116 (Bernardo) (= BHL 1236)
tit. In sancti Bernardi doctoris atque abbatis Ordinis Cisterciensisinc. Bernardus in Burgundia Castro Fontanis ex nobilibus valde ac religiosis parentibus - expl. anno Domini MCLIII inter filiorum manus obdormivit in Domino Bernardus Claraevallensis abbas n. 1090 ca., m. 20-8-1153 : Vitadata liturgica 20 agosto (non indicata)note Il testo si conclude a breve distanza dalla fine, omettendo l'apparizione post mortem , ovvero con il periodo 261 a p. 826 dell'edizione Maggioni. 3. ff. 306-307 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 30 (Giuliano)tit. In sancti Iuliani confessoris II pontificisinc. Fuit quidam Iulianus nomine qui utrumque parentem nescius occidit - expl. plenus bonis operibus et helemosinis in Domino requievit Iulianus hospitator seu paenitens data liturgica 29 gennaio (non indicata)note Sono estratti i periodi relativi a Giuliano penitente, ossia 52-78 (pp. 212-4 dell'edizione Maggioni). 4. ff. 307-308tit. Sermone attribuito a Gregorio e omelia attribuita ad Agostinonote Il primo testo è definito dalla rubrica lectio V ; il secondo accompagna una lectio dal Vangelo di Giovanni. 5. ff. 308-309v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , 168 (Caterina) (= BHL 1667)
tit. In sancte Katherine virginis et martyrisinc. Catharina Costi regis filia omnibus liberalibus studiis erudita fuit - expl. et cum ducentis militibus fidem percepit et cetera Catharina (Ecatherina) Alexandriae virgo martyr saec. III : Vitadata liturgica 25 novembre (non indicata)note Il testo, interrotto con il periodo 85 (p. 1209 dell'edizione Maggioni), è suddiviso in dodici lectiones . 6. ff. 309v-310v - Homilia de sancta Scholastica virgine [Bedae adscripta] (= BHL 7517)
tit. Sermo sancti Gregorii papeinc. Soror namque eius Scholastica nomine - expl. quare germane denegas quid etiam extraneis Scholastica in Monte Casino virgo : Sermodata liturgica 10 febbraio (non indicata)note Sezione sulla festività di Scolastica, aperta da un rimando alla leggenda di Benedetto per le prime lectiones ; la rubrica presenta questa come quinta. Il testo rimane mutilo di circa la metà, in corrispondenza di PL 94,485B.
U.C. VI ; sec. XIV VIII. ff. 311-314v Frammento di lezionarionote Sono compresi sette sermoni già divisi in cicli di otto lectiones (quattro attribuiti ad Ambrogio, uno a Fulgenzio, due ad Agostino) legati a festività dalla domenica infra octavam del Battista alla domenica dopo Natale. Rimane la sola titolatura di un successivo.
U.C. VII ; sec. XIV IX. ff. 315-316v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 145 (Francesco) (= BHL 3130)
Vita santi Francisci confessorisinc. Franciscus servus et amicus Altissimi - expl. que protinus canens non nisi licentiata recessit Franciscus Assisiensis OFM n. 1182, m. 4-10-1226 : Vitanote Il testo comprende i periodi 14-162, pp. 1017-25 dell'edizione Maggioni.
U.C. VIII ; sec. XIV X. ff. 317-319v - Dedicatio ecclesiae sanctae Mariae ad Nives (= BHL 5403)
In festo sancte Marie de nivesuddivisione lectiones Il testo è suddiviso in dodici lectiones . inc. Tempore quo Liberius papa beati Petri sedem provida gubernatione regebat - expl. cuius quidem beneficia plenis effectibus in ipsa ecclesia exuberant cotidie, ad laudem et gloriam omnipotentis Dei eiusque genitricis semper virginis Marie et omnium sanctorum qui vivit et regnat in saecula saeculorum Maria virgo et mater Iesu (miracula in variis locis facta, fundationes ecclesiarum, translationes, etc.) : Dedicationote Il codice si conclude con un f. 320 sul cui recto è stilato l'indice dell'intero contenuto, aggiunto dunque a composizione già avvenuta; i rimandi sono a numeri di pagina segnati consecutivamente sui fogli di tutte le unità, nel margine del verso. L'asportazione di un tassello nell'angolo inferiore ha eliminato le voci successive a Scolastica.
