Descrizione diretta
Pisa, Biblioteca Cathariniana 37
datato a. 1461 marzo 29 - settembre 15; a. 1471 dicembre 21Note datazione il manoscritto raccoglie un folto numero di operette di almeno due mani, copiate in un limitato arco di mesi del 1461; a questo nucleo è stato aggiunto, dopo una decina d'anni, un quinterno iniziale grosso modo di impostazione analoga e ugualmente di alto livello grafico. Se il manoscritto fosse inseribile in ambiente pisano le date andrebbero spostate di un anno (1462 e 1472) ma la situazione non è precisabile senza ulteriori accertamenti. cart. ff. IV, 191; cartulato nell'angolo superiore esterno da mano antica ma non coeva; i primi 10 fogli sono cartulati 1b-10b, quindi la cartulazione ricomincia da 1 e corre fino a 190; salti nella cartulazione denunciano la perdita di fogli con la relativa porzione di testo; i ff. III-IV e I' sono fogli di recupero provenienti da un manoscritto liturgico, su due colonne, in minuscola carolina del sec. XII.1: il recto di f. I e il verso di f. I' sono stati incollati su fogli di carta recenti; fascicoli 1-4 (10), 5 (7), 6-7 (10), 8 (4), 9-20 (10): il fascicolo 1 (ff. 1bis-10bis) è stato aggiunto a distanza di una decina di anni al nucleo principale: al primo foglio del nuovo fascicolo è stato incollato, forse ab origine , un foglio originale con l'indice (cfr. Nota al testo); fasc. 5, originariamente un quinterno, ha perduto gli ultimi tre fogli; il fasc. 8, anch'esso un quinterno, ha perduto i tre bifogli centrali dimensioni: 292 x 215; specchio di scrittura: 34 [190] 68 x 27 [130] 58; rr. 2/ll. 30Lingua copisti latino; volgare italiano decorato Iniziali sempliciLegatura recente ad assi scoperte
Sottoscritto
/
Colophon
Datazioni del nucleo principale: f. 1r: Yesus dies XXVIIII martii 1461 ; f. 25r: Amen 22 aprilis 61 ; f. 36v: Anno 61 die 29 aprilis Tho. G.S .; f. 69r: Die XVIII mensis et anni superioris ; f. 76r: Anno superiori die V ° 22 iunii ; f. 79r: Die 29 iunii anno 61 ; f. 122r: Anno 61 a di 5 augusti ; f. 123r: Lege. Inceptum die 5° (sic) augusti; f. 140v: Explevi anno supradictum die 18 augusti ; f. 141r: Die 27 augusti 61 ; f. 154r: Explevi die 5a septembris 61 ; f. 175r: Explevi die XIIa septembris anno 61 ; f. 180r: Explevi die 14° anno et menses superioribus ; f. 188v: Explicit die 15a septembris. Quinterno iniziale aggiunto, f. 2br: Finis 1471 21 decembris. Ente possessore Pisa, S. Caterina, convento OP (post XVI in.)Nomi Tho. G.S. , copista (a. 1461)Storia del manoscritto Nel colophon la sottoscrizione del copista: Tho.G.S . non offre elementi di scioglimento sicuro. A f. 1bv: Conventus S. Chaterine de Pisis V p (onat )ur in banco 3° ex parte meridionali (sec. XVI).Scholia in P. Ovidi Nasonis Ibin , 26r-36vC1 Isagoge in Aristotelis librum De moribus ad Eudemum , Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444 , ff. 2br-8brPatriae encomium [opus Luciani Samosatensis; translatio ex graeco; una cum epistola dedicatoria sive ad Iannotium Manettum sive ad Gregorium Corrarium], Lapus Castelliunculus n. 1405, m. 1438 , ff. 16v-23rOratio ad Athenienses [habita in senatu de recipiendo Alexandro Magno vel armis repellendo], Aeschines orator pseudo , f. 23rOratio in senatu Atheniensi [deortatio Demadis adversus exortationem Eschinis], Demades Atheniensis pseudo , f. 23rOratio ad Athenienses , Demosthenes