bibliografia
Bibbie atlantiche , 294; Diventare Santo , 212; Baroffio, Codici liturgici vallombrosani , 575; Berg, Studies , 253-4; Del Furia, Supplementum BML , III , 555-66
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Ed. 146
Lezionario per la Cattedrale di Firenze (III parte)
Battista di Niccolò da Padova; Giovanni di Antonio Varnucci; Giovanni di Francesco di Ripoli monaco OSBCVU; Vespasiano da Bisticci cartolaio; Zanobi di Benedetto di Caroccio degli Strozzi Terzo volume dell'impresa descritta nelle note introduttive del ms. 144. La lavorazione fu in questo caso più travagliata: il proprium sanctorum si presenta spezzato (ff. 88-150v e 169-206v) e ricavato per la seconda parte da un diverso codice, opera dello stesso copista, e da fascicoli aggiuntivi con le feste di introduzione più recente. In ogni caso il codice aveva già raggiunto l'attuale consistenza quando, il 23 dicembre 1450, viene descritto in un documento dei committenti. Sappiamo inoltre che la legatura avvenne nel 1453, nella bottega di Vespasiano da Bisticci. L'anomalia, come le ricorrenti duplicazioni tra un volume e l'altro, si deve con ogni probabilità alle incertezze di decisione sulla distribuzione del materiale nei diversi volumi.
I. ff. 1-192v Lezionario dalla Pasqua all'ottava del Corpus Domini (de tempore , proprium e commune sanctorum )ordinamento Per circulum anni suddivisione lectiones L'intero contenuto è predisposto per una lettura liturgica, in cicli di nove lectiones . Quando dunque non si specifichi diversamente, si intenda che i testi sono suddivisi in nove. segni d'uso Evidente usura degli angoli. struttura Come si anticipava, la struttura del lezionario vede succedersi il proprium de tempore ai ff. 1-87v, una prima parte del proprium sanctorum ai ff. 88-150v, il commune ai ff. 150v-168v, quindi la seconda parte del proprium sanctorum ai ff. 169-192v, ricavati da una diversa unità codicologica. Per le prime festività (dall'Annunciazione ai santi del 22 aprile) il contenuto si sovrappone a quello del ms. 145. U.C. I, ff. 1-168 1. ff. 1-87vtit. Proprium de tempore 2. ff. 88-90tit. Nove lectiones per l'Annunciazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 3. ff. 90-93vtit. Nove lectiones per la festa della dedicazione (da un sermone attribuito ad Agostino e un'omelia attribuita ad Ambrogio) 4. ff. 93v-95v - Vita sancti Crescentii Florentiae subdiac. (= BHL 1984)
tit. In sancti Crescentii confessoris subdiaconi ecclesie Florentineinc. Crescentius Florentinus civis ex honestis et catholicis viris - expl. Ambrosio suis litteris eius transitus nuntiavit Crescentius Florentiae subdiac. : Vitadata liturgica 19 aprile (non indicata) 5. f. 95v - Liber pontificalis , cap. 12 (Aniceto)tit. In sancti Aniceti pape et martyrisinc. Anicetus natione Syrus ex patre Iohanne de vico Amissa - expl. et cessavit episcopatus dies septem Anicetus papa data liturgica 17 aprile (non indicata)note Una singola lectio . 6. f. 95v - Liber pontificalis , cap. 13 (Soter)tit. In sanctorum martyrum Sotheris pape et martyris et Gaii pape et martyrisinc. Sother natione Campanus ex patre Concordio de civitate Fundis - expl. et cessavit episcopatus dies XXI Soter papa data liturgica 22 aprile (non indicata)note Il testo occupa la prima delle due lezioni dedicate ai due papi. 7. ff. 95v-96 - Liber pontificalis , cap. 29 (Gaio)tit. De sancto Gaioinc. Gaius natione Dalmatinus ex genere Dioclitiani imperatoris - expl. et cessavit episcopatus dies XI Gaius seu Caius papa data liturgica 22 aprile (non indicata) U.C. I, ff. 1-168 8. f. 96 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 23 aprile (Giorgio)tit. In sancti Georgii martyrisinc. In Perside civitate Diospoli passio sancti Georgii martyris - expl. ecclesia Dei venerabiliter honorat Georgius Cappadox martyr saec. III : Passiodata liturgica 23 aprile (non indicata)note Una singola lectio .9. f. 96r-v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 8 (Marco) (= BHL 5274)