Atheniensis pseudo , f. 23vOratio ad Alexandrum , Demosthenes Atheniensis pseudo , f. 24rOratio in funere Caroli Aretini , Matthaeus Palmerius n. 13-1-1406, m. 13-4-1475 , ff. 25r-26rIbis , Ovidius , ff. 26r-36vNicocles. Ad Nicoclem [opera Isocratis; translatio ex graeco; una cum epistola dedicatoria sive ad Franciscum Condolmerium sive ad Antonium Panormitam], Lapus Castelliunculus n. 1405, m. 1438 , ff. 37r-47v: 1 - NicoclesOratio ad Demonicum [opus Isocratis pseudo; translatio ex graeco; una cum epistola dedicatoria ad Prosperum Columnam], Lapus Castelliunculus n. 1405, m. 1438 , ff. 47v-53Nicocles. Ad Nicoclem [opera Isocratis; translatio ex graeco; una cum epistola dedicatoria sive ad Franciscum Condolmerium sive ad Antonium Panormitam], Lapus Castelliunculus n. 1405, m. 1438 , ff. 53v-58r: 2 - Ad NicoclemSermone della liberalità e di sua lode , Franciscus Philelphus n. 25-7-1398, m. 31-7-1481 , f. 8bvOratio de triumphali in urbem Mediolanensem ingressu Francisci Sfortiae , Leodrisius Crivellus n. 1412/1413, m. 1465/1488 , ff. 58r-68vOratio quaedam , f. 69rEpistolae , Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460 , ff. 69r-70rEpistolae , Leonardus Brunus n. 1370 ca., m. 9-3-1444 , ff. 70v-71vOratio in exequiis cardinalis Francisci de Zabarellis , Petrus Donatus, Paduanus episcopus sedit 1428-1447, m. 7-10-1447 , ff. 71v-76rOratio de laudibus iuris civilis , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 77v-79rEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 79r-84vInvectiva in Poggium de Caii Iulii Caesaris et Scipionis Africani praestantia , Guarinus Veronensis n. 1374, m. 4-12-1460 , ff. 85r-101vEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 101v-102rDe ingenuis moribus et liberalibus artibus adulescentulorum , Petrus Paulus Vergerius senior n. 23-7-1370, m. 8-7-1444 , ff. 123r-140vEpistolae , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 102r-103rSermone trattando de libertà , Franciscus Philelphus n. 25-7-1398, m. 31-7-1481 , ff. 9bv-10bvEpistolae quaedam , ff. 103r-122rInvectivae quinque in Laurentium Vallam , Poggius Bracciolinus n. 11-2-1380, m. 30-10-1459 , ff. 141r-190vExcerpta philosophyca , ff. 1r-5vHistoria Romana , Cassius Dio saec. II-III Historiae Romanae excerptum ex libro XXXVIII [opus Cassii Dionis; translatio ex graeco ], Iohannes Aurispa n. 1376, m. 1459 , ff. 5v-8vCharacteres , Theophrastus Characteres [opus Theophrasti; translatio ex graeco], Lapus Castelliunculus n. 1405, m. 1438 , ff. 9r-16vPatriae encomium , Lucianus Bibliografia Vitelli Index codicum latinorum (1900) pp. 340-347; Mazzatinti Inventari (1916) vol. XXIV p. 74 (G. Tamburini, Pisa. Biblioteca Cateriniana del Seminario, pp. 69-92); La Penna Scholia in Ibin (1959) pp. xiv-xv (ms. sigl. C1); Luiso Leonardo Bruni (1980) p. 112; Crevatin Politica e retorica (1982) p. 301; Libraria nostra communis (1994) p. 42; Hankins Repertorium (1997) n. 2117; Cens. Codd. epist. L. Bruni (2004) (fonte); Silvano Quendam gustum (2016) pp. 99-144 (fonte); Gualdo Rosa Lapo (2018) pp. 35-36 e passim (ms. siglato Pc)
Risorse esterne collegate
Pisa, BCath 37, f. 2br
Pisa. BCath 37, f. 51r
Pisa, BCath 37, f. 175r
Responsabile scheda: CODEXScheda derivata da: MEL
Altri progetti collegati:
CODEX Permalink: http://www.mirabileweb.it/manuscript/pisa-biblioteca-cathariniana-37-manoscript/204688