tit. In sancti Marci evangelisteinc. Marcus discipulus et interpres Petri - expl. et a viris religiosis placita quiete sepultus septimo kalendas maias Marcus evangelista : Passiodata liturgica 25 aprile (non indicata)note Estratto rielaborato dal capitolo di Gerolamo, che si spinge fino a PL 23,187C. 10. ff. 96v-97 - Liber pontificalis , cap. 3 (Cleto)tit. In sanctorum Cleti pape et martyris et Marcelli pape et martyrisinc. Cletus natione Romanus de regione vico Patricii - expl. et cessavit episcopatus dies XX Cletus papa data liturgica 26 aprile (non indicata)note Il testo occupa la prima delle tre lezioni dedicate ai due papi. 11. f. 97 - Liber pontificalis , cap. 30 (Marcellino)tit. Pro sancto Marcellinoinc. Marcellinus natione Romanus ex patre Proiecto - expl. cessavit episcopatus annos septem menses sex dies XXV persequente Dioclitiano Christianos Marcellinus papa mart. data liturgica 26 aprile (non indicata) 12. f. 97r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 28 aprile (Vitale e Valeria)tit. In sancti Vitalis martyrisinc. Apud Ravennam natale sancti Vitalis martyris patris sanctorum martyrum Gervasii et Prothasii - expl. infra biduum migravit ad Dominum Vitalis et Valeria, alter Ravennae mart., altera Mediolani mart. data liturgica 28 aprile (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 13. ff. 97v-99 - Legenda sancti Petri Martyris tit. In sancti Petri martyris ordinis fratrum predicatoruminc. Beatus Petrus Lombardus origine de ordine fratrum predicatorum in ipso ordine triginta fere annorum spatio fultus caterva virtutum - expl. magnificavit Dominus sanctum suum et colendum exhibuit universis Petrus Martyr OP m. 1252 : Vitadata liturgica 29 aprile (non indicata)note Il testo, non identificato, occupa sei lectiones . 14. f. 99r-v - Passio sancti Philippi ap. (cfr. BHL 6816)
tit. In sanctorum appostolorum Phylippi et Iacobiinc. Cum sancti apostoli Domini et salvatoris nostri Iesu Christi - expl. orante apostolo Phylippo omnibus qui credunt regnum Patris et Filii et Spiritus Sancti Philippus apostolus : Passiodata liturgica 1 maggio (non indicata)note Il testo, che corrisponde con alcune varianti alla voce indicata, occupa le prime tre lectiones della serie di nove dedicate ai due santi. 15. ff. 99v-101v - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 2 (Giacomo) (= BHL 4087)
tit. De sancto Iacobo apostoloinc. Iacobus qui appellatur frater Domini - expl. sed falsa eorum opinio est Iacobus Minor apostolus data liturgica 1 maggio (non indicata)note L'estratto occupa tre lezioni, cui ne seguono dal f. 100v altre tre tratte da un'omelia attribuita ad Agostino. 16. ff. 101v-103vtit. Nove lectiones per la festa dell'invenzione della Croce (dal de obitu Theodosii di Ambrogio e da un'omelia attribuita ad Agostino) 17. ff. 103v-104v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 3 maggio (Alessandro papa)tit. Eodem die sanctorum martyrum Alexandri, Eventii, Theodoli atque Iuvenalisinc. Rome via Numentana miliario octavo passio sancti Alexandri pape, Eventii et Theodoli presbiterorum - expl. in predio suo V nonas madii Alexander papa, Eventius, Theodulus, Hermes et Quirinus Romae martyres data liturgica 3 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . 18. ff. 104v-106 - Hieronymus Stridonius , De viris inlustribus , cap. 9 (Giovanni evangelista) (= BHL S 4323 n)
tit. In festo sancti Iohannis ante portam Latinam. Ieronimus in libro illustrium viroruminc. Iohannes apostolus et evangelista quem Iesus amavit plurimum - expl. iuxta eandem urbem sepultus Iohannes apostolus sec. I data liturgica 6 maggio (non indicata)note Il testo, che riproduce integralmente il capitolo, occupa le prime sei lectiones ; le altre tre, dal f. 105, sono ricavate da un'omelia attribuita a Gerolamo. 19. ff. 106v-110 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 29 settembre (Michele)tit. In inventione sancti Michaelis archangeliinc. In monte Gargano venerabilis memoria beati archangeli Michaelis ubi ipsius consecrata nomine habetur ecclesia - expl. inter nubes situs vocatur Michael archangelus data liturgica 8 maggio (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones , seguite dal f. 107v da altre sei rispettivamente dai Moralia di Gregorio e da un'omelia attribuita a Gerolamo. 20. f. 110r-v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 10 maggio (Gordiano ed Epimaco)tit. In sanctorum martyrum Gordiani et Epimachiinc. Rome via Latina in cimiterio eiusdem natale sanctorum Gordiani et Epimachi quos Iulianus imperator et apostata - expl. corpus beati martyris Epimachi sepultum fuerat Gordianus et Epimachus mart. data liturgica 10 maggio (non indicata)note Suddivisione in tre lezioni. 21. f. 110v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 12 maggio (Nereo, Achilleo e Pancrazio)tit. In sanctorum martyrum Nerei et Achilei atque Pancratii - Pro sancto Pancratioparte I inc. Rome in cimiterio Pretextati natale sanctorum martyrum Nerei et Archilei fratrum - expl. miliario uno et semis parte II inc. Via Aurelia miliario secundo natale sancti Pancratii martyris - expl. sepelivit III° ydus madii Nereus, Achilleus et soc. mart. Pancratius Romae mart. data liturgica 12 maggio (non indicata)note La voce del martirologio del giorno è copiata interamente in tre lectiones , divisa dalla titolatura intermedia per la terza lectio su Pancrazio. 22. ff. 110v-112 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 5 giugno (Bonifacio)tit. In festo sancti Bonifatii martyrisinc. Passio sancti Bonifatii martyris sub Dyoclitiano et Maximiano apud Tharsum civitatem - expl. sepulta apud prefatum martyrem operibus piis consumata Bonifatius Tarsi martyr saec. III/IV data liturgica 14 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lezioni. 23. ff. 112-113v - Vita et miracula sancti Petri de Murrone (Caelestini V papae) (= BHL 6750)
tit. In festo sancti Petri de Morronainc. Beatus igitur Petrus de provincia Terre Laboris traxisse fertur originem - expl. carnis evasit ergastulum celos petens sanctissimam vitam duxit Petrus de Murrone, dein Caelestinus V papa de Murrone dein Caelestinus V papa 1296 : Vita + miraculadata liturgica 19 maggio (non indicata)note Estratto in sei lectiones dalla vita, priva di prologo. 24. f. 113v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 19 maggio (Potenziana)tit. In sancte Potentiane virginisinc. Rome sancte Pudentiane vel Potentiane virginis - expl. iuxta patrem sanctum Pudentem posita Pudentiana Romana virgo data liturgica 19 maggio (non indicata)note Il testo (nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois) costituisce una singola lectio . 25. ff. 114-119 - Vita sancti Zenobii Florentini ep. (= BHL 9016)
tit. In festo sancti Zenobiiinc. Zenobius civitatis Florentie nobili prosapia ortus patre videlicet Luciano - expl. et solempni familia utriusque sexus eorum sancta unio iocundatur Zenobius Florentinus ep. : Vitadata liturgica 25 maggio (non indicata)note Il testo è preceduto dal quadro di Zanobi Strozzi che rappresenta il miracolo del bambino liberato dal demonio. U.C. I, ff. 1-168 26. ff. 119-126 - Passio sancti Urbani I papae (= BHL 8376)
tit. In sancti Urbani pape et martyrisinc. Urbanus episcopus natione Romanus ex nobilissima progenie ortus - expl. et quod per multas tribulationes oportet nos introire in regna Dei, ad quod rex ipse nos perducat qui pro nobis sanguinem suum fudit Urbanus I papa data liturgica 25 maggio (non indicata)note Il testo occupa nove lectiones , l'ultima delle quali si prolunga per intere pagine.27. f. 126 - Liber pontificalis , cap. 14 (Eleuterio)tit. In sancti Eleutherii pape et martyrisinc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque Eleutherius papa data liturgica 26 maggio (non indicata)note Una singola lectio . 28. ff. 126-127 - Liber pontificalis , cap. 55 (Giovanni I)tit. In sancti Iohannis pape et martyrisinc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo Iohannes I papa data liturgica 27 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . A margine una diversa mano rimanda per Felice papa alla fine del volume (ovvero alla fine di questa unità codicologica, dove un copista differente, sfruttando spazio vuoto residuo, trascrive il suo profilo dal Liber pontificalis : cfr. infra). 29. f. 127r-v - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 73 (Petronilla)tit. In sancta Petronillainc. Petronilla cuius vitam sanctus Marcellus scripsit fuit filia sancti Petri apostoli - expl. a iusto eius clerico levatur et honorifice sepelitur Petronilla Romana virgo : Passiodata liturgica 31 maggio (non indicata)note Una singola lectio . A margine una diversa mano rileva la presenza nella narrazione di Nicomede. 30. ff. 127v-131v - Passio sancti Proculi ep. Bononiae mart. (= BHL 1620 o 6955)
tit. Passio sancti Proculi episcopi et martyrisinc. Passio atque conversio sancti Anastasii et undecim fratrum - expl. non longe ab urbe decapitati sunt pro Christi nomine in pace Carpophorus, Abundius, Anastasius et soc. mart. Proculus ep. Bononiae mart. (Interamnensis) : Passiodata liturgica 1 giugno (non indicata)note Si susseguono a partire da questo testo alcune passiones o vitae tradizionali copiate integralmente; in tutti questi casi è la nona lectio ad estendersi oltre misura, come già era accaduto per Urbano. A margine la stessa mano attiva sul testo precedente rileva la presenza nella narrazione di Anastasio. 31. ff. 131v-134v - Passio sanctorum Marcellini presb., Petri diac. et soc. Romae mart. (= BHL 5231)
tit. Passio sanctorum Marcellini et Petriinc. Benignitas salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque processit - expl. et sepelivit sub die quarto nonarum iuniarum in pace, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et potestas, virtus et imperium per inmortalia saecula saeculorum Marcellinus presb., Petrus diac. et soc. Romae mart. : Passiodata liturgica 2 giugno (non indicata) 32. ff. 134v-137v - Gregorius I papa n. 540 ca., m. 604 , Dialogorum libri IV , I 10 (vita di Fortunato) (= BHL 3088)
tit. Vita sancti Fortunati episcopi et confessorisinc. Fuit vir vite venerabilis Fortunatus nomine Tudertine ecclesie antistes - expl. in regione que appellatur Appentinu intro ecclesia beati Cassiani martyris Fortunatus Tudertinus episcopus : Vitadata liturgica 1 giugno (non indicata)note La parte finale del testo è interpolata. 33. ff. 137v-141v - Passio sanctorum Primi et Feliciani Romae mart. (= BHL 6922)
tit. Passio sanctorum Primi et Felicianiinc. Temporibus Dioclitiani et Maximiani imperatorum seva fuerat Christianis orta tempestas - expl. quorum natalis est quinto iduum iuniarum, regnante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Primus et Felicianus Romae mart. : Passiodata liturgica 9 giugno (non indicata) U.C. I, ff. 1-168 34. ff. 141v-142v - Vita sancti Barnabae ap. (cfr. BHL 983)
tit. In sancti Barnabe apostoliinc. Iohannes igitur qui et Marcus - expl. cum hymnis et laudibus mirifice collocatum est Barnabas apostolus : Vitadata liturgica 11 giugno (non indicata)U.C. I, ff. 1-168 35. ff. 142v-143 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 12 giugno (Nazario e Celso) (= BHL 6046)
tit. In sanctorum martyrum Basilidis, Cyrini, Naboris et Nazariiinc. Mediolani natale sanctorum martyrum Nazarii et Celsi pueri - expl. apud Ebreduensem urbem antiquitas memorando celebravit Nazarius et Celsus Mediolani mart. data liturgica 12 giugno (non indicata)note La voce del martirologio, che occupa tre lectiones , è trascritta nella recensio I secondo la classificazione dell'editore Dubois.36. ff. 143v-144v - Vita sancti Antonii de Padua (= BHL 593)
tit. In sancti Antonii confessoris ordinis fratrum minoruminc. In Hyspania civitate Ulixbona que ad occidentalem regni Portugalie plagam - expl. et sic penitus a proposito se fraudatum conspiceret Antonius de Padua OFM n. 1195 ca., m. 13-6-1231 : Vitadata liturgica 13 giugno (non indicata)note Il testo, suddiviso in sei lectiones , si arresta in corrispondenza dell'edizione Mombritius I, p. 101 l. 25. 37. ff. 144v-145v - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 15 giugno (Vito, Modesto e Crescenzia)tit. In sanctorum martyrum Viti et Modesti atque Crescentieinc. Apud Siciliam beatus Vitus in puerili etate virtutibus maturus - expl. et in loco qui dicitur Marianus condita aromatibus sepelivit Vitus, Modestus et Crescentia Romae mart. data liturgica 15 giugno (non indicata)note Il testo occupa tre lectiones . 38. ff. 145v-146 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 119 (Bartolomeo)tit. In translatione sancti Bartholomei apostoliinc. Anno autem Domini trecentesimo trigesimo primo Saraceni Siciliam invadentes Lipparitanam insulam - expl. Beneventum que est metropolis Apulie ea transtulit Bartholomaeus apostolus : Passiodata liturgica 18 giugno (non indicata)note Una singola lectio , tratta dai periodi 89-98 del capitolo (cfr. edizione Maggioni, p. 835). 39. f. 146 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 18 giugno (Marco e Marcelliano)tit. In sanctorum martyrum Marci et Marcellianiinc. Rome via Ardeatina natale sanctorum martyrum Marci et Marcelliani preclarissimi generis - expl. cum gloria martirii ad syderea regna migraverunt Marcus et Marcellianus Romae mart. data liturgica 18 giugno (non indicata)note Il testo, in una singola lectio , corrisponde alla recensio I del martirologio, secondo la classificazione dell'editore Dubois. 40. ff. 146-148 - Ambrosius Mediolanensis episcopus pseudo , Inventio et passio sanctorum Gervasii et Protasii mm. Mediolani (= BHL 3514)
prol., additamentum tit. In sanctorum martyrum Gervasii et Prothasiiprol. inc. Ambrosius servus Christi fratribus per omnem Ytaliam in Domino eternam salutem - expl. de inventione sanctorum corporum ad letitiam invitemus inc. In diebus transacte nuper quadragesime - expl. credens me orationibus eorum consequi misericordiam Domini nostri Iesu Christi, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat in saecula saeculorum addit. inc. Martirizati sunt autem beatissimi martyres Gervasius et Protasius in Mediolanensium civitate sub die kalendarum iuniarum Gervasius et Protasius Mediolani mart. : Passiodata liturgica 19 giugno (non indicata) 41. f. 148r-v - Liber pontificalis , cap. 60 (Silverio)tit. In sancti Silverii pape et martyrisinc. Silverius natione Campanus ex patre Orsmida episcopo Romano - expl. et cessavit episcopatus dies septem Silverius papa data liturgica 20 giugno (non indicata)note All'interno del capitolo è omesso il tratto da p. 290 l. 4 a p. 292 l. 1 dell'edizione Duchesne; il testo occupa sei lectiones . 42. ff. 148v-149 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 giugno (Paolino)tit. In sancti Paulini episcopi et confessorisinc. De civitate Nola Campanie natale sancti Paulini episcopi et confessoris - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones Paulinus Nolanus ep. data liturgica 22 giugno (non indicata)note Una singola lectio . 43. f. 149 - Liber pontificalis , cap. 18 (Urbano)tit. In sancti Urbani pape et martyrisinc. Urbanus natione Romanus ex patre Pontiano - expl. et cessavit episcopatus dies triginta Urbanus I papa data liturgica 25 maggio (non indicata)note Una singola lectio . Questo e i due testi che seguono costituiscono una ripetizione di festività già presenti nella regolare successione cronologica, in questo caso rappresentando il santo con un testo diverso da quello già trascritto, negli altri due replicando esattamente quanto già copiato. 44. f. 149r-v - Liber pontificalis , cap. 14 (Eleuterio)tit. In sancti Eleutherii pape et martyrisinc. Eleutherius natione Grecus ex patre Habundio - expl. et cessavit episcopatus dies quinque Eleutherius papa data liturgica 26 maggio (non indicata)note Una singola lectio . 45. ff. 149v-150v - Liber pontificalis , cap. 55 (Giovanni I)tit. In sancti Iohannis pape et martyrisinc. Iohannes natione Tuscus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies quinquaginta octo Iohannes I papa data liturgica 27 maggio (non indicata)note Il testo occupa sei lectiones . U.C. I, ff. 1-168 46. ff. 150v-168vtit. Commune sanctorum U.C. II, ff. 169-192 47. f. 169 - Ado Viennensis archiepiscopus n. 800 ca., m. 16-12-875 , Martyrologium tres recensiones , 22 giugno (Paolino), acefaloinc. episcopi et confessoris; qui se temporibus Vandalorum - expl. claruit autem non solum eruditione et copiosa vite sanctitate, sed etiam potentia adversus demones Paulinus Nolanus ep. data liturgica 22 giugno (non indicata)note La lectio per Paolino, quasi completa (ne mancano solo la titolatura e le primissime parole), apre la seconda unità codicologica del lezionario: il copista ne determina l'espunzione barrandola e annotando a margine vacat , poiché ciò che interessa del fascicolo è il testo che ha inizio subito sotto, la vita di Giovanni Gualberto. Questa unità doveva infatti rispondere a un iniziale progetto di scansione tra volumi poi superato, per cui ora la presenza di Paolino risultava una duplicazione.U.C. II, ff. 169-192 48. ff. 169-189v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153 , Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbrosae (= BHL 4398)
tit. Vita sancti Iohannis Gualberti abbatis Vallisumbroseinc. Tempore quo Symoniaca et Nicholaitarum heresis per Tusciam - expl. obiit autem feliciter anno MLXXIII dominice incarnationis in ferventissimo estatis ardore quarto yduum iuliarum, prestante Domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum Iohannes Gualberti, congr. Vallisumbrosae fundator n. ca. 995, m. 12-7-1073 : Vitadata liturgica 12 luglionote Come nota lo stesso copista (con la precisazione finale: Hic deficiunt nonnulla devotissima miracula post depositionem eiusdem sanctissimi patris patrata ) la copia si interrompe prima della sezione sui miracoli, con il cap. LXXIII (= PL 146,701D). Il testo è eccezionalmente lungo (come in precedenza, con l'estensione dell'ultima lectio ) e dotato di datazione liturgica esplicita, come anche il seguente a sua volta relativo a un santo vallombrosano. Questa circostanza ha indotto a formulare l'ipotesi che l'aggiunta della sezione si debba agli interessi devozionali propri del copista, appartenente allo stesso ordine.U.C. II, ff. 169-192 49. ff. 189v-191v - Atto Pistoriensis episcopus n. 1070/1080, m. 21-6-1153 , Vita et miracula Bernardi Parmensis (= BHL 1249)
tit. Natale sancti Bernardi episcopi et confessorisinc. Igitur Bernardus reverendus episcopus Florentina civitate clarissimis natalibus - expl. tituli sancti Grisogoni institutus est presbiter cardinalis Bernardus Parmensis cardinalis episcopus n. 1060 ca., m. 4-12-1133 : Vitadata liturgica 4 dicembrenote Anche in questo caso la narrazione è copiata solo in parte. Evidentemente la presenza del santo (che è ricordato nel mese di dicembre, compreso nel primo volume del lezionario) è determinata da un criterio non più cronologico, ma di ordine religioso d'appartenenza.U.C. II, ff. 169-192 50. f. 192r-v - Laudatio sancti Podii Florentini ep. (= BHL 6868)
tit. In sancti Podii episcopi Florentini [add. a. m. ]inc. Cum in aliorum sanctorum festis - expl. cum de hac vita migrandum erit perducamur Podius Florentinus ep. : Laudatiodata liturgica 28 dicembre (non indicata)note Il testo è copiato da un'altra mano (responsabile anche del seguente) nell'ultimo foglio del fascicolo rimasto vuoto. La titolatura è sovrascritta da una diversa mano corsiva, mentre lo spazio per la numerazione delle lectiones resta bianco.U.C. II, ff. 169-192 51. f. 192v - Liber pontificalis , cap. 27 (Felice I)tit. In sancti Felicis pape et martyrisinc. Felix natione Romanus ex patre Constantino - expl. et cessavit episcopatus dies V Felix I papa data liturgica 30 maggio (non indicata)note Il testo, questa volta dotato di titolatura originaria, costituisce un singola lectio .
II. ff. 193-206v Complemento al lezionariosuddivisione lectiones I testi sono divisi dall'origine in cicli di nove lectiones . struttura Due fascicoli aggiuntivi, contenenti festività entrate nell'uso del Duomo nel Quattrocento. 1. ff. 193-195vtit. Nove lectiones per la festa di S. Giuseppe (da un sermone attribuito ad Agostino, uno a Bernardo e un'omelia attribuita a Origene) 2. ff. 195v-197 - Passio Acacii primicerii et sociorum 10000 crucifixorum in monte Ararath tit. In sanctorum martyrum decem milium crucifixorumlemma inc. Decem milia martyres apud Alexandriam sub Hadriano et Antonino passi sunt inc. Cum enim Agareni - expl. in ipso monte sepulta sunt; qui passi sunt X kalendas iulii Acacius primicerius et soc. 10000 crucifixi in monte Ararath data liturgica 22 giugno (non indicata)note Il testo non pare identificabile con alcuna voce BHL. 3. ff. 197v-198 - Passio sanctae Margaritae v. mart. (cfr. BHL S 5310 b)
tit. In sancte Margharite virginis et martyrisinc. Margharita Antiocena ex gentilibus nobilibus orta tradita est nutrici - expl. et hoc dicto genuflexerit cervicem erexit et litor uno caput amputavit ictu Margarita seu Marina Antiochiae virgo martyr : Passiodata liturgica 20 luglio (non indicata)note Versione simile a quella della voce indicata, suddivisa in tre lectiones . 4. ff. 198-200v - Liber de ortu beatae Mariae et infantia Salvatoris (= BHL 5335)
tit. In sancte Anne matris virginis Marieinc. In diebus illis erat vir in Israel nomine Ioachim ex tribu Iuda - expl. et vocavit nomen eius Mariam Anna mater B.V. Mariae Maria virgo et mater Iesu (ortus et vita) data liturgica 26 luglio (non indicata)note Il testo comprende la narrazione apocrifa fino alla prima frase del cap. IV 1 (p. 323 l. 2 dell'edizione nel Corpus Christianorum ) e occupa le prime tre lectiones , cui ne seguono dal f. 199v altre tre ricavate da un sermone attribuito a Gerolamo. 5. ff. 200v-202 - Iacobus de Varagine n. 1228/1229, m. 13/14-07-1298 , Legenda aurea , cap. 101 (Marta) (= BHL 5548)
tit. In sancte Marthe virginisinc. Martha hospita Christi Syro patre Eucharia matre regali ex progenie descendit - expl. et sacrum baptisma suscepit Martha hospita Christi virgo data liturgica 29 luglio (non indicata)note Estratto che si conclude con il periodo 22, p. 685 dell'edizione Maggioni. 6. ff. 202-204 - Legenda sanctae Clarae virginis (= BHL 1817)
tit. In sancte Clare virginisinc. Venerabilis Christi sponse Deoque dicate virginis Clare - expl. a sororibus recipi nihil in posterum reservari Clara Assisiensis virgo et abbatissa OFM n. 1193/1194, m. 11-8-1253 : Vitadata liturgica 12 agosto (non indicata)note Estratto che si spinge fino a quello che nella versione n° 1815 è il par. 13 (cfr. AASS Aug. II, col. 757F). 7. ff. 204-206vtit. Nove lectiones per la Presentazione delle Vergine (da un sermone anepigrafo)note I fogli vuoti finali vengono sfruttati per l'indice e per probationes calami ; compare anche la nota: Questo libro è di Santa Maria .
bibliografia
Firenze. I libri del Duomo , 72, 79-80, 89-91, 211-2; I santi patroni , 174-7; Santa Maria degli Angeli. Corali , 172; Bandini, Leopoldina , I , 443-4; D'Ancona, La miniatura fiorentina , I pp. 193-4